tc adalet bakanlığı eğitim dairesi başkanlığı yargı mevzuatı bülteni

T.C.
ADALET BAKANLIĞI
EĞİTİM DAİRESİ BAŞKANLIĞI
YARGI MEVZUATI BÜLTENİ
Bültenin Kapsadığı Tarihler
03 - 10 Haziran 2010
Yayımlandığı Tarih
11 Haziran 2010
Sayı
450
İÇİNDEKİLER
-
-
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
(R.G. 4 Haziran 2010 – 27601)
Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş
Sahalara Dair Yönetmelik
(R.G. 8 Haziran 2010 – 27605)
Beşeri Tıbbi Ürünler Ambalaj ve Etiketleme Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
(R.G. 10 Haziran 2010 – 27607)
Yargıtay 18. Hukuk Dairesinden 1 Adet Karar
(R.G. 10 Haziran 2010 – 27607)
Yüksek Seçim Kurulundan 354 Nolu Karar
(R.G. 5 Haziran 2010 – 27602 - Mükerrer)
Yüksek Seçim Kurulundan 365 Sayılı Karar
(R.G. 10 Haziran 2010 – 27607 - Mükerrer)
İnsan Hakları Mahkemesi Kararı (Uğurlu/Türkiye)
Türkiye Barolar Birliği Başkanlığından Avukatlık Asgari Ücret
Tarifesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tarife
(R.G. 4 Haziran 2010 – 27601)
Ulaştırma Bakanlığından Karayolu Yolcu Taşımacılığında Kullanılan
Terminallere İlişkin Tavan Ücret Tarifeleri Hakkında Tebliğ’de
Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 61)
(R.G. 10
Haziran 2010 – 27607)
Adalet Bakanlığından İlân
(R.G. 05 Haziran 2010 – 27602)
Adalet Bakanlığından Münhal Noterlikler İlânları
(R.G. 07 Haziran 2010 – 27604)
Ceza ve Tevkifevleri Genel müdürlüğünden “Yardım Kampanyası”
Konulu Duyuru
2010 Mayıs Ayında İstifa Eden ve Meslekten Ayrılan veya Yaş
Haddinden Emekliye Ayrılan Hâkim ve Savcılara Ait Liste
Tarım ve Köyişleri Bakanlığından Tarımda Kullanılan Organik,
Organomineral Gübreler ve Toprak Düzenleyiciler ile Mikrobiyal,
Enzim İçerikli Ve Diğer Ürünlerin Üretimi, İthalatı ve Piyasaya
Arzına Dair Yönetmelik
1
-
(R.G. 04 Haziran 2010 – 27601)
Millî Savunma Bakanlığından Savunma Sanayii Güvenliği
Yönetmeliği
(R.G. 04 Haziran
2010 – 27601)
Çevre ve Orman Bakanlığından Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği
(R.G. 08 Haziran 2010 – 27605)
Bayındırlık ve İskan Bakanlığından Yapı Malzemelerinin Tabi
Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmelik Kapsamında Universal
Sertifikasyon Ve Gözetim Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.’nin Uygunluk
Değerlendirme Kuruluşu Olarak Görevlendirilmesine Dair Tebliğ
(Tebliğ No: YİG/2010-08)
(R.G. 10 Haziran 2010 – 27607)
Yönetmelikler
Çevre ve Orman Bakanlığından:
ÇEVRESEL GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ VE
YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; çevresel gürültüye maruz kalınması
sonucu kişilerin huzur ve sükûnunun, beden ve ruh sağlığının bozulmaması için
gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak ve kademeli olarak uygulamaya konulmak
üzere; değerlendirme yöntemleri kullanılarak çevresel gürültüye maruz kalma
seviyelerinin, hazırlanacak gürültü haritaları, akustik rapor ve çevresel gürültü
seviyesi değerlendirme raporu ile belirlenmesi, çevresel gürültü ve etkileri hakkında
kamuoyunun bilgilendirilmesi, gürültü haritaları, akustik rapor ve çevresel gürültü
seviyesi değerlendirme raporu sonuçları esas alınarak; özellikle çevresel gürültüye
maruz kalma seviyelerinin insan sağlığı üzerinde zararlı etkilere sebep olabileceği ve
çevresel gürültü kalitesini korumanın gerekli olduğu yerlerde, gürültüyü önleme ve
2
azaltmaya yönelik eylem planlarının hazırlanması ve bu planların uygulanması ile
ilgili usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; özellikle nüfusun yoğun olduğu alanlarda,
parklarda veya yerleşim bölgelerindeki diğer sessiz alanlarda, açık arazideki sessiz
alanlarda, okul, hastane ve diğer gürültüye hassas alanlar da dahil olmak üzere
insanların maruz kaldığı çevresel gürültüler ile çevresel titreşime yönelik esas ve
usulleri kapsar.
(2) Bu Yönetmelik kişinin kendisinden dolayı maruz kaldığı gürültüyü, 26 ncı
maddede belirtilen ev faaliyetleri dışındaki gürültüler ile komşuların oluşturduğu
gürültüyü, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamındaki işyerlerinde
çalışan işçilerin maruz kaldığı gürültüyü, ulaşım araçlarının iç gürültüsünü ve askeri
alanlardaki askeri faaliyetlere bağlı gürültüyü kapsamaz.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre
Kanununun 14 üncü maddesi ile 1/5/2003 tarihli ve 4856 sayılı Çevre ve Orman
Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 9 uncu maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Açık arazideki sessiz alan: Yetkili idare tarafından ulaşım, sanayi veya
rekreasyon faaliyetlerinden kaynaklanan her türlü gürültü rahatsızlığına maruz
kalmayacak şekilde ayrılan bir alanı,
b) Ağırlıklama: İnsan işitme sisteminin özelliğinin dikkate alınarak, ses basıncı
seviyesinin frekanslara göre farklı şekilde değiştirilmesini,
c) Ağırlıklanmış ses azaltma indeksi (Rw): Malzemelerin ses yalıtım
performansının laboratuar şartlarında ölçülen ve tek bir değer olarak ifade edilen
etiket değerini,
ç) Akşam gürültü göstergesi (Lakşam): A ağırlıklı uzun dönem ses seviyesinin
enerji ortalaması olup, yılın akşam sürelerinin tamamına göre belirlenen ve akşam
süresindeki rahatsızlığı ifade etmekte kullanılan etkilenim seviyesini,
d) Akustik gölge bölgesi: Ses dalgalarının bir çevrede yayılmaları sırasında
engeller, rüzgâr etkisi ve günlük sıcaklık değişimleri gibi dış etkilerle kırılma ve
kıvrılmalara uğramaları sonucu ortaya çıkan ve içerisinde ses seviyelerinin 10 dB
kadar azalma gösterdiği alanları,
e) Akustik planlama: Gelecekte var olabilecek gürültülerin arazi kullanım
planlaması, trafik ve trafik planlaması için sistem mühendisliği ile ses yalıtımı
tedbirleri ve gürültü kaynaklarının kontrolü gibi planlanmış tedbirler kullanılarak
kontrol edilmesini,
f) Akustik rapor: 29/4/2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1
ve Ek-2’sinde yer alan ve 7/3/2008 tarihinden önce kurulmuş veya bu tarihten sonra
planlama ve kurulma aşamasını tamamlayarak faaliyete geçmiş işletmelerin, tesislerin
değerlendirme yöntemleri kullanılarak oluşması muhtemel çevresel gürültü
seviyelerinin belirlendiği ve sınır değerlerin aşılıp aşılmadığını gösteren raporu,
g) Alıcıda tedbirler: Gürültünün azaltılamadığı ortamlarda özellikle yüksek
seviyeli gürültüden korunmak için kişilerin işitme organlarının korunmasına yönelik
etkilenen kişi üzerinde alınabilecek tedbirleri,
ğ) Ana kara yolu: Yılda üç milyondan fazla aracın geçtiği bölgesel, ulusal veya
uluslararası bir kara yolunu,
3
h) Ana demir yolu: Yılda otuz binden fazla trenin geçtiği bir demir yolunu,
ı) Ana hava limanı: Hafif uçaklarla tamamen eğitim maksatlı olarak yapılanlar
hariç olmak üzere, yılda elli binden fazla kalkış ve inişin gerçekleştiği sivil hava
alanını,
i) Arka plan gürültüsü: Bir çevrede incelenen sesler bastırıldığında, verilen
konumdaki ve verilen durumdaki geriye kalan toplam sesi,
j) Atölye: Zanaatçıların veya resim, heykel sanatlarıyla uğraşanların çalıştığı
işyerleri ile dokuma, konfeksiyon, torna, demir, doğrama ve benzeri işyerlerini,
k) Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,
l) Canlı müzik: Gerçek enstrüman ve/veya seslerle veya banttan ya da elektronik
olarak yükseltilmiş ses kaynağı kullanılarak yapılan müzik türünü,
m) Çevresel gürültü: Ulaşım araçları, kara yolu trafiği, demir yolu trafiği, hava
yolu trafiği, deniz yolu trafiği, açık alanda kullanılan teçhizat, şantiye alanları, sanayi
tesisleri, atölye, imalathane, işyerleri ve benzeri ile rekreasyon ve eğlence yerlerinden
çevreye yayılan gürültü dâhil olmak üzere, insan faaliyetleri neticesinde oluşan zararlı
veya istenmeyen açık hava seslerini,
n) Çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu: Çevre Kanununca Alınması
Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer almayan ve
bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce kurulmuş veya bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girmesinden sonra kurulması planlanan veya kurulup işletmeye geçen
işletmelerin, tesislerin, işyerlerinin değerlendirme yöntemleri kullanılarak oluşması
muhtemel çevresel gürültü seviyelerinin belirlendiği ve sınır değerlerin aşılıp
aşılmadığını gösteren raporu,
o) Çevresel tedbirler: Yapıların dışında veya içinde yer alan gürültü
kaynaklarından doğan seslerin, yapı içindeki kişilere ulaşıncaya kadar yayıldığı
ortamda yapılabilecek her türlü gürültü kontrolü çalışmasını,
ö) Çevresel titreşim: Maden ve taş ocakları, ulaşım araçları, sanayi ve inşaat
makineleri gibi işlemlerden doğan ve yapılarda kullanım alanı dışında başka
maksatlarla kullanılan hacimlerdeki faaliyetler sırasında oluşan genellikle katı, sıvı ve
gaz ortamlarda yayılan ve insan vücudunca hissedilen mekanik salınım hareketlerini,
p) Çınlama süresi (sn): Bir hacmin akustik özelliğini frekansa bağlı olarak
belirleyen parametreyi ve hacim içinde faaliyette olan bir ses kaynağının susmasından
itibaren ses basınç seviyesinin 60 dB azalması için geçen süreyi,
r) Çok hassas kullanımlar: Konut, yataklı hizmet veren sağlık kurumları, eğitim
kurumları, çocuk ve yaşlı bakım evleri, canlı müzik izni almış olan oteller hariç diğer
oteller, açık arazideki ve yerleşim alanı içindeki sessiz alanlar gibi kullanımları,
ş) Darbe gürültüsü: İki kütlenin birbirine çarpması ile ortaya çıkan gürültüyü,
ş) dB: Birbirinden mertebe farklılıkları gösteren, nicelikleri anlamlı olarak ifade
etmede kullanılan logaritmik bir ölçeği,
t) dBA: İnsan işitme sisteminin düşük şiddetteki seslere karşı en çok hassas
olduğu orta ve yüksek frekanslara daha fazla ağırlık veren, A ağırlıklı ses seviyesi
olarak tabir edilen ve gürültünün etkilenim değerlendirilmesi ve kontrolünde yaygın
olarak kullanılan bir ses seviyesi ölçütünü,
u) Değerlendirme: Bir gürültü göstergesi veya ilgili zararlı etkilerin değerini
hesaplamak, tayin etmek, öngörmek, tahmin etmek veya ölçmek için kullanılan her
türlü yöntemi,
ü) Doz-etki ilişkisi: Bir zararlı etki ile gürültü gösterge değeri arasındaki ilişkiyi,
v) Eğlence yeri: Bir konaklama tesisi bünyesinde veya müstakil olarak faaliyet
gösteren, müşterinin eğlence ihtiyacını karşılamaya yönelik canlı müzik hizmeti veren
işyerini,
4
y) Eşdeğer gürültü seviyesi (Leq): Belli bir süre içinde seviyeleri değişim
gösteren, genellikle A ağırlıklanmış ses seviyesi olarak ölçülen, gürültünün enerji
açısından eşdeğeri olan sabit seviyeyi,
z) Ev faaliyetleri ve komşuların oluşturduğu gürültü: Konut içerisinde kişilerin
kendi davranış ve alışkanlıklarından kaynaklanan; kapı, pencere kapatma, yürüme,
konuşma, temizlik yapma, mobilya çekme, televizyon seyretme, radyo dinleme,
eğlence amacı dışında kullanılan her türlü müzik aleti, çamaşır makinesi, buzdolabı,
elektrik süpürgesi gibi aletleri kullanma, evcil hayvan besleme gibi faaliyetler ile bina
içinde yapılacak tadilatı,
aa) Eylem planı: Gerektiğinde gürültü seviyesinin düşürülmesi de dahil olmak
üzere gürültü ile ilgili sorunlar ve etkileriyle baş etmek için tasarlanan planları,
bb) Fiziksel çevre faktörleri: Sesin kaynaktan kullanıcıya, yapı veya etkilenen
kişilere iletilmesi sırasında geçtiği fiziksel çevrede bulunan ve ses yayılımını
etkileyen gürültüyü artırıcı veya azaltıcı her türlü faktörü,
cc) Gündüz, akşam, gece gürültü göstergesi (Lgag): A ağırlıklı uzun dönem ses
seviyesinin enerji ortalaması olup, günlük toplam rahatsızlığı ifade etmekte kullanılan
etkilenim seviyesini,
çç) Gündüz gürültü göstergesi (Lgündüz): A ağırlıklı uzun dönem ses
seviyesinin enerji ortalaması olup, yılın gündüz sürelerinin tamamına göre belirlenen
ve gündüz süresindeki rahatsızlığı ifade etmekte kullanılan etkilenim seviyesini,
dd) Gece gürültü göstergesi (Lgece): A ağırlıklı uzun dönem ses seviyesinin
enerji ortalaması olup, yılın gece sürelerinin tamamına göre belirlenen ve gece
süresindeki uyku kaçırıcı rahatsızlığı ifade etmekte kullanılan etkilenim seviyesini,
ee) Gürültü göstergesi: Bir zararlı etki ile ilgili olarak çevresel gürültünün
tanımlanmasında kullanılan fiziksel bir ölçeği,
ff) Gürültü haritalama: Yürürlükte bulunan her türlü sınır değerin aşılıp
aşılmadığını göstermek gayesiyle, belirli bir alanda etkilenen kişi ve maruz kalan
konut sayısı da dâhil olmak üzere, mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek bir
gürültü durumu hakkındaki verilerin; gürültü göstergesi kullanılarak söz konusu
alanın fiziksel haritası üzerinde standartlara uygun olarak belirtilmesini,
gg) Gürültü kontrolü: Herhangi bir ses kaynağından yayılan gürültü niteliğine
sahip sesleri, kabul edilebilir seviyeye indirmek, akustik özelliğini değiştirmek, etki
süresini azaltmak, hoşa giden veya daha az rahatsız eden bir başka ses ile maskelemek
gibi yöntemlerle zararlı etkilerini tamamen veya kısmen yok etmek için yapılan
işlemleri,
ğğ) Hassas olmayan kullanımlar: Otoparklar, garajlar, eğlence yerleri, sanayi
tesisleri gibi kendisi gürültü kaynağı olabilen alan ve kullanımları,
hh) İç ortam gürültüsü: Yapı içindeki mekanik sistemler ve diğer gürültü
kaynaklarından doğan ve mekân içinde bulunan insanları olumsuz etkileyen
istenmeyen ve zararlı seslerin bütününü,
ıı) İmalathane: Hammaddeleri işleyerek piyasaya çıkacak duruma getiren
işyerini,
ii) İşletme: Tesis ve faaliyetlerin bütününü,
jj) İşyeri: Kamu kurum ve kuruluşları, ticari kuruluşlar, hizmet binaları, spor
tesisleri, tabanca ve tüfek poligonları, alışveriş merkezleri, tedavi merkezleri, halı ve
oto yıkama yerleri, depolama yerleri, matbaalar gibi yerleri,
kk) Kaynakta tedbirler: Gürültü üreten ses kaynağının yapısı, işletme tekniği,
oturduğu zemin, montaj biçimi ve buna benzer doğrudan kaynak ile ilgili olarak
alınabilecek tedbirleri,
5
ll) Kamuoyu: Bu Yönetmeliğin uygulanması açısından, bir veya daha fazla
gerçek veya tüzel kişi ile bunların ulusal mevzuat veya uygulamaya uygun olarak
oluşturduğu dernek, örgüt veya grupları,
mm) Kesikli titreşim: Delicilerdeki gibi sürekliliği olmayan ya da kazık
çakıcılardaki gibi belirli aralıklarla tekrarlanan titreşimi,
nn) LC max: dBC olarak ölçülen, ölçüm süresi içerisinde C ağırlıklı rms tabanlı
ses seviyesinin en büyük değerini,
oo) Oktav bant: Gürültü enerjisinin frekansa göre değişimini ortaya çıkarmakta
yararlanılan alt ve üst frekans sınırlarının birbirinin iki katı olan frekans bandı ve bant
genişliğinin merkez frekansının % 70’ine eşit olduğu bandı,
öö) Orta derecede hassas kullanımlar: İdari ve ticaret binaları, çocuk bahçeleri,
oyun alanları ve spor tesisleri gibi kullanımları,
pp) Planlanan faaliyetler için akustik rapor: 17/7/2008 tarihli ve 26939 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin Ek-I
listesinde bulunan ve Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer alan “ * ” işareti bulunmayan kurulması
planlanan işletmelerin, tesislerin ve ulaşım kaynaklarının değerlendirme yöntemleri
kullanılarak oluşması muhtemel çevresel gürültü seviyelerinin belirlendiği ve sınır
değerlerin aşılması halinde alınacak tedbirlerin bütününü içeren raporu,
rr) Rahatsızlık: Alan araştırmaları vasıtasıyla belirlenen toplumsal gürültü veya
titreşim rahatsızlığının derecesini,
ss) Rekreasyon alanı: Kişinin fiziksel ve psikolojik olarak kendisini tekrar
kazanabilmesini sağlayan dinlenme, eğlenme, gezi, serbest zamanları değerlendirme
gibi çeşitli faaliyetleri kapsayan geniş eylem alanlarını,
şş) Ses basıncı seviyesi (Lp): Ortamda belli bir noktada ölçülen ses basıncının,
20x10-6 Pa veya 20 µPa referans ses basıncına oranının 10 tabanına göre
logaritmasının 20 ile çarpılmasıyla bulunan ve dB cinsinden ifade edilen değeri,
tt) Ses gücü seviyesi (Lw): Bir ses kaynağının yaydığı ses gücünün
milletlerarası standartlarda tanımlanan referans ses gücüne oranının 10 tabanına göre
logaritmasının 10 ile çarpılmasıyla bulunan ve dB cinsinden ifade edilen değeri,
uu) Seviye ayarlaması: Gürültünün türüne ya da belirgin olarak duyulan bir
frekansın varlığına bağlı olarak, ölçülen ya da hesaplamayla bulunan eşdeğer gürültü
seviyesine eklenecek değeri,
üü) Sınır değer: Yetkili idarece belirlenen, aşılması halinde yetkili idarece
dikkate alınan ve azaltıcı tedbirlerin uygulamaya konulmasına yol açan Lgag veya
Lgece, ve uygun olan hallerde Lgündüz, Lakşam, Lgece ve Leq değerini,
vv) Stratejik gürültü haritası: Farklı kaynaklar bazında mevcut gürültü
durumunun veriler sayesinde sergilenmesini,
yy) Sürekli titreşim: Gündüz veya akşam veya gece vakti gibi belirlenen bir
zaman dilimi boyunca engellenmeden devam eden titreşimi,
zz) Tepe değer: Verilen bir zaman aralığındaki en yüksek titreşim değerini,
aaa) Tesis: Bu Yönetmelikte tanımlanan işyeri, atölye, imalathane, eğlence yeri
kapsamı dışında kalan ve Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar
Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer alan tesisleri,
bbb) Titreşimin yer değiştirme, hız, ivme cinsinden rms değeri: Belirli bir
zaman aralığında ölçülen titreşim değerlerinin karelerinin ortalamasının karekökünü,
ccc) Titreşimden etkilenme sınırı: Titreşimin; insan sağlığı, performansı ve
konforu üzerinde oluşturduğu hareket hastalığı gibi fizyolojik ve psikolojik etkilerle
yapılarda oluşturduğu hasarların başlama sınırlarındaki, titreşim ivmesi, hızı, genliği,
frekansları ve etkilenme süresi gibi parametrelerle ortaya konulmuş kriterleri,
6
ççç) Gürültü haritası hazırlanacak yerleşim alanı: Nüfusu yüz binden fazla olan,
şehirleşmiş alan olarak kabul edilen ve nüfus yoğunluğunun kilometre kare başına
1000 kişiden fazla olduğu alanları,
ddd) Yerleşim alanı içindeki sessiz alan: Yetkili idare tarafından gürültü
kaynakları için belirlenen sınır değerlerin üstüne veya yetkili idare tarafından
konulmuş belli bir değerden daha büyük bir gürültü gösterge değerine maruz
kalmayacak şekilde ayrılan bir alanı,
eee) Yetkili idare: İkinci bölümde belirtilen idareleri,
fff) Zararlı etkiler: İnsan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Görev, Yetki ve Sorumluluklar
Bakanlığın görev, yetki ve sorumlulukları
MADDE 5 – (1) Bakanlık;
a) Kişilerin huzur ve sükûnunu beden ve ruh sağlığını gürültü ile bozmayacak
bir çevrenin geliştirilmesi gayesiyle, çevresel gürültüyü azaltacak program ve
politikaları belirlemek, buna yönelik mevzuat ve mevzuatın uygulanmasını
kolaylaştırıcı her türlü dokümanı hazırlamak, bu Yönetmeliğin uygulanmasında
işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla,
b) Çevre Kanunu çerçevesinde il çevre ve orman müdürlükleri ve yetki devri
yapılan belediyelerle işbirliği ve koordinasyon içinde gürültü kaynaklarını
denetlemek, gerektiğinde gürültü kaynakları için akustik rapor veya çevresel gürültü
seviyesi değerlendirme raporu hazırlattırmak, bu raporları incelemek ve
değerlendirmek, bu Yönetmeliğin ihlalinin tespiti halinde idari yaptırım uygulamak,
yetki devri yapılacak kurumlarda aranacak esasları belirleyip yetki devri yapmakla,
c) Bu Yönetmeliğin uygulanmasından yetkili ve sorumlu kılınan kurum ve
kuruluşlar ile bu Yönetmelik gereği hazırlanacak akustik rapor, çevresel gürültü
seviyesi değerlendirme raporu, gürültü haritası ve eylem planı hazırlayacak kurum ve
kuruluş temsilcilerinin uzmanlaşmasını sağlayıcı programların içeriği ve programların
uygulama prosedürünü belirlemekle,
ç) Akustik rapor, çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu, gürültü
haritası ve eylem planı hazırlayacak kurum ve kuruluşların sağlaması gereken esasları
belirlemek, esasları sağlayanlara ön yeterlik/yeterlik belgesi vermek, ön
yeterlik/yeterlik belgesi alan ve bu kapsamda görev yapan kurum ve kuruluşları
denetlemek, belgelendirme esaslarına aykırı davranılmasının tespiti halinde gerekli
yaptırımın uygulanmasını sağlamak ve gerekirse ön yeterlik/yeterlik belgesini iptal
etmekle,
d) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1’inde yer alan işletme ve tesislere verilecek çevre izin veya çevre
izin ve lisans belgesi kapsamında değerlendirme yapmak, bu çerçevede işletmeleri
denetlemek, bu Yönetmelikte belirtilen esaslara aykırılık halinde gerekli yaptırımı
uygulamak ve uygulanmasını sağlamakla,
e) Stratejik Gürültü Haritaları ve Eylem Planları ile ilgili olarak;
1) Yetkili ve sorumlu kurum ve kuruluşlarca hazırlanan gürültü haritaları ve
eylem planlarına görüş vermekle,
2) Yetkili ve sorumlu kurum ve kuruluşlarca hazırlanarak Bakanlığa gönderilen
gürültü haritaları ve eylem planları ile Ek-VI’da yer alan her türlü bilgi ve belgeye
yönelik veri bankası oluşturmakla
yetkili ve sorumludur.
İl çevre ve orman müdürlüklerinin görev, yetki ve sorumlulukları
7
MADDE 6 – (1) İl çevre ve orman müdürlükleri;
a) Çevre Kanunu gereği yetki devri yapılmayan alanlarda gürültü kaynaklarını
programlı, programsız veya şikâyetlere istinaden, gerektiğinde diğer mevzuat
kapsamında yetkili kılınan kurum ve kuruluşlar ile işbirliği ve koordinasyon içinde,
bu Yönetmelikte getirilen esaslara uyulup uyulmadığını denetlemek, gerektiğinde
gürültü kaynakları için akustik rapor veya çevresel gürültü seviyesi değerlendirme
raporu hazırlattırmak, bu raporları incelemek ve değerlendirmek, bu Yönetmeliğin
ihlalinin tespiti halinde idari yaptırım uygulamakla,
b) Yetki devri yapılan kurum ve kuruluşların talepleri veya gerekli görülmesi
halinde koordinasyon ve işbirliği içinde çalışmakla,
c) Yetki devri yapılmış kurumların faaliyetleri sebebiyle oluşan çevresel
gürültüyü denetlemek ve idari yaptırım uygulamakla,
ç) Yetki talebinde bulunan kurum ve kuruluşların taleplerini değerlendirip
Bakanlığa iletmek, yetki devri yapılan kurum ve kuruluşların yetkileri çerçevesinde
çalışıp çalışmadığını denetlemek, yetkilerini yerine getirmeyenleri tespit ederek
Bakanlığa bildirmekle,
d) İlde Çevre Kanununun 14 üncü maddesine istinaden yapılan denetim ve idari
yaptırımların sonuçlarını Bakanlığa iletmekle,
e) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-2’sinde yer alan işletme ve tesislere verilecek çevre izin veya çevre
izin ve lisans belgesi kapsamında değerlendirme yapmak, bu çerçevede işletme ve
tesisleri denetlemek, bu Yönetmelikte belirtilen esaslara aykırılık halinde gerekli
yaptırımın uygulanmasını sağlamakla,
f) Dini ve milli bayramlar ile yerel millî günler ve kutlamalar maksadıyla
yapılacak faaliyetler için bu Yönetmelik çerçevesinde getirilen yasaklara İl Mahalli
Çevre Kurul Kararı almak kaydıyla istisna getirmekle, istisna kapsamında alınan
kararları kamuoyuna duyurmakla
yetkili ve sorumludur.
Mahalli idarelerce alınacak tedbirler
MADDE 7 – (1) İl özel idareleri;
a) Çevre Kanunu gereği yetki devri yapılan il özel idareleri belediye sınırları ve
mücavir alan dışında gürültü kaynaklarını programlı, programsız veya şikâyetlere
istinaden gerektiğinde diğer mevzuat kapsamında yetkili kılınan kurum ve kuruluşlar
ile işbirliği ve koordinasyon içinde, bu Yönetmelikte getirilen esaslara uyulup
uyulmadığını denetlemek, gerektiğinde gürültü kaynakları için akustik rapor veya
çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu hazırlattırmak, bu raporları incelemek
ve değerlendirmek, bu Yönetmeliğin ihlalinin tespiti halinde idari yaptırım
uygulamakla,
b) Belediye sınırları ve mücavir alan dışında; yapıların mimari projelerinde ve
yapı ruhsatlarında 28 inci maddede belirtilen şartların aranmasıyla,
c) Stratejik Gürültü Haritaları ve Eylem Planları ile ilgili olarak;
1) Belediye sınırları ve mücavir alan dışında gürültü haritalarının
hazırlanmasında gerekli olan, gürültü kaynakları dışındaki tüm verileri toplamak ve
belirleyeceği esaslar çerçevesinde gürültü haritası hazırlamakla sorumlu kurum ve
kuruluşların kullanımına açmakla,
2) Belediye sınırları ve mücavir alan dışındaki gürültü haritası hazırlanan
alanlarda mevcut veya ileriye yönelik projelendirme veya başka bir yatırımı
gerçekleştirme konusunda çalışması olabilecek ilgili tüm kurum ve kuruluşların
görüşlerini almakla,
8
3) Belediye sınırları ve mücavir alan dışında 8 inci maddenin birinci fıkrasının
(ç) bendinin (3) ve (4) numaralı alt bendine istinaden gürültü haritaları hazırlanan
kaynakların; yakınındaki limanlar ile Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve
Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde belirtilen işletme ve tesislerin
bulunduğu alanlar için ayrı ayrı gürültü haritalarını ve bu gürültü haritalarının
kapsadığı alanların eylem planlarını hazırlamakla,
4) Belediye sınırları ve mücavir alan dışındaki alan için hazırlanan eylem
planlarını kamuoyu görüşüne açmakla,
5) Belediye sınırları ve mücavir alan dışındaki alan için hazırlanan gürültü
haritalarının ve eylem planlarının nihai hali hakkında kamuoyuna bilgi vermekle ve
Bakanlığa göndermekle
ilgili hususlarda gerekli tedbirleri alır.
(2) Belediyeler;
a) Çevre Kanunu gereği yetki devri yapılan belediyeler, belediye sınırları ve
mücavir alan içinde gürültü kaynaklarını programlı, programsız veya şikâyetlere
istinaden gerektiğinde diğer mevzuat kapsamında yetkili kılınan kurum ve kuruluşlar
ile işbirliği ve koordinasyon içinde, bu Yönetmelikte belirlenen esaslara uyulup
uyulmadığını denetlemek, gerektiğinde gürültü kaynakları için akustik rapor veya
çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu hazırlattırmak, bu raporları incelemek
ve değerlendirmek, bu Yönetmeliğin ihlalinin tespiti halinde idari yaptırım
uygulamakla,
b) Yetki devri yapılmış belediyeler; belediye sınırları ve mücavir alan içinde
yapılan denetim sonuçlarını il çevre ve orman müdürlüklerine göndermekle,
c) Belediye sınırları ve mücavir alan içinde ilgili belediye; yapıların mimari
projelerinde ve yapı ruhsatlarında 28 inci maddede belirtilen şartların aranmasıyla,
ç) Nazım İmar Planları ve Uygulama İmar Planlarının hazırlanması aşamasında
27 nci maddede öngörülen gürültüye maruz kalma kategorilerini dikkate almakla,
d) Stratejik Gürültü Haritaları ve Eylem Planları ile ilgili olarak;
1) Belediye sınırları ve mücavir alan içinde gürültü haritası hazırlanacak
yerleşim alanlarını Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile koordinasyon ve işbirliği
içinde belirlemekle,
2) Belediye sınırları ve mücavir alan içindeki yerleşim alanlarının, gürültü
haritalarının hazırlanmasında gerekli olan, gürültü kaynakları dışındaki tüm verileri
toplamak ve belirleyeceği esaslar çerçevesinde gürültü haritası hazırlamakla sorumlu
kurum ve kuruluşların kullanımına açmakla,
3) Belediye sınırları ve mücavir alan içinde gürültü haritası hazırlanacak
yerleşim alanlarında yer alan; karayolu, tramvay ile yerüstünden geçen metro yolları
trafiği, limanlar ve Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sindeki işletme/tesisler veya atölye-imalathane-eğlence
yerleri gibi gürültü kaynaklarının bulunduğu alanlar için ayrı ayrı gürültü haritalarının
hazırlanmasıyla,
4) Belediye sınırları ve mücavir alan içindeki gürültü haritası hazırlanan
yerleşim alanlarında mevcut veya ileriye yönelik projelendirme veya başka bir
yatırımı gerçekleştirme konusunda çalışması olabilecek ilgili tüm kurum ve
kuruluşların görüşlerini almakla,
5) Belediye sınırları ve mücavir alan içindeki gürültü haritası hazırlanan
yerleşim alanında 8 inci maddede yetkili kılınan kurum veya kuruluş tarafından
hazırlanan gürültü haritalarını da göz önünde bulundurularak; karayolları,
demiryolları, tramvay ile yerüstünden geçen metro yolları, havaalanları, limanlar ve
Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1
9
ve Ek-2’sindeki işletme/tesisler veya eğlence yerleri, imalathane gibi gürültü
kaynaklarının bulunduğu alanları kapsayan eylem planlarını hazırlamakla,
6) Belediye sınırları ve mücavir alan içindeki yerleşim alanı için hazırlanan
eylem planlarını kamuoyu görüşüne açmakla,
7) Belediye sınırları ve mücavir alan içindeki yerleşim alanı için hazırlanan
gürültü haritalarının ve eylem planlarının nihai hali hakkında kamuoyuna bilgi
vermekle ve Bakanlığa göndermekle,
8) Büyükşehir belediye başkanlıkları, büyükşehir belediye sınırları ve mücavir
alan içinde belirlenen yerleşim alanı veya alanlarında yer alan; karayolu, tramvay ile
yerüstünden geçen metro yolları trafiği, limanlar ve Çevre Kanununca Alınması
Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer alan
işletme/tesisler veya atölye-imalathane- eğlence yerleri gibi gürültü kaynaklarının
bulunduğu alanlar için ayrı ayrı gürültü haritalarını ilgili belediyelerle koordinasyon
ve işbirliği içinde hazırlamakla
ilgili hususlarda gerekli tedbirleri alır.
Kurum, kuruluş ve işletmelerce alınacak tedbirler
MADDE 8 – (1) Kurum, kuruluş veya işletmelerden;
a) Sağlık Bakanlığı; 13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname gereği işitme sağlığı ve
kritik sağlık etkileri göz önüne alınarak gürültüden etkilenme seviyelerinin
belirlenmesi ve izlenmesine ilişkin esas ve usullerin belirlenmesiyle,
b) Diyanet İşleri Başkanlığı; dini tesislerde ses yükseltici kullanımından çevreye
yayılan sesin kontrolüne ilişkin esasların belirlenmesiyle,
c) İşletme, tesis (fabrika), işyeri, atölye, imalathane, eğlence yeri ve ulaşım
kaynaklarını planlayan ve işletenler;
1) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer alan işletme ve tesisler için çevre izin veya
çevre izin ve lisans belgesine esas olacak akustik raporu hazırlatmak ve bu
Yönetmelik ile belirlenen sınır değerlerin sağlanmadığı durumlarda gerekli tedbirlerin
alınmasını sağlamakla,
2) Kurulması planlanan ve Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve
Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer alan işletme ve tesisler ile
18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinde yer alan ulaşım kaynakları için hazırlanacak
çevresel etki değerlendirme raporu veya proje tanıtım dosyasının gürültü ile ilgili
bölümünün bu Yönetmelikte yer alan esaslar çerçevesinde hazırlanmasını sağlamakla,
3) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer almayan işletme, tesis, işyeri, imalathane ve
atölyeler ile eğlence yerleri ve benzeri yerlerle ilgili işyeri açma ve çalışma ruhsatı
safhasında veya programlı, programsız veya şikâyete istinaden yapılacak
denetimlerde, yetkili idarenin talebine istinaden çevresel gürültü seviyesi
değerlendirme raporu hazırlatmakla,
4) Sanayi tesisi, atölye, imalathane, eğlence yeri gibi işletmeciler ile liman
işletmecileri; bu alanların gürültü haritalarının hazırlanmasından sorumlu kurum ve
kuruluşun talebi halinde istenen verileri belediyeye veya il özel idarelerine iletmekle,
ç) Ulaştırma Bakanlığı;
1) Devlet yolları ve otobanlardan, ana karayolları sınıfına giren karayollarını,
ana demiryolları ve ana havaalanlarını belirleyip listesini Bakanlığa bildirmekle,
2) Yerleşim alanları içindeki devlet yolları ve otobanlar için gürültü haritası
hazırlanmasında gerekli olacak verileri Belediyeye iletmekle,
10
3) Yerleşim alanı dışında devlet yolları ve otobanlardan, ana karayolları sınıfına
giren karayollarının gürültü haritasını hazırlamakla,
4) Yerleşim alanı dışında yer alan ana demiryolları ve ana havaalanlarının
gürültü haritasını hazırlamakla,
5) Sorumluluk alanlarına göre yerleşim alanı dışında; ana karayolu, ana
demiryolu ve ana havaalanı yakınındaki alanlarda yer alan devlet yolları ve otobanlar
ile demiryolları ve havaalanlarının gürültü haritasını hazırlamakla,
6) Yerleşim alanı içinde yer alan ve sorumluluk alanına giren demiryollarının ve
havaalanlarının gürültü haritasını hazırlamakla,
7) Planlanan karayolları, demiryolları ve havaalanları için mevcut veya ileriye
yönelik projelendirme veya başka bir yatırım gerçekleştirme konusunda çalışması
olabilecek ilgili tüm kurum ve kuruluşların görüşlerini almak, bu görüşler
çerçevesinde gürültü kontrol tedbirlerine ilişkin programlar hazırlamakla,
8) Gürültü haritalarının nihai hali hakkında kamuoyuna bilgi vermekle ve
Bakanlığa göndermekle
ilgili hususlarda gerekli tedbirleri alır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kaynakların Ses Seviyeleri
Kara yolu araçlarında uyulması gereken şartlar
MADDE 9 – (1) Motorlu kara yolu araçları aşağıdaki esaslara uyar.
a) Motorlu kara yolu araçlarının kara yoluna uygunluğu ve teknik esasları
13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 29 uncu maddesi
uyarınca; araçların, yapım ve kullanım bakımından kara yolu yapısına ve trafik
güvenliğine uyması zorunludur. Bununla ilgili alt düzenleyici işlemlerin
belirlenmesini Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yapar.
b) Kamuya açık yerlerde çalıştırılan motorlu kara yolu taşıtlarının dış gürültü
seviyesi ve egzoz sistemleri ile ilgili olarak 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçların Dış Gürültü Emisyonları ve Egzoz
Sistemleri ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (70/157/AT) kapsamında getirilen esaslar
sağlanır.
c) Motorlu kara yolu araçlarının kornaları gibi sesli uyarı cihazları ile ilgili
olarak, 1/5/1999 tarihli ve 23682 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu
Araçların Sesli İkaz Cihazları ve Bunların Takılması ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği
(70/388/AT) kapsamında getirilen esasların sağlanması zorunludur. Geçiş
üstünlüğünü haiz taşıtlara 18/7/1997 tarihli ve 23053 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 141 inci maddesi uygulanır.
ç) Tekerlekli tarım veya orman traktörlerinin dış gürültü seviyeleri ile ilgili
olarak, 13/6/2002 tarihli ve 24784 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tekerlekli
Tarım veya Orman Traktörlerinin Bazı Parçaları ve Özellikleri ile İlgili Tip Onayı
Yönetmeliği (74/151/AT) kapsamında getirilen esaslar sağlanır.
d) İki veya üç tekerlekli motorlu kara yolu araçlarının dış gürültü seviyeleri ile
ilgili olarak, 18/7/2003 tarihli ve 25172 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya
Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Bazı Aksam ve Özellikleri ile İlgili Tip Onayı
Yönetmeliği (97/24/AT)’nin ekindeki Kısım 9’da getirilen esaslar sağlanır.
Demir yolu ulaşım araçlarında uyulması gereken şartlar
MADDE 10 – (1) Banliyö ve şehirlerarası trenler ile ağır ve hafif metroların dış
gürültü seviyeleri ile yolcu ve tren çalışanlarının kulak sağlığı ve konforu açısından iç
gürültü ve vagon içi titreşim seviyelerine ilişkin düzenlemeleri 9/4/1987 tarihli ve
3348 sayılı Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun hükümleri
uyarınca Ulaştırma Bakanlığı yapar.
11
Hava yolu ulaşım araçlarında uyulması gereken şartlar
MADDE 11 – (1) Türk sicilindeki ve yabancı ülke sicilindeki hava yolu
araçlarının iç ve dış trafiğe açık hava alanlarımıza iniş ve kalkış yapabilmeleri için
hava alanı araçlarının dış gürültü seviyeleri ile yolcu ve hava aracı çalışanlarının
kulak sağlığı ve konforu açısından iç gürültü ile araç içi titreşim seviyelerine ilişkin
düzenlemeleri Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
hükümleri uyarınca Ulaştırma Bakanlığı yapar.
Su yolu ulaşım araçlarında uyulması gereken şartlar
MADDE 12 – (1) Deniz, göl veya başka suyollarında kullanılan araçların dış
gürültü seviyeleri ile yolcu ve su yolu aracı çalışanlarının kulak sağlığı ve konforu
açısından iç gürültü ile araç içi titreşim seviyelerine ilişkin düzenlemeleri 10/8/1993
tarihli ve 491 sayılı Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname hükümleri uyarınca Denizcilik Müsteşarlığı yapar.
Açık alanda kullanılan ekipmanlarda uyulması gereken şartlar
MADDE 13 – (1) Açık alanda kullanılan ekipmanların gürültü seviyesi,
30/12/2006 tarihli ve 26392 dördüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü
Emisyonu ile İlgili Yönetmelik (2000/14/AT) hükümlerine tabidir. Açık alanda
kullanılan ancak söz konusu yönetmelikte yer almayan ekipmanlarla ilgili
düzenlemeleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
hükümleri uyarınca Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yapar.
Ev aletlerinde uyulması gereken şartlar
MADDE 14 – (1) Ev ekipmanlarının gürültü seviyesi, ilgili mevzuat
hükümlerine tabidir. Ev işlerinde kullanılan, ancak söz konusu mevzuatta yer almayan
elektrikli veya elektriksiz aletlerle ilgili düzenlemeleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun hükümleri uyarınca Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı yapar.
Sanayi tesislerinde kullanılan alet, ekipman ve makinelerde uyulması
gereken şartlar
MADDE 15 – (1) Sanayi tesislerinde kullanılan alet, ekipman ve makinelerde
3/3/2009 tarihli ve 27158 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Makina Emniyeti
Yönetmeliğinde (2006/42/AT) belirtilen esaslar sağlanır. Sanayi tesislerinde
kullanılan alet, ekipman ve makinelerin ses gücü seviyeleri ile ilgili düzenlemeleri
Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun hükümleri
uyarınca Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yapar. Sanayi tesislerinde çalışanların kulak
sağlık ve konforu açısından maruz kaldıkları gürültü ve titreşim seviyeleri için;
23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gürültü Yönetmeliği
ile 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Titreşim
Yönetmeliğinde belirtilen esaslar sağlanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çevresel Gürültü Esas ve Kriterleri
Çevresel gürültü göstergeleri ve bu göstergelerin uygulanması
MADDE 16 – (1) Çevresel gürültü göstergelerinin seçimine ve bu göstergelerin
uygulanmasına ilişkin esaslar aşağıda belirtilmiştir:
a) Gürültü haritaları ve bunların revizyonu çalışmalarında Ek-I-1.1.1 ve Ek-I1.1.2’de belirtilen Lgag ve Lgece gürültü göstergeleri kullanılır.
b) Akustik planlama, akustik gölge bölgeleme çalışmaları için Lgag ve Lgece
gürültü göstergeleri dışında başka gürültü göstergeleri kullanılabilir.
c) (a) ve (b) bentleri dışındaki özel durumlar için Ek-I-1.2’de listelenen ilave
gürültü göstergeleri kullanılabilir.
12
Değerlendirme yöntemleri
MADDE 17 – (1) Çevresel gürültü seviyelerinin değerlendirilmesine ilişkin
yöntemler aşağıda belirtilmiştir:
a) Ek-I’de tanımlanan çevresel gürültü göstergeleri Ek-II’de belirtilen
değerlendirme yöntemleri aracılığı ile belirlenir.
b) Mevcut gürültü seviyesinin toplum üzerindeki etkilenme derecesi ve
gürültünün günlük yaşamda çeşitli eylemler üzerinde olabilecek zararlı etkileri EkIII’de verilen doz-etki ilişkisi kullanılarak tespit edilir. Doz-etki ilişkisine ait
etkilenme analizine dair kılavuz Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak
Bakanlıkça hazırlanır.
Kara yolu çevresel gürültü kriterleri
MADDE 18 – (1) Kara yolundan çevreye yayılan gürültü seviyesi ve
gürültünün önlenmesine ilişkin sınır değerler Ek-VII Tablo-1’de belirtilmiştir.
Karayollarından kaynaklanan çevresel gürültü seviyesi Ek-VII’de yer alan Tablo1’deki sınır değerleri aşamaz.
Raylı sistem çevresel gürültü kriterleri
MADDE 19 – (1) Raylı sistemlerden kaynaklanan gürültü seviyesi ve
gürültünün önlenmesine ilişkin kriterler aşağıda belirtilmiştir:
a) Raylı ulaşım sistemlerinden çevreye yayılan gürültü seviyesi Lgündüz 65
dBA, Lakşam 60 dBA ve Lgece 55 dBA sınır değerlerini aşamaz.
b) Hafif raylı sistemlerin yer altından geçtiği kapalı alanlar ile yer üstünden
geçtiği alanlarda; bekleme, iniş ve biniş platformlarında, istasyonlarda ve
havalandırma kanallarında zaman dilimine bağlı olarak oluşabilecek Leq cinsinden
çevresel gürültü sınır değerleri Ek-VII’de yer alan Tablo-2’deki değerleri aşamaz.
c) Hafif raylı sistemlerin yer altından geçtiği yerlerde istasyon boş iken 500
Hz’de maksimum çınlama süresi proje hedef değeri için 1.4, kabul değeri için ise 1.6
saniye olur. Kent içi ve dışında hafif raylı ulaşım sisteminin gürültüye hassas
alanlardan geçtiği yerlerde gürültü perdeleme teknikleri dikkate alınarak etkin ve
uygulanabilir tedbirler alınır.
Hava alanları çevresel gürültü kriterleri
MADDE 20 – (1) Hava alanlarından çevreye yayılan gürültü seviyesi ve
gürültünün önlenmesine ilişkin kriterler aşağıda belirtilmiştir.
a) Havaalanlarından çevreye yayılan gürültü seviyesi Ek-VII’de yer alan Tablo3’te verilen sınır değerleri aşamaz.
b) Ambulans helikopterleri hariç, helikopter iniş pistlerinden çevreye yayılan
gürültü seviyesi Lgündüz 65 dBA, Lakşam 60 dBA ve Lgece 55 dBA sınır değerlerini
aşamaz.
c) Yılda elli binden fazla iniş/kalkışın yapıldığı hava alanlarında Ulaştırma
Bakanlığı tarafından; havaalanı çevresinde çevresel gürültü seviyesini tespit etmek
amacıyla gürültü ölçüm/kontrol/izleme sistemi kurulur.
ç) Türk tescilindeki ve yabancı ülke tescilindeki havayolu araçlarının iç ve dış
trafiğe açık hava alanlarımıza iniş ve kalkış yapabilmeleri için gürültü sertifikasına
sahip bulunmaları gerekir. Gürültü sertifikası bulunmayan Türk ve yabancı ülke
tescilli hava yolu taşıtları iç ve dış trafiğe açık hava alanlarımıza gürültü tazminatı
ödeyerek iniş ve kalkış yapabilirler. Tazminatla ilgili esaslar Ulaştırma Bakanlığınca
belirlenir.
Su yolları için çevresel gürültü kriterleri
MADDE 21 – (1) İskele, liman ve benzeri yerler ile deniz, göl, boğaz, nehir gibi
su yollarında kullanılan ulaşım araçlarından çevreye yayılan gürültü seviyesi aşağıda
belirtilmiştir:
13
a) İskele, liman gibi yerler ile deniz, koy, göl, boğaz, nehir gibi suyollarında
kullanılan ulaşım araçlarından yayılan çevresel gürültü seviyesi Lgündüz 65 dBA,
Lakşam 60 dBA ve Lgece 55 dBA sınır değerlerini aşamaz.
b) İskele, liman gibi yerler ile deniz, koy, göl, boğaz, nehir gibi suyollarında
kullanılan araçlar ve bu araçlarda canlı müzik yayını yapılması sonucu yayılan toplam
çevresel gürültü seviyesi bu maddede yer alan sınır değeri en fazla gündüz zaman
dilimi için 5 dBA, akşam zaman dilimi için 3 dBA aşabilir, gece zaman dilimi için
aşamaz.
İşletme, tesis ve işyerleri için çevresel gürültü kriterleri
MADDE 22 – (1) İşletme, tesis, atölye, imalathane ve işyerlerinden çevreye
yayılan gürültü seviyesine ilişkin kriterler aşağıda belirtilmiştir:
a) Her bir işletme ve tesisten çevreye yayılan gürültü seviyesi Ek-VII’de yer
alan Tablo-4’te verilen sınır değerleri aşamaz.
b) Gürültüye hassas kullanımları etkileyebilecek şekilde yakınında, bitişiğinde,
altında veya üstünde faaliyetini sürdüren; her bir işyeri, atölye, imalathane ve benzeri
işletmelerden hava yoluyla çevreye yayılan veya ortak bölme elemanları, ara
döşemeler, tavan veya bitişik duvarlar aracılığıyla hassas kullanımlara iletilen
çevresel gürültü seviyesi Leq gürültü göstergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesini
5 dBA’dan fazla aşamaz.
c) Birden fazla işyeri, atölye, imalathane gibi işletmeler ile organize sanayi
bölgesi veya küçük sanayi sitesinden çevreye yayılan toplam çevresel gürültü seviyesi
Leq gürültü göstergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesini 7-10 dBA aralığından
fazla aşamaz. Bu aralık esas alınmak kaydıyla, toplam çevresel gürültü seviyesi;
gürültüye maruz kalınan alandaki etkilenen kişi sayısı, gürültü kaynağı ile gürültüye
hassas mekânlar arasındaki mesafe ve benzeri faktörler göz önünde bulundurularak İl
Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile belirlenir. Bu bentte verilen sınır değerin aşılması
halinde, arka plan gürültü seviyesine katkısı olan her bir işyeri sınır değer aşımından
eşit olarak sorumludur. Gürültüye katkı oranları belirlendikten sonra her bir işletme
gerekli tedbirleri alır.
ç) İşletme, tesis, atölye, imalathane ve işyerlerinin faaliyeti sonucu oluşabilecek
darbe gürültüsü LCmax gürültü göstergesi cinsinden 100 dBC’yi aşamaz.
Şantiye alanları için çevresel gürültü kriterleri
MADDE 23 – (1) Şantiye alanlarından çevreye yayılan gürültü seviyesi ve
gürültünün önlenmesine ilişkin kriterler aşağıda belirtilmiştir:
a) Şantiye alanındaki faaliyet türlerinden çevreye yayılan gürültü seviyesi EkVII’de yer alan Tablo-5’te verilen sınır değerleri aşamaz.
b) Konut bölgeleri içinde ve yakın çevresinde gerçekleştirilen şantiye
faaliyetleri gündüz zaman dilimi dışında akşam ve gece zaman dilimlerinde
sürdürülemez.
c) Haftasonu ve resmî tatil günlerinde gerçekleştirilecek şantiye faaliyetlerine,
konut bölgeleri ve yakın çevresinden gelen şikayetlerin yoğunluğu dikkate alınarak, İl
Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile yasaklama getirilebilir.
ç) Kamu yararı gerektiren baraj, köprü, tünel, otoyol, şehir içi anayol, toplu
konut gibi projelerin inşaat faaliyetleri ile şehir içinde gündüz trafiği engelleyecek
inşaat faaliyetleri gündüz zaman diliminde çalışmamak koşuluyla Ek-VII’de yer alan
Tablo-5’teki gündüz değerlerinden akşam için 5 dBA, gece için 10 dBA çıkartılarak
elde edilen sınır değerlerin sağlanması ve bu kapsamda alınacak İl Mahalli Çevre
Kurulu Kararı ile sürdürülebilir.
d) Şantiye faaliyeti sonucu oluşabilecek darbe gürültüsü, LCmax gürültü
göstergesi cinsinden 100 dBC’yi aşamaz.
14
e) Faaliyet sahibi tarafından şantiye alanında; inşaatın başlama, bitiş tarihleri ve
çalışma periyotları ile büyükşehir belediyesi veya il/ilçe belediyesinden alınan izinlere
ilişkin bilgiler inşaat alanında herkesin kolayca görebileceği bir tabelada gösterilir.
f) Tatil beldelerinde ve turistik alanlarda gerçekleştirilen tüm şantiye faaliyetleri
büyükşehir belediyesi ve/veya il/ilçe belediyesinin kararı doğrultusunda hafta sonları
veya bir kaç ay süre ile tamamen durdurulabilir.
Rekreasyon ve eğlence yerlerinin çevresel gürültü kriterleri
MADDE 24 – (1) Müzik yayını yapan eğlence yerleri ve rekreasyon
alanlarından kaynaklanan çevresel gürültü seviyesi ve gürültünün önlenmesine ilişkin
esaslar aşağıda belirtilmiştir:
a) Çok hassas kullanım alanları ile bu alanları etkileyen açık ve yarı açık
eğlence yerleri İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile belirlenir.
b) Çok hassas kullanım alanlarını etkileyen açık ve yarı açık eğlence yerlerinde
canlı müzik yapılması yasaktır. Bu alanlarda, açık ve yarı açık olan eğlence yerlerinin
kurulmasına izin verilmez.
c) Çok hassas kullanım alanlarını etkileyen mevcut açık ve yarı açık eğlence
yerleri, bu maddenin (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen sınır değerleri sağlayacak
şekilde gerekli tedbirler alınarak kapalı hale getirilir.
ç) Çok hassas kullanım alanları dışında canlı müzik yapan üzeri ve etrafı fiziksel
olarak açık ve yarı açık eğlence yerleri, bahçeli gazino, lunapark, animasyon ve
eğlence merkezleri, fuar, piknik yerleri, açık hava sinemaları gibi kamuya açık olan
yerler ile lokanta, kahvehane, dükkân, gazino, dans salonu, diskotek, kulüp, bar ve
düğün salonu gibi kapalı eğlence yerlerinden çevreye yayılan çevresel gürültü
seviyesi, Leq gürültü göstergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesini 5 dBA’dan ve
7 dBC’den daha fazla aşamaz.
d) Birden fazla eğlence yerinden çevreye yayılan toplam gürültü seviyesi, Leq
gürültü göstergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesini 7-10 dBA aralığından fazla
aşamaz. Bu aralık esas alınmak kaydıyla, toplam çevresel gürültü seviyesi; gürültüye
maruz kalınan alandaki etkilenen kişi sayısı, gürültü kaynağı ile gürültüye hassas
mekanlar arasındaki mesafe gibi faktörler göz önünde bulundurularak İl Mahalli
Çevre Kurulu Kararı ile belirlenir. Bu bentte verilen sınır değerin aşılması halinde,
arka plan gürültü seviyesine katkısı olan her bir eğlence yeri sınır değer aşımından eşit
olarak sorumludur. Gürültüye katkı oranları belirlendikten sonra her bir işletme
gerekli tedbirleri alır.
e) Kapalı eğlence yeri veya yerlerinin çok ve orta derecede hassas kullanım
alanlarının altında, üstünde, bitişiğinde olması halinde; hassas kullanım alanı içinde
Leq gürültü göstergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesi sağlanır.
f) Bu madde kapsamında canlı müzik yapabilecek eğlence yeri veya yerlerinin
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre Canlı
Müzik İzni alması şarttır. Bu izin verilirken yetkili idarenin bu maddede belirtilen
esaslara ilişkin uygun görüşü alınır, gerekli görüldüğü takdirde yetkili idare Çevresel
Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu hazırlatır ve rapora ilişkin yetkili idarenin
uygun görüşü esas alınır.
g) Kapalı eğlence yerlerinin dış giriş kapılarının üzerine "Dikkat: İçerideki ses
seviyesi insan sağlığına zararlıdır." şeklinde ışıklı ikaz levhalarının asılması
zorunludur.
ğ) Bu maddede belirtilen eğlence yerlerinde gürültüden etkilenme seviyesinin
işitme sağlığı ve kritik sağlık etkilerinin değerlendirilmesi ve izlenmesi, 8 inci
maddenin birinci fıkrasının (a) bendi çerçevesinde yapılır.
15
h) Bu maddede belirtilen eğlence yerlerinin oluşturduğu çevresel gürültüye
maruz kalan kişilerin ve yaşanan şikâyetlerin yoğunluğu göz önünde bulundurularak
İl Mahalli Çevre Kurul Kararı ile çalışma saati sınırlaması getirilebilir veya canlı
müzik yayını kaldırılabilir.
ı) Bu maddede belirtilen esasların sağlanıp sağlanmadığı, yetkili idarenin
belirleyeceği sürelerde sunulacak Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu
ve/veya yetkili idare koordinasyonunda diğer mevzuat kapsamında yetkili kılınan
kurum ve kuruluşlar ile işbirliği içinde yapılacak denetimler çerçevesinde kontrol
edilir.
i) Birden fazla eğlence yerinin bulunduğu alanlarda, yetkili idare tarafından
gerekli görülmesi halinde yukarıda sıralanan esasların dışında ayrıca çevresel gürültü
seviyesinin kontrol altına alınması amacıyla periyodik olarak veya gerekli görülmesi
halinde gürültü seviyesinin sürekli ölçülmesine yönelik sistem kurulur veya
kurdurulur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çevresel Titreşim Esas ve Kriterleri
Yapılarda çevresel titreşim kriterleri
MADDE 25 – (1) Çeşitli titreşim kaynaklarının neden olacağı çevresel
titreşimin kontrol altına alınmasına ilişkin esaslar aşağıda belirtilmiştir:
a) Maden ve taş ocakları ile benzeri faaliyette bulunulan alanlardaki
patlatmaların çevredeki çok hassas kullanımlarda oluşturduğu zemin titreşim seviyesi
Ek-VII’de yer alan Tablo-6’da verilen sınır değerleri aşamaz.
b) İnşaatlarda kazık çakma gibi titreşim oluşturacak uygulamalar ile ağır inşaat
makinelerinin neden olacağı titreşimlerin çevrelerindeki çok hassas kullanımlarda
oluşturacağı titreşim seviyesi Ek-VII’de yer alan Tablo-7’de verilen sınır değerleri
aşamaz.
c) Konut ve ofis olarak kullanılan binalarda, elektrik motoru, pompa, fan gibi
makine ve teçhizatın sebep olacağı titreşimler Ek-VII’de yer alan Tablo-8 de verilen
sınır değerlerini aşamaz. Bu değerlerin üzerinde titreşim oluşturan makine ve teçhizat
için, başta titreşim yalıtımı olmak üzere gerekli teknik tedbirler alınarak, binada
ölçülen titreşimler sınır değerlerin altına indirilir. Çok hassas kullanımların yakınında
bulunan demir yolu ve kara yolu ulaşım araçları ile işletme ve tesislerin çok hassas
kullanımlarda yaratacağı titreşimler için de bu sınır değerler kullanılır.
ALTINCI BÖLÜM
Gürültüye Hassas Kullanımların Bulunduğu Alanlar İçin Esas ve Kriterler
Gürültüye hassas kullanımlar için gürültü kontrolü
MADDE 26 – (1) Gürültüye hassas kullanımlardaki çevresel gürültü esasları
aşağıda belirtilmiştir.
a) Mevcut yapılarda; tesisat dairelerinde veya yapı içinde veya dışında herhangi
bir yerde bulunan soğutma fanı, iklimlendirme sistemleri, hava kanalları, temiz ve pis
su tesisatı, jeneratör, hidrofor, kompresör, yakma kazanı, asansör, çöp bacaları gibi
kaynaklardan; ortak bölme elemanları, ara döşemeler, tavan ve bitişik duvarlar veya
hava aracılığıyla hassas kullanımlara iletilen gürültü seviyesi Leq gürültü göstergesi
cinsinden arka plan gürültü seviyesini 5 dBA’dan fazla aşamaz.
b) Dini tesislerde ses yükseltici kullanımından çevreye yayılan sesin kontrolüne
ilişkin düzenlemeler 8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi çerçevesinde yapılır.
c) Susturucu veya ses giderici diğer parçaları olmadan bir motorlu kara taşıtı
çalıştırılamaz veya çalışmasına sebep olunmaz, bakım onarım veya diğer değiştirme
amacı dışında bir motorlu araç veya motosiklet üzerindeki susturucu veya ses giderici
parça çıkarılamaz, çalışamaz hale getirilemez, Motorlu Araçların Sesli İkaz Cihazları
16
ve Bunların Takılması ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliğine uyulur, tip onayı verilen
sesli ikaz cihazlarında (korna) değişiklik yapılamaz.
ç) Bir motorlu araç üzerinde veya içinde; korna veya ses çıkaran başka bir
cihazın zorunlu haller dışında gürültü rahatsızlığına neden olacak şekilde çalınması
yasaktır.
d) Radyo, televizyon, müzik seti ve her türlü müzik aletlerini çok ve orta
derecede hassas kullanımların bulunduğu alanlar ile toplu taşıma araçlarında çalmak
yasaktır.
e) Çok ve orta derecede hassas kullanımların bulunduğu alanlarda; yüksek sesle
konuşarak, bağırarak, anons sistemleri gibi ses yükseltici araçlar kullanılarak ve
darbeli düzenli veya düzensiz sesler çıkararak propaganda, reklâm, duyuru, tanıtım ve
satış yapmak yasaktır.
f) Çok hassas kullanımların bulunduğu alanlarda; deniz motoru, motosiklet veya
herhangi bir motorlu araçta 19.00-07.00 saatleri arasında deneme çalışmaları yapmak
yasaktır.
g) Çok hassas kullanımların içinde ve bu kullanımlardan itibaren en az 350
metre mesafede; mekanik veya motorlu dikiş makinesi, matkap, testere, öğütücü, çim
biçme makinesi, koşu bandı veya benzeri araçların 19.00-07.00 saatleri arasında
çalıştırılması veya çalıştırılmasına izin verilmesi yasaktır.
ğ) Eğlence amacıyla patlayıcı, maytap, havai fişek ve benzeri şeyleri kullanmak,
ateşlemek gibi benzeri faaliyetlerin, çok hassas kullanımların bulunduğu alanlarda
yapılması yasaktır. Bu faaliyetler çok hassas kullanımların bulunduğu alanlarda ancak
İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile belirlenecek alanlarda ve saatlerde, 14/8/1987
tarihli ve 87/12028 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Tekel Dışı
Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali,
Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi,
Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzüğün 117 nci maddesine istinaden yerel
mülki amirinden izin alınarak yapılabilir.
h) Siren, düdük veya benzeri acil ve olağanüstü durum sinyal aletlerinin acil ve
olağanüstü durum dışında kasten çalıştırılmaları veya çalıştırılmasına izin verilmesi
yasaktır. Olağanüstü durum sinyallerinin denenmesi saat 10.00’dan önce ve 20.00’den
sonra olmamak şartıyla uygulanır.
ı) Çok hassas kullanımları etkileyebilecek şekilde yakınında, bitişiğinde, altında
veya üstündeki alanlarda konser, gösteri, miting, tören, festival, düğün ve benzeri gibi
açık hava faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi yasaktır. Bu faaliyetler çok hassas
kullanımların bulunduğu alanlarda ancak İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile
belirlenen alanlarda yapılabilir. Orta derece hassas kullanımların bulunduğu alanlarda
bu tür faaliyetlerden çevreye yayılan gürültü seviyesi Leq gürültü göstergesi cinsinden
mevcut arka plan gürültü seviyesini 5 dBA’dan fazla aşamaz.
i) İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte yer almayan ve
gürültü rahatsızlığına neden olan poligonlar gibi yerlerin, 7/3/2008 tarihinden itibaren
çok hassas kullanımların bulunduğu alanlarda kurulması yasaktır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Planlama Aşamasında Temel Kriterler
Gürültüye maruz kalma kategorileri
MADDE 27 – (1) Yeni konut alanlarının planlanması aşamasında aşağıda
verilen gürültüye maruz kalma kategorileri dikkate alınır:
a) Kategori A (Lgündüz cinsinden <55 dBA) Alanı: Bu kategorinin en üst
seviyesindeki gürültü rahatsızlık verici derecede değildir. Planlama kararı verilirken
gürültü belirleyici bir faktör olarak değerlendirmeye alınmaz.
17
b) Kategori B (Lgündüz cinsinden 55- 64 dBA) Alanı: Planlama kararlarında
gürültü seviyesi göz önüne alınır. Gürültüye karşı gerekli tedbirler alınarak planlama
kararları verilir.
c) Kategori C (Lgündüz cinsinden 65-74 dBA) Alanı: Planlama kararı genellikle
verilmez. Ancak kamu yararı gerektiren hallerde, daha sessiz bir yer bulunamaması
nedeniyle izin verilmek zorunda kalınması halinde arka plan gürültü seviyesi göz
önünde bulundurularak gürültüye karşı tedbirler alınır.
ç) Kategori D (Lgündüz cinsinden >74 dBA) Alanı: Planlama kararı verilmez.
Planlama aşamasında uyulması zorunlu kriterler
MADDE 28 – (1) Planlama aşamasındaki faaliyetler için uyulması zorunlu
kriterler aşağıda belirtilmiştir:
a) 7/3/2008 tarihinden sonra inşa edilmiş ve bu Yönetmeliğin yayım tarihinden
sonra inşa edilecek yapıların mimari projelerinde, yapı tiplerine bağlı olarak EkVII’de yer alan Tablo-9’da verilen sınır değerlerin sağlanması zorunludur.
b) Planlama aşamasında; ulaşım, işletme, tesis, eğlence yeri, imalathane, atölye,
işyeri gibi planlanan faaliyetler 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24 ve 25 inci maddede verilen
esas ve kriterlere göre değerlendirilir. Uygun olmayan durum varsa faaliyete izin
verilmez.
c) Nazım İmar Planları ve Uygulama İmar Planlarının hazırlanması aşamasında
27 nci maddede öngörülen gürültüye maruz kalma kategorileri dikkate alınır.
ç) Çevre Düzeni Planları, Nazım İmar Planları ve Uygulama İmar Planlarının
hazırlanması aşamasında alanda akustik planlamanın yapılabilmesi ve yerleşim
alanları içindeki sakin alan ve açık arazideki sakin alanların oluşturulması için gürültü
haritaları ve eylem planlarının plan eki olarak istenmesi ve plan kararlarına esas
olması zorunludur.
d) Çok hassas kullanımların bulunduğu yerlerde daha sakin çevre
oluşturabilmek amacıyla ilgili kurum kuruluşların da görüşü alınarak belediye sınırları
ve mücavir alan içinde belediye, belediye sınırları ve mücavir alan dışında ise yetki
devri yapılan il özel idarelerince; yetki devri yapılmadığı takdirde il çevre ve orman
müdürlüğünce ek sınırlayıcı tedbirler alınabilir. Bu çerçevede; bölgede kurulacak yeni
bir gürültü kaynağında çevresel gürültü seviyesi ile ilgili geçici veya sürekli
sınırlandırma kararları alınabilir veya yeni işletmenin bu bölge içinde kurulmasına
izin verilmeyebilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Stratejik Gürültü Haritalama Esas ve Kriterleri
Stratejik gürültü haritalama esasları
MADDE 29 – (1) Stratejik gürültü haritalarının hazırlanmasında aşağıdaki
esaslara uyulur:
a) En geç 30/6/2013 tarihine kadar;
1) İki yüz elli binden fazla yerleşik nüfusu olan yerleşim alanları,
2) Yılda altı milyondan fazla aracın geçtiği ana kara yolları,
3) Yılda altmış binden fazla trenin geçtiği ana demir yolları,
4) Yılda elli binden fazla hareketin gerçekleştiği ana hava alanları
için bir önceki takvim yılındaki durumu gösteren stratejik gürültü haritaları
hazırlanır.
b) En geç 30/6/2011 tarihine kadar ve daha sonra her beş yılda bir stratejik
gürültü haritası hazırlanması zorunlu olan; yılda altı milyondan fazla aracın geçtiği
ana kara yolları, yılda altmış binden fazla sayıda trenin geçtiği ana demir yolları, ana
hava alanları ve iki yüz elli binden fazla yerleşik nüfusu olan yerleşim alanları
Bakanlığa bildirilir.
18
c) 30/6/2018 tarihine kadar ve bu tarihten sonra her beş yılda bir;
1) Yüz binden fazla yerleşik nüfusu olan yerleşim alanları,
2) Yılda üç milyondan fazla aracın geçtiği ana kara yolları,
3) Yılda otuz binden fazla trenin geçtiği ana demir yolları
için bir önceki yıldaki durumu gösteren stratejik gürültü haritaları hazırlanır.
ç) En geç 30/6/2014 tarihine kadar ve daha sonra her beş yılda bir stratejik
gürültü haritası hazırlanması zorunlu olan; yılda üç milyondan fazla aracın geçtiği ana
kara yolları, yılda otuz binden fazla sayıda trenin geçtiği ana demir yolları ve yüz
binden fazla yerleşik nüfusu olan yerleşim alanları Bakanlığa bildirilir.
d) Stratejik gürültü haritaları Ek-IV’te yer alan stratejik gürültü haritalama için
asgari gereksinimleri karşılayacak nitelikte hazırlanır.
e) Komşu konumda olan ülkelerin sınırlarına yakın bölgelerin stratejik gürültü
haritalarının hazırlanmasında, Dışişleri Bakanlığı koordinasyonunda işbirliği yoluna
gidilir.
f) Stratejik gürültü haritaları hazırlandıkları tarihten sonra en az beş yılda bir
gözden geçirilir ve gerektiğinde revize edilir.
g) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi ile (c)
bendinin (1) numaralı alt bendinde verilen yerleşim alanları için hazırlanacak gürültü
haritaları; kara yolu, demir yolu, hava yolu trafik gürültüsü ile limanlar, sanayi
alanları, atölye-imalathane-eğlence yerleri ve benzeri işletmelerin bulunduğu alanlar
için ayrı ayrı yapılır.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Eylem Planları
Eylem planları hazırlama esasları
MADDE 30 – (1) Eylem Planlarına ilişkin esaslar aşağıda belirtilmiştir:
a) Gerekmesi halinde en geç 18/7/2014 tarihine kadar;
1) Yılda altı milyondan fazla aracın geçtiği ana kara yolları, yılda altmış binden
fazla trenin geçtiği ana demir yolları, ana hava limanları ve yakınındaki yerler,
2) İki yüz elli binden fazla yerleşik nüfusu olan yerleşim alanları
için, gürültü seviyesinin azaltılması da dahil olmak üzere gürültü ile ilgili
hususlar ve gürültünün etkileri ile baş etmeye yönelik eylem planlarının hazırlanmış
olması gerekir. Eylem planları dâhilindeki tedbirler yetkili idarenin inisiyatifi
altındadır. Ancak, bu Yönetmelikte verilen sınır değerlerin aşıldığı durumlar ya da
yetkili idarelerce seçilen diğer kriterler olarak tanımlanan öncelikler eylem planında
özellikle belirtilir ve stratejik gürültü haritalamaları ile tespit edilen en önemli
bölgelerde uygulanır.
b) En geç 18/7/2019 tarihine kadar;
1) Yılda üç milyondan fazla aracın geçtiği ana kara yolları, yılda otuz binden
fazla trenin geçtiği ana demir yolları ve yakınındaki yerler,
2) Yüz binden fazla yerleşik nüfusu olan yerleşim alanları
için, bu Yönetmelikte verilen sınır değerlerin aşılması durumu ya da yetkili
idarelerce seçilen diğer kriterler olarak tanımlanan önceliklere belirgin bir şekilde yer
veren eylem planlarının hazırlanmış olması temin edilir.
c) (a) ve (b) bentlerinde belirtilen kriterler hakkında yetkili idarelerce Bakanlığa
bilgi verilir.
ç) Eylem planları Ek-V’te verilen eylem planları için asgari gereksinimleri
karşılayacak şekilde hazırlanır.
d) Mevcut gürültü durumunu etkileyen çok önemli bir değişikliğin meydana
gelmesi üzerine ve hazırlandıkları tarihten itibaren en az beş yılda bir eylem planları
gözden geçirilir ve gerekiyorsa revize edilir.
19
e) Komşu konumda olan ülkelerin sınırlarına yakın bölgeler için eylem
planlarının hazırlanmasında, Dışişleri Bakanlığı koordinasyonunda işbirliği yoluna
gidilir.
f) Eylem planlarının hazırlanma ve gözden geçirilmesine katılım için önceden
ve etkili fırsatların verilmiş olması şartıyla, eylem planlarını hazırlamakla sorumlu
kurum ve kuruluşlarca eylem planlarının kamuoyuna danışılması, bu katılım
sonuçlarının dikkate alınması ve kamuoyunun alınan karar konusunda
bilgilendirilmesi temin edilir. Bu bilgiler kolay ulaşılabilir ve tam anlaşılır şekilde
sunulur. Bilgilerin en önemli noktalarını özetleyen bir metin yurt çapında yayın yapan
yüksek tirajlı en az bir gazete ile mahalli gazetede ilan edilir. Eylem planları ile ilgili
dokümanlar ilanın yayımından itibaren dört ay süreyle kamuoyunun kullanımına açık
tutulur. Bu süre içerisinde eylem planları ile ilgili görüşler yazılı olarak eylem
planlarını hazırlayan kurum ve kuruluşlara verilir. Bu süreden sonra yapılacak itirazlar
kişisel haklarla ilgili değilse dikkate alınmaz.
