Bölüm 1 - Satranç Okulu

Transkript

SATRANÇ EÐÝTÝMÝ ÝÇÝN EL KÝTABI
www.SatrancOkulu.com
MÜCADELE ALANI
VE ORDULAR
Bölüm
1
Yanda ortadaki diyagramda (þekilde) ders
boyunca kullanacaðýmýz satranç tahtasýný
görmektesiniz .
Tahtadaki sütun ve sýralarýn sayýsýný söyleyebilir misiniz? Doðru ufak karelerden oluþan 8 sütun ve 8 sýra var ve bunlar daha büyük kareler oluþturmakta. Sütunlara bundan
sonra DÝKEY, sýralara da YATAY adýný
vereceðiz. Herhalde hemen satranç tahtasýnda kaç ufak kare olduðunu söyleyebilirsiniz.
8 YATAY ve 8 DÝKEY. Sekiz kere sekiz altmýþ dört eder. Ýþte bu kadar kare vardýr.
Tahtada kareler açýk ve kapalý renkli olarak
ikiye ayrýlýrlar. Açýk renkli olanlara BEYAZ
KARELER, kapalý renkli olanlara SÝYAH
KARELER diyeceðiz.
TAHTANIN SAÐ KÖÞESÝNDE NE
RENKTE KARE VAR? Evet doðru: BEYAZ KARE
Ne zaman satranç tahtasýnýn baþýna otursanýz sað tarafýnýzda kalan karenin BEYAZ
KARE olmasýna dikkat ediniz. Tahtanýn
kenarýndaki harfleri ve numaralarý görebiliyor musunuz? Her DÝKEY soldan baþlayarak ç ve ð hariç a'dan h'ye kadar harflere
sahip ve de her YATAY 1'den 8'e kadar sayýlandýrýlmýþ durumda.
Bu sayede her kareye bir isim verebiliriz.
Sadece seçtiðimiz kareye denk düþen harfi
ve sayýyý bulmamýz yeterlidir. Karenin ismini, önce harfi sonra sayýyý söyleyerek belirleriz.
Örneðin köþelerdeki karelerin isimleri nelerdir? Evet doðru; a1, a8, h1 ve h8. Belki de
15
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7+-+-+ +-'
6-+-+-+-+&
5+-+-+-+-%
4-+-+-+-+$
3+-+-+ +-#
2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
Satranç Tahtasý
XABCDEFGHY
8{+-+-+-](
7+-+-+ +-'
6-+-+-+-+&
5+-+-+-+-%
4-+-+-+-+$
3+-+-+ +-#
2-+-+-+-+"
1]-+-+-+{!
xabcdefghy
www.SatrancOkulu.com www.SatrancOkulu.com
"Amiral Battý" oyununu oynamýþsýnýzdýr.
Bu oyunda da kareleri dikeyler ve yataylar
ile yani KOORDÝNATLARI ile belirlersiniz.
Eðer diyagramlardaki gibi KOORDÝNATLI bir satranç tahtanýz varsa beyaz taþlarý 1
ve 2 YATAYLARINA ve siyah taþlarý 7 ve
8 YATAYLARINA dizerseniz iþiniz kolaylaþýr.
16
R
Kale
Taþlarýnýz da tahtadaki kareler gibi açýk ve
kapalý renklerdedir. Açýk renkli taþlara BEYAZ TAÞLAR ve kapalý renkli taþlara
SÝYAH TAÞLAR diyeceðiz. Taþlarýnýz kýrmýzý ve sarý olsa bile onlar BEYAZ TAÞLAR ve SÝYAH TAÞLAR olarak adlandýrýlýr.
Bakýn bakalým kaleye benzeyen BEYAZ
TAÞ bulabilecek misiniz?
Kitaplarda Kale þu þekilde gözükmektedir:
R
XABCDEFGHY
8-+-+{+-+(
7+-+-} +-'
