faaliyet raporu 2008

Transkript

faaliyet raporu 2008
Türkiye’de iç ve dış
hatlar terminallerini aynı
çatı altında buluşturan
tek havalimanı olan
Esenboğa, toplam
182 bin metrekare
terminal alanına sahiptir.
İçindekiler
2 Faaliyet Alanları 4 Kısaca Akfen Holding 5 Hedef, Kurumsal Politika ve Prensipler 5 Yönetim Politikası 6 Kilometre Taşları
10 Yönetim Kurulu Başkanı’nın Mesajı 12 Yönetim Kurulu 14 Üst Yönetim 16 2008 Yılı Finansal Sonuçları 18 İştirakler
22 2008 Yılı Faaliyetleri 66 Kurumsal Sosyal Sorumluluk 71 Denetçi Raporu 73 Bağımsız Denetim Raporu
AKFEN HOLDİNG FAALİYET RAPORU 2008
1
˰˰ TAV Havalimanları Holding AŞ
˰˰ Akfen Altyapı Yatırımları AŞ
˰˰ TAV Yatırım Holding AŞ
˰˰ TÜVTURK Taşıt Muayene İstasyonları AŞ
˰˰ Task Su Kanalizasyon YapıM,
˰˰ Akfen Enerji Yatırımları Holding AŞ
˰˰ Akfen Enerji Üretim ve Ticaret AŞ
˰˰ Akfen Enerji Dağıtım ve Ticaret AŞ
Yatırım ve İşletme AŞ
˰˰ Akfen Enerji Depolama ve Toptan Satış AŞ
˰˰ Mersin Uluslararası Liman ˰˰ Akfen Uluslararası Enerji Faaliyetleri İşletmeciliği AŞ
ve Ticaret AŞ
˰˰ AkfenHES Yatırımları ve Enerji Üretim AŞ
2
Enerji Yatırımları
Altyapı Yatırımları
HAVAALANI İMTİYAZ VE
İNŞAATLARI
AKFEN HOLDİNG FAALİYET ALANLARI
˰˰ Akfen Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı AŞ
˰˰ Akfen İnşaat Turizm ve Ticaret AŞ
Diğer
İnşaat
Gayrimenkul
Yatırımları
˰˰ Akfen Turizm Yatırımları ve Ticareti AŞ
˰˰ Akfen Gayrimenkul Yatırımları ˰˰ Akınısı Makine Sanayi ve Ticaret AŞ
ve Ticaret AŞ
˰˰ IBS Sigorta Brokerlik Hizmetleri AŞ
3
KISACA
AKFEN HOLDİNG
Bugün, güçlü sermaye yapısı ve kurumsal
yönetim anlayışı sayesinde faaliyette
bulunduğu tüm alanlarda öncü konumda olan
Akfen, 1976 yılında kuruldu. Akfen Grubu,
istikrarlı ve başarılı bir biçimde sürdürdüğü
büyüme yolculuğunun bir gereği olarak 1999
yılında şirketlerini holding çatısı altında topladı
ve böylelikle daha etkin bir yönetim yapısı
oluşturdu.
Akfen Holding 15 bin çalışanı ve 60’ı
aşan iştirakiyle ağırlıklı olarak altyapı ve
imtiyaz yatırımları konularında uzmanlaştı.
Günümüzde Akfen Holding havalimanı
inşası ve işletmeciliği, gayrimenkul yatırım
projelerinin geliştirilmesi ve otel projeleri, araç
muayene istasyonları yapım ve işletmeciliği,
inşaat, müteahhitlik, çelik yapı imalatı,
hidroelektrik santraller ve diğer enerji
yatırımları, su ve kanalizasyon yatırım, yapım
ve işletmeciliği, liman işletmeciliği, turizm
yatırım ve işletmeciliği ile sigorta alanlarında
faaliyet göstermektedir.
Akfen Holding’i başarılı kılan unsurlar;
imtiyaz haklarının kazanılması ve bunların
yenilenebilmesi, faaliyet göstediği sektörlerde
lider olabilme yeteneği, kendi sektörlerinde
isim yapmış küresel ortaklar ile işbirliğine
gidebilme yetisi ve gerçekleştirdiği
yatırımlarla değer yaratma becerisidir.
4
HEDEF,
KURUMSAL POLİTİKA
VE PRENSİPLER
Hedef
Yurtiçinde ve yurtdışında faaliyet
gösterdiği tüm alanlarda büyük
ve başarılı projelere imza atarak
sektörde ayrıcalıklı konumda olmak.
Kurumsal Politika
Kaliteli insan ve uzman ekip
çalışmasının yaratacağı itici güçle
ilk günden bu yana kazandığı bilgi
birikimini, organizasyon yeteneğini
ve teknolojinin sunduğu olanakları
kullanmak.
Prensip
İyi yetişmiş, deneyimli insan
kaynağıyla çalışarak; tasarımda,
üretimde, yapımda, montajda ve
iş yönetiminde kaliteyi ön plana
almak, taahhüdü altındaki işleri
zamanında ve kaliteli şekilde
tamamlamak.
YÖNETİM
POLİTİKASI
Akfen Holding’in temel hedefi; üstlendiği
işleri uluslararası kriterlere, yürürlükteki
mevzuat, şartname ve standartlara uygun
olarak, öngörülen sürede, kaliteli, çevreye
duyarlı, sağlık ve güvenlik koşullarını göz ardı
etmeden, kârlı bir şekilde gerçekleştirmektir.
Akfen Holding; deneyimli kadrosunun
katkılarıyla, geniş bilgi birikiminin temeline
dayandırdığı faaliyetlerini grup şirketleri ve
iştirakleriyle yürütmektedir.
Akfen Holding yönetimi; başarının ve
geleceği teminat altına almanın, kaliteli işler
çıkarmak kadar, işyerinde huzur ve güvenliği
sağlamaktan geçtiğinin bilincindedir. Akfen
Holding çalışanlarının ana amacı, kalite
hedefleri doğrultusunda, işlerini tam, doğru
ve zamanında yapmaktır. Akfen Holding,
hizmet verdiği her kişi ve kurumu kendi
müşterisi kabul eder, bu anlayışla yönetim
sistemini oluşturur. Bu yönetim sisteminin
amacı; yürürlükteki kanun ve yönetmelikler
çerçevesinde çevre, mesleki sağlık ve
güvenlikle ilgili tehlikeleri tanımlamak, gerekli
risk analizleriyle tehlikeleri kaynağında
önlemek, çevreyi, can ve mal güvenliğini
korumak ve her geçen gün yönetim sistemini
iyileştirmektir.
Akfen Holding bu amacı gerçekleştirmek
üzere;
1. Kalite, çevre, mesleki sağlık ve güvenlik
konularında iyileştirmeler yapmayı
ve eğitim ihtiyaçlarını karşılayarak
çalışanlarının bilinçlenmesini sağlamayı,
2. Teknolojik gelişmeleri de takip ederek,
proje faaliyet alanlarında uygun çalışma
ortamına yönelik sistemlerin kurulmasını,
3. İnsan ve çevre sağlığına uygun kaliteli
malzeme ve teçhizat seçiminin
sağlanmasını,
4. Tasarım ve inşaat faaliyetlerinde,
doğal kaynak kullanımının optimum
düzeyde tutulmasıyla geri dönüşümün
desteklenmesini ve bu politikaların üst
yönetim tarafından gözden geçirilmesini
taahhüt etmektedir.
Akfen Ailesi’ni oluşturan Akfen Holding
çalışanları; takım ruhu, birbirlerine duydukları
güven, sevgi ve saygıyla Akfen’i başarıya
ulaştıracaktır. Sağlıklı, güvenli ve çevreye
duyarlı bir çalışma kültürünü oluşturmak ve
sürekliliğini sağlamak, başta üst yönetim
olmak üzere tüm çalışanların isteği ve
sorumluluğudur. Çünkü, kalite ve başarı Akfen
Holding’in temel ilkeleridir.
5
KİLOMETRE TAŞLARI
˰˰
˰˰
1976
˰˰
6
˰˰
Akfen Mühendislik
Müşavirlik Müteahhitlik ve
Mümessillik AŞ kuruldu.
Hamdi Akın tarafından
ısı ekipmanları ve basınçlı
kaplar imalatı yapan
AKINISI AŞ’nin kurulmasıyla
Akfen’in temelleri atıldı.
1977
1986
˰˰
Akfen ilk devlet ihalesini
kazanarak sektördeki yerini
sağlamlaştırdı. Akfen
İnşaat Turizm ve Ticaret AŞ
kuruldu.
Tepe-Akfen ortaklığıyla
TAV’ın kurulması ve İstanbul
Havalimanı ihalesinin
kazanılmasıyla birlikte
Akfen’in sektörde lider
konuma gelmesinin önü
açıldı.
IBS Sigorta Brokerlik
Hizmetleri AŞ, Akfen Turizm
Yatırım ve İşletmeleri AŞ
kuruldu.
1997
˰˰
˰˰
˰˰
1998
˰˰
Akfen yeniden yapılanmaya
gidip büyüme stratejisine
koşut olarak daha etkin bir
yönetim sistemine geçti.
Akfen’e bağlı tüm şirketler
Holding çatısı altında
yeniden yapılandırıldı.
TAV’a bağlı olarak gümrük
hattı dışı eşya satışı yapan
ATÜ ve yiyecek içecek
hizmeti sunan BTA kuruldu.
Türkiye İnsan Kaynakları
Vakfı kuruldu.
1999
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
2004
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
BTA, İstanbul International
Airport Hotel’i işletmeye
başladı.
TAV, Esenboğa Havalimanı
İç ve Dış Hatlar Terminali’nin
yapımını ve işletmesini
üstlendi.
TAV Esenboğa Yatırım
Yapım ve İşletme AŞ
kuruldu.
TAV İşletme Hizmetleri AŞ
kuruldu.
TAV, Atatürk Havalimanı Dış ve İç Hatlar
Terminal Binası, Katlı Otopark ile Genel
Havacılık Terminali’nin kiralanmak
suretiyle 15,5 yıl boyunca işletilmesi
ihalesini kazandı.
TAV İstanbul Terminal İşletmeciliği AŞ
kuruldu.
Atatürk Havalimanı İç Hatlar Terminali de
TAV bünyesinde işletilmeye başlandı.
Havaş’ın %60 hissesi satın alındı.
İzmir Adnan Menderes Dış Hatlar
Terminali’nin yapımı ve işletmesi TAV’a
geçti. TAV İzmir Terminal İşletmeciliği AŞ
kuruldu.
TAV Bilişim Hizmetleri AŞ kuruldu.
TAV, Gürcistan’da Tiflis Uluslararası
Havalimanı’na ilişkin ihaleyi kazandı.
İşletme şirketi, TAV Urban Georgia LLC
kuruldu.
TASK Su ve TÜVTURK kuruldu.
Mersin Limanı’nın ihalesi kazanıldı.
2005
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
TAV Havalimanları Holding’in halka arzı
gerçekleştirildi.
Tiflis Uluslararası Havalimanı yeni yolcu
terminali hizmete açıldı.
Batum Uluslararası Havalimanı işletmeye
açıldı.
TAV Batumi Operations LLC kuruldu.
TAV Havalimanları, Tunus’ta Monastir
Habib Bourguiba ve Enfidha Zine
El Abidine Ben Ali Uluslararası
Havalimanları’nın ihalesini kazandı. TAV
Tunisie SA kuruldu.
Havaş’ın %40 azınlık hissesi satın alındı.
Havaş, %100 TAV Havalimanları Holding
iştiraki oldu.
TAV Havalimanları Holding TAV İzmir ve
TAV Esenboğa’da tüm hisselerin sahibi
oldu.
TAV Havalimanları, Antalya Gazipaşa
Havaalanı’nın işletme ihalesini kazandı.
Havaş’ın işlettiği Hopa Terminali hizmete
açıldı.
Akfen Enerji Üretim ve Ticaret AŞ
faaliyetlerine başladı.
Akfen Gayrimenkul Ticaret ve İnşaat AŞ
kuruldu.
Mersin Limanı İşletmesi’ne dair sözleşme
imzalanarak faaliyete geçildi.
TÜVTURK tarafından araç muayene
istasyonları işletmesi sözleşmesi
imzalandı.
2006
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
İşletme ve yapım hizmetleri
“TAV Havalimanları Holding”
ve “TAV İnşaat” olarak iki
ayrı şirket halinde yeniden
yapılandırıldı.
İzmir Adnan Menderes
Havalimanı Dış Hatlar
Terminali açıldı.
Esenboğa Havalimanı İç ve
Dış Hatlar Terminali açıldı.
TAV Özel Güvenlik
Hizmetleri AŞ kuruldu.
Akfen Gayrimenkul Yatırım
Ortaklığı AŞ kuruldu.
2007
2008
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
˰˰
Adana-Hatay-İçel Taşıt
Muayene İstasyonları
İşletim AŞ faaliyete geçti.
TÜVTURK İstanbul Taşıt
Muayene İstasyonları
İşletim AŞ faaliyete geçti.
TAV Havalimanları, Tunus’un
Monastir Habib Bourguiba
Uluslararası Havalimanı’nın
işletmesini devraldı.
Antalya Gazipaşa
Havaalanı’nın işletmesi için
TAV Gazipaşa Yatırım-Yapım
ve İşletme AŞ kuruldu.
TAV Havalimanları,
Makedonya’nın başkenti
Üsküp’teki Alexander the
Great (Büyük İskender)
ve Ohrid’deki St. Paul
the Apostle Uluslararası
Havalimanı’nın işletmesini
ve opsiyonel olarak elinde
bulundurduğu İştip Kargo
Havalimanı’nın yapımına
ilişkin ihaleyi kazanarak
imtiyaz sözleşmesini
imzaladı.
7
Mersin Limanı, Türkiye’de
tüm denizcilik ve
terminal hizmetlerini
verebilen tek limandır.
Serbest Bölge’ye komşu
olması nedeniyle de
eksiksiz bir liman olma
özelliği taşımaktadır.
8
9
YÖNETİM KURULU BAŞKANI’NIN MESAJI
10
Akfen Holding olarak
faaliyet gösterdiğimiz
alanlarda hizmet
yelpazemizi her geçen
gün genişletmekteyiz.
Kalite ve başarı, Akfen
Holding’in temel
ilkeleridir.
Sayın Ortaklarımız,
Geride bıraktığımız 33 yıl içinde edindiğimiz
deneyim ve sürekli gelişme ilkemize paralel
olarak yaygınlaşan faaliyet alanlarımızda,
önümüze koyduğumuz her hedefi başarıyla
gerçekleştirdik. 2008’in son çeyreğinde
ülkemizde de etkileri hissedilen küresel krize
rağmen Akfen Holding olarak hedeflerimizi
tümüyle gerçekleştirmiş bulunuyoruz.
Küresel ekonominin ayrılmaz bir parçası olan
Türkiye’nin, ABD’de başlayıp dünyayı saran
ekonomik krizin dışında kalması kuşkusuz
mümkün değildi. 2008’in ilk aylarında
kendisini göstermeye başlayan iyimser
tahminler, yılın son çeyreğinde Lehman
Brothers’ın batmasıyla birlikte, yerini krizin
derinleşeceği fikrine bıraktı. Kriz, tüm
dünyada finansal enstrümanları etkisi altına
aldı.
2008 yılı Türkiye için, ilk yarısında ihracat
ve ithalatta alışılagelmiş büyümelerin
kaydedildiği; fakat son çeyreğinden itibaren
çok ciddi bir düşüşün, daralmanın yaşandığı
bir yıl oldu. Son çeyrekte yatırımlar dururken
işsizlik de ciddi bir tehlike oluşturmaya
başladı. 2008’in son çeyreğinde yaşanan
gelişmeler 2009’a da referans oluşturdu.
2009’un bir küçülme, daralma yılı olacağı kamu
ve özel sektörde tüm kurum ve uzmanlarca
teyit edildi.
Yatırım döneminde olmamız nedeniyle
Akfen, bu krizden en çok etkilenen şirketler
arasındadır. Özkaynaklarımızın yanı sıra banka
kredisiyle gerçekleştirdiğimiz yatırımlarımızı,
krediler kesilmiş, gecikmiş ya da iptal edilmiş
olsa da hiçbir şekilde kesintiye uğratmadan
devam ettirdik. Kriz ortamında mümkün
olduğu kadar kısa vadeli borçlarımızı tasfiye
etme konusunda çalışmalar yürüttük.
2009 yılı Akfen için, iç düzenlemelerin
yapılacağı bir yıl olacaktır. Küçülme
senaryolarını uygulamakla birlikte, daha
çok öz kaynakla, daha az krediyle, daha kârlı
işlere yönelmeyi hedefliyoruz. Hedeflerimizi
kriz koşullarını dikkate alarak belirlemiş
olmamıza rağmen yapılacak düzenlemelerle
gelirlerimizin bir hayli artacağı konusunda
herhangi bir endişemiz yoktur. Temennimiz
küresel krizin daralma noktasında bitmesidir.
Akfen Holding olarak faaliyet gösterdiğimiz
alanlarda hizmet yelpazemizi her geçen
gün genişletmekteyiz. 2008 yılında inşaat
sektöründe devam eden birçok projemizi
başarıyla tamamlarken, kazandığımız birçok
ihaleye ilişkin çalışmalar da sürmektedir.
20 yıl süreyle işletmesini aldığımız Araç
Muayene İstasyonları’nda oldukça iyi bir
performans göstererek 2008 yıl sonu itibariyle
183 sabit istasyonu faaliyete geçirdik.
TÜVTURK istasyonlarında periyodik araç
muayenesi, yola elverişlilik muayenesi ve
zorunlu muayene hizmetleri verilmektedir.
2009 yılında mevcut hizmetlere egzos
emisyon muayenesi hizmeti de eklenecektir.
Performans grafiğimizin yüksek olduğu
bir diğer alan da liman işletmeciliğidir.
2007 yılında 36 yıl süreyle işletme
hakkını devraldığımız Mersin Uluslararası
Liman İşletmesi AŞ (MIP), kısa sürede
gerçekleştirdiğimiz ekipman ve saha
yatırımlarıyla Türkiye’nin ve bölgenin önde
gelen limanlarından biri olma yolundadır.
TASK Su, Türkiye’nin mevcut su ve altyapı
sektöründe ortaya çıkan büyük ekonomik
kayıpları geri kazanmak ve halkın sürekli,
güvenilir, sağlıklı su ve altyapı hizmeti
almasını sağlamak amacıyla birçok içme suyu
ve atıksu projesini başarıyla yürütmektedir.
Enerji yatırımlarımızın ve otellerin yanı sıra
diğer alanlardaki faaliyetlerimizde de 2008 yılı
beklentilerimizi gerçekleştirdik.
Altyapı alanındaki yatırımlarıyla Türkiye’nin
en büyük firmalarından biri olan Akfen,
piyasalarda her yönüyle itimat edilir, güven
duyulur ve piyasalara güven veren bir
firma olma konumunu gelecek yıllarda da
sürdürecektir.
Kalite ve başarı, Akfen Holding’in temel
ilkeleridir. Başta üst yönetim olmak üzere tüm
Akfen ailesi, faaliyetlerini, sağlıklı, güvenli
ve çevreye duyarlı bir çalışma kültürünü
oluşturmak ve sürekliliğini sağlamak
hedefiyle yürütmektedir. Yatırımlarında
optimum düzeyde doğal kaynak kullanımıyla
geri dönüşümü sağlayan Akfen Holding’in
amacı; yürürlükteki kanun ve yönetmelikler
çerçevesinde çevre, mesleki sağlık ve
güvenlikle ilgili tehlikeleri tanımlamak, gerekli
risk analizleriyle tehlikeleri kaynağında
önlemek, çevreyi, can ve mal güvenliğini
korumak ve her geçen gün yönetim sistemini
iyileştirmektir.
Sözlerimi bitirirken bizi bugünlere taşıyan
deneyimli ve özverili çalışanlarımıza ve
yöneticilerimize, ayrıca, işbirliği ve Akfen’e
duydukları güven için paydaşlarımıza Yönetim
Kurulumuz adına teşekkür ederim.
Saygılarımla.
Hamdi Akın
Yönetim Kurulu Başkanı
11
YÖNETİM KURULU
1. HAMDİ AKIN
Yönetim Kurulu Başkanı
1954 yılında İstanbul’da doğdu. Gazi Üniversitesi
Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. 1975
yılında, kalorifer kazanı üreten AKINISI AŞ’yi kurarak
çalışma yaşamına başladı.
İş dünyasındaki dinamizmini ve gayretini kurucu ve
yönetici olarak birçok dernek, vakıf ve meslek odası
gibi gönüllü kuruluşlara da taşıdı. Halen Uluslararası
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, İktisadi Kalkınma Vakfı,
Türkiye Müteahhitler Birliği, Ankara Ticaret Odası ve
Ankara Sanayi Odası’nın aktif üyesidir.