ONUNCU BÖLÜM
Kamuoyunu Bilgilendirme, Verilerin Toplanması ve Raporlama
Kamuoyunu bilgilendirme
MADDE 31 – (1) Kamuoyunun bilgilendirilmesine yönelik esaslar aşağıda
belirtilmiştir:
a) 29 uncu ve 30 uncu maddelere istinaden Ek-IV ve Ek-V’de yer alan esaslar
çerçevesinde yapılan stratejik gürültü haritaları ve eylem planları 9/10/2003 tarihli ve
4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu uyarınca kamuoyunun ulaşımına açık tutulur
ve bilgi teknolojilerinden de yararlanılarak yayımlanır.
b) Stratejik gürültü haritaları ve eylem planlarına yönelik bilgiler açık, tam
anlaşılabilir, kolay ulaşılabilir şekilde sunulur. Bilgilerin en önemli noktalarını
özetleyen bir metin yurt çapında yayın yapan yüksek tirajlı en az bir gazete ile mahalli
gazetede veya internet sayfasında ilan edilir.
Verilerin Bakanlık tarafından toplanması ve yararlanılması
MADDE 32 – (1) Stratejik gürültü haritaları ve eylem planlarına ilişkin
verilerin Bakanlık tarafından toplanması ve yararlanıcıların kullanımının
sağlanmasına yönelik esaslar aşağıda belirtilmiştir.
a) Ek-VI’da belirtildiği gibi 29 uncu ve 30 uncu maddelerde belirtilen
tarihlerden itibaren en geç altı ay içinde stratejik gürültü haritalarından alınan bilgiler
ile eylem planlarının özetleri Bakanlığa gönderilir.
b) Bakanlık; kurumlar arasında teknik ve bilgi sağlayıcı nitelik taşıyan işleri
kolaylaştırmak için stratejik gürültü haritalarındaki bilgiler ile ilgili bir veri bankası
kurar.
c) Bakanlık, beş yılda bir stratejik gürültü haritaları ve eylem planlarındaki
bilgileri özetleyen bir raporu hazırlayarak ilgili kurum ve kuruluşların kullanımına
açar. İlk rapor 18/6/2015 tarihine kadar hazırlanır.
ONBİRİNCİ BÖLÜM
İşletmeler, Tesisler ve İşyerlerinin Çevresel Gürültü Yönünden
Değerlendirilmesi
Çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesine tabi işletme ve tesislerde
çevresel gürültüye yönelik değerlendirme
MADDE 33 – (1) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar
Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde belirtilen işletme ve tesisler için çevre
izni ve çevre izin ve lisans belgesine esas olacak kriterler aşağıda belirtilmiştir.
a) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde belirtilen işletme ve tesislerin çevre izni veya çevre
20
izin ve lisans belgesi işlemleri Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar
Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yürütülür.
b) Çevresel gürültü, 36 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile aynı
maddenin ikinci fıkrası çerçevesinde uzmanlık deneyimine sahip ve Bakanlıktan ön
yeterlik/yeterlik belgesi almış kurum veya kuruluşlarca hazırlanacak akustik rapora
istinaden değerlendirilir.
c) Çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesine tabi tesisler için hazırlanacak
akustik rapor formatı ile açıklayıcı dokümanlar Bakanlıkça belirlenerek yayımlanır.
ç) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde “ * ” işareti ile muafiyet getirilmiş işletme ve
tesisler ile çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesi alması gereken işletme ve
tesislerden; 7/3/2008 tarihinden önce kurulmuş ve açılma ve çalışma ruhsatı almış
olanlar ile kurulduğu tarih ve ruhsatı olup olmadığına bakılmaksızın çok hassas
kullanımlardan itibaren en az 500 metre mesafede olan veya bu Yönetmelik
çerçevesinde gürültü haritaları hazırlanması gereken yerleşim yerleri dışında bulunan
işletme ve tesisler için çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesine esas
değerlendirme yapılmaz. Ancak, yetkili idarenin talep etmesi halinde işletme ve
tesisler için akustik rapor hazırlanması zorunludur.
d) (ç) bendinde belirtilen çevre izin ve lisans belgesinden muaf olacak işletme
ve tesisler için il çevre ve orman müdürlüğünün görüşü alınır.
Açma ve çalışma ruhsatı
MADDE 34 – (1) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar
Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer alan işletme ve tesisler için işyeri
açma ve çalışma ruhsatı verilmesi aşamasındaki iş ve işlemler; İşyeri Açma ve
Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik ile Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin
ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yürütülür.
(2) Çok hassas kullanımları etkileyebilecek şekilde yakınında, bitişiğinde,
altında, üstünde bulunan ve Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar
Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer almayan işletme, tesis, işyeri,
imalathane, atölye gibi yerler için, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin
Yönetmelik kapsamında verilecek açma ve çalışma ruhsatlarında yetkili idare
tarafından çevresel gürültü yönünden değerlendirme yapılır, gerektiğinde çevresel
gürültü seviyesi değerlendirme raporu talep edilir ve bu rapora ilişkin yetkili idarenin
uygun görüşü esas alınır.
Planlanan işletmelerde çevresel gürültü seviyesi değerlendirme prosedürü
MADDE 35 – (1) Planlanan işletmelerde çevresel gürültü seviyesi
değerlendirilirken; Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliğinin Ek-I listesinde
bulunan ve Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer alan “ * ” işareti bulunmayan tesis ve faaliyetler
ile ulaşım kaynakları için hazırlanacak çevresel etki değerlendirme raporunun gürültü
ile ilgili bölümünün, kapasite artırımı hariç, Bakanlıkça belirlenecek format içeriğinde
hazırlanması gerekmektedir.
ONİKİNCİ BÖLÜM
Rapor, Harita ve Eylem Planı Hazırlayacaklarda Değerlendirme Kriterleri
Uzmanlık deneyimine yönelik esas ve kriterler
MADDE 36 – (1) Uzmanlık deneyimine ilişkin esas ve kriterler aşağıda
belirtilmiştir:
a)
Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer alan işletme ve tesisler için bu Yönetmelikte
belirtilen akustik raporları hazırlayacak kişilerin üniversitelerin mühendislik,
21
mimarlık ve fen fakültelerinden mezun ve bu çalışmaları yürütecek seviyede
uzmanlığa sahip olması,
b) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer almayan işletme ve tesisler, imalathane, atölye,
işyeri, eğlence yeri ve benzeri için çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu
hazırlayacak kişilerin üniversitelerin mühendislik, mimarlık ve fen fakültelerinden
mezun ve bu çalışmaları yürütecek seviyede uzmanlığa sahip olması,
c) Çevresel Etki Değerlendirme sürecinde, çevresel gürültü konusunda
değerlendirme ve arka plan gürültü seviyesi ölçümü yapacak kişilerin üniversitelerin
mühendislik, mimarlık ve fen fakültelerinden mezun ve bu çalışmaları yürütecek
seviyede uzmanlığa sahip olması,
ç) 29 uncu maddeye istinaden gürültü haritası hazırlayacak kişilerin
üniversitelerin mühendislik, mimarlık ve fen fakültelerinden mezun ve bu çalışmaları
yürütecek seviyede uzmanlığa sahip olması, tercihen ulusal veya uluslararası projeler
bazında ve benzeri çalışmalarda gürültü haritası hazırlanmasına katılım sağlamış
olması,
d) 30 uncu maddeye istinaden eylem planı hazırlayacaklar ve 28 inci maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi gereği yapı akustiği konusunda değerlendirme yapacak
kişilerin üniversitelerin mühendislik, mimarlık ve fen fakültelerinden mezun ve bu
çalışmaları yürütecek seviyede uzmanlığa sahip olması, tercihen yalıtım, trafik
planlaması, arazi planlaması, gürültü bariyeri ve benzeri konularda uygulama projesi
yapmış olması,
e) 25 inci maddeye göre değerlendirme yapacakların, üniversitelerin
mühendislik, mimarlık ve fen fakültelerinden mezun ve bu çalışmaları yürütecek
seviyede uzmanlığa sahip olması
zorunludur.
(2) Birinci fıkranın (a), (b), (c), (ç), (d) ve (e) bentlerinin her biri için istenecek
uzmanlığa yönelik esaslar Bakanlıkça belirlenir.
(3) Bakanlıkça hazırlanan ve duyurulan uzmanlığa yönelik konularda teorik
veya uygulamalı çalışmalar yapmış öğretim görevlileri ile bu konularda yüksek lisans
ve doktora programlarını tamamlamış kişiler de birinci fıkrada belirtilen çalışmaları
yürütecek seviyede uzman olarak değerlendirilir.
Ölçüm ve hesaplamalara yönelik yeterlik şartları
MADDE 37 – (1) Ölçüm ve hesaplamalara yönelik yeterlik şartları aşağıda
belirtilmiştir:
a) Çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesine tabi olan işletme ve tesisler için
akustik raporu hazırlayacaklar; Ek-II-2.1’deki işletmeler için verilen ölçüm ve
hesaplamaya ilişkin standartlara göre Bakanlıktan alınan ön yeterlik/yeterlik
belgesine,
b) Çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesine tabi olmayan işletme ve
tesisler, imalathane, atölye, işyeri, eğlence yeri ve benzeri işletmelerden kaynaklanan
çevresel gürültü seviyesinin değerlendirilmesine yönelik çevresel gürültü seviyesi
değerlendirme raporu hazırlayacaklar; Ek-II-3’te izne tabi olmayan tesisler için
verilen ölçüm ve hesaplamaya ilişkin standartlara göre Bakanlıktan alınan ön yeterlik/
yeterlik belgesine,
c) Çevresel etki değerlendirme sürecinde arka plan gürültü seviyesi ölçümü
yapacaklar; Ek-II-2.2’de verilen ölçüm standartlarına göre Bakanlıktan alınan ön
yeterlik/yeterlik belgesine,
22
ç) Ulaşım ve yerleşim alanları için gürültü haritası hazırlayacaklar; Ek-II-1.1’de
gürültü haritası hazırlanması için verilen hesaplamaya yönelik lisanslı yazılım
programına,
d) Yerleşim alanı ve ulaşım kaynakları ve yakınındaki yerler için eylem planı
hazırlayacaklar ile yapılarda yalıtım değerlendirmesi çalışması yapacaklar; Ek-II-4’te
verilen standartlara göre Bakanlıktan alınan ön yeterlik/yeterlik belgesine ve
hesaplama yöntemlerine veya buna ilişkin yazılım programına,
e) Ek-II-5’teki çevresel titreşim seviyesi için değerlendirme yöntemlerini
kullanacaklar Bakanlıktan alınan ön yeterlik/yeterlik belgesine
sahip olmak zorundadır.
(2) Bakanlık ön yeterlik/yeterlik belgesi verdiği kurum/kuruluşların listesini ve
listedeki iptal ve değişiklik bilgilerini kendi internet sitesinde yayınlar.
Rapor, harita ve eylem planı hazırlayacaklarda aranan esas ve kriterler
MADDE 38 – (1) Rapor, harita ve eylem planı hazırlayacakların;
a) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer alan işletme ve tesisler için çevre izni veya
çevre izin ve lisans belgesine esas akustik raporu hazırlayacakların 36 ncı maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendi ile 37 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde
getirilen şartları,
b) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer almayan işletme ve tesisler, imalathane, atölye,
işyeri, eğlence yeri ve benzeri için çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu
hazırlayacakların 36 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendi ile 37 nci maddenin
birinci fıkrasının (b) bendinde getirilen şartları,
c) Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliğinin Ek-I listesinde ve Çevre
Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek2’sinde yer alan işletmeler ile ulaşım kaynakları için çevresel etki değerlendirme
sürecinde planlanan işletmeler için akustik raporu hazırlayacakların 36 ncı maddenin
birinci fıkrasının (c) bendi ile 37 nci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde getirilen
şartları,
ç) Bu Yönetmelik çerçevesinde ulaşım sektörü ve yerleşim alanları için gürültü
haritası hazırlayacakların 36 ncı maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi ile 37 nci
maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde getirilen şartları,
d) Bu Yönetmelik çerçevesinde yerleşim alanı ve ulaşım kaynaklarının
yakınındaki yerler için eylem planı hazırlayacaklar ile yapılarda yalıtım
değerlendirmesi çalışması yapacakların 36 ncı maddenin birinci fıkrasının (d) bendi
ile 37 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde getirilen şartları,
e) Çevresel titreşimin değerlendirilmesine yönelik ölçüm yapıp, rapor
hazırlayacakların 36 ncı maddenin birinci fıkrasının (e) bendi ile 37 nci maddenin
birinci fıkrasının (e) bendinde getirilen şartları
sağlaması zorunludur.
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Şikâyetlerin Değerlendirilmesi, Denetim ve İdari Yaptırımlar
Şikâyetlerin değerlendirilmesi veya denetim
MADDE 39 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan gürültü kaynakları bazında yaşanan
sorunlar nedeniyle oluşan şikâyetlerin değerlendirilmesi veya programlı ve
programsız yapılacak denetimlerde aşağıdaki esaslara uyulur:
a) Bu Yönetmelikte getirilen esaslar çerçevesinde gerek programlı veya
programsız gerekse şikâyeti değerlendirmek amacıyla yapılacak denetimler; belediye
sınırları ve mücavir alan içerisinde Çevre Kanununa istinaden yetki devri yapılan
23
belediyelerce; belediye sınırları ve mücavir alan dışında yetki devri yapılan il özel
idarelerince; yetki devri yapılmadığı takdirde ise İl Çevre ve Orman Müdürlüklerince,
gerektiğinde diğer mevzuat kapsamında yetkili kılınan kurum ve kuruluşlar ile
işbirliği ve koordinasyon içinde yapılır.
b) Şikâyetleri değerlendirme, denetim ve idari yaptırım konusunda yetki devri
yapılmış kurum ve kuruluşlarda; Çevre Denetim Biriminin kurulması, Bakanlıkça
esasları belirlenmiş uzmanlığa sahip en az 2 personelin görevlendirilmesi, bu
personellerden en az birinin dört yıllık üniversite mezunu olması ve bu kişinin
gözetiminde göreve katılım sağlayacak diğer personelin iki yıllık yüksek okul veya
lise ve dengi okullardan mezun olması ve bu Yönetmelik kapsamında getirilen esas ve
standartlara uygun ölçüm ekipmanının bulundurulması zorunludur.
c) Yapılan denetimlerde, bu Yönetmelikte verilen sınır değerlerin aşıldığının
tespiti halinde, gürültü rahatsızlığına ve sınır değerlerin sağlanması için alınacak
tedbirin özelliğine bağlı olarak, süre verilmesi, kapatılması ve benzeri uygulamalara
yönelik esaslar denetim yapan personel veya birimi tarafından belirlenir.
Uygulamaya yönelik açıklayıcı doküman hazırlanması
MADDE 40 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasına yönelik olarak; gürültü
haritalama, gürültü kontrol tedbirleri, uzmanlığa yönelik esaslar, akustik ve çevresel
gürültü seviyesi değerlendirme raporu, ölçüm metotlarına ilişkin açıklayıcı
dokümanlar ile idari yaptırım konularına açıklık getirecek açıklayıcı dokümanlar gibi
her türlü doküman Bakanlıkça hazırlanır ve yayımlanır.
(2) Bu Yönetmelikte belirtilen arka plan gürültü seviyesinin belirlenmesine
yönelik usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
İdari yaptırımlar
MADDE 41 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlar hakkında
30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu ve Çevre Kanununun 20 nci
maddesinde öngörülen idari yaptırımlar uygulanır.
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 42 – (1) 7/3/2008 tarihli ve 26809 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği (2002/49/EC)
yürürlükten kaldırılmıştır.
Havaalanlarındaki gürültünün izlenmesi
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 20 nci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde
belirtilen gürültü ölçüm/kontrol/izleme sistemi 7/3/2011 tarihine kadar kurulur.
Hava yolu taşıtları için tazminat
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) 20 nci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde
belirtilen gürültü tazminatı ile ilgili esaslar bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden
itibaren 3 yıl içinde belirlenir.
Açık ve yarı açık eğlence yerlerinde alınacak tedbirlere yönelik verilen süre
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) 24 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde
belirtilen çok hassas kullanım alanları ve bu alanları etkileyen mevcut açık ve yarı
açık eğlence yerleri 6 ay içinde İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile belirlenir.
(2) 24 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen esaslar bu
Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden itibaren 1 yıl içerisinde yerine getirilir.
Yürürlük
MADDE 43 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 44 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı yürütür.
24
Ek-I
GÜRÜLTÜ GÖSTERGELERİ
1) Bu Yönetmelikte yapılacak çalışmalara bağlı olarak kullanılacak
gürültü göstergeleri aşağıda sıralanmıştır.
1.1. Gürültü Haritalamada Kullanılacak Gürültü Göstergeleri:
1.1.1 Gündüz-Akşam-Gece Seviyesi Lgag: Desibel A (dBA) olarak gündüzakşam-gece seviyelerinin aşağıda verilen formülle ifade edilmesidir.
Lgag =10log
1
24
Lgündüz
Lakşam +5
+ 4 x 10
10
12x10
10
+ 8 x 10
Lgece+10
10
Formülde
Lgündüz:TS ISO 1996-2 de tanımlandığı gibi A ağırlıklı uzun dönem ses
seviyesinin enerji ortalaması olup, yılın gündüz zaman diliminin tamamına göre
belirlenmiştir.
Lakşam:TS ISO 1996-2 de tanımlandığı gibi A ağırlıklı uzun dönem ses
seviyesinin enerji ortalaması olup, yılın akşam zaman diliminin tamamına göre
belirlenmiştir.
Lgece:TS ISO 1996-2 de tanımlandığı gibi A ağırlıklı uzun dönem ses
seviyesinin enerji ortalaması olup, yılın gece zaman diliminin tamamına göre
belirlenmiştir.
Formülde:
Gündüz: 07.00’den 19.00’a kadar olmak üzere 12 saat,
Akşam: 19.00’dan 23.00 ‘e kadar olmak üzere 4 saat,
Gece: 23.00’den 07.00’ye kadar olmak üzere 8 saattir.
Yıl: Ses yayma ve meteorolojik durumlar açısından ortalama bir yıl olan ilgili
yıldır.
Formülde:
a) Değerlendirilmekte olan konutun cephesinden yansıyan sesin hesaba
katılmadığı sesler (bu genel bir kural olarak bir ölçüm halinde 3dB’lik bir düzeltme
yapılmasını gerektirir) tesadüfi ses olarak tanımlanır.
Lgag tayin noktasının yüksekliği uygulamaya göre değişir.
1) Bir bina içinde veya civarında gürültüye maruz kalma ile ilgili olarak
Stratejik Gürültü Haritası yapmak amacıyla hesaplamalar yapılması durumunda,
gürültüye en fazla maruz kalan cephedeki tayin noktasının zeminden 4.0 ± 0,2 m (3.8
m ile 4.2 m arası) yukarıda olması zorunludur. Bu amaca yönelik olarak gürültü yayan
kaynağa dönük ve en yakın olan dış duvarın gürültüye en fazla maruz kalan cephe
olarak kabul edilmesi gereklidir. Başka amaçlar için başka tercihler yapılması
mümkündür.
2) Bir bina içinde veya civarında gürültüye maruz kalma ile ilgili olarak
stratejik gürültü ölçümleri uygulamak için yapılacak ölçümlerde daha farklı
yüksekliklerin de seçilmesi mümkündür. Ancak seçilecek değerlendirme noktasının
yüksekliği hiçbir zaman zemine 1.5 m mesafenin altında olmamalı ve ölçüm sonuçları
üzerinde 4.0 m.lik eşdeğer yüksekliğe göre düzeltme yapılmalıdır.
25
3) Akustik planlama ve gürültü bölgeleme gibi başka amaçlar için başka
yüksekliklerin seçilmesi mümkündür. Ancak bu yükseklikler hiçbir zaman zeminden
1.5 m yükseklik seviyesinden düşük olamaz.
Örneğin:
— Tek katlı evlerin bulunduğu kırsal alanlar,
— Belirli konut alanları üzerindeki gürültü etkisini indirmeye yönelik yerel
tedbirleri tasarlamak,
— Sınırlı bir alandaki her bir konutun maruz kaldığı gürültü seviyesini
gösteren ayrıntılı bir gürültü haritası hazırlamak.
1.1.2 Gece Süresi Gürültü Göstergesinin Tanımı: Gece süresi gürültü
göstergesi olan Lgece TS ISO 1996-2 de tanımlandığı gibi bir A ağırlıklı uzun dönem
ses seviyesi ortalaması olup, gürültü haritalamada yılın gece sürelerinin tamamına
göre belirlenmiştir.
Bu tanım kapsamında:
Gece süresi I-1.1.1 de tanımlandığı gibi sekiz saattir.
Yıl ise I-1.1.1 de tanımlandığı gibi, ses yayma ve meteorolojik durumlar
açısından ortalama bir yıl olan ilgili yıldır.
Tesadüfi ses I-1.1.1-(a) da tanımlandığı gibi işleme alınır.
Tayin noktası Lgag tanımında verildiği gibidir.
1.2 İlave Gürültü Göstergeleri
a) Bazı hallerde Lgag ve Lgece ve uygun bulunulan hallerde Lgündüz, Lakşam ve Leq’e
ilave olarak özel gürültü göstergeleri ile bunlarla ilgili dördüncü bölümde yer alan
sınır değerlerin kullanılması yararlı olabilir. İlave gürültü göstergelerine bazı örnekler
aşağıda verilmiştir,
b) İncelenmekte olan gürültü kaynağı ilgili zaman süresinin sadece çok kısa
bir bölümünde faaliyet gösterir,
(Örneğin, bir yılın gündüz süreleri toplamının veya bir yılın akşam süreleri
toplamının veya bir yılın gece süreleri toplamının % 20’sinden daha az)
c) Bir veya daha fazla süre içindeki gürültü yaratan olay sayısı ortalaması çok
düşüktür, (Örneğin, gürültü yaratan olay sayısının saatte birden daha az olması;
gürültü yaratan bir olayın beş dakikadan daha kısa bir süre içinde sona eren gürültü
olarak tanımlanması mümkündür. Buna örnek olarak geçen bir uçak veya trenin
çıkardığı gürültü sayılabilir.)
ç) Gürültünün düşük frekanslı içeriğinin güçlü olması,
d) Gürültünün zirveye çıkması durumunda gece süresi boyunca koruma için,
LAmax veya SEL(sese maruz kalma seviyesi),
e) Yılın belirli bir bölümünde veya hafta sonunda ek koruma,
f) Gündüz süresi boyunca ek koruma,
g) Akşam süresi boyunca ek koruma,
ğ) Farklı kaynaklardan yayılan gürültülerin kombinasyonu,
h) Açık arazide sakin alanlar,
ı) Bir gürültünün güçlü tonal bileşenler içermesi,
i) Çok kısa sürede etki yapma özelliği olan gürültü.
1.3 Raporlama ve
Denetim Safhasında Kullanılacak Gürültü
Göstergeleri:
Lgündüz:TS 9315 (ISO 1996-1 ) de tanımlandığı gibi A ağırlıklı ses seviyesinin
enerji ortalaması olup, gündüz zaman diliminin tamamı veya gündüz zaman dilimi
içinde belli bir sürece göre belirlenmiştir.
26
Lakşam: TS 9315 (ISO 1996-1 ) de tanımlandığı gibi A ağırlıklı ses seviyesinin
enerji ortalaması olup, akşam zaman diliminin tamamı veya akşam zaman dilimi
içinde belli bir sürece göre belirlenmiştir.
Lgece: TS 9315 (ISO 1996-1 ) de tanımlandığı gibi A ağırlıklı ses seviyesinin
enerji ortalaması olup, gece zaman dilimi içinde belli bir sürece göre belirlenmiştir.
Leq TS 9315 (ISO 1996-1 ) : Belli bir süre içinde seviyeleri değişim gösteren
gürültünün enerji açısından eşdeğeri olan sabit seviyesi
Göstergelerdeki zaman dilimleri;
Gündüz: 07.00’den 19.00’a kadar olmak üzere 12 saat,
Akşam: 19.00’dan 23.00 ‘e kadar olmak üzere 4 saat,
Gece: 23.00’den 07.00’ye kadar olmak üzere 8 saattir.
EK-II
GÜRÜLTÜ
YÖNTEMLERİ
GÖSTERGELERİ
İÇİN
DEĞERLENDİRME
1. GÜRÜLTÜ HARİTASI HAZIRLAMA İÇİN DEĞERLENDİRME
YÖNTEMLERİ: Bu yönetmelikte yer alan ulaşım kaynakları ile yerleşim alanı
içerisinde yer alan işletme, tesis, atölye, imalathane, eğlence yeri ve benzeri alanların
gürültü haritalarında kullanılacak ve Ek-I.1.1’de verilen Lgag ve Lgece gürültü
göstergelerinin gerek hesaplama gerekse ölçüm yöntemleri ile belirlenmesi
mümkündür. Tahminler için sadece hesaplama yöntemi kullanılır.
1.1 Lgag ve Lgece İçin Hesaplama Yöntemleri:
1.1.1 İşletme, tesis, liman, eğlence yeri, işyeri, atölye ve imalathane
gürültüsü için:
TS ISO 9613 – 2: Akustik - Sesin Dışarıda Yayılırken Azalması-Bölüm 2:
Genel Hesaplama Yöntemi. Bu yöntem için kaynak bazında emisyon verisi aşağıdaki
yöntemlerden birine göre yapılacak ölçümler ile elde edilir:
a) TS ISO 8297: Akustik – Çoklu Gürültü Kaynağına Sahip Sanayi
Tesislerinde Çevredeki Ses Basınç Seviyelerinin Değerlendirilmesi İçin Ses Güç
Seviyelerinin Tayini – “Mühendislik Methodu”.
b) TS EN ISO 3744: Akustik –Gürültü Kaynaklarının Ses Gücü Seviyelerinin
Ses Basıncı Kullanılarak Tayini- Bir Yansıtma Düzlemi Boyunca Esas Olarak Serbest
Bir Alan İçinde Uygulanan Mühendislik Metodu
c) TS EN ISO 3746: Akustik – Ses Basıncı Kullanılarak Gürültü
Kaynaklarının Ses Güç Seviyelerinin Tayini-Bir Yansıtma Düzlemi Boyunca
Çevreleyici Ölçme Yüzeyi Kullanılarak Yapılan Gözlem Metodu.
1.1.2 Hava Alanı Gürültüsü İçin : 1997 tarihli ECAC. CEAC Doc 29 Sivil
Hava Limanları Etrafındaki Gürültü Konturlarını Hesaplamak İçin Standart Yöntem
Hakkındaki Rapor. (farklı uçuş yolu modelleme yöntemleri arasından ECAC.CEAC
Doc 29 belgesinin 7.5 inci bölümünde değinilen segmentasyon tekniği kullanılacaktır)
1.1.3 Karayolu Trafiği Gürültüsü İçin : Fransız ulusal hesaplama yöntemi
olan “NMPB – Routes – 96 (SETRA – CERTU – LCPC –CSTB)” ve Fransız
standardı olan “XPS 31- 133”. Emisyonlarla ilgili veri girdileri için bu belgelerde
“Guide du bruit des transports terrestres, fasciculeprevision des niveaux sonores
CETUR 1980 kılavuzu.
27
1.1.4 Demiryolu Gürültüsü İçin: Hollanda ulusal hesaplama yöntemi “Reken
– Meervoorscrift Railverkeer slawaai” 96 kullanılacaktır.
1.2 Lgag ve Lgece İçin Ölçüm Yöntemleri: Gürültü haritalarında kullanılan Lgag
ve Lgece göstergelerinin tahmini hesaplama yöntemleriyle belirlenmesi safhasında
gerek belirlenecek noktalarda imisyon değerlerinin test edilmesi gerekse kaynak veri
temininin mümkün olmadığı durumlarda imisyon değerlerinin belirlenmesinde
aşağıdaki ölçüm yöntemlerinin ve prensibin göz önünde bulundurulması mümkündür.
a) EK I’de açıklanan gösterge tanımlarına uygun olarak ve TS ISO 1996 – 2 ve
TS 9315 (ISO 1996 – 1 ) standartlarında belirtilen prensiplere uygun şekilde ölçümlerin
yapılması.
b) Bir yapı cephesi veya bir başka yansıtıcı eleman önünde yapılan ölçüm
verileri, bu cephe veya elemandan yansımaların yol açtığı artıştan arındırmak
amacıyla düzeltilmesi zorunludur(Bu işlem genel bir kural olarak, ölçülen değerde 3
dB düzeltme yapılmasını gerektirir).
2. ÇEVRE İZNİ VEYA ÇEVRE İZİN VE LİSANS BELGESİNE TABİ
İŞLETME VE TESİSLER İÇİN DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ
2.1 Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde Yer Alan ve Çevre İzni veya Çevre İzin ve
Lisans Belgesine Tabi İşletme ve Tesislerin Gürültüsü İçin:
TS ISO 9613 – 2: Akustik - Sesin Dışarıda Yayılırken Azalması-Bölüm 2:
Genel Hesaplama Yöntemi. Bu yöntem için kaynak bazında emisyon verisi (kaynağın
özellikleri göz önünde bulundurularak) aşağıdaki yöntemlerden birine göre yapılacak
ölçümler ile elde edilir:
a) TS ISO 8297: Akustik – Çoklu Gürültü Kaynağına Sahip Sanayi
Tesislerinde Çevredeki Ses Basınç Seviyelerinin Değerlendirilmesi İçin Ses Güç
Seviyelerinin Tayini – “Mühendislik Methodu”.
b) TS EN ISO 3744: Akustik –Gürültü Kaynaklarının Ses Gücü Seviyelerinin
Ses Basıncı Kullanılarak Tayini- Bir Yansıtma Düzlemi Boyunca Esas Olarak Serbest
Bir Alan İçinde Uygulanan Mühendislik Metodu
c) TS EN ISO 3746: Akustik – Ses Basıncı Kullanılarak Gürültü
Kaynaklarının Ses Güç Seviyelerinin Tayini-Bir Yansıtma Düzlemi Boyunca
Çevreleyici Ölçme Yüzeyi Kullanılarak Yapılan Gözlem Metodu.
ç) Tesisin konumu ve kapladığı alan itibariyle bu maddenin (a), (b) ve (c)
bentlerinde yer alan standartların kullanımının mümkün olmadığı durumlarda,
çevresel gürültü seviyesinin hesaplanması için gerekli kaynak verilerinin temininde
kullanılamama gerekçelerinin de belirtilmesi şartıyla TS ISO 1996 – 2 ve TS 9315
(ISO 1996 – 1 ) standartlarının kullanılması bunların yetersiz kaldığı durumlarda
yerine kullanılacak uluslararası geçerliliği olan standardın açıklanarak kullanılması.
2.2 Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde Yer Alan ve ÇED Prosedürüne Tabi Olan
İşletme ve Tesislerin Arka Plan Gürültü Seviyesinin Belirlenmesi İçin:
Çevresel etki değerlendirme sürecinde arka plan gürültü seviyesi ölçümü TS
ISO 1996 – 2 ve TS 9315 (ISO 1996 – 1 ) standartlarında belirtilen prensiplere uygun
şekilde yapılır.
3. ÇEVRE İZNİ VEYA ÇEVRE İZİN VE LİSANS BELGESİNE TABİ
OLMAYAN İŞLETME VE TESİSLER İÇİN DEĞERLENDİRME
YÖNTEMLERİ:
Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2’sinde Yer Almayan İşletme ve Tesisler, Atölye,
İmalathane, İşyeri, Eğlence Yerleri ve Benzeri Yerlerin Gürültüsü İçin :Üretim
28
prosesi, kaynak türleri ve kaynakların alan içerisindeki dağılımlarının göz önünde
bulundurularak bu bölümün 2.1 numaralı maddesinde yer alan değerlendirme
yöntemleri çerçevesinde çalışmaların yapılması. Ayrıca; eğlence yerleri için
hazırlanacak raporlarda; ölçümler (maksimum çalışma koşullarındaki ses gücü
seviyesi dikkate alınarak ve maksimum çalışma koşulları tanımlanarak) 1/3 oktav
bantlarda yapılır.
4. GÜRÜLTÜYE HASSAS YAPILAR İÇİN DEĞERLENDİRME
YÖNTEMLERİ:
Bu Yönetmeliğin 28 inci Maddesi Tablo-9’da Belirtilen Gürültüye Hassas
Yapıların İnşaat İzni, Yapı Kullanım İzni Safhasında:
a) Yapılar için getirilen iç ortam gürültü seviyesi sınır değerini sağlayacak
şekilde mekanları çeviren yapı elemanlarında (duvar, döşeme, tavan, merdiven evi ve
diğer) uygulanacak ses azatlım oranının hesaplanmasında aşağıdaki sıralanan
standartlar çerçevesinde değerlendirme yapılabilir.
TSEN 12354-1: Binaların Akustiği- Binaların Akustik Performansının
Elemanların Performansından Hesaplanması – Bölüm 1: Odalararasında Havada
Yayılan Sesin Yayılımı
TSEN 12354-2: Binaların Akustiği- Binaların Akustik Performansının
Elemanların Performansından Hesaplanması – Bölüm 2: Odalararasında Darbe Sesin
Yayılımı
TSEN 12354-3: Binaların Akustiği- Binaların Akustik Performansının
Elemanların Performansından Hesaplanması – Bölüm 3: Dışarıdaki ses karşı havada
yayılan sesin yalıtımı
TSEN 12354-4: Binaların Akustiği- Binaların Akustik Performansının
Elemanların Performansından Hesaplanması – Bölüm 4: İçerideki sesin dışarıya
iletimi
b) Bu maddenin (a) bendi doğrultusunda belirlenen yalıtımın, uygulanıp
uygulanmadığı Akustik-Yapılarda ve yapı elemanlarında ses yalıtımının ölçülmesi
konulu TSEN veya TS ISO 140 standart serisinden faydalanılabilinir.
c) Çok katlı yapı elemanlarının ses geçiş kaybı hesaplamasında ise geçerliliği
bilimsel olarak kanıtlanmış bir yöntem seçilebilir ya da ulusal veya uluslararası
akreditasyon belgesine sahip laboratuarlarca yapılmış test sonuçları kullanılabilir.
ç) Hesap ve ölçüm sonuçlarının, 1/3 oktav bantlarda ses geçiş kaybı değerleri
(dB biriminde) ve ISO 717’ye göre Rw değerinin verilmesi gerekir.
5. ÇEVRESEL TİTREŞİM SEVİYESİ İÇİN DEĞERLENDİRME
YÖNTEMLERİ:
Maden ve taş ocakları ile benzeri alanlarda patlama nedeniyle oluşacak
çevresel titreşimler ve inşaatlarda kazık çakma ve benzeri titreşim yaratacak
operasyonlar ile ağır inşaat makinelerinin neden olacağı titreşimler; en yakın çok
hassas kullanımların dışında zeminde ve üç yönde yapılır. Bunlardan en yüksek olanı
alınır. Titreşimler tepe değeri olarak ölçülür.
Konut ve ofis olarak kullanılan binalarda, makine ve teçhizatın (elektrik
motoru, pompa, fan ve benzeri) neden olacağı titreşimler ile çok hassas kullanımların
yakınında bulunan demir yolu ve kara yolu ulaşım araçları ile sanayi tesislerinin çok
hassas kullanımlarda yaratacağı titreşimler; titreşimin en fazla olduğu odada ve
noktada üç yönde yapılır ve en yüksek değer esas alınır. Titreşimler rms değeri
olarak ölçülür.
6. SEVİYE AYARLAMASI:
29
6.1. Yerleşim alanı gürültü haritasının ve eylem planlarının hazırlanması
safhasında Lgündüz ve Lgag için aşağıda yer alan seviye ayarlamaları yapılabilir.
Sadece her bir kaynak bazında değerlendirme yapılacaksa seviye ayarlamasına gerek
yoktur.
a) Endüstri için : 0
b) Karayolu için : 0
c) Uçak için
:3
ç) Demiryolu için:-3 eklenerek seviye ayarlaması yapılır.
6.2. Ölçülen ya da hesaplamayla bulunan gürültü değerine, gürültünün türüne ya
da belirgin olarak duyulan bir frekansın varlığına bağlı olarak seviye ayarlaması
yapılır.
7. Aksi belirtilmedikçe bu Yönetmeliğin 18,19,20,21,22,23 ve 24 üncü
maddelerdeki sınır değerler ilgili tablolarda 4 kategoride verilen alanlarda yer alan ve
gürültü kaynağına en yakın konut, hastane, okul, işyeri ve/veya diğer yapıların dışında
sağlanması gereken değerlerdir.
8. Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesi (üü) bendinde yer alan sınır değer tanımı
ile ilgili olarak; kara yolu, demir yolu, hava yolu trafiği gürültüleri, sanayi menşeli
gürültüler ve benzeri gibi farklı gürültü türleri, farklı alanlar ve nüfusların farklı
gürültü hassasiyetleri için, farklı sınır değerler olabilir. Bu sınır değerler, gürültü
kaynağı veya muhitin kullanım maksadı açısından bir değişiklik olması halinde,
mevcut ve yeni durumlar için de farklılık gösterebilir.
EK-III
ZARARLI ETKİLERİ TAYİN YÖNTEMLERİ
1) Doz-Etki İlişkisi: Gürültünün topluluklar üzerindeki etkilerini tayin etmek
için doz-etki ilişkileri kullanılmalıdır. Doz–etki ilişkileri özellikle aşağıda belirtilen
öğeleri içerecektir:
a) Rahatsızlık ile kara yolu, demir yolu, hava yolu trafik gürültüleri ve
endüstriyel gürültü için Lgag değeri arasındaki ilişki,
b) Uyku bozulması ile kara yolu, demir yolu, hava yolu trafik gürültüleri ve
endüstriyel gürültü için Lgece değeri arasındaki ilişki.
Gerekli olması halinde:
1) Ek IV ün tanımladığı gibi gürültüye karşı özel yalıtımlı konutlar,
2) Ek IV ün tanımladığı gibi sakin bir cephesi olan konutlar,
3) Farklı iklimler / farklı kültürler,
4) Topluluk içindeki incinebilir gruplar,
5) Ses tonu yüksek endüstriyel gürültü,
6) Ani etki yapan endüstriyel gürültü ve diğer özel durumlar için özel doz–etki
ilişkileri kurulması mümkündür.
EK-IV
STRATEJİK GÜRÜLTÜ HARİTALAMA İÇİN ASGARİ İHTİYAÇLAR
1) Stratejik Gürültü Haritası aşağıda belirtilen hususlardan herhangi birine
yönelik verilerin sunuşunu içerecektir:
a) Bir gürültü göstergesi cinsinden mevcut, önceki veya öngörülen bir gürültü
durumu,
b) Bir sınır değerinin aşılması,
30
c) Bir gürültü göstergesinin belirli değerlerine maruz kalan belli bir alandaki
konut, okul ve hastanelerin tahmini sayısı,
ç) Gürültüye maruz kalan bir alanda ikamet eden tahmini insan sayısı.
2) Stratejik Gürültü Haritaları kamuoyuna;
a) Coğrafi paftalar,
b) Çizelgeler halindeki rakamsal veriler,
c) Elektronik form halindeki rakamsal veriler,
şeklinde sunulabilir.
3) Yerleşim alanlarının Stratejik Gürültü Haritalarında;
a) Kara yolu trafiği,
b) Demir yolu trafiği,
c) Hava alanları,
ç) Limanlar dahil, endüstri, eğlence ve rekreasyon, imalathane vb. gibi
faaliyetlerin yapıldığı alanlardan yayılan gürültüler için ayrı ayrı hazırlanacaktır.
4) Stratejik Gürültü Haritaları aşağıda belirtilen amaçlar için kullanılacaktır:
a) 32 nci maddenin (b) bendi ve Ek-VI ya uygun olarak Bakanlığa
gönderilmesi gereken verilerin tedarik edilmesi,
b) 31 inci maddeye uygun olarak kamuoyu için bir bilgi kaynağı,
c) 30 uncu maddeye uygun olarak Eylem Planlarına esas teşkil etmesi.
Stratejik Gürültü Haritalarının yukarıda sıralanan her bir amaca uygun olarak
hazırlanması gerekmektedir.
5) Stratejik Gürültü Haritalarının Bakanlığa gönderilmesi gereken veriler ile
ilgili olarak asgari gereksinimler Ek VI nın 1.5, 1.6, 2.5, 2.6 ve 2.7 sinde
tanımlanmıştır.
6) 31 inci maddeye uygun olarak kamuoyuna bilgi vermek ve 30 uncu
maddeye uygun olarak Eylem Planları geliştirmek için ilave ve daha ayrıntılı
bilgilerin verilmesi zorunludur.
Örneğin;
a) Her türlü grafiksel sunumlar,
b) Her türlü sınır değerinin aşılmasını gösteren haritalar,
c) Gelecekte olası çeşitli durumlar ile mevcut durum karşılaştırmaları içeren
fark haritaları,
ç) Uygun olan 4 m’nin haricinde bir yükseklikte hesaplanmış olan bir gürültü
gösterge değerini gösteren haritalar.
7) Yerel veya ulusal uygulamalara yönelik Stratejik Gürültü Haritalarının 4 m.
lik bir değer tayin yüksekliği ve EK-VI da tanımlanan usule uygun olarak 5 dB’ lik
Lgag ve Lgece aralıkları ile yapılması zorunludur.
8) Yerleşim alanları için kara yolu trafik gürültüsü, demir yolu trafik gürültüsü
ve hava aracı gürültüsü ile endüstriyel gürültüler için ayrı ayrı Stratejik Gürültü
Haritalarının yapılması zorunludur. Diğer Kaynaklar için haritalar eklenebilir.
EK-V
EYLEM PLANLARI İÇİN ASGARİ İHTİYAÇLAR
1) Bir eylem planının asgari olarak aşağıdaki unsurları içermesi
zorunludur;
a)Yerleşim alanları, ana kara yolları, ana demir yolları ve ana hava limanları
ile endüstri, eğlence ve rekreasyon, imalathane ve benzeri gürültü kaynaklarının
yakınındaki alanların tanımları,
b)Sorumlu yetkili,
31
c) Yasal öğeler,
ç) Dördüncü Bölümde yer alan her türlü sınır değer,
d) Gürültü haritalama sonuçlarını gösteren bir özet,
e) Gürültüye maruz kalan tahmini insan sayısının ve sorunların tanımı ile
iyileştirilmesi gereken durumları içeren bir değerlendirme,
f) Kamuoyunun görüşünün alınması uygulamalarıyla ilgili olarak bu
Yönetmeliğin 30 uncu maddesine uygun şekilde düzenlenmiş bir kayıt,
g) Halen yürürlükte olan gürültü azaltım tedbirleri ve hazırlık aşamasındaki
her türlü projeler hakkında bilgiler,
ğ) Sakin alanların korunmasına yönelik her türlü tedbir de dahil olmak üzere,
yetkili otoritelerin gelecek beş yıllık süre içinde uygulamayı planladığı faaliyetler,
h) Uzun vadeli stratejiler,
ı) Mali bilgiler (eğer varsa); bütçeler, maliyet etkinlik değerlendirmeleri,
maliyet–fayda değerlendirmeleri,
i) Uygulamaları ve Eylem Planının sonuçlarını değerlendirmek için öngörülen
hazırlık ve tedbirler.
2) Yetkili otoriteler tarafından kendi yetki alanları kapsamında
alınabilecek tedbirler arasında;
a) Trafik planlaması,
b) Arazi kullanım planlaması,
c) Gürültü kaynaklarında teknik tedbirler,
ç) Daha az gürültü üreten kaynakların seçilmesi,
d) Ses iletiminin azaltımı, (Örneğin gürültü bariyerleri gibi (gürültü bariyeri
tasarımının yapılması halinde TSEN 1793-1, TSEN 1793-2 ve TSEN 1793-3
hesaplama standartlarının göz önünde bulundurulması))
e) Düzenleyici veya ekonomik nitelikli tedbir ve teşvikleri,
vardır.
3) Her Eylem Planının, etkilenen (rahatsız edilen, uykusu bozulan veya
başka türlü) insan sayısındaki azalma cinsinden ifade edilen tahminleri içermesi
gereklidir.
EK-VI
BAKANLIĞA GÖNDERİLMESİ GEREKEN VERİLER
Aşağıda belirtilen verilerin Bakanlığa gönderilmesi gereklidir.
1. Yerleşim alanları için;
1.1 Yer, boyut ve sakin sayısı olarak toplu yerleşim yerinin kısa ve öz bir
tanımı.
1.2 Yetkili otorite.
1.3 Geçmişte uygulanmış ve yürütülmekte olan gürültü önleme programları
ile uygun gürültü tedbirleri.
1.4 Gürültü haritalamada kullanılmış olan hesaplama ve ölçüm yöntemleri.
1.5 Kara yolu, demir yolu ve hava trafiği ile endüstriyel tesisler, eğlence yeri
ve benzeri gibi kaynakların bulunduğu alanda, bu kaynakların her birinden ayrı ayrı
yayılan çevresel gürültü seviyesinin
zeminden 4 m yükseklikte dB olarak
hesaplanmış Lgag (55- 59, 60 – 64, 65 – 69, 70 – 74, > 75) değer aralıklarının her
birine maruz kalan tahmini sakin sayılarının (bu sayıların en yakın yüz rakamına
yuvarlanmış olması zorunludur. Örneğin: 5200 = 5150 ile 5249 arası; 100 = 50 ile 149
arası; 0 = 50 den daha az) verilmesi zorunludur. Bunun yanında, uygun bulunması ve
32
mümkün olması durumunda, yukarıda belirtilen kategoriler kapsamındaki sakinlerin
yaşamakta olduğu konut ve meskenlerin ne kadarında;
1.5.1 Önlenmeye çalışılan gürültüye karşı izolasyon bulunduğu (izolasyon ile
kastedilen bir binada çevresel gürültüye karşı çok daha yüksek izolasyon değerlerinin
korunması olanağı veren havalandırma veya iklim koşullandırma gibi tesisler ile
beraber, bir veya daha fazla çevresel gürültü çeşidine karşı özel izolasyon
bulunmasıdır.),
1.5.2 Sakin cephe bulunup bulunmadığının belirtilmesi (Bir konutun maruz
kaldığı ve belirli bir kaynaktan yayılan gürültü için yerden 4 m. yükseklikte ve
cephenin 2 m. önündeki Lgag değerinin, en yüksek Lgag değerinden 20 dB den de
daha düşük olduğu cephe sakin cephe olarak tanımlanmaktadır.)
1.5.3 Yukarıda belirtilen değerlere 4 üncü maddede belirtilen ana kara yolları,
ana demir yolları ve ana hava limanlarının ne ölçüde ve nasıl katkıda bulunduklarının
da belirtilmiş olması zorunludur.
1.6 Kara yolu, demir yolu ve hava trafiği ile endüstriyel tesisler, eğlence yeri
ve benzeri gibi kaynakların bulunduğu alanlarda bu kaynakların her birinden ayrı ayrı
yayılan çevresel gürültü seviyesinin, en fazla gürültüye maruz kalan cephede,
zeminden 4 m yükseklikte Lgece cinsinden hesaplanmış, 50 – 54, 55 – 59, 60 – 64, 65 –
69, > 70 dB değer aralıklarının her birine maruz kalan tahmini sakin sayılarının yüzlü
ifadelerle belirtilmesi
Bunun yanında, uygun bulunması ve mümkün olması durumunda, yukarıda
belirtilen kategoriler kapsamındaki sakinlerin yaşamakta olduğu konut ve meskenlerin
ne kadarında;
1.6.1 Önlenmeye çalışılan gürültüye karşı paragraf Ek-VI-1.5 de belirtilen özel
izolasyon bulunup bulunmadığı,
1.6.2 Ek -VI-1.5’de belirtilen sakin cephe bulunup bulunmadığının da
belirtilmesi zorunludur.
Yukarıda belirtilen değerlere 4 üncü maddede belirtilen ana kara yolları, ana
demir yolları ve ana hava limanlarının ne ölçüde ve nasıl katkıda bulunduklarının da
belirtilmiş olması zorunludur.
1.7 Grafiksel sunumların yapılması durumunda stratejik haritalarda en az 60,
65, 70 ve 75 dB eş tesviye konturlarının gösterilmesi zorunludur.
1.8 Ek V de belirtilen bütün önemli öğeleri kapsayan ve 10 (on) sayfadan
daha az uzunlukta bir Eylem Planı özeti.
2. Ana kara yolları, ana demir yolları ve ana hava limanları hakkında;
2.1 Yer, boyut ve üzerinde gerçekleşen trafik verileri olarak kara yolu, demir
yolu veya hava limanlarının genel bir tanımı.
2.2 Çevrelerinin özelliklerinin tanımlanması: yerleşim alanları, köyler, kırsal
alanlar olup olmadıkları, arazinin kullanım şekli hakkında bilgiler veya ana gürültü
kaynakları.
2.3 Geçmişte uygulanmış ve yürütülmekte olan gürültü önleme programları ile
uygun gürültü tedbirleri.
2.4 Gürültü haritalamada kullanılan hesaplama veya ölçüm yöntemleri.
2.5 Yerleşim alanları dışında gürültüye maruz kalan konutlarda yaşayan ve
maruz kaldığı gürültü seviyesi, en fazla gürültüye maruz kalan cephede zeminden 4 m
Lgag cinsinden hesaplanmış 55- 59, 60 – 64, 65 – 69, 70 – 74, > 75 dB değer
aralıklarının her birine maruz kalan tahmini sakin sayılarının yüzlü ifadelerle
belirtilmesi.
33
Bunun yanında, uygun bulunması ve mümkün olması durumunda, yukarıda
belirtilen kategoriler kapsamındaki sakinlerin yaşamakta olduğu konut ve meskenlerin
ne kadarında;
2.5.1 Önlenmeye çalışılan gürültüye karşı Ek- VI- 1.5 de belirtilen özel
izolasyonun bulunup bulunmadığı,
2.5.2 Ek -VI-1.5’de belirtilen nitelikte bir sakin cephenin bulunup
bulunmadığının da belirtilmesi zorunludur.
2.6 Yerleşim alanları dışında gürültüye maruz kalan konutlarda yaşayan ve
maruz kaldığı gürültü seviyesi, en fazla gürültüye maruz kalan cephede zeminden 4 m
yükseklikte Lgece cinsinden hesaplanmış 50- 54, 55 – 59, 60 – 64, 65 – 69, > 70 dB
değer aralıklarının her birine uyan tahmini sakin sayılarının yüzlü ifadelerle
belirtilmesi,
Bunun yanında, uygun bulunması ve mümkün olması durumunda, yukarıda
belirtilen kategoriler kapsamındaki sakinlerin yaşamakta olduğu konut ve meskenlerin
ne kadarında;
2.6.1 Önlenmeye çalışılan gürültüye karşı Ek -VI-1.5 de belirtilen özel
izolasyon bulunduğu,
2.6.2 Ek -VI-1.5’de belirtilen bir sakin cephe bulunduğunun da belirtilmesi
zorunludur.
2.7 Sırasıyla 55, 65 ve 75 dB’ den daha yüksek Lgag değerlerine maruz kalan
toplam alan (km2 olarak) ile tahmini toplam konut – mesken sayısı (yüzün katları
olarak) ve bu alanlardan her birinde yaşayan tahmini toplam sakin sayısının (yüzün
katları olarak) belirtilmesi gerekmektedir. Ayrıca köyler, kasabalar ve yerleşim
alanlarının bu tesviye konturları içinde nerede bulundukları hakkında bilgi vermek
amacıyla en az bir veya daha fazla haritada 55 ve 65 dB’ lik tesviye konturlarının
gösterilmesi zorunludur.
2.8 Ek- V de belirtilen bütün önemli öğeleri kapsayan ve 10(on) sayfayı
aşmayan uzunlukta bir Eylem Planı özeti.
EK-VII
Tablo-1: Kara Yolu Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
Alanlar
Planlanan/Yenilenmiş/Onarılmış
Mevcut yollar
yollar
Lgündüz
Lakşam
Lgece
Lgündüz Lakşam Lgece
(dBA)
(dBA)
(dBA)
(dBA) (dBA) (dBA)
Gürültüye hassas
60
50
65
60
55
kullanımlardan
eğitim, kültür ve
34
sağlık alanları ile
yazlık ve kamp
yerlerinin ağırlıklı
olduğu alanlar
Ticari yapılar ile
gürültüye hassas
kullanımların
birlikte bulunduğu
alanlardan
konutların yoğun
olarak bulunduğu
alanlar
Ticari yapılar ile
gürültüye hassas
kullanımların
birlikte bulunduğu
alanlardan
işyerlerinin yoğun
olarak bulunduğu
alanlar
Endüstriyel alanlar
55
63
58
53
68
63
58
65
60
55
70
65
60
67
62
57
72
67
62
Tablo-2: Hafif Raylı Sistemler İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
Yer altı İstasyonları
Leq
Yerüstü İstasyonları
Leq (dBA)
(dBA)
Gişeler,
merdivenler, 55
Plat Duran ve kalkan 70
koridorlar
formlar
trenler için
(platform
kenarından Geçen Trenler 75
Duran
ve 80
1,8 m)
kalkan trenler
Platformla için
r
(platform
Geçen Trenler 85
Çalışır durumda 65
kenarından
bekleyen trenler
1,8 m)
için
Çalışır
65
durumda
bekleyen
trenler için
İstasyon
içinde 55
Havalandırma sistemi
35
Caddelerde
havalandırma 55
kanalları (9.0 m’de)
İstasyon
içinde
kapalı 80
hacimlerde bulunan acil
havalandırma fanları (22.5
m.’de)
Alanlar
Gürültüye hassas
kullanımlardan
eğitim, kültür ve
sağlık alanları ile
yazlık ve kamp
yerlerinin ağırlıklı
olduğu alanlar
Ticari yapılar ile
gürültüye hassas
kullanımların
birlikte bulunduğu
alanlardan
konutların yoğun
olarak bulunduğu
alanlar
Ticari yapılar ile
gürültüye hassas
kullanımların
birlikte bulunduğu
alanlardan
işyerlerinin yoğun
olarak bulunduğu
alanlar
Endüstriyel alanlar
Tablo-3: Hava Alanı Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
Küçük hava alanları
Büyük hava alanları
(yılda elli binin altında iniş/
(yılda elli bin ve üstü iniş/
kalkışın
olduğu
hava
kalkışın olduğu hava alanları)
alanları)
Lgündüz Lakşam
Lgece
Lgündüz
Lakşam
Lgece
(dBA) (dBA)
(dBA)
(dBA)
(dBA)
(dBA)
63
58
53
65
60
55
65
60
55
68
63
58
57
72
60
75
62
67
70
65
67
62
70
65
Tablo-4 Endüstri tesisleri için çevresel gürültü sınır değerleri
Alanlar
Lgündüz
Lakşam
Lgece
(dBA)
(dBA)
(dBA)
Gürültüye hassas kullanımlardan
eğitim, kültür ve sağlık alanları ile
36
yazlık
ve
kamp
yerlerinin 60
yoğunluklu olduğu alanlar
Ticari yapılar ile gürültüye hassas
kullanımların birlikte bulunduğu 65
alanlardan konutların yoğun olarak
bulunduğu alanlar
Ticari yapılar ile gürültüye hassas
kullanımların birlikte bulunduğu 68
alanlardan
işyerlerinin
yoğun
olarak bulunduğu alanlar
Endüstriyel alanlar
70
55
50
60
55
63
58
65
60
Tablo–5: Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
Faaliyet türü (yapım, yıkım ve
onarım)
Bina
Yol
Diğer kaynaklar
Lgündüz (dBA)
70
75
70
Tablo –6: Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle
Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Çok Hassas Kullanım Alanının Dışında
Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri
Titreşim Frekansı (Hz)
İzin Verilen En Yüksek Titreşim
Hızı
(Tepe Değeri-mm/s)
1
5
4-10
19
30-100
50
(1 Hz- 4 Hz arasında 5 mm/s’den 19 mm/s’ye; 10 Hz- 30 Hz arasında 19
mm/s’den 50 mm/s’ye, logaritmik çizilen grafikte doğrusal olarak yükselmektedir)
Tablo – 7: İnşaatlarda Kazık Çakma ve Benzeri Titreşim Yaratan
Operasyonların ve İnşaat Makinelerinin En Yakın Çok Hassas Kullanım
Alanının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek
Değerleri (1 Hz- 80 Hz arasındaki frekans bantlarında )
İzin Verilen En Yüksek Titreşim
Hızı
(Tepe Değeri-mm/s)
Sürekli Titreşim
Kesikli Titreşim
Yerleşim Bölgelerinde
5
10
Sanayi ve Ticari Bölgelerde
15
30
Tablo-8: Binalarda, Bina İçindeki Makine ve Teçhizatın Yaratacağı
Titreşimlerin Sınır Değerleri
37
Titreşim
(Hz)
Konutlarda
Ofislerde
Frekansı İzin Verilen En Yüksek
Titreşim Hızı (rms değermm/s)
1*
1.5
8-100
0.3
1**
3.5
8-100
0.6
* 1Hz-8 Hz arasında, 1.5 mm/s’den 0.3 mm/s’ye logaritmik çizilen grafikte
doğrusal olarak azalmaktadır.
** 1Hz-8 Hz arasında 3.5 mm/s’den 0.6 mm/ s’ye logaritmik çizilen grafikte
doğrusal olarak azalmaktadır.
Tablo-9: İç Ortam Gürültü Seviyesi Sınır Değerleri
Kullanım Alanı
Kapalı Açık
Pencere
Pencere
Leq (dBA) Leq (dBA)
Kültürel
Alanları
Tesis Tiyatro salonları
Sinema salonları
Konser salonları
Konferans salonları
Sağlık
Tesis Yataklı tedavi kurum ve kuruluşları,
Alanları
dispanser, poliklinik, bakım ve huzur
evleri ve benzeri.
Dinlenme ve tedavi odaları
Eğitim Tesisleri Okullardaki derslikler, özel eğitim
Alanları
tesisleri, kreşler, laboratuarlar ve
benzeri.
Spor salonu,
Yemekhane
Kreşlerdeki yatak odaları
Turizm Yerleşme Otel, motel, tatil köyü, pansiyon ve
Alanları
benzeri yatak odası
Konaklama tesislerindeki restoran
Sit Alanları
Arkeolojik, doğal, kentsel, tarihi ve
benzeri.
Ticari Yapılar
Büyük ofis
Toplantı salonları
Büyük daktilo veya bilgisayar odaları
Oyun odaları
Özel büro (uygulamalı)
Genel büro (hesap, yazı bölmeleri)
İş merkezleri, dükkanlar ve benzeri.
38
Kullanım
alanlarında
herhangi bir faaliyet
olmadığı durumlardaki
değerler:
30
40
30
40
25
35
30
40
35
45
25
35
35
45
55
45
30
35
65
55
40
45
35
55
45
65
45
35
50
60
45
50
60
55
45
60
70
55
60
70
Kamu Kurum
Kuruluşları
Spor Alanları
Konut Alanları
Ticari depolama
Lokantalar
Ofisler
Laboratuarlar
Toplantı salonları
Bilgisayar odaları
Spor salonları ve yüzme havuzları
Yatak odaları
Oturma odaları
60
45
45
45
35
50
55
35
45
70
55
55
55
45
60
65
45
55
[R.G. 04 Haziran 2010 – 27601]
—— • ——
Çevre ve Orman Bakanlığından:
TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI
KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; alıcı ortam olarak toprağın
kirlenmesinin önlenmesi, kirlenmenin mevcut olduğu veya olması muhtemel sahaları
ve sektörleri tespit etmek, kirlenmiş toprakların ve sahaların temizlenmesi ve
izlenmesi esaslarını sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde
belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, toprak kirliliğinin önlenmesi, kirlenmenin
mevcut olduğu veya olması muhtemel sahaların ve sektörlerin tespiti, kayıt altına
alınması, kirlenmiş toprakların ve sahaların temizlenmesi ve izlenmesine ilişkin
teknik ve idari usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre
Kanununun Ek-1 inci maddesi birinci fıkrasının (a) bendine, 1/5/2003 tarihli ve 4856
sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 nci
maddesinin (f) bendi ve 9 uncu maddesi (u) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Ara müdahale: Kirlilik giderimi veya kontrolü amacıyla kirlenmeye neden
olan kaynağın ortadan kaldırılmasını, etkisinin azaltılmasını, gaz fazında, su fazında
veya suyla karışmayan sıvı fazında daha fazla yayılmasının önlenmesini veya risk
düzeyinin azaltılmasına yönelik önlemlerin alınmasını,
b) Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan,
5/7/2008 tarihli ve 26927 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yönetimi Genel
Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin EK-1 inde yer alan sınıflardaki herhangi bir maddeyi,
c) Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,
ç) Birinci aşama değerlendirme (BAD): Şüpheli saha olarak tanımlanmış bir
sahada kirlilik şüphesi nedeniyle örnekleme, ölçüm gibi faaliyetlerin başlatılması ve
39
dolayısıyla bu sahanın takip gerektiren veya takip gerektirmeyen bir saha olup
olmadığının kararlaştırılması sürecini,
d) Faaliyet ön bilgi formu: Endüstriyel tesis ve çevresi ile ilgili bilgileri içeren
formu,
e) Faaliyet/tesis/saha sahibi: Kirletme potansiyeli olan veya kirlenmeye sebep
olan ve bu Yönetmelik hükümlerinin muhatabı olan özel ya da tüzel kişiyi,
f) Fırın kuru toprak: 105 °C fırında kurutularak sabit ağırlığa gelmiş toprak
kütlesini,
g) Hedef kirletici: İncelemeye tabi tutulacak şüpheli saha için kirlilik kaynağı ile
ilgili olarak insan sağlığı ve çevre açısından dikkate alınması ve sahada toplanacak
numunelerde ölçümü yapılması gereken kirletici maddeyi,
ğ) Hedef kirletici saha konsantrasyonu (HKSK): Bakanlıkça belirlenen veri
kalitesi hedefini sağlayan, toprak örnekleme ve analiz planına bağlı olarak sahadan
alınan numunelerin analizi sonucu ölçülerek belirlenmiş hedef kirletici
konsantrasyonunu,
h) İkinci aşama değerlendirme (İAD): Birinci aşama değerlendirme sonunda
takip gerektiren saha olarak belirlenmiş sahanın, saha ve kirlilik karakterizasyonu ve
risk analizi değerlendirmelerine tabi tutularak temizleme gerektiren kirlenmiş saha
veya takip gerektirmeyen saha olup olmadığının tespit edilmesi sürecini,
ı) İl müdürlüğü: İl çevre ve orman müdürlüklerini,
i) Jenerik kirletici sınır değer (JKSD): Kirlenmiş sahanın mevcut ya da ilerideki
kullanım amacının yerleşim alanı olması ve insan sağlığı üzerindeki riskler dikkate
alınarak, insanların kirleticiye makul bir süre azami düzeyde maruz kaldığı
varsayılarak hesaplanan veya belirlenen ve Ek-1 Jenerik Kirletici Sınır Değerler
Listesinde verilen kirletici konsantrasyon değerini,
j) Kavramsal saha modeli (KSM): Şüpheli sahanın ilgililer tarafından tüm
yönleriyle kolayca algılanmasını ve kavranmasını sağlamak amacıyla, Birinci Aşama
Değerlendirme kademesinde derlenen bilgilerden başlayarak, İkinci Aşama
Değerlendirmede sahada elde edilecek kirlilik kaynağı, kirleticilerin kaynaktan
yayılım mekanizmaları, kirletici çeşitleri, kirletici dağılım alanları ve taşınım
güzergahları, kirlilikten dolayı risk altındaki muhtemel alıcı noktalar veya ortamlar
ile, mevcut belirsizlikleri ve zaman içerisinde elde edilebilecek fiziksel, kimyasal ve
hidrojeolojik bilgileri de kapsayacak şekilde, saha ve civarındaki çevresel koşulların
dinamik bir süreç içerisinde tanımlanmasını,
k) Kirlenmiş saha veya tesis: Şüpheli sahalar arasında yer alan, bu Yönetmelikte
öngörülen Birinci Aşama Değerlendirme veya İkinci Aşama Değerlendirme
sonucunda, mevcut toprak kullanımı veya gelecekteki muhtemel toprak kullanımı
dikkate alındığında, insan ve çevre sağlığı bakımından önemli ölçüde risk oluşturan,
insan faaliyetlerinden kaynaklanan tehlikeli kirletici maddelerin bulunduğu teyit
edilen ve temizlenmesi gerektiğine karar verilen sahayı veya tesisi,
l) Kirlenmiş sahalar bilgi sistemi (KSBS): Noktasal kaynaklı kirlenmiş sahalar
ile ilgili envanter bilgilerinin sistematik bir yapılanma ile muhafaza edilmesini,
güncellenmesini, sürdürülebilirliğini ve gerektiğinde bu bilgilere hızlı bir şekilde
erişimin sağlanmasını mümkün kılmak amacıyla geliştirilen ve Bakanlık bilgi sistemi
üzerinden kullanılabilen, internet üzerinden sorgulama yapabilen ve bilgiyi işleyebilen
sistemi,
m) Kirlenmiş toprak: Bu Yönetmelikte öngörülen birinci aşama değerlendirme
veya ikinci aşama değerlendirme sonucunda, mevcut toprak kullanımı veya
gelecekteki muhtemel toprak kullanımı dikkate alındığında, bünyesinde insan ve
çevre sağlığı bakımından önemli ölçüde risk oluşturan, insan faaliyetlerinden
40
kaynaklanan tehlikeli kirletici maddelerin bulunduğu teyit edilen ve temizlenmesi
gerektiğine karar verilen toprağı,
n) Kirletici madde: Çevresel kirliliğe yol açan ve EK-1’de listesi verilen
maddeleri,
o) Kirlilik gösterge parametreleri (KGP): Şüpheli sahada kirliliğin
mevcudiyetine yönelik muhtemel belirsizlikleri gidermek ve birinci aşama
değerlendirme sürecinde alınacak kararın güvenilirliğini artırmak amacıyla toprak ve
gerekli durumlarda su ve gaz numunelerinde ölçülen ve Ek-2, Tablo 1 ve 2’de
listelenen parametreleri,
ö) Kirlilik kaynağı: Kirleticilerin bulunduğu, yayılmaya başladığı veya toprak
veya yeraltı suyunda en yüksek hedef kirletici konsantrasyonlarının belirlendiği nokta
ya da alanı,
p) Kirlilik kaynağı belirsiz saha: Kirlilik kaynağı bilinmeyen, ancak kirlenme
şüphesinin olduğuna işaret eden belirtilerin tespit edildiği ve kirlenmenin varlığının
bu belirtilerin ortaya çıkmasıyla anlaşıldığı sahayı,
r) Komisyon (Kirlenmiş saha değerlendirme ve izleme komisyonu): Her ilde
Saha Örnekleme ve Analiz Planlarını onaylamak, Saha Durum ve Risk Değerlendirme
Ön ve Nihai Raporlarını değerlendirmek ve kirlenmiş sahaların temizlenmesi
çalışmalarını izlemek amacıyla sürekli çalışmak üzere valilik bünyesinde kurulan, il
müdürlüğünün başkanlığını yaptığı, il tarım müdürlüğü, il sağlık müdürlüğü, il sanayi
ve ticaret müdürlüğü, devlet su işleri bölge müdürlüğü, il özel idaresi ile komisyonca
gerekli görülmesi durumunda üniversite ve uygun görülecek diğer kurum ve
kuruluşların temsilcilerinden oluşan komisyonu,
s) Noktasal kaynaklı toprak kirliliği: Tehlikeli atıkların toplanması, taşınması,
geçici ve ara depolanması, geri kazanımı, yeniden kullanılması ve bertarafı sırasında
meydana gelebilecek kazalar sonucunda veya tehlikeli atıkların mevzuata aykırı
şekilde yukarıdaki faaliyetlere konu olması sonucunda ya da sanayi tesislerindeki
çeşitli tehlikeli kimyasal maddelerin depolanmaları ve nakledilmeleri sırasında
meydana gelebilecek kazalar veya afetler sonucunda oluşan döküntü veya sızıntı ve
benzeri gibi noktasal kaynaklardan dolayı oluşan toprak kirliliğini,
ş) Ölçüm değeri (ÖD): Şüpheli sahada herhangi bir noktasal kaynak veya insan
etkinlikleri nedeniyle kirlenmiş olduğu düşünülen veya varsayılan alandan alınan
toprak veya yüzey-yeraltı suyu örneklerinde, şüpheli sahaya ait ilgili kirlilik gösterge
parametreleri veya hedef kirletici referans değeri ile kıyaslanmak amacıyla, ölçülen
kirlilik gösterge parametresi veya hedef kirletici konsantrasyonu ölçüm değerini,
t) Potansiyel kirlenmiş saha veya tesis: Herhangi bir potansiyel toprak kirletici
faaliyetin var olduğu veya yürütüldüğü sahayı veya tesisi,
u) Potansiyel toprak kirletici faaliyetler: Ek-2, Tablo 2’de verilen herhangi bir
faaliyeti,
ü) Referans değeri (RD): Şüpheli saha yakın çevresinde bulunan, herhangi bir
noktasal kaynak veya insan faaliyeti nedeniyle kirlenmemiş olduğu düşünülen veya
varsayılan alandan alınan toprak, yüzey suyu, yeraltı suyu örneklerinde, birinci aşama
değerlendirmede şüpheli sahaya ait ilgili kirlilik gösterge parametreleri (KGP) veya
ikinci aşama değerlendirmede hedef kirletici konsantrasyonu ölçüm değerleri ile
kıyaslanmak amacıyla, ölçülen kirlilik gösterge parametresi veya hedef kirletici
konsantrasyonu ölçüm değerini,
v) Risk değerlendirme: İnsanların ve çevrenin kirletici maddelere maruz
kalmaları halinde meydana gelecek olan olumsuz etkilerin niteliğinin tanımlanmasını,
incelenmesini ve derecesinin tahmin edilmesini amaçlayan çalışmayı,
41
y) Risk yönetimi: Risk değerlendirme yoluyla tahmin edilen risk düzeyinin
kontrol edilmesi veya azaltılması amacıyla uygulanan strateji veya alınan önlemleri,
z) Saha durum ve risk değerlendirme nihai raporu: Takip gerektiren sahalar için
ikinci aşama değerlendirme sırasında yürütülen saha ve kirlilik karakterizasyonu
çalışmaları ile risk değerlendirme çalışmalarından elde edilen bilgiler doğrultusunda,
Ek-11’de verilen format kapsamında Komisyona sunulmak üzere hazırlanan ve saha
sahibinin, yapılan risk değerlendirme çalışmalarına dayanarak sahanın takip
gerektirmeyen saha veya temizlenmesi gereken kirlenmiş saha olduğu konusundaki
değerlendirmesini içeren raporu,
aa) Saha durum ve risk değerlendirme ön raporu: Takip gerektiren sahalar için
ikinci aşama değerlendirmenin başlangıcında yürütülen saha ve kirlilik
karakterizasyonu çalışmalarından elde edilen bilgiler doğrultusunda, Ek-10’da verilen
format kapsamında Komisyona sunulmak üzere hazırlanan ve saha sahibinin jenerik
veya sahaya özgü risk analizi yapma konusundaki değerlendirmesini içeren raporu,
bb) Saha örnekleme ve analiz planı (SÖAP): Kapsamı Bakanlıkça belirlenen,
kirlendiğinden şüphe edilen sahaların bu Yönetmelik kapsamında değerlendirilmesi
amacıyla yapılacak tüm örnekleme ve analiz çalışmalarının nasıl yürütülmesi
gerektiğini tanımlayan ve Komisyona sunulmak üzere saha sahibi tarafından
hazırlanan planı,
cc) Sahipsiz saha: Mevzuata aykırı şekilde atıkların bertarafı ve benzeri
herhangi bir faaliyet sonucu oluşan ve sorumlusu bilinmeyen bir kirlenmenin söz
konusu olduğu sahayı,
çç) Saha temizleme hedefi: Sahada yapılan risk değerlendirmesi sonucunda,
mevcut risklerin giderilmesini sağlayacak ve temizleme yoluyla düşürülmesi gereken
konsantrasyonu,
dd) Şüpheli saha veya tesis: Potansiyel kirlenmiş veya sahipsiz sahalar arasında
yer alan; afet, kaza, denetim veya bildirimler sonucunda çevre kirliliğinin var olduğu
şüphesini taşıyan sahayı veya sınırları içerisinde bu tanım kapsamına giren sahaya
sahip tesisi,
ee) Takip gerektiren saha: Sahaya yönelik kirlilik şüphelerinin gerçekçi olduğu
saptanan ve bu Yönetmelikte öngörülen ikinci aşama değerlendirmeye tabi tutulması
gerekli olan sahayı,
ff) Takip gerektirmeyen saha: Şüpheli sahalar arasında yer alan, sahaya yönelik
kirlilik şüphelerinin geçerli olmadığı veya bu Yönetmelikte öngörülen sürece tabi
tutulması gerekmeyen sahayı,
gg) Tarımsal faaliyet: Orman ağaçları dışında her türlü bitkisel ve hayvansal
üretimi,
ğğ) Tehlikeli atık: Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik, Ek IV
Atık Listesinde (A) ile işaretlenmiş atıklar ile (M) ile işaretlenmiş atıklardan EkIII/B’de yer alan eşik konsantrasyonu üzerinde bir değere sahip olan atıkları,
hh) Tehlikeli madde: 26/12/2008 tarihli ve 27092 mükerrer sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması,
Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (l) bendinde tanımlanan tehlikeli maddeler ve müstahzarlar ve 31/12/2004
tarihli ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği 3 üncü maddesinde yer alan tehlikeli maddeler tanımına giren tüm
maddeleri,
ıı) Temizleme: Yedinci bölümde öngörülen faaliyetler yürütülerek, risk
değerlendirme yoluyla tahmin edilen insan sağlığı ve çevresel risk düzeyinin kontrol
edilmesi veya azaltılması, meydana gelecek olan olumsuz etkilerin giderilmesi
42
amacıyla bu Yönetmelik kapsamında temizlenmesi gereken kirlenmiş saha olarak
tanımlanan sahalarda gerçekleştirilen iyileştirmeyi,
ii) Temizleme faaliyet planlama ve değerlendirme raporu: Temizleme gerektiren
kirlenmiş sahalar için temizleme sisteminin birinci aşaması olan temizleme faaliyet
planlama ve değerlendirme aşamasında yürütülen saha temizleme düzeyi
konsantrasyonu ve temizleme yöntemi belirleme çalışmalarından elde edilen bilgiler
doğrultusunda, Ek-12’de verilen format kapsamında Komisyona sunulmak üzere
hazırlanan ve saha sahibinin saha temizleme düzeyi konsantrasyonu ve temizleme
yöntemi seçimi konusundaki değerlendirmesini içeren raporu,
jj) Temizleme faaliyeti uygulama, izleme ve sonlandırma raporu: Temizleme
gerektiren kirlenmiş sahalar için temizleme sisteminin ikinci aşaması olan temizleme
uygulama ve izleme aşamasında yürütülen temizleme sistemi tasarımı, inşaası,
işletimi ve etkinlik izleme çalışmalarından elde edilen bilgiler doğrultusunda, Ek13’de verilen format kapsamında Komisyona sunulmak üzere hazırlanan ve saha
sahibinin uzun dönem periyodik izleme ve saha verilerine dayanarak sahadaki kirlilik
düzeyinin temizleme faaliyeti sonucunda hedeflenen saha temizleme
konsantrasyonuna düşürerek temizleme faaliyetinin sonlandırılması konusundaki
değerlendirmesini içeren raporu,
kk) Temizleme gerektiren kirlenmiş saha: Birinci veya ikinci aşama
değerlendirme sonucunda bu Yönetmelikte öngörüldüğü şekilde temizlenmesi
gerektiği saptanan sahayı,
ll) Temizlenmiş saha: Bu Yönetmelikte öngörülen süreç çerçevesinde temizleme
işlemine tabi tutulmuş sahayı
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar ve İlkeler
Genel esaslar
MADDE 5 – (1) Toprak kirliliğinin önlenmesi açısından bu Yönetmelikle
belirlenen esaslara uyulması zorunludur.
a) Valilikler, bu Yönetmelik hükümlerine göre kirlenmiş ve kirlenme riski
altında olan sahaları saptar, alınacak tedbirleri belirler ve uygulanmasını sağlar.
b) Kirlenme riskinin bulunduğu sahalarda, Çevre Kanununun 8 inci maddesi
hükmü gereğince ilgililer; kirlenmiş sahalarda ise kirletenler kirlenmeyi durdurmak,
kirlenme boyutunu tespit etmek, kirlenmenin etkilerini gidermek için gerekli
çalışmaları yapmak gibi harcamaları karşılamakla yükümlüdürler.
c) Tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan toprak kirliliğinin önlenmesi ve
giderilmesi konularında Bakanlık ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı koordineli olarak
alınacak tedbirleri belirler. Belirlenen tedbirler valilikler tarafından uygulanır.