6-+-+{+-+&
5+-+-}-+-%
4{}{}R}{}$
3+-+-}-+-#
2-+-+{+ +"
1+-+-}-+-!
xabcdefghy
e4 adlý kareye bir Beyaz Kale koyun ki
ilginç bir þekilde bu kare de beyazdýr ve tahtanýn görüntüsü de yanda görülen diyagramdaki gibi olmalýdýr.
Satrançta altý deðiþik taþ vardýr. Her biri
deðiþik bir hareket yeteneðine sahiptir.
KALE ileri, geri, saða, sola istediði kadar
gidebilir.
Diyagramda e4'teki Kale siyah dairelerle
iþaretlenmiþ tüm karelere gidebilir. Kale
ileri doðru e5, e6, e7 veya e8'e gidebilir.
Geriye doðru ise e3, e2 veya e1'e gider. Sola
doðru d4, c4, b4 veya a4'e gidebilir. Saða
doðru ise f4, g4 veya h4'e gidebilir.
Fil beklendiði gibi iri deðildir. Ýnce bele
sahip orta boylu bir taþtýr. Ucunda ufak bir
top vardýr.
L
Kitapta Fil þu þekilde gözükmektedir :
L
Fil
Bir Fil bulunuz ve diyagramda olduðu gibi
e4 karesine yerleþtiriniz.
Fil çapraz olarak istediði kadar ileri ve geri
yani kuzeybatýya, kuzeydoðuya, güneybatýya ve güneydoðuya gidebilir. Diyagramdaki Fil siyah dairelerle iþaretlenmiþ
tüm karelere gidebilir. Kuzeybatýya doðru
d5, c6, b7 veya a8'e gidebilir. Kuzeydoðuya
doðru f5, g6 ve h7'ye gider. Güneydoðuya
doðru f3, g2 ve h1'e gider. Güneybatýya
doðru ise d3, c2 veya b1'e gidebilir.
Bu karelerin ortak noktalarýnýn ne olduðunu
görebiliyor musunuz? Evet doðru, hepsi
BEYAZ KARELERDÝR. Beyaz kareden
harekete baþlayan bir Fil sadece beyaz
karede gider ve ayný þekilde siyah kareden
harekete baþlayan Fil de siyahlarda devam
etmek zorundadýr. Eðer oyunun baþýnda
ayný karede giden Filler varsa kesinlikle bir
þeyi yanlýþ yapmýþsýnýz demektir.
XABCDEFGHY
8{+-+-+-+(
7+{+-+-+{'
6-+{+-+{+&
5+-+{+{+-%
4-+-+L+-+$
3+-+{+{+-#
2-+{+ +{+"
1+{+-+-+{!
xabcdefghy
Artýk Filin ve Kalenin nasýl gittiðini biliyorsunuz: Kale aþaðý, yukarý, saða, sola düz
olarak gidiyor, Fil de çaprazlarda gidiyor.
Bunlarý bilmek Vezirin nasýl gittiðini öðrenmeyi çok kolaylaþtýrýr.
Vezir tahtadaki en uzun ikinci taþtýr ve
üzerinde taç vardýr.
Kitaplarda Vezirþu þekilde gösterilecektir:
Q
Q
Vezir
17
18
XABCDEFGHY
8{+-+{+-+(
7+{+-} +{'
6-+{+{+{+&
5+-+{}{+-%
4{}{}Q}{}$
3+ +{}{+-#
2-+{+{+{+"
1+{+-}-+{!
xabcdefghy
K
Þah
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7+-+-+ +-'
6-+-+-+-+&
5+-+{}{+-%
4-+-}K}-+$
3+-+{}{+-#
2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
N
At
Vezir, Kale veya Fil gibi gidebilir. Ýnanýlmaz
bir taþtýr: Ordunuzun en kuvvetlisidir. Öyleyse oynarken Veziri kaybetmemeye çok