Akfen Holding’in katkılarıyla Londra kurulan London
School of Economics Çağdaş Türkiye Araştırmaları
Kürsüsü Danışma Kurulu Üyeliği, Türkiye İşveren
Sendikası’nın Yönetim Kurulu Üyeliği, 2001 yılında
Fenerbahçe Spor Kulübü As Başkanlığı, Metal
Sanayicileri Sendikası’nın Ankara Bölgesi Temsilciler
Kurulu Başkanlığı, Türkiye Sanayici İşadamları Derneği
Üyeliği, Türkiye Genç İşadamları Derneği’nin Yönetim
Kurulu Üyeliği ve Başkanlığı görevlerini de yürüttü.
Türkiye’ye nitelikli insan kaynağı sağlamak amacıyla
1999 yılında Türkiye İnsan Kaynakları Vakfı’nı
(TİKAV) eşi Şafak Akın’la beraber kuran Hamdi Akın,
Vakfın Kurucu Üyesi ve Onursal Başkanlığı görevini
yürütmektedir.
HAMDİ AKIN’IN ALDIĞI ÖDÜLLER
1998 - Nokta dergisi “Doruktakiler” Özel Ödülü,
2000 - Ankara Ticaret Odası “En Çok İhracat Yapan
Şirket” Ödülü,
2001 - VIP dergisi “Yılın Başarılı İşadamı” Ödülü,
2004 - Dünya gazetesi “Geleneksel Ekonominin Şeref
Kürsüsü” seçiminde “Yılın İşadamı Ödülü” ve Yeni Para
dergisi “Ekonomide Yılın İşadamı” Ödülü,
2005 - Milli Prodüktivite Merkezi “Yılın İşadamı”
Ödülü,
2006 - Esenboğa Havalimanı projesiyle “Avrupa’da
Havalimanı Dalında En İyi Altyapı Finansmanı” Ödülü,
2006 - İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi ve
Dünya gazetesinin işbirliğiyle verilen “Ülkemizde Yılın
İşletmecisi” Ödülü,
2006 - CNBC-e’nin düzenlediği “İDE2006- İş
Dünyasının En İyileri-Girişimci İşadamı” Ödülü,
2006 - True dergisi ve TİKAD’ın düzenlediği “2006
Türkiye Başarı Ödülleri” seçici kurulu tarafından
yapılan değerlendirmede “Yılın İş Adamı” Ödülü,
2007 - TÜSİAV “Geleneksel Üstün Hizmet ve
Başarı Ödülü”,
2007 - İstanbul Gazeteciler Derneği “2006 Kurumsal
Medya Büyük Jüri Özel Ödülü”,
2007 - ANGİAD “Yılın En İyi İşadamı” Ödülü,
2007 - TAÇED “ Yılın İşadamı” Ödülü,
2007 - Gelişim Platformu Derneği “İş Dünyasında
Profesyonel Gelişim” Ödülü,
2008 - Edu Plus “Liderlik” Ödülü.
2. Mustafa Keten
Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı
1946 yılında Konya’da doğdu. İstanbul İktisadi
ve Ticari İlimler Akademisi İktisadi İşletmecilik
Bölümü’nden 1968’de mezun oldu. İş yaşamına
1970’te Devlet Planlama Teşkilatı’nda uzman
yardımcısı olarak başladı. Yüksek lisansını 1978 yılında
Hollanda Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Kalkınma
İdaresi alanında tamamladıktan sonra 1979-1999
yıllarında DPT’de Kalkınmada Öncelikli Yöreler
Başkanlığı, Tarım, Orman ve Köyişleri Müsteşarlığı,
12
Başbakanlık Müşavirliği, Özel Çevre Koruma Kurulu
Başkanlığı, Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü
ve Vakıflar Meclis Başkanlığı görevlerinde bulundu.
Kamuda bulunduğu dönemde Petkim ve Tamek Gıda
yönetim kurullarında görev aldı, Güneş Sigorta ve
Vakıfbank’ta yönetim kurulu başkanlıkları yaptı. Aynı
zamanda birçok eğitim kurumunda öğretim görevlisi
olarak hizmet verdi. 1999 yılında Yönetim Kurulu
Başkan Yardımcısı olarak Akfen Holding’e katıldı.
Avrasya İş Konseyi, Türk-Rus İş Konseyi ve Türk-Gürcü
İş Konseyi’nin Yönetim Kurulu Üyesi, Türk-Moldovya İş
Konseyi’nin de Başkanı’dır.
3. İrfan Erciyas
1954 yılında dünyaya geldi. Gazi Üniversitesi Ekonomi
ve Maliye Bölümü’nden 1977 yılında mezun oldu.
Türkiye Vakıflar Bankası’nda iş yaşamına başladı.
Müfettişlik ve şube müdürlüğü yaptıktan sonra 1996
yılında Genel Müdür Yardımcılığı, 2002’de de Genel
Müdürlük görevlerine getirildi. 2003 yılında Yönetim
Kurulu Başkan Yardımcısı olarak Akfen Holding’e
katıldı.
4. Süha Güçsav
1968 yılında dünyaya geldi. İstanbul Üniversitesi
Ekonomi Bölümü’nden 1992 yılında mezun oldu.
Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme
Bölümü’nde yüksek lisansını tamamladı. İş yaşamına
1992 yılında Alexander & Alexander Insurance
Brokerage Co.’da başladı. Akfen Ailesi’ne 1994 yılında
katıldı. Akfen Holding’de sırasıyla Finansman Grup
Başkanlığı ve İcra Kurulu Başkanlığı görevlerinde
bulundu. 2003 yılından bu yana Akfen Holding
Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı’dır. Akfen
Holding’deki Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı
görevine ek olarak çeşitli iştiraklerde Yönetim
Kurulu Üyeliği, Akfen GYO’da Murahhas Üye ve IBS
Sigorta Brokerlik Hizmetleri’nde de CEO olarak görev
yapmaktadır.
2
3
1
4
13
ÜST YÖNETİM
Yönetim Kadrosu
Bağlı Ortaklıklar ve İştirakler
Oktay Uğur
Akın Aydın
Mustafa Sani Şener
1986 yılında Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler
Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek
lisansını University of Illinois’de, Accounting and
Auditing dalında 1998 yılında tamamladı. Kariyerine
1987 yılında Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanı olarak
başladı. Daha sonra Gelirler Genel Müdürlüğü
Daire Başkanlığı, Türkiye Muhasebe ve Denetim
Standartları Kurulu Üyeliği, Paris OECD Mali İşler
Komitesi Temsilciliği, Cenevre Dünya Ticaret Örgütü
Türk Delegasyonu Üyeliği, TÜSİAD Ekonomik ve Mali
İşler Komisyonu Vergi Çalışma Grubu Üyeliği, Türkiye
Liman İşletmeleri Derneği Yönetim Kurulu Üyeliği
görevlerinde bulundu. Ayrıca Bilkent Üniversitesi
İşletme Fakültesi’nde part-time öğretim görevlisi
olarak hizmet verdi. Yeminli Mali Müşavir unvanı da
bulunan Uğur, 2005 yılında Akfen Grubu’na katıldı.
1993 yılında Boğaziçi Üniversitesi, Ekonomi
Bölümü’nden mezun oldu. 1995 yılında George
Washington Üniversitesi’nden MBA derecesini aldı.
Kariyerine 1995 yılında TSKB Kurumsal Finansman
Bölümü’nde başladı. Daha sonra Yapı Kredi Yatırım ve
Garanti Yatırım Kurumsal Finansman bölümlerinde
çalıştı. Aydın, 2007 yılında Akfen Grubu’na katıldı.
1977 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ)
Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu.
Yüksek lisansını 1979 yılında İngiltere Sussex
Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Bölümü’nde
akışkanlar mekaniği üzerine yaptı. Türk
mühendisliğinin uluslararası düzeyde gelişimine
katkılarından dolayı Karadeniz Teknik Üniversitesi,
Makine Mühendisliği Fakültesi tarafından Onur
Doktorası’na layık görüldü. TAV Havalimanları Holding
öncesinde ulusal ve uluslararası birçok başarılı projede
proje müdürlüğünden genel müdürlüğe kadar çeşitli
görevler üstlendi. 1997 yılında TAV Havalimanları
Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı
olarak atandı.
Mali İşler ve Denetim Grubu Başkanı
Akfen Holding
Sıla Cılız İnanç
Hukuk İşleri Koordinatörü
Akfen Holding
1995 yılında Marmara Üniversitesi, Hukuk
Fakültesi’nden mezun oldu. 1996 yılında avukatlık
stajını tamamladıktan sonra, 1997 yılında Akfen
Holding bünyesinde çalışmaya başladı. Türkiye’de
başarı ile tamamlanan Public Private Partnership
çalışmalarıyla yap-işlet-devret ve özelleştirme
uygulamalarının ihale, devirlerin tamamlanması,
finansman yapılarının kurulması ve kredi
sözleşmelerinin imzalanması dahil her aşamasında
yer aldı. Kamu İhale Mevzuatı, FIDIC, İmtiyaz
Sözleşmeleri, Yenilenebilir Enerji ve Elektrik Piyasası
başta olmak üzere Enerji Hukuku ve Şirketler Hukuku
üzerine çalıştı.
14
Proje Geliştirme Koordinatörü
Akfen Holding
Gülbin Uzuner Bekit
Finans Koordinatörü
Akfen Holding
1990 yılında Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve
İdari İlimler Fakültesi İktisat Bölümü’nden mezun
oldu. Yüksek lisansını Londra Webster University’de
International Finance dalında 1992 yılında tamamladı.
Aynı yıl STFA Enerkom’da başladığı finans kariyerine,
1995’te Garanti Bankası’nda Mali Analiz, Pazarlama
ve Kurumsal Krediler’de yönetici olarak devam etti.
1998 yılında katıldığı Akfen Grubu’nda halen Finans
Koordinatörü olarak görev yapmaktadır.
CEO
TAV Havalimanları Holding AŞ
Coşkun Mesut Ruhi
Genel Müdür
Akfen İnşaat Turizm ve Ticaret AŞ
1992 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık
Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden mezun
oldu. Kısa bir süre Güriş İnşaat AŞ’de çalıştıktan sonra
aynı yıl Akfen’e katıldı. Şirket bünyesinde şantiyelerde
saha mühendisliğinden proje müdürlüğüne çeşitli
kademelerde görevlerde bulundu. 2005 yılından bu
yana Genel Müdür olarak görev yapmaktadır.
H. Semih Ergür
Genel Müdür
Akfen Altyapı Yatırımları Holding AŞ
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Makine Mühendisliği
Bölümü’nden 1974 yılında mezun oldu. 1976 yılında
yüksek lisans, 1977 yılında MBA, 1983 yılında
Manchester Üniversitesi’nden doktora derecesini
aldı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde yardımcı
doçent olarak çalıştı. 1986-2004 yılları arasında
çeşitli görevlerde bulunduğu Citibank/Citigroup’tan
Kafkaslar ve Orta Asya Bölge Başkanı iken ayrıldı.
Gürcistan, Moğolistan, Ermenistan ve Özbekistan
iş konseylerinde üye ve başkan olarak görevler aldı.
2004-2007 yılları arasında enerji, telekomünikasyon
ve bankacılık konularında faaliyet gösteren bir
holdingin yurtiçi ve yurtdışındaki şirketlerinde yönetici
olarak çalıştı. Akfen Grubu’na 2007 yılında katıldı.
E. Naci Başerdem
Genel Müdür
TÜVTURK Taşıt Muayene İstasyonları
İşletim AŞ, TASK Su Kanalizasyon Yapım,
1981 yılında Boğaziçi Üniversitesi, İdari Bilimler
Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu. Anadolu
Endüstri Holding AŞ grubunda pazarlama uzmanı
olarak çalışma hayatına başladı. Pamukbank, Nasaş
Alüminyum, Internas SA, Benetton ve Altınyıldız
gibi grup ve kuruluşlarda orta ve üst kademe
yöneticiliklerde bulundu. 1999 yılında Doğuş
Grubu’na katıldı. Doğuş Yayın Grubu, Tansaş AŞ ve
Doğuş İnşaat AŞ icra kurullarında görev aldı. Mart
2008’de TÜVTURK AŞ Genel Müdürlüğü’ne atandı.
Boğaziçi Üniversitesi Mezunlar Derneği Başkanlığı’nı
yaptı. Türkiye Etik Değerler Vakfı ve mütevellisi
olduğu Boğaziçi Üniversitesi Vakfı Yönetim Kurulu
Üyeliklerinde bulundu. Halen Boğaziçi Üniversitesi
Vakfı Yönetim Kurulu Üyeliği ve vakıf iştiraki olan
BUTEK AŞ’nin Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerini
sürdürmektedir.
John PhIllIps
Genel Müdür
Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği
John Phillips 1975 yılında P&O Denizcilik’e bağlı olarak
Londra’da seyir zabiti olarak çalışmaya başladı. 26
yaşında 1. Sınıf Uzak Yol Sertifikası’na hak kazandı ve
çeşitli gemilerde görev alarak kıtalar arası birçok limanı
dolaştı. 1987 yılından itibaren limancılık sektöründe
üst düzey yönetici olarak çeşitli görevlerde bulundu.
Görevinin bir parçası olarak Avrupa ve İskandinavya
ülkelerindeki birçok liman projesinde yer aldı; 2007
yılının Ağustos ayında MIP’e katıldı.
Ali Fikri Cinalioğlu
Genel Müdür
AkfenHes Yatırımları ve
Enerji Üretim AŞ
1975 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi,
İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden İnşaat Yüksek
Mühendisi olarak mezun oldu. 1985 yılında Norveç’te
hidroelektrik enerjinin geliştirilmesi konusunda bir
yıllık eğitimini tamamladı. Kariyerine 1975 yılında
DSİ’de Proje Mühendisi olarak başlayan Cinalioğlu,
sırasıyla Kontrol Mühendisi, Şube Baş Mühendisi,
Planlama Şube Müdürü, Fen Heyeti Müdürü ve
1986 yılında Bölge Müdür Yardımcılığı görevlerini
üstlendi. 1992 yılında DSİ Kahramanmaraş 20. Bölge
Müdürlüğü’ne getirildi. 1998 yılından itibaren özel
sektör bünyesinde çalışmaya başladı; AGE İnşaat
bünyesinde 2007 yılına kadar Koordinatörlük ve
Altyapı İşleri Genel Müdürü olarak görev yaptı. Şubat
2007’den bugüne AkfenHes Genel Müdürü, AkfenHes
bünyesindeki enerji şirketlerinin Yönetim Kurulu Üyesi
ve Genel Müdürü olarak kariyerine devam etmektedir.
Oğuz Ünver
Genel Müdür
Akfen Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı AŞ
1991 yılında Viyana Üniversitesi, İşletme Bölümü’nden
mezun oldu. Yüksek lisansını 1995 yılında yine aynı
üniversitede finans dalında tamamladı. Kariyerine
1994 yılında LKW Walter’da Asistant Manager olarak
başladı. 1996-2001 yılları arasında Neuber/Degussa
Austria-Brenntag AG’de İç Kontrol ve Denetim
Müdürlüğü, 2001-2006 yılları arasında Tantur’da (TUİ
Türkiye) Genel Müdürlük görevlerini üstlendi. 2007
yılında Akfen Grubu’na katılarak Akfen GYO Genel
Müdürü oldu.
Okyay Turan
Genel Müdür
Akfen Turizm Yatırımları ve
İşletmecilik AŞ
1993 yılında Bilkent Üniversitesi, Turizm Otelcilik
Bölümü’nden mezun oldu. Üniversitede ilk stajını
yaptığı Antalya Club Hotel Sera City & Resort ve
Antalya Dedeman Convention’da çalışma hayatına
başladı. Turizm Bakanlığı Seyahat Acenteleri
Enformasyon Belgesi sahibi olan Turan daha sonra
Mega Residence Hotel Front Office Managament,
Mega Residence Sales & Marketing bölümlerinde
yöneticilik yaptı. St. Paul Tourism & Travel Agency
ve Mersin Hotel Chain Group’da Genel Müdürlük ve
Genel Koordinatörlük görevlerinde bulundu. Daha
sonraki yıllarda yine aynı gruba bağlı City Residence’da
ve Kuşadası Mersin Beach Resort’te Genel
Koordinatörlük görevini yürüttü. 2005 Haziran ayında
Akfen Grubu’na katıldı.
Süleyman Yılmaz
Genel Müdür
Akınısı MakİNE SanAYİ ve TicARET AŞ
1977 yılında Gazi Üniversitesi, Makine Mühendisliği
Bölümü’nden mezun oldu. Şap Enstitüsü’nde ve
Tümosan Grubu’nda bir süre görev yaptıktan sonra
1980 yılında AKINISI-Akfen firmalarında çalışmaya
başladı. 1980 yılından beri Akfen, AKINISI, AKINISI
& Ekin firmalarında teklif hazırlama, dizayn-proje,
imalat, montaj, işletmeye alma ve işletme gibi işlerde
çalıştı; halen Akfen Holding bünyesindeki AKINISI
Mak. San. ve Tic. AŞ’de Genel Müdür olarak görevini
sürdürmektedir.
Sevhan Gök Kahya
Genel Müdür
IBS Sigorta ve Reasürans Brokerliği AŞ
1984 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi, Makine
Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek
lisansını İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi’nde
1986 yılında tamamladı. 1988 yılında kariyerine
Alexander & Alexander (A & A) Sigorta Brokerliği’nde
başladı. 1992 yılında A & A Çekoslovakya, Prag ofisini
kurmak üzere İş Geliştirme Müdürü olarak atandı.
Uluslararası deneyimlerinden sonra 1994-1997 yılları
arasında Marsh & Mc Lennan’da Pazarlama Direktörü
olarak çalıştı. GYİAD, UNIBA, The British Chamber of
Commerce Turkey, Euribron Türkiye Temsilciliği, GESİD
ve Sigorta Brokerleri Derneği üyesidir. 1998 yılından
beri IBS Sigorta ve Reasürans Brokerliği AŞ’de Genel
Müdür ve Yönetim Kurulu Üyesi’dir.
15
2008 Yılı Finansal Sonuçları
2007 yılında 841,3
milyon TL olan Akfen
Holding varlıkları %43’lük
artışla 2008 yılında
1.205,3 milyon TL’ye
ulaşmıştır.
2007 yılında 841,3 milyon TL olan Akfen
Holding varlıkları %43’lük artışla 2008 yılında
1.205,3 milyon TL’ye ulaşmıştır.
Akfen Holding varlıklarının sektörel
dağılımında ilk sırayı %37’lük payı ile
gayrimenkul sektörü alırken, onu %23’lük payı
ile enerji grubu, %21’lik payı ile inşaat grubu
takip etmektedir.
Akfen Grubu hidroelektrik santralleriyle enerji
üretimi yapmak için 12 Ocak 2007 tarihinde
AkfenHES’i kurmuştur. Bünyesinde toplam
21 adet hidroelektrik projesi bulunduran
AkfenHES 2007 yılı içinde Türkiye’nin çeşitli
bölgelerinde bulunan 14 hidroelektrik üretim
şirketinin önemli oranda hissesini almıştır.
2008 yılsonu itibariyle bu projelerin 13 tanesi
devam etmektedir.
16
Grup 2008 yılı içinde 109,1 milyon TL
tutarında maddi duran varlık yatırımı
gerçekleştirmiştir. 2008 yılı içinde otel
projelerinden kaynaklanan maddi duran varlık
alımlarının toplamı 46,9 milyon TL, HES
projelerinden kaynaklanan maddi duran
varlık alımlarının toplamı 25,9 milyon TL,
kamulaştırma giderlerinden oluşan maddi
duran varlık alımları da 7,3 milyon TL
tutarındadır. Grup 2008 yılı içinde
73,0 milyon TL tutarında maddi olmayan
duran varlık yatırımı gerçekleştirmiştir.
Maddi olmayan duran varlık girişlerinin
72,8 milyon TL’lik tutarı araç muayene
istasyonları için ödenen alt işletim bedelinden
oluşturmaktadır. Grup’un sahip olduğu yatırım
amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değeri
2008 yılı içerisinde 177.345 TL tutarında
artmıştır.