ç) Askeri tesisler için bu Yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin esaslar,
Genelkurmay Başkanlığı ile koordine edilerek Bakanlık ve Milli Savunma
Bakanlığınca ayrıca belirlenir.
İlkeler
MADDE 6 – (1) Toprak kirliliğinin önlenmesi ve giderilmesine ilişkin ilkeler
şunlardır:
a) Toprak kirliliğinin kaynağında önlenmesi esastır.
b) Her türlü atık ve artığı, toprağa zarar verecek şekilde, Çevre Kanunu ve ilgili
mevzuatta belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı
biçimde toprağa vermek, depolamak gibi faaliyetlerde bulunmak yasaktır.
c) Kirli toprak temiz toprak ile karıştırılamaz.
43
ç) Tehlikeli maddelerin kullanıldığı, depolandığı, üretildiği faaliyetler ya da
tesisler ile atıkların üretildiği, bertaraf veya geri kazanımının yapıldığı tesislerde, kaza
ihtimali göz önüne alınarak, toprak kirlenmesine engel olacak tedbirler alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bilgi Sistemi ve Bilgi Formları
Kirlenmiş sahalar bilgi sistemi
MADDE 7 – (1) Bakanlık bu Yönetmeliğin öngördüğü gereklilikleri yerine
getirmek üzere Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sistemini kullanır.
Faaliyet ön bilgi formu düzenleme yükümlülüğü
MADDE 8 – (1) Ek-2, Tablo 2’de yer alan faaliyetleri yürüten mevcut faaliyet
sahipleri ile yeni başlayacak faaliyet sahipleri Ek-3’de yer alan Faaliyet Ön Bilgi
Formunu Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sisteminde doldurarak il müdürlüğüne bildirir.
(2) İl müdürlüğü, Faaliyet Ön Bilgi Formunu kontrol ederek Kirlenmiş Sahalar
Bilgi Sistemi üzerinden onaylar.
(3) Faaliyet sahibi bu formu yazılı ve imzalı olarak da il müdürlüğüne iletmekle
yükümlüdür.
(4) İl müdürlüğü, onaylanan Faaliyet Ön Bilgi Formunu yazılı ve imzalı olarak
Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.
(5) Bakanlık bu bildirileri, Potansiyel Kirlenmiş Sahalar Listesine dahil eder.
Faaliyet ön bilgi formu yenileme yükümlülüğü
MADDE 9 – (1) Faaliyet sahibi, Faaliyet Ön Bilgi Formunda yer alan bilgiler
kapsamında, faaliyetinde meydana gelen değişikliği, değişikliğin gerçekleşmesini
müteakip en geç bir ay içerisinde Ek-3’de yer alan Faaliyet Ön Bilgi Formunu
Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sisteminde doldurarak il müdürlüğüne bildirir.
(2) Faaliyet sahibinin değişmesi durumunda en son faaliyet sahibi değişikliği,
değişikliğin gerçekleşmesini müteakip en geç bir ay içerisinde Ek-3’de yer alan
Faaliyet Ön Bilgi Formunu Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sisteminde doldurarak il
müdürlüğüne bildirir.
(3) İl müdürlüğü, Faaliyet Ön Bilgi Formunu kontrol ederek Kirlenmiş Sahalar
Bilgi Sistemi üzerinden onaylar.
(4) Faaliyet sahibi bu formu yazılı ve imzalı olarak da il müdürlüğüne iletmekle
yükümlüdür.
(5) İl müdürlüğü, onaylanan Faaliyet Ön Bilgi Formunu yazılı ve imzalı olarak
Bakanlığa bildirir.
(6) Bakanlık söz konusu değişikliği içeren güncellemeyi yapar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Potansiyel Kirlenmiş Sahalar, Sahipsiz Sahalar ve Kirlilik Kaynağı Belirsiz
Sahalar
Potansiyel kirlenmiş sahaların şüpheli saha listesine alınması
MADDE 10 – (1) Potansiyel kirlenmiş sahalarda,
a) Faaliyet Ön Bilgi Formları, Ek-4’de yer alan Faaliyet Ön Bilgi Formu
Değerlendirme Kriterlerine göre il müdürlüğü tarafından değerlendirilir.
Değerlendirme kriterlerinden en az birinin geçerli olması halinde ilgili saha, şüpheli
saha listesine dahil edilir.
b) Endüstriyel kazalar veya doğal afet sonucu meydana gelen endüstriyel
kazalar da dahil olmak üzere kaza bildirme veya rapor etme formu veya Ek-5’de
verilen Bildirim Formuna göre bildirim yapılması durumunda, saha Bakanlık veya il
müdürlüğünce şüpheli saha listesine dahil edilir.
44
c) Bakanlık veya il müdürlüğünce yürürlükteki mevzuat kapsamında
gerçekleştirilen denetimler sırasında uygunsuzlukların belirlenmesi halinde saha, il
müdürlüğünce şüpheli saha listesine dahil edilir.
Sahipsiz sahaların şüpheli saha listesine alınması
MADDE 11 – (1) Ek-2, Tablo 2’de yer alan faaliyetlerin gerçekleştiği sahalar
haricindeki, herhangi bir nedenle toprak veya yeraltı suyu kirliliğinin meydana geldiği
veya Ek-5’de verilen bildirim formuna göre bildirim yapılan sahalar, il müdürlüğünce
şüpheli saha listesine alınır.
Kirlilik kaynağı belirsiz sahaların şüpheli saha listesine alınması
MADDE 12 – (1) Kirlilik kaynağı bilinmeyen, ancak kirlenme şüphesinin
olduğunu gösteren belirtilerin tespit edildiği ve kirlenmenin etkilerinin bu belirtilerin
ortaya çıkmasıyla anlaşıldığı kirlilik vakalarında, kirlilik belirtilerinin gözlendiği veya
ortaya çıktığı noktalardan il müdürlüğü tarafından toprak, yüzey ve yeraltı suyu veya
gaz numuneleri alınarak veya aldırılarak, kirlilik belirtilerinin gerçekçi olup
olmadığını belirlemek üzere Ek-2, Tablo 1’de verilen kirlilik gösterge
parametrelerinin ölçümleri yaptırılır.
(2) Kirlilik gösterge parametrelerinin ölçümleri ve Ek-9’da verilen
değerlendirme sonucunda kirlilik tespit edilmesi halinde Bakanlıkça belirlenen esaslar
dahilinde il müdürlüğü tarafından kaynak belirleme çalışmaları yaptırılarak,
kirlenmeye sebep olan kirletici maddelerin ne olduğu, kirlilik kaynağının yeri veya
kaynağın bulunduğu saha, faaliyet/tesis sahibi tespit edilerek, saha şüpheli saha
listesine alınır. Bu saha için 8 inci maddede belirtildiği şekilde Faaliyet Ön Bilgi
Formu veya 14 üncü maddede belirtildiği şekilde Saha Ön Bilgi Formu düzenlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Birinci Aşama Değerlendirme
Şüpheli sahalarda yürütülecek örnekleme çalışmaları
MADDE 13 – (1) Şüpheli sahada yapılacak her türlü örnekleme ve analiz
çalışmaları belirli bir plan çerçevesinde yürütülür. Bu amaçla, örnekleme yapmadan
önce saha sahibi Bakanlıkça belirlenen esaslar dahilinde Saha Örnekleme ve Analiz
Planı (SÖAP) yeterlilik koşullarını haiz uzman kurum veya kuruluşlara hazırlatır. Bu
plan rapor halinde Komisyon tarafından onaylandıktan sonra örnekleme çalışması
gerçekleştirilir.
Şüpheli sahaların ön değerlendirmesi
MADDE 14 – (1) Şüpheli sahada il müdürlüğü tarafından yerinde denetim
yapılır ve denetim sırasında Ek-7’de verilen Denetim Formu doldurulur.
(2) Şüpheli sahada birden fazla kirlilik kaynağı bulunması durumunda her bir
kaynak için ayrı bir denetim formu düzenlenir.
(3) Her denetim formu ayrı ayrı değerlendirmeye tabi tutulur.
(4) Ek-2, Tablo 2’de yer alan faaliyetlerin gerçekleştiği sahalar haricindeki
sahalarda Denetim Formuna ek olarak Ek-6’da verilen Saha Ön Bilgi Formu,
Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sistemi üzerinden ve yazılı olarak il müdürlüğü tarafından
düzenlenir.
(5) Denetim sırasında sahada herhangi bir kirlilik gözlenmez ve sahaya yönelik
kirlilik şüphesinin geçerli olmadığı tespit edilirse saha, şüpheli saha listesinden
çıkartılır.
Puanlamalı değerlendirme
MADDE 15 – (1) Denetim sonucunda, şüpheli sahada söz konusu kirlilik
kaynağı ve kirletici maddelerin ne olduğunun bilinmesi durumunda;
45
a) Kirletici maddeler veya atık tehlikesiz ise, ilgili mevzuat hükümleri
doğrultusunda gerekli tedbirler alınarak saha, takip gerektirmeyen saha olarak
nitelendirilir.
b) Kirletici maddeler veya atık tehlikeli ise, Ek-8’de verilen puanlamalı
değerlendirme gerçekleştirilir. Değerlendirme sırasında, Denetim Formuna ek olarak;
1) Endüstriyel faaliyet gerçekleştirilen sahalarda, faaliyet sahibi tarafından
önceden il müdürlüğüne verilmiş olan Faaliyet Ön Bilgi Formu (Ek-3),
2) Sahipsiz sahalarda, denetim sırasında doldurulacak olan Saha Ön Bilgi
Formu (Ek-6) bilgileri kullanılır.
(2) Puanlamalı değerlendirme sonuçlarına göre, şüpheli saha il müdürlüğü
tarafından;
a) Kirlilik kaynağı ve kirlenmiş toprağın bertaraf edilmesini sağlayacak bir
önlem ve bu önlem sonucunda kirliliğin ilgili mevzuat hükümlerine uygun şekilde
giderildiğinin teyidine dair izleme ölçümleri yaptırılarak saha, takip gerektirmeyen
saha,
b) İkinci aşama değerlendirme sürecine tabi saha, takip gerektiren saha,
c) Temizlenmesi gereken saha, kirlenmiş saha
olarak tanımlanır.
(3) Takip gerektirmeyen sahalar, potansiyel kirlenmiş saha listesine alınır.
Kirletici madde karakterizasyonu
MADDE 16 – (1) Denetim sonucunda şüpheli sahada söz konusu kirletici
maddelerin ne olduğunun bilinmemesi veya Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin
Yönetmeliğinin Ek-IV Atık Listesinde (M) ile işaretlenmiş atık bulunduğunun tespit
edilmesi durumunda;
a) Kirletici maddelerden ya da atıktan direkt olarak örnek alınabiliyorsa,
kirletici maddenin veya atığın Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların
Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkındaki Yönetmelik ve
14/3/2005 tarihli ve 25755 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliğine göre karakterizasyonu yapılarak tehlikeli madde veya atık
olup olmadığı tespit edilir.
1) Kirletici maddeler ya da atık tehlikesiz ise, ilgili mevzuat hükümleri
doğrultusunda gerekli tedbirler alınarak saha takip gerektirmeyen saha olarak
nitelendirilir.
2) Kirletici maddeler ya da atık tehlikeli ise, 15 inci maddenin birinci fıkrasının
(b) bendinde belirtilen puanlamalı değerlendirme gerçekleştirilir.
b) Kirletici maddelerden ya da atıktan direkt olarak örnek alınamıyorsa, toprak,
atık, kirletici maddeler karışımından 17 nci maddede belirtilen kirlilik gösterge
parametrelerinin ölçümleri gerçekleştirilir.
c) Şüpheli sahada (a) ve (b) bentlerinin her ikisinin de geçerli olduğu durum
olan kirletici maddelerden ya da atıktan, kaynağın bir bölümünden direkt olarak örnek
alınabiliyor, bir bölümünden de alınamıyorsa, (a) ve (b) bentlerinin her ikisi de
uygulanır.
Kirlilik gösterge parametrelerinin ölçümü
MADDE 17 – (1) 13 üncü maddede belirtilen şekilde onaylanan saha
örnekleme ve analiz planı uyarınca şüpheli sahada kirlenmiş toprak ve mümkünse
yeraltı suyundan veya toprak gazından Bakanlıkça belirlenen esaslara göre numuneler
alınarak;
a) Endüstriyel faaliyetin gerçekleştirildiği sahalarda Ek-2, Tablo-2’de verilen
faaliyete özel kirlilik gösterge parametrelerinin,
46
b) Sahipsiz sahalarda Ek-2 Tablo 1’de yer alan bütün kirlilik gösterge
parametrelerinin,
c) Bu ölçümlere ek olarak temiz alanlardan alınacak numunelerde söz konusu
kirlilik gösterge parametreleri için referans ölçümleri gerçekleştirilir.
(2) Referans ölçümlerinin yapılacağı numunelerin alımına ilişkin usul ve esaslar
Bakanlıkça belirlenir.
(3) Kirlilik gösterge parametreleri ölçüm değerleri, Ek-9’da belirtildiği şekilde
referans değerleri ile karşılaştırılır ve bu karşılaştırma sonucunda, şüpheli saha il
müdürlüğü tarafından;
a) Takip gerektirmeyen saha,
b) İkinci aşama değerlendirme sürecine tabi saha, takip gerektiren saha,
c) Temizlenmesi gereken saha, kirlenmiş saha
olarak tanımlanır.
(4) Takip gerektirmeyen sahalar potansiyel kirlenmiş saha listesine alınır.
ALTINCI BÖLÜM
İkinci Aşama Değerlendirme
Saha durum ve risk değerlendirme ön raporu ve saha durum ve risk
değerlendirme nihai raporu hazırlama yükümlülüğü
MADDE 18 – (1) Birinci aşama değerlendirme sonucunda takip gerektiren saha
olarak tanımlanan saha için ikinci aşama değerlendirme kapsamında Saha Durum ve
Risk Değerlendirme Ön Raporu ve Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai Raporu
hazırlanır.
(2) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporunun önemli bir bileşeni olan
saha ve kirlilik karakterizasyonu çalışmalarına yönelik olarak sahada yapılacak her
türlü örnekleme ve analiz çalışmaları belirli bir plan çerçevesinde yürütür. Bu amaçla,
sahada örnekleme yapmadan önce saha sahibi tarafından Saha Örnekleme ve Analiz
Planı (SÖAP) hazırlanır ve bu plan rapor halinde Komisyon tarafından onaylandıktan
sonra örnekleme çalışması gerçekleştirilir.
(3) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu ve Saha Durum ve Risk
Değerlendirme Nihai Raporu sırasıyla Ek-10 ve Ek-11’de verilen formatlar
kapsamında Bakanlıkça belirlenen esaslar göz önünde bulundurularak yeterlilik
koşullarını haiz uzman kurum veya kuruluşlarca hazırlanır.
(4) Saha sahibi, raporları hazırlatacağı kurum veya kuruluşu Bakanlıkça
yetkilendirilmiş yeterlilik koşullarını haiz uzman kurum veya kuruluşlar arasından
kendisi belirler.
(5) Her iki rapor da aynı uzman kurum veya kuruluşça hazırlanır.
Kirlenmiş saha değerlendirme ve izleme komisyonunun kurulması
MADDE 19 – (1) Saha Örnekleme ve Analiz Planlarını, Saha Durum ve Risk
Değerlendirme Ön ve Nihai Raporlarını değerlendirip onaylamak, kirlenmiş saha
temizleme çalışmalarını izlemek ve hazırlanacak Temizleme Faaliyeti Planlama ve
Değerlendirme, Temizleme Uygulama ve İzleme Raporlarını değerlendirip onaylamak
amacıyla valilik bünyesinde il müdürlükleri başkanlığında sürekli çalışacak Kirlenmiş
Saha Değerlendirme ve İzleme Komisyonu oluşturulur.
(2) Komisyon, il müdürlükleri başkanlığında il tarım müdürlüğü, il sağlık
müdürlüğü, il sanayi ve ticaret müdürlüğü, devlet su işleri bölge müdürlüğü, il özel
idaresi ile komisyonca gerekli görülmesi durumunda üniversite ve uygun görülecek
diğer kurum ve kuruluşların temsilcilerinden oluşur.
(3) Komisyonun sekreterya hizmetlerini il müdürlükleri yürütür.
İkinci aşama değerlendirme sürecinin başlatılması
47
MADDE 20 – (1) İl müdürlüğü, birinci aşama değerlendirme sonucunda takip
gerektiren saha olarak tanımlanan saha sahibine 18 inci maddede belirtilen kapsamda
ikinci aşama değerlendirme çalışmalarının başlatılmasını bir yazı ile bildirir.
(2) Takip gerektiren saha olarak tanımlanan sahipsiz sahada ise ikinci aşama
değerlendirme il müdürlüğü tarafından başlatılır.
Saha durum ve risk değerlendirme ön raporunun hazırlanması ve il
müdürlüğüne sunulması
MADDE 21 – (1) Saha sahibi, il müdürlüğünün yazısının tebliğinden itibaren
en geç üç ay içerisinde yeterlilik koşullarını haiz uzman kurum veya kuruluşlara Ek10’da verilen Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu genel formatı
kapsamındaki Saha ve Kirlilik Karakterizasyonu çalışmalarını yaptırmak, bu
çalışmadan elde edilen bilgiler doğrultusunda Jenerik veya Sahaya Özgü Risk Analizi
yapma konusundaki değerlendirmesini içeren Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön
Raporunu hazırlatıp üyelerin sayısı kadar çoğaltarak raporu Komisyonun onayına
sunmakla yükümlüdür.
(2) Saha sahibi, gerekçesini belirterek süre uzatım talebinde bulunabilir. Talebin
il müdürlüğünce uygun bulunması halinde iki ayı geçmemek üzere ek süre verilebilir.
(3) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu, saha sahibi tarafından bir
dilekçe ekinde Komisyona sunulmak üzere il müdürlüğüne teslim edilir.
(4) Ön Raporun Ek-10’da verilen kapsam ve formata uygunluğu ve Bakanlıkça
yetkilendirilmiş yeterlik koşullarını haiz uzman kurum veya kuruluşça hazırlanıp
hazırlanmadığı hakkındaki inceleme Komisyonca yedi iş günü içinde sonuçlandırılır.
(5) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporunun formata ve kapsama
uygun olmadığı veya uzman kurum veya kuruluşça hazırlanmadığının Komisyonca
anlaşılması halinde, bu hususların yerine getirilmesi için rapor saha sahibine iade
edilir.
(6) Düzeltilen Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu en geç bir ay
veya komisyonca belirlenecek süre içerisinde il müdürlüğüne tekrar sunulur.
Komisyonca belirlenecek süre iki ayı geçemez.
(7) Komisyon, Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu
değerlendirmesine yönelik onayını en geç bir ay içerisinde saha sahibine bildirir.
Saha durum ve risk değerlendirme nihai raporunun hazırlanması ve il
müdürlüğüne sunulması
MADDE 22 – (1) Saha sahibi, Komisyonun Ön Rapor hakkında aldığı karar
doğrultusunda çalışmalarını Bakanlıkça belirlenen esaslara göre tamamlayarak, EK11’de verilen format kapsamında hazırlanan Saha Durum ve Risk Değerlendirme
Nihai Raporunu en geç üç ay içerisinde il müdürlüğüne sunar.
(2) Nihai Rapor, Ön Rapor aşamasında ve sonrasında yapılan çalışmaları ve
bulguları kapsayacak şekilde hazırlanır.
(3) Saha sahibinin süre uzatım talebi il müdürlüğünce uygun bulunması halinde
üç ayı geçmemek üzere ek süre verilebilir.
(4) Saha ile ilgili hazırlanan Nihai Rapor, Komisyonca 23 üncü ve 24 üncü
madde kapsamında incelenir ve değerlendirilir.
(5) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai Raporu, saha sahibi tarafından bir
dilekçe ekinde il müdürlüğüne sunulur. Nihai Raporun Ek-11’de verilen format
kapsamına uygunluğu hakkındaki inceleme il müdürlüğü tarafından yapılarak beş
işgünü içinde sonuçlandırılır. Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai Raporunun
format kapsamına uygun olmaması halinde, bu hususların yerine getirilmesi için
rapor, saha sahibine iade edilir. Düzeltilen Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai
48
Raporu en geç bir ay veya komisyonca belirlenecek süre içerisinde il müdürlüğüne
tekrar sunulur. Komisyonca belirlenecek süre iki ayı geçemez.
(6) Format ve kapsamına uygun olduğu tespit edilen Saha Durum ve Risk
Değerlendirme Nihai Raporu, saha sahibi tarafından komisyon üyelerinin sayısı kadar
il müdürlüğüne sunulur. İl müdürlüğü, Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai
Raporunu incelemek ve değerlendirmek üzere yapılacak toplantının tarihini ve yerini
belirten bir yazı ekinde raporu komisyon üyelerine gönderir.
Komisyonun saha durum ve risk değerlendirme nihai raporunu incelemesi
usulü
MADDE 23 – (1) Komisyon Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai
Raporunu, ilk inceleme değerlendirme toplantısından sonraki en çok kırk beş işgünü
içinde inceler ve değerlendirir.
(2) Komisyon üye sayısının salt çoğunluğu ile toplanır.
(3) Komisyon, su, toprak ve benzeri analizlerin ve ölçümlerin tekrarlanmasını
veya ek örnekleme yapılmasını isteyebilir. Yetkili uzman kurum ve kuruluşlardan
görüş alabilir.
(4) Komisyon gerekli görürse komisyonun görevlendireceği üyeler tarafından
saha çalışmalarının gerçekleştirildiği yerde inceleme yapar.
(5) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai Raporunda önemli eksiklik ve
yanlışların görülmesi durumunda Komisyonun belirleyeceği bir süre dahilinde,
bunların giderilmesini saha sahibinden ister. Bu durumda, inceleme değerlendirme
çalışması durdurulur. Eksiklikler tamamlanmadan veya gerekli düzeltmeler
yapılmadan komisyon çalışmalarına devam edilmez.
(6) Saha sahibinin, Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai Raporunda
gerekli görülen düzeltmeleri Komisyonun belirlediği süre içerisinde yapıp yeniden il
müdürlüğüne sunmasından sonra, Komisyon il müdürlüğünce toplantıya çağrılır.
Toplantının yapılması ile birlikte inceleme değerlendirme süreci kaldığı yerden devam
eder.
(7) Komisyon tarafından inceleme ve değerlendirme toplantıları sırasında;
a) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai Raporunun ve eklerinin yeterli ve
uygun olup olmadığı,
b) Yapılan incelemelerin, hesaplamaların ve değerlendirmelerin yeterli düzeyde
veri, bilgi ve belgeye dayandırılıp dayandırılmadığı
ile ilgili inceleme ve değerlendirmeler yapılır.
Saha durum ve risk değerlendirme nihai raporunun değerlendirilmesi
MADDE 24 – (1) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai Raporu
Komisyonca değerlendirildikten sonra saha ile ilgili takip gerektirmeyen saha kararı
alınırsa saha potansiyel saha listesine dahil edilir.
(2) Saha ile ilgili temizleme gerektiren kirlenmiş saha kararı alınırsa saha
yedinci bölümde belirlenen temizleme sürecine tabi tutulur.
(3) Saha ile ilgili ara müdahale kararı alınması halinde, temizleme öncesi ara
müdahale uygulanır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Temizleme
Temizleme faaliyet planlama ve değerlendirme raporu ile temizleme faaliyeti
uygulama, izleme ve sonlandırma raporu hazırlama yükümlülüğü
MADDE 25 – (1) Birinci aşama değerlendirme 15 veya 17 nci madde
sonucunda ya da ikinci aşama değerlendirme sonrasında temizlenmesi gereken
kirlenmiş saha olarak tanımlanan saha için temizleme faaliyeti başlatılır. Bu kapsamda
sırasıyla Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme Raporu ile Temizleme
49
Faaliyeti Uygulama, İzleme ve Sonlandırma Raporu hazırlanır. Bu raporlar, sırasıyla,
Ek-12 ve Ek-13’de verilen formatlar kapsamında Bakanlıkça belirlenen esaslar
dikkate alınarak yeterlilik koşullarını haiz uzman kurum veya kuruluşlarca hazırlanır.
(2) Saha sahibi raporları hazırlatacağı kurum veya kuruluşu, Bakanlıkça
yetkilendirilmiş yeterlilik koşullarını haiz uzman kurum veya kuruluşlar arasından
kendisi belirler.
(3) Her iki rapor da aynı uzman kurum veya kuruluşça hazırlanır.
Temizleme faaliyet planlama ve değerlendirme raporu hazırlama
yükümlülüğü
MADDE 26 – (1) Birinci aşama değerlendirme 15 veya 17 nci madde
sonucunda temizlenmesi gereken kirlenmiş saha olarak nitelenen saha için ilk olarak
sahada ikinci aşama değerlendirme kapsamında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre
yürütülen saha ve kirlilik karakterizasyonu ile sahaya özgü risk değerlendirme
çalışmaları yapılır.
(2) Kirlenmiş sahalar için saha sahibi 18 inci madde ila 24 üncü maddede
belirtilen ikinci aşama değerlendirme sürecinde öngörülen Saha Durum ve Risk
Değerlendirme Ön ve Nihai Raporlarını hazırlayıp Komisyona sunmaz ve bu raporlar
için onay almaz.
(3) Ek-12 kapsamında hazırlanacak Temizleme Faaliyet Planlama ve
Değerlendirme Raporu, Ek-10’da belirlenen kapsamda yürütülecek olan saha ve
kirlilik karakterizasyonu çalışmaları ile Ek-11’de belirlenen kapsamda yürütülecek
olan sahaya özgü risk değerlendirme çalışmalarının sonuçlarını da kapsar. Temizleme
Faaliyet Planlama ve Değerlendirme Raporu faaliyet/saha sahiplerince;
a) Birinci aşama değerlendirme 15 veya 17 nci madde hükmünce temizlenmesi
gereken kirlenmiş saha olarak tanımlanan saha için en geç altı ay içerisinde,
b) İkinci aşama değerlendirme sonucunda temizlenmesi gereken kirlenmiş saha
olarak tanımlanan saha için üç ay içerisinde
hazırlatılır.
(4) Hazırlanan Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme Raporu
Komisyona iletilmek üzere il müdürlüğüne sunulur.
(5) Saha sahibi gerekçesini belirterek ek süre talep edebilir. Komisyonca uygun
görülmesi halinde üç ayı geçmemek üzere il müdürlüğünce ek süre verilebilir.
Temizleme
faaliyet
planlama
ve
değerlendirme
raporunun
değerlendirilmesi
MADDE 27 – (1) Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme Raporu
Komisyon tarafından bir ay içerisinde değerlendirilir.
(2) Komisyon, saha temizleme hedefi ve saha için seçilen temizleme yönteminin
uygunluğu bakımından rapora onay verebilir veya onay vermeyerek saha temizleme
hedefi veya seçilen temizleme yönteminin değiştirilmesini talep edebilir.
(3) Değişiklik talebi halinde, Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme
Raporu en geç bir ay içerisinde nihai hale getirilerek il müdürlüğüne sunulur.
(4) Komisyon düzeltilmiş raporu on beş gün içinde değerlendirir ve onaylar.
Temizleme faaliyetinin uygulanması ve izlenmesi
MADDE 28 – (1) Komisyona sunulan Temizleme Faaliyet Planlama ve
Değerlendirme Raporunun onaylanması halinde temizleme sisteminin ikinci aşaması
olan temizleme uygulama ve izleme aşamasına geçilir. Sistemin çalışmaya
başlamasıyla birlikte temizleme işlemi ve sistem etkinliği, Bakanlıkça belirlenen
esaslara göre, sahada periyodik olarak yapılan hedef kirletici saha
konsantrasyonlarının ölçümleri ile izlenir.
50
Temizleme faaliyeti uygulama, izleme ve sonlandırma raporu hazırlama
yükümlülüğü
MADDE 29 – (1) Periyodik ölçüm sonuçları Bakanlıkça belirlenen esaslar
dikkate alınarak Komisyon incelemesine sunulur. Sistemin işletmeye alındığı
başlangıç, kısa ve daha sonraki uzun dönemli izleme amaçlı yapılan periyodik
ölçümlerin hangi sıklıkta ve nereden alınan örneklerle yapılacağı, hazırlanma
ayrıntıları Bakanlıkça belirlenir.
(2) Komisyon ölçüm sonuçlarını, mevcut kirliliğin önceden belirlenen saha
temizleme hedefine doğru azalma gösterip göstermediği, kirlilik azalma hızının
beklenen düzeyde olup olmadığı hususları bakımından değerlendirir.
(3) İkinci fıkradaki değerlendirmelere göre Komisyon, temizleme faaliyeti
sonuçlarını uygun bulur ise temizleme faaliyeti ve sistem işletimi planlandığı şekilde
devam ettirilir.
(4) Komisyon, temizleme faaliyeti sonuçlarını uygun bulmaz ise sistemin
işletim etkinliğinin artırılmasına yönelik önerilerde bulunabilir.
(5) İzleme faaliyetleri sonucunda elde edilen tüm bilgiler ve periyodik ölçüm
sonuçları faaliyet
sahibi tarafından
değerlendirilir; sahadaki kirletici
konsantrasyonunun Bakanlıkça belirlenen esaslar dahilinde saha temizleme hedefine
kadar düşürülüp düşürülmediği kontrol edilir; eğer saha temizleme hedefine
erişilmişse temizleme işlemini sonlandırmayı Komisyona teklif eder.
(6) Temizleme faaliyetini sonlandırmayı teklif etmek için, kapsam ve formatı
EK-13’de verilen Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve Sonlandırma Raporunda
bir alt bölüm olarak yer alan bir Temizleme Faaliyet Sonlandırma Talep Dokümanı
Komisyona sunulmak üzere hazırlanır.
(7) Temizleme Faaliyet Sonlandırma Talep Dokümanının Komisyon tarafından
onaylanması halinde, temizleme sonlandırma aşamasına geçmek amacıyla temizleme
uygulama ve izleme faaliyetleri sonucunda elde edilen tüm bilgiler ve periyodik
ölçüm sonuçları, temizleme sistemi tasarımı, inşası ve sistem işletimine ait bilgileri de
içeren Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve Sonlandırma Raporu Ek-13’de
verilen format kapsamında hazırlanır.
Temizleme faaliyeti uygulama, izleme ve sonlandırma raporunun
değerlendirilmesi
MADDE 30 – (1) Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve Sonlandırma
Raporu il müdürlüğüne sunulur ve Komisyonca değerlendirilir. Komisyon bu raporu
kaynak dahil tüm kirlenmiş alandaki kirlilik düzeyinin saha temizleme hedefine ulaşıp
ulaşmadığını uzun dönem periyodik izleme sonuçlarına ve saha verilerine dayanarak
en geç kırkbeş gün içerisinde değerlendirir.
Temizleme faaliyetinin sonlandırılması
MADDE 31 – (1) Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve Sonlandırma
Raporunun Komisyon tarafından onaylanması ve dolayısıyla temizleme faaliyetinin
sonlandırılmasına onay verilmesi halinde, Komisyon temizleme faaliyetlerinin
sonlandırılabileceğini resmî bir yazı ile saha sahibine bildirir ve temizleme faaliyeti
sonlandırmayı müteakip izleme faaliyeti başlatılır.
(2) Raporun Komisyon tarafından onaylanmaması halinde ise, temizleme
sisteminin işletilmesi ve izlenmesinin, mevcut durum göz önüne alınarak Komisyonca
belirlenen bir süre kadar daha devam ettirilmesi istenebilir. Komisyonun tüm
temizleme süreci boyunca edindiği izlenimler sonucunda, temizleme sisteminin
seçiminde ve işletiminde teknik anlamda herhangi bir uygunsuzluk veya ihmal
olmamasına ve sistemin işletiminin makul bir süre daha uzatılmış olmasına rağmen,
sahanın doğal koşulları gereği kirlenmiş sahanın tümüne oranla ancak sınırlı ve dar bir
51
bölümünde hâlâ saha temizleme hedefine erişilememiş olması halinde, Komisyon
alınabilecek gerekli önlemlerin alınması koşuluyla, temizleme faaliyetlerinin
sonlandırılabileceğini resmî bir yazı ile saha sahibine bildirebilir ve temizleme
faaliyeti sonlandırmayı müteakip izleme faaliyetinin başlatılmasına izin verebilir.
Temizleme faaliyetinin sonlandırılmasını müteakip izleme
MADDE 32 – (1) Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve Sonlandırma
Raporunun Komisyon tarafından onaylanması ve sahanın temizlendiğinin
Komisyonca kabulünü müteakip kirlenmiş saha sahibi, Komisyonun belirleyeceği yıla
kadar ölçümler yaparak temizleme sonrası izleme yapar. İzleme sonuçlarının tümünü
bir rapor halinde il müdürlüğüne sunar.
(2) İzleme süresi sonunda hazırlanan bu rapor Komisyonca değerlendirilir.
Raporun Komisyon tarafından onaylanmasıyla, saha sahibi varsa komisyonun saha
kullanımına kısıtlamaların getirilmesi gibi önerilerini de dikkate alarak sahada
yürütülen temizleme çalışmalarını bitirmiş olur. Temizlenmiş saha kirlenmiş saha
listesinden çıkarılır ancak potansiyel saha olarak kayıt altında tutulmaya devam edilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yetkilendirilmiş yeterliliği haiz kurum ve kuruluşlar
MADDE 33 – (1) Saha Örnekleme ve Analiz Planını, Saha Durum ve Risk
Değerlendirme Ön ve Nihai Raporlarını, Temizleme Faaliyet Planlama ve
Değerlendirme Raporunu ve Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve Sonlandırma
Raporunu hazırlayacak ve çalışmaları yürütecek kurum ve kuruluşlar Bakanlıktan
Yeterlilik Belgesi almakla yükümlüdürler. Yeterlilik Belgesinin verilmesi,
yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşların kontrolü ve belgenin yenilenmesi veya iptal
edilmesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
Deşarj ve emisyon izinleri
MADDE 34 – (1) Saha sahibi temizleme uygulama ve izleme çalışmalarının
yürütülmesi esnasında uygulanan temizleme yöntemi nedeniyle ortaya çıkabilecek
atıksuların bertarafı için, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve 26/11/2005 tarihli ve
26005 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde
Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği (76/464/AB) esas alınarak deşarj
standartları Bakanlıkça belirlendikten sonra Deşarj İzin Belgesi almaksızın bertaraf
eder.
(2) Saha sahibi temizleme uygulama ve izleme çalışmalarını hava kirliliğini
önlemeye yönelik mevzuat koşullarını sağlayacak şekilde tasarlar, yürütür ve
uygulanan temizleme yöntemi nedeniyle ortaya çıkabilecek emisyon ölçümlerini
yapar ve sunar.
(3) Saha sahibi, gözlem kuyularının açılması için gerekli izinleri alır veya
çalışmaları yürüten uzman kurum veya kuruluşa aldırır.
Düzenleyici işlemler
MADDE 35 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması ile ilgili düzenleyici işlemler
Bakanlıkça iki yıl içerisinde hazırlanır ve Bakanlığın internet sayfasında yayımlanır.
Denetim
MADDE 36 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uyulup uyulmadığının denetimi,
Çevre Kanunu ve 21/11/2008 tarihli ve 27061 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Çevre Denetimi Yönetmeliği uyarınca gerçekleştirilir.
Sorumluluk ve çevresel zararın tahsili
MADDE 37 – (1) Toprak veya yeraltısuyu kirliliğine neden olan faaliyet
sahipleri Çevre Kanununun 13 üncü maddesinin altıncı fıkrası ve 28 inci maddesi
kapsamında sorumludur. Toprak kirliliğine sebep olan sorumlu kişilerin çevresel
52
zararı durdurmak, gidermek ve azaltmak için gerekli önlemleri almaması veya bu
önlemlerin yetkili makamlarca doğrudan alınması nedeniyle kamu kurum ve
kuruluşlarınca yapılan veya yapılması gereken harcamalar, 21/7/1953 tarihli ve 6183
sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre toprak
veya yeraltısuyu kirliliğinden sorumlu olanlardan tahsil edilir.
Mülkiyet değişiminde sorumluluk
MADDE 38 – (1) Saha ve tesislerin mülkiyeti değiştiğinde yeni saha/tesis
sahibi bu Yönetmeliğin getirdiği yükümlülükleri yerine getirmekle yükümlüdür.
İdari yaptırımlar
MADDE 39 – (1) Bu Yönetmeliğe aykırı davrananlar hakkında Çevre
Kanununda öngörülen idari yaptırımlar uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 40 – (1) 31/5/2005 tarihli ve 25831 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 8 inci maddenin birinci fıkrasına göre Ek-2, Tablo
2’de yer alan faaliyetleri yürüten mevcut faaliyet sahipleri en geç üç ay içerisinde,
yeni başlayacak faaliyet sahipleri ise faaliyete başladıktan sonra en geç bir ay
içerisinde Ek-3 te yer alan Faaliyet Ön Bilgi Formunu Kirlenmiş Sahalar Bilgi
Sisteminde doldurarak il müdürlüğüne bildirir.
Yürürlük
MADDE 41 – (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 35, 40, 41 ve 42 nci maddeleri yayımı tarihinde,
b) Diğer maddeleri bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden iki yıl sonra
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 42 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı yürütür.
Ek-1: Jenerik Kirletici Sınır Değerler Listesi
JENERİK KİRLETİCİ SINIR DEĞERLERİ LİSTESİ a
Kirletici
ORGANİKLER
Akrilamid
Akrilonitril
Akrolein
Aldrin
Toprağın
Uçucu
Kaçak
Kirleticilerin yeraltı su
yutulması maddelerin tozların
taşınması ve yera
CAS
ve deri
dış
dış
suyunun içilmesi
No
teması
ortamda ortamda
(mg/kg fırın kuru top
yoluyla
solunması solunmas
emilim
ı
(mg/kg fırın (mg/kg
(mg/kg
kuru
fırın kuru fırın kuru
SF = 10
SF =
toprak)
toprak)
toprak)
79-061
10713-1
10702-8
30900-2
0,1
e
-
i
-
0,00003
e,g
0,00000
1
c,e
0,3
e
-
0,0003
e,g
0,0000
39
b,c
0,2
b
-
0,04
b,g
0,004
0,03
e
-
i
-
0,008
e,g
0,0008
53
Kirletici
Antrasen
Asenaften
Aseton (2-Propanon)
Atrazin
Benz(a)antrasen
Benzen
Benzidin
Benzo(a)piren
Benzo(b)floranten
Benzo(k)floranten
Benzoik asit
Bis(2-etilhekzil)fitalat
Bis(2-kloroetil)eter
Bis(2-kloroetoksi)metan
Bis(klorometil)eter
Bromodiklorometan
Bromoform
Butanol
Butil benzil fitalat
DDD
Toprağın
Uçucu
Kaçak
Kirleticilerin yeraltı su
yutulması maddelerin tozların
taşınması ve yera
CAS
ve deri
dış
dış
suyunun içilmesi
No
teması
ortamda ortamda
(mg/kg fırın kuru top
yoluyla
solunması solunmas
emilim
ı
(mg/kg fırın (mg/kg
(mg/kg
kuru
fırın kuru fırın kuru
SF = 10
SF =
toprak)
toprak)
toprak)
120f
b,g
17203 b
4490
449
12-7
83-32b
f
b,g
3441
272
27
9
67-64f
b,g
70393 b,c
67
7
1
1912e
f
h
2
0,01
0,001
24-9
56-55e
f
e,g
0,6
0,4
0,04
3
71-43c,e
e
ı
12
1
0,006
0,0006
2
92-87e
i
0,002
0,00002 e,g 0,00000
5
50-32e
f
e,g
0,06
0,1
0,01
8
205e
f
e,g
0,6
1
0,1
99-2
207e
f
e,g
6
14
1
08-9
65-85f
b,g
244420 b
334
33
0
117e
f
e,g
35
16
2
81-7
111c,e
e
0,6
0,3
0,0001 e,g 0,0000
44-4
111b
f
b,g
183
0,2
0,02
91-1
5420,00000
0,003 c,e 0,0003 e
0,0000006 e,g
88-1
6
75-27c,e
f
e,g
10
0,003
0,0003
4
75-25e
i
h
61
0,3
0,03
2
71-36b
f
b,g
6110
7
0,7
3
85-68e
f
e,g
256
7
0,7
7
72-54e
f
e,g
2
0,9
0,09
8
54
Toprağın
Uçucu
Kaçak
Kirleticilerin yeraltı su
yutulması maddelerin tozların
taşınması ve yera
CAS
ve deri
dış
dış
suyunun içilmesi
Kirletici
No
teması
ortamda ortamda
(mg/kg fırın kuru top
yoluyla
solunması solunmas
emilim
ı
(mg/kg fırın (mg/kg
(mg/kg
kuru
fırın kuru fırın kuru
SF = 10
SF =
toprak)
toprak)
toprak)
72-55e
f
e,g
DDE
1
0,6
0,06
9
50-29e
i
e,g
DDT
2
0,9
0,09
3
53-70e
f
e,g
Dibenz(a,h)antrasen
0,06
0,5
0,05
3
95-50b,c
d
h
1,2-Diklorobenzen
7039
222
11
1
1
106c,e
b
h
1,4-Diklorobenzen
118
9762
3
0,3
46-7
91-94e
f
e,g
3,3'-Diklorobenzidin
1
0,02
0,002
1
75-34b
b,g
1,1-Dikloroetan
15643 b,c 1167
21
2
3
107c,e
e
e,g
1,2-Dikloroetan
7
0,5
0,002
0,0002
06-2
75-35c,e
e
1,1-Dikloroetilen
1
0,06
0,0004 e,g 0,0000
4
156b,c
f
h
1,2-cis-Dikloroetilen
782
0,2
0,02
59-2
156b,c
b
b,g
1,2-trans-Dikloroetilen
1564
118
2
0,2
60-5
120b
f
b,g
2,4-Diklorofenol
183
2
0,2
83-2
2,4-Diklorofenoksi asetik 94-75b
f
h
686
0,08
0,008
asit
7
78-87c,e
b
h
1,2-Dikloropropan
18
16
0,1
0,01
5
542c,e
e
e,g
1,3-Dikloropropen
6
2
0,003
0,0003
75-6
60-57e
i
Dieldrin
0,03
0,0009 e,g 0,0000
1
84-66f
b,g
Dietilfitalat
48884 b
132
13
2
122e
i
e,g
1,2-Difenilhidrazin
0,6
0,006
0,0006
66-7
105b
f
b,g
2,4-Dimetilfenol
1222
12
1
67-9
131f
b,g
Dimetilfitalat
611049 b
1001
100
11-3
55
Toprağın
Uçucu
Kaçak
Kirleticilerin yeraltı su
yutulması maddelerin tozların
taşınması ve yera
CAS
ve deri
dış
dış
suyunun içilmesi
Kirletici
No
teması
ortamda ortamda
(mg/kg fırın kuru top
yoluyla
solunması solunmas
emilim
ı
(mg/kg fırın (mg/kg
(mg/kg
kuru
fırın kuru fırın kuru
SF = 10
SF =
toprak)
toprak)
toprak)
84-74b
f
d
Di-n-butil fitalat
6110
99
11
2
534b
f
b,g
4,6-Dinitro-o-kresol
6
0,05
0,005
52-1
51-28b
f
b,g
2,4-Dinitrofenol
122
0,7
0,07
5
121b
f
b,g
2,4-Dinitrotoluen
122
0,7
0,07
14-2
606b
f
b,g
2,6-Dinitrotoluen
61
0,3
0,03
20-2
117b
f
d
Di-n-oktil fitalat
2444
24
24
84-0
115b
f
b,g
Endosülfan
367
97
10
29-7
72-20b
f
h
Endrin
18
0,1
0,01
8
100b,c
e
h
Etilbenzen
7821
14
4
0,4
41-4
108f
b,g
Fenol
18331 b
81
8
95-2
206b
f
b,g
Floranten
2294
2073
207
44-0
86-73b
f
b,g
Fluoren
2294
333
33
7
110b,c
f
b,g
Furan
78
0,1
0,01
00-9
319e
i
α-HCH (α-BHC)
0,08
0,0007 e,g 0,0000
84-6
319e
i
e,g
β-HCH (β-BHC)
0,3
0,003
0,0003
85-7
58-89e
f
h
γ-HCH (Lindan)
0,5
0,1
0,01
9
87-68e
i
h
Hekzakloro-1,3-bütadien
6
0,01
0,001
3
118e
i
e,g
Hekzaklorobenzen
0,3
0,003
0,0003
74-1
67-72e
i
e,g
Hekzakloroetan
35
0,03
0,003
1
Hekzaklorosiklopentadie 77-47b
i
b,g
367
8
0,8
n
4
56
Kirletici
Heptaklor
Heptaklorepoksit
Hidrokinon
Indeno(1,2,3-cd)piren
İzoforon
Karbaril
Karbazol
Karbofuran
Karbon disülfid
Karbon tetraklorit
Klordan
p-Kloroanilin
Klorobenzen
Klorodibromometan
2-Klorofenol
Kloroform
Klorometan
beta-Kloronaftalin
m-Kresol
o-Kresol
Toprağın
Uçucu
Kaçak
Kirleticilerin yeraltı su
yutulması maddelerin tozların
taşınması ve yera
CAS
ve deri
dış
dış
suyunun içilmesi
No
teması
ortamda ortamda
(mg/kg fırın kuru top
yoluyla
solunması solunmas
emilim
ı
(mg/kg fırın (mg/kg
(mg/kg
kuru
fırın kuru fırın kuru
SF = 10
SF =
toprak)
toprak)
toprak)
76-44e
i
e,g
0,1
0,02
0,002
8
1024e
i
0,05
0,0008 e,g 0,0000
57-3
123e
f
e,g
9
0,01
0,001
31-9
193e
f
e,g
0,6
5
0,5
39-5
78-59e
f
e,g
511
0,2
0,02
1
63-25b
f
b,g
6110
25
2
2
86-74e
f
e,g
24
0,8
0,08
8
1563b
f
b,g
306
0,6
0,06
66-2
75-15b,c
d
b,g
7821
257
9
0,9
0
56-23c,e
e
h
5
0,3
0,02
0,002
5
57-74e
i
e,g
2
0,3
0,03
9
106e
f
e,g
9
0,004
0,0004
47-8
108b,c
b
b,g
1564
374
5
0,5
90-7
124e
f
h
6
0,3
0,03
48-1
95-57b,c
f
b,g
391
2
0,2
8
67-66c,e
e
h
105
0,3
0,8
0,08
3
74-87c,e
e
e,g
49
2
0,01
0,001
3
91-58b,c
f
b,g
6257
180
18
7
108b
f
b,g
3055
19
2
39-4
95-48b
f
b,g
3055
20
2
7
57
Toprağın
Uçucu
Kaçak
Kirleticilerin yeraltı su
yutulması maddelerin tozların
taşınması ve yera
CAS
ve deri
dış
dış
suyunun içilmesi
Kirletici
No
teması
ortamda ortamda
(mg/kg fırın kuru top
yoluyla
solunması solunmas
emilim
ı
(mg/kg fırın (mg/kg
(mg/kg
kuru
fırın kuru fırın kuru
SF = 10
SF =
toprak)
toprak)
toprak)
106b
f
b,g
p-Kresol
306
2
0,2
44-5
218e
f
e,g
Krizen
62
43
4
01-9
1330d
b,g
Ksilen, karışım
15643 b,c 298
81
8
20-7
108f
d
m-Ksilen
156429 b,c
444
80
38-3
95-47f
d
o-Ksilen
156429 b,c
297
81
6
12427b
f
b,g
Maneb
306
0,4
0,04
38-2
94-74b
f
h
MCPA
31
0,005
0,0005
6
74-83b,c
b
b,g
Metil bromür
110
8
0,1
0,01
9
Metil tersiyer-bütil eter
1634c,e
d
e,g
355
6941
0,08
0,008
(MTBE)
04-4
75-09c,e
e
h
Metilen klorür
85
12
0,05
0,005
2
72-43b
f
b,g
Metoksiklor
306
156
16
5
91-20b
b
b,g
Naftalin
1147
165
28
3
3
98-95b,c
b
b,g
Nitrobenzen
39
147
0,1
0,01
3
88-75f
f
f
2-Nitrofenol
5
100b
f
b,g
4-Nitrofenol
489
2
0,2
02-7
62-75e
e
h
N-Nitrozodimetilamin
0,01
0,02
0,3
0,03
9
621e
f
N-Nitrozo-di-N-propilamin
0,07
0,0001 e,g 0,0000
64-7
86-30e
f
e,g
N-Nitrozodifenilamin
99
2
0,2
6
1336e
i
e,g
PCB 2
0,2
0,03
0,003
36-3
1336e
f
e,g
PCB 3
6
0,9
0,09
36-3
58
Toprağın
Uçucu
Kaçak
Kirleticilerin yeraltı su
yutulması maddelerin tozların
taşınması ve yera
CAS
ve deri
dış
dış
suyunun içilmesi
Kirletici
No
teması
ortamda ortamda
(mg/kg fırın kuru top
yoluyla
solunması solunmas
emilim
ı
(mg/kg fırın (mg/kg
(mg/kg
kuru
fırın kuru fırın kuru
SF = 10
SF =
toprak)
toprak)
toprak)
608b
f
b,g
Pentaklorobenzen
49
1
0,1
93-5
87-86e
f
e,g
Pentaklorofenol
3
0,04
0,004
5
129b
f
b,g
Piren
1720
1522
152
00-0
110b,c
f
b,g
Piridin
78
0,1
0,01
86-1
108f
b,g
Siklohekzanon
305525 b
421
42
94-1
100d
h
Stiren
15643 b,c 1001
0,2
0,02
42-5
95-94b
f
b,g
1,2,4,5-Tetraklorobenzen
18
0,3
0,03
3
2,3,7,81746f
Tetraklorodibenzo-p0,000004 e
0,000002 e,g 0,00000
01-6
Dioksin
79-34c,e
e
e,g
1,1,2,2-Tetrakloroetan
3
0,7
0,001
0,0001
5
127c,e
e
h
Tetrakloroetilen
1
1
0,2
0,02
18-4
78-00b
f
Tetraetil kurşun
0,006
0,0001 b,g 0,0000
2
8001e
i
e,g
Toksafen
0,4
0,1
0,01
35-2
108b,c
d
h
Toluen
6257
925
5
0,5
88-3
Toplam Petrol
b,c
i
b,g
Hidrokarbonları (Alifatik) 0-01-0 4693
4
0,4
4
(EC5 - EC8)
Toplam Petrol
b,c
i
b,g
Hidrokarbonları (Alifatik) 0-01-1 7821
7
0,7
4
(EC8> - EC16)
Toplam Petrol
f
b,g
Hidrokarbonları (Alifatik) 0-00-9 156429 b,c
146
15
4
(EC16> - EC35)
Toplam Petrol
i
b,g
Hidrokarbonları
0-01-3 15643 b,c
15
1
4
(Aromatik) (EC5 - EC9)
b,c
i
b,g
Toplam Petrol
0-01-4 1564
1
0,1
59
Kirletici
Hidrokarbonları
(Aromatik) (EC9> EC16) 4
Toplam Petrol
Hidrokarbonları
(Aromatik) (EC16> EC35) 4
Tributiltin oksit
Triklorobenzen
1,1,1-Trikloroetan
1,1,2-Trikloroetan
Trikloroetilen
2,4,5-Triklorofenol
2,4,6-Triklorofenol
Vinil asetat
Vinil klorür (kloroetilen)
Toprağın
Uçucu
Kaçak
Kirleticilerin yeraltı su
yutulması maddelerin tozların
taşınması ve yera
CAS
ve deri
dış
dış
suyunun içilmesi
No
teması
ortamda ortamda
(mg/kg fırın kuru top
yoluyla
solunması solunmas
emilim
ı
(mg/kg fırın (mg/kg
(mg/kg
kuru
fırın kuru fırın kuru
SF = 10
SF =
toprak)
toprak)
toprak)
0-01-2
2346
b,c
-
f
-
2
b,g
0,2
b
-
f
-
8249
b,g
825
b,c
95
b
-
6
b,g
0,6
b,c
677
d
-
261
b,g
26
c,e
1
e
-
0,004
e,g
0,0004
c,e
0,05
e
-
0,07
h
0,007
b
-
f
-
94
b,g
9
e
532
e
-
0,2
e,g
0,02
b,c
969
b
-
78
b,g
8
c,e,k
0,6
e,l
-
0,0002
e,g,k
31
b,c
-
-
f
2
ı
0,2
0,4
e
-
471
e
3
ı
0,3
3129
b,c
-
-
f
514
b,g
51
15643
b,c
-
433702
b
288
h
29
0,1
c,e
-
843
e
0,1
e,g
0,01
23
b,c
3
3
d
0,6
23464
b,c
-
6811
b,g
681
56-3518
9
120782
82-1
71-55156429
6
79-0011
5
79-012
6
95-956110
4
88-0644
2
10878214
05-4
75-010,4
4
0,0000
INORGANİKLER
Antimon
Arsenik
Bakır
Baryum
Berilyum
Civa
Çinko
744036-0
744038-2
744050-8
744039-3
744041-7
743997-6
744066-6
60
d
-
f
Toprağın
Uçucu
Kaçak
Kirleticilerin yeraltı su
yutulması maddelerin tozların
taşınması ve yera
CAS
ve deri
dış
dış
suyunun içilmesi
Kirletici
No
teması
ortamda ortamda
(mg/kg fırın kuru top
yoluyla
solunması solunmas
emilim
ı
(mg/kg fırın (mg/kg
(mg/kg
kuru
fırın kuru fırın kuru
SF = 10
SF =
toprak)
toprak)
toprak)
7440b,c
f
b,g
Gümüş
391
16
2
22-4
7440b,m
b,g
Kadmiyum
70
1124 e
27
3
43-9
7440f
b,g
Kalay
46929 b,c
54794
5479
31-5
7440b,c
e
b,g
Kobalt
23
225
5
0,5
48-4
16065f
j
Krom (III)
117321 b,c
83-1
18540b,c
e
ı
Krom (VI)
235
24
10
1
29-9
7440b,c
e
ı
Krom (toplam) 5
235
24
900000
1
47-3
7439n
f
b,g
Kurşun
400
135
14
92-1
7439b,c
f
h
Molibden
391
14
1
98-7
7440b,c
f
ı
Nikel
1564
13
1
02-0
7782b,c
f
ı
Selenyum
391
0,5
0,05
49-2
7440b,c
f
b,g
Talyum
5
2
0,2
28-0
7440f
j
Titanyum
312857 b,c
14602
32-6
7440b,c
f
b,g
Vanadyum
548
2556
256
62-2
57-12b,c
f
ı
Siyanür
1564
5
0,5
5
463b,c
f
b,g
Tiyosiyanat
16
0,02
0,002
56-9
1
Akifere olan mesafenin 3m’den az olması, akiferin çatlaklı veya karstik olması
ya da kirlilik kaynağı alanının 10 hektar veya daha büyük olması koşullarından
herhangi birinin geçerli olması halinde seyrelme faktörü SF “1” ; diğer
durumlarda SF “10” olarak kabul edilmelidir.
2
Aroklor 1016 dışında kalan tüm karışımlar için dikkate alınmalıdır.
3
Sadece Aroklor 1016 karışımları için dikkate alınmalıdır.
4
EC: Eşdeğer karbon sayısı. Detaylı bilgi için bakınız ABD EPA, 2002.
(Provisional Peer Reviewed Toxicity Values for Total Petroleum Hydrocarbons.
Superfund Health Risk Technical Support Center National Center for
61
5
a
b
c
d
e
f
g
h
ı
i
j
k
l
m
n
o
ö
Environmental Assessment, Office of Research and Development, Cincinnati,
OH 45268).
Krom (VI) için hesaplanan sınır değerler kullanılmıştır.
Jenerik Kirletici Sınır Değerlerinin hesaplanmasında insan sağlığı üzerine
riskler dikkate alınmıştır.
Bu değerin hesaplanmasında tehlike endeksi “1” olarak kabul edilmiştir.
Bu kirletici için deri emilim faktörü bulunmadığından sadece toprağın yutulması
maruziyet yolu dikkate alınmıştır.
Toprak doygunluk konsantrasyonu ( ).
Bu değerin hesaplanmasında kanser riski “10-6” olarak kabul edilmiştir.
Bu maruziyet yolu için toksikolojik değer bulunmamaktadır.
Bu değerin hesaplanmasında
değeri kullanılmıştır.
Bu değerin hesaplanmasında Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği içme suyu
standardı kullanılmıştır.
Bu değerin hesaplanmasında TS-266 İnsani Tüketim Amaçlı Sular
standardında içme ve kullanma suları için verilmiş olan sınır değer
kullanılmıştır.
Bu kirleticiye ait , ve
değerleri bulunmadığı için bu maruziyet yolu için sınır
değer hesaplanamamıştır.
Topraktaki kirletici konsantrasyonu ne olursa olsun, kimyasala özgü özellikler
nedeniyle, bu maruziyet yolunun dikkate alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Bu sınır değer vinil klorür’e ömür boyunca sürekli olarak maruz kalındığı
varsayılarak hesaplanmıştır.
Bu sınır değer vinil klorür’e yetişkinlik döneminde sürekli olarak maruz
kalındığı varsayılarak hesaplanmıştır.
Bu sınır değerin hesaplanmasında Kadmiyum’un besin yoluyla vücuda
alınması için belirlenen
değeri kullanılmıştır.
Bu değer ABD EPA, 1994'den alınmıştır (ABD EPA, 1994. Revised Interim Soil
Lead Guidance for CERCLA Sites and RCRA Corrective Action Facilities,
EPA/540/F-94/043, Office of Solid Waste and Emergency Response,
Washington, D.C. Directive 9355.4-12.).
Bu değer civa klorür (CAS No. 7847-94-7) için belirlenen
değeri
kullanılarak hesaplanmıştır.
Bu değer talyum sülfat (CAS No. 7446-18-6) için belirlenen
değeri
kullanılarak hesaplanmıştır.
62
Ek-2: Kirlilik Gösterge Parametreleri Listesi, Potansiyel Toprak Kirletici Faaliyetler ve
Faaliyete Özel Kirlilik Gösterge Parametreleri
Tablo 1. Kirlilik Gösterge Parametreleri Listesi
Parametre
Sembol
Benzen, Toluen, Etilbenzen, Ksilen
BTEX
Asbest
Asbest
pH
pH
Toplam Organik Halojen
TOX*
Toplam Petrol Hidrokarbonları
TPH
Yağ-Gres
Yağ-Gres
Toplam Uçucu Organik Bileşikler
TVOCs**
Kadmiyum
Cd
Civa
Hg
Çinko
Zn
Bakır
Cu
Nikel
Ni
Krom
Cr
Kurşun
Pb
Selenyum
Se
Arsenik
As
Antimon
Sb
Molibden
Mo
Titanyum
Ti
Kalay
Sn
Baryum
Ba
Berilyum
Be
Bor
B
Uranyum
U
Vanadyum
V
Kobalt
Co
Talyum
Tl
Gümüş
Ag
* Su örneklerinde TOX yerine AOX (adsorblanabilen organik halojenler) ölçümü
yapılacaktır.
** Sadece gaz örneklerinde, gaz numunelerinde ölçümün söz konusu olması halinde saha tipi
cihazlarla ölçülerek belirlenecektir.
63
Tablo 2. Potansiyel Toprak Kirletici Faaliyetler ve Faaliyete Özel Kirlilik Gösterge Parametreleri Listesi
64
NACE
Endüstriyel Faaliyet
Faaliyete Özel Kirlilik Gösterge Parametreleri
Kodu
Hampetrol ve doğalgaz çıkarımı; saha arama ve tetkiği hariç,
TOX, TPH, BTEX, TVOCs*, As, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Ni, Pb, V,
11
petrol ve gaz çıkarımı ile ilgili hizmet faaliyetleri
Zn
13
Metal cevherler madenciliği
TOX, TPH, As, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, V, Zn
14.12 Kireçtaşı, alçıtaşı ve tebeşir ocakçılığı
TOX, TPH
Kil örneklerinde,
ve kaolin madenciliği
TPH
*14.22
Sadece gaz
gaz numunelerinde ölçümün söz konusu olmasıTOX,
halinde
saha tipi cihazlarla ölçülerek belirlenecektir
15
Gıda ürünleri ve içecek imalatı
TOX, TPH, Hg, Cd
15.1
Et ve et ürünleri imalatı
TOX, TPH, As, Cd, Cr
15.4
Bitkisel ve hayvansal sıvı ve katı yağların imalatı
TOX, TPH, Cu, Yağ-Gres
15.7
Hazır hayvan yemleri imalatı
TOX, TPH, As, Cd, Cr
15.98 Maden suyu ve alkolsüz içecek üretimi
TOX, TPH, Cr, Cu, Pb, Zn
16
Tütün ürünleri imalatı
TPH, As, Ba, Cd, Hg, Pb, Sb, Zn
17.3
Dokumanın aprelenmesi
TOX, TPH, Cd, Cr, Cu, Hg, Sn, Ti, Zn
18.1
Deri giyim eşyası imalatı
TPH, Cd, Cr
18.2
Diğer giyim eşyası ve aksesuarların imalatı
TOX, TPH, As, B, Cr, Cu, Sb, Zn
19.1
Derinin tabakalanması ve işlenmesi
TOX, TPH, Cd, Cr, Pb, Yağ-Gres
19.3
Ayakkabı, terlik vb. imalatı
TPH, Cd, Cr
20.1
Ağacın hızarlanması, planyalanması ve emprenye edilmesi
TOX, TPH, As, Cu, Cr, Hg, Ni, Pb, Zn
21.1
Kağıt hamuru, kağıt ve mukavva imalatı
TOX, TPH, As, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Sb, Zn
21.24 Duvar kağıdı imalatı
TOX
22.2
Basım ve basımla ilgili hizmet faaliyetleri
TOX, TPH, Ba, Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Se, Zn
Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt
23
TOX, TPH, As, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Sb, V, Zn
imalatı
24.1
Ana kimyasal maddelerin imalatı
TOX, TPH, As, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Sb, Se, V, Zn
24.2
Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer zirai-kimyasal ürünlerin imalatı TOX, TPH, As, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Sb, Zn
Boya, vernik benzeri kaplayıcı maddeler ile matbaa
24.3
TOX, TPH, Ba, Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Ti, Zn
mürekkebi ve macun imalatı
Eczacılık ürünlerinin, tıbbi kimyasalların ve botanik
24.4
TOX, TPH, As, Cd, Cr, Cu, Hg, Mo, Ni, Pb, Sb, Se, Sn, V, Zn
ürünlerinin imalatı
Sabun ve deterjan, temizlik ve cilalama maddeleri; parfüm;
24.5
TOX, TPH, As, Ba, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Zn
kozmetik ve tuvalet malzemeleri imalatı
24.6
Diğer kimyasal ürünlerin imalatı
TOX, TPH, As, Cd, Cr, Cu, Hg, Mo, Ni, Pb, Sb, Se, Sn, V, Zn
25.1
Kauçuk ürünleri imalatı
TOX, TPH, As, Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn
25.2
Plastik ürünlerin imalatı
TOX, TPH, Cd, Hg, Pb, Zn
26
Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı
TOX, TPH, B, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Zn
TOX, TPH, Ag, As, B, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Sb, Se, Ti, Tl,
26.1
Cam ve cam ürünleri imalatı
Zn, pH
65
26.21 Seramik ev ve süs eşyası imalatı
TOX, TPH, As, B, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Se, Ti, Tl, Zn
26.3
Seramik kiremit ve kaldırım taşı imalatı
Cr
Fırınlanmış kilden kiremit, briket, tuğla ve inşaat malzemeleri
26.4
TOX, TPH, B, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Zn
imalatı
66
Ek-3: Faaliyet Ön Bilgi Formu
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı
Faaliyet Ön Bilgi Formu
Kod No: .......................................................................
Tarih: ......./......./...............
Bu form, toprak kirliliği potansiyeli bulunan endüstriyel faaliyetler ile ilgili genel
bilgilerin toplanması amacıyla hazırlanmıştır. Form, ilgili endüstriyel faaliyet görevlileri
tarafından doldurulur. Formu doldurmadan önce lütfen formun sonundaki açıklamaları
okuyunuz. Form alanlarını açıklamalarda anlatıldığı şekilde ve mümkün olduğunca
eksiksiz olarak doldurunuz.
FAALİYET ÖN BİLGİ
FORMU
İlk Düzenleme
1. GÖREVLİ KİŞİ İLE İLGİLİ BİLGİLER
Ad-soyad:
Ünvan:
Telefon:
(
)
E-posta:
Yenileme
Faks:
2. FAALİYET İLE İLGİLİ BİLGİLER
Tesis adı:
İl:
Mevkii:
(
)
İlçe:
Adres:
Parsel No:
Enlem:
Telefon:
İnternet
adresi:
Faaliyet
alanı:
NACE kodu:
Posta kodu:
(
Boylam:
Faks:
)
3. FAALİYET SAHASI GEÇMİŞİ İLE İLGİLİ BİLGİLER
Faaliyet sahasının geçmiş kullanım şekilleri:
Başlangıç
Bitiş yılı:
Kullanım şekli:
yılı:
67
(
)
4. TEHLİKELİ KİMYASALLAR İLE İLGİLİ BİLGİLER
Faaliyet sahasında, Tehlikeli
Maddelerin ve Müstahzarların
Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve
Evet
Etiketlenmesi Hakkındaki
Yönetmeliğin Ek 2 listesinde yer alan
kimyasal bulunuyor mu?
Hayır (Bölüm 6’ya geçiniz.)
5. DEPOLANAN TEHLİKELİ KİMYASALLAR İLE İLGİLİ BİLGİLER
Kimyasal
adı:
CAS No:
Bileşim (%):
Fiziksel
Katı
Sıvı
Gaz
Sıvılaştırılmış gaz
hal:
Depolama
Yerüstü
Depolama
Yeraltı tankı
şekli:
tankı
Kapasite
Yaş (yıl):
(m3):
Depolama
Ambalaj
Çuval
Diğer: .........................................................................
Varil
şekli:
Kapalı
Koruma örtüsü
Zemin izolasyonu
Drenaj sistemi
alan:
Tank
Galvanizli
Çelik
Kompozit
Cam elyafı takviyeli plastik
metal
Malzeme:
Diğer: .............................................................................................................
...........
Korozyon
koruması
Yerüstü
Tank tipi:
Sızıntı kontrolü
İç yüzer
tavan
Dikey sabit
tavan
Zemin
türü:
Zemin
izolasyonu
Yeraltı
Tank tipi:
Katodik
koruma
Beton
Asfalt
Esnek borulama
Dış yüzer tavan
Yatay silindir
Toprak
Kubbe tavan
Küre
Diğer: .........................................
Diğer: ...................................................
Taşkın havuzu
Tek cidarlı
Çift cidarlı
Taşma kontrolü
Kimyasal adı:
CAS No:
Fiziksel hal:
Borularda sızıntı kontrolü
Bileşim (%):
Katı
Sıvı
68
Gaz
Sıvılaştırılmış
gaz
Depolama şekli:
Yerüstü
Yeraltı tankı
tankı
Yaş (yıl):
Depolama
Kapasite (m3):
Depolama
Ambalaj şekli:
Çuval
Kapalı alan:
Tank
Koruma örtüsü
Çelik
Malzeme:
Korozyon
koruması
Yerüstü
Galvanizli
metal
Zemin türü:
*
Kompozit
Cam elyafı takviyeli
plastik
Diğer: ...........................................................................................
.............................
Esnek
Borularda sızıntı
Sızıntı kontrolü
borulama
kontrolü
İç yüzer tavan
Tank tipi:
Diğer: ........................................................
.................
Zemin izolasyonu
Drenaj sistemi
Varil
Dış yüzer
tavan
Dikey sabit
tavan
Beton
Kubbe tavan
Yatay silindir
Asfalt
Toprak
Küre
Diğer: ................................
.........
Diğer: ........................................
...........
Zemin izolasyonu
Taşkın havuzu
Yeraltı
Tank tipi:
Tek cidarlı
Çift cidarlı
Katodik koruma
Taşma kontrolü
6. sayfayı
ENDÜSTRİYEL
İLE
BİLGİLER
Bu
depolanan tehlikeliKAZALAR
kimyasal sayısına
göreİLGİLİ
çoğaltarak
kullanınız. Her depo alanı ve tank için ayrı ayrı doldurunuz.
Tesis acil durum planı var mı?
Evet
Hayır
Faaliyet sahasında endüstriyel kaza meydana
Hayır (Bölüm 7’ye
Evet
geldi mi?
geçiniz.)