dikkat etmeliyiz. Veziri diyagramda olduðu
gibi e4'e yerleþtirin.
Vezirin ne kadar kuvvetli olduðuna dikkat
ediniz. Neredeyse tahtanýn yarýsýna gidebilir: Toplam 27 kareye (sayýn!).
Þah tahtanýzdaki en uzun boylu taþtýr; ucu
sivridir.
Kitapta Þahý þu þekilde göstereceðiz:
K
Þah her defasýnda bir yöne sadece bir kare
gidebilir. Yandaki diyagramda görüldüðü
gibi tahtanýn ortasýndaki bir Þah sekiz kareye gidebilir. Çok kuvvetli gözükmeyebilir
ama bir sonraki derste Þahýn çok önemli
olduðunu göreceðiz.
Atý satranç takýmýnýzda bulmanýz çok kolaydýr. At kafasýna benzer.
Kitapta At þu þekilde gösterilecektir:
N
Atýn hareketi, anlaþýlmasý en zor olandýr ama
yan sayfadaki diyagrama bakarsanýz anlayacaksýnýz. Ýki kare Kale gibi gider, sonra da L
harfi oluþturacak þekilde bir kare yana
döner.
e4'teki At sekiz kareye gidebilir: d2, c3, c5,
d6, f6, g5, g3 ve f2. Bu karelerin ortak noktalarýnýn ne olduðunu farkedebildiniz mi?
Doðru hepsi siyah karelerdir. Atýn hareketini hatýrlamanýn diðer bir yolu da her zaman
bulunduðu karenin tersi renge gidebileceðini bilmektir. Atý a1'e yerleþtirirseniz sadece
iki kareye gidebilir: b3 ve c2. e8'deki At
dört kareye gidebilir: c7, d6, f6 ve g7.
Atýn bir baþka önemli özelliði daha vardýr.
Atlar zýplamayý severler deðil mi? Dolayýsýyla satrançta da Atlar atlayabilir. Diyagramdaki konumda d5’te siyah veya beyaz
bir taþ olsa da Beyaz At hala c5 veya d6'ya
gidebilirdi.
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7+-+ + +-'
6-+-}-}-+&
5+-}-+-}-%
4-+-+N+-+$
3+-}-+-}-#
2-+-}-}-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
Atla tahta baþýnda ona alýþana kadar
oynayýn. Atýn a1'den h8'e gidebilmesi için
kaç hamle yapmalý? Altý hamlede gidebilmeli. Örneðin c2, d4, f5, e7, g6, h8.
P
Takýmýnýzda pek çok ufak taþ bulabilirsiniz. Bunlara ER denir. Bazý kitaplarda PÝYON ismi de verilmektedir.
Er
Kitapta ER þu þekilde gösterilecektir:
P
Erler tahtadaki en zayýf taþlardýr. Her
defasýnda sadece bir kare ilerlerler. Yandaki
diyagramda b3'teki er b4'e gidebilir.
Diðer taþlardan farklý olarak, erler hareket
ettikleri gibi taþ alamazlar. Erler ileri doðru
çapraz olarak bir kare ilerisindeki taþlarý
alabilir. Yandaki diyagramda e4 eri ileri
doðru gidemez: e5'teki Siyah er yüzünden
önü týkanmýþtýr. Ama e4 eri d5'deki Siyah
Atý veya f5'teki Siyah Fili alabilir.
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7+-+P+ +-'
6-+-+-+-+&