Gelirler
Satışların Maliyeti
Brüt Kâr
2008
2007
81.937
228.351
(50.898)
(182.909)
31.039
45.442
Faaliyet Kârı
104.903
257.047
Faiz, Vergi ve Amortisman Öncesi Kâr/(Zararı)
(20.179)
256.006
Vergi Öncesi Kâr/(Zararı)
(76.546)
230.417
Net Dönem Kârı/(Zararı)
(81.909)
231.416
2008
2007
Özet Nakit Akım Tablosu
İşletme Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit Akımı
(248.608)
43.252
Yatırım Faaliyetlerinde Kullanılan Net Nakit
(187.370)
(125.952)
Finansal Faaliyetlerden Sağlanan Net Nakit
455.856
83.607
Özet Bilanço
2008
2007
Ticari ve Diğer Alacaklar
109.311
103.878
Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
404.362
275.726
Toplam Varlıklar
1.205.319
841.305
Finansal Borçlar
741.037
312.780
Toplam Yükümlülükler
863.717
425.330
Toplam Özkaynaklar
341.602
415.975
2008
2007
38
20
(100)
101
(25)
112
2008
2007
Brüt Kâr Marjı (%)
Net Kâr Marjı (%)
Favök Marjı (%)
Toplam Gelirler
Toplam Varlıklar
Toplam Özsermaye
81.937
228.351
1.205.319
841.305
341.602
415.975
1.205.319
Özet Gelir Tablosu
841.305
Başlıca Finansal Göstergeler (000 TL)
2007
2008
TOPLAM VARLIKLAR (TL)
17
İştirakler
%42,50
TAV Yatırım Holding AŞ
%21,37 TAV Havalimanları Holding AŞ
%28,30 TÜVTURK Kuzey Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ
%28,30 TÜVTURK Güney Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ
%28,30 TÜVTURK İstanbul Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ
%85,00 Adana-Hatay-İçel Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ
%42,50 Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği AŞ
%42,50 PSA Akfen Liman İşletmeciliği ve Yönetim Danışmanlığı AŞ
%42,50 Mersin Denizcilik Faaliyetleri Ticaret AŞ
%28,27 TASK Su Kanalizasyon Yapım, Yatırım ve İşletme AŞ
%84,80 Akfen Altyapı Yatırımları Holding AŞ
%84,20 AkfenHES Yatırımları ve Enerji Üretim AŞ
%50,25 Akfen Enerji Yatırımları Holding AŞ
%29,00 Akfen Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı AŞ
%50,00 Akfen Gayrimenkul Yatırımları ve Ticaret AŞ
%99,84 Akfen İnşaat Turizm ve Ticaret AŞ
%99,85 Akfen Turizm Yatırımları ve İşletmesi AŞ
%99,90 AKINISI Makine Sanayi ve Ticaret AŞ
%37,00 IBS Sigorta Brokerlik Hizmetleri AŞ
18
19
Kuşadası Akfen Club
Otel yaz turizmine
yönelik olup yurtdışı
pazarına hizmet
vermektedir. İzmir’e
65 kilometre, Adnan
Menderes Havaalanı’na
69 kilometre mesafede
bulunan otelin deniz
yolunu tercih edenler için
çift iskeleli bir limanı ve
dünya standartlarında bir
yat limanı bulunmaktadır.
20
21
2008 YILI FAALİYETLERİ
Havaalanı İmtiyazları ve
İnşaatlar
TAV, Tepe ve Akfen gruplarının ortak
girişimiyle 1997 yılında İstanbul Atatürk
Havalimanı Dış Hatlar Terminali yap-işletdevret ihalesinin kazanılmasının ardından
kuruldu. Havalimanı inşaatı, işletmesi
ve finansmanı alanında uzmanlaşmış bir
kuruluş olan TAV, bugün Türkiye’de lider,
Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Kafkaslar’da
önde gelen bir güç olma yolunda kararlı
adımlar atmaktadır. Hızlı büyüme ivmesi
ve yeni yatırım fırsatları nedeniyle 2006
yılında yeniden yapılanarak işletme ve yapım
hizmetlerini TAV Havalimanları Holding AŞ ve
TAV İnşaat AŞ şirketleri altında gruplandıran
TAV, istikrarlı bir biçimde başarılı çalışmalara
imza atmaya devam etmektedir. TAV 10 yıl
boyunca hem havalimanı yapım projelerinde,
hem de havalimanı işletmeciliği gibi
yepyeni bir sektörde Türkiye’nin uluslararası
markalarından biri olma yolunda çok önemli
adımlar atmıştır.
22
TAV İnşaat
TAV İnşaat, yurtiçi ve
yurtdışında bugüne dek
yaklaşık 2 milyon 350 bin
metrekare inşaat projesine
yüklenici olarak imza atmıştır.
1997 yılında İstanbul Atatürk Havalimanı
inşaatıyla faaliyete geçen TAV Tepe Akfen
Yatırım İnşaat ve İşletme AŞ (TAV İnşaat),
10 Ekim 2003 tarihinde TAV Havalimanları
Holding AŞ bünyesinden ayrıldı. Havalimanı
inşaatında bir marka olmak amacını taşıyan
Şirket, gerek yurtiçinde gerek yurtdışında
başta havalimanı olmak üzere çeşitli inşaat
faaliyetlerinde bulunmaktadır.
TAV İnşaat, dünya havalimanı inşaat
sektöründe önde gelen bir güç olma yolunda
kararlı adımlar atmaktadır. Yurtdışındaki
faaliyetlerini şubeleri aracılığıyla sürdüren
Şirket’in halen Dubai, Katar, Mısır, Libya,
Tunus ve Bahreyn’de toplam altı şubesi ve
2.083 çalışanı bulunmaktadır.
Şubeleri ve inşaat sektörünün dünya
çapındaki büyük şirketleriyle kurmuş olduğu
iş ortaklıkları sayesinde ciddi bir iş hacmine
ulaşan TAV İnşaat’ın, üstün teknoloji
kullanarak gerçekleştirdiği çağdaş projeleri,
faaliyet gösterdiği bölgenin kültürünü ve
dinamizmini yansıtmaktadır. 2007 sonu
itibariyle şirket ve ortaklarının devam eden
projelerinin toplamı 6 milyar ABD dolarına, bu
projeler içinde TAV İnşaat’ın payı 2,5 milyar
ABD dolarına ulaşmıştır.
Bugüne dek yaklaşık 2 milyon 350 bin
metrekare inşaat projesine yüklenici olarak
imza atan TAV İnşaat, dünyada sınırlı arza
sahip bir alan olan teknik bakım ve onarım
desteği konusunda da deneyimli ekibiyle
hizmet vermektedir. Rakiplerine karşı
ayrıcalıklı bir konumda bulunan TAV İnşaat’ı
herhangi bir inşaat şirketinden ayıran başlıca
özelliği, sahip olduğu teknolojik üstünlüktür.
TAV inşaat, dünyada giderek artan bir ihtiyaca
cevap vermek üzere havalimanı altyapısı
alanında danışmanlık hizmeti de sunmaktadır.
Körfez Bölgesi’nde büyük bir iş hacmine sahip
olan ve yüksek teknoloji kullanımı gerektiren
akıllı binalar inşa eden TAV İnşaat, Emirates
A380 uçakları için yapılan bakım onarım
hangarı ihalesini kazanmasının ardından ilk
şubesini Dubai’de kurmuştur.
2004 yılında Dünya Bankası ve Mısır
Hükümeti’nin ortak projesi olan Kahire
Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nin yapım
işini alması dikkatleri Şirket’in üzerine çekmiş
ve bunu gerek yurtiçinde gerek yurtdışında
kazandığı büyük ve prestijli projeler olan
Ankara Esenboğa, Tiflis, Batum ve İzmir
Havalimanlarının yapımı izlemiştir. Çelik
çatı yapımı projesiyle faaliyete geçen Dubai
Şubesi, diğer TAV İnşaat şubelerinden
farklı olarak havalimanı inşaatı dışındaki
projelerle de ilgilenmektedir. Şirket, 2006
yılında ortağı Taisei ile birlikte 2,1 milyar
ABD doları büyüklüğe erişmiş olan Yeni
Doha Havalimanı’nın (NDIA) inşaat projesini
yüklenmiştir. Bu büyük başarıyı Tunus Enfidha
ve Libya Tripoli havalimanları izlemiştir. 2007
yıl sonu itibariyle de dört adet çok katlı bina
projesi gerçekleştirilmiştir.
Önümüzdeki yıllarda havacılık sektörünün
hız kazanarak büyümesini sürdüreceği ve
dünyada yeni havalimanı ihtiyacının önemli
ölçüde artacağı görülmektedir. Sektörün,
Türkiye’nin yanı sıra Orta Doğu, Asya ve Afrika
bölgelerindeki büyüme potansiyeli ve yeni
pazar imkânları düşünülerek TAV markasının
daha büyük projelerden pay alabilmesi
hedeflenmektedir.
TAV Havalimanları Holding AŞ
Üç kıtada 11 bini aşan
çalışanıyla, uluslararası kalite
standartlarında hizmet veren
TAV Havalimanları, dünyanın
önde gelen havalimanı
işletmecileri arasındadır.
TAV Havalimanları Holding, dünyanın en
zorlu sektörlerinden biri olan havalimanı
işletmeciliğinde bilgi birikimi, deneyim ve
yaratıcılıkla bir başarı hikâyesi yazmaya
devam etmektedir.
Türkiye, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve
Kafkaslar’da uzman havalimanı işletmecisi
olarak ilerleyen TAV Havalimanları Holding,
Türkiye’de İstanbul Atatürk Havalimanı,
Ankara Esenboğa İç ve Dış Hatlar Terminalleri
ile İzmir Adnan Menderes Havalimanı
Dış Hatlar Terminali’ni, yurtdışında ise
Gürcistan’ın Tiflis ve Batum, Tunus’un
Monastir Habib Bourguiba Uluslararası
Havalimanı’nı işletmektedir. TAV, Antalya
Gazipaşa Havaalanı ile Tunus’un Enfidha Zine
Abidine Ben Ali Uluslararası Havalimanı’nın
işletme hakkını da elinde bulundurmaktadır.
Hedef bölge olarak seçtiği Avrupa’da önemli
bir adım atarak Makedonya’nın başkenti
Üsküp’teki Alexander the Great (Büyük
İskender) Uluslararası Havalimanı’nın
işletmesini üstlenen TAV Havalimanları,
20 yıl süreyle işletmesini aldığı St. Paul the
Apostle Uluslararası Havalimanı’nda teknik
altyapıyı da kapsayacak modernizasyon
çalışmalarını yürütmektedir. İştip Kargo
Havalimanı’nın opsiyonel işletme hakkı TAV
Havalimanları’ndadır.
Bünyesinde 12 ayrı şirket bulunan TAV
Havalimanları Holding; yer hizmetleri,
işletme hizmetleri, gümrüksüz mağazacılık,
yiyecek-içecek, bilgi işlem ve güvenlik gibi
havalimanı operasyonunu bütünleyici iş
kollarında da faaliyet göstermektedir. Yılda
yaklaşık 300 havayolu şirketinin 370 bin
uçuşuna hizmet sunan TAV Havalimanları,
halen yılda ortalama 36 milyon yolcuya
hizmet vermektedir. Üç kıtada 11 bini aşan
çalışanıyla, uluslararası kalite standartlarında
hizmet veren TAV Havalimanları, dünyanın
önde gelen havalimanı işletmecileri arasında
yer almaktadır.
Toplam Yolcu Sayısı
2008
40.948.987
2007
34.646.216
Artış
%9
Toplam Ticari Uçak Trafiği
2008
355.007
2007
368.810
Artış
%4
Kaynak: Devlet Hava Meydanları İşletmesi
23
İnşaatlar
TAV İstanbul Atatürk Havalimanı
Günde ortalama 680 ile 730
arası uçağın inip kalktığı
İstanbul Atatürk Havalimanı,
her gün yaklaşık 70 bin yolcuya
hizmet vermektedir.
Türkiye’nin dünyaya açılan kapısı Atatürk
Havalimanı, TAV Havalimanları Holding’in
imzasını taşımaktadır. “Yap-işlet-devret”
modeliyle gerçekleştirilen İstanbul Atatürk
Havalimanı Yeni Dış Hatlar Terminali Ocak
2000’de hizmete girdi. 2004’te devreye
sokulan ek tesisle birlikte yıllık 14 milyon olan
yolcu kapasitesi 20 milyona çıkarıldı.
İstanbul Atatürk Havalimanı, mimarisi,
yolcu akış hızı ve sunduğu hizmet kalitesiyle
Türkiye’nin en büyük havalimanı olmasının
yanı sıra, Avrupa’da övgüyle karşılanan
önemli havalimanları arasındadır. Öte yandan,
Havalimanının otoparkı da Avrupa’nın tek çatı
altındaki en büyük otoparkı olma özelliğini
taşımaktadır.
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel
Müdürlüğü (DHMİ) ile imzalanan ek sözleşme
gereği 2008 yılında başlatılan İç ve Dış Hatlar
Terminali genişletme ve ek açık otopark yapım
çalışmaları sürmektedir. Bu çalışmaların
amacı, yolcu akış hızının artması ve aprondaki
araç trafiğinin rahatlatılmasıdır.
24
Günde ortalama 680 ile 730 arası uçağın inip
kalktığı İstanbul Atatürk Havalimanı, her gün
yaklaşık 70 bin yolcuya hizmet vermektedir.
Yoğun dönemlerde uçak sayısı 900-950’yi
bulurken, günlük yolcu sayısı da 95-100 bine
ulaşmaktadır.
Günümüzün en gelişmiş havacılık
teknolojileriyle donatılmış olan Atatürk
Havalimanı, dünyanın farklı yerlerinden
yaklaşık 300 havayolu şirketine hizmet
vermektedir.
TAV, Temmuz 2005 itibariyle Atatürk
Havalimanı’nın iç hatlar işletmesini de
üstlenmiştir. Toplam 62.500 metrekarelik
bir alana yayılan İç Hatlar Terminali, yılda
ortalama 7,5 milyon yolcuya hizmet verecek
şekilde modernize edilmiştir.
Uluslararası havayollarını ortak bir yazılımla
birbirine bağlayan otomasyon sistemi CUTE
ile yolcular aktarma esnasında yeniden bagaj
yükleme zorunluluğundan kurtulurken,
“bagaj handling” sistemiyle de saatte 15 bin
bagaj ayrılmaktadır. Ocak 2007’den itibaren
kullanılmaya başlanan Explosive Detection
System (EDS) ise çıkış yapan her bagajı,
%100 bagaj tarama prensibiyle kontrolden
geçirmektedir.
Öte yandan, Enerji Piyasası Denetleme
Kurumu’ndan (EPDK) Şubat 2008’de
alınan Otoprodüktör Lisansı ile Atatürk
Havalimanı’nın enerjisini, Trijenerasyon
Sistemi’ni hayata geçirerek üretmek
için hazırlıklar sürmektedir. Bu projeyle,
elektrik üretimi sağlanırken, atık ısı geri
kazanım kazanıyla elde edilen ısıyı terminal
iklimlendirilmesinde kullanarak enerji
tüketiminde %25 düzeyinde tasarruf
hedeflenmektedir.
İstanbul Atatürk Havalimanı’nın
Aldığı Uluslararası Ödüller
• Yüksek Övgüye Değer Ödülü, 2007:
13. Dünya Güzergâh Geliştirme Forumu, Routes
• En İyi 2. Havalimanı, 2003:
www.travelquality.com
• Avrupa’nın En Konforlu Dış Hatlar Terminali,
2002: Deutsche Aeroconsult
• Mühendislik Akademi Ödülü, 2002: ACECAmerikan Mühendislik Konseyi (TAV, bu
ödüle layık görülen ilk Türk şirketidir.)
• Orta Doğu ve Balkanlar’ın En Güvenli
Havalimanı, 2001: Amerikan Sivil Havacılık
Otoritesi (FAA)
İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali
İşletme süresi / Bitiş tarihi
15 yıl 6 ay / Ocak 2021
2008 Yolcu trafiği*
14.315.598
2008 Ticari uçak trafiği*
155.358
Dış Hatlar Terminali Yolcu Trafiği (milyon)
2008
14,32
2007
13,60
İç Hatlar Terminali
15 yıl 6 ay / Ocak 2021
9.213.462
99.141
*Kaynak: Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ).
25
İnşaatlar
TAV Ankara Esenboğa Havalimanı
Sadece ülkemizin değil,
Avrupa’nın da en modern
havalimanı olan Esenboğa,
Türkiye’de iç ve dış hatlar
terminallerini aynı çatı altında
buluşturan tek havalimanıdır.
Sadece Türkiye’nin değil, aynı zamanda
Avrupa’nın da en modern havalimanı olan
Esenboğa, Ankara’nın çağdaş yüzünü
simgelemektedir. Türkiye’de iç ve dış hatlar
terminallerini aynı çatı altında buluşturan tek
havalimanı olan Esenboğa, toplam 182 bin
metrekare terminal alanına sahiptir. Özgün
tasarımı ve yolculara diledikleri yere kolay
erişim olanağı sağlayan farklı perspektifiyle
ulaşım açısından da başkente yeni bir soluk
getiren Esenboğa Havalimanı, planlanan
tarihten bir yıl önce tamamlanarak 16 Ekim
2006’da hizmete açılmıştır.
Esenboğa Havalimanı İç ve Dış Hatlar
Terminali’nde kurulan Kojenerasyon
Santrali’yle doğalgazdan elektrik üretimi
sağlanırken, atık ısı geri kazanım kazanıyla
elde edilen ısı, terminal iklimlendirilmesinde
kullanılarak enerji giderlerinde %25 oranında
tasarruf sağlanmaktadır.
Ankara Esenboğa Havalimanı Dış Hatlar Terminali
16 yıl 7 ay / Mayıs 2023
1.247.822
12.198
Türkiye’nin protokol ve diplomasi kapısı
olan Esenboğa Havalimanı stratejik bir
öneme sahiptir. Son teknoloji ürünü güvenlik
sistemleriyle donatılan Esenboğa’da uçağa
yüklenen her bagaj, Explosive Detection
System (EDS) ile taranarak %100 güvenlik
kontrolünden geçirilmektedir.
2008
1,25
2007
1,35
İç Hatlar Terminali
16 yıl 7 ay / Mayıs 2023
4.444.311
38.881
İç Hatlar Terminali Yolcu Trafiği (milyon)
2008
4,44
2007
3,61
26
TAV İzmir Adnan Menderes Havalimanı
Toplam 108 bin metrekarelik
alan üzerinde kurulan Dış
Hatlar Terminali, İzmir’in
turizm ve ticaret hacmine yeni
bir soluk kattı.
Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar
Terminali, TAV Havlimanları’nın seçkin ve
nitelikli tasarım zincirinin önemli bir halkasıdır.
Çağlar boyunca ticaretin, eğlencenin ve
kültürün en önemli merkezlerinden biri olan
İzmir’in turizm ve ticaret hacmine yeni bir
soluk getiren terminal, aynı zamanda bölgenin
dünyayla ilişkisini de yepyeni bir boyuta taşıdı.
“Yap-işlet-devret” modeliyle hayata geçirilen
terminal, 9 Eylül 2006’da hizmete açıldı ve
böylece yılda ortalama 3 milyon olan yolcu
kapasitesi 5 milyona ulaştı.
Toplam 108 bin metrekarelik alan üzerinde
kurulan Dış Hatlar Terminali, Anadolu’nun
ticaret trafiğinde büyük önem taşıyan İzmir’in
turizm ve ticaret hacmine yeni bir soluk
katmaktadır.
Türk Yapısal Çelik Derneği (TUCSA) tarafından
açılan yarışmada da Adnan Menderes
Havalimanı Dış Hatlar Terminali ve Çok Katlı
Otoparkı projesi, uygulanmış yapılar arasında
birincilik ödülünü aldı.
Terminali ve Çok Katlı Otoparkı, 2007 yılında
Lüksemburg’da European Steel Design Awards
(ECCS) Ödülü’ne layık görüldü.
2008 yılında da Ege Bölgesi Sanayi Odası
(EBSO) tarafından Çevre Özel Ödülü’yle
ödüllendirildi.
İzmir Adnan Menderes Havalimanı
Dış Hatlar Terminali
8 yıl 4 ay / Ocak 2015
1.698.344
İzmir Adnan Menderes Havalimanı’nın
Aldığı Ödüller
Terminali ve Çok Katlı Otoparkı’nın tasarımı
için 1998 yılında Devlet Hava Meydanları
İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından
düzenlenen yarışmada birincilik alan proje,
2006 yılında hayata geçirildi.
13.192
2008
1,70
2007
1,60
27
İnşaatlar
TAV Antalya Gazipaşa Havalimanı
Yıllık 500 bin yolcu
kapasitesine sahip
olan Antalya Gazipaşa
Havaalanı’nın, 2.144
metrekare terminal alanı ve
105 araç kapasiteli otoparkı
bulunmaktadır.
28
Sivil havacılık sektörüne imzasını atan TAV
Havalimanları Holding, Türkiye’deki havacılık
sektörünün kazandığı büyük ivmeyle birlikte
önemi daha da artan Antalya Gazipaşa
Havaalanı’nın işletmesini 25 yıllığına
üstlendi. 2.144 metrekare terminal alanına
sahip Antalya Gazipaşa Havaalanı’nın
yapımının 2009 yılında tamamlanması
hedeflenmektedir.