Geçmiş endüstriyel kaza bilgileri:
Tarih
Kaza türü
Kaza raporu
....../....../.....
Yangın
Patlama
Kimyasal yayılımı
Yok
Var
.......
....../....../.....
Yangın
Patlama
Kimyasal yayılımı
Yok
Var
.......
....../....../.....
Yangın
Patlama
Kimyasal yayılımı
Yok
Var
.......
7. TEHLİKELİ ATIKLAR İLE İLGİLİ BİLGİLER
Faaliyet sırasında tehlikeli atıklar oluşuyor mu?
Tehlikeli atıklar faaliyet sahasında geçici olarak
depolanıyor mu?
Geçici depolanan atıklara ait bilgiler:
Atık türü:
69
Evet
Evet
Hayır (Bölüm 8’e
geçiniz)
Hayır (Bölüm 8’e
geçiniz)
Atık kodu:
Miktar (ton):
Tehlikeli atık geçici depolama alanında
geçirimsiz tabaka var mı?
Hayır
Tehlikeli atık geçici depolama alanı çevresinde
drenaj sistemi var mı?
Hayır
8. ATIKSU İLE İLGİLİ BİLGİLER
Faaliyet sırasında endüstriyel atıksu oluşuyor
mu?
Tesise ait endüstriyel atıksu arıtma tesisi var
mı?
Arıtma çamuru faaliyet sahasında geçici olarak
depolanıyor mu?
Evet
Evet
Arıtılmış atıksu araziye deşarj ediliyor mu?
Evet: ..............................
........
Evet
Hayır (Bölüm 9’a
geçiniz.)
Hayır (Bölüm 9’a
geçiniz.)
Evet:
...........................ton
Hayır
Evet: ...........................m3/
gün
Hayır
9. FAALİYET SAHASI ÇEVRESİ İLE İLGİLİ BİLGİLER
Çevre
arazilerin
kullanım
şekli ve
sahaya olan
mesafeleri:
Sahaya en
yakın
yerleşim
yeri:
> 5 km
Tarım arazisi
Orman arazisi
Vasıfsız arazi
Yerleşim alanı
Rekreasyon alanı
Sanayi alanı
Ad:
Tür:
İlçe
Nüfus:
< 100
2-5 km
Köy
100-1000
1-2 km
Kasaba
10005000
0.3-1
km
< 0.3
km
Mahalle
> 5000
10. YERALTI SUYU İLE İLGİLİ BİLGİLER
Akifer yapısı:
Belirsiz
Karstik
Çatlaklı
Alüvyal
Akifere olan mesafe:
Belirsiz
> 10 m
5-10 m
<5m
Faaliyet sahası içerisinde veya
çevresinde su kuyusu
Evet
Hayır (Bölüm 11’e geçiniz.)
bulunuyor mu?
Faaliyet sahası içerisinde veya
Saha içi < 0.3 km 0.3-1 km 1-2 km
2-5 km
çevresinde bulunan su
kuyularının sayıları:
Faaliyet sahasına en yakın su kuyularının konum, derinlik ve kullanım bilgileri:
Faaliyet sahasına Derinli Akış yönü1:
Kullanım amacı:
70
göre konumu ve
mesafesi (m):
İçi Dışı: ..........
İçi Dışı: ..........
İçi Dışı: ..........
İçi Dışı: ..........
İçi Dışı: ..........
1
k (m):
İçme
Sulam
a
Proses
Diğer
Kullanı
m dışı
AY
TY
AY
TY
AY
TY
AY
TY
AY
TY
AY = Yeraltı suyu akışı yönünde, TY = Yeraltı suyu akışının tersi yönde
11. YÜZEY SU KAYNAKLARI İLE İLGİLİ BİLGİLER
0.3-1
< 0.3
Faaliyet sahası
> 5 km 2-5 km 1-2 km
km
km
çevresinde yer
Akarsu / Kanal
alan yüzey suları
ve sahaya olan
Göl / Baraj
mesafeleri:
Deniz
Yüzey suyu kullanılıyor mu?
Evet
Hayır (Bölüm 12’ye geçiniz)
Kullanılan yüzey suları ve kullanım amaçları:
Kullanım amacı:
Mesaf
Yüzey suyu adı:
e
Sulam
İçme
Proses Diğer
(km):
a
12. FAALİYET SAHASI İLE İLGİLİ DİĞER BİLGİLER
<350 mm/
350-1000
1000-1500
>1500
Yağış miktarı:
yıl
mm/yıl
mm/yıl
mm/yıl
Taşkın potansiyeli yok
10-100 yılda bir
Taşkın sıklığı:
1-10 yılda bir
> 100 yılda bir
Düz (<
Arazi eğimi:
Hafif (%2-6)
Orta (%6-12)
Dik (> %12)
%2)
Belirsiz
Kaba bünyeli (kumlu, çakıllı)
Toprak bünyesi:
Orta bünyeli (siltli, tınlı)
Ağır bünyeli (killi)
13. HARİTALAR
Faaliyet sahası vaziyet planı
Faaliyet sahasının çevresini gösterir harita
14. NOTLAR
71
Bu form, bu Yönetmelik kapsamında sorumlusu olduğum endüstriyel tesis ve çevresi
ile ilgili bilgileri içermektedir. Formun en doğru ve güncel bilgileri yansıttığını taahhüt
ederim.
Ad-Soyad: .....................................................................................
İmza: ...........................................................
72
Ek-4: Faaliyet Ön Bilgi Formu Değerlendirme Kriterleri
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı
Faaliyet Ön Bilgi Formu Şüpheli Kirlilik Değerlendirme Kriterleri
Bu Yönetmelik kapsamında, potansiyel toprak kirletici faaliyetlerde (Ek 2) bulunan
endüstriyel tesisler tarafından doldurulan faaliyet ön bilgi formları aşağıda
listelenen kriterlere göre değerlendirilerek, toprak kirliliği şüphesi doğuracak bir
durum olup olmadığı tespit edilir.
Faaliyet sahasının şüpheli saha olarak tanımlanabilmesi için, faaliyet ön bilgi
formunda yer alan kriterlerden en az birinin geçerli olması yeterlidir.
Bu durumdaki faaliyet sahalarında İl Çevre ve Orman Müdürlüğü görevlilerince
yerinde denetim yapılarak kirlilik şüphesinin gerçekçi olup olmadığı kontrol edilir.
Denetim ile ilgili hususlar bu Yönetmelikte belirtilmiştir.
Bu Yönetmelik gereğince, faaliyet ön bilgi formlarının ilgili tesis görevlileri
tarafından periyodik olarak güncellenmesi gerekmektedir. Şüpheli kirlilik
değerlendirmesi her güncelleme sonrasında tekrar edilir.
Değerlendirme Kriterleri:
1. Faaliyet sahasında tehlikeli kimyasalların bulunması ve herhangi bir tehlikeli
kimyasal için depolama şekline bağlı olarak:
a. Depolama için:
i. Zemin izolasyonunun bulunmaması, veya
ii. Drenaj sistemi olmayan açık alanın kullanılması.
b. Yüzey tankları için:
i. Sızıntı kontrolü bulunmaması, veya
ii. Borularda sızıntı kontrolü bulunmaması, veya
iii. Zemin izolasyonunun bulunmaması.
c. Yeraltı tankları için:
i. Tek cidarlı olması, veya
ii. Tank yaşının 10 yıl ve üzeri olması, veya
iii. Sızıntı kontrolünün bulunmaması, veya
iv. Borularda sızıntı kontrolü bulunmaması, veya
v. Korozyon koruması veya katodik korumanın bulunmaması.
2. Faaliyet sahasında endüstriyel kaza meydana gelmesi.
3. Faaliyet sahasında tehlikeli atıkların geçici olarak depolanması ve:
a. Depolanan atıklardan herhangi birinin “Atık Yönetimi Genel Esaslarına
İlişkin Yönetmelik” EK IV Atık Listesinde (A) ile işaretlenmiş atık olması,
veya
b. Tehlikeli atık geçici depolama alanında geçirimsiz tabaka bulunmaması,
veya
c. Tehlikeli atık geçici depolama alanı çevresinde drenaj sistemi
bulunmaması.
73
4. Faaliyet sırasında oluşan endüstriyel atıksu için arıtma tesisinin bulunması ve:
a. Arıtma çamurunun faaliyet sahasında geçici olarak depolanması, veya
b. Arıtılmış atıksuyun araziye deşarj edilmesi.
Ek-5: Bildirim Formu
BİLDİRİM FORMU
.…/…./……
.........................……………. Valiliği’ne
Bildirimde bulunan kimsenin
Adı, Soyadı :.........................................................................................................................
Adres
:.........................................................................................................................
Telefon
:.........................................................................................................................
E-posta
:.........................................................................................................................
Bildirime konu olan alanın
Adresi
:.........................................................................................................................
Krokisi
:  Ekte verilmiştir
Alanın kullanım şekli
□ Yerleşim alanı
□ Endüstriyel alan
□ Tarım alanı
□ Boş arazi
□ Diğer (Açıklayınız) .............................................................................................
Bildirime neden olan gerekçeler
□ Sahada yabancı maddelerin bulunması (tehlikeli atık ihtiva etmesi muhtemel
varil, vb. konteynerlerin bulunması)
□ Yabancı madde dökülmesine şahit olunması
□ Sızıntı (örneğin; depolama tanklarından meydana gelen sızıntılar vb.)
□ Düzenli depolama sahaları dışındaki alanlara atıkların yasal olmayan şekilde
dökülmesi
□ Kuyu suyunda tat, koku, renk değişimi
□ Yüzey suyunda tat, koku, renk değişimi
□ Bitkilerde değişim
□ Diğer (Açıklayınız)..............................................................................................
74
Bildirim konusu nedeniyle meydana gelen sağlık problemleri var mı?
□ Evet
□ Hayır
Evet ise; gözlenen sağlık sorunlarını ve bu sorunların kaç kişide gözlemlendiğini
belirtiniz
□ Ciltte kızarıklık
□ Bulantı
□ Baş dönmesi
□ Diğer (belirtiniz)
(..........kişi)
(..........kişi)
(..........kişi)
........................................................................................................................
Bildirim konusu ne kadar süredir gözlenmekte?
□ 1 gün
□ 1 gün – 1hafta
□ 1 hafta – 1 ay
□ Daha fazla (belirtiniz)
........................................................................................................................
Muhtemel kirlilik kaynağı
□ Endüstriyel tesis
□ Tarımsal aktiviteler
□ Petrol ve dolum istasyonu
□ Kaynağı belirlenemeyen deşarjlar
□ Diğer (belirtiniz)
........................................................................................................................
Bildirim konusu başka kuruluşlara bildirildi mi?
□ Evet
□ Hayır
Evet ise; hangi kuruma, ne zaman bildirildi?
..............................................................................................................................
Bildirim konusunda herhangi bir çalışma / inceleme yapıldı mı?
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
Konu ile ilgili olarak eklemek istediğiniz diğer hususları belirtiniz.
75
Ek-6: Saha Ön Bilgi Formu
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı
Sahipsiz Saha Ön Bilgi Formu
Tarih: ......./......./...............
Kod No: .......................................................................
Bu form, toprak kirliliği şüphesi bulunan ve üzerinde endüstriyel faaliyetin mevcut olmadığı
sahalar ile ilgili genel bilgilerin toplanması amacıyla hazırlanmıştır. Form, sahanın bulunduğu
ilin İl Çevre ve Orman Müdürlüğü görevlilileri tarafından doldurulur. Formu doldurmadan
önce lütfen formun sonundaki açıklamaları okuyunuz. Form alanlarını açıklamalarda
anlatıldığı şekilde ve mümkün olduğunca eksiksiz olarak doldurunuz.
1. GÖREVLİ KİŞİ İLE İLGİLİ BİLGİLER
Ad-soyad:
Ünvan:
Telefon:
(
)
E-posta:
2. SAHA İLE İLGİLİ BİLGİLER
Ad:
İl:
Mevkii:
Faks:
(
)
İlçe:
Adres:
Parse No:
Enlem:
Boylam:
3. SAHA SAHİBİ İLE İLGİLİ BİLGİLER
Özel
Saha sahibi:
Belirsiz
Şahıs
Sektör
Ad:
?
Kamu
Devlet (Bölüm 4’e
geçiniz)
Adres:
Telefon:
(
)
Faks:
(
)
4. SAHA GEÇMİŞİ İLE İLGİLİ BİLGİLER
Sahanın
Tarım arazisi
Orman arazisi
Vasıfsız arazi
Yerleşim alanı
mevcut
Rekreasyon
Diğer: .................................................................................
kullanım
alanı
..............
şekli:
Başlangıç
Bitiş yılı:
Kullanım şekli:
Sahanın
yılı:
geçmiş
kullanım
şekilleri:
76
5. SAHA ÇEVRESİ İLE İLGİLİ BİLGİLER
Çevre
arazilerin
kullanım şekli
ve sahaya
olan
mesafeleri:
Sahaya en
yakın
yerleşim yeri:
> 5 km
Tarım arazisi
Orman arazisi
Vasıfsız arazi
Yerleşim alanı
Rekreasyon alanı
Sanayi alanı
Ad:
Tür:
Nüfus:
İlçe
< 100
2-5 km
Köy
100-1000
1-2 km
0.3-1
km
Kasaba
1000-5000
< 0.3
km
Mahalle
> 5000
6. YERALTI SUYU İLE İLGİLİ BİLGİLER
Akifer yapısı:
Belirsiz
Karstik
Çatlaklı
Alüvyal
Akifere olan mesafe:
Belirsiz
> 10 m
5-10 m
<5m
Saha içerisinde veya
çevresinde
Evet
Hayır (Bölüm 7’ye geçiniz.)
su kuyusu bulunuyor mu?
Saha içerisinde veya
Saha içi
< 0.3 km 0.3-1 km
1-2 km
2-5 km
çevresinde bulunan su
kuyularının sayıları:
Sahaya en yakın su kuyularının konum, derinlik ve kullanım bilgileri:
Kullanım amacı:
Sahaya göre
Derinli
konumu ve
Akış yönü1:
Kullanı
k (m):
İçme
Sulama Proses
Diğer
mesafesi (m):
m dışı
AY
İçi Dışı: ..........
TY
AY
İçi Dışı: ..........
TY
AY
İçi Dışı: ..........
TY
AY
İçi Dışı: ..........
TY
AY
İçi Dışı: ..........
TY
1
AY = Yeraltı suyu akışı yönünde, TY = Yeraltı suyu akışının tersi yönde
7. YÜZEY SU KAYNAKLARI İLE İLGİLİ BİLGİLER
> 5 km
Saha çevresinde yer
alan yüzey suları ve
sahaya olan
mesafeleri:
Akarsu / Kanal
Göl / Baraj
Deniz
Yüzey suyu kullanılıyor mu?
Evet
Kullanılan yüzey suları ve kullanım amaçları:
Yüzey suyu adı:
Mesafe
77
2-5 km
1-2 km
0.3-1
km
Hayır (Bölüm 8’e geçiniz)
Kullanım amacı:
< 0.3
km
(km):
8. SAHA İLE İLGİLİ DİĞER BİLGİLER
<350
350-1000 mm/
Yağış miktarı:
mm/yıl
yıl
Taşkın potansiyeli yok
Taşkın sıklığı:
1-10 yılda bir
Arazi eğimi:
Düz (< %2)
Hafif (%2-6)
Belirsiz
Toprak bünyesi:
Orta bünyeli (siltli, tınlı)
9. HARİTALAR
Saha krokisi
Saha çevresini gösterir harita
10. NOTLAR
78
İçme
Sulama
Proses
Diğer
1000-1500
>1500
mm/yıl
mm/yıl
10-100 yılda bir
> 100 yılda bir
Orta (%6-12)
Dik (> %12)
Kaba bünyeli (kumlu, çakıllı)
Ağır bünyeli (killi)
edilen bilgilere göre doldurulmuştur. Bilgi kaynaklarının doğruluğu oranında ve bilgim
dahilinde, formun en doğru bilgileri yansıttığını taahhüt ederim.
Ad-Soyad: .....................................................................................
İmza: ...........................................................
Ek-7: Denetim Formu
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı
Şüpheli Saha Denetim Formu
Kod No: .......................................................................
Tarih:
......./......./...............
Bu form, toprak kirliliği şüphesi bulunan sahalar ile ilgili bilgilerin toplanması amacıyla
hazırlanmıştır. Form, sahanın bulunduğu ilin İl Çevre ve Orman Müdürlüğü görevlileri
tarafından doldurulur. Formu doldurmadan önce lütfen formun sonundaki açıklamaları
okuyunuz. Form alanlarını açıklamalarda anlatıldığı şekilde ve mümkün olduğunca eksiksiz
olarak doldurunuz.
1. GÖREVLİ KİŞİ İLE İLGİLİ BİLGİLER
Ad-soyad:
Ünvan:
Telefon:
(
)
E-posta:
Faks:
2. DENETİM İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
Ön değerlendirme
Kaza
Denetim
nedeni:
Rutin denetim
Doğal afet
(
)
Şüpheli Saha
Bildirimi
Diğer
Denetim nedeni
ile ilgili
açıklama:
Saha türü:
Endüstriyel tesis
Sahipsiz saha
Saha adı:
İl:
İlçe:
3. KİRLİLİK DURUMU İLE İLGİLİ BİLGİLER
Saha içi
Saha dışı
Yok
Belirsiz
Yok
Belirsiz
Toprak kirliliği
şüphesi:
Var
Var
Yok
Belirsiz
Yok
Belirsiz
Yeraltı suyu kirliliği
şüphesi:
Var
Var
Saha içi ve saha dışı, toprak ve yeraltı suyu kirliliği yoksa, Bölüm 7’ye geçiniz.
4. KİRLİLİK İLE İLGİLİ BİLGİLER
Kirlenmenin oluş
tarihi:
79
Kaza
Kirlenmenin nedeni:
Kirlenmenin oluş şekli:
Kirlilik kaynağı:
Kirlilik kaynağının
konumu:
Mevzuata
aykırı
şekilde
atık
bertarafı
Doğal afet
İşletme kaynaklı kirlilik
Depolama
Diğer: ...................................................................................................
.................
Belirsiz
Döküntü
Sızıntı
Deşarj
Birincil
İkincil kaynak
kaynak
Yeraltı
Yüzeysel
Kirlilik kaynağının
yeri:
Kirletici miktarı:
Kirlenmiş alan
büyüklüğü:
Kirleticinin muhafaza
durumu:
Kirlilik kaynağının
kontrolü:
Acil müdahale yapılmış
mı?
Belirsiz
<1
1-10
10100m2
11-100
>100
m3
Belirsiz <10m2
101-1000m2
> 1000m2
Belirsiz
Kirlenmiş toprak, ambalajsız mamuller veya kötü durumdaki
konteyner
Paslanmış, hasar görmüş konteyner
Darbelere karşı dayanıksız ancak iyi durumdaki konteyner
Darbelere karşı dayanıklı ve iyi durumdaki konteyner
Kaynak kontrol altına alınmamış
Kaynakta etki azaltıcı önlem alınmış
Kaynak kontrol altına alınmış
Evet
Hayır (Bölüm 5’e geçiniz)
Acil müdahale bilgileri:
5. KİRLİLİĞE NEDEN OLAN MADDE İLE İLGİLİ BİLGİLER
Kirleticinin fiziksel
Belirsiz
Katı
Çamur
hali:
Kirletici madde türü:
Belirsiz
Atık
Kimyasal
Belirsiz
Kirleticiden doğrudan örnek alınabiliyor
Hayır
Evet
mu?
Atık
Atık adı:
80
Sıvı
Atık kodu:
ton
Kimyasal
Kimyasal adı:
CAS No:
Tür:
Tehlikeli
Tehlikesiz
6. KİRLİLİK NEDENİYLE GÖZLENEN OLUMSUZ ETKİLER İLE İLGİLİ
BİLGİLER
İnsan sağlığı üzerine etki
Belirsiz
Yok
Var
şüphesi:
Yüzey suları üzerine etki
Belirsiz
Yok
Var
şüphesi:
Fauna/flora üzerine etki
Belirsiz
Yok
Var
şüphesi:
7. KİRLİLİK İLE İLGİLİ GÖRSEL BİLGİLER
Şüpheli kirliliğin yerini ve yayılımını gösteren saha krokisi
Fotoğraflar (............. adet)
8. NOTLAR
81
Bu form, toprak kirliliği şüphesi bulunan sahada gerçekleştirilen inceleme sonuçlarına göre
doldurulmuştur. Bilgi kaynaklarının doğruluğu oranında ve bilgim dahilinde, en doğru bilgileri
yansıttığını taahhüt ederim.
Ad-soyad: .....................................................................................
İmza: ...........................................................
Ad-soyad: .....................................................................................
İmza: ...........................................................
82
Ek-8: Puanlamalı Değerlendirme
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı
Birinci Aşama Değerlendirme ve Puanlamalı Değerlendirme
Şüpheli saha listesinde yer alan sahalar, Birinci Aşama Değerlendirme’ye tabi tutulur. Birinci
Aşama Değerlendirme’de, Bakanlık veya İl Müdürlüğü yetkilileri tarafından sahada denetim
yapılması gerekmektedir.
Birinci Aşama Değerlendirme, sahada yapılan denetime ait “Denetim Formu” ve sahaya ait
bilgilerin bulunduğu “Faaliyet/Saha Ön Bilgi Formu” bilgileri baz alınarak gerçekleştirilir.
Değerlendirme için iki formun da eksiksiz olarak hazır olması gereklidir.
Denetim Formu ve Faaliyet/Saha Ön Bilgi Formu birlikte değerlendirilerek, söz konusu saha
(i) takip gerektirmeyen saha (yönetmelik kapsamına girmeyen, kirliliğin olmadığı veya küçük
çaplı bir müdahale ile kirliliğin giderilebildiği saha), (ii) takip gerektiren saha (kirliliğin ve
doğurduğu risklerin daha detaylı incelenmesi gereken saha) veya (iii) doğrudan temizleme
gerektiren saha (kirliliğin büyük çaplı olduğu ve net olarak belirlenebildiği saha) olarak
sınıflandırılır. Değerlendirme “Bilgi Sistemi” üzerinden Bakanlık veya İl Müdürlüğü
yetkilileri tarafından, aşağıda kriterleri belirtilen Birinci Aşama Değerlendirme Sistemi ile
gerçekleştirilir.
Puanlamalı Değerlendirme:
Puanlamalı Değerlendirme’ye, Denetim Formu ve Faaliyet/Saha Ön Bilgi Formu’nda yer alan
kritik bilgiler yansıtılmıştır. Her yanıt için bir “puan” ve elde edilen bilginin önem düzeyine
göre bir “ağırlık katsayısı” belirlenmiştir. İlgili sorular, puanlar, katsayılar ve hesaplama
yöntemi aşağıda anlatılmaktadır.
1. Denetim Formu ve Ön Bilgi Formu puanları ayrı ayrı hesaplanır.
PD =
PD
n
PB
m
di
ki
n
∑
i= 1
d i ⋅ ki
PB =
m
∑
i= 1
d i ⋅ ki
= Denetim Formu puanı
= Denetim Formu’nda yer alan puanlı soru sayısı
= Ön Bilgi Formu puanı
= Ön Bilgi Formu’nda yer alan puanlı soru sayısı
= i’nci soruya verilen yanıtın puanı
= i’nci sorunun katsayısı
2. Denetim Formu puanı alt sınır değer (36) ile karşılaştırılır. Denetim formu puanı alt sınır
değerden küçük ise değerlendirme sonucu “Takip Gerektirmeyen Saha” olarak
belirlenir. Alt sınır değer:
• kirlilik miktarının az olduğu,
• kirlenmiş alanın küçük olduğu,
• kirlilik kaynaklı olumsuz etkinin gözlenmediği,
•
küçük çaplı bir müdahale ile kirliliğin giderilebileceği durumu temsil edecek
şekilde belirlenmiştir.
Denetim formu puanının bu değerden az olması; kirliliğin küçük çaplı olduğunu,
dolayısıyla detaylı inceleme ve kapsamlı temizlik gerektirmediğini göstermektedir.
PD < 36 →
Takip Gerektirmeyen Saha
3. Denetim Formu puanı alt sınır değerden (36’dan) büyük ise, Denetim Formu ile Ön Bilgi
Formu puanlarının toplamı üst sınır değer (130) ile karşılaştırılır. İki formun toplam değeri
üst sınır değerden küçük ise değerlendirme sonucu “Takip Gerektiren Saha” olarak
belirlenir ve bu saha İkinci Aşama Değerlendirmeye tabi tutulur. Toplam puan değeri üst
sınır değere eşit veya daha büyük ise değerlendirme sonucu doğrudan ikinci aşama
değerlendirme çalışmalarının yapılmasını ve bunu müteakip alınacak kararı beklemeksizin
temizleme gerektiren “Kirlenmiş Saha” olarak belirlenir. Üst sınır değer:
• kirlilik miktarının çok olduğu,
• kirlenmiş alanın büyük olduğu,
• kirlilik kaynaklı olumsuz etkilerin gözlendiği,
• küçük çaplı bir müdahale ile kirliliğin giderilemeyeceği ve dolayısiyle temizleme
ihtiyacının, sahada ilave ölçüm ve incelemelere gerek kalmaksızın, kaçınılmaz
olduğu anlaşılan durumu temsil edecek şekilde belirlenmiştir.
Toplam puanın bu değere eşit veya yüksek olması; kirliliğin büyük çaplı olduğunu,
dolayısıyla temizleme faaliyet ve uygulamalarına zaman kaybetmeksizin başlanması
gerektiğini göstermektedir.
PD + PB < 130 →
gerekli saha)
PD + PB ≥ 130 →
Takip Gerektiren Saha (İkinci Aşama Değerlendirmeye tabi tutulması
Doğrudan Temizleme Gerektiren Kirlenmiş Saha
Denetim Formu Puan ve Katsayıları:
SORU
Saha içi toprak
kirliliği şüphesi1
Saha içi yeraltı
suyu kirliliği
şüphesi1
Tesis dışı toprak
veya yeraltı suyu
kirliliği şüphesi1
Kirlenmenin oluş
şekli
Kirlilik kaynağı
YANIT
di
YANIT
di
YANIT
di
YANIT
di
YANIT
di
ki
Belirsiz
0.5 Yok
0 Var
1
20
Belirsiz
0.5 Yok
0 Var
1
20
Belirsiz
0.5 Yok
0 Var
1
10
0 Deşarj
1
11-100 m3 veya
1
ton
>100 m3 veya
2
ton
3
10
Belirsiz
1 Döküntü
0 Sızıntı
Birincil kaynak
1 İkincil kaynak
0
1
1
Kirletici miktarı2
Belirsiz
0.5 <1 m3 veya ton
1-10 m3 veya
0
ton
Kirlenmiş alan
büyüklüğü2
Belirsiz
0.5 <10 m2
0 10-100 m2
1 100-1000 m2
2 >1000 m2
3
10
Paslanmış,
2 hasar görmüş
konteyner
Darbelere karşı
dayanıksız
2 ancak iyi
durumdaki
konteyner
Darbelere karşı
dayanıklı ve iyi
1
durumdaki
konteyner
0
3
Kirleticinin
muhafaza durumu
Kirlilik
kaynağının
kontrolü
Kirleticinin
fiziksel hali
İnsan sağlığı
üzerine etki
şüphesi
Kaynak kontrol
altına
alınmamış
Kirlenmiş
toprak,
ambalajsız
2 mamuller veya
kötü
durumdaki
konteyner
Kaynakta etki
2 azaltıcı önlem
alınmış
Belirsiz
1 Katı
Belirsiz
0.5 Yok
Belirsiz
Kaynak kontrol
1 altına
0
alınmamış
0 Çamur
1 Sıvı
0 Var
1
1
2
3
20
SORU
Yüzey suları
üzerine etki
şüphesi
Fauna/flora
üzerine etki
şüphesi
YANIT
di
YANIT
di
YANIT
di
YANIT
di
YANIT
di
ki
Belirsiz
0.5 Yok
0 Var
1
20
Belirsiz
0.5 Yok
0 Var
1
20
1
“Kirlilik Durumu ile İlgili Bilgiler” bölümündeki; (i) saha içi toprak kirliliği şüphesi, (ii) saha içi yeraltı suyu kirliliği şüphesi ve (iii)
tesis dışı toprak veya yeraltı suyu kirliliği şüphesi sorularının tamamına “Yok” yanıtı verilirse, saha diğer sorular dikkate alınmaksızın
“Takip Gerektirmeyen Saha” sınıfına girer.
2
Kirletici miktarı ve kirlenmiş alan büyüklüğü soruları birlikte değerlendirilecektir. Bu iki soru için hesaplanan puanlardan yüksek
olanı toplam puana yansıtılacaktır.
Ön Bilgi Formu Puan ve Katsayıları:
SORU
Çevre arazilerin
kullanım şekli1
Çevre arazilerin
(yerleşim, tarım,
sanayi alanı gibi)
sahaya olan
mesafeleri1
Yüzey sularının
kullanım amacı2
Yüzey sularının
sahaya olan
mesafesi2
Saha ve
çevresindeki su
kuyularının
kullanım amacı3
YANIT
di
YANIT
di
YANIT
di
YANIT
Yerleşim veya
rekreasyon
alanı
di
Vasıfsız
arazi
0
Sanayi alanı
1
Tarım veya
Orman alanı
2
> 5km
0
2-5 km
2
1-2 km
3
0.3-1 km
4
Kullanım
dışı
1
Proses/Diğer
2
Sulama
3
İçme
4
> 5km
0
2-5 km
1
1-2 km
2
0.3-1 km
3
Kullanım
dışı
1
Proses/Diğer
2
Sulama
3
İçme
4
YANIT
di
3
ki
1
< 0.3 km
5
< 0.3 km
4
1
1
1
SORU
Saha ve
çevresindeki su
kuyularının
sahaya olan
mesafesi3
Akifere olan
mesafe
1
YANIT
di
YANIT
di
YANIT
di
YANIT
di
> 5km
0
2-5 km
1
1-2 km
2
0.3-1 km
3
Belirsiz
1
> 10m
0
5-10 m
1
<5m
2
YANIT
Saha içi
veya
< 0.3 km
di
ki
4
5
“Saha Çevresi ile İlgili Bilgiler” bölümünde yer alan “çevre arazilerin kullanım şekli” ile söz konusu “arazinin sahaya olan mesafesi”
için geçerli olan puanlar birbirleriyle çarpılacaktır. Her bir arazi kullanım şekli için bu yöntemle hesaplanan puanlardan en yüksek
olanı toplam puana yansıtılacaktır.
2
“Yüzey Suyu Kaynakları ile İlgili Bilgiler” bölümünde yer alan “yüzey sularının kullanım amacı” ile söz konusu “yüzey sularının
sahaya olan mesafesi” için geçerli olan puanlar birbirleriyle çarpılacaktır. Her bir yüzey suyu kaynağı için bu yöntemle hesaplanan
puanlardan en yüksek olanı toplam puana yansıtılacaktır.
3
“Yeraltı Suyu ile İlgili Bilgiler” bölümünde yer alan “saha ve çevresindeki su kuyularının kullanım amacı” ile söz konusu “saha ve
çevresindeki su kuyularının sahaya olan mesafesi” için geçerli olan puanlar birbirleriyle çarpılacaktır. Her bir su kuyusu için bu
yöntemle hesaplanan puanlardan en yüksek olanı toplam puana yansıtılacaktır.
Ek 9: Kirlilik Gösterge Parametreleri Ölçüm Değerlerinin Referans Değerlerle Karşılaştırılması
Birinci Aşama Değerlendirmede saha denetimi esnasında sahanın kirlilik durumu konusunda kesin bir karara varılamadığı ya da kirlendiğinden şüphe duyulduğu
takdirde, şüpheli sahada herhangi bir noktasal kaynak veya insan faaliyeti nedeniyle kirlenmiş olduğu düşünülen/varsayılan alandan alınan toprak/yüzey-yeraltı
suyu/gaz örneklerinde EK-2 Tablo 1 ve 2 de verilen “kirlilik gösterge parametre (KGP)” ölçümleri yapılır. Bu ölçümler “ölçüm değeri (ÖD)” olarak adlandırılır; bu
değerlerden en yüksek olanı da maksimum ölçüm değeri, ÖDmaks, olarak adlandırılır. ODmax sahaya özgü “referans değeri (RD)” ile karşılaştırılır.
Referans değeri (RD), şüpheli saha yakın çevresinde bulunan, herhangi bir noktasal kaynak veya insan faaliyeti nedeniyle kirlenmemiş (temiz) olduğu
düşünülen/varsayılan alandan alınan toprak, yüzey suyu, yeraltı suyu örneklerinde, Birinci Aşama Değerlendirme için yapılan “kirlilik gösterge parametre (KGP)
ölçümü(leri) ile, İkinci Aşama Değerlendirme için ise yapılan hedef kirletici konsantrasyonu ölçümü(leri) ile belirlenir. Referans Değeri şüpheli sahaya ait ilgili
KGP (Birinci Aşama Değerlendirme) veya hedef kirletici (İkinci Aşama Değerlendirme) konsantrasyonu Ölçüm Değeri ile kıyaslanmak amacıyla kullanılır.
Gerek RD ölçümü ve gerekse ÖD belirlenmesi için uygulanması gereken örnekleme yaklaşımının kapsamı ve detayları Bakanlıkça belirlenir.
Referans Değerden Sapma
Sahada ölçülen değer(ler)in, referans değer(ler) ile karşılaştırılması yapılır ve referans değerden sapma düzeyine bakılır. Sapma düzeyi, sahanın, herhangi bir
noktasal kaynaklı faaliyet nedeniyle etkilenip etkilenmediğini belirlemede ve dolayısıyla, izlenecek yolu işaret etmekte kullanılır.
Sapma =
Maksimum Ölçüm Degeri (ÖDmaks )
Referans Degeri (RD)
Değerlendirme Tablo 1’de belirtilen temel çerçeveye göre yapılır. Buna göre, eğer maksimum ölçülen değerin referans değere oranı 1 veya 1’den küçükse; sahanın
Takip Gerektirmeyen saha olduğu kararına varılır. Eğer sapma değeri 1 ile 25 değerleri arasında ise; saha İkinci Aşama Değerlendirmeye tabi Takip Gerektiren
Saha olduğu kararına varılır. Sapma değeri 25’ten büyükse, kirliliğin fazla ve tehlikeli olduğuna kanaat getirilir ve sahanın Bakanlıkça belirlenen süreç uyarınca
temizlenmesi gereken Kirlenmiş Saha olduğuna karar verilir. Sahada birden fazla KGP parametresinin ölçümünün söz konusu olduğu durumlarda, en kötü durumu
işaret eden KGP sapma değeri dikkate alınır.
Tablo 1. Referans Değer Bazında Sahanın Kirlilik Değerlendirmesi
KRİTER (Sapma = Ölçülen Değer/Referans
Değerlendirme
Değer)
Takip Gerektirmeyen Saha
≤1
İkinci Aşama Değerlendirme sürecine
>1
tabi Takip Gerektiren Saha
Bakanlıkça belirlenen süreç uyarınca
>25
temizlenmesi gereken Kirlenmiş Saha
Ek-10: Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu Genel Formatı
1. Saha Ön Değerlendirmesi
1.1. Genel Bakış
1.2. Saha ile İlgili Genel Bilgi
1.2.1. Sahanın Tanımı
1.2.2. Saha ve Çevresinin Haritası
1.2.3. Saha ve Çevresinin Tarihçesi
1.2.4. Saha ve Çevresindeki Önemli Noktalar
1.2.5. Fiziksel Ortam
1.2.6. Hedef Kirleticiler
1.2.7. Potansiyel Reseptörler
1.3. Sahadaki Tesis/faaliyet ile İlgili Genel Bilgi
1.4. Saha ve Çevresinde Geçmişte Gerçekleştirilmiş Olan Her Türlü Ölçüm ve Saha Çalışması
2. Kavramsal Saha Modeli (KSM)
2.1. Sahadaki Problemin Genel Tanımı
2.2. Risk Değerlendirmesi Çalışmasının Hedefi
2.3. Kavramsal Saha Modelinin Bileşenleri
2.3.1. KSM Formu
2.3.2. KSM Şeması
2.3.3. KSM Taşınım Yolları Çizelgesi
2.4. KSM Raporu
2.4.1. Saha ve çevresinin kullanım amaçları (yerleşim alanı, endüstriyel alan, tarım arazisi gibi)
2.4.2. Kirletici Kaynakları (hedef kirleticiler, kirleticilerin zaman ve mekana bağlı konsantrasyonları, vb.)
2.4.3. Maruziyet Noktaları (kirleticilerin kaynaktan reseptöre taşınım yolları ve taşınım yolu sonundaki maruziyet noktaları - kirleticilerin kaynaktan
yayılım mekanizmaları, kirleticilerin taşınım güzergahları, dağılım alanları, bunların zaman bağlı değişimleri)
2.4.4. Maruziyet yolları (muhtemel reseptörler ve maruziyet yolları: reseptörlerin duyarlılıkları (örneğin çocuklar, yaşlılar gibi duyarlı gruplar), her
bir taşınım yolu sonunda kirleticini kaç reseptöre ulaşacağı, reseptörleri ile ilgili bilgiler, ne kadar zamandır söz konusu kirleticiye maruz
kaldığı ve ileride ne kadar maruz kalacağı gibi , reseptörlerin kirleticilere hangi maruziyet yolu veya yollarıyla (içme, yeme, soluma, deri
teması, vb.) maruz kaldıkları)
2.4.5. Eksiksiz Taşınım Yolları
2.4.6. Kavramsal Saha Modelinin Bileşenlerindeki Eksiklikler (Bölüm 1.2, 1.3 ve 1.4’de KSM’nin bileşenleri oluşturulurken gerek duyulan
verilerden/bilgilerden eksik olanlar)
2.5. Belirsizlikler (kaynak, taşınım yolu, maruziyet noktası, reseptör ve maruziyet yolu bilgilerindeki belirsizlikler)
3. Saha Ön (İlk) Örnekleme Çalışmaları ve Yüzey Toprağı, Yüzey Altı Toprağı ve Yeraltı Suyu Saha Kirletici Konsantrasyonlarının Belirlenmesi
3.1. KSM’nin Oluşturulması Esnasında Belirlenen Eksik Verilerin/Bilgilerin Elde Edilmesine Yönelik Çalışmalar
3.2. Saha Kirletici Konsantrasyonlarının Belirlenmesine Yönelik Örnekleme Çalışmaları
3.2.1. Yüzey Toprağı Örnekleme Çalışmaları
3.2.2. Yüzey Altı Toprağı Örnekleme Çalışmaları
3.2.3. Toprak Karakteristiğinin Belirlenmesi Çalışmaları
3.2.4. Yeraltı Suyunda Örnekleme Çalışmaları
3.3. Saha Örnekleme Çalışmaları Sonucunda Elde Edilen İlave Veri/Bilgilerin Özeti
4. Güncellenmiş Kavramsal Saha Modeli (G_KSM)
4.1. Saha Örnekleme Çalışmaları ve Diğer Çalışmalar Sonucunda Elde Edilen Yeni Bilgilerin/Verilerin Özeti
4.2. Güncellenmiş Kavramsal Saha Modeli
EK-11: Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai Raporu Genel Formatı
1. Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu Özeti
(bu bölümde saha ve kirlilik karakterizasyonu amacıyla yapılan çalışmalar için daha önce hazırlanan Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporunun önemli
hususları özetlenir; ön raporun bir kopyası Nihai Rapor’un bir eki olarak sunulur.)
2. Jenerik Risk Değerlendirmesi
2.1. G_KSM ve JS_KSM için Uyumlu Taşınım Yolları
2.2. Jenerik Risk Değerlendirmesi ve Sahaya Özgü Risk Değerlendirmesi Uygulanacak Eksiksiz Taşınım Yollarının Belirlenmesi
2.3. Hedef Kirleticilerin Yüzey ve Yüzey Altı Toprağındaki Saha Konsantrasyonları
2.4. Jenerik Kirletici Sınır Değerler ile Hedef Kirletici Konsantrasyonlarının Karşılaştırılması ve Alınan Kararlar
3. Sahaya Özgü Risk Değerlendirmesi
3.1. Saha Karakterizasyonu ve Veri Kalitesi Analizi
3.2. Kavramsal Saha Modelinin Güncellenmesi
3.3. Sahaya Özgü Risk Değerlendirmesine Yönelik Hesaplamalar
3.3.1. Her Bir Hedef Kirleticiden Kaynaklanacak Kanser Riskinin Hesaplanması
3.3.2. Her Bir Hedef Kirleticiden Kaynaklanacak Kanser Dışındaki Sağlık Riskinin Hesaplanması
3.3.3. Her Bir Hedef Kirleticiden Kaynaklanacak Toplam Kanser Riskinin Hesaplanması
3.3.4. Her Bir Hedef Kirleticiden Kaynaklanacak Toplam Tehlike İndeksinin Hesaplanması
3.4. Sağlık Risklerinin Hesaplanmasındaki Belirsizliklerin Değerlendirilmesi
3.5. Her Bir Reseptör-Arazi Kullanım Amacı Kombinasyonu için Kanser ve Kanser Dışındaki Sağlık Risklerinin Çizelge 5.3 Formatında Raporlanması
4. Sahanın Kirlenmiş Saha ya da Takip Gerektirmeyen Saha Olarak Sınıflandırılması
5. Temizleme Hedeflerinin Belirlenmesi
5.1. Temizleme Gerektirebilecek Çevresel Ortam veya Ortamların Belirlenmesi
5.2. Temizleme Gerektiren Hedef Kirleticilerin Belirlenmesi
5.3. Kimyasala-Özgü Temizleme Hedeflerinin Belirlenmesi
Ek-12: Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme Raporu Genel Formatı
Kirlenmiş Sahanın temizlenmesi sürecinin ilk basamağı Temizleme Faaliyet Planlama aşamasıdır. Bu aşamada, İkinci Aşama Değerlendirmede Sahaya Özgü Risk
Değerlendirmesi yapılarak tespit edilen Risk Bazlı Saha Temizleme Düzeyi Konsantrasyonunun (STDK’nın) gözden geçirilerek nihai hale getirilmesi ve
Temizleme Yöntem Belirleme çalışmaları yürütülür. Bu çalışmalardan elde edilen sonuçlar Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme Raporunda sunulur.
Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme Raporu Genel Formatı aşağıdaki gibidir:
Yönetici Özeti
Bölüm 1. Giriş
1.1 Amaç ve Kapsam
1.2 Rapor Organizasyonu
Bölüm 2. Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme
2.1 Saha ve Kirlilik Karakterizasyonu (daha önce raporlanmış, birinci ve ikinci aşama değerlendirme çalışmaları sırasında saha için derlenen bilgi ve elde
edilen verilerin özet olarak sunulması ile kirliliğin nicelik ve niteliği hakkında yapılan genel değerlendirmeleri kapsar; ancak, Birinci Aşama
Değerlendirme Madde 16 veya 18 sonucu, Bakanlıkça belirlenen süreç uyarınca temizlenmesi gereken “Kirlenmiş Saha” olarak nitelenen saha için ilk
olarak sahada İkinci Aşama Değerlendirme kapsamında sırasıyla Ek-10 ile Ek-11 kapsamında yürütülen Saha ve Kirlilik Karakterizasyonu ile Sahaya
Özgü Risk Değerlendirme çalışmaları gerçekleştirilmelidir; dolayısiyle böyle bir durumda Ek-10 ve Ek-11 kapsamında hazırlanacak raporlar, özet olarak
değil, ayrıntılı olarak bu bölümde yansıtılmalıdır.)
2.1.1 Saha ile İlgili Genel Bilgi Özeti (Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu, Bölüm 1)
2.1.2 Sahada Önceden Yapılan Saha ve Kirlilik Karakterizasyonu Çalışmalarının Özeti (Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu, Bölüm 3)
2.1.3 Sahada Temizleme Aşaması için Yapılan İlave Saha ve Kirlilik Karakterizasyonu Çalışmaları
2.2 Temizleme Amaçlı Risk Değerlendirme Çalışmaları
2.2.1 İkinci Aşama Değerlendirmede Yapılan (Jenerik veya Sahaya Özgü) Risk Değerlendirme Çalışmaları Özeti (Saha Durum ve Risk Değerlendirme
Ön Raporu) Risk değerlendirme çalışmalarında saha için tespit edilen riskler özetlenmeli ve bu çerçevede temel hedef kirleticiler, toprak ve
yeraltı suyu kullanımı için yapılan varsayımlar, risk senaryolarında kirliliğe maruz kalması muhtemel nüfus miktaraları, geçerli maruziyet yolları,
her bir maruziyet youyla ilgili olarak kansorejen ve kanserojen olmayan hedef kirleticiler için tahmin edilen riskler ve bu risklere bağlı olarak
temizleme ihtiyacının gerekçelendirilmesi ayrıntılı olarak verilmelidir.
2.2.2 Saha Temizleme Hedef ve Kriterlerinin Belirlenmesi
Bölüm 2.2.1 de belirlenen saha risklerini gidermeye yönelik temizleme hedeflerinin
ayrıntılı açıklaması verilmelidir.
2.2.3
Risk Bazlı Saha Temizleme Hedefinin Belirlenmesi Temel hedef kirleticiler ve ilgili maruziyet yolları bazında nihai saha temizleme düzeyi
konsantrasyonlarının veya temizleme risk düzeyinin belirlenmesi ayrıntılı olarak açıklanmalıdır.
2.3 Temizleme Yöntem Belirleme
2.3.1 Uygulanabilir Temizleme Yöntemi Seçeneklerinin Belirlenmesi (Burada aşağıdaki hususlar kapsanmalıdır: sahanın temizlenmeden olduğu gibi
bırakılması dahil, çevresel anlamda kabul edilebilir, teknik ve mali anlamda yapılabilir bulunan ve saha için uygulanabilir tüm temizleme
seçeneklerinin listelenmesi ve tanımlanması. Uygulanabilir seçenekler temizlemedeki etkinlik, uygulanabilirlik ve maliyet kriterlerine göre
belirlenmesi yapılmalıdır. Seçeneklerin nihai tanımlarında seçeneğin teknolojik bileşenleri, uygulanacağı kirlenmiş çevresel ortam miktarları,
seçeneğin uygulamaya konabilmesi için gerekli süre, proses büyüklükleri ve varsa mevcut geçerli çevresel mevzuata uygunluk açısından dikkate
alınması gerekli hususlar açıkça belirtilmelidir.)
2.3.2 Tercih Edilen Temizleme Yönteminin Seçimi (Burada aşağıdaki hususlar kapsanmalıdır: Temizlemedeki etkinlik, uygulanabilirlik ve maliyet
kriterlerine göre belirlenen uygulanabilir seçeneklerin insan sağlığı ve çevrenin korunması, mevcut geçerli mevzuata uygunluk, arıtım/temizleme
faaliyetinin kirlenmenin toksisite, hareketlilik ve miktarında sağladığı azalma, uzun vadedeki etkinlik ve performans, kısa vadedeki etkinlik,
uygulanabilirlik, maliyet [fayda maliyet analizi yapılarak], yetkili otorite tarafından kabuledilebilirlik ve toplum tarafından kabuledilebilirlik gibi
kıstaslar baz alınarak tek tek ve kıyaslamalı olarak ayrıntılı değerlendirmeye tabi tutulması ve buna göre en uygun olanının gerekçelendirilerek
seçilmesi)
Bölüm 3. Sonuç ve Öneriler (Burada yapılan çalışmaların kısa bir değerlendirmesi yapılarak Temizlemede bir sonraki aşama olan Temizleme Uygulama ve İzleme
ile Temizleme Sonlandırma aşamalarında kullanılacak bulgu, bilgi ve veriler somut ve açık olarak özetlenmelidir)
Bölüm 4. Kaynaklar (Burada ilgili rapor veya dokümanların tümüne kabul edilen normlara uygun şekilde atıf yapılmalıdır.)
Ek-13: Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve Sonlandırma Raporu Genel Formatı
Kirlenmiş Sahanın temizlenmesi sürecinin ikinci basamağı Temizleme Uygulama, izleme ve sonlandırma aşamasında seçilen Temizleme Sisteminin Tasarımı,
İnşası, İşletimi ve Etkinlik İzlemesi ile Temizleme Faaliyetinin Sonlandırılması ve Müteakip İzleme çalışmaları gerçekleştirilir. Elde edilen sonuçlar Temizleme
Faaliyeti Uygulama, izleme ve sonlandırma Raporunda sunulur. Temizleme Faaliyeti Uygulama, izleme ve sonlandırma Raporu Genel Formatı aşağıdaki gibidir:
Yönetici Özeti
Bölüm 1. Giriş
1.1 Amaç ve kapsam
1.2 Rapor Organizasyonu
Bölüm 2. Temizleme Sistemi Tasarımı
2.1 Temizlenebilirlik Test Çalışmaları (Gerekli olması halinde tasarım öncesi teknik bilgi temini ve anahtar parametre belirleme amaçlı gerçekleştirilen
laboratuvar veya pilot ölçekli “temizlenebilirlik” test çalışmalarının ayrıntıları ve sonuçlarının sunulması istenebilir.)
2.2 Sistem Bileşenleri
2.3 Tasarım Hesapları ve Saha Uygulama Planları
Bölüm 3. Temizleme Sistem İnşaatı
3.1 İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı Planı
3.2 Sahaya Özgü Kontrol Planları (sahada temizleme sisteminin inşaası sırasında sahaya özgü Güvenlik,Toz, Gürültü, Yüzeyakış Kontrol ve benzeri Planların
hazırlanması gerekebilir; bu planlar hakkında bilgi verilmelidir.)
3.3 İnşaat İş Planı (yapılacak işlerin detaylandırılması ve aşamalandırılması, yaklaşık iş takvimi, zemin koşullarının ve jeoteknik özelliklerinin tanımlanması,
temizliği yapılacak kirlenmenin tipi, şekli ve ölçeği hakkında detaylı bilgi içermeli ve inşa edilen sistem bileşenlerinin fotoğraflandırılmış kanıtları
sunulmalıdır.)
Bölüm 4. Temizleme Sistemi İşletimi ve Etkinlik İzleme
4.1 Temizleme Hedefleri Belirleme Çalışmalarının Özeti (Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme Raporu , Bölüm 2.2)
4.2 Temizleme Sistemi İşletim ve Etkinlik İzleme Planı (Burada sistemin işletmeye alındığı başlangıç döneminde yapılan kısa ve daha sonraki uzun dönemli
izleme amaçlı yapılan periyodik ölçümlerin hangi sıklıkta ve nereden alınan örneklerde yapılacağını belirlemek üzere hazırlanan sistem işletim ve izleme
planıyla ilgili ayrıntılı bilgi sunulmalıdır.)
4.3 Temizleme Sistemi Etkinlik İzleme Sonuçları (Temizleme sistemi işletim ve etkinlik izleme planı kapsamında elde edilen tüm verilerin ve ölçüm sonuçları
sulmalıdır.)
Bölüm 5: Temizleme Faaliyet Sonlandırma
5.1 Temizleme Faaliyet Sonlandırma Talep Dokümanı (bu doküman temizleme sistemi işletim ve etkinlik izleme faaliyetleri sonucunda elde edilen periyodik
ölçüm sonuçlarının temizleme hedefi ile kıyaslanmasını ve temizleme işleminin hedefe ulaştığının dokümantasyonunu, diğer bir deyişle, temizleme
hedeflerinin sağlandığından emin olmak üzere uygulanan örnekleme stratejisi ve ilgili istatistiki veriler ile izleme sürecinde ölçülen kirletici
konsantrasyonları hakkında grafik veya tablo halinde detaylı bilgi içerir.)
5.2 Temizleme Faaliyet Sonlandırmayı Müteakip İzleme Planı (burada aşağıdaki hususlar kapsanır: Temizlemenin kalıcılığının teyit edilmesine yönelik
olarak yapılacak izlemede ölçülecek parametrelerin neler olduğu, hangi sıklıkta ve nerelerde, ne kadar süreyle ölçüleceği)
Bölüm 6: Sonuç ve Öneriler (Burada yapılan çalışmaların kısa bir değerlendirmesi yapılarak elde edilen bulgu, bilgi ve veriler somut ve açık olarak özetlenir.)
Bölüm 7: Kaynaklar (Burada ilgili rapor veya dokümanların tümüne kabul edilen normlara uygun şekilde atıf yapılır.)
[R.G. 08 Haziran 2010 – 27605]
—— • ——
Sağlık Bakanlığından:
BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNLER AMBALAJ VE ETİKETLEME YÖNETMELİĞİNDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK
MADDE 1 – 12/8/2005 tarihli ve 25904 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünler Ambalaj ve Etiketleme Yönetmeliğinin 5 inci maddesinin
birinci fıkrasının (m), (n), (r) ve (s) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“m) Parti numarası bulunur. Parti Numarası, karekod yanında gözle okunabilir kodlar içinde yer almışsa ikinci kez başka bir yerde yazılmayabilir.”
“n) Son kullanma tarihi kutunun ölçülerine göre rakamla ya da yazı ile ay olarak ve yalnızca rakamla yıl olarak açık bir şekilde yer alır. Son kullanma tarihi,
karekod yanında gözle okunabilir kodlar içinde yer almışsa ikinci kez başka bir yerde yazılmayabilir.”
“r) Ürünlerin takip edilebilirliğini sağlamak için karekod ve yanında karekodun içeriğine dair gözle okunabilir bilgiler yer alır. Ruhsat/izin sahipleri, ürünlerin
dış ambalajları üzerine, karekod ve içeriğine ait gözle okunabilir bilgileri okunaklı ve bu Yönetmeliğe bağlı olarak çıkarılan kılavuzlarda belirlenen standartlar
dâhilinde uygularlar. Karekod, hastane ambalajlı olanlar da dâhil olmak üzere, reçeteli ya da reçetesiz ilaçlar, geri ödemeye tabi ara ürünler ve geri ödemeye tabi
tıbbi beslenme ürünlerinin ambalajları üzerinde bulunur. Karekod, Bakanlığın ihale ile alarak geri ödeme kapsamı dışında sarf edeceği ürünlere konulmayabilir.”
“s) Ürün barkodu bulunabilir.”
MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesine dördüncü fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“İlacın üretim ve dağıtım zincirinde yer alan bütün sorumluların aşağıdaki dağıtım uygulamalarına riayet etmeleri gerekmektedir.
a) Ruhsat/izin sahipleri, üretim yaptıkları ve satmak üzere stokladıkları, sattıkları, her ne sebeple olursa olsun iade aldıkları ve imha kararı verdikleri ürünlerin
karekodlarını ilgili kılavuzda öngörüldüğü şekli ile İlaç Takip Sistemine bildirmek zorundadırlar.
b) Ecza depoları, firmalardan satın aldıkları, diğer depolarla takas ya da satın alma işlemi yaptıkları, her ne sebeple olursa olsun iade aldıkları ve imha kararı
verdikleri, depolama ya da taşıma işlemleri sırasında zayi olan ve eczanelere sattıkları ürünlerin karekodlarını ilgili kılavuzda öngörüldüğü şekli ile İlaç Takip
Sistemine bildirmek zorundadırlar.
c) Eczaneler, satın aldıkları, aldıkları yere iade ettikleri, imha edilmek üzere ayırdıkları, takas yaptıkları ve her ne suretle olursa olsun sattıkları bütün
ürünlerin karekodlarını ilgili kılavuzda öngörüldüğü şekli ile İlaç Takip Sistemine bildirmek zorundadırlar.”
MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin 20 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Bu Yönetmelik hükümlerine uymayanlar hakkında, 14/5/1928 tarihli ve 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu, 30/3/2005 tarihli ve 5326
sayılı Kabahatler Kanunu ve fiillerinin niteliğine ve mahiyetine göre 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri uygulanır.”
MADDE 4 – Aynı Yönetmeliğin geçici 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 2 – Karekod, ilaç ambalajlarında hem izleme hem de geri ödeme amacıyla kullanılacağından, karekod ifadesi bu Yönetmelik ve bu
Yönetmeliğe atıf yapan diğer mevzuatta yer alan ‘kupür’ ya da ‘kupür ve barkod’ ifadelerini de karşılar.
1/1/2010 tarihinden itibaren üretilen tüm ürünlere ruhsat/izin sahipleri tarafından karekod konulur. Bu tarihten önce karekodsuz üretilerek piyasaya sunulmuş
ürünlerin satışına 1/7/2010 tarihine kadar izin verilir.
Piyasada bulunan kupürlü ürünler üzerine, ruhsat/izin sahipleri tarafından etiket veya benzeri bir yöntemle, karekod konulabilir. Bu işlem, firmanın kontrolü
altında olmak üzere, ürünün bulunduğu yere göre ecza depolarında ve eczanelerde de yapılabilir.
Tıbbi mamalar ve enteral beslenme ürünleri hariç olmak üzere serumlar, radyofarmasötikler, sekiz santigrat dereceden daha soğuk ortamlarda bekletilmesi
zorunlu olan soğuk zincir ürünleri ile kişiye özel üretilmiş ilaçlar 1/1/2012 tarihine kadar karekod uygulamasının kapsamı dışındadır.”
MADDE 5 – Aynı Yönetmeliğin geçici 4 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 4 – 16 ncı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen şartların uygulanması 1/1/2011 tarihine kadar zorunlu değildir.”
MADDE 6 – Bu Yönetmelik 1/6/2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 7 – Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.
[R.G. 10 Haziran 2010 – 27607]
—— • ——
Yargıtay Kararı
Yargıtay 18. Hukuk Dairesinden:
Esas No : 2010/2510
Karar No
: 2010/6606
YARGITAY İLAMI
Davacı Sezayi Haytaoğlu ile davalı Nüfus Müdürlüğü arasındaki davada Giresun 2. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen ve Yargıtay'ca incelenmeksizin
kesinleşmiş bulunan 9/10/2007 günlü ve 2007/415-441 sayılı Kararın yürürlükteki hukuka aykırı olduğu savıyla Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 22/2/2010
gün ve 2010/31000 sayılı yazısıyla kanun yararına temyiz edilerek bozulması istenilmiş olmakla, dosyadaki tüm kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
YARGITAY KARARI
Davacı vekilince davacının Haytaoğlu olan soyisminin Şen olarak düzeltilmesi talebiyle açılan davada mahkemece yürütülüp sonlandırılan yargılama
neticesinde davacının daha önce Şen olan soyisminin Haytaoğlu olarak hükmen düzeltildiği dikkate alınmaksızın davanın kabulüne karar verildiği, hükmün temyiz
edilmeksizin kesinleştiği anlaşılmıştır.
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 36/1-b maddesinde "Aynı konuya ilişkin olarak nüfus kaydının düzeltilmesi davası ancak bir kere açılabilir. Ad
değişikliği halinde, nüfus müdürlüğü bu kişinin çocuklarının baba veya ana adına ilişkin kaydı, soyadı değişikliğinde ise eş ve ergin olmayan çocukların soyadını da
düzeltir." hükmünün yer aldığı bu nedenle ikinci defa soyismin düzeltilmesi davası açılamayacağı dikkate alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi doğru
görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün HUMK.'nun 427. maddesi gereğince
sonuca etkili olmamak kaydıyla kanun yararına BOZULMASINA ve gereği yapılmak üzere kararın bir örneği ile dosyanın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına
gönderilmesine, 29/4/2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.
[R.G. 10 Haziran 2010 – 27607]
—— • ——
Yüksek Seçim Kurulu Kararları
Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığından:
Karar No: 354
- KARAR Cumhurbaşkanlığınca Kurulumuz Başkanlığına gönderilen 12/05/2010 tarihli, B.01.0.KKB.01-18/D-1-296 sayılı yazı ile; Türkiye Büyük Millet Meclisi
Genel Kurulu’nca 07/05/2010 tarihinde kabul edilen 5982 sayılı “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”un,
Anayasa’nın 175. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca, halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazetede yayımlanması için Başbakanlığa gönderildiği belirtilerek,
Anayasanın 175. maddesi ve 3376 sayılı Kanun uyarınca gereğinin yapılması istenilmiş olup, 5982 sayılı Kanun 13/05/2010 tarihli Resmi Gazetenin 27580 sayılı
nüshasında yayımlanmıştır.
Yüksek Seçim Kurulunun;
13/05/2010 tarihli, 2010/317 sayılı kararı ile; Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun, Anayasanın 67. maddesinin son fıkrasında
ifade edilen seçim kanunları kapsamında olduğundan, Anayasanın 67.maddesinin son fıkrası hükmü gereği seçim kanunlarındaki değişiklikler yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmayacağından; Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında
5982 sayılı Kanunun, Anayasanın 175 ve 3376 Sayılı Kanunun 2. maddesi hükümleri gereği halkoylamasında uygulanacak sürenin 120 gün olmasına ve
halkoylamasının 12/09/2010 Pazar günü yapılmasına,
20/05/2010 tarihli, 2010/332 sayılı kararı ile; 12 Eylül 2010 Pazar günü yapılacak olan Anayasa Değişikliğinin Halkoyuna Sunulmasının 31 Mayıs 2010
başlangıç tarihinden bitimine kadar olan dönem için ülke çapında (ulusal düzeyde) yayın yapan özel radyo ve televizyonların belirlenerek karara bağlanması için bir
komisyon oluşturulmasına,
karar verilmiştir.
Komisyonca öncelikle ülke çapında yayın yapan özel radyo ve televizyonların belirlenmesi kararlaştırılmış olmakla; konu incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 79. maddesinde; Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi, dürüstlüğü ile ilgili bütün
işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, şikayet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama
görevinin Yüksek Seçim Kuruluna ait olduğu, Yüksek Seçim Kurulu ve diğer seçim kurullarının görev ve yetkilerinin Kanunla düzenleneceği belirtilmiştir.
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un 1. maddesinde; Özel kanunlarına göre yapılacak milletvekili, il genel
meclisi üyeliği, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, muhtarlık, ihtiyar meclisi üyeliği, ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde ve Anayasa değişikliklerine
ilişkin kanunların halk oyuna sunulmasında bu Kanun hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüştür.
Anılan Kanun’un 55/A maddesinin;
Birinci fıkrasında; seçimlerin başlangıç tarihinden oy verme gününün bitimine kadar özel radyo ve televizyon kuruluşlarının yapacakları yayınlarda; 2954
sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu’nun 5., 20., 22., 23., maddeleri ile 31. maddesinin ikinci fıkrası hükümlerine tâbi olduğu,
İkinci fıkrasında; birinci fıkra hükmüne göre özel radyo ve televizyonların yayın ilkelerinin belirlenmesinde Yüksek Seçim Kurulunun görevli ve yetkili
olduğu,
Üçüncü fıkrasında; yapılacak yayınların bu ilkelere uygunluğunun gözetim, denetim ve değerlendirilmesinde, ülke çapında yayın yapan özel radyo ve
televizyonlar için Yüksek Seçim Kurulu; bunun dışında yayın yapan özel radyo ve televizyonlar için yayının yapıldığı yer ilçe seçim kurullarının görevli ve yetkili
olduğu,
Son fıkrasında da; Ülke çapında yayın yapan özel radyo ve televizyonların hangileri olduğunu belirlemeye Yüksek Seçim Kurulunun yetkili olduğu,
belirtilmiş,
2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu’nda da “seçim hukuku” yönünden yayın ilkelerine yer verilmiştir.
Konunun bu hükümler ışığında incelenmesi gerekmektedir.
Anayasa’nın 79. maddesi hükümleri ile 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un 14. maddesinde, Yüksek Seçim
Kurulunun görev ve yetkileri; seçimlerin düzen ve dürüstlük içinde yapılması ve bu konuyla ilgili kararları almakla sınırlandırılmıştır.
Bu hükümler çerçevesinde 3959 sayılı Kanunla eklenen 298 sayılı Kanunun 55/A. maddesi ve aynı maddeyi değiştiren 4928 sayılı Kanunla, Yüksek Seçim
Kurulu’na verilen görev ve yetkilerin bu sınırlar içinde yerine getirilmesi gerekir.
Özellikle Kanunda yerel düzeyde yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarının yayınlarının gözetim, denetim ve değerlendirilmesinde, yayının
yapıldığı yer ilçe seçim kurullarının görevli ve yetkili kılınacak merciler olduğu göz önünde tutularak;
3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun’un 3. maddesinin;
l) bendinde; “Ulusal yayın: Bütün ülkeye yapılan radyo, televizyon ve veri yayınını,”
m) bendinde; “Bölgesel yayın: Birbirine komşu en az üç il ve en çok bir coğrafî bölge alanının asgarî yüzde yetmişine yapılan radyo, televizyon ve veri
yayınını,”
n) bendinde; “Yerel yayın: Mülkî taksimat itibarıyla en az bir ilçe (merkez ilçe dahil) veya bir ilin alanının en az yüzde yetmişine yapılan radyo, televizyon ve
veri yayınını,”
ifade ettiği hükmü yer almaktadır.
Bunlardan hareketle, “Yayının yapıldığı yer” kavramının ise yönetim ve yayın merkezinin bulunduğu yer olarak anlaşılması gerekir.
Bu kavramlar ve ölçütlere göre ülke çapında (ulusal düzeyde) yayın yapan radyo ve televizyonların belirlenmesiyle Yüksek Seçim Kurulu ile ilçe seçim
kurullarının görev ve yetki alanları da belirlenmiş olacaktır.
Ülke çapında (ulusal düzeyde) yayın ölçütlerine uyan televizyonlarla radyolar ülke çapında (ulusal düzeyde) yayın yapan televizyon ve radyolar olarak
belirlenmelidir.
Özel radyo ve televizyonların seçim dönemindeki yayınlarında uygulayacakları yayın ilkelerinin belirlenmesinde de 298 sayılı Kanunun 55/A maddesi
hükümlerinin öncelikle göz önünde bulundurulması gerekir.
12 Eylül 2010 tarihinde yapılacak olan halkoylaması iş ve işlemlerine başlanılmasıyla birlikte, Kurulumuz Başkanlığının 25/05/2010 tarih ve 2093 sayılı
yazısı ile; 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un 55/A maddesinin son fıkrası gereğince; Ülke çapında yayın yapan özel
radyo ve televizyon kanallarının (hangi tür yayın Analog – Dijital yaptıklarının), tam adı, yazışma adresi ve telefon numaraları Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
Başkanlığından sorulmuş ve alınan cevabi yazıda;
Karasal, uydu ve kablo ortamında ulusal lisans tipine uygun olarak ülke çapında yayın yapan televizyon kanallarının;
ASU TV, SHOW TV, SHOW TÜRK, 6 NEWS, TV 5, SKY TURK, KANAL B, ÜLKE TV, BUGÜN TV, Blomberg HT, CİNE 5, HABER TÜRK, KANAL
9, 24, TV 58, KANAL D, SAMANYOLU HABER, FLASH TV, HALK TV, KANAL 7, HİLAL TV, FOX, STAR TV, AKSU TV, BEYAZ TV, KANAL ÇAY,
KANAL 35, BENGÜ TÜRK TV, CNN TÜRK, TV KAYSERİ, KANAL 3, MELTEM TV, TV 8, TV NET, NTV, TV 52, CEM TV, STV, T TÜRK TV, TEK
RUMELİ TV, TEMPO HABER TV, TGRT HABER, ATV, ATV AVRUPA, YENİ ASIR, ULUSAL 1, KANAL URFA, KANAL TÜRK, YENİ KOCAELİ TV,
NTV SPOR, SMART TV/AKILLI TV, SHOWPLUS, SHOWMAX, MOVİEMAX, MOVİEMAX 2, TOPRAK, HİTS NR1, EURO FUTBOL, D SPOR, 67 TV,
YUMURCAK TV, TNT, CNBC-e, DİZİMAX, FB TV, SİNEMA TV AİLE, HİSTORY, PEMBE SMART, GALA, HD TV SMART, ACTİONMAX, MYMAX,
KRAL TV, YABAN TV, TURK MAX, SHOPPING TV 1, JOJO, VİVA, MGM, POWER TÜRK, İZ, SİNEKLASİK 1 TV, MAVİ KARADENİZ TV, Z TV,
ESTORE TV, EXPO CHANNEL, TGRT BELGESEL, MAXİ TV, KARAMEL TV, FOX LİFE, COMEDY SMART, COMEDYMAX, FX, E2, MAX SMART,
HOME TV, MTV, TÜRKÇE TV, BİZ TV, DREAM, TEMPO TATLISES TV, DREAM TÜRK, TEMPO TÜRK, RUMELİ TV, BEYAZ PERDE, SİNEMA TV,
GOLDMAX, MOVİESMART, GOLDMAX 2, SİNEMA TV 2, LİG TV, TJK TV, SPORMAX, DİGİ, MEHTAP TV, AKS TV, YEŞİLÇAM SMART, FUTBOL
SMART, DOST TV, AİRPORT TV, KARADENİZ TÜRK, SEMERKAND TV,
Karasal ve uydu ortamında ulusal lisans tipine uygun olarak ülke çapında yayın yapan radyo kanallarının ise;
AKRA FM, SHOW RADYO, ALEM FM, BEST FM, ABC FM, DÜNYA RADYO, GÖZYAŞI UYDU, RADYO 7, RADYO GÖRKEM, İSTANBUL FM
TÜRKİYE, VİRGİN RADYO, RD KLAS, MARMARA FM, RADYO 5, MELTEM FM, METRO FM, NTV RADYO, RADYO İKİBİN İSTANBUL, RADYO D,
RADYO VATAN, BURÇ FM, SÜPER FM, RD TATLISES, TGRT FM, RADYO TURKUVAZ, RADYO 15, POWER FM, MORAL FM, KRAL FM, RADYO
VİVA, RADYO TİME TÜRKİYE, NUMBER ONE, RADYO MYDONOSE, POWER TÜRK, PAL FM, SLOW TÜRK, MASAL RD,
oldukları bildirilmiştir.
Açıklanan hukuki temeller ve gerekçeler ışığında ülke çapında yayın yapan televizyon ve radyoların yukarıda belirtildiği şekilde saptanması gerektiği
sonucuna varılmıştır.
S O N U Ç:
Açıklanan nedenle;
1- 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 3. maddesinin;
l) bendinde; “Ulusal yayın: Bütün ülkeye yapılan radyo, televizyon ve veri yayınını,”
m) bendinde; “Bölgesel yayın: Birbirine komşu en az üç il ve en çok bir coğrafî bölge alanının asgarî yüzde yetmişine yapılan radyo, televizyon ve veri
yayınını,”
n) bendinde; “Yerel yayın: Mülkî taksimat itibarıyla en az bir ilçe (merkez ilçe dahil) veya bir ilin alanının en az yüzde yetmişine yapılan radyo, televizyon ve
veri yayınını,”
ifade ettiğine,
2- Yayının yapıldığı yer kavramından, yayın yönetim ve merkezinin bulunduğu yerin anlaşılması gerektiğine,
3- Bu ölçütlere göre Türkiye’de ve Türkiye’ye yönelik olarak ülke çapında Türkçe yayın yapan;
a) Özel Televizyonların,
ASU TV, SHOW TV, SHOW TÜRK, 6 NEWS, TV 5, SKY TURK, KANAL B, ÜLKE TV, BUGÜN TV, Blomberg HT, CİNE 5, HABER TÜRK, KANAL
9, 24, TV 58, KANAL D, SAMANYOLU HABER, FLASH TV, HALK TV, KANAL 7, HİLAL TV, FOX, STAR TV, AKSU TV, BEYAZ TV, KANAL ÇAY,
KANAL 35, BENGÜ TÜRK TV, CNN TÜRK, TV KAYSERİ, KANAL 3, MELTEM TV, TV 8, TV NET, NTV, TV 52, CEM TV, STV, T TÜRK TV, TEK
RUMELİ TV, TEMPO HABER TV, TGRT HABER, ATV, ATV AVRUPA, YENİ ASIR, ULUSAL 1, KANAL URFA, KANAL TÜRK, YENİ KOCAELİ TV,
NTV SPOR, SMART TV/AKILLI TV, SHOWPLUS, SHOWMAX, MOVİEMAX, MOVİEMAX 2, TOPRAK, HİTS NR1, EURO FUTBOL, D SPOR, 67 TV,
YUMURCAK TV, TNT, CNBC-e, DİZİMAX, FB TV, SİNEMA TV AİLE, HİSTORY, PEMBE SMART, GALA, HD TV SMART, ACTİONMAX, MYMAX,
KRAL TV, YABAN TV, TURK MAX, SHOPPING TV 1, JOJO, VİVA, MGM, POWER TÜRK, İZ, SİNEKLASİK 1 TV, MAVİ KARADENİZ TV, Z TV,
ESTORE TV, EXPO CHANNEL, TGRT BELGESEL, MAXİ TV, KARAMEL TV, FOX LİFE, COMEDY SMART, COMEDYMAX, FX, E2, MAX SMART,
HOME TV, MTV, TÜRKÇE TV, BİZ TV, DREAM, TEMPO TATLISES TV, DREAM TÜRK, TEMPO TÜRK, RUMELİ TV, BEYAZ PERDE, SİNEMA TV,
GOLDMAX, MOVİESMART, GOLDMAX 2, SİNEMA TV 2, LİG TV, TJK TV, SPORMAX, DİGİ, MEHTAP TV, AKS TV, YEŞİLÇAM SMART, FUTBOL
SMART, DOST TV, AİRPORT TV, KARADENİZ TÜRK, SEMERKAND TV,
b) Özel Radyoların;
AKRA FM, SHOW RADYO, ALEM FM, BEST FM, ABC FM, DÜNYA RADYO, GÖZYAŞI UYDU, RADYO 7, RADYO GÖRKEM, İSTANBUL FM
TÜRKİYE, VİRGİN RADYO, RD KLAS, MARMARA FM, RADYO 5, MELTEM FM, METRO FM, NTV RADYO, RADYO İKİBİN İSTANBUL, RADYO D,
RADYO VATAN, BURÇ FM, SÜPER FM, RD TATLISES, TGRT FM, RADYO TURKUVAZ, RADYO 15, POWER FM, MORAL FM, KRAL FM, RADYO
VİVA, RADYO TİME TÜRKİYE, NUMBER ONE, RADYO MYDONOSE, POWER TÜRK, PAL FM, SLOW TÜRK, MASAL RD,
olduğuna,
4- Kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasına ve ayrıca karar özetinin TRT bildirisi olarak kamuoyuna duyurulmasına,
5- Kararın bir örneğinin Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Başkanlığı ile İçişleri Bakanlığına gönderilmesine,
5/6/2010 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Başkan
Ali EM
Başkanvekili
Kırdar ÖZSOYLU
Üye
Mehmet KILIÇ
Üye
Bahadır DOĞUSOY
Üye
Hüseyin EKEN
Üye
M.Zeki ÇELEBİOĞLU
Üye
Muharrem COŞKUN
Üye
Turan KARAKAYA
Üye
Nilgün İPEK
Üye
Halim AŞANER
[R.G. 5 Haziran 2010 – 27602 - Mükerrer]
—— • ——
Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığından:
Karar No: 365
- KARAR Cumhurbaşkanlığınca Kurulumuz Başkanlığına gönderilen 12/05/2010 tarihli, B.01.0.KKB.01-18/D-1-296 sayılı yazı ile; Türkiye Büyük Millet Meclisi
Genel Kurulu’nca 07/05/2010 tarihinde kabul edilen 5982 sayılı “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”un,
Anayasa’nın 175. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca, halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazetede yayımlanması için Başbakanlığa gönderildiği belirtilerek,
Anayasanın 175. maddesi ve 3376 sayılı Kanun uyarınca gereğinin yapılması istenilmiş olup, 5982 sayılı Kanun 13/05/2010 tarihli Resmi Gazetenin 27580 sayılı
nüshasında yayımlanmıştır.