5+-+nzpl+-%
4-+-+P+-+$
3+P+-+-+r#
2-+-+ +P+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
19
20
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7+-+P+ +-'
6-+-+-+-+&
5+-+nzpl+-%
4-+-+P+-+$
3+P+-+-+r#
2-+-+ +P+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY
8-+-+-+k+(
7+-+n+-wq-'
6-+lzp-+p+&
5+-zP-+-+-%
4-+-+-+Q+$
3+-+R+P+-#
2-+-+-+P+"
1+-+-+-mK-!
xabcdefghy
Çok zayýf olduklarýndan erlerin bazý özel
haklarý vardýr. Bunlardan biri isterse ilk
hamlede bir yerine iki kare ilerleyebilmesidir. Tüm erler oyuna ikinci yatayda baþlarlar dolayýsýyla yandaki diyagramda g2 eri
daha oynamamýþtýr. Bu konumda üç hamlesi vardýr. Bir kare ilerleyerek g3'e gidebilir,
iki kare ilerleyerek g4'e gidebilir veya
h3'teki Siyah Kaleyi alabilir.
Erlerin onlarý daha önemli yapan bir baþka
özelliði daha vardýr. Bir er tahtanýn sonuna
ulaþtýðýnda yerine bir baþka taþ; Vezir, Kale,
Fil veya At koyabilirsiniz. Buna ERÝN
ÇIKMASI denir. Diyagramda d7’deki er
d8’e ilerleyip Vezir, Kale, Fil veya At olabilir. Herhalde eri Vezir yapmayý tercih
edersiniz çünkü fark ettiðiniz gibi Vezir tahtadaki en güçlü taþtýr. Tahtada Veziriniz olsa
bile yeni Vezir çýkabilirsiniz. Hatta 9 Vezire
bile sahip olabilirsiniz! Ayný durum diðer
taþlar için de geçerlidir.
Þimdi yandaki diyagrama bakýn. Kaç tane
ALIÞ görebiliyorsunuz?
Erlerin nasýl aldýðýný biliyoruz. Diyagramdaki erlerden biri alýþ yapabilir mi? Evet;
c5'teki Beyaz er d6'daki Siyah eri alabilir.
Ve d6'daki Siyah er de c5'teki Beyaz eri alabilir. ALIÞ yaptýðýnýz zaman kendi taþýnýzý
rakibin taþýnýn bulunduðu yere götürürsünüz ve rakip taþý da dýþarý çýkartýrsýnýz.
SATRANÇ DAMA GÝBÝ DEÐÝLDÝR.
TAÞIN ÜZERÝNDEN ATLAYARAK
ALIÞ YAPMAZSINIZ.
Diðer taþlar da hareket ettikleri gibi ALIÞ
yaparlar. d3'teki Beyaz Kale ne ALABÝLÝR? Evet d6'daki Siyah eri. c6'daki
Siyah Fil ne ALABÝLÝR? Doðru, f3'teki
Beyaz eri. g4'teki Beyaz Vezir iki taþ ala-
XABCDEFGHY
8-+-+-+k+(
7+-+n+-wq-'
6-+lzp-+p+&
5+-zP-+-+-%
d3'teki Beyaz Kale f3'teki Beyaz eri alabilir 4-+-+-+Q+$
mi? HAYIR: KENDÝ TAÞLARINIZI 3+-+R+P+-#
ALAMAZSINIZ. c5'teki Beyaz er c6'daki
2-+-+-+P+"
Siyah Fili alabilir mi? HAYIR: ERLER
ÝLERÝ DÜZ GÝDER AMA ÝLERÝ 1+-+-+-mK-!
DOÐRU ÇAPRAZ ALIRLAR. g4'teki xabcdefghy
bilir. Bulabilir misiniz? Doðru: d7'deki
Siyah At ve g6'daki Siyah er. Ya Siyah At?
O bir þey alabilir mi? Evet doðru Siyah At
ve Filin üzerinden atlayarak c5'teki Beyaz
eri alabilir.