TAV Havalimanları Holding, Antalya Gazipaşa
Havaalanı ile havalimanı işletmeciliğindeki
deneyim ve bilgi birikimini, Türkiye’de ve hedef
bölgesinde butik havalimanları yaratılması ve
geliştirilmesi ile bu sayede yeni uluslararası
uçuş noktaları oluşturulması doğrultusunda
kullanmayı planlamaktadır.
Antalya Gazipaşa Havaalanı
İşletme süresi: 25 yıl (İşletme ruhsatının alınmasından
Yıllık 500 bin yolcu kapasitesine sahip Antalya
Gazipaşa Havaalanı’nın 105 araç kapasiteli
otoparkı bulunmaktadır. Ayrıca pistin
uzatılarak bu havaalanının Alanya ve çevresine
hizmet eden uluslararası bir merkez haline
getirilmesi hedeflenmektedir.
sonra).
TAV Georgia Tiflis Uluslararası Havalimanı
Yılda 2,8 milyon yolcu
kapasitesiyle Tiflis Uluslararası
Havalimanı yolcu terminali,
TAV’ın yurtdışındaki
işletmecilik faaliyetlerinin ilk
ve çok önemli bir adımıdır.
Yakın gelecekte Avrupa ve Asya arasında
önemli bir köprü görevi üstlenmesi
beklenen Tiflis Uluslararası Havalimanı, TAV
Havalimanları Holding’in sermayesine %66
oranında iştirak ettiği TAV Urban Georgia
LLC tarafından 31 Ekim 2005’ten bu yana
işletilmektedir. TAV Urban Georgia LLC
tarafından yapımı gerçekleştirilen ve 7 Şubat
2007’de hizmete açılan yeni yolcu terminaliyle
Havalimanı, stratejik önemini karşılayacak
duruma gelmiştir. Tiflis Uluslararası
Havalimanı, sadece 1,5 milyon nüfuslu
başkentin değil, ülkenin de giriş çıkış kapısı
olma özelliğini taşımaktadır.
Tiflis Uluslararası Havalimanı
20 yıl / Şubat 2027
714.976
14.494
Yolcu Trafiği (bin)
2008
715
2007
616
*Kaynak: Gürcistan Sivil Havacılık Otoritesi.
TAV, Tiflis Uluslararası Havalimanı’nı 20 yıl
boyunca işletme hakkına sahip bulunmaktadır.
Yılda 2,8 milyon yolcu kapasitesiyle Tiflis
Uluslararası Havalimanı yolcu terminali, TAV’ın
yurtdışındaki işletme projelerinin ilk ve çok
önemli bir adımıdır.
29
İnşaatlar
TAV Batum Batum Uluslararası Havalimanı
Türkiye ve Gürcistan arasında
ortak kullanılan ilk havalimanı
olan Batum Uluslararası
Havalimanı’nın yıllık yolcu
kapasitesi 562.500’dür.
30
TAV Havalimanları Holding, Gürcistan’ın
ikinci büyük havalimanı Batum Uluslararası
Havalimanı’nın da işletmesini 26 Mayıs
2007’de üstlendi. Yıllık 562.500 yolcu
kapasiteli bu havalimanı yeni pisti, taksi yolu,
apronu ve terminal binasıyla hizmete girdi.
Batum Uluslararası Havalimanı, yüksek
teknolojisi ve fonksiyonel tasarımıyla
gelecekte yolcu potansiyelinin artışına göre
genişletilebilecek bir yapıya sahiptir.
Batum Uluslararası Havalimanı
Batum Uluslararası Havalimanı’nın en büyük
özelliği, Türkiye ve Gürcistan arasında ortak
kullanılan ilk havalimanı olmasıdır. Karadeniz
sahilindeki konumuyla ülkenin turizm ve
ticaret merkezi de olan Batum Uluslararası
Havalimanı, TAV Havalimanları Holding’in %60
hissesine sahip olduğu TAV Batumi Operations
LLC tarafından işletilmektedir.
20 yıl / Şubat 2027
81.068
1936
Yolcu Trafiği
2008
81.068
2007**
39.762
*Kaynak: Gürcistan Sivil Havacılık Otoritesi.
** 26 Mayıs-31 Aralık dönemi.
TAV Tunus Monastir Habib Bourguiba
Uluslararası Havalimanı
2008 yılında 33 bin uçuşun
gerçekleştiği Monastir Habib
Bourguiba Uluslararası
Havalimanı, 900 tonluk kargo
kapasitesine sahiptir.
TAV Havalimanları Holding, 1 Ocak 2008’de
Tunus’un Monastir Habib Bourguiba
Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini 40 yıl
süreyle üstlendi.
Monastir Habib Bourguiba Uluslararası Havalimanı
Avrupa’daki pek çok başkente iki saat
uzaklıktaki Monastir Habib Bourguiba
Uluslararası Havalimanı’nın yolcu kapasitesi
3,5 milyon olmasına karşın, hizmet verilen dış
hat yolcu sayısı 2008’de 4,2 milyona ulaştı.
2008 yılında 33 bin uçuşun gerçekleştiği
Monastir Habib Bourguiba’nın kargo kapasitesi
de 900 tondur. 28 bin metrekare terminal
kullanım alanı olan Monastir Habib Bourguiba
Uluslararası Havalimanı, 18 bin metrekare
oturma alanına sahiptir.
Yolcu Trafiği (milyon)
İşletme Süresi / Bitiş tarihi
40 yıl / Mayıs 2047
4.210.271
33.579
2008
4,21
2007
4,28
*Kaynak: Tunus Sivil Havacılık ve Havalimanları Otoritesi (OACA).
Hava trafik kontrolü dışında, tüm havalimanı
faaliyetleri, TAV Havalimanları Holding’in
tamamına sahip olduğu TAV Tunisie SA
tarafından gerçekleştirilmektedir.
31
İnşaatlar
TAV Tunus
Enfidha Zine El Abidine Ben Ali
Toplam 4.300 hektar alanda
kurulacak olan havalimanında
ilk fazda 90 bin metrekare
üzerine terminal binası inşa
edilecektir.
2009’da hizmete açılması hedeflenen
Enfidha Zine El Abidine Ben Ali Uluslararası
Havalimanı’nın yapımı halen devam
etmektedir. Afrika’nın en önemli uçuş merkezi
olması hedeflenen havalimanı, TAV Tunisie SA
tarafından Mayıs 2047’ye kadar işletilecektir.
Toplam 500 milyon avro tutarında bir
yatırımın ardından Enfidha Zine El Abidine
Ben Ali Uluslararası Havalimanı’nın yıllık
yolcu kapasitesinin 7 milyona ulaşması
hedeflenmektedir. İşletme süresince
yürütülecek dört aşamalı çalışmayla nihai
kapasite 22 milyona çıkarılacaktır.
Açık otopark alanına sahip yeni bir terminal
binası, pist, apron, taksi yolları ve hizmet
binalarıyla birlikte toplam 4.300 hektar alan
üzerine kurulacak olan havalimanında ilk fazda
90 bin metrekare üzerine terminal binası inşa
edilecektir. Enfidha Zine El Abidine Ben Ali
Uluslararası Havalimanı’nda, ATÜ, BTA, Havaş,
TAV İşletme Hizmetleri gibi grup şirketlerinin
hizmet vermesi de öngörülmektedir.
32
TAV Tunisie SA’nın Aldığı Uluslararası Ödüller
Afrika Kıtası’nda gerçekleştirilen yatırımlarda
hükümetler ve özel sektör için ana veri kaynağı
sağlayan Africa Investor’ın düzenlediği
“Altyapı Ödülleri 2008/Infrastructure Awards
2008” töreninde TAV Tunisie SA, Enfidha Zine
El Abidine Ben Ali Uluslararası Havalimanı
ile “Yılın Proje Geliştiricisi/Developer of The
Year” ödülüne layık görüldü. Aynı yarışmada
TAV Tunisie SA, “Yılın Özel Sektör Devlet
Ortaklığı”, TAV Havalimanları Holding ise “Yılın
Sponsoru” kategorilerinde finale kaldı.
TAV Tunusie SA proje finansmanı, Euromoney
Project Finance dergisinin “Yılın Proje
Finansmanı 2008” ödülünü de kazandı.
Enfidha Zine El Abidine Ben Ali Uluslararası
Havalimanı
40 yıl / Mayıs 2047
TAV Makedonya
Üsküp Alexander the Great
2008 yılında yaklaşık 650
bin yolcunun kullandığı
Alexander the Great
Uluslararası Havalimanı’ndaki
yatırım çalışmalarının
20 ayda tamamlanması
planlanmaktadır.
TAV Havalimanları, hedef bölge olarak
seçtiği Avrupa’da önemli bir adım atarak
Makedonya’nın başkenti Üsküp’teki
Alexander the Great (Büyük İskender)
Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini
üstlendi. Yakın bir gelecekte Avrupa
Birliği’ne girmesi beklenen Makedonya’nın
başkenti Üsküp’ün havalimanını işletmek
TAV Havalimanları için oldukça önemli bir
adım oldu. TAV Havalimanları, 2008 yılında
yaklaşık 650 bin yolcunun kullandığı Alexander
the Great Uluslararası Havalimanı’nda
gerçekleştireceği teknik altyapıyı da kapsayan
bir modernizasyon çalışmasıyla hem yolcu
sayısını artırmayı hem de etnik mozaiğin
simgesi Makedonya’nın ve başkent Üsküp’ün
ticaret ve turizm ilişkilerine katkı sağlamayı
hedeflemektedir.
Üsküp Alexander the Great (Büyük İskender)
İşletme süresi
20 yıl
652.292
13.269
Yolcu Trafiği (bin)
2008
652
2007
627
*Kaynak: JSC Airports of Macedonia.
Alexander the Great Uluslararası
Havalimanı’ndaki yatırım çalışmalarının 20
ayda tamamlanması planlanmaktadır.
33
İnşaatlar
TAV Makedonya
Ohrid St. Paul the Apostle
TAV Havalimanları, St. Paul
the Apostle Uluslararası
Havalimanı’nda teknik
altyapıyı da kapsayacak
modernizasyon çalışmalarıyla
yolcu ve havayolu sayısını
artırmayı hedeflemektedir.
34
Tarihi, doğal güzellikleri ve ismini aldığı gölüyle
Makedonya’nın turistik kentlerinden biri olan
Ohrid, UNESCO tarafından çok önemli kentler
arasına alınmıştır.
TAV Havalimanları, 20 yıl süreyle işletmesini
aldığı St. Paul the Apostle Uluslararası
Havalimanı’nda teknik altyapıyı da kapsayacak
modernizasyon çalışmalarıyla yolcu ve
havayolu sayısını artırmayı hedeflemektedir.
Ohrid St. Paul the Apostle Uluslararası Havalimanı
İşletme süresi
20 yıl
46.493
1.020
Yolcu Trafiği (Bin)
2008
46.493
2007
45.515
*Kaynak: JSC Airports of Macedonia.
TAV Makedonya
İştip Kargo Havalimanı
İştip Kargo Havalimanı
İşletme süresi
Opsiyonel 20 yıl
TAV Havalimanları Holding, opsiyonel olarak
işletme hakkını elinde bulundurduğu İştip
Kargo Havalimanı’nın ülke ve bölge ticaretinin
gelişimine katkı sağlamasını hedeflemektedir.
35
İnşaatlar
Havaş
Dünyanın önde gelen havayolu
şirketleri tarafından birçok
kez çeşitli ödüllere layık
görülen Havaş, ekipman parkı
ve teknolojik altyapısıyla
uluslararası standartlarda
hizmet vermektedir.
Halen 18 havalimanı/havaalanında hizmet
vermekte olan Havaalanları Yer Hizmetleri
AŞ (Havaş), Türkiye’nin ilk ve en büyük yer
hizmetleri kuruluşudur. Havaş, 1933 yılında
devlet tarafından bir kamu kuruluşu olarak
faaliyete geçirilen Yer Hizmetleri ve İkram
Hizmetleri Şirketi’nin devamı niteliğindedir.
1987 yılında İkram Hizmetlerinin ayrılmasının
ardından Havaş, Türkiye’de yer hizmetleri
alanında en deneyimli kuruluş olarak
faaliyetlerini sürdürmektedir.
1995 yılında Türkiye’de özelleştirilen ilk
şirket olan Havaş’ın 2005 yılında %60, 2007
yıl sonundaysa geri kalan tüm hisseleri, TAV
Havalimanlarına geçmiştir.
36
Dünyanın önde gelen havayolu şirketleri
tarafından birçok kez çeşitli ödüllere layık
görülen Havaş, ekipman parkı ve teknolojik
altyapısıyla uluslararası standartlarda hizmet
vermektedir.
Havaş’ın başlıca faaliyetleri arasında; yolcu
ve bagaj işlemleri, ramp, uçak temizlik,
yük kontrolü ve haberleşme, kargo, uçuş
operasyon, ulaşım, temsil ve gözetim
hizmetleri yer almaktadır. İstanbul Atatürk,
Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes ve
Adana, Antalya, Bodrum, Dalaman, Gaziantep,
Trabzon, Kayseri, Nevşehir, Batman, Konya,
Sivas, Adıyaman, Şanlıurfa, Elazığ ve Muş’ta
bulunan diğer havalimanlarında yer hizmeti
veren Havaş, tarifeli ve charter seferler yapan
yaklaşık 200 havayolundan oluşan zengin bir
müşteri portföyüne sahiptir.
Havaş; müşterilerine daha iyi, kaliteli ve hızlı
hizmet sunmak amacıyla ithalat antreposu
hizmeti de sağlamaktadır. Antreponun
kapasitesi yaklaşık olarak 700 ton/gündür.
Havaş ayrıca, TAV Havalimanları Holding
tarafından işletilen Batum Uluslararası
Havalimanı’na bağlantı sağlayan ve Doğu
Karadeniz Bölgesi’ne coğrafi yakınlığı
nedeniyle bu bölgede yaşayan vatandaşlara
seyahat kolaylığı getiren Hopa Yolcu
Terminali’ni Aralık 2007’den bu yana
işletmektedir.
İstanbul Atatürk ve Sabiha Gökçen, Ankara
Esenboğa, İzmir Adnan Menderes, Antalya,
Bodrum, Dalaman, Malatya, Samsun,
Hatay, Gaziantep, Konya, Hopa ve Şanlıurfa
Havalimanlarında şehir merkeziyle havalimanı
arasında yolcu taşımacılığı yapan Havaş,
Bodrum’da ise otopark hizmeti vermektedir.
Havaş’ın Aldığı Uluslararası Ödüller
• İzmir İstasyonu, British Airways’in uçtuğu
ülkeler arasında 2007 ve 2008 yaz sezonu
birincisi seçildi.
• SAS Norge Havayolları 2007: Excellence
Ödülü
• TÜV 2004 yılı Dünyanın En İyi Kalite
Yönetimi Ödülü
• KLM Hollanda Kraliyet Havayolları 2004: 5
Crown Ödülü
• British Airways 2004: Hizmet Alınan En İyi
Üç Yer Hizmeti Şirketinden Biri
• First Choice Havayolları 2004: Dünyanın En
İyi Yer Hizmeti Kuruluşu (Havaş birinciliği
Dalaman’daki, ikinciliği Bodrum’daki
hizmetiyle kazandı.)
• First Choice Havayolları 2004: Dünyanın En
İyi Yer Hizmeti Kuruluşu
• First Choice AL 2003: Dünyanın En İyi Yer
Hizmeti Kuruluşu
• KLM Hollanda Kraliyet Havayolları 2002:
KLM Hollanda Kraliyet Havayolları’nın ikinci
büyük ödülü, 4 Crown
• Özelleştirme İdaresi 2000: En İyi
Özelleştirilme Sertifikası
Sertifikasyonlar
• ISO 9001:20008 Kalite Yönetim Sistemi
• OHSAS 18001:2007 İş Sağlığı ve Güvenliği
Yönetim Sistemi
• ISO 14001:2004 Çevre Yönetim Sistemi
37
İnşaatlar
TAV İşletme Hizmetleri
TAV Havalimanları Holding,
havalimanlarını yolculara tüm
hizmetlerin çağdaş ve sınırsız
biçimde sunulduğu mekânlar
olarak görmektedir.
TAV Havalimanları Holding, havalimanlarını
yolculara tüm hizmetlerin çağdaş ve
sınırsız biçimde sunulduğu mekânlar olarak
görmektedir. Bu hizmet anlayışıyla kurulan
TAV İşletme Hizmetleri; İstanbul Atatürk
Havalimanı ve Ankara Esenboğa Havalimanı
İç ve Dış Hatlar Terminalleri, İzmir Adnan
Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali ve
Tiflis Uluslararası Havalimanı’nda;
• alan tahsisi,
• yeni ticari aktiviteler ile iş geliştirilmesi,
• reklam ve tanıtım alanlarının pazarlanması,
• Havaş Turizm Seyahat Acentası,
• Gate havalimanı dergisi,
• “primeclass” CIP Yolcu Servisi,
• CIP Salon İşletmeciliği,
• Prime Vale,
• bagaj kaplama
gibi hizmetlerle havacılık dışı gelir
kaynaklarının yaratılmasından ve
yönetiminden sorumludur.
38
TAV Havalimanları Holding’in hizmette
sınır tanımayan anlayışının bir kanıtı olan
“primeclass”, yolcuların seyahatleri boyunca
havalimanı içinde ve dışında, atacakları her
adımı kolaylaştırmak için geliştirilmiştir.
Herkesin yararlanabileceği “primeclass”
hizmetini talep eden yolcular, terminallerde
TAV hostesleri tarafından karşılanmaktadır.
Yolcuların bagajlarıyla TAV’ın taşıma görevlileri
ilgilenmekte, özel “primeclass” X-ray güvenlik
geçişleri, check-in ve pasaport işlemleri TAV
hosteslerinin yardımıyla yapılmaktadır.
Havaş Turizm ve Seyahat Acentesi, yurtiçi
ve yurtdışı uçak bilet rezervasyonları, otel
rezervasyonları, tur organizasyonları ve araç
kiralama hizmetlerini profesyonel hizmet
anlayışı ve uzman ekibiyle sunmaktadır.
39
İnşaatlar
ATÜ
ATÜ, 39 mağazasında
yolculara dünyanın en tanınmış
markalarına ait 40 bin
referans ürünü, cazip fiyatlarla
sunmaktadır.
Gümrüksüz alışveriş alanları havalimanlarının
ayrılmaz birer parçasıdır. TAV Havalimanları
ve Unifree ortaklığında kurulan ATÜ, İstanbul
Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan
Menderes Havalimanları ile Tiflis ve Batum
Uluslararası Havalimanlarında gümrük hattı
dışı eşya satış mağazacılığı (duty free) hizmeti
vermektedir. ATÜ, toplam 10.291 metrekare
alanda, 39 mağazasıyla dünyanın en tanınmış
markalarına ait 40 bin referans ürünü cazip
fiyatlarla yolculara sunmaktadır.
İstanbul Atatürk Havalimanı Yeni Dış Hatlar
Terminali’nin işletmeye açılmasıyla ATÜ,
Türkiye’deki en büyük gümrük hattı dışı eşya
satışı mağazalarının işletmeciliğini üstlendi.
TAV Havalimanları, 2006 yılında İzmir Adnan
Menderes ve Ankara Esenboğa havalimanlarını
yap-işlet-devret modeline göre işletmeye
başladığında, ATÜ de bu iki havalimanının dış
40
hatlar terminallerini operasyon alanına dahil
etti. TAV Havalimanları’nın ilk yurtdışı projesi,
Tiflis Uluslararası Havalimanı ve ardından
Batum Uluslararası Havalimanı da 2007 yılının
başında ATÜ’nün operasyon alanına eklendi.
ATÜ, 2009’da işletmeye açılacak Alanya
Gazipaşa, Makedonya Üsküp, Makedonya
Ohrid, ve Tunus’taki Enfidha Havalimanları’nda
da hizmet sunmayı hedeflemektedir.
ATÜ, dış hatlar terminallerinde yer alan
mağazaların ticari faaliyetlerini yürütmekle
sorumludur. Bu doğrultuda, Bvlgari, Hermes,
Salvatore Ferragamo, Versace, Ermenegildo
Zegna gibi dünyaca ünlü markalarla işbirliği
geliştirilerek servis sunmalarına olanak
sağlanırken; Atasay, D&R, Empire, Mavi Jeans,
Samsonite, Setur ve Vakko Butik gibi tanınmış
markalar da ATÜ’nün alt işletmecisi olarak
havalimanlarında hizmet sunmaktadır.
ATÜ, müşteri beklentilerinin en üst düzeye
çıktığı, ürün çeşitliliğinin ve kalitesinin sürekli
artırılması gerektiği günümüzde, müşteri
memnuniyeti ve hizmet kalitesinden asla
taviz vermemektedir. Müşteri şikayetlerini ve
önerilerini dikkate alıp onlara en iyi çözümü
sunabilmek amacıyla “Müşteri İlişkileri
Yönetimi” uygulanmaktadır.