Yüksek Seçim Kurulunca;
13/05/2010 tarihli, 2010/317 sayılı karar ile; Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun, Anayasanın 67. maddesinin son fıkrasında
ifade edilen seçim kanunları kapsamında olduğundan, Anayasanın 67. maddesinin son fıkrası hükmü gereği seçim kanunlarındaki değişiklikler yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmayacağından; Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında
5982 sayılı Kanunun, Anayasanın 175 ve 3376 Sayılı Kanunun 2. maddesi hükümleri gereği halkoylamasında uygulanacak sürenin 120 gün olmasına ve
halkoylamasının 12/09/2010 Pazar günü yapılması,
20/05/2010 tarihli, 2010/331 sayılı karar ile; Yurt Dışı Seçmen Kütüğüne kayıtlı seçmenlerin gümrük kapılarında oy kullanabilmelerine imkan tanınması,
20/05/2010 tarihli, 2010/332 sayılı karar ile; Anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulmasında; hangi gümrük kapılarında oy kullanılacağı, bunlardan
hangilerinde tatil günleri dahil 24 saat ve hangilerinde de daha az süreyle oy kullanılabileceği, gümrük kapılarında yapılacak oy verme işlemlerinde görev alacak
seçim kurulları, sandık kurullarının adedi, hangi ilçe seçim kuruluna bağlı oldukları, üyelerin ve yedeklerin sayısı, bunların hangi görevlilerden teşkil edileceği,
görev süreleri ve kullanılacak oy zarfları renkleri ile sair ilke ve esasların belirlenmesi için komisyon oluşturulması,
öngörülmüştür.
Bu çerçevede Emniyet Genel Müdürlüğüne yazı yazılmış ve gelen cevabi yazı ile eki çizelgeler incelenmiş olup,
Komisyon tarafından sunulan bu konudaki rapor incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
A) Komisyon Raporunda belirtildiği üzere; 3376 sayılı Kanunun 1. maddesinde halkoylamalarında, bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde 298 sayılı
Kanunun bu kanuna aykırı olmayan hükümlerinin tatbik edileceği belirtilmiştir.
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 94/E maddesinin üçüncü fıkrasında, hangi gümrük kapılarında oy
verilebileceği ve bunlardan hangilerinde tatil günleri dahil 24 saat, hangilerinde daha az süreyle oy kullanılabileceğini tespit etmeye Yüksek Seçim Kurulu yetkili
kılınmıştır.
Bu yetkiye dayanılarak;
Emniyet Genel Müdürlüğünün son üç yılın Temmuz – Ağustos - Eylül aylarında yurttaşların gümrük kapılarından giriş ve çıkışlarını gösterir 28/05/2010 gün
ve B.05.1.EMG.0.13-2342/15200/98778 sayılı yazısına ekli istatistiki veri bilgileri ile 22 Temmuz 2007 tarihinde yapılan Milletvekili Genel Seçimleri ve 21 Ekim
2007 tarihinde yapılan Halkoylamasında bir kısım gümrük kapılarında kullanılan oy sayıları da göz önünde bulundurularak, yurtdışı seçmen kütüğüne kayıtlı
seçmenlerin gümrük kapılarında seçime katılımını artırmak ve daha rahat oy kullanmalarını sağlamak amacıyla, 2007 yılında kurulan dokuz adet gümrük kapısına
ilaveten onaltı gümrük kapısında daha sandık kurulu kurularak toplam yirmibeş gümrük kapısı aşağıda gösterildiği şekilde tespit edilmiştir.
Karayolu Gümrük Kapılarının;
- Ağrı İli Doğubeyazıt İlçesinde Gürbulak,
- Artvin İli Hopa İlçesinde Sarp,
- Edirne İli Merkez İlçesinde Kapıkule,
- Edirne İli İpsala İlçesinde İpsala,
- Edirne İli Lalapaşa İlçesinde Hamzabeyli,
- Hakkari İli Yüksekova İlçesinde Esendere,
- Hatay İli Reyhanlı İlçesinde Cilvegözü,
- Hatay İli Yayladağı İlçesinde Yayladağı,
- Iğdır İli Aralık İlçesinde Dilucu,
- Kırklareli İli Merkez İlçesinde Dereköy,
- Kilis İli Merkez İlçesinde Öncüpınar,
- Mardin İli Nusaybin İlçesinde Nusaybin,
- Şanlıurfa İli Akçakale İlçesinde Akçakale,
- Şırnak İli Silopi İlçesinde Habur,
Hava Limanı Gümrük Kapılarının;
- Adana İli Seyhan İlçesinde Şakirpaşa,
- Ankara İli Çubuk İlçesinde Esenboğa,
- Antalya İli Muratpaşa İlçesinde Antalya,
- Gaziantep İli Oğuzeli İlçesinde Gaziantep,
- İstanbul İli Bakırköy İlçesinde Atatürk,
- İstanbul İli Pendik İlçesinde Sabiha Gökçen,
- İzmir İli Gaziemir İlçesinde Adnan Menderes,
- Kayseri İli Kocasinan İlçesinde Erkilet,
- Muğla İli Milas İlçesinde Bodrum,
- Muğla İli Dalaman İlçesinde Dalaman,
Deniz Limanı Gümrük Kapısının;
- Mersin İli Silifke İlçesinde Taşucu,
Bu gümrük kapılarında oy verme işleminin 03 Ağustos 2010 Salı günü Yüksek Seçim Kurulunun o çevre için belirleyeceği saatte başlatılması, 12 Eylül 2010
Pazar günü Yüksek Seçim Kurulunun yine o çevre için belirleyeceği saatte bitirilmesi kararlaştırılmıştır.
B) Bu cümleden olarak, 12 Eylül 2010 Pazar günü yapılacak Anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulmasında mevcut ilçe seçim kurulları dışında, aşağıda
yazılı gümrük kapılarında ayrıca gümrük kapıları ilçe seçim kurulları oluşturulması kabul edilmiştir.
1) Ağrı İli Doğubeyazıt İlçesi Gürbulak karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Doğubeyazıt İlçesinde
Doğubeyazıt 1. Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
2) Artvin İli Hopa İlçesi Sarp karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Hopa İlçesinde Hopa 1. Gümrük Kapısı İlçe
Seçim Kurulu (1 İlçe),
3) Edirne İli Merkez İlçesi Kapıkule karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Edirne Merkez İlçesinde Edirne 1.,
Edirne 2. ve Edirne 3. Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulları (3 İlçe),
4) Edirne İli İpsala İlçesi İpsala karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere İpsala İlçesinde İpsala 1. ve İpsala 2.
Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulları (2 İlçe),
5) Edirne İli Lalapaşa İlçesi Hamzabeyli karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Lalapaşa İlçesinde Lalapaşa 1.
Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
6) Hakkari İli Yüksekova İlçesi Esendere karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Yüksekova İlçesinde Yüksekova
1. Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
7) Hatay İli Reyhanlı İlçesi Cilvegözü karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Reyhanlı İlçesinde Reyhanlı 1.
Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
8) Hatay İli Yayladağı İlçesi Yayladağı karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Yayladağı İlçesinde Yayladağı 1.
Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
9) Iğdır İli Aralık İlçesi Dilucu karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Aralık İlçesinde Aralık 1. Gümrük Kapısı
İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
10) Kırklareli İli Merkez İlçesi Dereköy karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Kırklareli Merkez İlçesinde
Kırklareli 1. Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
11) Kilis İli Merkez İlçesi Öncüpınar karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Kilis İli Merkez İlçesinde Kilis 1.
Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
12) Mardin İli Nusaybin İlçesi Nusaybin karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Nusaybin İlçesinde Nusaybin 1.
Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
13) Şanlıurfa İli Akçakale İlçesi Akçakale karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Akçakale İlçesinde Akçakale 1.
Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
14) Şırnak İli Silopi İlçesi Habur karayolu gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Silopi İlçesinde Silopi 1. ve Silopi 2.
Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (2 İlçe),
15) Adana İli Seyhan İlçesi Şakirpaşa hava limanı gümrük kapısında oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Seyhan İlçesinde Seyhan 1. Gümrük Kapısı
İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
16) Ankara İli Çubuk İlçesi Esenboğa hava limanı gümrük kapısında oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere, Çubuk İlçesinde Çubuk 1., Çubuk 2. ve
Çubuk 3. Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulları (3 İlçe),
17) Antalya İli Muratpaşa İlçesi Antalya hava limanı gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Muratpaşa İlçesinde Muratpaşa
1. ve Muratpaşa 2. Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulları (2 İlçe),
18) Gaziantep İli Oğuzeli İlçesi Gaziantep hava limanı gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Oğuzeli İlçesinde Oğuzeli 1.
Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
19) İstanbul İli Bakırköy İlçesi Atatürk hava limanı gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Bakırköy İlçesinde Bakırköy 1.,
Bakırköy 2., Bakırköy 3., Bakırköy 4. ve Bakırköy 5. Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulları (5 İlçe),
20) İstanbul İli Pendik İlçesi Sabiha Gökçen hava limanı gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Pendik İlçesinde Pendik 1.
ve Pendik 2. Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulları (2 İlçe),
21) İzmir İli Gaziemir İlçesi Adnan Menderes hava limanı gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Gaziemir İlçesinde
Gaziemir 1. ve Gaziemir 2. Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulları (2 İlçe),
22) Kayseri İli Kocasinan İlçesi Erkilet hava limanı gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Kocasinan İlçesinde Kocasinan 1.
Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
23) Muğla İli Milas İlçesi Bodrum hava limanı gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Milas İlçesinde Milas 1. Gümrük
Kapısı İlçe Seçim Kurulu
(1 İlçe),
24) Muğla İli Dalaman İlçesi Dalaman hava limanı gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Dalaman İlçesinde Dalaman 1.
Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulu (1 İlçe),
25) Mersin İli Silifke İlçesi Taşucu deniz limanı gümrük kapısında yapılacak oy verme işlemlerinde görevli olmak üzere Silifke İlçesinde Silifke 1. Gümrük
Kapısı İlçe Seçim Kurulları (1 İlçe),
oluşturulmuştur.
Yukarıda sayılan gümrük kapılarında oy verme işlemlerinin başladığı 03 Ağustos 2010 Salı gününden sonra fazla sayıda oy kullanıldığı saptandığı taktirde,
Yüksek Seçim Kurulu gümrük kapısı ilçe seçim kurulu sayısını arttırabilecektir.
C) Gümrük Kapıları İlçe Seçim Kurullarının Oluşumu:
Gümrük kapıları ilçe seçim kurullarının; 298 sayılı Kanunun 18 ve 19 uncu maddelerine göre ve aşağıda açıklandığı gibi kurulmaları, gümrük kapılarında oy
verme işlemleriyle sınırlı görev yapmaları benimsenmiştir.
Gümrük kapılarında oy verme 03 Ağustos 2010 Salı günü Yüksek Seçim Kurulunun o çevre için belirleyeceği saatte başlayacağına göre; oy vermeden önceki
hazırlık işleri, sandık kurullarının oluşumundan sonra başkan ve üyelerine tebligat yapılması gerekmesi gibi işlemler nazara alınarak gümrük kapısı ilçe seçim
kurullarının o yerlerdeki il ve ilçe seçim kurullarının oluşumu dışında kalan en kıdemli hakimin başkanlığında dört üyeden oluşturulması, bunlardan iki asıl üyenin
Devlet Memurlarından, diğer iki asıl üyenin ise 298 sayılı Kanunun 94/E maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak, son milletvekili genel seçiminde o ilçede en çok
oy almış olan ve o ilçede teşkilatı bulunan 2 (İki) siyasi partiden isim istenilerek, gümrük kapısı ilçe seçim kurulunun siyasi partili üyelerinin belirlenmesi ve 17
Temmuz 2010 Cumartesi günü saat: 17.00’ye kadar kurulması gerekli görülmüştür.
Doğubeyazıt, Hopa, Edirne Merkez, İpsala, Lalapaşa, Yüksekova, Reyhanlı, Yayladağı, Aralık, Kırklareli Merkez, Kilis Merkez, Nusaybin, Akçakale, Silopi,
Seyhan, Çubuk, Muratpaşa, Oğuzeli, Bakırköy, Pendik, Gaziemir, Kocasinan, Milas, Dalaman ve Silifke Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulları kendilerine bağlı
olarak üçer adet sandık kurulu oluşturur. Her seçim kurulu lüzum gördüğü takdirde sandık kurulu adedini artırmaya veya azaltmaya yetkilidir. Yeni kurulan ilçe
seçim kurullarının görevleri 12 Eylül 2010 Pazar günü yapılacak olan Anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulması sonucunun Yüksek Seçim Kurulunca ilanı
üzerine sona erer.
D) Gümrük kapılarında görev alacak sandık kurullarının oluşumu:
Gümrük kapılarında yapılacak oy verme işlemleri nedeniyle bu kapılarda görev yapacak olan sandık kurullarına düşecek görevlerin, oy vermeyi sağlama ve
verilecek oyları ilgili gümrük kapısı ilçe seçim kurullarına zarfları açmadan ve sayım döküm işlemlerine tabi tutmadan teslim etmekten ibaret bulunması karşısında;
bu kurulların yapısındaki siyasi parti temsilcilerinin katılımı da sağlanarak, kurulların sayısal oluşumu; eleman sağlanmasındaki güçlük ve tasarruf ilkeleri de
dikkate alınarak 298 sayılı Kanunun 94/E maddesinin öngördüğü yetkiye dayanılarak belirlenmiştir.
Bu açıklamaların ışığında gümrük kapılarında oluşturulacak olan sandık kurullarının;
1- Bir başkan ile dört üyeden oluşturulması,
2- 12 Eylül 2010 Pazar günü yapılacak Anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulmasında gümrük kapılarında görev alacak her sandık kurulu başkanının
Devlet memurları arasından, üyelerinin ise; ikisinin Devlet memurlarından ya da o çevrede bulunan sandık kurullarında görev verilmesinde sakınca bulunmayan
kimselerden, diğer ikisinin de, 298 sayılı Kanunun 23. maddesindeki şartları taşıyan siyasi partilerden isim bildirmeleri istenilerek belirlenmesi gerekir.
Doldurulamadığı takdirde aynı koşulları taşıyan siyasi partilerin bildireceği isimlerden iki asıl iki yedek üyenin belirlenmesi suretiyle sandık kurulu oluşturulur.
Sandık kurulunun memur üyelerinin aynı usullerle birer yedeklerinin de bulunması gerekir.
Sandık kurullarının Kurulumuzca tespit ve ilan edilecek tarihte kurulması 298 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin amir hükmü gereğidir. Sandık kurullarının
başkan ve üyelerinin tespit edilerek tebligat yapılması, kurs ve malzeme teslimi için gerekli süreler nazara alınarak sandık kurullarının oluşturulması çalışmalarına
17 Temmuz 2010 Cumartesi günü başlanılması ve en geç 24 Temmuz 2010 Cumartesi günü saat: 17.00’ye kadar tamamlanması gerekir. Bu sebeple özel biçimde
oluşturulacak olan sandık kurullarının; görev ve yetkilerine ait açıklamanın kararın eki olan Örnek: 145/I sayılı genelgede ayrıntılı bir şekilde gösterilmesi kabul
edilmiştir.
E) 12 Eylül 2010 Pazar günü yapılacak Anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulmasında gümrük kapılarında 03 Ağustos 2010 Salı gününde başlayacak oy
verme işleminde, Yüksek Seçim Kurulunca hazırlanan filigranlı sarı renkteki zarflar ile beyaz renk üzerine “Evet”, kahverengi renk üzerine “Hayır” ibareleri
bulunan birleşik oy pusulaları ile “Evet” veya “Tercih” mührünün kullanılmasına karar verilmiştir.
SONUÇ:
Açıklanan sebeplerle;
1 – Gümrük kapılarında, Türkiye Cumhuriyeti pasaportuna sahip ve yalnızca bu pasaport ile oy kullanacak yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı vatandaşların oy
verme işlemlerinin 03 Ağustos 2010 Salı günü Yüksek Seçim Kurulunun o çevre için belirleyeceği saatte başlatılmasına ve 12 Eylül 2010 Pazar günü Yüksek
Seçim Kurulunun yine o çevre için tespit edeceği halkoylamasının bitiş saatine kadar devam etmesine,
2 – Gürbulak Karayolu, Sarp Karayolu, Kapıkule Karayolu, İpsala Karayolu, Hamzabeyli Karayolu, Esendere Karayolu, Cilvegözü Karayolu, Yayladağı
Karayolu, Dilucu Karayolu, Dereköy Karayolu, Öncüpınar Karayolu, Nusaybin Karayolu, Akçakale Karayolu, Habur Karayolu, Şakirpaşa Hava Limanı, Esenboğa
Hava Limanı, Antalya Hava Limanı, Gaziantep Hava Limanı, Atatürk Hava Limanı, Sabiha Gökçen Hava Limanı, Adnan Menderes Hava Limanı, Erkilet Hava
Limanı, Bodrum Hava Limanı, Dalaman Hava Limanı ve Taşucu Deniz Limanı gümrük kapılarında tatil günleri dahil 24 saat süre ile oy kullanabilmelerine,
3 – Oy verme işlemlerinde görev almak üzere; Doğubeyazıt İlçesinde bir, Hopa İlçesinde bir, Edirne Merkez İlçede üç, İpsala İlçesinde iki, Lalapaşa
İlçesinde bir, Yüksekova İlçesinde bir, Reyhanlı İlçesinde bir, Yayladağı İlçesinde bir, Aralık İlçesinde bir, Kırklareli Merkez İlçede bir, Kilis Merkez İlçede bir,
Nusaybin İlçesinde bir, Akçakale İlçesinde bir, Silopi İlçesinde iki, Seyhan İlçesinde bir, Çubuk İlçesinde üç, Muratpaşa İlçesinde iki, Oğuzeli İlçesinde bir,
Bakırköy İlçesinde beş, Pendik İlçesinde iki, Gaziemir İlçesinde iki, Kocasinan İlçesinde bir, Milas İlçesinde bir, Dalaman İlçesinde bir ve Silifke İlçesinde bir
gümrük kapısı ilçe seçim kurulu oluşturulmasına, oy verme süresince oy kullanacak seçmen sayısına göre sayım ve döküm işlemlerini kolaylaştırmak üzere
gerektiğinde bu kapılarda Yüksek Seçim Kurulu kararı ile yeni gümrük kapısı ilçe seçim kurullarının oluşturulabileceğine,
4 – Kurulan her gümrük kapısı ilçe seçim kuruluna bağlı olarak yeteri kadar sandık kurulu oluşturulması gerektiğine, ilçe seçim kurullarının ihtiyaca göre
sandık kurulu sayılarını eksiltmeye ve arttırmaya yetkili olduklarına,
5 – Gümrük kapısı ilçe seçim kurulları ile sandık kurullarının yukarıda gerekçe bölümünün (C) ve (D) bentlerinde açıklanan esaslara göre oluşturulmasına,
6 – Gümrük kapılarındaki oy vermede, “Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu” filigranlı sarı renkli oy zarflarının ve beyaz renk üzerinde “Evet”,
kahverengi renk üzerinde “Hayır” ibareleri bulunan ve iki ayrı renkten oluşan birleşik oy pusulaları ile “Evet” veya “Tercih” mührünün kullanılması gerektiğine,
7 – Gümrük kapısı ilçe seçim kurullarının 17 Temmuz 2010 Cumartesi günü saat: 17.00’ye kadar kurularak, oluşuma ilişkin imzalı tutanağın ve yemin
metninin bir suretinin Kurulumuz Başkanlığına gönderilmesine, sandık kurullarının da 24 Temmuz 2010 Cumartesi günü saat: 17.00’ye kadar kurulması
gerektiğine,
8 – Yukarıda belirtilen esas ve ilkeler de dikkate alınmak suretiyle hazırlanan ilişik “12 Eylül 2010 Pazar günü yapılacak Anayasa Değişikliklerinin
Halkoyuna Sunulmasında Gümrük Kapılarında Görev Yapacak Gümrük Kapısı İlçe Seçim Kurulları ve Sandık Kurullarının Görev ve Yetkileri İle Gümrük
Kapılarındaki Oy Verme İşlemlerine İlişkin Genelgenin” Örnek:145/I numarası ile kabulüne,
9 – Oy kullanılacak gümrük kapılarının ve oy verme zamanının uygun aralıklarla TRT aracılığı ile kamu oyuna duyurulmasına,
10 – Kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasına,
11 – Karar ile eki genelgenin birer örneğinin ilgili il ve ilçe seçim kurulu başkanlıkları ile siyasi partiler genel başkanlıklarına, Dışişleri Bakanlığına,
Ulaştırma Bakanlığına, Gümrük Müsteşarlığına, İçişleri Bakanlığı aracılığı ile ilgili Mülki İdari Amirliklere ve Kurulumuz İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı ile
Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğüne gönderilmesine,
09/06/2010 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Başkan
Ali EM
Başkanvekili
Kırdar ÖZSOYLU
Üye
Mehmet KILIÇ
Üye
Bahadır DOĞUSOY
Üye
Hüseyin EKEN
Üye
M. Zeki
ÇELEBİOĞLU
Üye
Muharrem
COŞKUN
Üye
Turan KARAKAYA
Üye
Mehmet KÜRTÜL
Üye
Nilgün İPEK
Üye
Halim AŞANER
(Örnek: 145/I)
12 EYLÜL 2010 PAZAR GÜNÜ YAPILACAK ANAYASA
DEĞİŞİKLİKLERİNİN HALKOYUNA SUNULMASINDA
GÜMRÜK KAPILARINDA GÖREV YAPACAK GÜMRÜK KAPISI
İLÇE SEÇİM KURULLARI VE SANDIK KURULLARININ
GÖREV VE YETKİLERİ İLE GÜMRÜK KAPILARINDAKİ
OY VERME İŞLEMLERİNE İLİŞKİN GENELGE
AMAÇ, KAPSAM VE TANIM
MADDE 1 – Bu genelge; 23/05/1987 tarih ve 3376 sayılı Kanun ile 298 sayılı Kanunun 94/E maddesine göre Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna
Sunulmasında gümrük kapılarındaki oy verme işlemleriyle gümrük kapısı ilçe seçim kurulu ve sandık kurullarının görev ve yetkilerini belirlemek amacı ile
hazırlanmıştır.
Genelgede geçen ilçe seçim kurulu “gümrük kapısı ilçe seçim kurulu“nu, sandık kurulu “gümrük kapısı sandık kurulu”nu ifade eder.
OYLAMANIN BAŞLAYACAĞI GÜN VE OY VERME SÜRESİ
MADDE 2 – Gümrük kapılarında oy verme 03 Ağustos 2010 Salı günü Yüksek Seçim Kurulunun o çevre için belirleyeceği saatte başlar, 12 Eylül 2010 Pazar
günü Yüksek Seçim Kurulunun yine o çevre için belirleyeceği halkoylamasının bitiş saatine kadar devam eder.
OYLAMAYA KATILACAK OLANLAR
MADDE 3 – Gümrük kapılarında Yurt Dışı Seçmen Kütüğüne kayıtlı olan Türk Vatandaşları oy kullanabilirler.
KULLANILACAK OY PUSULALARI, ZARFLAR VE MÜHÜR
MADDE 4 – 12 Eylül 2010 Pazar günü yapılacak Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulmasında Yüksek Seçim Kurulunca hazırlanan filigranlı sarı
renkteki zarflar ile beyaz renk üzerinde “Evet”, kahverengi renk üzerinde “Hayır” ibareleri bulunan ve iki ayrı renkten oluşan birleşik oy pusulaları ile “Evet” veya
“Tercih” mührü kullanılır.
GÜMRÜK KAPILARINDA GÖREV YAPACAK KURULLAR
MADDE 5 – Gümrük kapılarında yapılacak oy verme işlemleri Yüksek Seçim Kurulunun 09/06/2010 gün ve 365 sayılı kararı ile görevlendirilen kurullarca
yürütülecektir.
İLÇE SEÇİM KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİ
MADDE 6 – İlçe seçim kurullarının görev ve yetkileri şunlardır;
a) Gümrük kapılarında Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen sayı ve esaslara uygun surette, görev yapacak sandık kurullarını oluşturmak,
b) Oy vermenin düzenle yürütülmesini sağlamak için gereken bütün önlemleri almak ve oy verme işlemlerini denetlemek,
c) Sandık kurullarının oluşumuna, işlemlerine ve kararlarına karşı yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak,
d) Sandık kurulu başkanlarının, oy verme işlemleri ile ilgili olarak soracağı hususlara cevap vermek, sandık kurulu başkan ve üyelerinin eğitimini sağlamak,
e) Sandık kurulu başkanlarınca getirilen ve içinde oy zarfları ile tutanakların bulunduğu mühürlü torbaları teslim almak ve bunları sayım dökümün yapılacağı
güne kadar muhafaza etmek,
f) 12 Eylül 2010 Pazar günü halkoylamasının bitiş saatinden itibaren torbaları açarak süratle ve ara vermeksizin sayım ve dökümünü yapmak, buna ilişkin
tutanakları düzenlemek ve sonuçları en seri vasıtayla Yüksek Seçim Kuruluna bildirmek.
SANDIK KURULLARI
MADDE 7 –
1–
a) Gümrük kapısındaki oy verme işlemlerinde görev yapacak sandık kurullarının adedi ve bağlı olacakları ilçe seçim kurulları hakkında Yüksek Seçim
Kurulunun 09/06/2010 gün ve 365 sayılı kararı uygulanacaktır.
b) Her ilçe seçim kurulunun görev vereceği sandık kuruluna, ilçe seçim kurulunun numarası yanında sandıklara (A) dan başlayarak (B), (C), (D) gibi rumuz
verilir.
(ÖRNEK: Her ilçe seçim kurulunun görevlendireceği sandık kuruluna ayrı ayrı A, B, C, D rumuzu verilmesi halinde sandık kurulu vardiyalarının 1,
2, 3, 4 numaraları verilerek (A1, A2, A3, A4) (B1, B2, B3, B4) (C1, C2, C3, C4) (D1, D2, D3, D4) şeklinde oluşturulacaktır.)
2 – Sandık kurulları bir başkan ile dört asıl ve dört yedek üyeden oluşturulur.
a) Başkan, gümrük kapıları ile pasaport işlemleri hakkında bilgisi olanlar tercih edilmek suretiyle, devlet memurları veya görev verilmesinde sakınca
bulunmayan o bölgedeki seçmenler arasından seçilir.
b) İki asıl ve iki yedek üye, son milletvekili genel seçiminde en çok oyu almış o ilçede teşkilatı bulunan siyasi partilerce bildirilecek isimler arasından
belirlenir.
c) Diğer iki asıl ve iki yedek üye ise, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlarla, gümrük kapısının civarındaki köy veya mahalle muhtar ve ihtiyar
meclisi/heyeti üyeleri veya görev verilmesinde sakınca bulunmayan o bölgedeki seçmenler arasından seçilir.
d) Siyasi partilerce isim bildirilmemesi veya bildirilen isimlerin yedeklerinin de çağrılmasına rağmen tüm sandıkların oluşumuna yeterli olmaması halinde
eksiklik, görev verilmesinde sakınca bulunmayan o bölgedeki okur-yazar seçmenler arasından seçilecek kişilerle tamamlanabilir.
Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen gümrük kapılarında oy verme işleminin özelliği gereği sandık kurulunun görevi oy verme süresince günün 24 saati
kesintisiz devam eder. Kuşkusuz, bu sürede aynı kişilerden oluşan kurulun sürekli görev yapması düşünülemez. Bu süreklilik aşağıdaki yöntem ile sağlanır.
Bir gün 8’er saatlik dilimler halinde üçe bölünür ve sandık kurullarının kendilerine ayrılan zaman dilimi içinde görevlerini yerine getirmeleri sağlanır.
3 – Yüksek Seçim Kurulunca birden çok ilçe seçim kurulları oluşturulduğundan, her ilçe seçim kuruluna bağlı (A), (B), (C), (D) rumuzlu sandık kurulları
hakkında da yukarıda belirtilen ilkeler ayrı ayrı uygulanır.
4 – İlçe seçim kurulları, gümrük kapılarında bekleyen veya ilgililerle yaptıkları temas sonucu buralara topluca gelmesi muhtemel yurttaşların sayısını dikkate
alarak, 09/06/2010 gün ve 365 Sayılı Yüksek Seçim Kurulu kararında belirtilen yetkisini kullanarak yeni sandık kurulları oluşturabilir. (E, F, G rumuzlu kurullar
gibi)
Bu şekilde göreve başlayan yeni sandık kurulunun görev süresi, o gümrük kapısında mevcut sandık kurulunun görev süresi ile sınırlı olacaktır.
İlçe seçim kurulları, gümrük kapısında oy verme işlerinin normale döndüğünü tespit etmeleri halinde, yeni oluşturulan sandık kurullarını görevden çekerek
yedeğe alabileceklerdir.
5 – İlçe seçim kurulu başkanlıkları, oy verme süresince, sandık kurullarının görevlerini yukarıdaki fıkralarda belirtilen ilkeler doğrultusunda, aksamadan
yerine getirmelerini sağlayacak her türlü önlemleri almak ve aksama olup olmadığını sürekli denetlemekle yükümlüdürler.
İlçe seçim kurulları ile sandık kurullarının bulunduğu gümrük kapısı arasındaki ulaşımı sağlamak üzere gerekli sayıda taşıt tahsis olunacaktır.
SANDIK KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİ
MADDE 8 – Sandık kurullarının görev ve yetkileri şunlardır;
a) Görevli oldukları gümrük kapılarında yurt dışından giriş veya çıkış yapan Yurt Dışı Seçmen Kütüğüne kayıtlı oy verme yeterliği bulunan yurttaşların
serbestçe ve kolayca oy kullanabilmelerini ve oy verme işleminin düzenle yürütülmesini sağlayacak gerekli bütün önlemleri almak,
b) Gümrük kapısında sandığın konulacağı yeri belirlemek ve oy vereceklerin bu yeri kolayca bulmalarını sağlayacak işaretler koymak,
c) Oy verme işlemleri hakkında ileri sürülecek itiraz ve şikayetleri inceleyerek karara bağlamak ve kararlarını tutanak defterine geçirip altını imzalamak,
d) Kararlarına karşı yapılan itirazları derhal ilçe seçim kuruluna ulaştırmak,
e) Sandığın bulunduğu yerde bir suç işlenmesi halinde, durumu tutanağa geçirip gerekli önlemlerin alınması için güvenlik görevlilerini haberdar etmek,
f) Kendisine ayrılan görev süresinin bitiminde, bu genelgede açıklandığı üzere, sandığı açarak çıkan oy zarflarının adedi ile oy kullanan seçmenlerin sayısını
ve bunların birbirine uygunluğunu bir tutanakla tespit etmek.
MADDE 9 – Sandığın konulduğu yerde, seçmenin oyunu tam bir serbestlikle ve gizli şekilde kullanmasına veya sandık kurulunun görevini yapmasına engel
olmaya kalkışanları, oy verme işinin düzenli gitmesini aksatanları, sandık başı işlemlerinin düzenini bozmaya yeltenenleri başkan uyarır. Bu uyarıyı dinlemeyenleri
sandığın bulunduğu yerden uzaklaştırır. Bu kimse sandık kurulu üyesi ise, ancak kurul kararı ile uzaklaştırılabilir.
Bu işlerde güvenlik görevlileri, başkanın emrine göre hareket etmek zorundadır.
Sandığın konulduğu yerde ancak sandık kurulu başkanının gerektiğinde çağıracağı güvenlik görevlileri bulunur. Alınacak güvenlik önlemleri, oy verme
işlemlerinin izlenmesini engelleyecek nitelikte olamaz.
Sandık kurulu başkanı, oy vereceklerin sandığın bulunduğu yere serbestçe girmesini güçleştiren engellerin kaldırılması için gerekli önlemleri alır.
OY VERME ARAÇLARI VE TESLİMİ
MADDE 10 –
1) Genelgenin 7 nci maddesinde açıklandığı üzere oy verme süresince kesintisiz ve sıra ile dönüşümlü olarak görev yapacak sandık kurulları;
3 Ağustos 2010 Salı günü Yüksek Seçim Kurulunun o çevre için belirleyeceği saatte göreve başlayacak sandık kurulu başkanı belirtilen günden en az 48 saat
önce ilçe seçim kurulu başkanından aşağıda yazılı oy verme araçlarını tutanakla teslim alarak zamanında görevli olduğu gümrük kapısındaki oy verme yerinde
bulundurur.
a) En az iki adet olmak üzere oy sandığı,
b) Üzerinde sandık kurulu numarası bulunan sandık kurulu mührü ile (mühür numarası tutanakla belirtilir) oy vereceklerin birleşik oy pusulalarında tercih
ettikleri bölüme basacakları üzerinde “Evet” veya “Tercih” ibaresi yazılı iki adet mühür,
c) Oy kullananların pasaportlarına basılacak ve üzerine (oyunu kullanmıştır) yazılı lastik damga,
d) Her birinin üzeri ilçe seçim kurulu mührü ile mühürlenmiş ve birleşik oy pusulalarının konulmasına mahsus sarı renkli filigranlı yeteri kadar oy zarfı paketi
(zarf sayısı tutanakta belirtilir),
e) Her biri 400 adet olmak ve üzeri Yüksek Seçim Kurulu mührü ile mühürlenmiş yeteri kadar birleşik oy pusulası paketi (paket sayısı tutanakta belirtilir),
f) Onaylı boş tutanak defteri,
g) Kapalı oy verme yerine asılacak (Örnek:19) numaralı açıklama levhası,
h) Oy kullanacakların yazılacağı (Örnek:145/B) sayılı cetveller,
i) Örneklerine uygun basılı tutanak kağıtları,
j) Istampa ve mürekkebi,
k) Uygun sayıda kalem, yeteri kadar beyaz boş kağıt ile ip, mühür mumu, vs.
l) Gerektiği takdirde kapalı oy verme yeri yapımı için malzeme (Karton Paravan),
m) Bu malzemelerin içerisine konulduğu torba ve yeteri kadar boş torba,
2) Gümrük kapısında oy verme yerinde devamlı bulunması zorunlu olan; oy sandığı, sandık mührü, Evet veya Tercih mühürleri, lastik damga gibi oy verme
araçlarıyla kullanılmayan birleşik oy pusulaları, oy zarfları, basılı cetvel ve tutanaklar, tutanak defterleri ve diğer oy verme araçları bir öncekinden görevi devir alıp
sürdürecek olan sandık kurulu ekiplerince birbirlerine devir ve teslim edilecektir.
SANDIĞIN KONULACAĞI YERİN TESPİTİ
MADDE 11 – Sandığın konulacağı yeri, oy verme işinin düzenle yürütülmesini sağlayacak biçimde, sandık kurulu tespit eder. Sandığın konulacağı yerin
tespitinde, oy vereceklerin oylarını kolaylıkla, serbestçe ve gizli şekilde verebilmeleri göz önünde tutulur.
Gümrük kapılarında oy vermenin özelliği ve bu özelliğin oluşturduğu koşullar göz önünde bulundurulmalıdır. Yurda giriş ve çıkış yapacak vatandaşlar
gümrük ve pasaport işlemlerinden geçmek zorunda olduklarından oy vereceklerin oylarını kolaylıkla kullanabilmeleri bakımından, sandığın bu işlemlerin yapıldığı
alana yakın uygun bir yere konulması gerekir.
İlçe seçim kurulu başkanları, bizzat hazır bulunmak suretiyle sandığın konulacağı yerin yukarıdaki ilkelere uygun biçimde tespitinde, sandık kurullarına
nezaret edecekler ve yardımcı olacaklardır.
Ayrıca ilçe seçim kurulunca sandığın konulduğu yere yeterli sayıda elektrik ve internet hattının çekilmesi için gerekli önlemler alınır.
Sandığın konulduğu yer, oy verme süresince, çok önemli bir sebep olmadıkça değiştirilemez.
KAPALI OY VERME YERİ VE NİTELİKLERİ
MADDE 12 – Sandık kurulları, oy serbestliğini ve gizliliğini sağlayacak şekilde, kapalı oy verme yeri hazırlarlar.
Kapalı oy verme yeri, içerisi dışarıdan görülemeyecek ve oy veren kişinin birleşik oy pusulasını inceleyip tercihini kullandıktan sonra zarfın içine
koyabileceği şekil ve nitelikte olmalıdır. Kapalı oy verme yerinde masa veya benzeri bir şey bulundurulur.
Yüksek Seçim Kurulunca hazırlanıp gönderilen ve oy verme serbestliğine ve gizliliğine dair hükümleri kapsayan (Örnek:19) sayılı levha kapalı oy verme
yerine asılır.
SANDIK BAŞI İŞLERİ
MADDE 13 – Sandık kurulu başkan ve üyeleri oy verme günü göreve başlamadan önce, ilk iş olarak, sandık başında, hazır bulunanlar önünde birer birer
şöyle and içerler;
(Hiçbir tesir altında kalmaksızın, hiç kimseden korkmadan, seçim sonuçlarının tam ve doğru olarak belirmesi için görevimi kanuna göre dosdoğru
yapacağıma, namusum, vicdanım ve bütün mukaddesatım üzerine and içerim.)
Sandık kurulu başkanı, oy verme işlerine başlamadan önce, sandığın boş olduğunu sandık kurulu üyeleri ile hazır bulunanlar önünde tespit ederek sandığı
kapatır, mühür bozulmadan açılmayacak şekilde sandık kurulu mührü ile mühürlenir.
Sandık kurulu, and içme, sandığı yerleştirme, kapalı oy verme yerini düzenleme işlerini bitirdikten sonra, hazır bulunanlar önünde birleşik oy pusulaları
paketini açarak oy pusulalarını sayar, her birinin arka tarafına sandık kurulu mührünü basar, arkasında sandık kurulu mührü bulunan oy pusulasının sayısını tespit
eder. Aynı şekilde, ilçe seçim kurulu başkanından teslim alınan ve ilçe seçim kurulu başkanlığı mührü taşıyan oy zarfları paketini açar, zarfları sayar, her birinin
üzerine sandık kurulu mührünü basar. Böylece üzerinde biri ilçe seçim kurulunun, diğeri sandık kurulunun mühürleri bulunan çift mühürlü oy zarflarının sayısını
tespit eder.
Sandık kurulu, bu madde gereğince yaptığı işlemleri tutanak defterine geçirir ve imzalar.
Gümrük kapılarında oy verme işinin özelliği gereği, and içerek göreve başlayan sandık kurullarının, oy verme süresindeki görevlerinde yeniden and
içmelerine gerek yoktur. Ancak, değişiklik halinde kurula yeni katılan üye yukarıda belirtilen ilke uyarınca and içerek görevine başlar.
SANDIK KURULUNDA ÇOĞUNLUĞUN SAĞLANMASI
MADDE 14 – Sandık başında, oy verme işlemi başlamadan önce veya oy verme sırasında, sandık kurulu üyelerinden biri veya birkaçı görevini yapmazsa,
ceza hükümleri saklı kalmak üzere, yerine kuruluştaki usule göre, yedek üye getirilir. Bu mümkün olmazsa ve kurul üyeleri ikiden aşağı düşerse, tutanağa geçirilir
ve eksikler, o sandık alanında oy verme yeterliğini taşıyan ve okur-yazar olanlar arasından, başkanın seçeceği kimselerle doldurulur.
OY VERME YERİ VE ZAMANI
MADDE 15 – Yüksek Seçim Kurulunca tespit ve ilan edilen gümrük kapılarında, yine anılan kurulca ilan edilen sürelerde, bu genelge hükümleri uyarınca
Yurt Dışı Seçmen Kütüğüne kayıtlı oy verme yeterliliğine sahip olan Türk Vatandaşları, sadece gümrükten giriş veya çıkış yaparken oylarını kullanabilirler. Oy
verme isteminde bulunacaklar, pasaportlarını sandık kurulu başkanına göstermek zorundadırlar. Pasaporttan başka bir belgeyle oy kullanmak mümkün değildir.
OY VERME YETERLİLİĞİNİN TESPİTİ
MADDE 16 – Yurt Dışı Seçmen Kütüğüne kayıtlı her Türk Vatandaşı oy verme hakkına sahiptir. Seçmenin kimliğinin tespitinde Yurt Dışı Seçmen kütüğü ve
seçmenin pasaportunda gösterilen yazılı bilgilerle yetinilir.
OY VERMEDEN ÖNCEKİ İŞLER
MADDE 17 – Sandık kurulu başkanı, sandık başına gelen seçmenin pasaportunu alıp Yurt Dışı Seçmen Kütüğünde kayıtlı olup olmadığını SEÇSİS’de
SEC_005_B “Yurt Dışı Seçmen Sorgulama ve Oy Kullandı Bilgi Girişi” ekranından Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası girerek sorgular. Yurt Dışı Seçmen
Kütüğünde kaydı bulunmayan veya “Oy Kullandı” bilgisi işaretli olan veya pasaportunda “Oyunu Kullanmıştır” ibaresi bulunan vatandaşlara oy kullandırılmaz.
Vatandaş kütüğe kayıtlı ve “Oy Kullandı” bilgisi işaretli değilse Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası, adı, soyadı, cinsiyeti, ilk soyadı, baba ve ana adı, doğum
tarihi ve yeri, pasaportunun (TR- sayısı da dahil) numarası ve girişte mi çıkışta mı oy kullandığına ilişkin bilgiler Örnek: 145/B sayılı cetvele yazılır. Seçmene
üzerinde çift mühür bulunan sarı zarf ile arkası sandık kurulu mührü ile mühürlenmiş birleşik oy pusulası, “Evet” veya “Tercih” mührü ile birlikte verildikten sonra,
kendisine bu mührü birleşik oy pusulasında tercih ettiği kısmın üzerine, diğer bölüme taşırmamak suretiyle basması ve birleşik oy pusulasını katlayıp sarı zarfa
koyarak ağzını yapıştırması, zarf içine birleşik oy pusulasından başka hiçbir şey koymaması, birleşik oy pusulasının herhangi bir yerine başkaca bir işaret koyması
halinde oyunun geçersiz olacağı hatırlatılır ve kapalı oy verme yerine girmesi söylenir. (298/91, 94)
Sandıkta oy kullananların kimliklerini içeren Örnek:145/B sayılı cetvel iki nüsha olarak düzenlenir.
OY VERME
MADDE 18 – Gümrük kapılarında seçmen oy vermek için geldiğinde pasaportunu sandık kurulu başkanına tevdi eder. Sandık kurulu başkanı seçmenin
Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ile adını, soyadını, baba adını, yaşını ve pasaport numarasını tespit eder. Seçmen, sandık kurulu mührüyle mühürlenmiş olan
oy pusulası ve oy zarfı ile "Evet" veya "Tercih" yazılı mührü alarak oyunu kullanmak üzere kapalı oy yerine girer.
Oyunu genel esaslara göre kullanan seçmenin pasaportunun giriş veya çıkış yaptığına dair mühürlerin sayfasına veya yer kalmadığı takdirde uygun sayfasına
"oyunu kullanmıştır" diye bir ifade yazılır ve sandık kurulu mührüyle mühürlenerek başkanca imzalanır. Oyunu veren seçmene Örnek: 145/B sayılı çizelgeye
kimlik bilgileri yazılarak imzalatılır, ayrıca SEÇSİS’de SEC_005_B “Yurt Dışı Seçmen Sorgulama ve Oy Kullandı Bilgi Girişi” ekranında oy kullandı bilgisi
işaretlenerek bilgiler kaydedilir ve oy verme işlemi tamamlanır (298/94-E – 3376/4).
KURUL ÜYELERİNİN OY KULLANMASI
MADDE 19 – Anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulmasının bütün yurtta yapılacağı 12 Eylül 2010 Pazar günü Yüksek Seçim Kurulunun o çevre için
belirleyeceği saatten itibaren gümrük kapılarındaki oy sandıklarında görevli sandık kurulu başkanı ve üyeleri, daha önce kayıtlı oldukları sandıkların bağlı
bulunduğu ilçe seçim kurulu başkanından aldıkları “oy verme belgelerini” Örnek :142 göstermek sureti ile görevli oldukları sandıkta oy verirler. Bunların adları ve
hüviyetleri o günkü sandık seçmen listesinin sonuna yazılarak karşılarına imzaları alınır ve bu işlemler tutanağa geçirilir.
Yukarıdaki fıkra gereğince oy kullanacaklardan ilçe seçim kurulu başkanınca verilmiş belgesi bulunmayanların oy kullanmalarına hiçbir surette izin verilmez
(298/94)
GÜMRÜK KAPILARINDA SAYIM VE DEVİR İŞLEMLERİ
MADDE 20 – Gümrük kapılarında 3 Ağustos 2010 Salı günü Yüksek Seçim Kurulunun o çevre için belirleyeceği saatten başlamak üzere sekiz (8) saatte bir,
görev sırası gelen ekibe devretmesi gereken oy sandıklarında görevli sandık kurullarınca bu genelgenin 18 ila 23 üncü maddelerinde yer alan hükümler
uygulanmakla beraber aşağıda yazılı esaslarda dikkate alınır.
a) Kurulun görevli olduğu sürenin bitimi kurul başkanınca ilan edilir edilmez kurulun oy kullandırmaya ilişkin görevi sona ermiş olacağından, bu kurulun
Örnek: 145/B sayılı seçmen cetvelinde kayıtlı son seçmen oyunu kullandıktan sonra aynı genelgenin 22 ve 23 üncü maddelerinde belirtilen usuller çerçevesinde
sandık açılır ve zarfların sayımı ile torbalama işlemi yapılır. İlçe seçim kuruluna teslim edilecek oy zarflarını ve tutanak örneklerini içeren torbaların üzerine sandık
kurulu numarası da yazılır.
Sıradaki seçmenler oylarını görevi devralan sandık kurulu önünde kullanırlar.
b) Görevi devralan sandık kurulu, görev süresi biten sandık kurulunun sandığın açılması, oy zarflarının sayılması ve tutanakların düzenlenmesi işlemlerinin
sonucunu beklemeden daha önce oy verme yerinde hazır bulundurulacak olan oy sandığı ile hazırlığını tamamlar ve oy kullandırma işlemine başlar.
c) Süresi sonunda görevi yeni sandık kuruluna devredecek sandık kurulu kullanılmayan birleşik oy pusulaları ve zarfları tutanağa geçirdikten sonra ilçe
seçim kurulunca belirtilecek diğer araç ve gereçlerle birlikte görevi devralacak sandık kuruluna tutanakla teslim eder. Bu teslim sırasında kullanılmayan birleşik oy
pusulaları ve oy zarflarının adetleri kesinlikle doğru tespit edilecek, devralınan bu oy pusulaları ve zarflar bitmeden yeni paketler açılmayacaktır.
OY VERMENİN BİTİMİ
MADDE 21 – Gümrük kapılarında görevli sandık kurullarının başkanları 12 Eylül 2010 Pazar günü o çevre için Yüksek Seçim Kurulunun kabul ettiği saatte
oy vermenin bittiğini yüksek sesle ilan ederler. Ancak, sırada oy vermeyi bekleyenler varsa bunların sayıları tespit edilir. Oy verme işlemi bu seçmenler oylarını
kullanıncaya kadar devam eder. Oy verme işleminin bittiğine dair ilandan sonra sandık kurulu başkanı sandığın açılmasına ve oy zarflarının sayımına
geçileceğinden gerekli düzenlemeleri yapar ve güvenlik önlemlerini alır.
SANDIĞIN AÇILMASINDAN ÖNCEKİ İŞLEMLER
MADDE 22 – Sandığın açılması ve sonraki sayım işlemleri sayım masasında yapılır. Oy verme yerinde bulunanlar başkanın aldığı tedbirlere uymak koşulu
ile sayımı izleyebilirler.
Sandık açılmadan önce sandıkta oy verenlerin sayısı Örnek:145/B sayılı cetvelden sayılarak tespit edilir ve toplamı tutanağa geçirilir.
Kullanılmayan birleşik oy pusulaları ile zarflar sayılır, oy verenlerin sayısına eklenerek kurula teslim edilmiş bulunan birleşik oy pusulası ve zarflar toplamına
uygunluğu denetlenir. Kullanılmayan oy pusulaları ve zarfları ayrı ayrı paket haline getirilerek üzerlerine sayıları yazılır ve mühürlenir. Kullanılmayan oy pusulası
ve zarf sayısı tutanağa geçirilir.
SANDIĞIN AÇILMASI, ZARFLARIN SAYIMI
MADDE 23 – Yukarıdaki maddede yazılı işlemler tamamlandıktan sonra, oy sandığı oy verme yerinde bulunanların önünde açılarak çıkan zarflar sayılır ve
durum tutanağa geçirilir.
Oy sandığından çıkan zarf sayısı yukarıdaki maddeye göre saptanan oy verenlerin sayısı ile karşılaştırılır. Bu zarfların sayısı oy veren seçmen sayısına eşit ise
bu uygunluk tespit edilerek tutanağa geçirilir. Oy kullananların miktarı oy zarflarının sayısına eşit olmadığı takdirde bu husus varsa nedeni de açıklanarak
düzenlenecek tutanağa yazılır.
Sandık kurulunca düzenlenen bu tutanağın aslı ile seçmen cetvelinin aslı sandıktan çıkan zarflarla birlikte kurula ait torbaya konulur ve ağzı kapatılarak
mühürlenir. Kullanılmayan birleşik oy pusulaları ve zarflar diğer araç ve gereçlerle birlikte ilçe seçim kurulu başkanına teslim edilmek üzere ayrıca paketlenir.
Oy zarflarını ve tutanakları içeren ağzı mühürlü torba üzerine, tarih ve sandık numarası yazıldıktan sonra bir kurul üyesinin refakatinde sandık kurulu başkanı
tarafından en kısa sürede ilçe seçim kurulu başkanlığına tutanakla teslim edilir. Teslim sırasında torba ile birlikte tutanak ve Örnek:145/B sayılı cetvelin ikinci
nüshaları da verilir.
TORBALARIN KORUNMASI, TUTANAKLARIN SAKLANMASI
MADDE 24 – Gümrük kapılarının bağlı olduğu ilçe seçim kurulu başkanları sandık kurulu başkanlarının getirecekleri torbaları teslim almak üzere günün her
saatinde bir yetkili bulundurmakla yükümlüdürler.
Bu torbalar, ilçe seçim kurulu başkanının izni olmadan girilip çıkılamayan, devamlı kilit altında bulundurulan güvenli bir yerde koruma altında bulundurulur.
Bu yerlerin daimi güvenliğinin sağlanması bakımından mülki idare amir ve güvenlik makamları ile işbirliği yapılarak gerekli önlemler alınır.
Torbalarla birlikte teslim alınan Örnek:145/B sayılı cetvel ve tutanak örnekleri ilçe seçim kurulu başkanı tarafından ayrı bir dosyaya konularak onun
sorumluluğunda kilitli bir yerde muhafaza edilir.
OYLARIN SAYIM VE DÖKÜMÜNE İLİŞKİN GENEL ESASLAR
MADDE 25 – Gümrük kapılarında oy vermenin başlangıç tarihinden beri kullanılan ve ilçe seçim kurullarında özel torbalarda saklanan oyların sayım ve
dökümü, oy vermenin bittiği 12 Eylül 2010 Pazar günü Yüksek Seçim Kurulunun o çevre için kabul ettiği seçimin bitiş saatinden itibaren ilgili ilçe seçim kurulunca
yapılır.
İlk önce gümrük kapılarındaki oy sandıklarından gelen ve içinde kullanılmış oy zarfıyla tutanaklar bulunan mühürlü torbalar, birden çok sandık varsa sandık
sırasına göre ayırıma tabi tutulurlar. Daha sonra her sandığa ait torbalar tarih sırasına ve bu tarih sırası dikkate alınarak kendi aralarında A, B, C ve D harfleriyle
tanımlanan sandık kurulu sıra numaralarına göre dizilirler.
İlçe seçim kurulu, gümrük kapılarında kullanılan oyların sayım ve dökümünde sandık kurulu gibi çalışacağından Kurul Başkanı;
a) Sayım ve döküm cetvellerini işlemek,
b) Oy zarflarını torbadan çıkarıp kendisine vermek,
c) Dökümü yapılmış oy pusulalarını torbaya geri atmak,
İşlemleri için kurul üyeleri arasında iş bölümü yapar.
Zarfların açılması ve oyların dökümü için önceden hazırlanan masaya görevlilerden başka kimse yaklaştırılmaz. Sayımı ve dökümü izlemek isteyenler,
başkanın bu konuda alacağı güvenlik önlemlerine ve izleme düzenine uymak zorundadırlar.
İlçe seçim kurulu başkanı sayım ve döküm işine başlamadan önce cetvellerin boş ve yazısız olduğunu orada bulunanlara gösterir. Gümrük kapılarında konulan
her sandıktan “Oy verme süresince” toplanan torbalardan çıkan oyların sayım ve dökümü yapıldıktan sonra oylarla tutanakların saklanması için yeteri kadar torba
hazırlanır.
GEÇERLİ OLMAYAN ZARFLAR VE OY PUSULALARI
MADDE 26 –
1) Aşağıda yazılı zarflar geçerli değildir:
a) Sandık kurulunca verilen sarı renkli ve çift mühürlü olmayanlar,
b) Hangi seçmen tarafından atıldığı belli olacak şekilde imza, mühür veya işaret taşıyanlar,
2) Aşağıda yazılı birleşik oy pusulaları geçersizdir:
a) Sandık kurulunca verilmeyen ve kağıdında “Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim
Kurulu” filigranı bulunmayan özel surette imal edilmiş kağıttan
yapılmayanlar,
b) Oy kullananın kimliğini belli edecek şekilde imza, mühür veya işaret taşıyanlar,
c) Arka yüzünde sandık kurulu başkanlığının mührü bulunmayanlar,
d) Özel bölümlerinden (beyaz veya kahverengi) birden fazlasına “Evet” veya “Tercih” mührü basılmış olanlar,
e) Hiçbir yerine “Evet” veya “Tercih” mührü basılmamış birleşik oy pusulaları ile her iki bölümüne de taşmış şekilde mühür basılan oy pusulaları,
f) Zarfı içinde el ilanı, herhangi bir kağıt ve madde konulmuş olanlar,
“Evet” veya “Tercih” mührü izinin oy pusulasının katlanması sonucu pusulanın herhangi yerine çıkmış olması oy pusulasını geçersiz kılmaz.
TORBALARIN AÇILMASI VE ZARFLARIN SAYIMI
MADDE 27 – İlçe seçim kurulu başkanı, 25. madde uyarınca sıraya konulmuş bulunan torbaları birden fazla sandık varsa birinci sandıktan, en eski
tarihlisinden ve varsa “A” işaretli olanından başlayarak teker teker açar. Mührü çözülerek açılan torba masanın üzerine boşaltıldıktan sonra, tutanak ile seçmen
cetveli incelenerek bir kenara konulur ve zarflar sayılır. Zarflar tek tek elden geçirilerek önce sarı renkli ve çift mühürlü olmayan veya seçmenin kimliğini belli
edecek şekilde işaretlenmiş bulunan zarflar ayrılır. Kalan zarfların oyunu kullanan seçmen sayısından fazla çıkması halinde kurul başkanı eşitliği sağlayacak sayıda
zarfı gelişigüzel çekerek ayırır. Ayrılan bu zarfların sayısı tutanağa geçirilir ve bu zarflar açılmadan derhal yakılarak imha edilir.
Zarf sayısı, oy kullanan seçmen sayısına böylece eşit hale getirildikten sonra geçerli zarflar sayılarak torbaya konulur ve ara verilmeden sayım ve döküme
başlanır.
ZARFLARIN AÇILMASI, OYLARIN SAYIMI VE DÖKÜMÜ
MADDE 28 – Başkan tarafından görevlendirilen üye oy zarflarını torbadan teker teker alarak başkana verir. Başkan oy zarfını açar, oy pusulasını herkesin
görebileceği ve işitebileceği
şekilde “Evet” veya “Tercih” mührünün birleşik oy pusulasında hangi rengi ve ibareyi taşıyan bölümü üzerine basıldığını dikkate alarak “Evet” veya “Hayır”
diye okur, torbaya atılmak üzere bu iş için görevlendirilen üyeye verir. Oy pusulasının geçerli sayılıp sayılmayacağı konusunda tereddüt edilirse bu oy pusulası
cetvele dökümü yapılmadan ayrılır ve bir kenara konur. Bütün zarflar açılıp oy pusulaları okunduktan sonra, geçerliliği konusunda tereddüt edildiği için ayrılmış
olan oy pusulalarının geçerli olup olmadıkları kurulun kararı ile belirlenir. Geçerli sayılanlar okunur ve cetvele işlenir. Geçerli sayılmayanlar, tutanağa geçirildikten
sonra paketlenip mühürlenerek ve paketin üzerine sayıları yazılarak torbaya konur.
Oyların sayım ve dökümü bitince torbaya atılmış olan birleşik oy pusulalarının torbadan çıkan zarf sayısına uygunluğu denetlenir ve durum tutanağa geçirilir.
Sandık kurulunca düzenlenen tutanak, torbalardaki oyların sayım-dökümü sırasında ilçe seçim kurulunca düzenlenen tutanaklar, kurullarca imza edilen sayım
cetvelleri, sandık seçmen cetvelleri, geçerli sayılan oy pusulaları, geçersiz sayılan oy pusulaları ve itiraz sonucu geçerli sayılan oy pusulaları ile beraber hesaba
katılmayan zarflar ayrı ayrı paketler halinde mühürlenip torbaya konulur ve torbanın ağzı kapatılarak mühürlenir. Bu torbalar gümrük kapılarına hasren kurulan ilçe
seçim kurullarının görev sürelerinin bitiminde yasal süresince saklanmak üzere o yerde sürekli görevli ilçe seçim kurulu başkanlığına teslim edilir.
HALKOYLAMASI SONUÇLARININ SAYIM VE DÖKÜMÜ İLE
CETVELLERE GEÇİRİLMESİ
MADDE 29 – Geçerli olan her birleşik oy pusulası okundukça, hangi bölüme “Evet” veya “Tercih” mührü basılmış olduğuna bakılarak Örnek:145/F sayılı
cetvelin özel sütununa bu iş için görevlendirilmiş iki üye tarafından işlenir.
Açılan torbadaki zarflar teker teker çıkarılarak tüm oylar hakkında bu genelgenin 28 inci maddesi ile bu maddenin birinci fıkrası gereğince işlem yapıldıktan
sonra aynı işlemler, o sandığa ait bütün torbalar için tekrarlanır.
Bir sandığa ait tüm torbalar açılıp oyların sayım ve dökümü sonuçlanmadan ve ilgili tutanaklar düzenlenmeden başka sandığın sayım ve dökümüne geçilmez.
SAYIM SONRASI İŞLER
MADDE 30 – Bir sandığa ait tüm torbalardaki oylar sayılıp cetvellere geçirildikten sonra ilçe seçim kurulu, bu cetvellerdeki bilgilere dayanarak SEÇSİS’ten
sandık sonuç girişlerini yapar, Örnek:145/G sayılı birleştirme tutanağını alır ve bir örneğini uygun bir yere asar.
SANDIK TUTANAKLARININ BİRLEŞTİRİLMESİ
MADDE 31 – Gümrük kapılarındaki oy sandıklarına ait sayım ve döküm işleri bittikten sonra ilçe seçim kurulu SEÇSİS’ten Örnek: 145/H sayılı tutanağı alır.
Toplam sonuçları belirten bu tutanağın bir örneğini uygun bir yere asar.
Birden fazla gümrük seçim kurulu olan ilçeler (Kurullar Toplamı) Örnek: 145H-1 birleştirme tutanağını almalıdır.
İlçe Seçim Kurulu Başkanı, tutanağın sonucunu faks ile Yüksek Seçim Kuruluna iletir.
ŞİKAYET VE İTİRAZ
MADDE 32 – Şikayet ve itirazlar hakkında 298 sayılı Kanunun buna ilişkin hükümleri uygulanır.
GÜMRÜK KAPILARINDA GÖREVLİ PERSONELE ÖDENECEK ÜCRETLER
MADDE 33 – Gümrük kapılarındaki oy verme işlemlerinde görevlendirilen personele verilecek ücret 298 sayılı Kanunun değişik 182 nci maddesi uyarınca,
Yüksek Seçim Kurulunca yeni bir ücret düzenlemesi yapılıncaya kadar Kurulumuzun 14/01/2010 gün ve 19 sayılı kararında belirtilen miktarlara göre ödenir.
KABUL VE YÜRÜRLÜK
MADDE 34 – Bu genelge Yüksek Seçim Kurulunun 09/06/2010 gün ve 365 sayılı kararıyla kabul edilerek yürürlüğe konulmuştur.
[R.G. 10 Haziran 2010 – 27607 - Mükerrer]
—— • ——
İnsan Hakları Mahkemesi Kararı
UĞURLU/Türkiye Davası*
Başvuru No: 45/04
Strazburg
17 Haziran 2008
İKİNCİ DAİRE
USUL
Türkiye Cumhuriyeti aleyhine açılan 45/04 numaralı başvurunun nedeni T.C. vatandaşı Mustafa Uğurlu’nun (başvuran) 24 Kasım 2003 tarihinde Temel
İnsan Hakları ve Özgürlüklerini güvence altına alan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 34. maddesi uyarınca yapmış olduğu başvurudur.
Başvuran Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) önünde Samsun barosu avukatlarından Y. Öztürk tarafından temsil edilmektedir.
OLAYLAR
I. DAVANIN KOŞULLARI
Başvuran 1961 doğumlu olup Samsun’da ikamet etmektedir.
16 Aralık 2002 tarihinde Samsun havaalanında çalıştığı sırada başvuran ile N.A. ve annesi arasında fazla bagaj için ödenmesi gereken para nedeniyle bir
olay meydana gelmiştir.
N.A. ve annesi 16 Aralık 2006 tarihinde başvuran hakkında rüşvet, darp ve yaralama suçundan şikayetçi olmuşlardır.
Cumhuriyet Savcısı tarafından 17 Aralık 2002 tarihinde dinlenen başvuran N.A. hakkında hakaret, tehdit, darp ve yaralama suçuyla şikayetçi olmuştur.
Çarşamba Cumhuriyet Savcısı TCK’nın 456/4 maddesine dayalı olarak başvuranı ve N.A.’yı itham etmiştir.
Çarşamba Sulh Ceza Mahkemesi 18 Nisan 2003 tarihli bir karar ile CMUK’un 386., 387., 390., ve 302. maddelerinin uygulanmasına istinaden başvuranı ve
N.A.’yı 218.103.000’şer TL. [yaklaşık 125 Euro] ağır para cezasına çarptırmıştır.
Başvuran 15 Mayıs 2003 tarihinde Çarşamba Asliye Ceza Mahkemesi’ne başvurarak bu karara itiraz etmiş, ayrıca Sulh Hukuk Mahkemesi’nde duruşma
yapılmadığından şikayetçi olarak Asliye Ceza Mahkemesi’nde bir duruşma yapılmasını talep etmiştir.
* Dışişleri Bakanlığı Çok Taraflı Siyasî İşler Genel Müdürlüğü tarafından Türkçe’ye çevrilmiş olup, gayrıresmî tercümedir.
Asliye Ceza Mahkemesi 27 Mayıs 2003 tarihinde dosya üzerinden ve iddianameye dayalı olarak başvuranın bu talebini reddetmiştir.
Başvuran 19 Haziran 2003 tarihinde Adalet Bakanı’na başvurarak Cumhuriyet Savcısı’na Yargıtay önünde sözkonusu cezanın iptali girişiminde bulunması
için yazılı emir ile bozma talimatı vermesini istemiştir.
Cumhuriyet Savcısı 10 Temmuz 2003 tarihinde bu talebin reddedildiği bilgisini edinmiştir.
Ödenmesine gereken ceza üç aşamada 15 Eylül, 25 Ekim ve 17 Kasım 2003 tarihlerinde ödenmiştir.
HUKUK
I. AİHS’NİN 6. MADDESİ’NİN İHLAL EDİLDİĞİ İDDİASI HAKKINDA
Başvuran mahkemelerin duruşma gerçekleştirmemesi doğrultusunda davasının hakkaniyete uygun görülmediğinden şikayetçi olmaktadır. Başvuran bu
şekilde münazaralara katılamadığını ve gerektiği gibi savunma yapamadığını öne sürmektedir. Başvuran AİHS’nin 6. maddesinin 1. ve 3. paragraflarına atıfta
bulunmaktadır.
Hükümet bu iddialara karşı çıkmakta ve hükmedilen cezanın AİHS’nin 6. maddesinde yer alan esaslara uygun olarak hakkaniyete uygun bir yargı sürecinde
verildiğini savunmaktadır. Hükümet ayrıca, 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren yeni Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu çerçevesinde sözkonusu
yargılama yönteminin ortadan kalktığını eklemektedir.
A. Kabuledilebilirlik hakkında
AİHS’nin 35. maddesinin 3. paragrafı çerçevesinde başvurunun dayanaktan yoksun olmadığını kaydeden AİHM, ayrıca başka açılardan bakıldığında da
kabuledilemezlik unsuru bulunmadığını tespit eder. Bu nedenle başvuru kabuledilebilir niteliktedir.
B. Esasa dair
AİHM yargılamanın hiçbir aşamasında başvuranın iç hukuktaki mahkemeler önünde bir duruşmaya katılmadığını not etmektedir. Ne cezaya hükmeden sulh
ceza mahkemesi önünde ne itiraz edilen asliye ceza mahkemesi önünde bir duruşma gerçekleşmiştir. Başvuran kendisini yargılayan hakimlerin huzuruna şahsen
çıkma olanağını hiçbir zaman bulamamıştır.
AİHM başvuran tarafından dile getirilen benzer bir itirazı daha önce de incelediğini ve başvuranın ulusal mahkemeler önünde bir duruşma yapılması
hakkından yoksun kalmasının ve bu mahkemeler tarafından davasının hakkaniyete uygun görülmemesinin AİHS’nin 6/1 maddesinin ihlaline yol açtığı sonucuna
vardığını hatırlatır (Bkz. sözü edilen Karahanoğlu-Türkiye kararı ve Tanyar ve Küçükergin-Türkiye kararı no: 74242/01, 5 Aralık 2006).
AİHM mevcut başvuruyu incelemiş ve Hükümetin Mahkemenin bu davada farklı bir sonuca ulaşmasını sağlayacak ikna edici hiçbir tespit ve delil
sunmadığını belirlemiştir.
Bu nedenle AİHS’nin 6/1 maddesi bu bakımdan ihlal edilmiştir.
II. AİHS’NİN 41. MADDESİ’NİN UYGULANMASINA İLİŞKİN
AİHS’nin 41. maddesine göre “Mahkeme işbu Sözleşme ve Protokollerinin ihlal edildiğine karar verirse ve ilgili Yüksek Sözleşmeci Tarafın iç hukuku bu
ihlali ancak kısmen telafi edebiliyorsa, AİHM, gerektiği takdirde, hakkaniyete uygun surette, zarar gören tarafın adil tatminine hükmeder.”
A. Tazminat
Başvuran uğradığı manevi zarar için 30.000 Euro talep etmektedir.
Hükümet bu miktara karşı çıkmaktadır.
AİHM başvuranın uğradığı manevi zararın giderilmesi için ihlal tespitinin yeterli olduğuna itibar etmektedir.
B. Yargılama masraf ve giderleri
Başvuran iç hukukta ve AİHM önünde yapmış olduğu yargı giderleri için 10.000 Euro talep etmektedir. Başvuran ayrıca 4.000 Euro avukatlık ücreti talep
etmekte bu yönde avukatı ile imzaladığı sözleşmeyi sunmaktadır. Başvuran ayrıca genel giderler için (ulaşım, para cezası, tıbbi harcamalar, telefon, faks,
haberleşme, kırtasiye ve tercüme masrafları) 6.000 Euro talep etmekte, ödemesine hükmedilen 218,15 YTL tutarındaki para cezasına ve 340 YTL tutarındaki
tercüme masrafına ilişkin makbuzları sunmaktadır. Başvuran kanıtlayamadığı diğer tutarlar hususunda takdiri AİHM’ye bırakmaktadır.
Hükümet bu meblağların aşırı olduğuna itibar etmektedir.
AİHM bu yöndeki yerleşik içtihadı dikkate alarak başvurana yargı giderleri için hakkaniyete uygun 1.500 Euro ödenmesine karar vermiştir.
C. Gecikme Faizi
AİHM, Avrupa Merkez Bankası’nın marjinal kredi kolaylıklarına uyguladığı faiz oranına üç puanlık bir artışın ekleneceğini belirtmektedir.
BU GEREKÇELERE DAYALI OLARAK, MAHKEME, OYBİRLİĞİYLE,
1. Başvurunun kabuledilebilir olduğuna;
2. Bir duruşma yapılmaması nedeniyle AİHS’nin 6/1 maddesinin ihlal edildiğine;
3. Manevi zararı gidermesi için ihlal tespitinin adil bir tatmini oluşturduğuna;
4 a) AİHS’nin 44 / 2 maddesi gereğince kararın kesinleştiği tarihten itibaren üç ay içinde, miktara yansıtılabilecek her türlü vergi ve masraflarla birlikte, ödeme
tarihindeki döviz kuru üzerinden Y.T.L.’ye çevrilmek üzere Savunmacı Hükümet tarafından başvurana yargı giderleri için 1.500 (bin beş yüz) Euro ödenmesine;
b) sözkonusu sürenin bittiği tarihten itibaren ödemenin yapıldığı tarihe kadar Hükümet tarafından, Avrupa Merkez Bankası’nın o dönem için geçerli olan faiz
oranının üç puan fazlasına eşit oranda faiz uygulanmasına;
4. Adil tatmine ilişkin diğer taleplerin reddine;
KARAR VERMİŞTİR.
İşbu karar Fransızca olarak hazırlanmış ve AİHM’nin iç tüzüğünün 77. maddesinin 2. ve 3. paragraflarına uygun olarak 17 Haziran 2008 tarihinde yazılı
olarak bildirilmiştir.