Beyaz Vezir g7'deki Siyah Veziri alabilir
mi? HAYIR SADECE ATLAR ATLAYABÝLÝR.
Artýk taþlarýn hareketlerini ve nasýl aldýklarýný bildiðinize göre, oyuna baþlamak için
tahtayý dizelim. Bunu þu þekilde yapabiliriz:
1. SAÐ tarafta BEYAZ kare olduðundan
emin olun.
2. BEYAZ taþlarý 1 ve 2 numaralý YATAYA, SÝYAH taþlarý da 7 ve 8 numaralý
YATAYA koyunuz.
3. KALELERÝ KÖÞELERE koyun: a1 ve
h1, a8 ve h8.
4. ATLARI KALELERÝN yanlarýna koyun: b1, g1, b8, g8.
5. FÝLLERÝ ATLARIN yanýna koyun: c1,
f1, c8, f8.
6. BEYAZ VEZÝRÝ, BEYAZ KARE olan
d1'e ve SÝYAH VEZÝRÝ SÝYAH KARE
OLAN d8'e koyun. Unutmayýn ki VEZÝRLER KENDÝ RENKLERÝNDEKÝ KARELERDEDÝR.
7. BEYAZ ÞAHI, SÝYAH KARE olan e1'e
ve SÝYAH ÞAHI, BEYAZ KARE olan e8'e
koyun.
8. ERLERÝ, BEYAZ ERLER a2'den h2'ye
ve SÝYAH ERLER de a7'den h7'ye olmak
üzere diðer taþlarýn önüne yerleþtirin.
XABCDEFGHY
8rsnlwqkvlntr(
7zppzppzppzpp'
6-+-+-+-+&
5+-+-+-+-%
4-+-+-+-+$
3+-+-+-+-#
2PzPPzPPzPPzP"
1tRNvLQmKLsNR!
xabcdefghy
Baþlangýç Konumu
21
22
XABCDEFGHY
8rsnlwqkvlntr(
7zppzppzppzpp'
6-+-+-+-+&
5+-+-+-+-%
4-+-+-+-+$
3+-+-+-+-#
2PzPPzPPzPPzP"
1tRNvLQmKLsNR!
xabcdefghy
Baþlangýç Konumu
Tüm taþlarýn nasýl hareket ettiðini ve
baþlangýç konumunu dizmeyi bildiðinize
göre neredeyse oynamaya baþlabilirsiniz.
SATRANÇ OYNARKEN BEYAZ HER
ZAMAN ÝLK HAMLEYÝ YAPAR.
OYUNCULAR SIRAYLA OYNARLAR.
ÖNCE BEYAZ SONRA SÝYAH, SONRA
TEKRAR BEYAZ VE BU BÖYLE DEVAM EDER.
Baþlangýç konumuna tekrar bakýn. Beyaz
hangi taþlarla oyuna baþlayabilir? Oynayabilen taþlar sadece ERLER ve ATLARDIR. ERLERDEN herhangi birini BÝR
KARE veya ÝKÝ KARE ilerletebilirsiniz.
Ýki AT da ÝKÝ KAREYE gidebilir. Baþlangýçta Beyazýn toplam YÝRMÝ HAMLESÝ
vardýr.
Satranç oynamaya baþlamadan önce bilmeniz gereken bazý ÇOK ÖNEMLÝ KURALLAR vardýr. Bir sonraki derste bunlarý
öðreteceðiz.
BÖLÜM 1 TEST
SEVÝYE TESTÝ 1
ÝSÝM__________________
TARÝH____________________________
K
N
R
Pp
4-+-+-+-+$
3+-+-+-+-#
2-+-+-zP-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
4-+-+-+-+$
3+P+-+-+-#
2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
S1.
Ucu sivri taþa verilen isim þudur:
q
q
q
Vezir
Þah
Bilmiyorum
S2.
Yandaki taþa verilen isim :
q
q
q
Tavþan
At
Bilmiyorum
S3.
Yandaki taþýn ismi:
q
q
q
Kule
Kale
Bilmiyorum
S4.
Bu küçük taþlara verilen isim:
q Er
q Ufaklýk
q Bilmiyorum
S5.
Bu er henüz hiç ilerlemedi.
ÝKÝ KARE ÝLERLEYEBÝLÝR MÝ?
q Evet
q Hayýr
q Bilmiyorum
S6.
Bu er daha ö nce sürüldü.