ATÜ, “pre order” olarak nitelendirilen ve
internet sitesinden ön talep yapabilme olanağı
sağlayan hizmetiyle, yolcuların havalimanında
alışverişlerini hızlı bir şekilde tamamlayarak
zaman kazanmalarını sağlamaktadır. Dünya
standartlarında hizmet sunmayı amaçlayan
ATÜ, ürün çeşitliliğini sürekli genişletmenin
yanı sıra, havalimanlarına özel ürünler,
promosyonlar ve makyaj uygulamaları
gibi aktiviteler de sunmaktadır. Altyapıda
da ilklere imza atan ATÜ, satışlarda yolcu
bilgilerine ulaşırken boarding (uçak binişi)
kartlarını kullanan Türkiye’deki ilk duty free
şirketidir.
Teknolojik uygulamalar ve şeffaflık alanında
da birçok yeniliğe imza atan ve 2003 yılında
TÜV Rheinland’dan ISO-9000 sertifikasyonu
alan ATÜ’de her yıl düzenli olarak denetim
yapılmaktadır. ATÜ müşteri bilgilerinin ağ
üzerinden veya gerektiğinde bağımsız olarak
pasaportlardan okunması, anlık ciro takibi,
otomatik sipariş sistemi, tek tuşla bilgi
gönderme, intranet ve internetten erişim,
detaylı, kolay yorumlanır rapor ekranları,
otomatik devreye giren sistem yedekleri gibi
birçok raporlama, veri tabanı yönetimi ve
güvenlik uygulamasına sahiptir. Türkiye’nin
her yerinde ATÜ mağazalarında oluşturulan
network ağı ve bilgisayar yazılımlarıyla
kurulan sistem sayesinde, yolculara limit
üstü ürün satışı yapılmamaktadır. Duty
free işletmelerinin denetiminde yolcu harici
ve limit dışı satışı engelleyen otomasyon
sistemini devreye sokan Gümrükler Genel
Müdürlüğü’nün çalışmalarına ATÜ altyapı
programları öncülük etmiştir.
2000 yılında sektörel Frontier dergisi
tarafından dünyadaki duty free operatörleri
arasında ikinci seçilen ATÜ, 2007 yılında
da havalimanının gidiş katındaki tüm
mağazalarını yenileyerek İngiliz DFNI
Magazine tarafından düzenlenen yarışmada
En iyi Mağaza Açılışı ödülünü kazandı. Nisan
2008’de düzenlenen “Dream Store” The
ACI Airport Business & Trinity Forum’da
ATÜ, İstanbul Atatürk Havalimanı sigara
kategorisindeki mağazalarıyla En İyi
Uygulama ödülüne layık görüldü. Ekim
2008’de ise ödüllerine bir yenisini daha
ekleyerek, Duty Free sektörünün Oscar’ı
sayılan Frontier Ödülleri gecesinde, İstanbul
Atatürk Havalimanı’nda bulunan Old Bazaar
Mağazası ile Yılın En Başarılı Özel Mağaza
Konsepti ödülünü kazandı.
41
İnşaatlar
BTA
BTA Catering, her gün
ortalama 24 bin kişiye en iyi,
en özenli ve en hızlı bir biçimde
hizmet vermektedir.
BTA Catering 1999 yılında Bilintur, Tepe
ve Akfen ortaklığıyla, İstanbul Atatürk
Havalimanı Dış Hatlar Terminali bünyesindeki
yiyecek ve içecek operasyonunu yürütmek
üzere kuruldu.
10 Ocak 2000 tarihinde yeni Dış Hatlar
Terminali’nin hizmete girmesiyle birlikte
terminal genelinde gerek yolculara gerekse
terminal personeline yiyecek ve içecek servisi
BTA Catering tarafından sağlanmaya başlandı.
TAV Havalimanları’nın hisselerinin
%66,66’sına sahip olduğu BTA Catering ile
farklı milletlerden, farklı alışkanlıklara sahip
yolculara; kafeterya, bar, restoran, yolcu
salonları ve büfelerde 24 saat yiyecek ve
içecek hizmeti verilmektedir.
Türkiye’ nin dünyaya açılan kapısında, kaliteli
yiyecek ve içecek servisini verebilmek amacıyla
%70’i lise ve üniversite mezunu, her biri
Turizm-Otelcilik ve yiyecek içecek konularında
eğitim almış, mesleki tecrübeleri ve başarıları
doğrultusunda hassasiyetle seçilmiş genç bir
ekibe sahip olan BTA Catering;
• İstanbul Atatürk Havalimanı İç ve Dış Hatlar
Terminali’nde 50 birimi,
• Ankara Esenboğa Havalimanı İç ve Dış
Hatlar Terminali’nde 29 birimi,
• İzmir Adnan Menderes Havalimanı İç ve Dış
Hatlar Terminali’nde 15 birimi,
• Tiflis Havalimanı’nda 10 birimi,
• Batum Havalimanı’nda 2 birimi,
• Tunus Monastir Habib Bourguiba
Havalimanı’nda 2 birimi,
• İstanbul International Airport Hotel’i
• İkitelli’de bulunan Cakes & Bakes unlu
mamüller fabrikasını
başarıyla işletmektedir.
42
BTA Catering, yiyecek ve içecek hizmetinde
kalitenin ve lezzetin olduğu kadar gıdanın
hijyenik koşullarda hazırlanması ve servis
edilmesi gerektiğinin bilinciyle çalışmalarını
sürdürmektedir. İnsan sağlığı ve müşteri
memnuniyetinin temel alındığı üretim ve
servis hizmetleri, gıda mühendislerinin
denetiminde, modern üretim teknolojisi ve
eğitimli personelle yürütülmektedir.
BTA Catering ana üretim mutfağında, pişirilen
yemeğin hızla soğutularak bakteri üremesini
engelleyen bir ortamda saklanmasına ve
ihtiyaç duyulduğunda ısıtılarak pişirildiği
andaki lezzet ve kaliteyle sunulabilmesine
olanak veren, “Cook&Chill “ teknolojisi
kullanılmaktadır.
2001 yılında hizmet kalitesini ISO 9001:2000
Kalite Yönetim Sistemi belgesiyle güvence
altına alan BTA, gıda üretim sektöründe
%100 gıda güvenliği ve hatasız gıda üretimini
de, ISO 22000:2005 Gıda Güvenliği Yönetim
Sistemi belgesini alarak kanıtladı. BTA, 2007
yılında önemli bir başarıya imza atarak 40
aday ülkenin katıldığı ve dünya turizm sektörü
liderlerinin üye olduğu Trade Leaders’ Club
tarafından her yıl verilen “Uluslararası Turist,
Otel ve Yiyecek Endüstrisi Ödülü”nü aldı.
Dünya mutfaklarının farklı lezzetlerini,
geleneksel Türk konukseverliğiyle birleştiren
BTA Catering, 10.500 kişilik oturma
kapasitesiyle, her gün ortalama 24 bin kişiye
en iyi hizmeti, özenli ve hızlı bir servisle
ulaştırmaktadır.
43
İnşaatlar
TAV Bilişim
TAV Bilişim, terminal uçuş
yönetim sistem ve yazılımları
başta olmak üzere havacılık
sektörünün ihtiyaç duyduğu
entegre sistemlerin tasarım,
yapım ve işletmesini
gerçekleştirmektedir.
TAV Bilişim, havacılık sektöründe yeni
entegre yazılım ve sistemler geliştirmekte,
global ve yerel anlamda havacılık çözümleri
üretmektedir. TAV Bilişim’in geliştirdiği
sistemlerin başında, terminal uçuş yönetim
sistem ve yazılımları gelmektedir. Bu
çerçevede TAV Bilişim, havalimanlarının
operasyonel büyüklükleri doğrultusunda
ölçeklendirilen iki önemli çözümü “Airport
Business Suite” ve “Flight Information Display
System”i faaliyete geçirmiştir.
“Airport Business Suite” havalimanında kurulu
sistemlerden akan bilgilerin uçuş çerçevesinde
örgütlenmesini ve ilgili noktaların gerçek
zamanlı veri iletimiyle tek merkezden
yönetilmesini mümkün kılmaktadır. İzmir
Adnan Menderes (2006), Ankara Esenboğa
(2006), Tiflis (2007), İstanbul Sabiha Gökçen
(2007), İstanbul Atatürk (2007), Monastir
Habib Bourguiba (2008) havalimanlarında bu
çözümü kullanmaya başlamışlardır.
44
“Flight Information Display System” geniş
kapsamlı ve akıllı bileşenleri sayesinde, uçuş
bilgilerinin anında ve hatasız dağıtımını ve
yayınlanmasını sağlamanın yanı sıra çoklu
ortam desteği sayesinde uçuşla doğrudan
ilişkisi olmayan reklam, logo ve gerçek
zamanlı hava durumu bilgilerinin bilgi
monitörleri üzerinde uçuş bilgileriyle birlikte
yayınlanmasına imkân vermektedir. Sistem;
Tiflis (2007), İstanbul Sabiha Gökçen (2007),
Batum (2007) ve Monastir Habib Bourguiba
(2008) havalimanlarında kurulmuştur.
TAV Bilişim tarafından sunulan bir başka
önemli ürün olan “Oracle e-Business Suite”
ise TAV Havalimanları Holding’in yanı sıra
Türkiye’de dört havalimanı, TAV İşletme
Hizmetleri, TAV Gözen, TAV İnşaat, TAV Özel
Havacılık, TAV Yatırım Holding, yurtdışında
ise TAV Cairo ve TAV Tunus havalimanları
tarafından Türkçe, İngilizce ve Fransızca olarak
kullanılmaktadır.
“Oracle e-Business Suite”, 2007 yılında
Muhasebe ve Lojistik süreçlerini takiben,
“Konsolidasyon İşlemleri” ve “Bütçe
Gerçekleşen Raporlaması” süreçlerini
kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Yılın son
çeyreğinde de “İnsan Kaynakları” ve “Hazine
Yönetimi” uygulamaları devreye alınarak, ERP
Sistemi’nin diğer önemli iki halkası da hayata
geçirilmiştir.
Bu ürünler dışında, halen geliştirilmekte
olan “Resource Management System”
ile havalimanlarındaki sabit, taşınabilir
kaynaklar ile insan kaynağının en etkin şekilde
yönetilmesi amaçlanmaktadır.
TAV Bilişim, deneyimli kadrolarıyla, modern
ve karmaşık görünen sistemlerin altyapı
ve uygulama ihtiyaçlarının tasarımını
gerçekleştirmektedir. Havacılık sektöründeki
mükemmeliyetçi beklentileri aşacak bir
yaklaşımla verdiği kurulum, optimizasyon,
işletim ve destek hizmetlerinin yanı sıra,
tüm ses ve veri haberleşme ihtiyaçlarında
da sektör standartlarına uygun çözümler
üretmektedir. Çok sayıda ve değişik amaçlar
için kullanılan sistemlerin ihtiyaç duyduğu
güçlü bilgisayar ağı omurgası, güvenli, kararlı,
hızlı ve iyi yönetilen yedekli çözümlerle
sağlanmaktadır. Ses ve veri iletişiminde
ihtiyaç duyulan çözümler dünya genelinde
kabul görmüş yapısal kablolama standartları
dahilinde optimum mühendislik çözümleriyle
yönetilmektedir. Bu alanda üretilen projeler
uluslararası platformda Mısır, Katar, Tunus,
Gürcistan, Libya gibi ülkelerde ülkemizi
başarıyla temsil etmektedir.
TAV Bilişim, havacılık sektörüne sunduğu
çözümlerin yanı sıra, kendi iç süreçlerini
yönetmek amacıyla da çalışmalar
yürütmektedir. Bu doğrultuda 2007
Şubat ayında Uluslararası Alman Kalite
Belgelendirme Kuruluşu (TÜV) tarafından
yapılan denetimlerde, TAV Bilişim, uluslararası
alanda geçerli “ISO 9001:2000 Kalite Belgesi”
almaya hak kazanmıştır.
TAV’ın üstlendiği tüm işletmelerde faaliyet
gösteren TAV Bilişim, bugün entegre
havaalanı sistemlerinin tasarım, yapım
ve işletmesini anahtar teslim olarak, aynı
bünyede gerçekleştirebilen dünyadaki sayılı
şirketlerden biri olma yolunda ilerlemektedir.
Sistemlerin işletilmesini 7x24 esaslı çağrı
merkeziyle destekleyen TAV Bilişim, idarelerin
ihtiyaç duydukları raporlama ve performans
göstergelerinin takibini otomatik olarak
sağlamaktadır. Kullanıcılar ihtiyaç duydukları
her an Türkiye, Gürcistan, Mısır, Katar, Tunus
ve Libya’da TAV Bilişim’e telefon, elektronik
posta ya da web üzerinden erişebilmektedirler.
45
İnşaatlar
TAV Güvenlik
Devletin bilgi birikimiyle özel
sektörün avantajlarını bir araya
getiren TAV Özel Güvenlik, TAV
Havlimanları’nın işletmesini
üstlendiği tüm terminallerde
hizmet vermektedir.
Her gün on binlerce yolcuyu ve ziyaretçiyi
ağırlayan havalimanlarında güvenlik, en
önemli konulardan biridir. Devletin bilgi
birikimini ve özel sektörün avantajlarını bir
araya getirerek oluşturulan TAV Özel Güvenlik,
Türkiye’de TAV Havlimanları’nın işletmesini
üstlendiği tüm terminallerdeki güvenlik
kontrol noktaları ve otopark bölgelerinde
emniyet güçlerinin gözetim ve denetiminde
görev yapmaktadır.
TAV Özel Güvenlik, faaliyet konusu olan
sivil havacılık güvenliği hizmetinin yanı
sıra, TAV Havalimanları Holding dışında
diğer firmalara sağladığı kargo güvenliği,
fiziki güvenlik (mağaza, tesis, işletme)
ve müsadeli silah taşıma hizmeti olmak
üzere toplam dokuz projede 2 bini aşkın
personeliyle hizmet vermektedir. Yüksek
46
standartlar belirleyen TAV Özel Güvenlik,
sivil havacılık güvenliği alanında uluslararası
standartlar doğrultusunda Milli Sivil Havacılık
Güvenlik Programı, 5188 sayılı Özel Güvenlik
Hizmetlerine Dair Kanun ve Uygulama
Yönetmeliği esaslarına uygun olarak
çalışmaktadır.
Devletin bilgi birikimiyle özel sektörün
avantajlarının bir araya getirildiği TAV Özel
Güvenlik’in uzman yönetici kadrosu, emniyet
ve silahlı kuvvetlerle sivil kökenli, uluslararası
iş deneyimine sahip, sivil havacılık güvenliği
konusunda uluslararası eğitim programlarını
tamamlamış, yabancı dil bilen nitelikli
personelden oluşmaktadır.
TAV Yatırım Holding AŞ
TAV Grubunun inşaat, havacılık ve otopark
işletmeciliği konularında faaliyet gösteren
şirketleri, TAV Yatırım Holding AŞ bünyesinde
yapılandırılmıştır.
TAV Tepe Akfen Yatırım İnşaat ve
İşletme AŞ (TAV İnşaat)
İnşaat sektöründe dünya
çapında bir marka olan TAV
İnşaat, Türkiye’nin yanı sıra
Orta Doğu, Asya ve Afrika
bölgelerindeki yeni pazar
imkânlarını ve sektörün
büyüme potansiyelini
değerlendirerek TAV
markasının daha büyük
projelerden pay alabilmesi için
çalışmalarını sürdürmektedir.
TAV Tepe Akfen Yatırım İnşaat ve İşletme
AŞ (TAV İnşaat), 10 Ekim 2003 tarihinde,
bölgede havalimanı inşaatı alanında bir
marka olma amacıyla, TAV Havalimanları
Holding AŞ bünyesinden ayrılarak ayrı bir
şirket olarak kuruldu. Şirket, gerek yurtiçinde
gerek yurtdışında başta havalimanı inşaatı
olmak üzere çeşitli inşaat faaliyetlerinde
bulunmaktadır.
Yurtdışındaki faaliyetlerini şubeleri aracılığıyla
takip eden TAV İnşaat’ın Dubai, Qatar,
Mısır, Libya, Tunus ve Bahreyn’de olmak
üzere toplam altı şubesi vardır. Emirates
A380 uçakları için yapılan bakım onarım
47
İnşaatlar
TAV İnşaat’ın 2008 yılı sonu itibariyle tamamlanan ve halen devam eden projeleri şunlardır:
Tamamlanmış Projeler
Proje Yeri
Proje Büyüklüğü
Emirates Airlines A380 Bakım Hangarları Çelik Çatı İnşaatı Projesi
Proje Adı
Dubai - BAE
27.000.000,00 $
Al Sharaf Alışveriş Merkezi
Dubai - BAE
34.000.000,00 $
Tohid Iranian Okul Projesi
Dubai - BAE
9.000.000,00 $
Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı İç ve Dış Hat Terminalleri
Ankara - Türkiye
226.802.147,00 €
İstanbul Atatürk Uluslararası Havalimanı Terminal Binası ve Çok Katlı Otopark Projesi
İstanbul - Türkiye
397.000.000,00 $
İstanbul Ataturk Havalimanı Terminal Binası Genişleme Projesi
90.000.000,00 $
İstanbul Atatürk Uluslararası Havalimanı Yenileme Projesi
60.000.000,00 $
İzmir Adnan Menderes Havalimanı Uluslararası Terminal Binası
İzmir - Türkiye
160.000.000,00 €
İzmir Adnan Menderes İç Hatlar Terminali (İlave İşler) Projesi
İzmir - Türkiye
12.000.000,00 €
Batum Uluslararası Havalimanı Projesi
Tiflis - Gürcistan
62.000.000,00 $
Batum - Gürcistan
28.500.000,00 $
Kahire Uluslararası Havalimanı TB3 Yolcu Terminal Binası Projesi
Kahire - Mısır
460.000.000,00 $
Yeni Doha Uluslararası Havalimanı Yolcu Terminali Kompleksi ve A, B, C İskele Yapıları Projesi
Doha - Katar
3.270.000.000,00 $
Sharjah - BAE
46.000.000,00 $
Tiflis Uluslararası Havalimanı Projesi
Devam Eden Projeler
Majestic Tower Al Mamzar - 52 Katlı Lüks Konut Projesi
Sulafa Tower Dubai Marina 79 Katlı Lüks Konut Projesi
Dubai - BAE
97.000.000,00 $
Emirates Financial Towers 35 Katlı İş Merkezi ve Konut Projesi
Dubai - BAE
122.000.000,00 $
Marina 101, 101 Katlı Otel ve Lüks Konut Inşaatı
Dubai - BAE
205.000.000,00 $
Yeni Enfidha Uluslararası Havalimanı Projesi
Yeni Tripoli Uluslararası Havalimanı Terminal Binaları Projesi
Sebha Uluslararası Havalimanı Projesi
İstanbul Atatürk Havalimanı Genişletme ve Geliştirme Projesi
hangarı ihalesini kazanması üzerine TAV
İnşaat ilk şubesini Dubai’de kurdu. Çelik çatı
yapımı projesiyle faaliyetlerine başlayan
Dubai Şubesi, diğer şubelerden farklı olarak
havalimanı inşaatı dışında projeler de takip
etmektedir. Şube, 2008 yıl sonu itibariyle dört
adet çok katlı bina projesini yürütmektedir.
Şubeleri ve 11 bin çalışanıyla dünya çapında
büyüklüğe erişmiş olan TAV İnşaat, sektörün
önde gelen şirketleriyle kurduğu iş ortaklıkları
sayesinde önemli bir iş hacmine sahiptir. 2008
48
yıl sonu itibariyle devam eden projelerdeki
TAV İnşaat payı 3,1 milyar ABD doları,
2008 Haziran sonu itibariyle firmanın aktif
büyüklüğü 480 mio, cirosu da 291 mio ABD
doları seviyesindedir.
2004 yılında Dünya Bankası ve Mısır
Hükümeti’nin ortak projesi olan Kahire
Havalimanı Dış Hatlar Terminalinin yapımını,
Ankara Esenboğa, Tiflis, Batum ve İzmir
Havalimanları izledi. TAV İnşaat, 2006
yılında ortağı Taisei ile birlikte 3,3 milyar
ABD doları büyüklüğe erişmiş olan Yeni Doha
Enfidha - Tunus
436.631.652,00 €
Tripoli - Libya
969.819.779,00 €
Sebha-Libya
168.650.000,00 €
İstanbul-Türkiye
52.000.000,00 €
Havalimanı’nın (NDIA) inşaat projesinin
yapımını üstlendi ve bu büyük başarıyı Tunus
Enfidha, Libya Tripoli ve Sebha Havalimanları
takip etmiştir.