—— • ——
Tebliğler
Türkiye Barolar Birliği Başkanlığından:
AVUKATLIK ASGARİ ÜCRET TARİFESİNDE DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR TARİFE
MADDE 1 – 24/12/2009 tarihli ve 27442 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 11 inci maddesinin
birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“İcra ve İflas Müdürlüklerindeki hukuki yardımlara ilişkin avukatlık ücreti, takip sonuçlanıncaya kadar yapılan bütün işlemlerin karşılığıdır. Konusu para
veya para ile değerlendirilebiliyor ise avukatlık ücreti, bu Tarifenin üçüncü kısmına göre belirlenir. Şu kadar ki asıl alacak miktarı 1.333,33 TL’ye kadar olan icra
takiplerinde avukatlık ücreti, tarifenin ikinci kısmının, ikinci bölümünde, icra dairelerindeki takipler için öngörülen maktu ücrettir. Ancak bu ücret asıl alacağı
geçemez.”
MADDE 2 – Bu Tarife yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
[R.G. 4 Haziran 2010 – 27601]
—— • ——
Ulaştırma Bakanlığından:
KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞINDA KULLANILAN TERMİNALLERE
İLİŞKİN TAVAN ÜCRET TARİFELERİ HAKKINDA TEBLİĞ’DE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ
(TEBLİĞ NO: 61)
MADDE 1 – 16/3/2010 tarihli ve 27523 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Karayolu Yolcu Taşımacılığında Kullanılan Terminallere İlişkin Tavan Ücret
Tarifeleri Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 60)” in ekindeki tablo (EK-1), ekte yer aldığı şekilde değiştirilmiştir.
MADDE 2 – Bu Tebliğ yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer.
MADDE 3 – Bu Tebliğ hükümlerini Ulaştırma Bakanı yürütür.
EK-1
KARAYOLU YOLCU TERMİNALİ TAVAN ÜCRET TARİFESİ (TL)
TERMİNALİN ADI:
Geçerlilik Süresi:
OTOMOBİL
ÇIKIŞ
OTOBÜS ÇIKIŞ ÜCRETİ
ÜCRETİ
YETKİ
BELGESİ
AÇIKLAMA
45
TÜRÜ
8 Koltuk ve
9-15
16-24
25-34
35-44 Kolt.
altı
Koltuklu Koltuklu Koltuklu Koltuklu ve
üzeri
Uluslararası ve Şehirlerarası Yolcu
A, B, D Taşıması Yapanlardan (100 Km Üstü
8,00
15,00
25,00
35,00
40,00 60,00
Mesafeler İçin)
Uluslararası ve Şehirlerarası Yolcu
A, B, D,
Taşıması Yapanlardan (100 Km ve
5,00
7,00
12,00
20,00
25,00 30,00
(Y)
Altı Mesafeler İçin)
D (Y)
İl içi Yolcu Taşıması Yapanlardan
4,00
5,00
8,00
12,00
15,00 20,00
Transit Geçenlerden
(Terminali ara durak olarak
2,00
5,00
8,00
12,00
15,00 20,00
kullananlardan)
KARAYOLU YOLCU TERMİNALİ OTOPARK TAVAN ÜCRET TARİFESİ (TL)
1
SAATTEN
24
12 SAATTEN
SAATTEN
SONRA 24
OTOPARKA GİRİŞ
1
SONRA
SONRA
AYLIK
0-25 (0-50)
SAATE
ÇIKIŞ YAPAN TAŞIT
SAATE 12 SAATE
HER
ABONMAN
DAKİKA
KADAR HER
TÜRÜ
KADAR KADAR
SAAT
ÜCRETİ
SAAT
HER
İÇİN
İÇİN İLAVE
İÇİN
İLAVE
İLAVE
Otobüsler
12,00
12,00
2,00
1,00
0.50
150,00
Ticari Otomobiller
3,00
3,00
1,00
0.50
0.25
75,00
(Taksiler)
Özel Otomobiller
ÜCRETSİZ
7,00
1,00
0.50
0.25
75,00
(Resmi olanlar dahil)
NOT:
1-Terminalin bulunduğu yerleşim yerinin merkez nüfusu esas alınarak ücret tarifelerinin hesaplanmasında bir tam
sayıdan sonra gelen 0,5'in altındaki kesirler 0,5'e, üstündekiler ise bir üst tam sayıya tamamlanır.
2- Tabloda belirtilen koltuk sayıları yolculara ait koltuklar olup; şoför ve yardımcı personele ait koltuklar bu sayılara
dahil değildir.
3- Genel park yerlerinde ücretsiz süre 25 dakika, terminal içinde bu amaçla oluşturulmuş özel park yerlerinde ise
ücretsiz süre 50 Dakikadır.
4- Bakanlığa sunulacak tarifeler, "not" kısmı konulmaksızın bu tabloya uygun şekilde hazırlanarak yetkililerce
imzalanır.
[R.G. 10 Haziran 2010 – 27607]
—— • ——
İlânlar
Adalet Bakanlığından:
Konya 2. İş Mahkemesinin 2007/585 Esas sayılı dosyasının kaybolduğu anlaşıldığından, 4473 sayılı Yangın, Yersarsıntısı, Seylâp veya Heyelân Sebebiyle
Mahkeme ve Adliye Dairelerinde Ziyaa Uğrayan Dosyalar Hakkında Yapılacak Muamelelere Dair Kanun hükümlerinin söz konusu dosya için kıyasen
uygulanmasına ve anılan Kanun hükümleri gereğince işlem yapılmasına karar verildiği ilan olunur.
[R.G. 5 Haziran 2010 – 27602]
—— • ——
Adalet Bakanlığından :
MÜNHAL NOTERLİKLER
2009 yılı gayri safı gelirleri ve isimleri yazılı olan ikinci sınıf Bodrum İkinci Noterliği 28 Temmuz 2010, Bolu Üçüncü Noterliği 30 Temmuz 2010 ve
Kırıkkale Beşinci Noterliği
5 Ağustos 2010 tarihlerinde yaş tahdidi nedeniyle boşalacaktır.
1512 sayılı Noterlik Kanununun 22 ve müteakip maddeleri gereğince BİRİNCİ SINIF VE İKİNCİ SINIF NOTERLERDEN bu noterliklere atanmaya istekli
olanların ilan tarihinden itibaren bir ay içinde Bakanlığımıza veya bulundukları yer Cumhuriyet Başsavcılıklarına başvurmaları gerekmektedir.
Posta ile doğrudan doğruya Bakanlığa gönderilmiş olan dilekçeler başvurma süresi içinde Bakanlığa gelmediği takdirde atama işleminde nazara alınmaz.
Keyfiyet Noterlik Kanununun 22 nci maddesinin 2 nci fıkrası uyarınca ilan olunur.
NOTERLİĞİN ADI:
1- BODRUM İKİNCİ NOTERLİĞİ
2- BOLU ÜÇÜNCÜ NOTERLİĞİ
3- KIRIKKALE BEŞİNCİ NOTERLİĞİ
2009 YILI GAYRİSAFİ
GELİRLERİ
579.591,48.-TL.
630.652,35.-TL.
260.617,32.-TL.
4326/1-1
—————
MÜNHAL NOTERLİKLER
Aşağıda 2009 yılı gayrisafi gelirleri ve isimleri yazılı olan BİRİNCİ SINIF noterlikler münhaldir.
1512 sayılı Noterlik Kanununun 22 ve müteakip maddeleri gereğince BİRİNCİ SINIF, noterlerden bu noterliklere atanmaya istekli olanların ilan tarihinden
itibaren bir ay içinde Bakanlığımıza veya bulundukları yer Cumhuriyet Başsavcılıklarına başvurmaları gerekmektedir.
Posta ile doğrudan doğruya Bakanlığa gönderilmiş olan dilekçeler başvuru süresi içinde Bakanlığa gelmediği takdirde atama işleminde nazara alınmaz.
İlan olunur.
SIRA NO:
NOTERLİĞİN ADI:
2009 YILI GAYRİSAFİ GELİRİ
1-ALANYA ÜÇÜNCÜ NOTERLİĞİ
549.507,49.TL.
2-ANKARA İKİNCİ NOTERLİĞİ
609.194,96.TL.
3-ANKARA YİRMİÜÇÜNCÜ NOTERLİĞİ
947.814,00.TL.
4-ANKARA YİRMİBEŞİNCİ NOTERLİĞİ
1.280.353,40.TL.
5-BAKIRKÖY BEŞİNCİ NOTERLİĞİ
1.062.905,29.TL.
6-BEYOĞLU DÖRDÜNCÜ NOTERLİĞİ
2.418.312,71.TL.
7-BEYOĞLU ONSEKİZİNCİ NOTERLİĞİ
1.330.698,54.TL.
8-BEYOĞLU OTUZİKİNCİ NOTERLİĞİ
1.136.195,23.TL.
9-BURSA ALTINCI NOTERLİĞİ
665.010.32.TL.
10-BURSA YİRMİNCİ NOTERLİĞİ
783.050,72.TL.
11-İSTANBUL BİRİNCİ NOTERLİĞİ
934.771.66.TL.
SIRA NO:
NOTERLİĞİN ADI:
2009 YILI GAYRİSAFİ GELİRİ
12-İSTANBUL ONBİRİNCİ NOTERLİĞİ
736.150,20.TL.
13-İSTANBUL OTUZBİRİNCİ NOTERLİĞİ
782.975.23.TL.
14-KADIKÖY BEŞİNCİ NOTERLİĞİ
736.668,31.TL.
15-KONYA BEŞİNCİ NOTERLİĞİ
852.620,02.TL.
16-MERSİN İKİNCİ NOTERLİĞİ
758.339,98.TL.
17-SAMSUN BİRİNCİ NOTERLİĞİ
1.071.974,41.TL.
4322/1-1
—————
MÜNHAL NOTERLİKLER
Aşağıda 2009 yılı gayrisafi gelirleri ve isimleri yazılı olan İKİNCİ SINIF noterlikler münhaldir.
1512 sayılı Noterlik Kanununun 22 ve müteakip maddeleri gereğince BİRİNCİ SINIF VE İKİNCİ SINIF noterlerden bu noterliklere atanmaya istekli
olanların ilan tarihinden itibaren bir ay içinde Bakanlığımıza veya bulundukları yer Cumhuriyet Başsavcılıklarına başvurmaları gerekmektedir.
Posta ile doğrudan doğruya Bakanlığa gönderilmiş olan dilekçeler başvuru süresi içinde Bakanlığa gelmediği takdirde atama işleminde nazara alınmaz.
İlan olunur.
SIRA NO:
NOTERLİĞİN ADI:
1-AKSARAY İKİNCİ NOTERLİĞİ
2-BOZÜYÜK NOTERLİĞİ
3-ÇORLU DÖRDÜNCÜ NOTERLİĞİ
4-ELBİSTAN İKİNCİ NOTERLİĞİ
5-EREĞLİ (KONYA) BİRİNCİ NOTERLİĞİ
6-EREĞLİ (ZONGULDAK) DÖRDÜNCÜ NOTERLİĞİ
7-ISPARTA DÖRDÜNCÜ NOTERLİĞİ
8-İNEGÖL BİRİNCİ NOTERLİĞİ
9-KARACABEY İKİNCİ NOTERLİĞİ
10-KARS İKİNCİ NOTERLİĞİ
11-MANAVGAT BİRİNCİ NOTERLİĞİ
12-MANAVGAT DÖRDÜNCÜ NOTERLİĞİ
13-MARMARİS BİRİNCİ NOTERLİĞİ
14-MENDERES İKİNCİ NOTERLİĞİ
15-MİLAS İKİNCİ NOTERLİĞİ
16-MİLAS ÜÇÜNCÜ NOTERLİĞİ
17-RİZE BİRİNCİ NOTERLİĞİ
18-VAN ÜÇÜNCÜ NOTERLİĞİ
[R.G. 7 Haziran 2010 – 27604]
—— • ——
Duyuru
2009 YILI GAYRİSAFİ
GELİRİ
670.381,92.-TL.
452.881,48.-TL.
441.198,22.-TL.
500.138,23.-TL.
486.006,50.-TL.
359.154,50.-TL.
445.964,79.-TL.
380.777,02.-TL.
326.167,99.-TL.
421.106,02.-TL.
436.969,95.-TL.
317.264,26.-TL.
371.736,68.-TL.
304.101,94.-TL.
315.065,27.-TL.
337.827,92.-TL.
365.214,66.-TL.
477.558,43.-TL.
—— • ——
MAYIS / 2 0 1 0
A)
A) İSTİFA EDEN VEYA MESLEKTEN AYRILAN HÂKİM VE SAVCILAR
1-
120958 Şerif DEMİRCİ
Saimbeyli Hâkimi
27.04.2010
C) YAŞ HADDİNDEN EMEKLİYE AYRILAN HÂKİM VE SAVCILAR
1-
26758
Yılmaz SALAMCI
234-
19324
22540
18556
Cemal DURGUN
Süleyman KAPUSUZ
Mustafa DANIŞMAN
5678-
18570
18998
18744
19460
İsmet YILDIRIM
Ünal TURAN
Ahmet Davut KARADEMİR
Yunus GENÇKAL
Trabzon Bölge İdare
Mahkemesi Üyesi
Bakırköy Cumhuriyet Savcısı
Ankara Hâkimi
Ankara Ağır Ceza Mahkemesi
Başkanı
Kartal Hâkimi
Adalet Başmüfettişi
Yargıtay Cumhuriyet Savcısı
Beyoğlu Ağır Ceza Mahkemesi
Başkanı
01.05.2010
03.05.2010
03.05.2010
06.05.2010
07.05.2010
14.05.2010
15.05.2010
24.05.2010
—— • ——
Tarım ve Köyişleri Bakanlığından:
TARIMDA KULLANILAN ORGANİK, ORGANOMİNERAL GÜBRELER VE
TOPRAK DÜZENLEYİCİLER İLE MİKROBİYAL, ENZİM İÇERİKLİ
VE DİĞER ÜRÜNLERİN ÜRETİMİ, İTHALATI VE PİYASAYA
ARZINA DAİR YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bitkisel üretimde verimliliğin artırılması, toprakların fiziksel, kimyasal ve biyolojik yapısının iyileştirilmesi, insan sağlığının korunması ve
çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla, organik, organomineral gübreler ve toprak düzenleyiciler ile mikrobiyal, enzim içerikli ve diğer ürünlerin kullanımını
yaygınlaştırmak, tanımlamak, bunlara ait analiz metotlarını belirlemek ve bu ürünlerin ithali, üretimi, piyasaya arzı ile kayıt altına alınmasına ilişkin uyulması
gereken usul ve esaslar ile bu usul ve esaslara uyulmaması halinde uygulanacak olan yaptırımları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik ve eklerinde verilen şartları karşılayan ürünler ile 10/6/2005 tarihli ve 25841 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Organik
Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik” ekinde yer alan Gübreler ve Toprak iyileştiricileri kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanunun 4 üncü
maddesi ile 7/8/1991 tarihli ve 441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Ağır metal: Bakır (Cu), Kadmiyum (Cd), Nikel (Ni), Kurşun (Pb), Çinko (Zn), Civa (Hg) ve Krom (Cr) gibi toprağa verildiğinde uzun yıllar topraktaki
mevcudiyetini koruyan, toprak kirliliği yaratarak çevreyi kirleten veya insan ve hayvanların bünyesinde birikim yapmak sureti ile sağlığı olumsuz yönde etkileyen
elementleri,
b) Analiz kuruluşları: Bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen şartlara uygun olarak üretilerek veya ithal edilerek piyasaya arz edilen ürünlere ait piyasa ve
şikayet denetimlerinde alınacak numunelerin analiz ve deneylerini yapacak, 25/4/2002 tarihli ve 24736 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Kimyevi Gübre
Denetim Yönetmeliğinin 16 ncı maddesi hükmüne göre her yıl Bakanlıkça belirlenen kamu kurum ve kuruluşları ile özel ve tüzel kişilere ait laboratuvarları,
c) Asimbiyotik: Simbiyotik olmayan beraberliği,
ç) Ayrıntılı üretim prosesi: Gizliliği muhafaza edilmek kaydıyla, üretim metotları, kullanılan hammaddeler ve üretimde yapılan fiziksel, kimyasal ve ısıl
işlemler ile varsa mikrobiyal katkıların ayrıntılarıyla belirtildiği üretim metodunu,
d) Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,
e) Bitki besin maddesi (BBM): Bitkilerin beslenmesi için gerekli olan azot, fosfor ve potasyum gibi birincil; kalsiyum, magnezyum, kükürt ve sodyum gibi
ikincil; demir, çinko, bakır, mangan, bor, molibden, klor gibi mikro bitki besin maddelerini,
f) Deneme raporları: Mikrobiyal ürünler için, resmi araştırma kuruluşları veya yetkilendirilmiş özel kuruluşlar tarafından yapılan deneme sonuçlarını ve
bunun dışında kalan ürünler için de varsa, ürünün verimliliği üzerine yapılmış denemelerini,
g) Enzim katkılı ürünler: Bitki bünyesinde yer alan, proteinler, karbonhidratlar ile yağları en küçük birimlerine kadar parçalayan biyokatalizörleri de içeren
ürünleri,
ğ) İl Müdürlüğü: Bakanlık il müdürlüklerini,
h) İthalat ön izin belgesi: Bu Yönetmeliğe uygunluğunun Bakanlıkça belirlenmesi durumunda ürünün ithal edilebileceğinin ve ithalat şartlarının belirtildiği,
ilgili kurum ve kuruluşlar ile firmaya yazılan belgeyi,
ı) KKGM: Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğünü,
i) Mikrobiyal gübre: Bitki için gerekli olan bitki besin maddelerinin sağlanmasında ve biyolojik yolla yarayışlı hale gelmesinde rol oynayan canlı
mikroorganizmaların ticari formülasyonlarını,
j) Mililitrede koloni oluşturan hücre sayısı: cfu/ml (colony forming units/ml)-(kob/gr veya kob/ml),
k) Organik azot: Kimyasal yöntemlerle üretilen organik azot dışında, bitkisel veya hayvansal menşeli ürünlerden oluşan veya mineralizasyon prosesine tabi
tutulmadan direkt olarak bu ürünlerden türeyen azotu,
l) Organik gübre: Bitki besin maddelerini bünyesinde organik bileşikler halinde bulunduran, asıl amacı toprağın fiziksel ve kimyasal yapısını düzeltmek
suretiyle bitki besin maddelerinin alımını kolaylaştıran, bitkinin kendisi ya da işlenmesi sonucu elde edilen yan ürünlerinden veya hayvanların artık ve atıklarından
hazırlanan ürünleri,
m) Organik madde: Hayvansal ve bitkisel menşeli ürünlerde organik yapıdan kaynaklanan muhtevayı,
n) Organomineral gübreler: Bir veya birden fazla organik gübrenin bir veya birden fazla tekli, kompoze, ikincil veya mikro bitki besin maddeli kimyevi
gübreler ile reaksiyonu veya karışımı ile elde edilen gübreleri,
o) Referans kuruluşları: Analiz kuruluşları tarafından yapılan analizlere itiraz edilmesi halinde, hakem kuruluş olarak görev yapacak laboratuvarlar;
KKGM’ne bağlı Ankara Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Maden Tetkik ve Arama Genel
Müdürlüğü (MTA) ile Türk Standartları Enstitüsü veya Bakanlığın uygun göreceği kurum/kuruluş laboratuvarlarını,
ö) Simbiyotik: Ortak yaşamda karşılıklı fayda sağlanan beraberliği,
p) Toprak düzenleyiciler: Asıl amacı toprağın fiziksel veya kimyasal yapısını iyileştirmek olan organik veya mineral yapıda olan maddeleri,
r) TSE: Türk Standartları Enstitüsünü,
s) TÜGEM: Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünü,
ş) Uygunluk değerlendirme kuruluşu: Bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen şartları karşılayan ve ithal edilerek piyasaya arz edilecek ürünleri, gümrük
girişlerinde Bakanlık adına uygunluk değerlendirmesine tabi tutan TSE’yi,
t) Yetkili kurul: Bu Yönetmelik kapsamında üretilen/üretilecek veya ithal edilecek gübreler için TÜGEM’e müracaatta bulunan firma taleplerini
değerlendirmek üzere; Bakanlık koordinatörlüğünde, ihtiyaç duyulan konulardaki diğer uzmanlardan oluşturulan Kurulu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar
Ağır metal sınırları
MADDE 5 – (1) Çevre, insan ve hayvan sağlığını korumak amacı ile bu Yönetmelikte ifade edilen ürünlerdeki ağır metal oranları mg/kg (ppm) cinsinden
aşağıdaki değerleri geçemez.
*Sadece hayvansal orijinli organik gübrelerin üretiminde kullanılan hammaddelerde ve mamul ürünlerde aranır.
(2) Organomineral gübrelerde iz element olarak Çinko ve Bakır beyanı yer alıyorsa ağır metal olarak değerlendirmeye alınmaz.
(3) Yukarıda belirtilmeyen ve zararlı olabileceği bilimsel verilerle sonradan ortaya konan ağır metaller için Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ortak kodeks alimentarius kriterlerine uyulur.
Sağlık parametreleri
MADDE 6 – (1) Hayvansal orijinli (hayvanların altlıklı veya altlıksız dışkıları hariç) hammaddeler kullanılarak elde edilen organik gübrelerdeki zararlı
mikroorganizma seviyeleri aşağıdaki değerleri geçemez.
(2) Hayvanların altlıklı veya altlıksız dışkıları kullanılarak elde edilen organik gübrelerdeki zararlı mikroorganizma seviyeleri aşağıdaki değerleri geçemez.
(3) Hayvansal orijinli organik gübrelerin mikrobiyolojik içerikleri analiz edilerek, potansiyel risk taşıyan mikroorganizmaların seviyeleri belgelenir. Yukarıda
belirtilmeyen ve zararlı olabileceği bilimsel verilerle bilahare ortaya konan mikroorganizmalar ve seviyeleri için Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ortak kodeks alimentarius kriterlerine uyulur.
(4) İthalatçı firmalar, ithal edilerek piyasaya arz edecekleri hayvansal orijinli organik gübrelerin “Bovine Spongiform Encephalopaty (BSE)’den ve ihbarı
mecburi salgın, bulaşıcı ve paraziter hayvan hastalıklarından” ari olduğuna dair onaylı veteriner sertifikasını, ihracatçı ülkenin yetkili makamlarından temin ederek
TÜGEM’e vermek zorundadırlar.
Mikrobiyolojik parametre
MADDE 7 – (1) Organik gübreler herhangi bir zararlı mikroorganizma içeremez ve bu durum mikrobiyolojik analizlerle belgelenir. Hayvansal orijinli
organik gübrelerde mikrobiyolojik analizler yapılırken 6 ncı maddedeki parametreler esas alınır.
(2) Organik ve mikrobiyal gübrelerde simbiyotik (Rhizobium spp.) ve zararlı olmayan asimbiyotik mikroorganizmalar (serbest yaşayan bakteriler, mavi yeşil
algler, mikoriza mantarları vb.) bulunabilir. Üretilerek veya ithal edilerek piyasaya arz edilen ürünün içeriğindeki mikroorganizmaların cinsleri ve miktarları beyan
edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Üretim ve İthalat İzni
Üretim izni
MADDE 8 – (1) Yetkili Kurul, TÜGEM Genel Müdür Yardımcısı başkanlığında, ilgili Daire Başkanı ve Şube Müdürü, KKGM, Ankara Üniversitesi Ziraat
Fakültesi Toprak Bölümü, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı, Toprak-Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü, Sağlık
Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara Etlik Merkez Veteriner Kontrol Araştırma Enstitüsü, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) ve TSE’den
birer uzmanın katılımı ile TÜGEM’in ihtiyaç duyduğu konulardaki diğer uzmanlardan oluşur.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan ürünleri üretmek isteyen firma üretim izni alabilmek için, bir dilekçe ekinde aşağıda belirtilen belgelerle TÜGEM’e
müracaat eder.
a) Organik Gübre Üretim İzni Müracaat Formu (EK-8).
b) Ayrıntılı üretim prosesi.
c) Sanayi ve/veya Ticaret Odasınca düzenlenen kapasite raporunun Firma tarafından onaylı sureti, Sanayi ve/veya Ticaret Odasınca kapasite raporunun
düzenlenememesinin belgelenmesi halinde ilgili İl Müdürlüğünce hazırlanan rapor.
ç) Sağlık Bakanlığı, Mülki İdare Amirliği veya Belediye Başkanlıklarınca düzenlenen Gayri Sıhhi Müessese Açma Ruhsatı Belgesinin veya Çevre ve Orman
Bakanlığınca düzenlenen Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) Olumlu Belgesinin veya ÇED Gerekli Değildir Belgesinin veya 17/7/2008 tarihli ve 26939 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamı dışında kaldığını belirten yazı/belgenin, aslı veya verildiği kurumca onaylı sureti.
d) Üreteceği ürüne ait numune ve analiz sertifikası.
e) Deneme raporları (Mikrobiyal ürünler için; resmi araştırma kuruluşları veya yetkilendirilmiş özel kuruluşlar tarafından yapılan deneme sonuçlarını, bunun
dışında kalan ürünler için de varsa; ürünün verimliliği üzerine yapılmış denemeleri, çalışmaları, testleri ve uygulama süresince edinilen deneyimleri sunulur. Eğer
denemelerin sonuçları yayınlanmış ise bu yayının bir örneği eklenir. Ürünün verimli ve doğru kullanım süresi, uygulama dozları, tarımsal kultivasyon işlemleri ve
uygun olarak belirlenmiş toprak işleme yöntemlerinin firma tarafından onaylanmış suretleri eklenir.)
f) Üretim tesisinin bulunduğu il müdürlüğünce, üretim tesisinin yeterliliği ve uygunluğu, yerinde denetlenerek hazırlanan uygunluk raporu.
(3) Yetkili Kurulca, üretim iznine müracaat eden firmaların üretim tesisleri gerekli görüldüğünde üretim iznine esas olmak üzere yerinde görülür.
(4) Bu Yönetmelik ve eklerinde verilen şartlara uygun olarak üretilen/üretilecek ürünlere ait belgeler değerlendirilmek üzere Yetkili Kurul’a sunulur. Yetkili
Kurul kararı doğrultusunda, TÜGEM tarafından üretim izni verilir.
(5) Firmalara düzenlenen üretim izinleri, firmanın adres değişikliği durumunda TÜGEM tarafından yeniden düzenlenir.
İthalat izni
MADDE 9 – (1) Bu Yönetmelik ve eklerinde tanımlanan ürünlere ithalat izni belgesi düzenlenebilmesi için, kişi veya kuruluş aşağıda belirtilen belgelerle
birlikte TÜGEM’ e müracaat eder.
a) Organik Gübre İthalat İzni Müracaat Formu (EK - 9),
b) Proforma faturanın aslı veya firma tarafından onaylı sureti,
c) Ağır metal analizini de içerecek şekilde tanzim edilen analiz raporunun (son altı aya ait) aslı ile Türkçe tercümesi,
ç) Üretim prosesinin (Gizliliği muhafaza edilmek kaydıyla, üretim metotları, kullanılan hammaddeler ve üretimde yapılan fiziksel, kimyasal ve ısıl işlemler ile
varsa mikrobiyal katkılar ayrıntılarıyla belirtilir.) aslı veya noter tarafından onaylı sureti ile Türkçe tercümesi,
d) Ürünün menşei ülkede organik gübre olarak üretildiğinin ve pazarlandığına dair taahhütnamenin aslı ve Türkçe tercümesi,
e) İthal edilecek ürünün sadece tarımsal amaçla kullanılacağına veya satılacağına dair taahhütname,
f) Pestisit olmadığına dair belge (Başvuran kişi ya da kuruluş ithalatı yapılacak olan mikrobiyal ürünlerde, KKGM’den pestisit olmadığına dair alınan belgeyi
ibraz etmek zorundadır. İthalat izni düzenlenebilmesi için, önce deneme amaçlı ithalat yapılması gerekir. Denemesi yapılacak ürünün ithal izni, resmi araştırma
kuruluşları veya yetkilendirilmiş özel kuruluşlar tarafından ve onların öngördüğü miktar üzerinden yapılır. Ürünün yurt içinde denenerek ülke topraklarına
uygunluğu ile verime etkisinin araştırılması ve sonucunun TÜGEM’e ibraz edilmesi gerekir.),
g) İthalatı yapılacak olan ürünün hayvansal orijinli olması halinde Veteriner Sağlık Sertifikası.
(2) İthalatı yapılacak mikrobiyal ürünlerin yurt dışından gelirken geliş ambalajlarının üzerinde son kullanma tarihi belirtilmek zorundadır. Ürün üzerinde son
kullanma tarih ifadesi bulunup bulunmadığını TSE kontrol eder ve altı aydan eski ürünlere uygunluğunu vermez.
(3) TÜGEM’ce düzenlenen ithalat izni belgesi;
a) İthalatın yapıldığı ilin Gümrük Başmüdürlüğüne,
b) İthalatın yapıldığı Gümrüğün bulunduğu İl Müdürlüğüne,
c) İthalatı yapan firmaya,
ç) Ürünün Yönetmeliğe uygunluğunun kontrolü amacıyla TSE’ye,
d) Ürünün, 15/5/1957 tarihli ve 6968 sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu ile 8/5/1986 tarihli ve 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası
Kanununa uygunluğunun denetimi için KKGM’ye
gönderilir.
(4) İthal edilecek organik ürün, içerik itibarıyla Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu kapsamında değerlendirilmesi gereken ürün olması halinde, ithalatın
yapılacağı gümrüğe en yakın KKGM’ne bağlı Veteriner Tahaffuzhane ve Gümrük Müdürlüğünce, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu kapsamında
değerlendirilmesi gereken ürün olması halinde, (bitkisel orijinli ürünlerin üretim aşamalarında ısıl işlem, sterilizasyon, yüksek sıcaklık ve dezenfektasyon
işlemlerine tabi tutulmamış gübreler için) ithalatın yapılacağı gümrüğe en yakın KKGM’ne bağlı Zirai Karantina Müdürlüğünce, 14/10/2004 tarihli ve 25613 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Zirai Karantina Numune Alma ve Analiz Yönetmeliği esaslarına göre numune alınır. Alınan numunenin temsil ettiği ürünün, bu
Yönetmelik kriterlerine uygunluğunun denetimi için analizini yapar ve/veya yaptırır bir örneğini de TSE’ye gönderir. TSE’den gelecek analiz sonucu ile Zirai
Karantina Müdürlüğü ve/veya Veteriner Tahaffuzhane ve Gümrük Müdürlüğünce yapılan analiz sonucunun bu Yönetmelik kriterlerine uygun bulunması halinde
KKGM’ce ithalatına nihai izin verilir. İthal edilecek organik ürün, içerik itibarıyla Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu ile Hayvan Sağlığı ve Zabıtası
Kanunu kapsamında değerlendirilmemesi gereken ürün olması halinde, TSE’ce numune alınır. Alınan numunenin, temsil ettiği ürünün bu Yönetmelik kriterlerine
uygunluğunun denetimi için gerekli analizleri TSE yapar ve/veya yaptırır. Analiz sonuçlarının bu Yönetmelik kriterlerine uygun bulunması halinde TSE tarafından
ithalatına nihai izin verilir. TSE analiz sonuçlarının birer örneği firmaya gönderilir.
(5) İthal edilecek organik ürünün yapılan analizleri sonucunda bu Yönetmelik kriterlerine uygun bulunmaması halinde ithalatçı firma 15 gün içerisinde analiz
sonucuna itiraz edebilir. Bu durumda KKGM’ye bağlı Zirai Karantina Müdürlüğü, Veteriner Tahaffuzhane ve Gümrük Müdürlüğü ile TSE yaptığı veya yaptırdığı
analizi, firma tarafından önerilen uzmanla birlikte müşterek olarak analizi yenilemek zorunda olup, elde edilen sonuç nihaidir. İthal edilecek organik ürünün yapılan
analizleri sonucunda bu Yönetmelik kriterlerine uygun bulunmaması halinde ülkeye girişine müsaade edilmez.
(6) İthalatçı firma, ithal tarihinden itibaren ithalatı tamamlanan miktara ait gümrük beyannamesi ve gümrük makbuzunun ilgili yerlerden onaylı nüshasının
birer suretini en geç 15 gün içinde TÜGEM’ e ve firma merkezinin bulunduğu il müdürlüğüne teslim eder. Firma ithalat tamamlandıktan sonra ithalat izni
belgesinin aslını da 15 gün içinde TÜGEM’e iade eder.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Piyasaya Arzı
Lisans ve tescil belgesi
MADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik ve eklerinde tanımlanan ürünleri ithal eden/edecek firmalar, faaliyetlerini belgelemek amacıyla, üretim yapan firmalar ise
üretimlerini müteakip Lisans Belgesi, üreterek veya ithal ederek piyasaya arz edecekleri her bir ürün için ise piyasaya arz etmeden önce Tescil Belgesi almakla
mükelleftirler.
(2) Lisans belgesi almak için aşağıdaki belgelerle TÜGEM’e müracaat edilir.
a) Bu Yönetmeliğin EK-10’ unda yer alan Lisans Belgesi Müracaat Formu,
b) Ticaret Odası Sicil Kaydının aslı,
c) Vergi levhasının mali müşavirce onaylı sureti,
ç) Fason üretimlerde, fason üretim sözleşmesinin aslı.
(3) Tescil belgesi almak için aşağıdaki belgelerle TÜGEM’e müracaat edilir.
a) Bu Yönetmeliğin EK-11’inde yer alan Tescil Belgesi Müracaat Formu,
b) Ağır metalleri de içerecek şekilde son altı ay içerisinde düzenlenmiş analiz raporunun; üretim için aslı, ithal edilen ürün için firmaca onaylı sureti,
c) İthal edilen ürünlere (İthalatı gerçekleştirilen ürünlerin piyasaya arzından sadece ithalatçı firma sorumludur) tescil belgesi düzenlenmesi aşamasında, TSE
tarafından yapılan analize ait belgenin TSE’den onaylı sureti,
ç) Hayvansal orijinli (hayvanların altlıklı veya altlıksız dışkıları hariç) hammaddeler kullanılarak üretilmiş ise bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci
fıkrasında belirtilen parametreleri içeren, hayvanların altlıklı veya altlıksız dışkıları kullanılarak üretilmiş ise, bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında
belirtilen parametreleri içeren analiz sertifikasının aslı,
d) Üretim prosesinin, firma tarafından onaylı sureti (Gizliliği muhafaza edilmek kaydıyla, üretim metotları, kullanılan hammaddeler ve üretimde yapılan
fiziksel, kimyasal ve ısıl işlemler ile varsa mikrobiyal katkılar ayrıntılarıyla belirtilir.),
e) EK-7’de belirtilen formata uygun olarak düzenlenmiş iki adet etiket örneği,
f) Fason üretimlerde, fason üretim sözleşmesinin firmaca onaylı sureti.
(4) Tescil ve Lisans belgelerinin süresinin bitiminde, yenilenmesi için yukarıda belirtilen belgelerin tamamlanarak ve eski Tescil ve Lisans belgeleri de
eklenerek TÜGEM’e müracaat edilir.
(5) Tescil ve Lisans belgeleri devredilemez, ticari amaçla kullanılamaz ve satılamaz. Ad ve adres değişiklikleri 15 gün içinde Bakanlığa bildirilir.
Bildirilmediğinin tespiti halinde Lisans Belgesi ve akabinde Tescil Belgesi iptal edilir.
Piyasaya arz
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik ve eklerinde tanımlanan ürünler sadece ambalajlı olarak piyasaya arz edilir. Ambalajlar, açıldığında eski haline
dönüşemeyecek şekilde olmak zorundadır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Denetim Esasları
Denetim
MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik ve eklerinde tanımlanan ürünler, bu Yönetmeliğin
EK-12’sinde verilen toleranslar da dikkate alınarak 25/4/2002 tarihli
ve 24736 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği hükümlerine göre il müdürlüklerince denetlenir. Piyasa ve şikâyet
denetimlerde alınan numunenin analizi sonucu, bu Yönetmelik ve eklerinde verilen şartlara uygunsuzluğunun tespiti halinde, Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın
Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.
(2) Ayrıca, il müdürlüklerince yapılan piyasa denetimlerinde, bu Yönetmelik ve eklerinde tanımlanan ürünlerden ithal edilerek piyasaya arz edilenlerin
tarımsal amaç dışı satıldığının tespiti halinde, Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur.
Numune alma ve analiz metotları
MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelik ve eklerinde tanımlanan ürünlerin analizleri, EK-13’de belirlenen metotlara göre yapılır ve analiz metodu analiz raporunda
belirtilir.
(2) Ürünü temsil eden numunelerin alınması ve alınacak numune sayısının belirlenmesi Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliğinin EK-2’sinde belirtilen
yöntemlere göre belirlenir. Bu Yönetmelikte yer alan ve içeriğinde birincil, ikincil ve iz element ihtiva eden ürünlerdeki mineral veya kimyasal muhtevanın
analizlerinde ise, bu Yönetmeliğin EK-12’sinde verilen toleranslar da dikkate alınmak suretiyle Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliğinin EK-3’ünde yer alan
metotlar uygulanır. Laboratuvarlar, analiz raporlarında söz konusu ürünün kod numarasını ve bulunan değerleri bu Yönetmeliğe esas olarak değerlendirilmek üzere
ilgili il müdürlüğüne gönderir.
Etiketleme ve işaretleme
MADDE 14 – (1) Bu Yönetmelik ve eklerinde tanımlanan ürünlerin ambalaj veya etiketlerinin üzerinde EK-7’de örneği ve açıklamaları verilen etiket ve
işaretlemelere uygun bilgiler yer alır.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Verilerin toplanması
MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik ve eklerinde tanımlanan ürünleri üreterek veya ithal ederek piyasaya arz eden kişi ve kuruluşlar, Bakanlıkça belirlenen usul
ve esaslar dahilinde tedarik, satış ve stok miktarlarını içeren bilgileri istatistiki veritabanı oluşturmak üzere Bakanlığa göndermekle yükümlüdürler.
Organik tarım kapsamında değerlendirilen ürünler
MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik ve eklerinde yer almayan ancak, Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik ekinde yer alan ürünler
Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik gereklerini de yerine getirmek kaydıyla, Yetkili Kurul tarafından değerlendirilerek bu Yönetmelik
esaslarına göre belgelendirilir.
(2) Bu Yönetmelik ve Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik eklerinde yer almayan ürünler Yetkili Kurul tarafından
değerlendirilerek uygun bulunması halinde bu Yönetmeliğe eklenmesini müteakiben bu Yönetmelik esaslarına göre belgelendirilir.
İthalatı yasaklı ürünler
MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelik ve eklerinde yer alan hayvan dışkısından elde edilen ürünler ile evsel atıklardan elde edilen kompost ithal edilerek piyasaya
arz edilemez.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 18 – (1) 4/5/2004 tarihli ve 25452 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tarımda Kullanılan Organik, Organomineral, Özel, Mikrobiyal ve Enzim
İçerikli Organik Gübreler ile Toprak Düzenleyicilerin Üretimi, İthalatı, İhracatı, Piyasaya Arzı ve Denetimine Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Mevcut ürünlerin durumu
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce üretilerek veya ithal edilerek piyasaya arz edilen ve Bakanlıkça Tescil Belgesi
düzenlenen ürünler için Tescil Belgesi geçerlilik süresi bitimine kadar 4/5/2004 tarihli ve 25452 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tarımda Kullanılan Organik,
Organomineral, Özel, Mikrobiyal ve Enzim İçerikli Organik Gübreler ile Toprak Düzenleyicilerin Üretimi, İthalatı, İhracatı, Piyasaya Arzı ve Denetimine Dair
Yönetmelik hükümleri geçerlidir.
Yürürlük
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.
EK- I
ORGANİK GÜBRELER
NO Tip
İsmi.
1
Katı
Organik
Gübre
2
Sıvı
Organik
Gübre
Organik ürünün elde ediliş şekli ve ana
bileşenlerine ait bilgiler
Ürünün hammadde
muhtevası, miktarı ile
bünyesinde bulunması
gereken bitki besin maddesi
içeriği ve diğer kriterler
Bitkisel ve/veya hayvansal kaynaklı Organik madde en az : % 40
materyallerin (dışkı esaslılar hariç) fiziksel Toplam (N + P2O5 + K2O) en
ve/veya kimyasal işleme tabi tutulması az : % 3
sonucu elde edilen ürünler.
Maksimum nem : % 20
Üründe kullanılan
(Sentez yoluyla elde edilen veya bu yolla
hammaddeler proses de
elde edilerek gübreye dışarıdan katılmak
belirtilecektir.
suretiyle üretilen aminoasit içeren organik 10 mm’ lik elekten ürünün %
gübreler hariç.)
90’ı geçecektir.
**
Bitkisel ve/veya hayvansal kaynaklı (dışkı
esaslılar hariç) materyallerin fiziksel
ve/veya kimyasal işleme tabi tutulması
sonucu elde edilen çözelti ya da
süspansiyon haldeki ürün.
(Sentez yoluyla elde edilen veya bu yolla
elde edilerek gübreye dışarıdan katılmak
suretiyle üretilen aminoasit içeren organik
gübreler hariç.)
Toplam organik madde en
az : % 20
Toplam (N + P2O5 + K2O) en
az : % 1
Üründe kullanılan
hammaddeler proses de
belirtilecektir.
Ürüne ait etikette
beyan edilmesi
istenen EC, pH
v.b. diğer bilgiler
Etiket üzerinde beyan edilmesi
gereken zorunlu içerik
H
*
-Toplam organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Toplam(Hümik+Fülvik) asit ( % 1’i
geçer ise)
-Serbest aminoasitler (%2’yi geçer ise)
-Toplam fosfor pentaoksit (P2O5)
-Suda çözünür potasyum oksit(K2O)
-Maksimum nem
-Üründe kullanılan hammadde tip
isminde belirtilecektir.
-Amino asit içerikli ürünler tip isminde
belirtilebilir.
-Toplam organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Toplam fosfor pentaoksit(P2O5)
- Suda çözünür potasyum oksit(K2O)
-Toplam(Hümik+Fülvik) asit ( % 1’i
geçer ise)
-Serbest aminoasitler (%2’yi geçer ise)
-Üründe kullanılan hammadde tip
isminde belirtilecektir.
-Amino asit içerikli ürünler tip isminde
P
H
*
P
belirtilebilir.
3
Katı
Çiftlik
Gübresi
Döşemelerdeki altlıklı veya altlıksız Organik madde en az % 40
hayvan
dışkılarının
ihtimarı Toplam azot en az : % 1
(olgunlaştırılması/
kompostlaştırılması Maksimum nem : % 20
neminin uzaklaştırılması/ azaltılması)
sonucu elde edilen ürün.
PH
*
EC (dS/m)
4
Sıvı
Çiftlik
Gübresi
Katı
çiftlik
gübresinin
suda Organik madde en az : % 20
çözündürülmesiyle elde edilen sıvı haldeki Toplam azot en az : % 1
ürün.
PH
*
EC (dS/m)
5
Kanatlı
Katı
Hayvan
Gübresi
Kümes hayvanlarının altlıklı veya altlıksız
dışkılarının aerobik kompostlaştırılması ve
neminin
uzaklaştırılması/azaltılması
sonucu elde edilen ürünler veya diğer
kanatlı
hayvan
dışkılarının
doğal
ortamlarında ihtimarı (olgunlaşması) veya
aerobik kompostlaştırılması ve neminin
uzaklaştırılması/azaltılması sonucu elde
edilen ürünler.
Ph
*
EC (dS/m)
Yarasa
Gübresi
Organik madde en az : % 40
Azot ve fosfor pentaoksit
(P2O5) toplamı en az : % 2
Maksimum nem : %20
C/N=15-25 (yarasa gübresi
hariç)
-Organik madde,
-Toplam azot
-Organik azot
-Maksimum nem
-Suda çözünür potasyum oksit (K2O)
( % 1’i geçer ise)
- C/N
-Toplam fosfor pentaoksit (P2O5) ( % 1’i
geçer ise)
- Toplam(Hümik+Fülvik) asit ( % 1’i
geçer ise)
-Organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Suda çözünür potasyum oksit (K2O)
( % 1’i geçer ise)
-Toplam fosfor pentaoksit (P2O5) (% 1’i
geçer ise)
- Toplam(Hümik+Fülvik) asit ( % 1’i
geçer ise)
-Organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Toplam fosfor pentaoksit (P2O5)
-Suda çözünür potasyum oksit (K2O)
( % 1’i geçer ise)
- Toplam(Hümik+Fülvik) asit ( % 1’i
geçer ise)
-Maksimum nem
-C/N
-Ürünün kaynağı tip isminde
belirtilecektir.
6
Kanatlı
Sıvı
Hayvan
Gübresi
*
**
Kanatlı katı hayvan gübresinin suda -Organik madde en az : % 20
çözündürülmesiyle elde edilen sıvı haldeki -Azot ve fosfor pentaoksit
ürün.
(P2O5) toplamı en az : % 1
pH
*
EC (dS/m)
-Organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Toplam fosfor pentaoksit (P2O5)
-Suda çözünür potasyum oksit ( % 1’i
geçer ise)
-Toplam(Hümik+Fülvik) asit ( % 1’i
geçer ise)
-Ürünün kaynağı tip isminde
belirtilecektir.
Bitki gelişim düzenleyicisi ve bitki koruma ifadeleri kullanılmayacaktır.
Klor analizi
EK - 2
ORGANOMİNERAL GÜBRELER
A- Azotlu Organomineral Gübreler
NO Ürünün Tip
İsmi.
1
2
Organomineral ürünün elde
ediliş şekli ve ana
bileşenlerine ait bilgiler
Azotlu Katı
Azot ihtiva eden bitki besin
Organomineral elementi ile bir veya birden
Gübre
fazla organik gübrenin karışımı
veya reaksiyonu sonucu elde
edilen ürünler.
Azotlu Sıvı
Azot ihtiva eden bitki besin
Organomineral elementi ile bir veya birden
Gübre
fazla organik gübrenin
bileşiminden süspansiyon veya
solüsyon olarak elde edilen
Ürünün hammadde muhtevası, miktarı ile
bünyesinde bulunması gereken bitki besin
maddesi içeriği ve diğer kriterler
Organik madde en az : % 20
Toplam azot en az : % 12
Maksimum nem : % 20
Azotun formları ve miktarları aşağıdaki şekilde
belirtilecektir.
Nitrat azotu, Amonyum azotu, Üre azotu.
İkincil bitki besin maddeleri ve/veya iz
elementlerin beyanı Tarımda Kullanılan
Kimyevi Gübrelere Dair Yönetmelikte
belirtilen en az miktarlarda katılması veya
bulunması halinde beyan edilir.
Organik madde en az : % 15
Toplam azot en az : % 8
Azotun formları ve miktarları aşağıdaki şekilde
belirtilecektir.
Nitrat azotu, Amonyum azotu, Üre azotu.
Ürüne ait EC, pH
ve diğer istenen
bilgiler
PH
*
EC (dS/m)
(Organik madde
kaynağı olarak
hayvansal
materyallerin
kullanılması
durumunda)
Etiket üzerinde beyan
edilmesi gereken zorunlu
içerik
-Organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Azotun formları ve
miktarları
-Maksimum nem
-Klor oranı %
PH
*
EC (dS/m)
(Organik madde
kaynağı olarak
-Organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Azotun formları ve
miktarları
ürünler.
*
İkincil bitki besin maddeleri ve/veya iz
elementlerin beyanı Tarımda Kullanılan
Kimyevi Gübrelere Dair Yönetmelikte
belirtilen en az miktarlarda katılması veya
bulunması halinde beyan edilir.
hayvansal
materyallerin
kullanılması
durumunda)
-Klor oranı %
Bitki gelişim düzenleyicisi ve bitki koruma ifadeleri kullanılmayacaktır.
B-NP’li Organomineral Gübreler
NO Ürünün Tip
İsmi.
Organomineral ürünün
elde ediliş şekli ve ana
bileşenlerine ait bilgiler
1
NP’li Katı
Azotlu ve fosfatlı bitki
Organomineral besin elementlerinin
Gübre
karışımının bir veya birden
fazla organik gübrenin
bileşimi veya reaksiyonu
sonucu elde edilen ürünler.
2
NP’li Sıvı
Azotlu ve fosfatlı bitki
Organomineral besin elementlerinin
Gübre
karışımının bir veya birden
fazla organik gübrenin
bileşiminden, süspansiyon
Ürünün hammadde muhtevası, miktarı ile bünyesinde
bulunması gereken bitki besin maddesi içeriği ve diğer
kriterler
Organik madde en az : % 20
Toplam ( N+ P2O5 ) en az : % 12
Toplam azot en az % 3
Toplam fosfor pentaoksit (P2O5) en az % 5
Maksimum nem : % 20
Azotun formları ve miktarları aşağıdaki şekilde
belirtilecektir.
Nitrat azotu, Amonyum azotu, Üre azotu.
Toplam fosforun çözünürlükleri aşağıdaki şekilde
belirtilecektir.
Toplam Fosfor pentaoksit (P2O5), Suda çözünür Fosfor
pentaoksit (P2O5), Suda ve nötral amonyum sitratta çözünür
Fosfor pentaoksit(P2O5)
İkincil bitki besin maddeleri ve/veya iz elementlerin
beyanı Tarımda Kullanılan Kimyevi Gübrelere Dair
Yönetmelikte belirtilen en az miktarlarda katılması veya
bulunması halinde beyan edilir.
Organik madde en az : % 15
Toplam ( N+ P2O5 ) en az : % 10
Toplam azot en az % 3
Toplam fosfor pentaoksit(P2O5) en az % 4
Azotun formları ve miktarları aşağıdaki şekilde
Ürüne ait
EC, pH ve
diğer istenen
bilgiler
PH
*
EC (dS/m)
(Organik
madde
kaynağı
olarak
hayvansal
materyallerin
kullanılması
durumunda)
Etiket üzerinde
beyan edilmesi
gereken zorunlu
içerik
-Organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Azotun formları ve
miktarları
-Toplam fosfor
pentaoksit
(P2O5)
-Suda Çözünür fosfor
pentaoksit (P2O5)
- Suda ve nötral
amonyum sitratta
çözünür Fosfor
pentaoksit (P2O5)
-Maksimum nem
-Klor oranı %
PH
*
EC (dS/m)
(Organik
madde
-Organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Azotun formları ve
miktarları
veya solüsyon olarak elde
edilen ürünler.
belirtilecektir.
Nitrat azotu, Amonyum azotu, Üre azotu.
Toplam fosforun çözünürlükleri aşağıdaki şekilde
belirtilecektir.
Toplam Fosfor pentaoksit (P2O5), Suda çözünür Fosfor
pentaoksit (P2O5),
İkincil bitki besin maddeleri ve/veya iz elementlerin beyanı
Tarımda Kullanılan Kimyevi Gübrelere Dair Yönetmelikte
belirtilen en az miktarlarda katılması veya bulunması
halinde beyan edilir.
Bitki gelişim düzenleyicisi ve bitki koruma ifadeleri kullanılmayacaktır.
*
kaynağı
olarak
hayvansal
materyallerin
kullanılması
durumunda)
-Toplam fosfor
pentaoksit
(P2O5)
-Suda Çözünür fosfor
pentaoksit (P2O5)
-Klor oranı %
C.NK’lı Organomineral gübreler
NO
Ürünün Tip
İsmi.
Organomineral ürünün elde
ediliş şekli ve ana
bileşenlerine ait bilgiler
Ürünün hammadde muhtevası, miktarı ile
bünyesinde bulunması gereken bitki besin
maddesi içeriği ve diğer kriterler
Ürüne ait EC,
pH ve diğer
istenen bilgiler
1
NK’ lı Katı
Organomineral
Gübre
Azotlu ve potasyumlu
(potasyum hidroksit ve
potasyum klorür hariç) bitki
besin elementlerinin
karışımının bir veya birden
fazla organik gübrenin bileşimi
veya reaksiyonu sonucu elde
edilen ürünler.
PH
*
EC (dS/m)
(Organik madde
kaynağı olarak
hayvansal
materyallerin
kullanılması
durumunda)
2
NK’ lı Sıvı
Organomineral
Gübre
Azotlu ve potasyumlu
(potasyum hidroksit ve
potasyum klorür hariç) bitki
besin elementlerinin
karışımının bir veya birden
Organik madde en az : % 20
Toplam ( N+K2O) en az :% 12
Toplam azot en az % 3
Suda Çözünür potasyum oksit(K2O) en az % 5
Maksimum nem : % 20
Azotun formları ve miktarları aşağıdaki şekilde
belirtilecektir.
Nitrat azotu, Amonyum azotu, Üre azotu.
İkincil bitki besin maddeleri ve/veya iz
elementlerin beyanı Tarımda Kullanılan
Kimyevi Gübrelere Dair Yönetmelikte
belirtilen en az miktarlarda katılması veya
bulunması halinde beyan edilir.
Organik madde en az : % 15
Toplam ( N+ K2O) en az :% 10
Toplam azot en az % 3
Suda Çözünür potasyum oksit(K2O) en az % 4
Azotun formları ve miktarları aşağıdaki şekilde
PH
*
EC (dS/m)
(Organik madde
kaynağı olarak
Etiket üzerinde
beyan edilmesi
gereken zorunlu
içerik
-Organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Azotun formları ve
miktarları
-Suda çözünür
potasyum oksit
(K2O)
-Maksimum nem
-Klor oranı %
-Organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Azotun formları ve
miktarları
fazla organik gübrenin
bileşiminden, süspansiyon
veya solüsyon olarak elde
edilen ürünler.
*
İkincil bitki besin maddeleri ve/veya iz
elementlerin beyanı Tarımda Kullanılan
Kimyevi Gübrelere Dair Yönetmelikte
belirtilen en az miktarlarda katılması veya
bulunması halinde beyan edilir.
hayvansal
materyallerin
kullanılması
durumunda)
-Suda çözünür
potasyum oksit
(K2O)
-Klor oranı %
Bitki gelişim düzenleyicisi ve bitki koruma ifadeleri kullanılmayacaktır.
D-NPK’lı Organomineral Gübreler
NO Ürünün Tip
Organomineral ürünün
İsmi.
elde ediliş şekli ve ana
bileşenlerine ait bilgiler
1
belirtilecektir.
Nitrat azotu, Amonyum azotu, Üre azotu.
NPK’ lı Katı
Azotlu, fosforlu ve
Organomineral potasyumlu (potasyum
Gübre
hidroksit ve potasyum klorür
hariç) bitki besin
elementlerinin karışımının
bir veya birden fazla organik
gübrenin bileşimi veya
reaksiyonu sonucu elde
edilen ürünler.
Ürünün hammadde muhtevası, miktarı ile
bünyesinde bulunması gereken bitki besin maddesi
içeriği ve diğer kriterler
Organik madde en az : % 20
Toplam ( N+ P2O5 +K2O) en az :% 15
Toplam azot en az % 3
Toplam fosfor pentaoksit(P2O5) en az % 5
Suda Çözünür potasyum oksit(K2O) en az % 5
Maksimum nem : % 20
Azotun formları ve miktarları aşağıdaki şekilde
belirtilecektir.
Nitrat azotu, Amonyum azotu, Üre azotu.
Toplam fosforun çözünürlükleri aşağıdaki şekilde
belirtilecektir.
Toplam Fosfor pentaoksit (P2O5), Suda çözünür Fosfor
pentaoksit (P2O5), Suda ve nötral amonyum sitratta
çözünür Fosfor pentaoksit (P2O5)
İkincil bitki besin maddeleri ve/veya iz elementlerin
beyanı Tarımda Kullanılan Kimyevi Gübrelere Dair
Yönetmelikte belirtilen en az miktarlarda katılması veya
bulunması halinde beyan edilir.
Ürüne ait EC, pH
ve diğer istenen
bilgiler
Etiket üzerinde
beyan edilmesi
gereken zorunlu
içerik
PH
-Organik madde
*
-Toplam azot
-Organik azot
EC (dS/m) (Organik -Azotun formları
madde kaynağı
ve miktarları
olarak hayvansal
-Toplam fosfor
materyallerin
pentaoksit(P2O5)
kullanılması
-Suda Çözünür
durumunda)
fosfor pentaoksit
(P2O5)
-Suda çözünür
potasyum
oksit(K2O)
- Suda ve nötral
amonyum sitratta
çözünür Fosfor
pentaoksit(P2O5)
-Maksimum nem
-Klor oranı %
2
*
NPK’ lı Sıvı
Azotlu, fosforlu ve
Organomineral potasyumlu (potasyum
Gübre
hidroksit ve potasyum klorür
hariç) bitki besin
elementlerinin karışımının
bir veya birden fazla organik
gübrenin bileşiminden,
süspansiyon veya solüsyon
olarak elde edilen ürünler.
Organik madde en az : % 15
Toplam ( N+ P2O5 +K2O) en az :% 12
Toplam azot en az % 2
Toplam fosfor pentaoksit(P2O5) en az % 4
Suda Çözünür potasyum oksit(K2O) en az % 4
Azotun formları ve miktarları aşağıdaki şekilde
belirtilecektir.
Nitrat azotu, Amonyum azotu, Üre azotu.
Toplam fosforun çözünürlükleri aşağıdaki şekilde
belirtilecektir.
Toplam Fosfor pentaoksit (P2O5), Suda çözünür Fosfor
pentaoksit (P2O5),
İkincil bitki besin maddeleri ve/veya iz elementlerin
beyanı Tarımda Kullanılan Kimyevi Gübrelere Dair
Yönetmelikte belirtilen en az miktarlarda katılması veya
bulunması halinde beyan edilir.
Bitki gelişim düzenleyicisi ve bitki koruma ifadeleri kullanılmayacaktır.
PH
*
EC (dS/m) (Organik
madde kaynağı
olarak hayvansal
materyallerin
kullanılması
durumunda)
-Organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Azotun formları
ve miktarları
-Toplam fosfor
pentaoksit(P2O5)
-Suda Çözünür
fosfor pentaoksit
(P2O5)
-Suda çözünür
potasyum
oksit(K2O)
-Klor oranı %
EK – 3
DİĞER ÜRÜNLER
NO
Ürünün Tip
İsmi.
Ürünün elde ediliş şekli ve ana
bileşenlerine ait bilgiler
Ürünün hammadde muhtevası, miktarı ile
bünyesinde bulunması gereken bitki besin
maddesi içeriği ve diğer kriterler
1
Kaplama
veya Karışım
NPK (tekli,
ikili veya
üçlü
karışımı)
ürünler
Kaplama veya karışım materyali
olarak (Fosil Esaslı Organik
materyaller) katı hümik asitler ile
humuslaşma derecesi uygun olan
torf ve turba yataklarından elde
edilen organik ürünlere, organik
yapıştırıcı ilave edilerek 50-90
derece sıcaklıkta, mikronize
edilen organik hammaddenin,
Organik madde en az: % 10
Üçlü gübreler (N P K) toplamı en az : % 30
İkili gübreler (NP, NK, PK) ) toplamı en az : %
20
Tekli gübreler : (N) en az: % 20
Toplam fosfor pentaoksit (P2O5) en az : % 25
Suda Çözünür potasyum oksit (K2O) en az : en
az :% 25
Azotun form ve miktarları belirtilecektir.
Ürüne ait
EC,
pH ve
diğer
istenen
bilgiler
PH
*
Etiket üzerinde beyan
edilmesi gereken zorunlu
içerik
-Toplam organik madde
- Toplam azot
-Azotun formları ve miktarları
-Toplam fosfor
pentaoksit(P2O5)
-Suda Çözünür fosfor
pentaoksit (P2O5)
- Suda çözünür potasyum
oksit(K2O)
inorganik gübrelere püskürtülerek
kaplanması veya karışım sonucu
elde edilen ürünler.
2
Fosfor pentaoksit (P2O5) çözünürlüğü ve miktarı
belirtilecektir.
İkincil bitki besin maddeleri ve/veya iz
elementlerin beyanı Tarımda Kullanılan
Kimyevi Gübrelere Dair Yönetmelikte belirtilen
en az miktarlarda katılması veya bulunması
halinde beyan edilir.
Organik madde en az : % 5
Suda Çözünür potasyum oksit (K2O) en az : %
20
Klor oranı % 1 i geçemez
Maksimum nem : % 20
- Suda ve nötral amonyum
sitratta çözünür Fosfor
pentaoksit(P2O5)
Vinas
Ekstresi
Şeker üretiminden arta kalan
melasın, maya ve alkol
üretiminden arta kalan katı
haldeki ekstre
Sıvı Vinas
Şeker üretiminden arta kalan
melasın maya ve alkol
üretiminden arta kalan sıvı haldeki
ekstre
Dehidrasyon, dondurma ve
ufalanmayı içeren fiziksel veya
kimyasal işlemler ile elde edilen
katı haldeki ürün
Organik madde en az : % 25
Toplam Azot en az :% 2
Toplam potasyum oksit (K2O) en az : % 5
Klor oranı % 2’ yi geçemez.
Organik madde en az: % 30
pH
*
Dehidrasyon, dondurma ve
ufalanmayı içeren fiziksel veya
kimyasal işlemler ile elde edilen
katı deniz yosununun suda
çözündürülmesi sonucu elde
edilen sıvı haldeki ürün.
Katı Haldeki işlenmiş doğal
leonardit’in potasyum hidroksit ile
fiziksel ve kimyasal işleme tabi
tutulması sonucu elde edilen
çözelti halindeki ürün
Organik madde en az :%5
PH
*
3
4
Deniz
Yosunu
5
Sıvı Deniz
Yosunu
6
Sıvı Haldeki
Hümik Asit
veya
Sıvı Fulvik
Asit
pH
*
pH
*
Toplam (hümik + fulvik) asit en az : % 12
PH
Maksimum Na miktarı : % 1
*
İkincil bitki besin maddeleri ve/veya iz
elementlerin beyanı Tarımda Kullanılan
Kimyevi Gübrelere Dair Yönetmelik’te belirtilen
en az miktarlarda katılması veya bulunması
halinde beyan edilir.
-Organik madde
-Toplam Azot % 1 i geçerse
-Toplam MgO % 1 i geçer ise
-Suda çözünür potasyum
oksit(K2O)
-Maksimum nem
-Organik madde
-Toplam Azot
- Suda çözünür potasyum
oksit(K2O)
-Organik madde,
-Alginik,
-Giberallik
- Suda çözünür potasyum
oksit(K2O)
-Organik madde
- Suda çözünür potasyum
oksit(K2O)
-İsteğe bağlı;
Alginik, Giberallik asit
- Organik madde (beyan
edilen)
- Toplam (hümik + fulvik) asit
- Fulvik Asit (Fulvik Asit
olması halinde)
- Toplam azot ( % 1’i geçerse)
- Suda çözünür potasyum
oksit(K2O)
7
Potasyum
Humat
veya
Fulvik Asit
8
*
Fermantasyon
Sonucu Elde
Edilen
Organik
Gübre
Yüksek oranda humik+fulvik asit
içeren ve sıvı haldeki humik asit
tuzunun granilasyonu ile elde
edilen ürün
Toplam (hümik + fulvik) asit en az : % 65
Maksimum nem :% 20
Evsel atıkların ve/veya Hayvan
dışkılarının tekli veya
karışımlarının anaerobik
fermantasyonu ve aerobik
hijyenizasyonu sonucu elde edilen
ürün.
Organik madde en az: % 15
Üründe kullanılan hammaddeler proses de
belirtilecektir.
Bitki gelişim düzenleyicisi ve bitki koruma ifadeleri kullanılmayacaktır.
EK – 4
TOPRAK DÜZENLEYİCİLER
A-Organik Toprak Düzenleyiciler
H
*
P
H
*
EC (dS/m)
P
- Organik madde (beyan
edilen)
-Toplam (hümik+ fulvik) asit
- Fulvik Asit ( Fulvik Asit
olması halinde)
- Maksimum nem
- Toplam azot ( % 1’i geçerse)
- Suda çözünür potasyum
oksit(K2O)
- Toplam fosfor pentaoksit
(P2O5) (% 1’i geçerse)
-Bor miktarı (Bor miktarı 2
ppm den büyük olması halinde
Bor’a dayanıklı bitkilerde
kullanılmalıdır ifadesi etikette
belirtilecek)
- Organik madde
-Toplam azot
-Organik azot
-Toplam (hümik+ fulvik) asit
(%2’yi geçer ise)
-Serbest aminoasitler (%2’yi
geçer ise)
- Toplam azot ( % 1’i geçerse)
- Suda çözünür potasyum
oksit(K2O)
- Toplam fosfor pentaoksit
(P2O5) (% 1’i geçerse)
NO
Ürünün Tip
İsmi.
Organik ürünün elde ediliş
şekli ve ana bileşenlerine ait
bilgiler
Ürünün hammadde muhtevası, miktarı ile
bünyesinde bulunması gereken bitki besin
maddesi içeriği ve diğer kriterler
1
Bitkisel
Menşeli
Kompost
Bitkisel menşeli organik
atıkların fermantasyonuyla
elde edilen ürün.
Organik madde en az : % 35
Maksimum nem : % 20
10 mm’lik elekten ürünün % 90’ı geçecektir.
Üründe kullanılan hammadde kaynağı
belirtilecektir.
2
Evsel
Kaynaklı
Kompost
Evsel atıklarındaki organik
atıkların fermantasyonuyla
elde edilen ürün. İçinde cam,
cüruf, metal, plastik, lastik deri
gibi seçilebilir maddelerin
toplamı, ağırlığın % 2 sini
geçemez
3
Leonardit
Eski çağlardan kalma bitki ve
hayvan kalıntılarının göl ve
bataklık ortamlarda
tortulaşması sonucu oluşan
basınç, sıcaklık ve anaerobik
koşullarda materyalin
bozunması ve humifikasyonu
sonucu tabakalaşmış organik
killi sedimanter kayaçtır.
Toprağın fiziksel, kimyasal ve
biyolojik aktivitesini artıran ve
Organik madde en az : % 35
Maksimum nem : % 20
10 mm’lik elekten ürünün % 90’ı geçecektir.
Plastik madde ya da diğer mevcut muhtemelen
geri dönüşümü olmayan madde parçacıklarının
büyüklüğü 10 mm’yi geçmeyecektir.
Üründe kullanılan hammadde kaynağı
belirtilecektir.
Kuru maddedeki Arsenik miktarı 20 mg/kg ı
geçemez.
Toplam (hümik + fulvik) asit en az : % 40
CaCO3 maksimum: % 5
Maksimum nem : % 35
Granül Büyüklüğü: 1-4 mm
Toz halde: Tane Büyüklüğü Maksimum 50 Mesh
Ürüne ait
EC, pH ve
diğer
istenen
bilgiler
PH
*
H
*
EC (dS/m)
değeri en
fazla: 4
P
H
*
P
Etiket üzerinde beyan
edilmesi gereken zorunlu
içerik
-Toplam organik madde
- Maksimum nem
-Toplam azot ( % 1’i
geçerse)
-Toplam fosfor pentaoksit
(P2O5) (% 1’i geçerse)
-Suda çözünür potasyum
oksit(K2O) (% 1’i geçerse)
- C/N
-Toplam organik madde
- Maksimum nem
-Toplam azot ( % 1’i
geçerse)
-Toplam
fosforpentaoksit(P2O5) (%
1’i geçerse)
-Suda çözünür potasyum
oksit(K2O) (% 1’i geçerse)
- C/N
- Organik madde(beyan
edilen)
- Toplam (hümik + fulvik)
asit
- Toplam azot (% 1’i
geçerse)
- Toplam fosfor
pentaoksit (P2O5) (% 1’i
geçerse)
- Suda çözünür potasyum
oksit(K2O) (% 1’i geçerse)
yüksek oranda humik asit
içeren, toprağa uygulandığında
humus oluşturarak bağıl
haldeki bitki besin
elementlerinin alımını
kolaylaştıran organik bir ürün
*
- Maksimum nem
- Bor miktarı (bor miktarı 2
ppm den büyük olması
halinde Bor’a dayanıklı
bitkilerde kullanılmalıdır
ifadesi etikette belirtilecek)
Bitki gelişim düzenleyicisi ve bitki koruma ifadeleri kullanılmayacaktır.
B-Mineral Toprak Düzenleyiciler
NO Ürünün Tip
İsmi.
Mineral ürünün elde ediliş şekli ve ana
bileşenlerine ait bilgiler
Ürünün hammadde muhtevası,
miktarı ile bünyesinde bulunması
gereken bitki besin maddesi içeriği
ve diğer kriterler
Kalsiyum karbonat (CaCO3) en az:
% 90
Kalsiyum Oksit (CaO) en az:%50
Tane Büyüklüğü en fazla 2 mm
olmalıdır.
Kalsiyum hidroksit Ca(OH)2:
En az %60
Tane Büyüklüğü en fazla 2 mm
olmalıdır.
1
Tarım Kireci
Sönmemiş Tarım Kireci:
Toprak asitliğini gidermek amacıyla
kullanılan kalsiyum karbonat veya ısıl
işlemle elde edilen Kalsiyum Oksit içeren
tabii, sönmemiş halde bulunan ürün.
Sönmüş Tarım Kireci:
Toprak asitliğini gidermek amacıyla
kullanılan kalsiyum hidroksit içeren tabii,
sönmüş halde bulunan ürün.
2
Jips
Alkali topraklarda sodyum ıslahı amacıyla
kullanılan kalsiyum sülfat içeren
buharlaşmayla çökelmiş doğal ürün.
Kalsiyum Oksit en az:%25
Kükürt trioksit en az: %35
Kalsiyum sülfat (CaSO4.2H2O) en az
% 60
3
Magnezyumlu
Kalsiyumlu
Karbonat
(Dolomit)
Ana bileşkesi olarak magnezyumlu
kalsiyum karbonat içeren ve toprağı nemli,
havadar ve geçirgen tutan doğal ürün
Kalsiyum Oksit CaO en az : % 25
Magnezyum Oksit MgO en az :% 15
Tane Büyüklüğü: %80< 200 mikron
Mineral analizi
Ürüne ait
Etiket üzerinde beyan
EC, pH ve
edilmesi gereken zorunlu
diğer istenen içerik
bilgiler
--Toplam CaO
-Tane büyüklüğü
- Maksimum Nem
-“Toprak Asitliğini Gidermek
Amacıyla Kullanılır” ibaresi
-Toplam CaO
-Tane büyüklüğü
- Maksimum Nem
-“Toprak Asitliğini Gidermek
Amacıyla Kullanılır” ibaresi
*
-Toplam CaO
-Toplam SO3
-Tane büyüklüğü
-“Alkali Topraklarda Sodyum
Islahı İçin Kullanılır” ibaresi
- Maksimum Nem
Toplam CaO
-Toplam MgO
-Tane büyüklüğü
-“Toprak Asitliğini Gidermek
Amacıyla Kullanılır” ibaresi
- Maksimum Nem
4*
Bitki
ve bitki koruma ifadeleri kullanılmayacaktır.
Zeolitgelişim
grubu düzenleyicisi
KLİNOPTİLOLİT
Klinoptilolit oranı en az: %75
mineraller
Ana bileşkesi Sodyum, kalsiyum, potasyum ve
Mineral analizi
alüminasilikat olan bir mineraldir. Su absorblama
kapasitesi yüksek olduğundan toprağı nemli,
havadar ve geçirgen tutan ve içeriğinde eriyonit
minerali bulundurmayan mineral.
pH
*
-Tane büyüklüğü
- Porozite
-Toplam Sodyum(Na)
- Toplam K
- Ağır (killi) Bünyeli
Toprakların Islahında ve
Çeşitli Yetiştirme
Ortamlarında Kullanılır.
- Maksimum Nem
-Bor miktarı (bor miktarı 2
ppm den büyük olması halinde
Bor’a dayanıklı bitkilerde
kullanılmalıdır ifadesi etikette
belirtilecek)
-Kullanımda dikkat edilecek
hususlar eklenecek.
5
Vermikulit
Porozite en az : % 40
pH
*
-Tane büyüklüğü
-Porozite
- Maksimum Nem
6
Diatomit
( Diatom
toprağı)
Porozite: en az : % 40
Silisyum Dioksit SiO2 : en az
% 40
Mineral analizi
pH
*
7
Sünger taşı
(Pomza)
/Perlit
Porozite en az : % 40
Silisyum Dioksit SiO2 en az :
% 50
Alüminyum Oksit AL2O3 en
az : % 10
Mineral analizi
*
-Porozite
-Toplam SiO2
- Maksimum Nem
-Asit bünyeli topraklarda
kullanımı tercih edilir.
-Toplam SiO2
-Toplam Al2O3
-Tane büyüklüğü
-Porozite
- Maksimum Nem
- Ağır (killi) Bünyeli
Toprakların Islahında
Kullanılır.
Ana bileşkesi mikalı kil minerali olan DemirMagnezyum alümina silikattır. Su absorblama
kapasitesi yüksek olduğundan toprağı nemli ve
havadar ve geçirgen tutar.
Tek hücreli canlıların ve mikroorganizmaların tatlı
su göllerinde çökelmesi ve yataklanması sonucu
oluşmuş bir kayaçtır. Su absorblama kapasitesi
yüksek olduğundan toprağı nemli, havadar ve
geçirgen tutar.