ÝKÝ KARE ÝLERLEYEBÝLÝR MÝ?
q Evet
q Hayýr
q Bilmiyorum
23
24
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-'
6-+-+-+-+&
5+-+-+-+-%
4-+-+-+-+$
3+-+-+-+-#
2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY
8rsnlmkqvlntr(
7zppzppzppzpp'
6-+-+-+-+&
5+-+-+-+-%
4-+-+-+-+$
3+-+-+-+-#
2PzPPzPPzPPzP"
1tRNvLKwQLsNR!
xabcdefghy
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-'
6-+R+-+-+&
5+-+-+-+-%
4-+-+-+-+$
3+-zp-+-+-#
2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
S7.
Yandaki satranç tahtasýnda
SAÐ TARAFTA BEYAZ kare var.
TAHTA DOÐRU MU ?
q
Evet
q
Hayýr
q
Bilmiyorum
S8.
BEYAZ VEZÝR SÝYAH KAREDE
ve SÝYAH VEZÝR BEYAZ
KAREDÝR
DOÐRU MU?
q
Evet
q
Hayýr
q
Bilmiyorum
S9.
BEYAZ KALE, SÝYAH ERÝ
ALABÝLÝR MÝ?
q
Evet
q
Hayýr
q
Bilmiyorum
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-'
6-+-+-+p+&
5+-+-+-+-%
4-+-+-+-+$
3+-+-+-+-#
2-vL-+-+-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY
8Q+-+-+-+(
7+-+-+-+-'
6-+-+-+-+&
5+-+-+-+-%
4-+-+P+-+$
3+-+-+-+-#
2-+-+-+p+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-'
6-+-+-+-+&
5+-zpP+-+-%
4-+PsnN+-+$
3+-+-+-+-#
2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
BÖLÜM 1 TEST
S10.
BEYAZ FÝL, SÝYAH ERÝ
ALABÝLÝR MÝ?
q
Evet
q
Hayýr
q
Bilmiyorum
25
S11.
BEYAZ VEZÝR, SÝYAH ERÝ
ALABÝLÝR MÝ?
q
Evet
q
Hayýr
q
Bilmiyorum
S12.
BEYAZ AT, SÝYAH ERÝ
ALABÝLÝR MÝ?
q
Evet
q
Hayýr
q
Bilmiyorum
26
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-'
6-+-+ +-+&
5+-+-+-+-%
4-+-+K+-+$
3+-+p+-+-#
2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-'
6-+-+-+-+&
5+-+-zp-+-%
4-+-+P+-+$
3+-+-+-+-#
2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7+-+-+-+-'
6-+-+-+-+&
5+p+-+-+-%
4-+P+-+-+$
3+-+-+-+-#
2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
S13.
BEYAZ ÞAH, SÝYAH ERÝ
ALABÝLÝR MÝ? .
q
Evet
q
Hayýr
q
Bilmiyorum
S14.
BEYAZ ER, SÝYAH ERÝ
ALABÝLÝR MÝ?
q
Evet
q
Hayýr
q
Bilmiyorum
S15.
BEYAZ ER, SÝYAH ERÝ
ALABÝLÝR MÝ?
q
Evet
q
Hayýr
q
Bilmiyorum
BÖLÜM 1
KlNpQrkLnPqR
P
P
27
ER SER TÝFÝK ASI
Bu belge Mert Haznedaroðlu’nun
P sertifikasýný baþarý ile aldýðýný
göstermektedir.
_______________________
www.satrancokulu.com adýna
Selim Gürcan
KlNpQrkLnPqR

Bölüm 1 - Satranç Okulu

Transkript

Benzer belgeler

Hayaller tercihlere karışıyor

64 Karede Gabriel Garcia Marquez

Co n structio n

(Heraeus) Junior 120 Kalem Kaplama Cihazı Teknik

12B-120: Anahtar Program 1004

Satranç`ta Başarıya Rektörden Taltif