İnşaat sektöründe dünya çapında bir marka
olan TAV İnşaat, Türkiye’nin yanı sıra Orta
Doğu, Asya ve Afrika bölgelerindeki yeni pazar
imkânlarını ve sektörün büyüme potansiyelini
değerlendirerek TAV markasının daha büyük
projelerden pay alabilmesi için çalışmalarını
sürdürmektedir.
TAV Havacılık AŞ
TAV Havacılık, hızla büyüyen
genel havacılık sektöründe
müşterilerine en hızlı biçimde
ve en yüksek kalitede
uçuş hizmeti sunmayı
amaçlamaktadır.
29 Ağustos 2005 tarihinde kurulan TAV
Havacılık AŞ (TAV Havacılık), 6 Ocak 2006’da
lisans prosedürünü tamamlayıp Sivil Havacılık
Dairesi’nden yetkisini alarak hava taksiciliği
işletmeciliğine başlamıştır.
Ana kuruluş amacı dışarıdan gelecek ticari
uçuş taleplerinin karşılanması olmakla birlikte
TAV Havacılık, Grubun üst yönetiminin
ihtiyaçlarını da karşılamaktadır. TAV
Havacılık’ta kullanılmakta olan Raytheon
Hawker 800 Xpi modeli, 8+1 koltuğu, 830 km/
saat hızı, 4.650 km non-stop uçuş mesafesi ve
VIP servis kalitesiyle orta büyüklükteki ticari
uçaklar sınıfında dünyada en çok tercih edilen
modeldir.
TAV Holding güvencesiyle hizmet sunan
TAV Havacılık’ın ana ilkesi, hızla büyüyen
genel havacılık sektöründe müşterilerine en
yüksek kaliteli uçuş hizmetini, en hızlı şekilde
ve tam zamanında sunmaktır. Şirket, yeni
pazarlara ulaşmak için yüksek standartlarda,
müşteri beklentilerini aşan kalitede hizmet
vermektedir.
TAV G Otopark Yapım
TAV G Otopark Yapım Yatırım ve İşletme
AŞ (TAV G), 14 Nisan 2008 tarihinde TAV
Tepe Akfen Yatırım İnşaat ve İşletme AŞ’nin
iştiraki olarak kuruldu. Otopark yapım ve
işletmesi alanında faaliyet gösteren TAV
G, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB)
açtığı ihalelerde kazanmış olduğu 16 adet
katlı yeraltı otoparkı projesini yap-işlet-devret
modeli çerçevesinde yürütmektedir.
TAV G Otopark Yapım Yatırım ve İşletme
AŞ’nin amacı projelerini; sözleşmelere, yasal
düzenlemelere ve işverenin görüşlerine
sadık kalacak şekilde yürüterek belirlenen
süre içinde teslim etmek, konumunu sürekli
geliştirerek otopark yapım ve işletmecililik
hizmetlerinde Türkiye’de önder kuruluş
olmaktır. TAV G, teknik bilgisi, dinamik ve
yetkin kadrosu, girişimci, sağduyulu, müşteri
odaklı yaklaşımıyla, nitelikli ve modern
işletmecilik yapan küresel bir şirket haline
gelmeyi de hedeflemektedir.
49
İnşaat
Akfen İnşaat
Başlangıçta endüstriyel
tesislere fizibilite ve
mühendislik hizmeti sunmak
amacıyla kurulan Akfen
İnşaat, hizmet yelpazesini
imalat, kurulum ve montaj
hizmetleriyle genişletmiştir.
50
İnşaat sektörü, Türkiye’deki üçüncü büyük
sektördür ve Türkiye’nin gayri safı milli
hasılasının %8’ini kapsamaktadır. Artan
nüfus ve şehirleşme oranından olumlu yönde
etkilenen inşaat sektörü 1,5 milyondan
fazla kişiyle toplam istihdamın %6,9’unu
karşılamaktadır. Sektördeki, yoğunlukla
altyapı projelerinden oluşan yatırımların
toplam değeri 50 milyar ABD dolarına
ulaşmıştır.
Başlangıçta endüstriyel tesislere fizibilite
ve mühendislik hizmeti sunmak amacıyla
kurulan Akfen İnşaat, hizmet yelpazesini
imalat, kurulum ve montaj hizmetleriyle
genişletmiştir.
Akfen İnşaat’ın kuruluşundan günümüze
üstlendiği önemli projeler şunlardır:
1988-1990 yılları arasında gerçekleştirilen
Antalya Havalimanı Terminal Binası tadilatı,
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel
Müdürlüğü için yapılan ilk taahhüt projesidir.
1989-1991 yılları arasında Antalya Havalimanı
Terminali’nin inşaasıyla, Hava Meydanları
İşletmesi Genel Müdürlüğü ile Akfen İnşaat
ilişkisi güçlenmiştir.
1990-1993 yılları arasında Emlak Konut AŞ’nin
işveren olarak bulunduğu Ankara Oran Çarşı
konut inşaatıyla konut üretimine ilk adım
atılmıştır.
1995-2003 yılları arasında Sağlık Bakanlığı’nın
işveren olduğu 200 yataklı Fethiye Devlet
Hastanesi projesiyle, Akfen İnşaat nitelikli
bina yapımı konusunda uzmanlaşmaya
başlamıştır.
1997-2000 yılları arasında gerçekleşen
Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali
Çok Katlı Otopark İnşaatı ve 2004 yılında
gerçekleşen ilave inşaat ile yap-işlet-devret
modelli projelere ilk adım atılmıştır. Bu
projeyle birlikte Akfen Holding’in en önemli
iştiraklerinden TAV’ın temeli atılmıştır.
2008 Yılında Devam Eden Projeler
Proje Adı
Sırma Hidroelektrik Santrali Projesi (Aydın)
6.600.000 $
Karasu 5 Hidroelektrik Santrali Projesi (Erzurum)
27.584.256 €
Çamlıca III Hidroelektrik Santrali Projesi (Kayseri)
24.264.233 €
Saraçbendi Hidroelektrik Santrali Projesi (Sivas)
30.800.000 €
Otluca Hidroelektrik Santrali Projesi (Mersin)
33.778.341 €
Novotel/İbis Kayseri Oteli İnşaatı Projesi
19.660.500 TL
Novotel/İbis Gaziantep Otel İnşaatı Projesi
20.902.800 TL
Levent Loft 2 Konut İnşaatı Projesi
20.000.000 $
2008 Yılında Tamamlanan Projeler
1994-1997 yılları arasında gerçekleşen Ankara
Oran Çarşı ve Ticaret Merkezi inşaatı, 445 adet
konut inşaatı ve İzmir Mavişehir projeleriyle
Akfen İnşaat’ın konut üretimindeki uzmanlığı
pekişmiştir.
Proje Adı
İzmir Aliağa Organize Sanayi Bölgesi Altyapı 2. Kısım
50.607.886 TL
Muğla Üniversitesi Alt ve Üst Yapı İşleri
12.547.259 TL
Bilim İlaç Fabrikası İnce İşler
17.500.000 TL
Novotel/İbis Trabzon Otel İnşaatı Projesi
12.711.864 €
Akfen İnşaat, hizmet yelpazesini hızla
genişletmektedir.
51
ALTYAPI YATIRIMLARI
TÜVTURK
Avrupa Birliği kriterlerinde
araç muayene hizmeti vermek
amacıyla kurulan TÜVTURK’ün
2008 sonu itibariyle sabit
istasyon sayısı 183’tür.
Ülkemizde araç muayenesi, 1985 yılına kadar
6085 sayılı Trafik Kanunu gereği Karayolları
Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü
ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler
Federasyonu temsilcilerinden oluşan
komisyon tarafından gerçekleştirilmiştir. 1985
yılından sonra ise, yasa değişikliğiyle bu görev
tamamen Karayolları Genel Müdürlüğü’ne
devredilmiştir.
AKFEN ALTYAPI YATIRIMLARI HOLDİNG
Araç muayenesinin ülkemizde sağlıklı bir
şekilde yapılması için Avrupa Birliği (AB)
standartları hedeflenmiş ve bu doğrultuda
yasal düzenlemeler yapılarak özel sektöre
devredilmesine karar verilmiştir. Bu kararın
ardından, AB uyum yasaları çerçevesinde,
T.C. Ulaştırma Bakanlığınca Araç Muayene
İstasyonları’nın Açılması, İşletilmesi ve Araç
Muayene Yönetmeliği hazırlanmıştır.
52
20 Aralık 2004 tarihinde yapılan ihaleyle
araç muayene istasyonlarının işletilmesi
özelleştirilmiştir. Bu ihalede en yüksek
teklifi 613,5 milyon ABD doları ile Doğuş
Otomotiv-Akfen Holding-TÜV SÜD
konsorsiyumu vermiştir. Devir işlemiyle ilgili
süreç devam ederken, konsorsiyum üyeleri
projeyi yürütmek üzere TÜVTURK Taşıt
Muayene İstasyonları Yapım ve İşletim AŞ’yi
(TÜVTURK) kurmuşlardır.
Araç muayene istasyonlarının 20 yıl süreyle
devrine ilişkin imtiyaz sözleşmesi, 15 Ağustos
2007 tarihinde TÜVTURK ile T.C. Başbakanlık
Özelleştirme İdaresi arasında imzalanmıştır.
Özelleştirme şartnamesi gereğince TÜVTURK,
imtiyaz sözleşmesinin imzalanmasından
sonraki 18 ayın sonunda, 81 il ve 88 ilçe
merkezinde 433 kanal ihtiva eden 189 sabit
ve 38 seyyar istasyon kurmak ve faaliyete
geçirmek zorundadır. İlerde oluşabilecek
ihtiyaçları da dikkate alarak aynı süre sonunda
459 kanal içeren 189 sabit ve 70’in üzerinde
mobil istasyon kurmayı ve faaliyete geçirmeyi
planlayan TÜVTURK’ün bu plan doğrultusunda
2008 yılı sonu itibariyle faaliyete geçen sabit
istasyon sayısı 183’tür (451 kanal).
TÜVTURK ile birlikte Türkiye karayollarının
denetimi için ilk defa AB normlarına uygun
kapsamda araç muayenesi, AB standartlarında
kalifiye eleman yetiştirilmesi, araç kaynaklı
trafik kazalarının azaltılması sağlanacaktır.
Ayrıca trafik güvenliğinin sağlanması
ve yeni standart muayene anlayışının
oluşturulması için devlet birimleriyle işbirliği
oluşturulacaktır.
TÜVTURK istasyonlarında periyodik araç
muayenesi, yola elverişlilik muayenesi ve
zorunlu muayene hizmetleri verilmektedir.
2009 yılında mevcut hizmetlere egzos
emisyon muayenesi hizmetini ekleme
çalışmaları da devam etmektedir.
TÜVTURK; ülkenin tamamına ulaşan hizmet
ağı, uluslararası deneyimle oluşmuş teknik
birikim ve uzman insan kaynağıyla trafik
ve araçlara yönelik çok yönlü hizmetler
sunarak trafik ve araç güvenliğini artırmak;
müşterilerine, yatırımcılarına, çalışanlarına,
iş ortaklarına ve Türkiye’ye değer katarak
büyüme misyonuyla çalışmalarını
sürdürmektedir. Ayrıca Türkiye’deki Araç
Muayene İstasyonları’nın yeni işleticisi
olarak, hizmet kalitesi ve araç muayenesinde
uzmanlaşmış personeliyle Türkiye’de ve
dünyada örnek gösterilmeyi hedeflemektedir.
TASK Su
TASK AŞ İmtiyaz Projeleri
TASK’ın misyonu, öncelikle
Türkiye’nin mevcut su ve
altyapı sektöründe ortaya
çıkan büyük ekonomik kayıpları
geri kazanmak ve halkın
sürekli, güvenilir, sağlıklı su
ve altyapı hizmeti almasını
sağlamaktır.
Güllük Belediyesi
İçmesuyu ve Atıksu İmtiyaz Projesi
TASK AŞ, Ege Bölgesi’ndeki Güllük Belediyesi
Su ve Atıksu İmtiyaz Projesi ihalesini
kazanmıştır. Projeyle halen kış aylarında
3.500, yaz aylarında yaklaşık 12 bin nüfusa
ulaşan 3.980 aboneye hizmet verilmektedir.
35 yıl süreyle TASK AŞ’ye devredilen bu proje
için toplam yatırım bedeli 6,5 milyon avrodur.
Yatırım tamamlanmıştır.
TASK Su ve Kanalizasyon Yatırım Yapım ve
İşletme AŞ, Türkiye’de su sektöründe imtiyaz
projeleri geliştirmek amacıyla Haziran 2005’te
kuruldu.
TASK’ın misyonu, öncelikle Türkiye’nin
mevcut su ve altyapı sektöründe ortaya çıkan
büyük ekonomik kayıpları geri kazanmak
ve halkın sürekli, güvenilir, sağlıklı su ve
altyapı hizmeti almasını sağlamaktır. TASK
Su, yeni teknolojiler geliştirerek bu durumun
devamlılığını sağlamayı ve uluslararası
pazarda bu teknolojiler sayesinde güç
kazanmayı da hedeflemektedir.
Öncelikli olarak içme ve kullanma suyu ile
atık su projelerini kapsamına alan TASK’ın
kuruluşunu şekillendiren amaçlar şunlardır:
• Yeraltı ve yerüstü kaynaklarından sağlanan
her türlü içme ve kullanma suyunun uygun
şekilde dağıtımı ve bununla ilgili her türlü
sistem ve tesisin araştırılması, tesisin
projelendirilmesi, inşası, gerekli görülen
bakım ve onarımların yapılarak işletilmesi.
• Her türlü evsel ve endüstriyel atık suyun,
katı atıkların, yağmur suyunun toplanması,
iskân alanlarından uzaklaştırılması, arıtma
için gerekli sistem ve tesislerin araştırılması,
projelendirilmesi, inşası, gerekli görülen
bakım ve onarımların yapılarak işletilmesi.
Çorlu Belediyesi
TASK AŞ, Marmara Bölgesi’ndeki Çorlu
Belediyesi Su ve Atıksu İmtiyaz Projesi
ihalesini kazanmıştır. Danıştay görüşü ve
İçişleri Bakanlığı onayı alındıktan sonra bu
sözleşme de hayata geçecektir. Halen 202
bin nüfusta yaklaşık 65 bin aboneye hizmet
verilmesini içeren imtiyaz sözleşmesinin
süresi 35 yıldır. Bu projenin toplam yatırım
bedeli ise 180 milyon avrodur.
Dilovası
Atıksu İmtiyaz Projesi
TASK AŞ, Marmara Bölgesi’ndeki Dilovası
Organize Sanayi Bölgesi Atıksuların Arıtılması
İmtiyaz Projesi ihalesini kazanmıştır. Bu
kapsamda 21.144/gün kapasiteli Atıksu
Arıtma Tesisi, Çamur Kurutma Tesisi ve Atıksu
Kollektör hatları yapılacaktır. Bölgede %35
dolulukla 198 fabrika faaliyettedir. 93 organize
sanayi bölgesinin bulunduğu Türkiye’de bu
proje bir prototip teşkil edecektir. Proje 29 yıl
süreyle TASK AŞ’ye verilmiştir. Bu projenin
toplam yatırım bedeli 16 milyon avrodur.
Yatımın %60’ı tamamlanmıştır.
Kars Belediyesi
TASK AŞ, Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki Kars
Belediyesi Su ve Atıksu İmtiyaz Projesi
ihalesini kazanmıştır. Danıştay görüşü ve
İçişleri Bakanlığı onayı alındıktan sonra hayata
geçirilicek olan sözleşmenin süresi 49 yıldır.
76.473 nüfusta yaklaşık 20 bin aboneye
hizmet verecek olan projenin toplam yatırım
bedeli 31 milyon avrodur.
53
ALTYAPI YATIRIMLARI
MIP - Mersin Uluslararası
Liman İşletmeciliği
Yaklaşık 1.100.000 metrekare
alana sahip olan Mersin
Limanı’ndaki 28 rıhtım
günde 30’a yakın gemiye
yükleme-boşaltma hizmeti
verilebilmektedir. Yılda 14
bin toplam yük elleçlemesi
yapılmaktadır.
54
Türkiye Liman İşletmecileri Derneği
(TÜRKLİM), 2023 yılına ait vizyonunu şu
şekilde özetlemektedir: “Dünya limanlarıyla
entegre olarak uluslararası ulaştırma ve enerji
koridorlarında etkin dış ticaretin artırılması ve
ekonomik büyümede lokomotif rolü oynayan,
bölgesel gelişmeyi destekleyen, gelişmiş liman
hinterland bağlantıları sayesinde iç bölgelerin
denize ulaşımını kolaylaştırarak bölgesel
gelişmişlik farklarının azaltılmasına yardım
eden, çevre kalitesinin korunmasına önem
veren, etik çalışma koşulları ve iş güvenliğini
ön planda tutan, uluslararası rekabet gücüne
sahip limanlar...”
Mersin Limanı, Türkiye’de tüm denizcilik ve
terminal hizmetlerini verebilen tek limandır.
Serbest Bölge’ye komşu olması nedeniyle de
eksiksiz bir liman olma özelliği taşımaktadır.
Demiryolu ve karayolu bağlantıları nedeniyle
Orta Doğu ticareti için ideal bir transit
limandır.
Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde limanların ve
denizcilik sektörünün, ticaretin ihtiyaçlarına
cevap verecek şekilde geliştirilebilmesi,
hizmetlerin etkin ve verimli olarak
sağlanabilmesi için özelleştirme bir araç olarak
görülmektedir.
Dünyanın en büyük liman işletmecilerinden
biri olan Port of Singapore Authority (PSA)
1972 yılında Singapur’da kurulmuştur.
16 ülkede 28 liman projesinde konteynır
terminal hizmetleri vermektedir. PSA
International’ın Singapur terminalleri
dünyanın en büyük aktarma merkezi olarak
faaliyet göstermektedir. MIP, Akfen Holding
ve PSA’nın gücüyle hizmet kalitesini artıracak
iş planı ortaya koyarak hem müşterilerine hem
de şehir ve ülke ekonomisine yarar sağlamayı
hedeflemektedir.
Özelleştirme İdaresi tarafından ihalesi yapılan
Mersin Limanı’nın işletme hakkı 36 yıl süreyle
PSA-Akfen Ortak Grubu’na verilmiştir. Mersin
International Port (MIP), PSA-Akfen Ortak
Girişim Grubu tarafından 11 Mayıs 2007’de
kurulmuştur.
Geniş bir hinterlanda sahip olan Mersin Limanı,
kara ve demiryolları aracılığıyla iç kesimlere
bağlantılıdır. Limana en yakın havaalanı 69
kilometre uzaklıktaki Adana’dadır. Doğu
Akdeniz’in önemli limanlarından biri olan
Mersin Limanı; İç Anadolu, Akdeniz ve
Güneydoğu Anadolu bölgelerinin ithalatihracat kapısı olmasının yanında, Orta
Doğu ülkelerinin de transit merkezidir. GAP
Projesi’nin tam anlamıyla hayata geçmesiyle
Mersin Limanı’nın önemi daha da artacaktır.
Yaklaşık 1.100.000 metrekare alana sahip
olan Mersin Limanı’ndaki 28 rıhtım günde
30’a yakın gemiye yükleme-boşaltma hizmeti
verilebilmektedir. Yılda 14 bin toplam yük
elleçlemesi yapılmaktadır. Yolcu, dökme
yük, konteynır, canlı hayvan, hububat
taşımacılığı gemilerine hizmet verilen limanda,
iskelelere -14 m drafta kadar olan gemiler
alınabilmektedir.
Türkiye genelinde 2008 yılında 5.228.154 TEU
konteynır elleçlenmiştir. Mersin Limanı bu
toplamda %17’lik paya sahiptir.
2007 yılında bir önceki yıla göre %24’lük bir
artışla yaklaşık 804 bin TEU (özelleştirme
sonrası 550 bin TEU) konteynır elleçlemesinin
gerçekleştiği Mersin Limanı’nda, 2008
yılında %8’lik artış ile 868 bin TEU konteynır
elleçleme işlemi gerçekleşmiştir.
2008 yılında genel kargo, dökme katı, dökme
sıvı yük toplam tonajı 5,500 milyon tonu
aşarak Mersin Limanı’nın tarihinde bir rekora
imza atılmıştır.