Volkanik küllerin göl ve deniz ortamında
çökelmesi ve yataklanması sonucu oluşan bir
kayaçtır.
C-Organik + Mineral Toprak Düzenleyiciler
NO
Ürünün Tip
İsmi.
1
Karışım
Toprak
Düzenleyicisi
(Doğal)
2
Karışım
Toprak
Düzenleyicisi
*
Organik + mineral
ürünün elde ediliş şekli ve
ana bileşenlerine ait
bilgiler.
Organik toprak
düzenleyicisi
ürün/ürünlerle mineral
toprak düzenleyicisi
ürün/ürünlerle karışımı
Not: pH düzenlemek amacı
ile elementel kükürt
katılmasına izin verilir.
Şeker Sanayiinde prosesten
kaynaklanan
organik+mineral karışımı
ürün
Ürünün hammadde muhtevası ve diğer
kriterler
Organik Madde En Az: % 5
Maksimum nem : % 20
5 mm’lik elekten ürünün % 90’ı geçecektir.
Üründe kullanılan hammadde kaynağı
belirtilecektir.
Elementel kükürt kullanılması halinde:
% 98 S (SO3: % 245)
Kükürt, toplam SO3 olarak ifade edilir
Organik Madde En Az: % 10
Kalsiyum karbonat (CaCO3) en az:% 60
Maksimum nem : % 20
Ürüne ait
EC, pH ve
diğer istenen
bilgiler
PH
*
Etiket üzerinde beyan edilmesi
gereken zorunlu içerik
H
*
-Toplam organik madde
-Kalsiyum karbonat (CaCO3)
- Maksimum nem
-Toplam azot ( % 1’i geçerse)
-Toplam fosfor pentaoksit (P2O5)
(% 1’i geçerse)
-Suda çözünür potasyum
oksit(K2O)
(% 1’i geçerse)
P
-Toplam organik madde
- Maksimum nem
-Toplam azot ( % 1’i geçerse)
-Toplam fosfor pentaoksit (P2O5)
(% 1’i geçerse)
-Suda çözünür potasyum
oksit(K2O) (% 1’i geçerse)
Bitki gelişim düzenleyicisi ve bitki koruma ifadeleri kullanılmayacaktır.
NO
Ürünün Tip
İsmi.
1
Mikrobiyal
Gübreler
EK - 5
MİKROBİYAL GÜBRELER
Mikrobiyal ürünün elde ediliş şekli ve ana Ürünün hammadde
bileşenlerine ait bilgiler.
muhtevası, miktarı ile
bünyesinde bulunması
gereken bitki besin maddesi
içeriği ve diğer kriterler
Bitkilerle ortak yaşayarak makro ve mikro
Bakteriler, Cyanobacteria,
elementleri bitkiye taşıyan ve toprakta doğal
Algler, Funguslar,
Ürüne ait pH ve diğer
istenen bilgiler
Etiket üzerinde beyan
edilmesi gereken
zorunlu içerik
-Kullanılan bakterinin
genetik yapısının
-Kullanılan organizma
isimleri
2
Karışım
Mikrobiyal
Gübreler
olarak bulunan mantarlar, çeltikle ortak
yaşayarak bitkiye azot sağlayan ve toprakta
doğal halde bulunan Cyanobacterialar ile
algler, topraktan izole edilerek etkinliği tespit
edilmiş bakteriler.
Bu organizmaların tamamı toprakta
mikrobiyal aktiviteyi arttır. Enerji kaynağı
olarak kullanmak için topraktaki kompleks
organik bileşikleri parçalayarak toprakları
makro ve mikro besin elementleri yönünden
zenginleştirir. Bu kimyasallar tohum
çimlenmesini, çelik köklenmesini teşvik eder
ve bitki büyümesine yardımcı olur. Bu
organizmalar kültüre alınarak çoğaltılabilir ve
standardize edilebilirler.
Mikorizalar.
Mikrobiyal gübre sınıfında değerlendirilen
materyallerin karışımından meydana gelen
ürünler.
İçerdiği Canlı Organizma
İsimleri
Toplam Canlı Organizma
Sayısı (kob/gr)
Tek Hücreli Organizmalarda:
Kuru Hücre Ağırlığı
Klorofil a
Canlı Organizma Sayısı (kob/
gr)
İpliksi Organizmalarda:
Klorofil a
Kuru Hücre Ağırlığı
Tek Hücreli Organizmalarda:
Kuru Hücre Ağırlığı
Klorofil a
Canlı Organizma Sayısı (kob/
gr)
İpliksi Organizmalarda:
Klorofil a
Kuru Hücre Ağırlığı
değiştirilmediğine dair
sertifika
-Etkenlik deney sonucu
-Kullanılan hammadde
-Canlı organizmanın
toprakta kalma, yaşam
süresi ve garantisi
-Toksisite deney sonucu
içerdiği
mikroorganizmaların
tarımda kullanılabilirliği
ile insan ve çevre
sağlığına etkisi
hakkında Yetkili
Kurulun uygunluk
görüşü.
- Virüs olup olmadığının
testi
-Kullanılan bakterilerin
genetik yapısının
değiştirilmediğine dair
sertifika
-Etkenlik deney sonucu
-Kullanılan hammadde
-Canlı organizmanın
yaşam süresi ve
garantisi
-Toksisite deney sonucu
İçerdiği
mikroorganizmaların
tarımda kullanılabilirliği
ile insan ve çevre
sağlığına etkisi
hakkında Yetkili
Kurulun uygunluk
görüşü.
-Canlı organizma
sayısı
- Ürünün kullanım
amacı
-Kullanılan
organizmanın yaşam
süresi ve ürünün
maksimum kullanım
süresi
-Mikroorganizma
türüne göre ürünün
insan ve çevre sağlığı
açısından uygun
toprak şartları ve
kullanma koşulları
-Enzim İçermesi
durumunda enzim
isimleri ve aktiviteleri
-Kullanılan organizma
isimleri
-Canlı organizma
sayısı
-Kullanılan
organizmaların yaşam
süreleri ve ürünün
maksimum kullanım
süresi
- Ürünün kullanım
amacı
-Mikroorganizma
türüne göre ürünün
insan ve çevre sağlığı
açısından uygun
toprak şartları ve
kullanma koşulları
-Enzim İçermesi
- Virüs olup olmadığının durumunda enzimlerin
testi
isimleri ve aktiviteleri
EK - 6
ENZİM KATKILI ÜRÜNLER
NO Organik Ürünün Organik ürünün elde ediliş şekli ve
Tip İsmi.
ana bileşenlerine ait bilgiler.
1
Enzimli Ürünler
Enzimler, proteaz, lipaz, alfa-amilaz,
selülaz, beta-glukanaz, pektinaz,
pentozanaz ve hemiselülaz isimleri
ile tanımlanmakta olup, proteinler,
karbonhidratlar ile yağları en küçük
birimlerine kadar parçalayan
biyokatalizörlerdir. Bitkisel,
hayvansal ve mikrobiyal menşeli
olabilir.
Ürünün hammadde muhtevası,
miktarı ile bünyesinde bulunması
gereken bitki besin maddesi içeriği
ve diğer kriterler
Toplam organik madde en az :% 10
Ürüne ait EC, pH
ve diğer istenen
bilgiler
Kurşun en fazla: 10
ppm
Ürünün doğal yapısından
Arsenik en fazla:
kaynaklanan Aminoasitler
3 ppm
(Asparginic Asit, Serine, Proline,
Enzim aktivitesi
Alanine, Valine, Isovelicine,
kontrolü analizi.
Tyrosine, Lysine, Aspargin, Treonin, pH
Glutamic Asit, Glycine, Cystine,
İçerdiği her enzim
Metheoline, Levicine, Phenil-alanine, için uygun bir
Histidine, Triptophan)
aktivite tayini.
-Toksisite deney
Varsa kullanılan vitaminler en az : % sonucu
2
-Mikrobiyal katkılı
(A, B1, B2, B6, B10, B12, C, E, K )
enzim içerikli
organik gübrelerde
Toplam canlı organizma sayısı en az: içerdiği
50.000 kob/g
mikroorganizmaları
n tarımda
kullanılabilirlik
raporu. Tarımda
kullanılabilirliği ile
insan ve çevre
sağlığına etkisi
hakkında Yetkili
Etiket üzerinde beyan
edilmesi gereken
zorunlu içerik
- Toplam organik
madde miktarı
- Aminoasit isimleri.
- Vitaminler.
-Mikrobiyal katkılı
enzim içerikli
gübrelerde Toplam
canlı organizma sayısı
kob/g
-İçerdiği enzimlerin
isimleri ve aktiviteleri.
- Mikrobiyal katkılı
enzim içerikli
gübrelerde kullanılan
organizmaların yaşam
süreleri.
Kurulun uygunluk
görüşü.
2
İkincil ve Mikro
Element katkılı
Enzimli
Enzimler; proteaz, lipaz, alfa-amilaz,
selülaz, beta-glukanaz, pektinaz,
pentozanaz, ve hemiselülaz dan
oluşmaktadır. Bitki besinlerde yer
alan , proteinler, karbonhidratlar ile
yağları en küçük birimlerine kadar
parçalayan biyokatalizörlerdir.
Bitkisel, hayvansal ve mikrobiyal
menşeli olabilir. Mikroorganizmalar
EK IV Mikrobiyal Gübreler kısmında
belirtilen türlerden, Aminoasitler ise
bitkisel veya hayvansal protein
menşeli. olmak zorundadır.
Toplam organik madde en az : % 10
Kurşun en fazla: 10
ppm
Ürünün doğal yapısından
Arsenik en fazla:
kaynaklanan Aminoasitler
3 ppm
(Asparginic Asit, Serine, Proline,
Enzim aktivitesi
Alanine, Valine, Isovelicine,
kontrolü analizi.
Tyrosine, Lysine, Aspargin, Treonin, pH
Glutamic Asit, Glycine, Cystine,
İçerdiği her enzim
Metheoline, Levicine, Phenil-alanine, için uygun bir
Histidine, Triptophan)
aktivite tayini.
-Toksisite deney
Varsa kullanılan vitaminler en az : % sonucu
2
-mikrobiyal katkılı
- Toplam organik
madde miktarı
- Aminoasit isimleri.
- Vitaminler.
-Mikrobiyal katkılı
enzim içerikli
gübrelerde toplam canlı
organizma sayısı kob/g
-İçerdiği enzimlerin
isimleri ve aktiviteleri.
- Mikrobiyal katkılı
enzim içerikli
gübrelerde kullanılan
İkincil bitki besin maddeleri ve/veya
mikro elementler ilave edilebilir.
(A, B1, B2, B6, B10, B12, C, E, K )
enzim içerikli
organik gübrelerde
Toplam canlı organizma sayısı en az: içerdiği
50.000 kob/g
mikroorganizmaları
Kullanılan ikincil bitki besin
n tarımda
maddeleri ile mikro elementler
kullanılabilirlik
ikincil bitki besin maddeleri ve/veya raporu. Tarımda
iz elementlerin beyanı Tarımda
kullanılabilirliği ile
Kullanılan Kimyevi Gübrelere Dair
insan ve çevre
Yönetmelikte belirtilen en az
sağlığına etkisi
miktarlarda katılması veya bulunması hakkında Yetkili
halinde beyan edilir.
Kurulun uygunluk
görüşü.
organizmaların yaşam
süreleri.
EK - 7
ETİKET ÖRNEĞİ
1-Gübre türü
(Organik gübre, Organomineral gübre
vb.)
T
E 2-Tip ismi. (Deniz Yosunu, vb.)
M 3-Ticari markası.
E
L
A
L
A
N
4-Garanti edilen içerik.
5-pH, isteniyorsa EC
6- Ürünün garanti edilen net ağırlığı
veya hacmi
7- Firma ünvanı, adresi ve telefonu
8- Risk ve güvenlik işaretleri
Bir önceki alandan açıkça ayrılmış olan bu
alanda, etiket tüketici için gerekli bilgiyi
içermelidir :
B
İ 9- Bakanlık Lisans ve Tescil No su
L
G 10- Üreticinin ticari ünvanı ve ürünün markası
İ
11- Ürünün doğru ve verimli kullanımı
A
L 12- Uygun depolama şartları
A
N 13- Kullanımında güvenlik kuralları
I 14- Diğer teknik bilgiler
15- Parti ve Seri No ya da ikisinden biri,
16- Son kullanma tarihi veya üretim tarihi
verilmişse son kullanım zamanı ayrıca
belirtilmelidir. (Üretim tarihinden itibaren 2 yıl
gibi)
EK - 8
ORGANİK GÜBRE ÜRETİM İZNİ MÜRACAAT FORMU
Üretilecek Ürünün
Üretiminde Kullanılan Hammaddelerin
Adı ve Miktarları
Kapasite Raporunda Yer Alan Faaliyet
Konusu Raporun Geçerlilik Süresi
ÇED Belgesinin veya Gayri Sıhhi Müessese
Açma Ruhsatı Belgesinde Yer Alan Faaliyet
Konusu ve Geçerlilik Süresi
Üretici Firmanın
Ticari Unvanı ve Yazışma Adresi
Üretim Yeri Adresi
Konu ile Yetkili Kişinin Adı, Soyadı, İş
Telefonu ve GSM Numarası
Tarih: ....../....../20...
Kurum veya Kuruluşun
Temsilcisinin Adı ve Soyadı
İmza ve Kaşesi
EK - 9
ORGANİK GÜBRE İTHALAT İZNİ MÜRACAAT FORMU
İthal Edilecek Ürünün
Proforma Faturada Geçen Adı
Yurt İçi Piyasada Kullanılacak Ticari Adı
İthal Edilmesi İstenen Miktar
Hangi Gümrük Kapısından Yurt İçine Giriş
Yapacağı
Proforma Faturada Belirtilen Toplam Değeri
İthal Edilecek Menşei Ülke
Teslimat Şekli
İthalatçı Firmanın
Ticari Unvanı
Yazışma Adresi
Konu ile Yetkili Kişinin Adı, Soyadı, İş
Telefonu ve Gsm Numarası
Tarih: ....../....../20...
Kurum veya Kuruluşun
Temsilcisinin Adı ve Soyadı
İmza ve Kaşesi
EK - 10
LİSANS BELGESİ MÜRACAAT FORMU
Adına Lisans Belgesi Düzenlenmesi İçin Başvuran Kurum veya Kuruluşun:
Ticari Unvanı
Faaliyet Konusu
(üretici, ithalatçı)
Adresi
Telefon Numarası
Faks Numarası
Bağlı Olduğu Vergi Dairesi
Vergi Numarası
Sermayesi
Sanayi ve/veya Ticaret Odasına
Kayıt Belgesi Örneği
Ek olarak verilecek.
Üretici ise, üretim tesislerinin adresleri
Tarih: ....../....../20...
Kurum veya Kuruluşun
Temsilcisinin Adı ve Soyadı
İmza ve Kaşesi
EK - 11
............................ TESCİL BELGESİ MÜRACAAT FORMU
Tescil Belgesi Düzenlenmesi İçin Başvuran Kurum veya Kuruluşun:
Adı
Bakanlık Lisans Türü
Bakanlık Lisans No
Ürünün
Türü
Tip ismi
Cinsi
Marka veya Ticari Adı (varsa)
Etikette Beyan Edilen Özellikleri:
12Vitamin, enzim,vs. miktarı(varsa)
Kullanma dozu, sayısı, zamanı (varsa)
Üretildiği ülke
Üreticinin adı
Üretim yerinin adresi
Ambalaj Tipi
Ambalaj Üzerindeki İşaretlemeler
Tarih: ....../....../20...
Kurum veya Kuruluşun
Temsilcisinin Adı ve Soyadı
İmza ve Kaşesi
EK - 12
TOLERANSLAR
a)
b)
c)
ç)
d)
Bu toleranslar bir bitki besin maddesinin ölçülen değerinin onun beyan edilen değerinden
müsaade edilen sapmasıdır.
Üretim, numune alma ve analizlerdeki sapmaları telafi etmek için verilmişlerdir.
Bu Yönetmelik ve eklerinde belirlenen en az ve en çok şeklinde ifade edilen içeriklere toleranslar
uygulanamaz.
“En çok” verilmemişse beyan edilen içeriğin üzerindeki fazla bitki besin maddesine sınırlama
yoktur.
Çeşitli tiplerdeki gübrelerin beyan edilen bitki besin maddesi içerikleriyle ilgili olarak müsaade
edilen toleranslar aşağıdadır.
Ağırlıkça;
Organik madde ve (hümik+fülvik) asitlerde:beyan edilen değerin % 10
Organik azot , fosforpentaoksit(P2O5),potasyum oksit(K2O): beyan edilen değerin % 10
Organik asit ve serbest aminoasitler: beyan edilen değerin % 10
Kainit 1,5
Zenginleştirilmiş kainit tuzu 1,0
Magnezyum oksit 0,9
Sodyum dioksit 0,9
Kükürt trioksit 0,9
Kalsiyum oksit 0,9
Klor 0,2
ORGANOMİNERAL GÜBRELER;
Bitki besin maddesi elementleri
a)
N 1,1
b)
Fosforpentaoksit(P2O5) 1,1
c)
Potasyum oksit(K2O) 1,1
ç) İkili gübreler 1,5
d)
Üçlü gübreler 1,9
İZ ELEMENTLER;
a) İçeriği %2’den fazla olanlar için 0,4
b) İçeriği %2’yi geçmeyenler için beyan edilen değerin 1/5 i
BEYAN EDİLEN KALSİYUM, MAGNEZYUM, SODYUM VE KÜKÜRT İÇERİKLERİNDE
MÜSAADE EDİLEN TOLERANSLAR;
CaO, MgO, Na2O ve SO3 için mutlak değer olarak % 0,9’u ( Ca için 0,64, Mg için 0,55, Na için 0,67
ve S için 0,36’yı) geçmemek şartıyla bu elementlerin beyan edilen içeriklerinin dörtte biri olmalıdır.
- pH Tayini
- Nem Tayini
EK - 13
ANALİZ METOTLARI
1/10 Potansiyometrik
AOAC 1995 (700 C)
- EC Tayini
- Toplam Azot Tayini
- Nitrat Azotu Tayini
- Amonyum Azotu Tayini
- Üre Azotu Tayini
-Organik Gübrede Fosfor Tayini
-Organomineral Gübrede Fosfor Tayini
- Suda Çözünür Fosfor Tayini
- Suda ve Sitratta Çözünür Fosfor
Tayini
- Suda Çözünür Potasyumoksit Tayini
- Suda Çözünür Bakır Tayini
- Suda Çözünür Demir Tayini
- Suda Çözünür Mangan Tayini
- Suda Çözünür Çinko Tayini
- Suda Çözünür Bor Tayini
- Suda Çözünür Molibden Tayini
- Toplam CaO Tayini
- Suda Çözünür CaO Tayini
- Toplam MgO Tayini
- Suda Çözünür MgO Tayini
- Toplam Kükürt(S) Tayini
- Suda Çözünür SO3 Tayini
- Organik Gübrede Organik Madde
Tayini
- Organomineral Gübrede Organik
Madde Tayini
- Organik Azot Tayini
- Toplam (Humik+Fulvik) Asit Tayini
-Mineral Analizi
- Serbest Aminoasit Tayini
- Enzim Aktivitesi ve Vitamin Tayini
-Alginic Asit Tayini
Organik Karbon
- Ağır Metal Analizi[sıvılarda orijinal
neminde]
-Civa ve Arsenik Analizi
- Bakteri Sayımı
- Clostridium Perfringens Sayımı
1/10 Sulu Çözeltide
1965 Bremner
Alternatif metod : Dumas
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK-3
(2.2.3)
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3 (2.1)
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
(2.6.2)/(2.6.1)
Burhan KAÇAR -1972
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
(3.1.1)
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3,
AAS
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
(3.1.1)
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3
Mikrodalga ya da Kuru Yakma
Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği EK- 3 (8.4)
AOAC 1995 (700 C Nem – 5500 C Kuru Yakma)
Organik Madde: Organik Karbon x 2.24
Katılarda Fırın Kuru
Sıvılarda Orijinal Neminde
Mitschell, 1972
TS 5869 ISO 5073/Ocak 2003 (Karbon muhtevası
oranı EK-A)
XRF, XRD, DTA, SEM Dörtlü Analiz İle
Mineroloji-Petrografik Analiz, Kimyasal Analiz,
Ön ve Tam Teknolojik Analiz
Kromatografik yöntemlerle yapılabilir.
Kromatografik
TS 8871 Şubat 1991 Madde 3 Klorometrik Metod
TS 5869 ISO 5073/Ocak 2003
(Karbon muhtevası oranı EK-A) Walkey Black
Metodu
TS EN 13650 veya EPA 3052 veya Mikrodalga
EPA 3052 veya Mikrodalga
Countplate veya TS 4109 Analiz Yöntemi
TS 6405
- Maya ve Küf Sayımı
TS 6580
- Staphyloccus Aureus Sayımı
TS 6582
- Salmonella Sayımı
TS 7438 / ISO 6579
Not:Katı ürünlerde tüm analizler kuru madde üzerinden, sıvı ürünlerde orijinal örnek üzerinden
yapılacaktır.
Tip İsmi
it
asit
EK - 14
Ürünün hammadde muhtevası,
Ürünün elde ediliş şekli ve ana miktarı ile bünyesinde bulunması
bileşenlerine ait bilgiler
gereken bitki besin maddesi içeriği
ve diğer kriterler
Ana madde olarak nitrik asit içeren,
% 10 Nitrat azotu
kimyasal olarak elde edilmiş ürün
Ana madde olarak fosforik asit içeren,
kimyasal olarak elde edilmiş ürün
% 40 Fosfor pentaoksit
m çözeltisi
Ana madde olarak potasyum içeren
çözelti halde ürün
% 10 Suda çözünür K2O
Klor en fazla : % 3
m tiyosülfat
Ana madde olarak potasyum ve kükürt
içeren çözelti veya katı halde bulunan
ürün
% 25 Suda çözünür K2O
% 42 Suda çözünür SO3
Kaplanan
Ana madde olarak tekli ve kompoze
gübrelerin üzerine eritilmiş elementel
kükürtün püskürtülerek kaplanması
sonucu elde edilen ürün
Üçlü gübreler (N P K) toplamı en az :
% 35
İkili gübreler (NP, NK, PK) toplam en
az : % 20
nhibitörlü
Tekli gübreler : (N) en az : % 25
( P) en az : % 25
( K) en az :% 25
Kimyasal olarak elde edilen ve
içeriğindeki amonyum inhibitörü
sayesinde amonyak azotunun nitrat
azotuna dönüşmesini belirli bir süre
engelleyen azotlu ve kompoze mineral
gübreler.
Üçlü gübreler (N P K) toplamı en az:
% 35
İkili Gübreler (NP, NK, PK) toplam
en az : % 20
Tekli gübreler : (N) en az : % 20
[R.G. 4 Haziran 2010 – 27601]
—— • ——
Ürüne
ait
Tuzluluk, pH
ve
diğer
istenen bilgiler
Risk ve
güvenlik
ibareleri ve
işaretleri dahil
edilecektir.
Risk ve
güvenlik
ibareleri ve
işaretleri dahil
edilecektir.
Etiket
beyan
gereken
içerik
Nitrat az
Toplam
pentaok
Suda çö
İsteğe b
Klor içe
Suda çö
Suda çö
- Toplam
-Nitrat a
-Amony
-Üre azo
- Toplam
- Suda ç
- Suda v
çözünür
- Suda ç
-Toplam
– Topla
– Am
(NH4-N
– Nitrat
– Üre az
– Amon
– Topla
– Suda ç
– Sud
çözünür
– Suda ç
Millî Savunma Bakanlığından:
SAVUNMA SANAYİİ GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, savunma sanayii kapsamında yapılan
andlaşmalarda yer verilen ve doğrudan satın alma, müşterek proje programlarına katılım,
teşvik veya yatırım yolu ile tedarik edilecek veya savunma sanayii, teknoloji ve teçhizatı
sahasında araştırma, geliştirme, imalat ve montaj yapan gerçek ve tüzel kişilerle bu konularda
çalışan şahıslara ait her türlü gizlilik dereceli bilgi, belge, proje, malzeme ve hizmetlerin ve
bunlarla ilgili yerlerin güvenliğinin ve korunmasının sağlanmasına ilişkin usul ve esasları
düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, savunma sanayiine ait gizlilik dereceli her türlü
andlaşma ile bilgi, belge, proje, malzeme veya hizmetlerin alımını, satımını, üretimini,
araştırma ve geliştirmesini (AR-GE), muhafazasını ve depolanmasını yapacak veya yaptıracak
bütün kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişileri ve bunların faaliyet
gösterecekleri tesisler ile 26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri
Kanununa göre kurulan tesisleri kapsar.
(2) Bu Yönetmelik; Türk Silâhlı Kuvvetleri kadro ve kuruluşlarında bulunan askerî
tesisler ile personelini kapsamaz. Bu kapsamda, gerekli olması hâlinde savunma sanayii
maksatlı proje yürütülen askerî tesisler, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamının talebi
üzerine Genelkurmay Başkanlığı yetkilileri ile oluşturulan heyet tarafından kontrol edilebilir.
(3) NATO’yu ilgilendiren iş ve projelere ait güvenlik işlemleri, sorumlu makam olan
Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilatı Merkez Kurulu Başkanlığı tarafından, NATO güvenlik
usul ve esasları çerçevesinde, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı olarak yetkilendirilen
Millî Savunma Bakanlığı Teknik Hizmetler Dairesi Başkanlığı ile koordineli olarak yürütülür.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 29/6/2004 tarihli ve 5202 sayılı Savunma Sanayii
Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Arşiv araştırması: Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının,
kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi
bir tahdit olup olmadığının mevcut kayıtlardan saptanmasını,
b) Bilgi güvenliği: Bilgi ve bilginin işlem gördüğü bilgi sistemlerinin emniyetli ve
güvenilir olarak kullanılabilmesi, bütünlüğünün ve gizliliğinin muhafazası ve yetkisiz
şahısların bilgiye ulaşmaları halinde tespit edilmelerine yönelik alınan tedbirlerin tümünü,
c) Bilmesi gereken kişi: Gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemeyi veya gizlilik
dereceli projeyi, ancak görevi gereği öğrenme ve kullanma sorumluluğu olan ve bilmesi
gereken prensibi çerçevesinde gerekli ve uygun seviyede Kişi Güvenlik Belgesi bulunan
kişiyi,
ç) Bilmesi gereken prensibi: Herhangi bir konu veya işi, ancak görev ve sorumlulukları
gereği öğrenmekle, incelemekle, gereğini yerine getirmekle ve korumakla sorumlu
bulunanların yetkisi düzeyinde bilgi sahibi olması ve nüfuz etmesini,
d) Çokuluslu Sanayi Güvenliği Çalışma Grubu: NATO ve NATO dışı ülkelerle çok
uluslu savunma programları çerçevesinde gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin
değişimine yönelik işlemler ile savunma sanayii güvenliği uygulamalarının evrenselliğini
sağlamak amacıyla, üye ülkeler arasında oluşturulmuş bir çalışma grubunu,
e) Denetim Heyeti: Kuruluşlara ait tesislerin savunma sanayii güvenliği bakımından
yeterliliklerini tespit etmeye yönelik denetimlerini gerçekleştirmek üzere; Savunma Sanayii
Millî Güvenlik Makamının koordinatörlüğünde, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı
tarafından görevlendirilen personel ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığını temsilen katılacak
personelden oluşturulan heyeti,
f) Gizlilik derecesi: Bilmesi gereken kişiler dışındakilere açıklanması veya verilmesi,
millî güvenlik ve ülke menfaatleri bakımından sakıncalı görülen bilgi, belge ve malzemenin,
haiz olduğu önem derecelerine göre “ÇOK GİZLİ”, “GİZLİ”, “ÖZEL” veya “HİZMETE
ÖZEL” şeklinde sınıflandırılması ve adlandırılmasını,
g) Millî gizlilik derecesi: Bilmesi gereken kişiler dışındakilere açıklanması veya
verilmesi, millî güvenlik ve ülke çıkarları bakımından sakıncalı görülen ve millî olan bilgi,
belge ve malzemenin aşağıda ayrıntılı olarak dört grupta belirtilen gizlilik derecelerini,
1) ÇOK GİZLİ: İzinsiz açıklanması durumunda devletimizin güvenliğine, milletimize,
ulusal varlık ve bütünlüğümüze, iç ve dış menfaatlerimiz ile müttefiklerimize hayati
bakımdan son derece büyük zarar verebilecek, yabancı bir devlete fayda sağlayabilecek ve
güvenlik bakımından olağanüstü sonuçlar doğurabilecek evrak, araç, gereç, bilgi, belge, proje,
malzeme, tesis ve yerler için kullanılan gizlilik derecesini,
2) GİZLİ: İzinsiz açıklanması durumunda devletimizin güvenliğine, milletimize, ulusal
varlık ve bütünlüğümüze, iç ve dış menfaatlerimize ciddi şekilde zarar verebilecek, saygınlık
ve çıkarlarımızı sarsacak, yabancı bir devlete fayda sağlayabilecek nitelikte olan evrak, araç,
gereç, bilgi, belge, proje, malzeme, tesis ve yerler için kullanılan gizlilik derecesini,
3) ÖZEL: İzinsiz açıklanması durumunda, devletimizin çıkar ve prestijini sarsacak, bir
şahsın zarar görmesine neden olacak veya yabancı bir devlete fayda sağlayabilecek nitelikte
olan evrak, araç, gereç, bilgi, belge, malzeme, tesis ve yerler için kullanılan gizlilik
derecesini,
4) HİZMETE ÖZEL: Kapsadığı bilgiler bakımından “ÇOK GİZLİ”, “GİZLİ” veya
“ÖZEL” gizlilik dereceleriyle korunması gerekmeyen ancak, bilmesi gereken kişiler dışındaki
şahıslar tarafından bilinmesi istenmeyen evrak, araç, gereç, bilgi, belge, proje, malzeme, tesis
ve yerler için kullanılan gizlilik derecesini,
ğ) NATO gizlilik derecesi: NATO ile ilgili uygulamalarda “COSMIC TOP SECRET”,
“NATO SECRET”, “NATO CONFIDENTIAL”, “NATO RESTRICTED” şeklinde; Türk
makamları veya kuruluşları arasında NATO ile ilgili yapılacak yazışmalarda ise sırasıyla
“KOZMİK ÇOK GİZLİ”, “NATO GİZLİ”, “NATO ÖZEL”, “NATO HİZMETE ÖZEL”
şeklinde Türkçe karşılıkları kullanılan gizlilik derecelerini,
h) Gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzeme: Kriptografik ve NATO çerçevesinde
karşılıklı gönderilen sınırlı bilgiler anlamına gelen atomal bilgi, belge ve malzeme de dâhil
olmak üzere; gizlilik dereceli içeriğe sahip her türlü kaydı, yazılı ve sözlü haberleşme
ortamını, mesajları, belgeleri ve silâh, mühimmat, araç ve gereç gibi her çeşit malzeme ile
bunların parça ve kısımlarını, yazılım ve donanımları,
ı) Gizlilik dereceli proje: İhtiyaç makamınca savunma ihtiyacı olarak belirlenen ve
gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzeme ihtiva eden her türlü harp silâh, araç ve gereçleri ile
bunların önemli ve kritik alt sistemlerinin ve parçalarının alımını ve satımını, her tip üretim
faaliyeti ile araştırmasını ve geliştirmesini, bunlarla ilgili hizmet ve alt yapı tesis ve
faaliyetlerini kapsayan çalışmaların bütününü,
i) Gizlilik dereceli yer: Gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzeme bulundurulan, uygun
iletişim ortamında bilgi aktarılan veya gizlilik dereceli proje yürütüldüğü için koruyucu
güvenlik önlemleri alınmış olan tesis veya bölgeyi,
j) Güvenlik soruşturması: Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp
aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve
hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup
bulunmadığının, ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteneğinin mevcut
kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesini,
k) İhtiyaç makamı: Türk Silâhlı Kuvvetlerinin harekât ve lojistik destek ihtiyaçlarını
karşılamak amacıyla tedarik edilecek mal ve hizmetleri, ilgili mevzuatta açıklanan usul ve
esaslar çerçevesinde belirleyerek proje makamına bildiren ve proje makamı
koordinasyonunda tedarik edilen mal ve hizmetlerin amacına uygun kullanılmasını planlayan
ve yöneten makamı,
l) Kanun: 29/6/2004 tarihli ve 5202 sayılı Savunma Sanayii Güvenliği Kanununu,
m) Kişi Güvenlik Belgesi: Personelin, gizlilik dereceli bilgi, belge, malzeme veya
projeye, bilmesi gereken prensibi çerçevesinde nüfuz edebilmesini veya bunların muhafaza
edildiği gizlilik dereceli yerlere giriş iznini sağlayan belgeyi,
n) Kontrole Tâbi Liste: Millî Savunma Bakanlığınca ilgili kamu kurum ve
kuruluşlarının görüşleri alındıktan sonra tespit edilen ve 29/6/2004 tarihli ve 5201 sayılı Harp
Araç ve Gereçleri ile Silâh, Mühimmat ve Patlayıcı Madde Üreten Sanayi Kuruluşlarının
Denetimi Hakkında Kanun gereğince her yıl Ocak ayında veya gerektiğinde yıl içerisinde
Resmî Gazete’de ilan olunan kontrole tâbi harp araç ve gereçleri ile silah, mühimmat ve
bunlara ait yedek parçalar, patlayıcı maddeler ve bunlara ait teknolojilere ilişkin listeyi,
o) Kontrollü Bölge: Tesis içerisinde, gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin
muhafaza edildiği veya gizlilik dereceli proje çalışmalarının yürütüldüğü ve yetkisiz kişilerin
nüfuz etmesini engelleyecek şekilde fiziki önlemlerle giriş-çıkışı kontrol altına alınan bölgeyi,
ö) Kontrollü Oda: Tesis Güvenlik Belgesi ile belgelendirilmiş olan bir tesiste, gizlilik
dereceli bilgi, belge ve malzemenin konulduğu dolap, dosya, kaset, teyp, disket, CD ve
benzerlerinin korunması için; tavan, taban, kapı ve duvarları takviye edilmiş, giriş-çıkışı
kontrol altına alınmış, içerideki bilgi, belge ve malzemeye dışarıdan nüfuz edilmesini
engelleyecek şekilde önlem alınmış, bilmesi gereken kişilerden başkasının girişine izin
verilmeyen, biri şifreli olmak üzere en az iki kilitli kapısı olan ve uygun alarm/ikaz sistemleri
ile donatılmış odayı,
p) Kuruluş: Kanun kapsamında faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşları ile özel
hukuk tüzel kişilerini,
r) Kuruluş Güvenlik Koordinatörü: Savunma sanayii güvenliği ile ilgili faaliyetleri takip
ve koordine etmek üzere; kuruluş tarafından görevlendirilen ve bu Yönetmelik hükümleri ile
Tesis Özel Güvenlik El Kitabında yer alan hususların, kuruluş bünyesinde uygulanmasından
sorumlu olan kişiyi,
s) Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilâtı Merkez Kurulu Başkanlığı: Dışişleri Bakanlığı
Uluslararası Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde kurulmuş olan ve NATO’yu
ilgilendiren iş ve projeler konusunda çalışan kuruluşlara NATO Tesis Güvenlik Belgesi
tanzim etmekten sorumlu olan makamı,
ş) Özel savunma sanayii güvenliği yönetmeliği (Tesis Özel Güvenlik El Kitabı):
Kuruluşlara ait tesislerde, gizlilik dereceli bilgi, belge, proje, malzeme veya hizmetlerin
korunması, tesislerin ve personelin güvenliklerinin sağlanması için alınması gereken tüm
tedbirleri içerecek şekilde kuruluş tarafından hazırlanan ve Denetim Heyetince yapılan
denetim sonucunda Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından onaylanan
dokümanı,
t) Proje Güvenlik Talimatı: Kontrole Tâbi Listede yer alan ve en az “ÖZEL” ve üzeri
gizlilik derecesine haiz projelerde, proje makamı koordinatörlüğünde hazırlanan ve Savunma
Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından onaylanan, bu Yönetmelik esaslarına göre projenin
yürütülmesi sırasında alınması gerekli tüm güvenlik tedbirlerini içeren dokümanı,
u) Proje makamı: İhtiyaç makamı tarafından talep edilen mal ve/veya hizmetlerin
tedariki için gerekli olan tüm faaliyetleri yürüten makamı,
ü) Savunma sanayii: Askeri amaçlarla kullanılabilecek nitelikteki bilgi, belge ve
malzemeleri üreten, bu kapsamda araştırma geliştirme yapan veya hizmet veren sanayi
tesislerinin bütününü,
v) Savunma sanayii güvenliği: Kontrole Tâbi Listede yer alan malzemeleri üreten,
araştırma ve geliştirme yapan, hizmet veren kuruluşlarda, gizlilik dereceli bilgi, belge, proje,
malzeme veya hizmetlerin korunmasını, tesislerin ve personelin güvenliklerinin sağlanmasını,
y) Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı: Millî Savunma Bakanlığı adına Teknik
Hizmetler Dairesi Başkanlığını,
z) TEMPEST: Gizlilik dereceli bilgi işleyen elektriksel ve elektronik teçhizatın yaydığı
istenmeyen elektromanyetik sızıntıları,
aa) Tesis: Kuruluş tarafından Kanun kapsamında faaliyet gösterilecek her türlü atölye,
fabrika, ofis, bina ve benzeri yerleri,
bb) Tesis Güvenlik Belgesi: Bir tesiste bulunan veya bulunabilecek gizlilik dereceli
bilgi, belge, proje ve malzemenin fiziki güvenliklerinin sağlanması için, tesisin bulunduğu yer
ve çevre şartları ile maruz kalabileceği dış ve iç tehditler göz önüne alınarak projelendirilmiş
olan koruma önlemlerinin uygun bulunduğunu belirten belgeyi,
cc) Üretim İzin Belgesi: Kuruluşlara, 5201 sayılı Kanun kapsamında üretim
yapabilmeleri için, Denetim Heyeti vasıtasıyla yapılacak denetim sonucunda Millî Savunma
Bakanının onayı ile verilen izni müteakip, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı
tarafından tanzim edilen belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı ve Görevleri
Savunma sanayii millî güvenlik makamı
MADDE 5 – (1) Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı, Millî Savunma Bakanlığı
adına Teknik Hizmetler Dairesi Başkanlığıdır.
(2) Kanun kapsamındaki millî gizlilik dereceli belgelendirme talepleri ile anılan
taleplerin ilgili makamlar ile koordineli olarak incelenmesi ve sonuçlandırılması ve ilgili
belgelerin tanzimi konusunda Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı yetkilidir.
Savunma Sanayii millî güvenlik makamının görevleri
MADDE 6 – (1) Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamının konuyla ilgili görevleri
aşağıda belirtilmiştir:
a) Savunma sanayii güvenliği konusunda yürürlükte olan mevzuat çerçevesinde, alınan
güvenlik tedbirlerini gözden geçirmek ve ihtiyaç duyulması halinde ilgili makamlarla
koordine ederek gerekli mevzuat değişikliklerini hazırlamak, güncellenen mevzuat
doğrultusunda güvenlik standartlarını oluşturmak ve bunlar hakkında ilgili tarafları
bilgilendirmek amacıyla brifingler vermek, toplantı ve konferanslar düzenlemek,
b) Kanun kapsamındaki millî gizlilik dereceli belgelendirme başvuruları ile Kuzey
Atlantik Andlaşması Teşkilâtı Merkez Kurulu Başkanlığının yaptığı yetki devri çerçevesinde,
NATO gizlilik dereceli belgelendirme başvurularını kabul etmek, anılan talep kapsamında
başvuru evraklarını inceleyerek eksiklikleri tamamlatmak,
c) Millî/NATO gizlilik dereceli Kişi Güvenlik Belgesi talep edilen personel hakkında
Millî İstihbarat Teşkilâtı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü veya mahallî mülkî idare
amirlikleri vasıtasıyla, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmalarını yaptırmak,
ç) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmaları sonucunda, personel hakkında
belgelendirmeye engel teşkil edebileceği değerlendirilen hususlara ilişkin, Millî Savunma
Bakanlığı Hukuk Müşavirliği ve Davalar Dairesi Başkanlığından hukukî mütalaa almak,
d) Güvenlik soruşturması, arşiv araştırması ve hukukî inceleme sonucunun uygun
olması hâlinde, Millî/NATO gizlilik dereceli Kişi Güvenlik Belgesi talep edilen personele
geçerlilik süresi de belirlenerek uygun gizlilik dereceli Kişi Güvenlik Belgesi tanzim etmek,
e) Kuruluşlarca yapılan Millî/NATO gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesi
taleplerinin ve başvuru evraklarının mevzuat açısından ön incelemesini yapmak, belirlenen
eksiklikleri tamamlatmak, bu eksiklikleri üç ay içinde tamamlamayan kuruluşların başvuru
evraklarını iade ederek, talebi iptal etmek,
f) Başvuru belgelerini tamamlayan kuruluşlara ait tesislerin Denetim Heyeti vasıtasıyla
denetlenmesini sağlayarak, uygun bulunan kuruluşlara talep edilen gizlilik derecesi de göz
önünde bulundurularak, uygun millî gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesini tanzim etmek
ve Tesis Özel Güvenlik El Kitabını onaylamak, uygun NATO gizlilik dereceli Tesis Güvenlik
Belgesinin tanzimi maksadıyla Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilâtı Merkez Kurulu
Başkanlığını bilgilendirmek, belge verilen kuruluşlara ait Tesis Özel Güvenlik El Kitabını
onaylamak,
g) Kuruluşlara ait tesislerde, yılda en az bir defa haberli veya habersiz denetim yapmak,
bu denetimlere ilişkin denetim kriterlerini belirlemek, güncellemek ve alınması gereken ilâve
güvenlik önlemlerini tespit etmek,
ğ) Türk vatandaşlarının veya yabancı kişilerin, Millî/NATO gizlilik dereceli Tesis
Güvenlik Belgesine sahip kuruluşlara yapacakları ziyaret taleplerini incelemek, ilgili
makamlarla koordine etmek ve uygun bulunanlara izin vermek,
h) Millî/NATO gizlilik dereceli Kişi Güvenlik Belgesine sahip olan kişilerin, diğer
ülkelerin savunma sanayii kuruluşlarına yapacakları ziyarete ilişkin taleplerini ilgili ülkedeki
askerî ataşelik vasıtasıyla, o ülkedeki yetkili makamlar ile koordine etmek, sonuçları talep
sahibine bildirmek,
ı) Yerli ve yabancı basın organlarının, Tesis Güvenlik Belgesine sahip savunma sanayii
kuruluşlarına ait tesislerde röportaj, program ve çekim yapma taleplerini ilgili makamlarla
koordine ederek incelemek, uygun bulunanlara izin vermek,
i) Millî/NATO gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesine sahip kuruluş tarafından
Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına gönderilen stajyer listesi esas alınarak,
stajyerlerin gizlilik dereceli bilgilere ulaşmasını engellemek için gerekli önlemlerin alınıp
alınmadığını periyodik veya habersiz denetimlerde kontrol etmek,
j) Kuruluşlara ait tesislerde, 19/9/2009 tarihli ve 27354 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Eski Hükümlü İşçi Alınmasında Uygulanacak
Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik çerçevesinde istihdam edilecek eski hükümlülerin
çalıştırılmasına ilişkin hususlarda karar vermek,
k) Savunma sanayii güvenliğinin sağlanmasına yönelik olarak ihtiyaç duyulabilecek
ikili veya çok taraflı uluslararası güvenlik andlaşması akdedilme çalışmalarını yürütmek ve
andlaşmanın yürürlüğe girmesini müteakip uygulama direktifi hazırlayıp ilgili makam ve
Kuruluşlara yayımlamak,
l) Özel ve üzeri gizlilik derecesine sahip savunma sanayii projelerinde güvenliğin
sağlanması amacıyla hazırlanan projeye özgü Proje Güvenlik Talimatını, savunma sanayii
güvenliği ile ilgili mevzuat kapsamında incelemek, uygun bulunanları onaylamak,
m) Gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin taşıma planlarını savunma sanayii
güvenliği ile ilgili mevzuat kapsamında incelemek, uygun bulunanları onaylamak,
n) Kanun kapsamında NATO gizlilik dereceli belgelendirme taleplerini, Kuzey Atlantik
Andlaşması Teşkilâtı Merkez Kurulu Başkanlığının yaptığı yetki devri çerçevesinde, ilgili
makamlar ile koordineli olarak incelemek, inceleme sonuçlarını belge tanzim edecek yetkili
makam olan Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilâtı Merkez Kurulu Başkanlığına göndermek,
o) Verilen belgelerin usulüne uygun olarak kullanılması, belgenin veriliş koşullarının
değişmesi halinde durumun yeniden incelenmesi ve değerlendirme sonucuna göre millî
gizlilik dereceli belgeyi iptal etmek, NATO gizlilik dereceli belgelerin iptali için sorumlu
makam olan Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilâtı Merkez Kurulu Başkanlığına bilgi vermek,
ö) Gizlilik ihlalleri ile ilgili şikâyetleri inceleyerek, yapılacak işlemleri belirlemek.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Gizlilik Dereceleri ile Satış ve Devir İşlemleri
Gizlilik derecelerinin belirlenmesi, değiştirilmesi ve işaretlenmesi
MADDE 7 – (1) Çokuluslu Sanayi Güvenliği Çalışma Grubunun onaylanmış kararları
ile taraf olunan uluslararası andlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla; savunma sanayii ile
ilgili bilginin, belgenin ve malzemenin gizlilik derecesi, bunları üreten/sahip olan kişi, kurum
veya kuruluş tarafından, bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanan gizlilik derecelerine
uygun olarak belirlenir.
(2) Savunma sanayii alanında yürütülen projelerin gizlilik derecesinin belirlenmesi
proje makamının yetki ve sorumluluğundadır.
(3) TASNİF DIŞI olarak adlandırılan veya işaretlenen bilgi, belge, malzeme ya da
projenin, taraf olunan uluslararası andlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu
Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde korunması gerekmez; bu tür bilgi, belge,
malzeme ya da projeye erişim için güvenlik belgesi talep edilmez.
(4) Gizlilik derecesini değiştirme yetkisi gizlilik derecesini veren makama aittir.
(5) Herhangi bir belgenin gizlilik derecesi her sayfanın sol üst ve alt köşesine yazılır ve
aynı gizlilik derecesi, her sayfanın üst ve alt kenar ortasına kırmızı ıstampa ile basılır.
“HİZMETE ÖZEL”den daha yüksek gizlilik derecesi verilen herhangi bir belgeye, dağıtımı
yapılacak her bir nüsha için farklı olacak şekilde özel bir güvenlik numarası verilir ve bunlar
özel olarak işaretlenip kayıt altına alınır. Malzemelerde ise gizlilik derecesi, malzeme veya
ambalajının üzerine kırmızı renkle görülecek ve çıkmayacak şekilde işaretlenir.
Gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin verilmesi veya açıklanması
MADDE 8 – (1) Savunma sanayii alanındaki herhangi bir gizlilik dereceli bilgi, belge
ve malzeme ya da gizlilik dereceli projeye; sadece bunların gizlilik derecesine uygun Kişi
Güvenlik Belgesine sahip şahıslar tarafından bilmesi gereken prensibine göre nüfuz edilebilir.
Ayrıca; bahse konu proje, uygun seviyeli Kişi Güvenlik Belgesi bulunmayan şahıslara ya da
Tesis Güvenlik Belgesi olmayan kuruluşlara verilemez ve açıklanamaz.
(2) Savunma sanayii alanındaki herhangi bir gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzeme ya
da gizlilik dereceli proje, gizlilik derecesine uygun Tesis Güvenlik Belgesine sahip tesis veya
yerde muhafaza edilir veya üzerinde işlem yapılır.
(3) Uygun seviyede Kişi Güvenlik Belgesi ve Tesis Güvenlik Belgesi olmayan şahıs ya
da kuruluşlar, savunma sanayii alanındaki herhangi bir gizlilik dereceli bilgi, belge ve
malzeme ya da gizlilik dereceli projeye erişemez, bunların bulunduğu ya da yürütüldüğü
gizlilik dereceli yerlere ve tesislere giremez ve bunlarla ilgili andlaşma, sözleşme veya alt
sözleşme çalışmalarına ve uygulamalarına iştirak edemez.
(4) Uluslararası gizlilik dereceli projelerde yer almaya istekli kuruluşların, Türkiye
Cumhuriyeti sınırları içerisinde kurulmuş olmayan yabancı bir kuruluş olması ya da istekli
kişilerin yabancı olması hâlinde; istekli kuruluş ve kişilerden kendi ülkelerinin yetkili
makamlarınca tanzim edilmiş ve onaylanmış uygun gizlilik dereceli güvenlik belgeleri istenir.
Bu kuruluş ve kişilerin gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzeme ya da gizlilik dereceli projeye
erişimine, sadece, temin edilen güvenlik belgelerinin geçerliliğinin Savunma Sanayii Millî
Güvenlik Makamı tarafından ilgili ülke yetkili makamları ile teyit edilmesini müteakip izin
verilir.
(5) Askerî personel (Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil
olmak üzere Türk Silahlı Kuvvetleri personeli) ve Millî Savunma Bakanlığı personeli için
Kişi Güvenlik Belgesi tanzim edilmez, bu personelin nüfuz edebileceği gizlilik dereceli bilgi,
belge ve malzemenin gizlilik derecesinin seviyesi, ilgili makamlar tarafından belirlenir.
(6) Uluslararası faaliyetlerin bir gereği olarak Türk Silahlı Kuvvetleri envanterinde
bulunan veya savunma sanayii kuruluşları tarafından Türk Silahlı Kuvvetleri için üretilen
veya modernize edilen silah ve destek sistemleri ve/veya gizlilik gerektiren bir faaliyet
hakkındaki bilgi, belge ve malzemenin, yerli veya yabancı ülke mensuplarıyla paylaşılacak
bilgi düzeyi ve yapılacak açıklama düzeyi hakkında Genelkurmay Başkanlığınca karar verilir.
(7) Savunma sanayii alanındaki herhangi bir gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin
yurt dışına verilmesi gerektiğinde, taraf olunan uluslararası andlaşma hükümleri saklı kalmak
kaydıyla, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından, konuyla ilgili olarak
Genelkurmay Başkanlığı ile yapılacak koordine sonrasında, açıklanacak ve paylaşılacak bilgi
düzeyi tespit edilerek, bilgi ve belgeyi açıklayacak makama ulaştırılır ve sonucu takip edilir.
(8) Proje makamlarınca, yurt dışından tedarik edilecek, gizliliği haiz mal ve hizmet
alımlarında, gizlilik ve güvenlik ihtiyaçları Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı ile
koordineli olarak belirlenir.
(9) Proje makamlarınca, Kontrole Tâbi Listede yer alan bir malzeme veya hizmetin,
üretime dayalı olarak yurt içinden temin edilmesi sürecinde, söz konusu malların ihalesine
katılacak olan istekli kuruluşlardan, Kişi Güvenlik Belgesi, Tesis Güvenlik Belgesi ve Üretim
İzin Belgesi istenir.
(10) Kontrole Tâbi Listede yer almayan, ancak ihtiyaç makamınca gizlilik derecesi
verilen projelerde görev alacak kişi ve kuruluşlardan, projenin gizlilik derecesine uygun Kişi
Güvenlik Belgesi ve Tesis Güvenlik Belgesi istenir.
(11) Yabancı firma ve kuruluşlara açık olan ve ihtiyaç makamınca gizlilik derecesi
verilen uluslararası ihalelerde, ülkeler ile yapılan andlaşma hükümleri saklı kalmak koşuluyla,
bu ihalelere katılmaya istekli kuruluşlar ve kişilerden kendi ülkelerinin yetkili makamlarınca
tanzim edilmiş ve onaylanmış uygun gizlilik dereceli Kişi Güvenlik Belgesi ve Tesis
Güvenlik Belgesi veya bunların yerine geçen muadili belgeler istenir. Yerli firmalardan ise
Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından verilen Kişi Güvenlik Belgesi ile
Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı veya Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilâtı Merkez
Kurulu Başkanlığınca verilen Tesis Güvenlik Belgesi istenir.
Satış ve devir işlemleri
MADDE 9 – (1) Gizlilik dereceli bilgi, belge, proje ve malzemenin andlaşmalarda
belirlenenlerin dışındaki ülke ve kişiler ile yurt içinde açıklanması veya satışı, devri, aşağıda
belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır:
a) Yurt dışından, herhangi bir andlaşma dâhilinde temin edilmiş ise, andlaşmada yer
alan hükümler geçerlidir.
b) Yurt içinde geliştirme ve üretilme durumunda, 5201 sayılı Kanun ile bu Kanuna göre
çıkarılan Yönetmelik kapsamında işlem yapılır.
c) NATO projelerinde, andlaşmada yer alan hükümler uygulanır.
ç) Yukarıda belirtilen hususlar ve diğer kanunlarda yer alan yetkiler dışında kalan
gizlilik dereceli bilgi, belge, proje ve malzemenin satış ve devir işlemlerine, Genelkurmay
Başkanlığı ile koordineli olarak, gerektiğinde Dışişleri Bakanlığı ve diğer ilgili kurum ve
kuruluşların görüşleri ile Çokuluslu Sanayi Güvenliği Çalışma Grubu, NATO ve Birleşmiş
Milletler kararları dikkate alınarak Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından izin
verilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Fiziki Koruma Önlemleri ve Ziyaretler
Tesis fiziki koruma önlemleri
MADDE 10 – (1) Kuruluşlar tarafından; 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik
Hizmetlerine Dair Kanun hükümlerine göre, tesislerinde gerekli fiziki koruma önlemleri
alınır. Tesis Güvenlik Belgesi düzenlenmesi için başvuruda bulunulan tesiste; tesisin
bulunduğu yer, çevre, iklim şartları, üretim şekli ve maruz kalabileceği tehlikelerin niteliği ile
teknolojik etkenler de göz önünde bulundurularak, savunma sanayii kuruluşlarınca gerekli
ilave güvenlik önlemleri de alınır. Tesisin durumu, güvenlik ve gizlilik ihtiyaçları dikkate
alınarak, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından ilâve güvenlik önlemlerinin
alınması istenebilir.
(2) Kuruluş tarafından; Tesis Güvenlik Belgesi düzenlenmesi için başvuruda bulunulan
tesiste, gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin saklanması ve depolanması maksadıyla
Kontrollü Oda ve gizlilik gerektiren konularda çalışma yapılabilmesi maksadıyla Kontrollü
Bölge tahsis edilir. Kontrollü Oda ve Kontrollü Bölgeye ilişkin güvenlik tedbirleri Savunma
Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından belirlenir ve kuruluş tarafından bu tedbirler alınır.
(3) Fiziki koruma ve bilgi güvenliği faaliyetlerine ilişkin kuruluş tarafından alınan
önlem ve uygulama esasları Tesis Özel Güvenlik El Kitabında tanımlanır. Kuruluşa ait Tesis
Özel Güvenlik El Kitabı, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamının onayı ile yürürlüğe
girer. Fiziki koruma ve bilgi güvenliği faaliyetleri anılan dokümanda belirtilen esaslar
doğrultusunda yürütülür. Söz konusu dokümanda yapılacak değişiklikler Savunma Sanayii
Millî Güvenlik Makamı onayı ile yürürlüğe girer.
(4) Gizlilik dereceli bilgi üreten kuruluşlardan, faaliyet alanına uygun olarak Savunma
Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından öngörülenler için, bilginin üretildiği ve
depolandığı bilgi sistem odalarında ve bilgisayar sistemlerinde kullanılan, enerji iletim,
iletişim ve data hatlarına dışarıdan müdahaleye ve bilgi sızmasına engel olacak güvenlik
tedbirleri alınır ve bu sistemlere yönelik TEMPEST koruması sağlanır. TEMPEST
korumasının sağlanmasına yönelik alınan tedbirler, akredite kuruluşlarca belgelendirilir ve
alınan belge, Kuruluş tarafından Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına gönderilir.
Taşıma sırasında alınacak genel fiziki koruma önlemleri
MADDE 11 – (1) Gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin taşınması sırasında
gereken fiziki koruma önlemleri gönderici ve alıcı tarafından alınır veya aldırılır. Taşıma
sırasında öngörülen gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin göndericisi ve alıcısı, uygun
gizlilik derecesinde Tesis Güvenlik Belgesine ve taşımada görev alacak personeli ise, uygun
gizlilik derecesinde Kişi Güvenlik Belgesine sahip olmalıdır.
(2) Gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin taşınmasında görev alacak kurye
hizmeti veren kuruluşların uygun gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesi, taşımada görev
alacak kurye personelinin ise uygun gizlilik derecesinde Kişi Güvenlik Belgesine sahip olması
şartı aranır.
(3) Taşınacak ÖZEL ve daha yüksek gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin sahibi
olan kişi, kuruluş ya da makamlar tarafından hazırlanan taşıma planları, taşıma yapılmadan
önce, proje makamı koordinesiyle, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına onaylatılır.
Hazırlanacak taşıma planlarında en az;
a) Gizlilik dereceli gönderiyi teslim alacak ve gönderecek makam ve personelin açık adı
ve adresi,
b) Gizlilik dereceli gönderinin gönderilme gerekçesi ve varsa ana proje bilgileri,
c) Gönderiye ait ağırlık, hacim, miktar bilgileri ve gizlilik derecesi,
ç) Taşımanın yapılacağı tarihler, izlenecek rota ve kullanılacak ulaşım vasıtaları ile
Kurye veya güvenlik personelinin kimlikleri ve bağlı oldukları kuruluş bilgileri,
d) Gönderiye ilişkin gümrük işlemleri ile varsa ihracat izinlerine ilişkin bilgiler yer alır.
(4) “ÖZEL”den daha düşük gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin taşınmasına
ilişkin alınacak önlemler, kuruluş tarafından hazırlanacak Tesis Özel Güvenlik El Kitabında
tanımlanır.
(5) Taraf olunan uluslararası andlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla, uluslararası
taşıma işlemleri aşağıda belirtilen esaslar çerçevesinde yürütülür.
a) “ÖZEL” ve daha yüksek gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin yurt dışına
yapılacak taşıma işlemi, imkânlar ölçüsünde Dışişleri Bakanlığının diplomatik kuryeleri
vasıtasıyla yapılır. Bunun mümkün olmadığı hâllerde, Savunma Sanayii Millî Güvenlik
Makamı tarafından görevlendirilecek özel kurye ile alıcı kuruluşun uygun gizlilik dereceli
Kişi Güvenlik Belgesi bulunan personeline veya güvenlik görevlisine teslim edilir. Taşımaya
ilişkin masraflar alıcı veya gönderici tarafından karşılanır.
b) Yurt dışına posta veya taşıma firmaları vasıtasıyla sadece “HİZMETE ÖZEL”
gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzeme gönderilebilir.
Ziyaretler
MADDE 12 – (1) Türk vatandaşlarının, Tesis Güvenlik Belgesi sahibi savunma sanayii
kuruluşlarına yapacağı ziyaretlere ilişkin talepler, ziyareti yapacak kişi, kurum veya kuruluş
tarafından; ziyaretin amacı ve kapsamı, ziyarete katılacak personel kimlik bilgileri, sahip
olduğu Kişi Güvenlik Belgesi, temsil ettiği kurum/kuruluş bilgileri ile iletişim bilgilerini
içeren ziyaret talep yazısı ile en geç ziyaret tarihinden 21 iş günü öncesinden Savunma
Sanayii Millî Güvenlik Makamına yapılır. Söz konusu talep, ilgili birimler ile koordineli
olarak Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından karara bağlanır. Ziyaret sırasında
izin verilmeyen alanlara ziyaretçilerin girmemesi için gerekli güvenlik önlemleri, ziyaret
edilen kurum/kuruluş tarafından alınır.
(2) Ziyaret sonrasında, ziyaret edilen kuruluş tarafından, ziyareti takip eden en geç 15 iş
günü içerisinde aşağıdaki hususları içeren ziyaret sonuç raporu Savunma Sanayii Millî
Güvenlik Makamına gönderilir.
a) Ziyaretin konusu, yeri, tarihi ve eşlik eden Kişi Güvenlik Belgesi sahibi personel
bilgileri,
b) Ziyarete katılan personelin kimlik bilgileri ile varsa Kişi Güvenlik Belgesi bilgileri,
c) Ziyaret esnasında alınan güvenlik tedbirleri ve planlamaya uygun gerçekleşme
bilgileri ile gündeme getirilen konulara ilişkin özet bilgi,
ç) Varsa olağan dışı bir olayın vuku bulup bulmadığı ile gündeme gelen konular ile
teklif ve değerlendirmeler.
(3) Türk vatandaşlarının, savunma sanayii konularıyla ilgili olarak, askerî birlik,
karargah ve kurumlara yapacağı ziyaretlere ilişkin talepler, ziyareti yapacak kişi, kurum veya
kuruluş tarafından; ziyaretin amacı ve kapsamı, ziyarete katılacak personel kimlik bilgileri,
sahip olduğu Kişi Güvenlik Belgesi, temsil ettiği kurum/kuruluş bilgileri ile iletişim bilgilerini
içeren ziyaret talep yazısı ile en geç ziyaret tarihinden 21 iş günü öncesinden Savunma
Sanayii Millî Güvenlik Makamına yapılır. Söz konusu talep, Genelkurmay Başkanlığı veya
Genelkurmay Başkanlığınca yetki verilen durumlarda ilgili Kuvvet Komutanlıkları ile
koordinasyon halinde incelenerek Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından karara
bağlanır. Ziyaret sırasında izin verilmeyen alanlara ziyaretçilerin girmemesi için
Genelkurmay Başkanlığınca belirlenen güvenlik önlemleri, ziyaret edilen birlik, karargâh ve
kurum tarafından alınır.
(4) Uluslararası andlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla, yabancı ülke
vatandaşlarının, Tesis Güvenlik Belgesi sahibi savunma sanayii kuruluşlarına yapacağı
ziyaretlere ilişkin talepler, ziyareti yapacak kişi, kurum veya kuruluş tarafından; ziyaretin
amacı ve kapsamı, ziyarete katılacak personel kimlik bilgileri, sahip olduğu Kişi Güvenlik
Belgesi, temsil ettiği kurum/kuruluş bilgileri ile iletişim bilgilerini içeren ziyaret talep yazısı
ile diplomatik temsilcilikler veya askerî ataşelikler vasıtasıyla en geç ziyaret tarihinden 21 iş
günü öncesinden Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına yapılır. Söz konusu talep, ilgili
birimler ile koordineli olarak Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından karara
bağlanır. Ziyaret sırasında izin verilmeyen alanlara ziyaretçilerin girmemesi için gerekli
güvenlik önlemleri ziyaret edilen kurum/kuruluş tarafından alınır.
(5) Uluslararası andlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla, yabancı ülke
vatandaşlarının, savunma sanayii konularıyla ilgili olarak, askerî birlik, karargâh ve kurumlara
yapacağı ziyaretlere ilişkin talepler, ziyareti yapacak, kişi, kurum veya kuruluş tarafından;
ziyaretin amacı ve kapsamı, ziyarete katılacak personel kimlik bilgileri, sahip olduğu Kişi
Güvenlik Belgesi, temsil ettiği kurum/kuruluş bilgileri ile iletişim bilgilerini içeren ziyaret
talep yazısı ile diplomatik temsilcilikler veya askerî ataşelikler vasıtasıyla en geç ziyaret
tarihinden 21 iş günü öncesinden Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına yapılır. Söz
konusu talep, Genelkurmay Başkanlığı ile koordineli olarak incelenip Savunma Sanayii Millî
Güvenlik Makamı tarafından karara bağlanır. Ziyaret sırasında izin verilmeyen alanlara
ziyaretçilerin girmemesi için Genelkurmay Başkanlığınca belirlenen güvenlik önlemleri,
ziyaret edilen birlik, karargâh ve kurum tarafından alınır.
(6) Türk vatandaşlarının Tesis Güvenlik Belgesi sahibi savunma sanayii kuruluşlarına
gizlilik dereceli bilgi, belge, malzeme ve projeye nüfuz etmeyecek şekilde, pazarlama ve iş
geliştirme maksatlı yapacağı ziyaretler için Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamından
izin alınması zorunlu değildir. Ancak; bu tür ziyaretlerin gerçekleştirilmesinden önce
Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına bilgi verilir ve gerekli güvenlik önlemleri, ziyaret
edilen kuruluş tarafından alınır.
(7) Tesis Güvenlik Belgesi sahibi savunma sanayii kuruluşlarında çalışan Türk
vatandaşlarının, yabancı ülkede bulunan savunma sanayii ile ilgili kurum, kuruluş ve tesislere
savunma sanayii alanında icra edilen projeler ile ilgili olarak yapacağı ziyaretlere ilişkin
talepler; ziyaretin amacı ve kapsamı, ziyarete katılacak personel kimlik bilgileri, sahip olduğu
Kişi Güvenlik Belgesi, temsil ettiği kurum/kuruluş bilgileri ile iletişim bilgilerini içeren
ziyaret talep yazısı ile ziyaret tarihinden en geç 30 iş günü öncesinden, Savunma Sanayii Millî
Güvenlik Makamına bildirilir. Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından
başvurunun uygun bulunması durumunda, onaylı ziyaret talep formu, diplomatik
temsilcilikler veya askerî ataşelikler vasıtasıyla ziyaret tarihinden 21 iş günü öncesinde ilgili
ülkenin yetkili makamlarına gönderilir.
(8) NATO gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesine sahip olan kuruluşlara ait tesislerin
gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzeme bulundurulan ya da gizlilik dereceli projelerin
yürütüldüğü kısımlarına yapılacak ziyaretler ile anılan kuruluşlardan yurt dışına yapılacak
ziyaret talepleri ile ilgili işlemler, NATO’yu ilgilendiren iş ve projelere ait güvenlik
işlemlerinden sorumlu makam olan Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilatı Merkez Kurulu
Başkanlığı tarafından devredilen yetki çerçevesinde, millî gizlilik dereceli Tesis Güvenlik
Belgesine sahip kuruluşların tabi olduğu esaslar dâhilinde Savunma Sanayii Millî Güvenlik
Makamı tarafından yürütülür.
(9) Yerli ve yabancı basın organlarının, Tesis Güvenlik Belgesine sahip savunma
sanayii kuruluşlarına ait tesislerde veya askeri maksatlı olarak üretilen ürünlere yönelik,
röportaj, program ve çekim yapma talepleri, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı
tarafından, ilgili makamlarla koordine edilerek incelenir ve uygun bulunanlara izin verilir.
(10) Devam etmekte olan bir proje için gerekli ziyaret izni bir defalık verilebileceği
gibi, gerektiğinde proje bitimine kadar veya belirli zaman dilimlerini kapsayacak şekilde de
verilebilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Proje Uygulamaları
Genel
MADDE 13 – (1) Çokuluslu Sanayi Güvenliği Çalışma Grubunun onaylanmış kararları
ile taraf olunan uluslararası andlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla; tedarik,
modernizasyon ve AR-GE maksatlı savunma projelerinin gizlilik derecesi, proje makamı
tarafından, bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanan gizlilik derecelerine uygun olarak
belirlenir.
(2) Proje makamlarınca hazırlanacak sözleşme ve eklerinde; projenin gizlilik seviyesi
ile uyumlu Kişi Güvenlik Belgesi ve Tesis Güvenlik Belgesine sahip olmayan şahıs,
kuruluşların, projede üretilen/verilen gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemeye erişememesi
için bu Yönetmelikte yer alan güvenlik tedbirlerinin alınmasına, gizlilik dereceli bilgi, belge
ve malzemenin, proje gizlilik derecesine uygun Tesis Güvenlik Belgesine sahip tesis veya
yerde muhafaza edilmesine, projenin genel güvenlik ve gizlilik ihtiyaçları ile gizlilik dereceli
bilgi, belge ve malzemenin taşınması sırasında bu Yönetmelikte yer alan güvenlik
önlemlerinin alınmasına yönelik hükümlere ve projede görev alan yüklenici ve alt yüklenici
tesislerine yapılacak ziyaretlere ilişkin düzenlemelere yer verilir.
(3) Proje makamınca, yürütülecek projenin gizlilik derecesi dikkate alınarak, teklif
isteme ve teklife çağrı dosyalarının gönderilmesi süreci de dâhil olmak üzere, ilgili şahıs ve
kuruluşlardan Kişi Güvenlik Belgesi, Tesis Güvenlik Belgesi ile projenin Kontrole Tâbi
Listede yer alması halinde, ARGE projeleri hariç, Üretim İzin Belgesi istenir.
Ulusal proje uygulamaları
MADDE 14 – (1) Millî gizlilik dereceli projelerde aşağıdaki usul ve esaslar uygulanır:
a) ÖZEL ve üzeri gizlilik dereceli her proje için, proje makamı tarafından, savunma
sanayii güvenliği mevzuatı kapsamında alınacak güvenlik önlemleri ile uygulamaya yönelik
esasların yer aldığı Proje Güvenlik Talimatı oluşturulur.
b) Oluşturulan Proje Güvenlik Talimatı, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı
onayına sunulur ve onayı müteakip yürürlüğe girer. Projenin, Proje Güvenlik Talimatı
esaslarına uygun olarak yürütülmesi ve kontrolü proje makamı yetki ve sorumluluğundadır.
c) HİZMETE ÖZEL gizlilik dereceli projelerde, güvenlik önlemleri ile uygulamaya
yönelik esaslar, proje makamı tarafından belirlenir ve projenin bu esaslar doğrultusunda
yürütülmesi ve kontrolü sağlanır.
Uluslararası proje uygulamaları
MADDE 15 – (1) Taraf olunan uluslararası andlaşma hükümleri ile Çokuluslu Sanayi
Güvenliği Çalışma Grubu düzenlemeleri saklı kalmak kaydıyla, gizlilik dereceli uluslararası
projelerdeki güvenlik ile ilgili faaliyetler, projede görev alan ülke temsilcilerinin katılımıyla
hazırlanacak olan Proje Güvenlik Talimatına göre, proje makamı yetki ve sorumluluğunda
yürütülür. Proje Güvenlik Talimatının hazırlanması sırasında, yürürlükte olan millî mevzuata
aykırı hükümlerin yer almaması için Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı ile
koordinasyon sağlanır.
ALTINCI BÖLÜM
Güvenlik Belgeleri ve Denetlemeleri
Genel
MADDE 16 – (1) Kontrole Tâbi Listede yer alan malzemeleri üretmek ve/veya hizmet
vermek amacıyla Tesis Güvenlik Belgesi talep eden Kuruluşların en az yönetim kurulu
üyeleri, genel müdür ve genel müdür yardımcıları, güvenlik koordinatörü ile gizlilik dereceli
bilgi, belge ve malzemeye nüfuz etmesi muhtemel personeli için Kişi Güvenlik Belgesi alınır.
(2) Kontrole Tâbi Liste kapsamında üretim yapmayan ancak bu alanda yaptığı faaliyet
nedeniyle, savunma sanayii alanında gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemeye nüfuz eden
Kuruluşların da Tesis Güvenlik Belgesi ve en az yönetim kurulu üyeleri, genel müdür ve
genel müdür yardımcıları, güvenlik koordinatörü ile gizlilik dereceli bilgi, belge ve
malzemeye nüfuz etmesi muhtemel personeli için Kişi Güvenlik Belgesi alınır.
(3) Kontrole Tâbi Liste kapsamında yürütülen AR-GE projelerinde, ön fizibilite ve
fizibilite etüdü hazırlama çalışmalarında, danışmanlık faaliyetlerinde veya panel, komisyon
çalışmalarında görev alması öngörülen ve bir kuruluşa bağlı olarak çalışmayan, gizlilik
dereceli bilgi, belge ve malzemeye nüfuz etmesi muhtemel akademisyen personel için Kişi
Güvenlik Belgesi alınır. Anılan personelin Kişi Güvenlik Belgesi talebi proje makamınca
yapılır ve belgenin muhafazası ile projenin bitimini müteakip Savunma Sanayii Millî
Güvenlik Makamına iadesinden proje makamı sorumludur.
(4) Gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzeme içeren projelerde görev alan adi ortaklık
adına ayrı bir yerleşim adresi ve bu adi ortaklık adına görev yapan personelin bulunması
hâlinde, uygun gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesi ve ilgili personeli için Kişi Güvenlik
Belgesi alınır. Ancak, adi ortaklığın temsil ettiği Kuruluşlardan en az yüksek oranlı hisseye
sahip ortağın (söz konusu üretimi tesislerinde gerçekleştirecek ortak) uygun gizlilik dereceli
Tesis Güvenlik Belgesi ve projede görev alan ilgili personeli için Kişi Güvenlik Belgesi
olması durumunda ve tedarik makamlarınca proje kapsamındaki gizlilik dereceli bilgi, belge
ve malzemenin sadece bu ortağa gönderileceğinin ve bunların anılan ortağın Tesis Güvenlik
Belgesine sahip tesisinde muhafaza edileceğinin ve uygun seviyede Kişi Güvenlik Belgesine
sahip bu ortağın personeli dışında başka personelin nüfuz etmeyeceğinin taahhüt ile kayıt
altına alınması hâlinde, adi ortaklık için Tesis Güvenlik Belgesi ve ilgili personeli için Kişi
Güvenlik Belgesi istenmeyebilir.