Mersin Limanı ihalesinin alınmasından bu yana
Avrupa-Uzak Doğu arası direkt sefer yapan üç
yeni konteynır servisi, Mersin Limanı’na sefer
yapmaya başlamıştır. Bunlar;
İşletme hakkının alınmasından bu yana
Mersin Limanı’na yapılan saha ve ekipman
yatırımlarından bazıları şunlardır:
Artan ihracat hacminin karşılanabilmesi ve
ihracatçı firmaların liman içinde daha hızlı
hizmet alabilmelerini sağlamak amacıyla
yeni saha yatırımları çerçevesinde; 120 bin
metrekarelik ilave saha betonlanarak tahsis
edilmiştir. 6 ha’lık TOKİ sahası uzun süreli
kiralanmış ve boş konteynır sahası olarak
revize edilmiştir. TOKİ sahasının gümrük
lisansı da alınarak hizmete sunulmuştur. İlave
sahaların tahsis edilmesiyle birlikte liman içi
trafik sıkışıklığı önlenmiş ve liman içinde araç
bekleme süreleri düşürülmüştür.
Liman Operasyon Sistemi (TOS)
oluşturulmakta olup, konteynır hareketlerinin
takibi için el ve araç terminalleri uygulamasına
pilot bölgelerde başlanmıştır.
Uluslararası Denizcilik Organizasyonu (IMO)
şartları gereği, Aralık 2007’de International
Ship and Port Facility Security Code (ISPS)
plan çalışmaları tamamlanıp, uluslararası
standartlarda güvenli liman kabul edilerek
ISPS sertifikası alınmıştır. Bunun gereği olarak
liman güvenliği, hem karadan hem denizden
araçlar ve 132 kişilik özel bir ekip tarafından
sağlanmaktadır.
Liman sahası içinde ve tüm çit boyu Kapalı
Devre Kamera Sistemi (CCTV) ile güvenlik
ön plana çıkartılmıştır. 360 derece hareketli
ve gece görüşlü 96 adet CCTV kamera, liman
sahasına yerleştirilmiştir.
Avrupa standartlarında 24 saat olan demirde
bekleme süresi, Mersin Limanı’nda yapılan
saha, ekipman yatırımları ve operasyon hızının
artmasıyla, artan gemi trafiğine rağmen 2008
Ocak itibariyle bir saatin altına düşmüştür.
Denize dökülen sıvı yağ ve kimyasal
maddelerin yayılmasını önlemek için bariyer
ve bu sıvı atıkları toplamak için gerekli araç ve
ekipmanlar, ilk kez hizmete sokulmuştur ve
konteynır gemilerine ilk kez lashing-unlashing,
coning-deconing hizmetleri verilmeye
başlanmıştır. Limanın tüm birimleri, ilk kez
bilgisayar ağıyla birbirlerine ve internete
bağlanmıştır. ISO-14001 Çevre Yönetimi
Sistemi çalışmaları başlatılmıştır.
Dünya genelinde deniz ticaretine yönelik
talebin artması ve bu talep doğrultusunda
inşa edilen gemi kapasitelerinin
yükselmesi sebebiyle rıhtım derinleştirme
çalışmaları planlanmaktadır. Bu çalışmalar
tamamlandığında daha büyük hacimli
gemilerin Mersin Limanı’na sefer yapmalarına
olanak sağlanmış olacaktır. İthalat, ihracat
ve transit ticarette Türkiye’nin en önemli
limanlarından biri olan Mersin Limanı,
yatırımlar ve operasyonel gelişmeler
sonucunda artan elleçleme kapasitesiyle
birlikte kısa sürede Türkiye’nin ve bölgenin en
gelişmiş limanı olacaktır.
Yukarıda belirtilen gelişmeler ve yatırımlar
değerlendirilerek Mersin Uluslararası Liman
İşletmeciliği AŞ, Mayıs ayında Lloyd’s List
tarafından verilen Turkish Shipping Awards’da
yılın limanı seçilmiştir. Bunun yanında, Ekim
ayında Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından
verilen 2007 yılında İhracata Yönelik En Fazla
Konteyner Elleçlemesi Yapılan Liman Ödülü
ile 2007 Yılında En Fazla Dökme Sıvı Yük
Elleçlemesi Yapılan Liman Ödülü’ne Mersin
Limanı layık görülmüştür. Ayrıca MTSO
tarafından ilk kez verilen 2007 Yılında Lojistik
Sektörü’ne En Fazla Katkı Sağlayan Firma
olarak Kadri Şaman Özel Ödülü’nün sahibi
olan Mersin Limanı, bir yıl içinde dört ödül
alarak liman işletmeciliğindeki başarısını tescil
etmiştir.
• CMA CGM’s Levant Express
• MSC’s Tiger Operation
• Arkas Grubu’nun EMES haftalık Karadeniz
servisidir.
55
ALTYAPI YATIRIMLARI
AkfenHES
AkfenHES, Akfen Altyapı
Yatırımları Holding’in
hidroelektrik santrali
yatırımları ve enerji
santrallerinin 49 yıl boyunca
işletilmesi faaliyetlerini
bünyesinde toplamaktadır.
56
Akfen Altyapı Yatırımları Holding AŞ çatısı
altında kurulan AkfenHES Yatırımları ve Enerji
Üretim AŞ, Ocak 2007 tarihinden itibaren
faaliyet göstermektedir. AkfenHES, Akfen
Altyapı Yatırımları Holding’in, hidroelektrik
santrali yatırımları ve kurulacak enerji
santrallerinin 49 yıl boyunca işletilmesi
faaliyetlerini bünyesinde toplamaktadır.
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve T.C.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK)
yönetmelikleri çerçevesinde 49 yıl için lisans
hakkını elde ettiği bölgelerde çalışmalara
başlayan ve öngörülen sürelerden önce yapım
aşamasına geçen AkfenHES’in bünyesinde
toplam 21 adet hidroelektrik santrali projesi
bulunmaktadır. Bu projelerin toplam kurulu
gücü 374 MW, enerji üretimi yıllık 1400 KWh’e
ulaşmaktadır. Mevcut santraller için yatırım
tutarı 600 milyon ABD dolarının üzerindedir.
AKFENHES’in bünyesinde bulundurduğu
şirketler şunlardır:
Enbatı Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret AŞ
Yeni Doruk Enerji Elektrik Üretim AŞ
TBK Enerji Elektrik Üretim Dağıtım Pazarlama
Sanayi ve Ticaret AŞ
Çamlıca Elektrik Üretim AŞ
BT Bordo Elektrik Üretim Dağıtım Pazarlama
Zeki Enerji Elektrik Üretim Dağıtım Pazarlama
Laleli Enerji Elektrik Üretim AŞ
Rize İpekyolu Enerji Üretim ve Dağıtım AŞ
Beyobası Enerji Üretimi AŞ
İdeal Enerji Üretimi Sanayi ve Ticaret AŞ
Elen Enerji Üretimi Sanayi ve Ticaret AŞ
Pak Enerji Üretimi Sanayi ve Ticaret AŞ
Enerji Yatırımları
Akfen Holding, günümüzde
piyasanın ilgi odağı haline
gelen enerji yatırımlarında
aktif olarak yer almayı
planlamaktadır.
Enerji sektörü, kalkınmanın lokomotifi
konumundadır ve Türkiye’nin ekonomik
büyümesine koşut olarak hızlı bir büyüme
sürecindedir. Bu istikrarlı ekonomik
büyümenin sürdürülebilmesi için 2020 sonuna
dek 130 milyar ABD doları tutarında enerji
yatırımına ihtiyaç duyulmaktadır.
Bu yatırımların büyük kısmının özel
sektör tarafından gerçekleştirilerek kamu
finansmanı üzerinde ek yük yaratmaması
hedeflenmektedir. Enerjide arz güvenliği
ve sürdürülebilirlik açısından, kamu
mülkiyetindeki altyapı ve tesislerin
özelleştirilmesi yönündeki adımların ivme
kazanması da büyük önem taşımaktadır.
Akfen Holding, günümüzde piyasanın odak
noktası haline gelen enerji dağıtımı ve
üretimini de içeren enerji yatırımlarında aktif
olarak yer almayı planlamaktadır. 2007 yılında
Akfen Holding AŞ çatısı altında kurulan Akfen
Enerji Yatırımları Holding AŞ, Holding’in
enerji faaliyetlerini bünyesinde toplayan
bir alt holding niteliğindedir. Uluslararası
enerji şirketi olmak vizyonuyla Akfen Enerji,
güçlü ve güvenilir ortaklıklar geliştirmeyi
hedeflemektedir.
ADÜAŞ (ÖİB), Ankara Doğal Gaz Dağıtım
(Büyükşehir Belediyesi), Elektrik Dağıtım ve
Üretim özelleştirmeleri (ÖİB), Afşin-Elbistan
C&D sahaları ihaleleri (ETKB), Nükleer santral
ihalesi (ETKB), Hidro ihaleleri (DSİ), Jeotermal
ihaleleri (MTA), Elektrik Dağıtım ve Üretim
özelleştirmeleri (ÖİB) gibi özelleştirme ihalelerine
katılan Akfen Enerji; kendi geliştirdiği enerji
projelerini de hayata geçirmektedir. Sinop ve
Mersin’de termik santral projeleri üzerinde
çalışılmaktadır. Hidro, rüzgar, jeotermal ve linyit
enerjileri konularında da saha araştırma ve
geliştirme çalışmaları yapılmaktadır.
Akfen Enerji’nin bir hedefi de ileriye dönük
enerji analiz raporları geliştirmektir. Hazırlanan
analiz raporlarının başında elektrik fiyat
analizi, elektrik dağıtım özelleştirmelerinde ve
nükleer enerjiye geçişte alternatif yöntemler
geliştirilmesi ve dünyadaki enerji yönelim ve
gelişmelerinin takip edilmesi gelmektedir.
Akfen Enerji Yatırımları Holding AŞ’nin altında
üretim, dağıtım, depolama ve uluslararası
ticaret alanlarında faaliyet göstermek üzere
dört ana şirket mevcut olup, bu ana şirketlerin
altında da proje bazında kurulmuş şirketler
bulunmaktadır.
57
Gayrimenkul Yatırımları
Akfen Gayrimenkul Yatırım
OrtaklığI
Akfen GYO, kurumsal
imajını güçlendirerek
otel geliştirmenin yanı
sıra gayrimenkulün
diğer segmentlerinde de
kârlılığıyla önde gelen bir
emlak geliştiricisi olmayı
hedeflemektedir.
Akfen Grubu, 1997’de yerel turizmde yatırımcı
olmak amacıyla kurulan Aksel Turizm
Yatırımları ve İşletmecilik AŞ’yi gerçek bir
gayrimenkul yatırımcısına dönüştürerek,
Akfen Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı adı
altında yeniden yapılandırdı.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığına dönüşüm,
Yönetim Kurulu Kararı ile 25.04.2006
tarihinde tamamlandı ve Şirket, Sermaye
Piyasası Kurulu’nun verdiği 14.07.2006
tarihli izinle faaliyetlerine başladı. Şirket’in
faaliyet konusu, Sermaye Piyasası Kurulu
(SPK) tarafından düzenlenen, gayrimenkul
ve gayrimenkule dayalı projelere yatırım
yapmaktır.
Akfen GYO, kuruluşundan bu güne önemli
stratejik ortaklıklara imza attı. Ortaklıklardan
ilki 18.04.2005 tarihinde Akfen Holding ve
Accor Grubu arasında imzalanan İyi Niyet
Anlaşması’na (MOU) dayanır. Bu anlaşmayla
taraflar, Türkiye’de otel projesi geliştirmek ve
58
Türkiye’ye yayılmak için çaba gösterme kararı
aldı. MOU’ya ek olarak 15.06.2007 tarihinde
imzalanan Çerçeve Sözleşmesi’ne göre Akfen
GYO, otellerin yatırımlarını gerçekleştirerek
anahtar teslimi Accor’a kiralayacak ve Accor,
otelleri İbis ve Novotel markaları altında 20 yıl
boyunca işletecektir.
Accor, Avrupa’nın en büyük seyahat, turizm
ve kurumsal servis grupları arasında özellikle
otel ve konaklama hizmetinde 140 ülkede 158
bin çalışanıyla sektöründe liderdir. Dünyada
90 ülkede 4 bin oteli (455 bin oda), casinolar,
seyahat acentaları ve restoranlarıyla dev bir
zincirdir. Accor Grubu içinde yer alan Accor
Hotels, dünyanın üçüncü büyük otel işletmeci
grubudur.
Akfen GYO, otel projelerini Rusya ve BDT’de
de geliştirmek arzusundadır. 26.04.2007
tarihinde imzalanan İyi Niyet Anlaşması’yla
(“MOU”) Accor, Şirket’in bağlı ortaklığı Akfen
Gayrimenkul Ticareti ve İnşaat AŞ ile Kayı Insa
İnşaat AŞ’ye 10 şehirde İbis projesi geliştirmek
üzere münhasırlık vermiştir. Oteller, Samara,
Yaroslavl, Kaliningrad, Krasoyarsk, Volgograd,
Tymen, Saratov, Novosibirsk, Voronezh, Perm
Samara, Yaroslavl şehirlerinde yer alacaktır.
Samara’nın uygulama projesi gerçektirilmiş
olup, inşaat izni aşamasındadır. Yaraslov’da
proje çalışmaları devam etmektedir.
2009 yılı içinde her iki projenin temelinin
atılması planlanmaktadır. Kaliningrad ve
Krasnoyarsk’da ön projeler hazırlanmıştır;
diğer altı şehirde de arsa geliştirme çalışmaları
devam etmektedir.
Şirket, 2007 yılında İstanbul Zeytinburnu’nda
228 odalı İbis Otel, 208 odalı Novotel,
Eskişehir’de 108 odalı İbis Otel ve mülkiyeti
bağlı ortaklığı Akfen Gayrimenkul Ticareti ve
İnşaat AŞ’ye ait Girne’de 299 odalı Mercure
Otel’i hizmete açtı. Novotel Gaziantep ve İbis
Otel Gaziantep ile Novotel Kayseri ve İbis Otel
Kayseri’nin ise temelleri atıldı. Şirket, İzmit
İbis Otel için arsa sözleşmesi imzalayarak
projelerine bir yenisini daha ekledi.
Kasım 2007’de Uluslararası Yatırım Bankası
Goldman Sachs, Akfen GYO’dan hisse satın
alarak finansal ortak oldu.
Şirket’in hedefi, 2019 yılına dek portföyüne
Türkiye’de 50-60, Rusya ve BDT’de 24 ve
KKTC’de bir olmak üzere toplam 85 otel
kazandırmaktır. Şirket, birinci sırada yer
alan otel geliştirme stratejisinin yanı sıra,
gayrimenkulün diğer segmentlerinde ortaya
çıkacak ve hissedarlarına değer katacak
fırsatları da değerlendirerek kurumsal imajını
geliştirmeyi hedeflemektedir.
2008 Yılı Faaliyetleri
Yapımları hızla devam etmekte olan Novotel
Gaziantep ve İbis Otel Gaziantep ile Novotel
Kayseri ve İbis Otel Kayseri’nin 2009 yılında
hizmete girmesi planlanmaktadır.
Arsa sözleşmesi imzalananan Bursa İbis
Otel’in proje hazırlıkları başladı.
Beylikdüzü İbis Otel için arazi satın alındı ve
proje hazırlıkları başladı.
Trabzon Novotel hizmete açıldı.
Rusya’da gerçekleşecek olan Krasnoyarsk,
Kaliningrad, Samara ve Yaroslavl projelerinde
önemli adımlar atılarak arazi anlaşmaları
yapıldı.
Akfen Gayrimenkul
Yatırımları ve Ticaret AŞ
Akfen Gayrimenkul
Yatırımları ve Ticaret AŞ
Türkiye, Rusya ve çevre
ülkelerde projeler geliştirmeye
ağırlık vermektedir.
Akfen, gelişen gayrimenkul sektöründe etkin
bir oyuncu olabilmek ve doğru projelerle
sektörde yer almak amacıyla, şehir otelciliği
dışındaki gayrimenkul projeleri için Akfen
Gayrimenkul Yatırımları ve Ticaret AŞ’yi kurdu.
Şirket halen Türkiye, Rusya ve çevre ülkelerde
projeler geliştirmeye ağırlık vermektedir.
Konut, rezidans, alışveriş merkezleri, ofisler,
çok kullanım amaçlı tesisler gibi birçok arsa
geliştirme projesine imza atmayı hedefleyen
Şirket’in önümüzdeki döneme ilişkin projeleri
arasında şunlar yer almaktadır:
Riva 30 Villa Projesi, LOFT-2 Residence Projesi
(82 Konut), İncek Residence Projesi (550
Konut), İncek Villa Projesi (27 Konut), Gölbaşı
Villa Projesi (52 Konut), Beynam Recreation
Projesi (850 Konut)
59
Diğer
Akfen Turizm
Akfen’in turizm yatırımlarını
yönlendiren Akfen Turizm,
yurtiçinde birçok otelin
işletmesini üstlenmiştir.
1997 yılında kurulan Akfen Turizm Yatırımları
ve İşletmecilik AŞ, Akfen Holding’in turizm
alanındaki yatırımlarını yönlendirmektedir.
Uludağ’daki 52 odalı üç yıldızlı turistik oteli
ve Kuşadası’ndaki 54 odalı üç yıldızlı turistik
tesisi 2008 yılı Şubat ayına dek işleten Şirket,
daha sonra da bu iki oteli Uslan Turizm ve
Havacılık Ltd. Şti’ye devretti.
Kuşadası Otel’in ve Uludağ Otel’in kira
sözleşmeleri beş yıldır.
60
Kuşadası Akfen Club Otel yaz turizmine
yönelik olup yurtdışı pazarına hizmet
vermektedir. İzmir’e 65 kilometre, Adnan
Menderes Havaalanı’na 69 kilometre
mesafede bulunan otelin deniz yolunu tercih
edenler için çift iskeleli bir limanı ve dünya
standartlarında bir yat limanı bulunmaktadır.
Uludağ Akfen Club ise kış turizmine yöneliktir
ve Rusya pazarı ile iç pazara hitap etmektedir.
Otel, uluslararası değişim sistemi RCI’e üye
olan Türkiye’deki ilk kışlık tesistir. Her iki
otelde toplam çalışan sayısı 40’tır. Mercure
Girne Otel de 2007 yılında Akfen Turizm
tarafından işletilmiştir.
Akınısı Makina
İmalat sektöründe 30
yılı aşkın süredir faaliyet
gösteren AKINISI, kaliteli
üretim, zamanında teslimat
ve rekabetçi firma anlayışıyla
sanayileşmede lider bir
firma olmayı ve müşteri
memnuniyetini sürekli kılmayı
hedeflemektedir.
1976 yılında bir kollektif şirket olarak kurulan
AKINISI, iş hacmini ve kadrosunu zamanla
büyüterek 1989 yılında AKINISI Makine
Sanayi ve Ticaret AŞ’ye dönüştü. l976-1983
yılları arasında Ankara’da Kazıkiçibostanları,
1983-1993 yıllarında Ostim Sanayi Sitesi
ve 1994 yılından sonra da Sincan Organize
Sanayi Bölgesi’ndeki merkezinde hizmetlerini
yürüttü. AKINISI’nın fabrikası, 5.000
metrekaresi kapalı alan olmak üzere toplam
9.000 metrekare alan üzerinde kuruludur.
AKINISI, öncelikle kalorifer kazanları,
boylerler ve yakıt tanklarıyla başladığı imalat
yelpazesini giderek büyüttü. Mühendislik,
proje, imalat, montaj ve işletme konuları, hiç
bir yabancı teknik yardım alınmadan ve knowhow kullanılmadan AKINISI’nın kadrosuyla
gerçekleştirildi.
AKINISI, 1976 yılından bugüne dek katısıvı-gaz yakıtlı kalorifer kazanları, gömlekliserpantinli boylerler, eşanjörler, yakıt ve
su depolama tankları, hidroforlar, kapalı
genleşme tankları, buhar jeneratörleri,
degazörler, FPI imalatları, skreyper (pig)
istasyonları, su borulu ön hücre ve kazanlar,
talaş kazanları, skoç tipi yüksek basınçlı
kazanlar, loos tipi yüksek basınçlı kazanlar,
radyasyon tipi yüksek verimli kazanlar,
su yumuşatma cihazları, kum filtreleri,
kıl tutucular, yağ ayırıcılar, basınçlı kaplar,
ekonomizörler, hava ısıtıcılar, ileri itimli
kömür yakma için hareketli ızgaralar, kömür
kırıcılar, curuf söndürme ve kırma üniteleri,
multisiklonlar, bunkerler, konveyörler,
elevatörler, hava ve duman kanalları, tünel
kalıp ve müştemilatları ile çelik konstrüksiyon
çeşitleri üretmiştir.