(5) NATO projelerinde görev alacak Kuruluşların talepleri hâlinde, Kuzey Atlantik
Andlaşması Teşkilatı Merkez Kurulu Başkanlığının yaptığı yetki devri çerçevesinde, talep
sahibi Kuruluşun, yönetim kurulu üyeleri, genel müdür ve genel müdür yardımcıları, güvenlik
koordinatörü ile gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemeye nüfuz etmesi muhtemel personeli
için NATO gizlilik dereceli Kişi Güvenlik Belgesi Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı
tarafından, NATO gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesi ise Kuzey Atlantik Andlaşması
Teşkilatı Merkez Kurulu Başkanlığı tarafından tanzim edilir.
(6) Millî/NATO gizlilik dereceli Kişi Güvenlik Belgesi ve Millî/NATO gizlilik dereceli
Tesis Güvenlik Belgesi, en fazla 5 yıl süreyle geçerli olacak şekilde tanzim edilir.
(7) Kanunlarda ve uluslararası andlaşmalarda düzenlenen kamu yetkisini kullanmaya
yönelik faaliyetleri yerine getirecek kamu personelinin, Tesis Güvenlik Belgesine sahip
savunma sanayii Kuruluşlarında, kendi faaliyet alanı ile ilgili konuların yanı sıra gizlilik
dereceli bilgi, belge ve malzeme ya da gizlilik dereceli projeye nüfuz etmesi hâlinde, bu kamu
personelinden Kişi Güvenlik Belgesi istenmez. Ancak Kuruluş tarafından, bu personelden,
nüfuz ettiği gizlilik dereceli bilgileri üçüncü şahıslara vermeyeceğine dair taahhütname alınır.
(8) Millî Savunma Bakanlığı ve bağlıları ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin muhtelif
birimlerinde çalışan personelin, görevde bulunduğu sürede, ilgili makamların onayıyla,
kuruluşların yönetim ve denetim kurullarında görev almaları hâlinde, bu kişiler için Kişi
Güvenlik Belgesi aranmaz.
Kişi güvenlik belgesi
MADDE 17 – (1) Kişi Güvenlik Belgesine sahip personelin, her altı ayda bir olmak
üzere, Kuruluşlar tarafından adli sicil takibi yaptırılır. Kişi Güvenlik Belgesine sahip
personelin adli kovuşturmaya maruz kalması veya herhangi bir sebeple hüküm giymesi
ve/veya adli sicil takibi sonrasında bir problemle karşılaşılması hâlinde, bu durum ivedilikle
Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına bildirilir. Savunma Sanayii Millî Güvenlik
Makamının görüşü alınana kadar geçen süre içinde söz konusu personelin gizlilik dereceli
bilgi, belge ve projeye nüfuz etmesi engellenir.
(2) Kişi Güvenlik Belgesinin süresinin dolması veya kişinin Kuruluştan ayrılması
hâlinde, personelin sahip olduğu Kişi Güvenlik Belgesi, Kuruluş tarafından, ivedilikle
Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına iade edilir.
(3) Genelkurmay Başkanlığınca yaptırılan güvenlik soruşturması sonucunda kripto
güvenlik belgesi ile belgelendirilen kuruluş personeli için, güvenlik soruşturması
yapılmaksızın Kişi Güvenlik Belgesi verilmesi hususunda Savunma Sanayii Millî Güvenlik
Makamı yetkilidir.
(4) Tesis Güvenlik Belgesi başvurusunda bulunmayan kuruluşlar, Kişi Güvenlik Belgesi
başvurusu yapamaz.
Kişi güvenlik belgesi başvurusu
MADDE 18 – (1) Şahıs şirketi statüsünde olan kuruluşların hissedarlarının tamamı,
anonim şirket statüsünde olan kuruluşların ise ortaklarından, gizlilik dereceli bilgi, belge ve
malzemeye nüfuz etmesine yönetim kurulu kararı ile izin verilen hissedarlar ile bu şirketlerin
yönetim kurulu üyeleri, genel müdür ve genel müdür yardımcıları, güvenlik koordinatörü ile
gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemeye nüfuz etmesi muhtemel personeli için Kişi
Güvenlik Belgesi alınması maksadıyla, başvuru evrakları ile birlikte, kuruluş tarafından
Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına başvuru yapılır.
(2) 5201 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi gereğince yayımlanan Kontrole Tâbi Liste
kapsamında yürütülen AR-GE projelerinde, ön fizibilite ve fizibilite etüdü hazırlama
çalışmalarında, danışmanlık faaliyetlerinde veya panel, komisyon çalışmalarında görev alması
öngörülen ve bir Kuruluşa bağlı olarak çalışmayan, gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemeye
nüfuz etmesi muhtemel akademisyen personelin Kişi Güvenlik Belgesi alması maksadıyla;
a) Söz konusu faaliyetlerin Tesis Güvenlik Belgesine sahip bir yüklenici marifetiyle
gerçekleştirilmesi durumunda, akademisyen personelin Kişi Güvenlik Belgesi başvurusu,
Tesis Güvenlik Belgesine sahip kuruluş tarafından, başvuru evrakları ve proje makamı oluru
ile Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına gönderilir.
b) Gizlilik dereceli proje faaliyetlerinin üniversite/enstitünün Tesis Güvenlik Belgesi
olan bir bölgesinde gerçekleştirilmesi hâlinde ilgili akademisyen personel için Kişi Güvenlik
Belgesi alınması maksadıyla, başvuru evrakları ile birlikte, Tesis Güvenlik Belgesi alan
üniversitenin/enstitünün ilgili birimi tarafından Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına
başvuru yapılır.
c) Gizlilik dereceli proje faaliyetlerinin doğrudan, Tesis Güvenlik Belgesi olmayan bir
bölgede akademisyen personel tarafından gerçekleştirilmesinin ve gizlilik dereceli bilgi, belge
ve malzemeye nüfuz edilmesinin söz konusu olması hâlinde, gizlilik dereceli çalışmaların
tamamının proje makamınca belirlenecek Kontrollü Bölgede yapılması sağlanır. Anılan
personel için Kişi Güvenlik Belgesi alınması maksadıyla gerekli başvuru, ilgili evraklarla
birlikte, proje makamı tarafından Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına yapılır.
(3) Kanunun 4 üncü maddesi gereğince soruşturma yapılabilmesi maksadıyla, Kişi
Güvenlik Belgesi tanzimi talep edilen kişiyle ilgili tüm bilgiler, ilgili mevzuatta tanımlanan
dokümanlar, kısaltma yapılmadan açık ve noksansız doldurulur. Adli sicil belgesinde kişinin
kaydına rastlanmışsa, kayıtla ilgili açıklayıcı bilgi ve belge eklenir. İstenen Kişi Güvenlik
Belgesinin gizlilik derecesi mutlaka belirtilir.
(4) Kişi Güvenlik Belgesi alınması maksadıyla, aşağıdaki bilgi ve belgelerden oluşan bir
ön yazı ile Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına başvurulur.
a) Üç nüsha, son altı ay içinde çekilmiş renkli vesikalık fotoğraf yapıştırılmış güvenlik
soruşturması ve arşiv araştırması formu,
b) Üç nüsha, kuruluş yetkilisi tarafından onaylı, T.C. kimlik numaralı nüfus hüviyet
cüzdanı sureti,
c) Birisi asıl ikisi Kuruluş tarafından onaylanan fotokopi olmak üzere üç nüsha adlî sicil
belgesi veya adli sicil ve arşiv kaydı olmadığına dair personel beyanı,
ç) Son altı ay içinde çekilmiş iki adet renkli vesikalık fotoğraf.
Kişi güvenlik belgesi işlemleri
MADDE 19 – (1) Kişi Güvenlik Belgesi aşağıdaki esaslara göre düzenlenir.
a) Kuruluşlar tarafından Kişi Güvenlik Belgesi talep edilen personel için, Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince, güvenlik soruşturması ve arşiv
araştırması, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamının talebi üzerine, mevzuata uygun
olarak Millî İstihbarat Teşkilâtı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü veya mahalli mülki
idare amirlikleri tarafından yaptırılır. Sonuç, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına
bildirilir. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucu uygun olanlar ile hakkında
olumsuzluk bulunan personel için Kişi Güvenlik Belgesi tanzim edilip edilmeyeceğine ilişkin
hukuki mütalaa sonrası uygun bulunan kişilere, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı
tarafından istenilen gizlilik derecesinde, en fazla 5 yıl süreyle geçerli Kişi Güvenlik Belgesi
tanzim edilir.
b) Kişi Güvenlik Belgesi, kimlik kartı yerine kullanılamaz, Kuruluşların güvenlik
koordinatörü tarafından Kontrollü Odada muhafaza edilir. Güvenlik kontrolü gereksinimi olan
faaliyetler için ihtiyaç duyulması hâlinde, kuruluşların güvenlik koordinatörü tarafından
zimmet karşılığı belirli süreyle personele verilebilir.
c) Beş yıl sonunda yenilenmesi talep edilecek Kişi Güvenlik Belgesi için altı ay
önceden yenileme talebinde bulunulur. Kişi Güvenlik Belgesi yenilenmeyecek ise Savunma
Sanayii Millî Güvenlik Makamına iade edilir.
ç) Personelin, çalıştığı kuruluştan ayrılması hâlinde; Kuruluş Güvenlik Koordinatörü
tarafından ilgili personelin Kişi Güvenlik Belgesi, iptal edilmek üzere Savunma Sanayii Millî
Güvenlik Makamına iade edilir. Kişi Güvenlik Belgesi süresi dolmadan (kalan süre iki yıldan
az olmamak ve kişinin ilk kuruluştan ayrılışı üzerinden bir ay geçmemiş olmak koşuluyla)
ayrılan kişinin, bir başka kuruluşta çalışması ve kuruluşun anılan personel için kalan süreyi
kullanmak üzere, adli sicil belgesi ile birlikte talepte bulunması hâlinde, yeni bir soruşturma
yapılmaksızın, Kişi Güvenlik Belgesini, kalan süre kadar yeni kuruluş üzerinden
kullandırmaya Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı yetkilidir.
d) Kişi Güvenlik Belgesinin iptalini gerektiren hususlar aşağıda belirtilmiştir:
1) Kişi Güvenlik Belgesinin kaybedildiğine ilişkin hususun, Kişi Güvenlik Belgesinin
hükümsüzlüğüne ilişkin olarak ülke genelinde yayınlanan tirajı en yüksek üç gazeteden
birinde yer alan ilan ve kaybetme gerekçeleri ile birlikte Savunma Sanayii Millî Güvenlik
Makamına bildirilmesi,
2) Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından, Kişi Güvenlik Belgesi bulunan
personel hakkında belge geçerlilik süresi içinde yaptırılacak güvenlik soruşturması ve arşiv
araştırmasının olumsuz sonuçlanması,
3) Kuruluş tarafından Kişi Güvenlik Belgesine sahip personelin durumu hakkında her
altı ayda bir yapılacak adli sicil takibi sonrasında, adli sicilde güvenlikle ilgili bir hususun
tespit edilmesi, Kişi Güvenlik Belgesine sahip personelin işten ayrılması, adlî kovuşturmaya
maruz kalması ve/veya hüküm giydiğinin tespit edilmesi ve Savunma Sanayii Millî Güvenlik
Makamınca hukuk müşavirliği ile yapılacak koordinasyon sonrasında personelin Kişi
Güvenlik Belgesi ile belgelendirilmesinin uygun olmadığının tespit edilmesi,
4) Kişi Güvenlik Belgesine sahip personelin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından
çıkması veya çıkarıldığının tespit edilmesi,
5) Kişi Güvenlik Belgesinin verilmesini takiben şahsın güvenlik ile ilgili usul ve
kurallara uymadığının ve belgenin amacı dışında yasal olmayacak şekilde kullanılmasının
tespit edilmesi,
6) Kişi Güvenlik Belgesi verilen akademisyen personelin görev aldığı projenin bittiğine
ilişkin proje makamınca geri bildirim sağlanması ve personelin, çalıştığı kuruluştan veya Kişi
Güvenlik Belgesi almasını gerektiren görevinden ayrılması,
7) Kuruluşta görevli Kişi Güvenlik Belgesi sahibi personelin tamamını kapsayacak
şekilde, Kuruluşa ait Tesis Güvenlik Belgesinin ve/veya Üretim İzin Belgesinin iptal edilmesi.
Tesis güvenlik belgesi
MADDE 20 – (1) Kuruluşlara millî ve/veya NATO gizlilik dereceli Tesis Güvenlik
Belgesi verilebilmesi için; şahıs şirketi statüsünde olan kuruluşların hissedarlarının tamamı,
anonim şirket statüsünde olan kuruluşların ise ortaklarından, gizlilik dereceli bilgi, belge ve
malzemeye nüfuz etmesine yönetim kurulu kararı ile izin verilen hissedarlar ile bu şirketlerin
yönetim kurulu üyeleri, genel müdür ve genel müdür yardımcıları, güvenlik koordinatörü ile
gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemeye nüfuz etmesi muhtemel personeli için yaptırılacak
güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumlu sonuçlanması zorunludur.
(2) Yabancı ortaklı veya yönetim kurulu başkanı ile üyelerinin bir veya birkaçı yabancı
uyruklu olan Kuruluşlara, Denetim Heyetince yapılacak denetim sonucunun uygun olması
hâlinde Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından sadece MİLLÎ HİZMETE ÖZEL
gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesi verilir.
(3) Yabancı olan ortak veya yönetim kurulu başkanı ile üyelerinin NATO üyesi ülke
mensubu olması hâlinde, anılan personelin ülkesinden alınmış uygun gizlilik dereceli Kişi
Güvenlik Belgesinin bulunması ve Denetim Heyetince yapılacak denetim sonucunun uygun
olması hâlinde, Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilâtı Merkez Kurulu Başkanlığınca NATO
gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesi verilir.
(4) Tesis Güvenlik Belgesinin geçerlilik süresi beş yıldır. Tesis Güvenlik Belgesi
sadece, verildiği adreste yer alan tesisler için geçerlidir.
(5) Kişi Güvenlik Belgesi başvurusunda bulunmayan kuruluşlar, Tesis Güvenlik Belgesi
başvurusu da yapamaz.
(6) Tesis Güvenlik Belgesinin süre bitiminin sonunda yenilenmesi maksadıyla altı ay
önceden, bu Yönetmeliğin 21 inci maddesinde yer alan bilgi ve belgelerle Savunma Sanayii
Millî Güvenlik Makamına başvuruda bulunulur.
Tesis güvenlik belgesi başvurusu
MADDE 21 – (1) Kuruluş tarafından; Tesis Güvenlik Belgesi talebinde bulunma amacı,
talepte bulunulan Tesis Güvenlik Belgesinin gizlilik derecesi ve faaliyette bulunulacak tesisin
fizikî yerleşim durumu belirtilerek, aşağıdaki bilgi ve belgelerden oluşan dosya ile Savunma
Sanayii Millî Güvenlik Makamına başvuru yapılır.
a) Tesiste, 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun
kapsamında özel güvenlik teşkilatı oluşturulmasına izin verildiğini gösterir belge ile birlikte,
Özel Güvenlik Teşkilatı İl Koordinasyon Kurulu Kararının onaylı fotokopisi,
b) Tesiste savunma sanayii güvenliğinin sağlanmasına yönelik alınan tedbirleri ve
yapılacak uygulamaları içeren ve kuruluş tarafından kendi tesislerine özgü hazırlanan iki adet
Tesis Özel Güvenlik El Kitabı,
c) Kuruluşun hissedarları, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri ile şirketi temsil ve ilzama
yetkili kişileri gösteren güncel tarihli Ticaret Sicili Gazetesi’nin onaylı sureti,
ç) Kuruluşu temsil ve ilzama yetkili kişileri ile Kuruluş Güvenlik Koordinatörünün imza
sirkülerinin onaylı sureti,
d) Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından belirlenecek kriterleri içerecek
şekilde Kuruluş tarafından hazırlanan çevre emniyet tedbirlerini gösterir kroki,
e) Millî ve NATO gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesi verilebilmesi ve
belgelendirmeyi müteakip Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı ve kuruluş tarafından
yerine getirilmesi gerekli hususları içeren, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı
tarafından 30/5/1985 tarihli ve 3212 sayılı Kanun ve savunma sanayii güvenliği ile ilgili
mevzuata göre hazırlanan ve şirketi temsil ve ilzama yetkili kişi tarafından imzalanmış iki
adet protokol sureti,
f) Millî ve NATO gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesi ile ilgili olarak hazırlanan
protokolde belirtilen ön inceleme ücretinin Millî Savunma Bakanlığı 1 Numaralı Merkez
Saymanlık Müdürlüğünün ilgili hesabına yatırıldığını gösterir makbuzun sureti,
g) Tesis Güvenlik Belgesi talep edilen tesisin adresi ile kuruluş tarafından
görevlendirilen Kuruluş Güvenlik Koordinatörünün kimlik ve iletişim bilgileri.
Tesis güvenlik belgesi denetimi ve işlemleri
MADDE 22 – (1) Tesis Güvenlik Belgesi aşağıdaki esaslara göre düzenlenir.
a) Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamınca, başvuru bilgi ve belgelerinin
alınmasını müteakip yapılan inceleme sonucunda, varsa belirlenen eksiklikler Kuruluşa
bildirilir. Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından başvuru dokümanında
belirlenen eksiklikleri üç ay içinde gidermeyen Kuruluşun başvurusu iptal edilir ve Kuruluşa
bilgi verilir.
b) Yapılan inceleme sonucunda herhangi bir olumsuzluk veya eksiklik olmadığının
belirlenmesini müteakip kuruluşa ait tesis, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı
tarafından yapılacak planlamaya uygun bir tarihte Denetim Heyetince denetlenir.
c) Tesiste yapılan denetimde; Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından
belirlenen denetim kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığı, Kuruluş tarafından hazırlanan Tesis
Özel Güvenlik El Kitabında yer alan hususların uygulanıp uygulanmadığının kontrolü
yapılarak, denetim raporu tanzim edilir.
ç) Denetim raporunun olumlu olması durumunda; her iki tarafça da imzalanan protokol,
Kuruluş tarafından hazırlanan ve Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından
onaylanan Tesis Özel Güvenlik El Kitabı ile birlikte kuruluşa gönderilir. Tesis Güvenlik
Belgesi tanzimi ile ilgili olarak protokolde belirtilen hususların sağlanmasını müteakip, millî
gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesi Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı tarafından
tanzim edilerek, kuruluşa gönderilir.
d) NATO gizlilik dereceli Tesis Güvenlik Belgesi için, Denetim Heyetince yapılan
denetim sonucu tanzim edilen denetim raporunun olumlu olması durumunda, Kuzey Atlantik
Andlaşması Teşkilatı Merkez Kurulu Başkanlığına denetim raporu gönderilerek bilgi verilir.
Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilatı Merkez Kurulu Başkanlığı tarafından, NATO gizlilik
dereceli Tesis Güvenlik Belgesi tanzim edilerek ilgili kuruluşa gönderilir ve Savunma Sanayii
Millî Güvenlik Makamına bilgi verilir.
e) Denetim sonucunun olumsuz olması durumunda; kuruluşa ait tesiste yapılan
denetimde tespit edilen ve denetim raporunda belirtilen eksiklikler, yazılı olarak kuruluşa
bildirilir ve belirtilen eksikliklerin tamamlanması için kuruluşa altı aya kadar süre verilir.
Kuruluş tarafından, denetim esnasında tespit edilen eksikliklerin tamamlandığının yazılı
olarak Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına bildirilmesini müteakip, tesis, Savunma
Sanayii Millî Güvenlik Makamınca yapılacak planlamaya uygun bir tarihte ikinci kez
Denetim Heyetince denetlenir. İkinci kez yapılan denetim sonucunun olumlu olması
durumunda; bu fıkranın (ç) ve (d) bentlerinde düzenlenen hükümler çerçevesinde gerekli
işlemler yapılır.
f) İlk denetim sonucunda tespit edilen ve yazılı olarak kuruluşa bildirilen eksikliklerin,
Kuruluş tarafından, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamınca belirtilen süre içerisinde
tamamlandığının yazılı olarak bildirilmemesi ya da tesiste yapılan ikinci denetimin de
olumsuz sonuçlanması durumunda başvuru iptal edilir. Tesis Güvenlik Belgesi başvurusu
iptal edilen kuruluş tarafından, altı aydan önce aynı tesis için yeniden başvuruda bulunulamaz.
g) Tesis Güvenlik Belgesi verilen kuruluş, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı
tarafından yılda en az bir defa olmak üzere haberli veya habersiz ara denetime tabi tutulur.
Yapılacak ara denetimde eksik bulunan hususlar Kuruluşa yazılı olarak bildirilir. Söz konusu
eksikliklerin en geç üç ay içerisinde giderilerek sonucun Savunma Sanayii Millî Güvenlik
Makamına bildirilmemesi veya bildirim sonucunda yapılacak doğrulama denetiminde
eksikliklerin devam ettiğinin tespit edilmesi halinde Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamı
tarafından, kuruluşa ait Tesis Güvenlik Belgesi iptal edilir. Kuruluş, Tesis Güvenlik Belgesi
iptal edilen tesis için altı aydan önce yeniden başvuru yapamaz.
ğ) Tesis Güvenlik Belgesinin iptalini gerektiren hususlar aşağıda belirtilmiştir:
1) Kuruluşun, millî güvenlik, kamu düzeni ve genel sağlık bakımından sakınca doğuran
hâllerinin tespit edilmesi,
2) Kuruluşa ait tesisin yerinin veya adresinin değiştirilmesi, tasfiyesi, kuruluşun iflâs
etmesi veya tüzel kişiliğinin değişmesi,
3) Savunma sanayii alanındaki herhangi bir gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzeme ya
da gizlilik dereceli projenin uygun Kişi Güvenlik Belgesi bulunmayan şahıslara ya da Tesis
Güvenlik Belgesi olmayan kuruluşlara verildiğinin veya açıklandığının tespit edilmesi,
4) Kontrole Tâbi Listede yer alan malzemenin, diğer ülkelere ya da gerçek kişilere ve
özel hukuk tüzel kişilerine izinsiz olarak satışı veya bunlara ait teknoloji transferi yapıldığının
tespit edilmesi,
5) Tesiste, tesis güvenliğini etkileyen grev veya lokavt hareketleri olduğunun tespit
edilmesi,
6) Tesis Güvenlik Belgesi ile belgelendirilen tesiste, basın ve yayım organları
vasıtasıyla, Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamının izni olmaksızın çekim ve tanıtım
yapılması,
7) Kuruluşun tüzel kişiliğinde, sermaye yapısında ve ortaklık durumunda değişiklik
olması halinde, değişikliği takip eden bir ay içinde Savunma Sanayii Millî Güvenlik
Makamına bilgi verilmemesi,
8) Kuruluşun Tesis Güvenlik Belgesi ile belgelendirilen tesisinde, bir veya birden fazla
farklı tüzel kişiliğin konuşlanması ve aynı adresin farklı tüzel kişilikler ile paylaşılması.
(2) Tesis Güvenlik Belgesinin herhangi bir nedenle iptal edilmesi durumunda; iptal
edilen Tesis Güvenlik Belgesi kuruluş tarafından Savunma Sanayii Millî Güvenlik Makamına
iade edilir. Tesis Güvenlik Belgesinin iptal edilmesini müteakip Savunma Sanayii Millî
Güvenlik Makamı tarafından, Genelkurmay Başkanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı, Savunma Sanayii Müsteşarlığı ile Millî Savunma Bakanlığının tedarikten sorumlu
makamları ve ihtiyaç duyulan diğer ilgili makamlara bilgi verilir.
(3) Tesisin yeri değişmemekle birlikte yerel idare tarafından yapılan düzenleme neticesi
meydana gelen adres değişikliklerinde, denetim yapılmaksızın belge yeniden düzenlenebilir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Geçici ve Son Hükümler
Geçiş süreci
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Kanun kapsamında hâlen faaliyet gösteren ve bu faaliyeti
sürdürmek isteyen Kuruluşlar, bu Yönetmeliğin yürürlüğe konulmasından itibaren bir yıl
içerisinde, Yönetmelikte öngörülen işlemleri tamamlamak zorundadır.
Yürürlük
MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 24 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Millî Savunma Bakanı yürütür.
[R.G. 4 Haziran 2010 – 27601]
—— • ——
Çevre ve Orman Bakanlığından:
BÜYÜK YAKMA TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, enerji üretim tesislerinin faaliyeti sonucu
atmosfere yayılan is, duman, toz, gaz, buhar ve aerosol halindeki emisyonları kontrol altına
almak; insanı ve çevresini hava alıcı ortamındaki kirlenmelerden doğacak tehlikelerden
korumak; hava kirlenmeleri sebebiyle çevrede ortaya çıkan umuma ve komşuluk
münasebetlerine önemli zararlar veren olumsuz etkileri gidermek ve bu etkilerin ortaya
çıkmamasını sağlamak için gerekli usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, ısıl gücü 50 MW veya daha fazla olan, yalnızca enerji
üretimi için inşa edilen, katı, sıvı veya gaz yakıtların kullanıldığı yakma tesislerini kapsar.
(2) Bu Yönetmelik aşağıdaki tesisler hakkında uygulanmaz.
a) Yakma ürünlerinin doğrudan ısıtma, kurutma veya başka maddeler ve malzemelerin
elden geçirilmesi için kullanıldığı tesisler, tav fırınları ve ısıl işlem fırınları,
b) Atık gazların yakılarak arıtılması için tasarlanan ancak bağımsız yakma tesisleri
olarak işletilmeyen tesisler gibi yakma sonrası tesisler,
c) Katalitik parçalayıcı katalizörlerinin rejenerasyonu için kullanılan tesisler,
ç) Kükürt üretim tesisleri,
d) Kimya sanayiinde kullanılan reaktörler,
e) Kok batarya fırını,
f) Yüksek fırın sobaları (Cowpers),
g) Bir araç, gemi veya uçağın tahriki için kullanılan herhangi bir teknik cihaz,
ğ) Kıyıdan açıkta platformlarda kullanılan gaz türbinleri,
h) Dizel, benzin veya gaz ile çalıştırılan içten yanmalı motor kullanılan tesisler,
ı) 4 üncü maddenin (c) bendinde tanımı yapılan biyokütle dışındaki atıkların yakılması
için kullanılan tesisler.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 3, 8,
9, 11, ve 12 nci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen,
a) Atık gazlar: Hacimsel debileri, su buharı düzeltmeleri yapıldıktan sonra standart
sıcaklıkta (273 K) ve basınçta (101,3 kPa) Nm3/saat olarak tanımlanan katı, sıvı veya gaz
emisyonlar ihtiva eden gaz halinde salımları,
b) Bacharach islilik derecesi: Bacharach Skalasında atık gaz içindeki partikül madde
emisyonunun meydana getirdiği sayıyı,
c) Biyokütle: Tarım veya ormancılık ürünü olan ve tamamı veya bir kısmı içindeki
enerjiyi geri kazanmak amacı ile yakıt olarak kullanılabilen bitkisel maddelerin tamamı veya
bir kısmından oluşan ürünleri, tarım ve ormancılıktan kaynaklanan bitkisel atıkları, ortaya
çıkan ısı geri kazanılabiliyorsa gıda işleme sanayisinden kaynaklanan bitkisel atığı, üretim
mahallinde birlikte yakılıyorsa ve ortaya çıkan enerji geri kazanılıyorsa kağıt hamuru üretimi
ve kağıt hamurundan kağıt üretimi sırasında oluşan lifli bitkisel atıkları, mantar atığını, ahşap
koruyucuları ve kaplamaları ile muamele neticesi halojenli organik bileşikler veya ağır
metaller ihtiva eden ve özellikle inşaat veya yıkım atıklarından kaynaklanan bu tür odun
atıkları içeren odun atıkları hariç olmak üzere odunsu atıkları,
ç) CEN: Avrupa Standardizasyon Komitesini,
d) Çift veya çoklu yakıt yakan tesisler: Aynı anda veya değişimli olarak iki veya daha
fazla yakıt ile ateşlenebilen yakma tesislerini,
e) Doğal gaz: Asal gazlar ve diğer içeriği hacimsel olarak % 20’sinden fazla olmayan,
doğal yollardan oluşan metan gazını,
f) Emisyon: Maddelerin yakma tesisinden havaya salınmasını,
g) Emisyon sınır değeri: Sıvı ve gaz yakıtlarda % 3, katı yakıtlarda % 6, gaz
türbinlerinde % 15 oranında oksijen olduğu varsayılarak, mg/Nm3 olarak ifade edilen, kütle
bölü atık gazın hacmi olarak hesaplanan ve yakma tesisinden havaya verilen atık gazların
içinde bir maddenin bulunmasına izin verilen konsantrasyonu,
ğ) Gaz türbini: Termik enerjiyi mekanik işe çeviren, çoğunlukla bir kompresör, yakıtın
okside edilerek çalışan sıvıyı ısıttığı termik bir cihaz ve bir türbinden oluşan dönen
makinelerin tümünü,
h) Hava kalitesi: İnsan ve çevresi üzerine etki eden çevre havasında, hava kirliliğinin
göstergesi olan kirleticilerin artan miktarıyla azalan kalitelerini,
ı) ISO: Uluslararası Standardizasyon Teşkilatını,
i) İşletmeci: Yakma tesisini işleten veya tesis hakkında karar vermeye yetkili gerçek
veya tüzel kişiyi,
j) Kojenerasyon ve kombine çevrim: Enerjinin hem elektrik hem de ısı biçimlerinde
aynı sistemden beraber üterilmesi veya tüm ısı makinalarının çevreye vermek zorunda
oldukları atık ısıdan yararlanmayı,
k) Kükürt giderme oranı: Yakma tesisinde havaya salınmayan kükürt miktarının, yakma
tesisine verilen ve kullanılan yakıtın içinde bulunan kükürt miktarına olan oranını,
l) Mevcut tesis: Bu Yönetmeliğin yayım tarihinden önce, faaliyet öncesi veya faaliyet
sonrası için herhangi bir izin almış olan yakma tesislerini,
m) Verimlilik: h ile ifade edilen gaz türbininin ISO temel yük şartlarında yüzde olarak
belirtilen verimliliğini,
n) Yakıt: Yakma tesisini ateşlemeye yarayan katı, sıvı veya gaz halindeki yanıcı
maddeleri,
o) Yakma ısıl gücü, ısıl güç, yakıt ısıl gücü, anma ısıl gücü: Bir yakma tesisinde birim
zamanda yakılan yakıt miktarının yakıt alt ısıl değeriyle çarpılması sonucu bulunan KW, MW
birimleri ile ifade edilen asıl güç değerini,
ö) Yakma tesisi:Yakıtları okside ederek oluşan ısının kullanıldığı teknik cihazları,
p) Yeni tesis: Mevcut tesisler dışındaki herhangi yakma tesisini,
r) Yetkili merci: Çevre ve Orman Bakanlığını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yeni Tesislerin İşletilmesi İçin Gereklilikler
Katı yakıtlar için emisyon sınırları
MADDE 5 – (1) Katı yakıtlı yakma tesislerinde mg/Nm3 olarak baca gazında % 6
hacimsel oksijen (O2) esas alınarak Ek-1’deki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
Sıvı yakıtlar için emisyon sınırları
MADDE 6 – (1) Sıvı yakıtlı yakma tesislerinde mg/Nm3 olarak baca gazında % 3
hacimsel oksijen (O2) esas alınarak Ek-2’deki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
Gaz yakıtlar için emisyon sınırları
MADDE 7 – (1) Gaz yakıtlı yakma tesislerinde mg/Nm3 olarak baca gazında % 3
hacimsel oksijen (O2) esas alınarak Ek-3’deki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
Gaz türbinleri için emisyon sınırları
MADDE 8 – (1) Gaz türbinlerinde mg/Nm3 olarak baca gazında % 15 hacimsel oksijen
(O2) esas alınarak Ek-4’deki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
(2) Gaz türbinlerinde yalnızca gaz veya sıvı yakıtlar kullanılabilir. Sıvı yakıt
kullanılması durumunda sadece hafif veya dizel yakıtlar kullanılabilir veya kükürtdioksit
emisyonlarının azaltılması için eşdeğer önlemler alınır.
(3) Acil durumlar için kullanılan ve yılda 500 saatten daha az işletilen gaz türbinleri
NOx ve CO sınır değerlerine uyum mecburiyetinden muaftırlar. Bu tip tesislerin işletmecisi
her yılın 31 Ocak tarihine kadar bir önceki yıla ait aylık işletim saatlerini ve acil durumda
tüketilen gaz miktarları ile acil durum sıklık bilgilerine (yıl/gün) ilişkin kayıtları yetkili
mercie sunmakla yükümlüdür.
Isı ve enerjinin ortak üretimi
MADDE 9 – (1) Yeni tesisler veya 15 inci madde kapsamına giren tesislerin
işletmecileri, kojenerasyon veya kombine çevrim gibi bileşik ısı ve güç üretiminin teknik ve
ekonomik fizibilite sonuçlarına göre, pazar ve dağıtım durumunu da göz önüne alarak yakma
sistemlerinden kaynaklanan sera gazlarını azaltmak ve enerji verimliliğini sağlamak için
araştırma geliştirme çalışmaları yapmakla ve yetkili merciin talebi üzerine bilgi vermekle
yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Mevcut Tesislerin İşletilmesi İçin Gereklilikler
Katı yakıtlar için emisyon sınırları
MADDE 10 – (1) Katı yakıtlı yakma tesislerinde mg/Nm3 olarak baca gazında % 6
hacimsel oksijen (O2) esas alınarak Ek-5’deki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
Sıvı Yakıtlar İçin Emisyon Sınırları
MADDE 11 – (1) Sıvı yakıtlı yakma tesislerinde mg/Nm3 olarak baca gazında % 3
hacimsel oksijen (O2) esas alınarak Ek-6’daki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
Gaz yakıtlar için emisyon sınırları
MADDE 12 – (1) Gaz yakıtlı yakma tesislerinde mg/Nm3 olarak baca gazında % 3
hacimsel oksijen (O2) esas alınarak Ek-7’deki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
Gaz türbinleri için emisyon sınırları
MADDE 13 – (1) Gaz türbinlerinde mg/Nm3 olarak baca gazında % 15 hacimsel
oksijen (O2) esas alınarak Ek-8’deki emisyon sınır değerleri aşılmaz.
(2) Gaz türbinlerinde yalnızca gaz veya sıvı yakıtlar kullanılabilir. Sıvı yakıt
kullanılması durumunda sadece hafif veya dizel yakıtlar kullanılabilir veya kükürtdioksit
emisyonlarının azaltılması için eşdeğer önlemler alınır.
(3) Acil durumlar için kullanılan ve yılda 500 saatten daha az işletilen gaz türbinleri
NOx ve CO sınır değerlerine uyum zorunluluğundan muaftırlar. Bu tip tesislerin işletmecisi
her yılın 31 Ocak tarihine kadar önceki yıla ait aylık işletim saatlerini ve acil durumda
tüketilen gaz miktarları ile acil durum sıklık bilgilerine (yıl/gün) ilişkin kayıtları yetkili
mercie sunmakla yükümlüdür.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Genel Gereklilikler
Çift veya çoklu yakıt yakan tesisler
MADDE 14 – (1) Eş zamanlı olarak iki veya daha fazla yakıt kullanan tesisler için
yetkili merci, emisyon sınır değerlerini sırasıyla aşağıdaki şekilde belirler.
a) İkinci ve üçüncü bölümde belirtildiği üzere her bir yakıt ve yakma tesisinin yakıt ısıl
gücüne göre ilgili kirletici madde için emisyon sınır değerleri alınır,
b) Yakıt-ağırlıklı emisyon sınır değerleri belirlenir. Bu değer yakıtın (a) bendinde
bulunan kendi emisyon sınır değerlerinin, her bir yakıtın sağladığı ısıl güç ile çarpılarak ve
sonra bu sonucun bütün yakıtlar tarafından sağlanan toplam ısıl güç toplamına bölünmesi
sonucu elde edilir.
c) Yakıt-ağırlıklı sınır değerler toplanır.
(2) Ham petrol rafinerilerinin çoklu ateşleme birimlerinde damıtma ve dönüşüm
atıklarının tek başına veya başka yakıtlarla kullanıldığı durumlarda, en yüksek emisyon sınır
değerine sahip belirleyici yakıtın sağladığı ısıl güç, bütün yakıtların sağladığı toplam ısıl
gücün en az % 50’si kadar ise, belirleyici yakıtın sınır değerleri esas alınır. Belirleyici yakıtın
katkısının % 50’nin altında olduğu durumlarda emisyon sınır değeri, tek tek yakıtların
sağladıkları ısıl güçlerin yakıtların tamamının sağladığı toplam ısıl güce göre oransal olarak
sırasıyla aşağıdaki şekilde belirlenir.
a) İkinci ve üçüncü bölümde belirtildiği üzere her bir yakıt ve yakma tesisinin yakıt ısıl
gücüne göre ilgili kirletici madde için emisyon sınır değerleri alınır,
b) Belirleyici yakıt olarak ikinci ve üçüncü bölüme göre emisyon sınır değeri en yüksek
olan yakıt; eğer iki yakıtın emisyon sınır değerleri aynı ise daha yüksek ısıl gücü olan yakıt
kabul edilir. Emisyon sınır değeri ikinci ve üçüncü bölümde belirtildiği şekilde hesaplanır. Bu
değer ikinci ve üçüncü bölümde belirtilen yakıta ait emisyon sınır değeri iki ile çarpılarak ve
bulunan emisyon değerinden en düşük emisyon sınır değerine sahip yakıtın emisyon sınır
değeri çıkartılarak bulunur.
c) Belirleyici yakıtın hesaplanan emisyon sınır değeri ısıl gücü ile çarpılarak, her bir
yakıtın bireysel emisyon sınır değeri ile sağladığı ısıl güç çarpılıp ikisinin çarpımı da tüm
yakıtların sağladığı toplam ısıl girdiye bölünerek, yakıt-ağırlıklı emisyon sınır değerleri
bulunur.
ç) Yakıt-ağırlıklı emisyon sınır değerleri toplanır.
(3) İkinci fıkraya alternatif olarak aşağıda belirtilen ortalama kükürtdioksit emisyon
sınır değerleri kullanılan yakıt kombinasyonuna bağlı olmaksızın uygulanabilir.
a) Mevcut tesisler için: 1.000 mg/Nm3, rafineride bulunan bütün tesislerin ortalaması
alınır,
b) Yeni tesisler için: 600 mg/Nm3, gaz türbinleri hariç rafineride bulunan bütün
tesislerin ortalaması alınır.
(4) İkinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen suretle hesaplanan değerler işletmeci tarafından
yetkili mercie bildirilir. Yetkili merci uygulamada mevcut tesislerden kaynaklanan
emisyonların artışına neden olmayacak şekilde değerlendirme yaparak hangi yöntemin
uygulanacağına karar verir.
(5) İki veya daha fazla yakıtı alternatif olarak kullanan çoklu ateşleme birimlerine sahip
tesislerde her yakıt için ikinci ve üçüncü bölümde belirtilen emisyon sınır değerleri uygulanır.
Tesislerin kapasitesilerinin artırılması veya değiştirilmesi
MADDE 15 – (1) Bir yakma tesisinin en az 50 MW genişletilmesi halinde, ikinci
bölümde belirtilen emisyon sınır değerleri, tesisin tamamının ısıl kapasitesine göre belirlenir
ve tesisin yeni bölümüne uygulanır. Geçici 3 üncü maddesinde tanımlanan durumlarda bu
madde uygulanmayacaktır.
(2) İşletmecinin, yetkili merciin çevre ve insanlar üzerinde kayda değer olumsuz etkileri
olabileceği görüşünde olduğu bir değişiklik planlaması durumunda, ikinci bölümde belirtilen
emisyon sınır değerleri uygulanır.
Atık gazın bacadan atılması şartları
MADDE 16 – (1) 30/6/1987 tarihinden sonra kurulan, iki veya daha fazla bağımsız
tesisin, teknik ve ekonomik faktörler de göz önüne alınarak yetkili merci tarafından atık
gazlarını aynı bacadan atmosfere verebilecekleri uygun bulunması durumunda, bu tesis grubu
tek bir birim olarak kabul edilir.
(2) Yakma tesislerinin atık gazları 3/7/2009 tarihli ve 27277 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinin Ek-4’ünde belirtilen
şartlara uygun olarak bir baca yardımı ile kontrollü bir şekilde bertaraf edilerek sağlık ve
çevreyi koruyacak şekilde salınır ve bu şartlar bu tesislerin izinlerinde belirtilir.
Baca gazı arıtma donanımının arızası veya devre dışı kalması
MADDE 17 – (1) Baca gazı arıtma donanımının arızası veya devre dışı kalması
durumunda, 24 saat içinde normal çalışma şartlarına dönüş sağlanamazsa, işletmeci kapasiteyi
düşürür ya da işletmeyi durdurur ya da tesisi düşük kirlilik yayan yakıtlar kullanarak işletir.
İşletmeci her durumda yetkili mercii 48 saat içinde bilgilendirir. Hiç bir durumda 12 aylık bir
süreç içinde arıtmasız çalışma süresi 120 saati geçemez.
(2) Yetkili merci enerji talebinin aciliyet göstermesi veya arızanın yaşandığı tesisin
yerine, kısıtlı bir süre faaliyet gösterecek olan bir başka tesisin, genel emisyonlarda bir artışa
yol açacak olması hallerinde, birinci fıkrada belirtilen süreleri uzatabilir. Ancak süre
uzatımları birbirini takip eden 72 saat veya bir takvim yılı içinde 240 saati geçemez.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Ölçüm ve İzleme
Ölçüm yöntemleri
MADDE 18 – (1) İşletmeci her yakma tesisinin atık gazlarında SO2, NOx, CO, toz
konsantrasyonlarını, emisyon sınır değerleri belirlenmiş parametreleri bacada sürekli ölçüm
cihazı kullanarak ölçer.
(2) Birinci fıkrada belirtilen durumlara istisna olarak aşağıdaki durumlarda sürekli
ölçüm gerekmeyebilir.
a) İşletim ömrü 10.000 çalışma saatinden az olan yakma tesisleri için,
b) Doğal gaz kullanılan kazanlarda SO2 ve toz, doğalgaz kullanan gaz türbinlerinde ise
SO2 ve toz için,
c) Baca gazı arıtma tesisinin bulunmadığı ancak bilinen kükürt muhteviyasına sahip sıvı
yakıt kullanan gaz türbinleri veya kazanlarda SO2 için,
ç) Biyokütle kullanan kazanlar için, işletmecinin SO2 emisyonlarının belirtilen emisyon
oranlarını hiçbir şartta aşamayacağını ispat ettiği durumlarda SO2 için,
d) Sürekli ölçümün gerekli olmadığı durumlarda, en geç altı ayda bir aralıklı ölçümler
yapılır. Periyodik ölçümlerde birinci fıkra ve bu fıkrada belirtilen kirletici maddelerin
miktarını belirlemek için yetkili merci tarafından uygun bulunan standartlar kullanılır.
(3) Birinci fıkraya uygun olarak yürütülen sürekli ölçümler, ilgili proses işletme
parametrelerinden oksijen muhtevası, sıcaklık, basınç ve su buharını ihtiva eder. Egzoz gazı
numuneleri emisyonlar ölçülmeden önce kurutulurlarsa su buharı içeriğinin sürekli ölçümüne
gerek yoktur.
(4) İkinci ve üçüncü bölümde belirlenen kükürt azaltım oranlarına uymakla yükümlü
tesisler için birinci fıkrada belirlenen SO2 emisyon ölçümlerine dair gereklilikler uygulanır.
Ayrıca yakma tesislerinde kullanılan yakıtın kükürt miktarı izlenir.
(5) Yetkili mercie, tesiste kullanılan yakıtın tipinde ya da tesisin işletme şartlarında
önemli bir değişiklik olması halinde bu durum bildirilir. Bunun sonucunda yetkili merci
birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen izleme yükümlülüklerinin yeterliliğine veya uyarlama
gerektirip gerektirmediğine karar verir.
(6) Sürekli ölçüm sistemleri yılda en az bir kere referans metotlar ile yapılan paralel
ölçümler yoluyla kontrole tabi tutulur.
(7) CEN standartları yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ile altıncı fıkralar arasında
belirtilen bütün ölçümler, ilgili kirletici maddelerin örnekleme ve analizleri ve otomatik
ölçüm sistemlerinin kalibrasyonuna yönelik referans ölçüm yöntemleri gibi, bu standarda
uygun olarak yürütülür. Şayet CEN standartları hazır değilse, ISO standartları veya bunlara
eşdeğer bilimsel kaliteye sahip veri sağlayan ulusal veya uluslararası standartlar uygulanır.
(8) Her bir tek ölçüm sonucunun % 95 güven aralığı değerleri emisyon sınır
değerlerinin aşağıda belirtilen yüzdelerini aşmaz.
Kükürtdioksit
% 20
Azotoksitler
% 20
Toz
% 30
CO
% 10
Geçerli kılınan saatlik ve günlük ortalama değerler, ölçülen geçerli saatlik ortalama
değerlerden yukarıda belirtilen güven aralığı değerinin çıkarılması ile elde edilir. Bir gün
içinde üç adetten fazla saatlik ortalama değerin sürekli ölçüm sistemindeki arıza veya bakım
sebebi ile geçersiz olduğu durumda o günün ölçümleri geçersiz kalır. Bir yıl içerisinde ondan
fazla günün benzer şartlardan dolayı geçersiz kalması durumunda yetkili merci işletmeciden
sistemin güvenirliğini artırması konusunda gerekli tedbirleri almasını talep eder.
(9) İşletmeci, her yılın 31 Mart gününe kadar bir önceki takvim yılına ait birinci fıkrada
belirtilen parametrelerin ölçüm sonuçlarını da içerecek şekilde sürekli, tekil ve diğer tüm
ölçüm çalışmaları hakkında yetkili mercie yazılı bildirimde bulunur. İşletmeci her yılın 31
Mart gününe kadar yetkili mercie altı, yedi ve sekizinci fıkralar uyarınca ölçüm teçhizatlarının
kontrolleri ile ilgili olarak bildirimde bulunur.
(10) İşletmeci birinci ve ikinci fıkralar uyarınca düzenlenecek raporları, ölçümlerin
standartlara uygunluğuna ve ölçüm ekipmanlarının kontrollerine ilişkin bilgi ve belgeleri en
az 5 yıl süresince saklar.
Emisyonların değerlendirilmesi
MADDE 19 – (1) Bir takvim yılı içindeki işletim saatleri süresince aşağıda belirtilen
şartların birlikte gerçekleşmesi halinde emisyon sınır değerlerine uyulduğu kabul edilir.
a) Geçerli günlük ortalamaların hiçbirinin ilgili değerleri aşmaması.
b) Yıl boyunca bütün onaylanmış saatlik ortalama değerlerin, ilgili değerlerin % 200
ünü aşmaması.
c) Geçerli ortalama değerler 18 inci maddenin sekizinci fıkrasında belirtildiği şekilde
tespit edilir. 17 nci madde de belirtilen süreler ve başlatma ve sistem durdurma süreçleri göz
önüne alınmaz.
(2) Sürekli olmayan ölçümler veya standartlara uygun, izlemeye yönelik diğer
ölçümlerin yapılmasının gerektiği durumlarda, ölçüm serilerinden her birinin sonuçları veya
yetkili merci tarafından belirlenen esaslara göre tanımlanan diğer izleme neticelerinin
emisyon sınır değerlerini aşmaması halinde emisyon sınır değerleri sağlanmış sayılır.
(3) Kükürt giderme oranı, 18 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen sürekli
ölçümlerin sonuçları ve aynı maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen kükürt muhtevası
ölçümleri günlük ortalama değer olarak ilgili değeri aşmaması durumunda sağlanmış sayılır.
Mezkur maddede belirtilen süreler ve başlatma ve sistem durdurma süreçleri göz önüne
alınmaz.
Raporlama esasları
MADDE 20 – (1) İşletmeci her bir tesis için aşağıdaki verileri Bakanlığın belirleyeceği
formata uygun olarak yetkili mercie rapor eder. Bu raporda,
a) SO2, NOx ve toplam partikül madde olarak toz için toplam yıllık emisyonlar,
b) Biyokütle, diğer katı yakıtlar, sıvı yakıtlar, doğalgaz ve diğer gazlar olmak üzere beş
yakıt kategorisine ayrılmış olarak alt ısıl değerden hesaplanmak suretiyle toplam yıllık enerji
girdisi
bilgileri yer alır.
c) Bu rapor, 2011 yılının raporundan başlamak üzere, bir sonraki yılın 31 Mart tarihine
kadar gönderilir.
(2) Yetkili merci raporları değerlendirerek raporların sonuçlarını ve rafineri
emisyonlarını ayrıca gösteren yıllık özetlerini her üç yılın sonunda rapor haline getirir.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
İstisnalar
MADDE 21 – (1) Yetkili merci, düşük kükürtlü yakıt kullanan bir tesisin, düşük
kükürtlü yakıt açığı oluşması sebebiyle emisyon sınır değerlerine uyamaması durumunda,
kükürtdioksit emisyon sınır değerlerine uyma zorunluluğunu en fazla altı ay süresince askıya
alabilir.
(2) Yetkili merci, gaz yakıt kullanan ancak gaz stoklarında meydana gelen ani bir sorun
yüzünden başka yakıtlar kullanmak zorunda kalan ve emisyon değerlerine uyabilmek için bir
atık gaz arıtma tesisine ihtiyaç duyan tesislere, enerji arzını korumak için önemli bir ihtiyaç
olması durumu dışında 10 günü aşmamak kaydı ile emisyon sınır değerlerine uyma
zorunluluğundan muafiyet tanıyabilir. Bu durumların ortaya çıkması halinde yetkili merci,
işletmeciler tarafından 48 saat içinde her bir durum hakkında bilgilendirilir.
(3) Yetkili merci yazılı müracaatı üzerine, mevcut gaz türbinleri ve aşağıda belirtilen
maddelerin emisyonlarının sınırlandırılmaları konusunda bu Yönetmelik hükümlerinden
muafiyet tanıyabilir.
a) Karbonmonoksit,
b) Bacharacha göre islilik derecesi.
(4) Bir defaya mahsus bir ölçüm ile aşağıda yer alan, hidrojen florür (HF) ve hidrojen
klorür (HCl) sınır değerlerini sağladığını belgeleyen tesisler bu ölçümleri periyodik olarak
yaptırmak zorunda değildir.
Hidrojenklorür (HCl)
Hidrojenflorür (HF)
100 mg/Nm3
15 mg/Nm3
Kısıtlayıcı tedbirler
MADDE 22 – (1) Koruma bölgeleri;
a) Bir bölgedeki işletmelerden, ulaşımdan ve ısınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin
insan ve çevresi üzerindeki zararlı etkileri normal tedbirlerle ortadan kaldırılamıyorsa bu
bölgeler yetkili merci tarafından koruma bölgesi olarak ilan edilebilir. Yetkili merci koruma
bölgelerinde,
1) Hareketli ve sabit tesisleri çalıştırmamaya,
2) Sabit tesisleri kurdurmamaya,
3) Hareketli ve sabit tesisleri sadece belirli zamanlarda çalıştırmaya veya bunlardan
yüksek işletme teknikleri talep ederek çalıştırmaya,
4) Tesislerde yakıt kullandırmamaya veya sınırlı olarak kullandırmaya
yetkilidir.
b) Yetkili merci, kritik meteorolojik şartların mevcut olduğu veya ihtimalinin tahmin
edildiği, hava kirliliğinin çok hızlı artış gösterdiği bölgelerde, insan ve çevresi üzerinde
meydana gelecek zararların önlenmesine yönelik olarak,
1) Hareketli veya sabit tesisleri sadece belirli zamanlarda çalıştırmaya,
2) Önemli ölçülerde hava kirlenmelerine yol açabilen yakıtların tesislerde
kullanılmasını yasaklamaya veya sadece kısıtlamaya
yetkilidir.
c) Hava kirliliğinin çok hızlı artış gösterdiği durumlarda 6/6/2008 tarihli ve 26898 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde
belirlenen uyarı kademeleri uygulanır.
ç) Hava kalitesi sınır değerleri aşılarak, hava kirliliği Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği Ek-2’de belirtilen değerlere ulaştığında, bölge özelliklerine göre
alınacak tedbirler Valilik tarafından Bakanlık görüşü alınarak yayımlanır.
d) Her kademe için alınacak tedbirler düzenlenirken meteorolojik veriler göz önüne
alınır. Sis, enverziyon, durgun meteorolojik şartlar ve izotermal durumlarda bir sonraki
kademenin tedbirleri veya ilave tedbirler uygulanabilir. Nisbi nem miktarının % 90 ın üzerine
çıkması halinde uyarı kademelerinin belirlenmesinde Hava Kalitesi Değerlendirme ve
Yönetimi Yönetmeliğindeki kirlilik derecelerinin % 10 eksiği esas alınır.
İzin süreci
MADDE 23 – (1) İzin başvurusu ve izin prosedürü konularında 29/4/2009 tarihli ve
27214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Kanunca Alınması Gereken İzin ve
Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.
İdari Yaptırımlar
MADDE 24 – (1) Bu Yönetmeliğe aykırı hareket edenler hakkında Çevre Kanununun
ilgili maddeleri uyarınca idari yaptırım uygulanır.
Yeni tesislere uygulanmayacak hükümler
MADDE 25 – (1) Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinin Ek-3’ü
ve Ek 5’inin A Bölümünün 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8 inci başlıkları, bu Yönetmeliğin yayım tarihi
itibarıyla anma ısıl gücü 50 MW veya daha fazla olan katı, sıvı veya gaz yakıt kullanılan
yakma tesislerinden yeni tesisler için uygulanmaz.
Tesislerde kapasite artışı veya değişiklik olmaması halinde uygulanacak hüküm
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Tesisler 15 inci maddede belirtildiği şekilde kapasitesi
artırılmadığı ya da değişikliklere uğramadığı sürece 26 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ve
(b) bentlerinde belirtilen sürelere kadar, Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliğine tabidir.
Mevcut tesisler için geçiş süreci
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Mevcut tesisler bakımından 18 inci, 19 uncu ve 20 nci
madde hükümleri Yönetmeliğin yayım tarihinden itibaren bir yıl sonra uygulanır.
Mevcut tesisler için istisnai durumlar
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) 1/6/1987 tarihinden önce, faaliyet öncesi veya faaliyet
sonrası için herhangi bir izin almış olan tesisler, tesis işletmecisi tarafından; bu Yönetmeliğin
yayım tarihinden itibaren bir yıl içinde 31/7/2011 tarihinden 31/12/2019 tarihine kadar tesisin
20.000 saatten fazla çalıştırılmayacağının yazılı olarak taahhüt edilmek suretiyle yetkili
mercie başvurulması ve her yıl 31 Ocak tarihine kadar yetkili mercie, tesisin kalan işletme
ömrü için izin verilen, kullanılan ve kullanılmayan süreyi belirten kaydı sunması koşulları ile
10, 11, 12 ve 13 üncü maddelerde belirtilmiş olan emisyon sınır değerlerine uymaktan
muaftırlar.
Yürürlük
MADDE 26 – (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 6 ncı maddesi ve 11 inci maddesinin kükürt dioksit emisyonu için sınır değerleri
1/1/2012 tarihinde,
b) 10 uncu maddesi ve 11 inci maddesinin kükürt dioksit emisyonu için sınır değerleri
dışında kalan emisyonlar için sınır değerleri ile 12, 13 ve Geçici 3 üncü maddeleri
yönetmeliğin yayım tarihinden dokuz yıl sonra,
c) Diğer maddeleri yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 27 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı yürütür.
Ek-1
KATI YAKITLI YAKMA TESİSLERİNDE EMİSYON SINIR DEĞERLERİ
Yakıt türü
Yakıt Isıl Gücü
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<100 MW
Yakıt ısıl gücü≥100 MW
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
Petrol koku <100 MW
Yakıt ısıl gücü≥100 MW
Biyokütle 50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
Emisyon Sınır Değerleri (mg/Nm3 )
NO2
(NO ve
CO
Toz
SO2
NO2)
50
850
400
150
30
20
200
400
200
400
200
150
20
200
200
200
400
200
Katı yakıt
<100 MW
100 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<300 MW
Yakıt ısıl gücü≥300 MW
200
300
200
200
(1)
SO2 parametresi için yukarıda belirtilen değerlerin, kullanılan katı yakıttaki yüksek
kükürt içeriği nedeniyle önlemler alınarak arıtma tesisi kurulmasına rağmen
sağlanamadığı durumlarda aşağıda belirtilen esaslar uygulanır.
a) Isıl gücü 100 MW ila 300 MW arasında olan tesisler için 300 mg/Nm 3 SO2 emisyon
sınır değeri aşılamaz veya en az % 92 oranında kükürt giderme sağlanır.
b) Isıl gücü 300 MW ve üzerinde olan tesisler için 400 mg/Nm3 SO2 emisyon sınır değeri
aşılamaz ve en az % 95 oranında kükürt giderme sağlanır.
(2) Petrol koku yakıldığı durumlarda aşağıda mg/Nm3 olarak ifade edilen emisyon sınır
değerleri ayrıca uygulanır.
a) Kadmiyum ve bileşikleri, kadmiyum,
b) Talyum ve bileşikleri, talyum,
c) Antimon ve bileşikleri, antimon,
d) Arsenik ve bileşikleri, arsenik,
e) Kurşun ve bileşikleri, kurşun,
f) Krom ve bileşikleri, krom,
g) Kobalt ve bileşikleri, kobalt,
h) Bakır ve bileşikleri, bakır,
i) Manganez ve bileşikleri, manganez,
j) Nikel ve bileşikleri, nikel,
k) Vanadyum ve bileşikleri, vanadyum,
l) Kalay ve bileşikleri, kalay
olarak ifade edilir. Bu emisyonlar için toplam olarak 0,5 mg/Nm3 emisyon sınır
değeri aşılmaz.
(3) Benzo(a)piren için 0,001 mg/Nm3 emisyon sınır değeri aşılmaz.
Ek-2
SIVI YAKITLI YAKMA TESİSLERİNDE EMİSYON SINIR DEĞERLERİ
Emisyon Sınır Değerleri (mg/Nm3 )
NO2
CO
Yakıt Isıl Gücü
Toz
SO2
(NO ve
NO2)
850
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü <100 MW
50
400
100 MW≤ Yakıt ısıl gücü<300 MW
Yakıt ısıl gücü≥300 MW
30
400-200
(lineer
azalma)
200
80
200
(1) Arsenik, kurşun, kadminyum, krom, kobalt, nikel olarak ifade edilecek nikel ve
bileşikleri, vanadyum olarak ifade edilecek vanadyum ve bileşikleri olan ağır metaller için
toplam olarak 1 mg/Nm3 emisyon sınır değeri aşılamaz.
Ek-3
GAZ YAKITLI YAKMA TESİSLERİNDE EMİSYON SINIR DEĞERLERİ
Yakıt türü
Emisyon Sınır Değerleri ( mg/Nm3)
NO2
CO
Toz
SO2
(NO ve
NO2)
Yakıt Isıl Gücü
Genel Durum
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
Doğal gaz, fuel <300 MW
gaz, LPG, vb.
Yakıt ısıl gücü≥300 MW
Yüksek fırın
gazı
Demir-çelik
sanayinde
ortaya çıkan ve
başka yerlerde
de
kullanılabilecek
olan gazlar
Sıvılaştırılmış
gaz
Kok fırınında
oluşan düşük
kalorili gazlar
Yüksek
fırınlarda
oluşan düşük
kalorili gazlar
150
5
35
10
200
100
400*
30
200**
100
200
5
5
30
400
10
200
* Kok fırınında oluşan düşük kalorili gazlar
** Yüksek fırınlarda oluşan düşük kalorili gazlar
Ek-4
GAZ TÜBİNLERİNDE EMİSYON SINIR DEĞERLERİ
Yakıt türü
Genel olarak gaz
yakıtlar
Sıvılaştırılmış gaz
Kok fırınında oluşan
düşük kalorili gazlar
Yüksek fırınlarda
SO2
Emisyon Sınır Değerleri (mg/Nm3)
NO2
CO
İslilik (Bacharach)
(NO ve NO2)
100
11,7
1,7
117
67
120
oluşan düşük kalorili
gazlar
Doğal gaz
Gaz yakıtlar (doğal
gaz hariç)
Sıvı yakıtlar
(1)
11,7
50
120
2 (sürekli çalışma)
4 (başlama)
120
NO2 için emisyon sınır değerleri, ISO şartlarına göre (288,15 K sıcaklık, 101,3
kPa basınç ve % 60 bağıl nem) % 70 in üzerindeki işletme yükü için geçerlidir.
Ancak,
a) Toplam verimi % 75 den fazla olan bileşik ısı ve güç sistemlerinde
75
kullanılan gaz tribünleri
b Kombine çevrim santrallerinde kullanılan ve yıllık ortalama toplam
75
) elektrik verimi % 55’den fazla olan gaz türbinleri
c) Mekanik tahrik için gaz türbinleri
75
Yukarıdaki kategorilerden hiçbirine girmeyen ancak verimliliği % 35
50*η /
den (ISO temel yük durumuna göre belirlenecek) fazla olan tek çevrim
35
gaz türbinleri,
Ek-5
KATI YAKITLI YAKMA TESİSLERİNDE EMİSYON SINIR DEĞERLERİ
Yakıt türü
Yakıt Isıl Gücü
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<100MW
Emisyon Sınır Değerleri (mg/Nm3 )
NO2
CO
Toz
SO2
(NO ve
NO2)
2000
100
Katı yakıt
Petrol
koku
100 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<500 MW
Yakıt ısıl gücü≥ 500 MW
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<100 MW
Yakıt ısıl gücü≥100 MW
2000-400
(lineer
azalma)
600
200
50
400
200
20
400
600
200
1) Toz parametresi için 1/6/1987 tarihinden önce ruhsat almış, ısıl gücü 500 MW veya daha
fazla olan ve 5800 kJ/kg dan (net kalorifik değer) az ısıl değere sahip, nem oranı ağırlıkça
% 45 in üzerinde, bileşik nem ve kül miktarı ağırlıkça % 60 ın üzerinde ve kalsiyumoksit
oranı % 10 un üzerinde olan katı yakıtları yakan tesisler için 100 mg/Nm3 sınır değeri
uygulanabilir.
2) SO2 parametresi için yukarıda belirtilen emisyon sınır değerlerinin yakıtın karakteristik
özellikleri sebebi ile sağlanamadığı durumlarda 50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü <100 MW olan
tesislerde en azından % 60 oranında bir kükürt azaltımı, 100 MW ≤ Yakıt ısıl gücü <300
MW olan tesislerde % 75 lik bir azaltım, 300 MW ≤ Yakıt ısıl gücü <500 MW olan
tesislerde % 90 lık bir azaltım ve Yakıt ısıl gücü 500 MW ve daha fazla olan tesislerde ise
% 94 oranında bir kükürt azaltımı sağlanacaktır; Yakıt ısıl gücü 500 MW ve daha fazla
olan ve (1/1/2006) tarihinden önce baca gazı ve kükürt azaltma ekipmanları kurulumu
sözleşmesi devreye girmiş ve kurulum çalışması başlamış olan tesislerde en azından % 92
oranında bir kükürt azaltım oranı uygulanır.
3) Yakıt ısıl güçleri 400 MW veya daha fazla olan ve yıl içinde 1.500 saatten daha fazla
çalışmayan tesisler için (beş yıllık bir sürecin ortalaması alınarak belirlenir) 800 mg/Nm³
değerinde bir kükürtdioksit sınır değeri uygulanır.
4) 1/1/2016 dan itibaren bu tesislerden, çalışma süreleri yılda 1500 saati (5 yıllık ortalama
veriler kullanarak belirlenir) geçmeyenler 450 mg/Nm³ azotoksit (NO2 olarak ölçülür)
emisyon sınır değerine tabi olur.
5) 1/1/2018 tarihine kadar, 1/1/2005 tarihine kadar olan süre içinde 12 ay süresince uçucu
madde içeriği %10 un altında olan katı yakıtla çalışmış ve çalışmakta olan tesisler için
azotoksit (NO2 olarak ölçülür) emisyon sınır değeri 1200 mg/Nm3 olur.
6) Petrol koku yakılması durumunda aşağıdaki emisyon sınır değerleri de ayrıca uygulanır.
a) Kadmiyum ve bileşikleri, kadmiyum,
b) Talyum ve bileşikleri, talyum,
c) Antimon ve bileşikleri, antimon,
d) Arsenik ve bileşikleri, arsenik,
e) Kurşun ve bileşikleri, kurşun,
f) Krom ve bileşikleri, krom,
g) Kobalt ve bileşikleri, kobalt,
h) Bakır ve bileşikleri, bakır,
i) Manganez ve bileşikleri, manganez,
j) Nikel ve bileşikleri, nikel,
k) Vanadyum ve bileşikleri, vanadyum,
l) Kalay ve bileşikleri, kalay,
olarak ifade edilir. Bu emisyonlar için toplam olarak 0,5 mg/Nm3 emisyon sınır
değeri aşılmaz.
7) Benzo(a)piren için 0,001 mg/Nm3 emisyon sınır değeri aşılmaz.
Ek-6
SIVI YAKITLI YAKMA TESİSLERİNDE EMİSYON SINIR DEĞERLERİ
Yakıt Isıl Gücü
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü <300 MW
300 MW≤ Yakıt ısıl gücü<500 MW
Yakıt ısıl gücü≥500 MW
Emisyon Sınır Değerleri (mg/Nm3 )
NO2
Toz
SO2
(NO ve
NO2)
1700
1700-400
450
50
(lineer
azalma)
400
400
CO
150
(1) Toz parametresi için kül oranı % 0,06 dan fazla olan sıvı yakıt yakan ve hesaplanan ısıl
girdisi 500 MW dan az olan tesisler için 100 mg/Nm3 sınır değeri uygulanabilir.
(2) Arsenik, kurşun, kadminyum, krom, kobalt, nikel olarak ifade edilecek nikel ve
bileşikleri, vanadyum olarak ifade edilecek vanadyum ve bileşikleri olan ağır metaller
için toplam olarak 2 mg/Nm3 emisyon sınır değeri aşılmaz.
Ek-7
GAZ YAKITLI YAKMA TESİSLERİNDE EMİSYON SINIR DEĞERLERİ
Yakıt türü
Genel Durum
Doğal gaz, fuel gaz, LPG,
vb.
Yüksek fırın gazı
Demir-çelik sanayinde
ortaya çıkan ve başka
yerlerde de
kullanılabilecek olan
gazlar
Yakıt Isıl Gücü
50 MW ≤ Yakıt
ısıl gücü <500
MW
Yakıt ısıl gücü≥500
MW
50 MW ≤ Yakıt
ısıl gücü <500
MW
Yakıt ısıl gücü≥500
MW
50 MW ≤ Yakıt
ısıl gücü <500
MW
Emisyon Sınır Değerleri
(mg/Nm3)
NO2
CO
Toz
SO2
(NO ve
NO2)
300
5
35
200
300
10
800
200
300
50
35
Yakıt ısıl
gücü≥500 MW
50 MW ≤ Yakıt
ısıl gücü <500
MW
Sıvılaştırılmış gaz
Yakıt ısıl
gücü≥500 MW
50 MW ≤ Yakıt
Rafineri
kalıntılarının/rezidülerinin ısıl gücü <500
gazlaştırılmasından çıkan MW
düşük kalorili gazlar, kok
Yakıt ısıl
fırını gazı veya yüksek
gücü≥500 MW
fırın gazı
200
300
5
5
200
300
5
800
200
Ek-8
GAZ TÜBİNLERİNDE EMİSYON SINIR DEĞERLERİ
100
Yakıt türü
Doğal gaz
Gaz yakıtlar (doğal gaz
hariç)
Sıvı yakıtlar
07/10/2004 ten önce
faaliyete geçenler
Emisyon Sınır Değerleri (mg/Nm3 )
NO2
CO
(NO ve NO2)
75
120
120
100
300
[R.G. 8 Haziran 2010 – 27605]
—— • ——
Bayındırlık ve İskan Bakanlığından:
YAPI MALZEMELERİNİN TABİ OLACAĞI KRİTERLER HAKKINDA
YÖNETMELİK KAPSAMINDA UNİVERSAL SERTİFİKASYON
VE GÖZETİM HİZMETLERİ TİC. LTD. ŞTİ.’NİN UYGUNLUK
DEĞERLENDİRME KURULUŞU OLARAK
GÖREVLENDİRİLMESİNE DAİR TEBLİĞ
(TEBLİĞ NO: YİG/2010-08)
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğ, Universal Sertifikasyon ve Gözetim Hizmetleri Tic. Ltd.
Şti.’nin, 26/6/2009 tarih ve 27270 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yapı Malzemelerinin
Tabi Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmeliğe (Yönetmelik) göre gerçekleştireceği uygunluk
değerlendirme faaliyetleri için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından görevlendirilmiş
olduğunun Yönetmeliğin 19 uncu maddesinin 3 üncü fıkrasında belirtildiği üzere duyurulması
amacıyla hazırlanmıştır.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, Gardenya Plaza 1 Kat:3 No:42 B Ataşehir/İstanbul
adresinde yerleşik Universal Sertifikasyon ve Gözetim Hizmetleri. Tic. Ltd. Şti.’nin
Yönetmelik çerçevesinde yapacağı görevlerin kapsamı ile sınırlıdır.
Hukuki dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın
Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun ile bu Kanun uyarınca, 17/1/2002 tarih ve 24643
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış
Kuruluşlara Dair Yönetmeliğe ve 26/6/2009 tarih ve 27270 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmeliğe dayalı olarak
hazırlanmıştır.
Genel esaslar
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğ Ek-1’de verilen görevlendirme kapsamı, uyumlaştırılmamış
standartlardan ve/veya ulusal teknik onaylardan hangilerinin Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
tarafından "003" kimlik kayıt numarası verilen Universal Sertifikasyon ve Gözetim
Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. tarafından yürütüldüğünü belirler. Söz konusu görevlendirme
kapsamına ilişkin güncel durum, bu Tebliğ’de yapılacak değişikliklere paralel olarak
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nın internet sitelerinden de takip edilebilir.
(2) Söz konusu kimlik kayıt numarasının Ek-1’de verilen kapsam haricindeki bir yapı
malzemesine iliştirilen G işaretinde rastlanması veya aynı kimlik kayıt numarasının Universal
Sertifikasyon ve Gözetim Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.’nin dışında kullanılması hallerinde söz
konusu G işaretinin geçerli olmadığına hükmedilir.
Yürürlük
MADDE 5 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 6 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Bayındırlık ve İskân Bakanı yürütür.
EK-1
26/6/2009 tarih ve 27270 sayılı Resmî Gazete’de Yayımlanan Yapı
Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkında
Yönetmelik Çerçevesinde
UNİVERSAL SERTİFİKASYON VE GÖZETİM HİZMETLERİ TİC. LTD. ŞTİ.’NİN
Görevlendirme Kapsamı
Komisyon
Karar
No.
YOK*
Ürün(ler)/
Kullanım Amacı
Beton
Uygunlu
k Teyit
Sistemi
Şartnameleri
Sistem 1+
TS EN 206-1 :
2002
TS EN 2061/A1 :2005
TS EN 2061/A2 :2006
Görevler
Ürün Belgelendirme
Kuruluşu
*: Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmelik Madde 10-(3)’te “Yapı
malzemelerinin tabi olacağı uygunluk teyit sistemi, AB Komisyon Kararları ile öngörülmemiş
ise ulusal standarda tabi ürünlerin uygunluk teyit sistemi 1+ kabul edilir” hükmü gereğince
Beton’un uygunluk teyit sistemi 1+ kabul edilmektedir.
i Standardın nihai versiyonu dikkate alınarak belgelendirme faaliyeti gerçekleştirilecektir.
Ancak, standardın yeni bir versiyonunun Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından
yayımlanması halinde kuruluş bu yeni versiyonunun mevcut görevlendirme kapsamına
eklenmesi için Bakanlığa başvuruda bulunur ve Bakanlık değerlendirmesinin olumlu
sonuçlanması ve görevlendirme tebliğinin yayımlanmasını müteakip ilgili kapsamda
faaliyetine başlar. İmalatçılar standardın yeni versiyonuna dair, uygunluk değerlendirme
kuruluşu ile temasa geçerek gerekli uyum çalışmalarını yapmalıdır.
[R.G. 10 Haziran 2010 – 27607]
—— • ——