Son yıllarda üretim alanını çelik konstrüksiyon
yapılara çeviren AKINISI, bu alanda da
önemli projelere imza atmaktadır. Yurtiçinde
Vakıfbank EBİM Binasının çelik konstrüksiyon
imalat ve montajı, TED Koleji yeni yerleşkesi
çelik konstrüksiyon imalatı, montajı ve ısı
santrali yapımı, Atatürk Havalimanı Dış Hatlar
Terminali İlave Tesisi çelik konstrüksiyon
çatı imalatı ve montajı, Ankara Esenboğa
Havalimanı Yeni İç ve Dış Hatlar Terminali
bünyesinde vadi yapısı çelik konstrüksiyonu,
döşeme katları çelik konstrüksiyonu ve yolcu
köprülerinin imalat ve montajı işleri yaklaşık
4.000 ton dolayındadır ve 7.500.000 ABD
doları tutarında iş hacmi sağlanmıştır.
İmalata yönelik projelerin hazırlanmasında
Autocad ve X-Steel programlarından
yararlanılmaktadır. İmalatta ise malzeme
hazırlığında optik oksijen kesim tezgahı,
tam otomatik testereler ve giyotin kesim
tezgahları kullanılmaktadır. Elektrik kaynağı,
gaz altı ve toz altı (özellikle yapma profil
imalatlarında) kaynakları, radyal ve manyetik
matkaplar vb. ekipmanlarla, Avrupa ve
Amerikan standartlarına uygun imalatlar
yapılmaktadır. ISO 2000 Kalite Sistemi’nin
tamamlandığı AKINISI’da tüm imalatların
kalite kontrollerini yapan ve bunları kayıt
altında tutan kalite kontrol departmanı
bulunmaktadır.
2004 yılı Şubat ayından bu yana alınan işler
bütünüyle taşerona devredilmektedir. Bu
nedenle maliyet kalemlerini, taşerona ödenen
hakediş ile AKINISI personel maaş ve giderleri
oluşturmaktadır.
İmalat sektöründe 30 yılı aşkın süredir faaliyet
gösteren AKINISI, kaliteli üretim, zamanında
teslimat ve rekabetçi firma anlayışıyla
sanayileşmede lider bir firma olmayı ve
müşteri memnuniyetini sürekli kılmayı
hedeflemektedir.
61
DİĞER
IBS Sigorta Brokerlİk AŞ
IBS, risk yönetimi alanında
yarattığı özgün ve günümüzün
en gelişmiş sigorta ve
reasürans tekniklerini içeren
çözümleriyle kamu ve özel
sektördeki birçok ihalede
başarılı sonuçlar elde etmiştir.
62
1997 yılında Ankara’da kurulan IBS Sigorta
Brokerlik Hizmetleri AŞ (IBS), Türk Sigorta
ve Reasürans piyasasının önde gelen sigorta,
reasürans ve danışmanlık şirketlerindendir.
2000 yılında merkez ofisi İstanbul’a taşınan
IBS’in Ankara’da da bir irtibat bürosu
bulunmaktadır. IBS, kurumsal ve bireysel
her türlü sigorta riskine yönelik olarak
müşterilerine dünya standartlarında sigorta ve
reasürans brokerlik hizmetleri sağlamaktadır.
IBS, dünyaca ünlü Lloyd’s sigorta sisteminin
üyesi bir reasürans brokeri olan ve merkezi
Londra’da bulunan ortağı United Insurance
Brokers Ltd.in (UIB) sahip olduğu tüm avantaj
ve ayrıcalıkları müşterilerine sunmaktadır.
IBS, “UIB Türkiye” sıfatıyla, tüm dünya sigorta
ve reasürans piyasasının merkezinde olmanın
verdiği olanaklara, girişimci yaklaşımlarını
ve müşteri odaklı yenilikçi çözümlerini
ekleyerek, müşterileriyle uzun vadeli, verimli
ilişkiler kurmakla kalmayıp, çözüm odaklı
yaklaşımlarıyla sigorta sektöründe de saygın
bir yer edinmiştir.
IBS Risk Danışmanlığı Servisi; müşterilerinin
projelerine yönelik sigorta ihtiyaçlarıyla
ilgili tüm teknik konuları her açıdan
değerlendirerek, sigorta ile ilgili şartname
ve ihale koşullarının oluşturulması
konularında dünya standartlarında hizmet
vermektedir. Bu amaçla, risk ve hasar
senaryoları planlanmakta ve detaylı fizibilite
çalışmaları gerçekleştirilmektedir. IBS, risk
yönetimi alanında yaratmış olduğu özgün ve
günümüzün en gelişmiş sigorta ve reasürans
tekniklerini içeren çözümleriyle kamu ve özel
sektördeki birçok ihalede başarılı sonuçlar
elde etmiştir. IBS, proje finansmanına dayalı
sigorta konularında sahip olduğu know-how
ve tecrübesiyle de müşterilerine çağdaş
hizmetler sunmaktadır.
IBS, 1987 yılından bu yana faaliyet gösteren
ve 110 ülkede hizmet sunan Insurance Brokers
Association (UNIBA) temsilcisi olup, bu kanal
vasıtasıyla gelen uluslararası şirketlere de
danışmanlık hizmeti vermektedir. Uluslararası
platformda sigorta brokerlerini bir araya
getiren UNIBA, lokal piyasalarda hizmet
veren sigorta brokerlerinin müşterilerinin
uluslararası sigorta ihtiyaçları için, diğer
ülkelerde faaliyet gösteren üye kuruluşlarla
irtibata geçerek hizmet sunmaktadır. 300’ün
üzerinde ofisi ve 4.500’ün üzerinde üyesi
bulunan UNIBA, üye sigorta brokerleri ile
birlikte risk çözüm ve alternatifi yaratan,
bağımsız ve en büyük ağlardan biridir.
IBS aynı zamanda European Insurance
Broker Network (Euribron) üyesi olarak,
hizmet alanını daha da genişletmiştir. 1994
yılında kurulan Euribron, 25 ülkede hizmet
vermektedir. Kuruluş amacı, üyelerine ve
müşterilere uluslararası platformda yüksek
standartta hizmet sunmaktır.
Kurulduğu yıldan bu yana benimsediği çağdaş
yönetim anlayışıyla, istikrarlı bir büyüme
kaydeden IBS, 2008 yılında yüksek bir üretim
performansı elde etmiştir. Gelişen müşteri
portföyüne ve artan rekabet koşullarına
en doğru çözümlerle hizmet verebilmek
amacıyla çalışmalar tüm hızıyla devam etmiş
ve bu paralelde uzman IBS kadroları daha da
genişletilmiştir. Mevcut Reasürans, Kurumsal
Riskler ve Mali İşler Departmanlarına ek
olarak, İştirakler Departmanı kurulmuş ve
bu çerçevede Şirket’e yeni uzman kadrolar
kazandırılmıştır.
2008 yılında, hizmet kalitesi ve müşteri
memnuniyetini daha da artırabilmek amacıyla,
IBS EMS Proje Yönetim Sistemi bünyesindeki
raporlama işlevlerinin geliştirilmesine devam
edilmiş, mevcut yapıya reasürans raporlaması
da dahil edilmiştir. Bunun yanı sıra, muhasebe
ve raporlama sistemlerinde poliçe bazında
entegrasyon sağlanmıştır.
IBS, her yıl olduğu gibi bu yıl da, ülkemizde
ve dünyada değişen ve gelişen sigortacılık
ve brokerlik anlayışını yakından izlemeye
devam edecek ve bu paralelde her türlü yenilik,
model ve uygulamalara açık olarak gelişimini
sürdürecektir.
63
Düzce’de 2004-2005
öğretim yılında, Hikmet
Akın İlköğretim Okulu
eğitime açılmıştır. Akfen
Holding, ayrıca, yurdun
çeşitli yerlerinden gelen
talepler doğrultusunda
ilköğretim okullarının
bilgisayar, fotokopi,
kitap vb. ihtiyaçlarını
karşılanmaya devam
etmektedir.
64
65
KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK
66
Eğitime Destek Projeleri
TİKAV Türkiye İnsan
Kaynakları Vakfı
Akfen Holding AŞ, üniversiteli gençlerin sosyal
ve kültürel açıdan başarılı ve etkin bireyler
olmalarını sağlamak amacıyla Türkiye İnsan
Kaynakları Vakfı’nı kurmuştur. Hamdi Akın
ve eşi Şafak Akın tarafından 15 Ocak 1999
tarihinde kurulan TİKAV, her türlü hizmeti
devletten beklemek yerine, eğitim alanında
üzerine düşeni yapmayı ilke edinmiştir. Bu
doğrultuda, uyguladığı programlarla ülkemizin
genç insan kaynakları kalitesini yükseltmeyi
hedefleyen TİKAV, Atatürk ilkelerine bağlı bir
sivil toplum kuruluşudur.
London School of EconomIcs
“Okul Ekliyoruz” Kampanyası
Yurtdışında önde gelen üniversitelerde
Türkiye kürsüleri kurulması, ülkemizin tanıtım
politikasının önemli unsurlarından birini
oluşturmaktadır. Söz konusu kürsüler, Türk
tarihi ve kültürünün yanı sıra güncel konulara
ilişkin yaklaşımımızın yurtdışında bilinir
kılınması açısından da önem taşımaktadır.
Bu çerçevede yakın zamanda dünyanın en
prestijli akademik kurumlarından “London
School of Economics” bünyesinde T.C. Dışişleri
Bakanlığı’nın girişimiyle “Çağdaş Türkiye
Araştırmaları Kürsüsü” oluşturulmuştur.
Akfen, Türkiye’nin tanıtımına yönelik
böylesine önemli bir projeyi desteklemekten
mutluluk duymaktadır.
Türkiye’de özellikle kız çocuklarının okula
gitmesinin önündeki en büyük engel olarak
dersliklerin yetersizliği vurgulanmaktadır.
Bu doğrultuda hareket eden NTV ve
UNICEF Türkiye Milli Komitesi, Nisan
ayında NTV’de yapılan yayınla herkesi
ihtiyaç duyulan yerlerde prefabrik ek
dersliklerin yapılması için “Okul Ekliyoruz”
Kampanyası’na destek olmaya çağırmıştır.
TAV Havalimanları Holding’in de bağış
yaparak destek verdiği kampanya, “Haydi
Kızlar Okula” kampanyasının devamı niteliği
taşımaktadır. Bu kampanyayla eğitim bilincini
yaygınlaştırma çalışmaları sürdürülmektedir.
Bireysel Gelişim Programı adı altında
üniversite öğrencilerine burs ve eğitim
olanakları sağlayan Vakıf, 2001-2003
yılları arasında Uluslararası Gençlik Ödülü
Programı’nı ulusal çapta uygulamıştır.
Ülkü Akın İlköğretim Okulu
UGO Uluslararası Gençlik
Ödülü Derneği
Hikmet Akın İlköğretim Okulu
Akfen Holding AŞ’nin ana sponsor olarak
destek verdiği Uluslararası Gençlik Derneği,
19 Ekim 2003 tarihi itibariyle, İngiltere
Uluslararası Ödül Birliği (International Award
Association) tarafından, Uluslararası Gençlik
Ödülü Programını Türkiye’de uygulamaya,
yaygınlaştırmaya ve denetlemeye yetkili
kılınan tek kurumdur. Dernek, yönettiği
program aracılığıyla gençlerin bireysel ve
sosyal gelişimine katkıda bulunarak toplumsal
gelişimi sağlamayı amaçlamaktadır.
Türkiye’nin gelişimine katkıda bulunan
Akfen, Ankara’da 1993-1994 öğretim yılında
Ülkü Akın İlköğretim Okulu’nu öğrencilerin
hizmetine sunmuştur.
Düzce’de 2004-2005 öğretim yılında, Hikmet
Akın İlköğretim Okulu eğitime açılmıştır.
Kayseri İli Yardım Derneği
İstanbul’da yükseköğrenim yapan, başarılı
ancak maddi desteğe ihtiyaç duyan
öğrencilere karşılıksız burs veren Kayseri
İli Yardım Derneği, Akfen tarafından
desteklenmektedir. Derneğin amaçlarından
biri de Kayseri il, ilçe ve köylerinde bilgisayar
laboratuvarları kurmaktır. Akfen, programa
destek olarak Tomarza ilçesi Sarımehmetli
İlköğretim Okulu’nu bilgisayar laboratuvarına
kavuşturmuştur.
Gaziemir Lisesi’ne TAV İzmir Desteği
TAV Havalimanları Holding, havalimanı
işlettiği bölgelerde toplumsal gelişime
de destek vermektedir. Adnan Menderes
Havalimanı Dış Hatlar Terminali’ni işleten
TAV İzmir, sosyal sorumluluk bilinciyle İzmir
Atatürk Stadı’nda, 5-6 Mayıs 2007 tarihlerinde
düzenlenen Türkiye Atletizm Şampiyonası’na
katılan Gaziemir Lisesi öğrencilerine sponsor
olmuştur.
Akfen Holding iştiraklerinden IBS Sigorta
da “Okul Ekliyoruz” Kampanyası’na destek
vermektedir.
Diğer Eğitim Projeleri
Birçok eğitim kuruluşuna destek veren Akfen,
MEB Bilgisayar Bağış Kampanyası kapsamında
Yalova İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne 18
okula dağıtılmak üzere 194 adet bilgisayar
bağışlamıştır. Ayrıca yurdun çeşitli yerlerinden
gelen talepler doğrultusunda ilköğretim
okullarının bilgisayar, fotokopi, kitap vb.
ihtiyaçları karşılanmaya devam etmektedir.
Akfen, Akdeniz Üniversitesi’ndeki 20 bin
öğrenciye dağıtılan “Şu Çılgın Türkler” kitabına
da sponsor olmuştur.
Eğitim Reformu Girişimi’ne
TAV Katkısı
Dünyada ve Türkiye’de iyileştirilmesi gereken
konuların başında eğitim gelmektedir. Bu
amaç doğrultusunda Akfen Holding “Eğitim
Reformu Girişimi”nin; bürokrasi, üniversite,
okullar ve sivil toplum örgütlerini bir araya
getiren, katılımcı ve yaratıcı bir fikir üretim
süreci oluşturma stratejisini desteklemektedir.
Uzun vadede Eğitim Reformu Girişimi; bu
fikir üretim sürecini, eğitim alanındaki tüm
paydaşları bilgilendirecek bir reform izleme
merkezine dönüştürmeyi amaçlamaktadır.
67
MIP Eğitime Destek
DRUM Ritim Halkası Etkinlikleri
Akfen Holding iştiraklerinden Mersin
Uluslararası Liman İşletmeciliği AŞ (MIP)
2007-2008 öğretim yılının başlaması
nedeniyle ihtiyaç sahibi 500 öğrenciye
okul forması sağlamış ve 500 öğrenciye de
kırtasiye yardımı yapmıştır. Çocuk Esirgeme
Yurdu’nda kalan çocukların zihinsel ve el
becerilerinin gelişmesini desteklemek
amacıyla her yaş grubuna eğitim setleri
alınmıştır.
TAV Havalimanları, müzik aracılığıyla
diyalog, saygı ve anlayış çerçevesinde farklı
medeniyetler arasındaki uyumu geliştirmeye
adanmış özel bir topluluk olan DRUM’a destek
vermiştir.
Üniversite sınavını kazanmış, ancak kayıt
ücretini karşılayamayacak durumda olan
öğrencilere burs sağlanırken, MTSO tarafından
yaptırılan okul binası inşaatına maddi destek
verilmiştir.
İl Emniyet Müdürlüğü tarafından sürdürülen
Yenigün Projesi kapsamında, özellikle
ortaöğrenim çağındaki gençlere dağıtılmak
üzere “Uyuşturucu Bağımlılığı” ve “İnternet
Bağımlılığı” konulu iki ayrı kitabın basımı MIP
tarafından desteklenmiştir.
Sanat ve Kültüre
Projelerine Destek
Kültür ve sanata verdiği destekle adından
söz ettiren TAV Havalimanları Holding, Türk
sinemasının uluslararası alanda etkinliğini
artırmayı amaçlayan 18. Ankara Uluslararası
Film Festivali’nin Altın Sponsoru olmuştur.
Anadolu Ateşi Tunus Özel Gösterisi
Uluslararası alanda Türkiye’yi başarıyla temsil
eden Anadolu Ateşi, TAV Havalimanları’nın
sponsorluğunda, Kartaca Festivali ve Enfidha
Zine El Abidine Ben Ali Havalimanı’nın
temel atma töreni için Tunus’a 80 kilometre
mesafedeki turizm merkezi Hammamet’te
sahne almıştır. Anadolu Ateşi’nin antik
tiyatronun büyüleyici atmosferindeki gösterisi
büyük ilgi görmüştür.
68
9. Uluslararası İstanbul Bienali
TAV Havalimanları Holding, İstanbul Kültür
Sanat Vakfı (İKSV) tarafından 10. kez
düzenlenen Uluslararası İstanbul Bienali’nde
“Özel Projeler Sponsoru” olarak yer almıştır.
Bu çerçevede bu yıl uluslararası güncel sanat
çevrelerinden eleştirmen, küratör, müze ve
galeri yöneticisi ile 35 ülkeden 300’ü aşkın
yabancı basın mensubu olmak üzere 3 bin
kişiyi konuk etmiştir.
CowParade
Kentsel sanat ve sosyal sorumluluk etkinliği
CowParade’in İstanbul ayağında İstanbul
2007’ye tanıtım desteği veren kuruluşlar
arasında TAV Havalimanları Holding de yer
almıştır. İstanbul’dan önce Paris, New York,
Monako, Moskova, Sidney, Tokyo, Londra
gibi dünyanın 54 büyük kentinde düzenlenen
ve büyük ilgi gören CowParade’in etkinliği
kapsamında İstanbul caddeleri rengârenk
özel tasarım ineklerle donatılmıştır.
TAV Havalimanları Holding bu etkinliğe
Nişantaşı’nda Hasbahçe, Ortaköy’de Nazar,
Akmerkez’de GoldCow, Cevahir Alışveriş
Merkezi’nde Nazar Boncuğu, Kanyon’da
ise Oturan Güzel adlı ineklerle katılmıştır.
Ayrıca Atatürk Havalimanı Dış Hatlar
Terminali’nde hava ve kara tarafında iki,
İç Hatlar Terminali’nde de bir CowParade
ineği yolculardan büyük ilgi görmüştür.
CowParade-İstanbul kapsamında sergilenen
yardımsever inekler, bir müzayedeyle satışa
çıkarılmış ve elde edilen gelir Sokak Çocukları
Rehabilitasyon Derneği, Anne Çocuk ve Eğitim
Vakfı (AÇEV) ve Türkiye Erozyonla Mücadele,
Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma
Vakfı’na (TEMA) bağışlanmıştır.
Larry BossIdy ve Dr. Ram Charan
“Executıon”
Honeywell CEO’su ve Harvard Business
School’un öğretim görevlilerinden Larry
Bossidy ve Dr. Ram Charan’ın yazdığı
Execution adlı kitabın Türkçe çevirisi
TAV Havalimanları Holding tarafından
yayımlamıştır. Kitap, “Stratejinizin doğru
olması rakiplerinize karşı galip gelmenizi
sağlayabilir; ama kazanabilmeniz için
yapabilmeli ve yaptırabilmelisiniz” görüşüne
dayanmaktadır.
TAV Havalimanları daha önce de Jack
Welch’in Kazanmak İstiyorsanız adlı kitabını
yayımlamıştı. Kazanmak İstiyorsanız adlı
kitapta olduğu gibi Execution; İş Yaptırabilme
Disiplini’nde de sunuş metnini TAV
Havalimanları Holding İcra Kurulu Başkanı Dr.
M. Sani Şener kaleme almıştır.
Stanley Clarke ve
Kerem Görsev Caz Konserleri
TAV Havalimanları Holding, caz dünyasının
biri dünya çapındaki üstün yeteneği Stanley
Clarke, diğeri Türkiye’nin en önemli caz
müzisyenlerinden Kerem Görsev’in grubu
Kerem Görsev Trio’nun Nisan 2007’de İstanbul
Jazz Center’da gerçekleşen konserlerine destek
vermiştir.
Mersin Müzik Festivali
Mersin’in en önemli sanatsal etkinliği olan ve
bu yıl yedinci kez düzenlenen Mersin Müzik
Festivali, MIP tarafından desteklenmiştir.
Mersin Devlet Opera ve Balesi
Mersin Devlet Opera ve Balesi’nin (MDOB),
hoşgörü ve sevginin simgesi Mevlana
Celaleddin-i Rumi’yi konu alan ilk Türk balesi
olan “Çağrı”, MIP’nin desteğiyle Mersin’de
sahneye konulmuştur.
Turizme Destek Projeleri
DestInatIon İzmir
TAV İzmir, SunExpress, Çeşmeli ve İzmirli
otelcilerle turizmciler, İzmir Büyükşehir,
Çeşme ve Alaçatı Belediyelerinin işbirliğinde
“Destination İzmir” tanıtım ve iş geliştirme
platformu oluşturulmuştur. “Destination
İzmir”, İzmir’i ve çevresini dünyanın turizm
markalarından biri haline getirerek Ege’nin
incisi İzmir ve Çeşme’nin sesini yükseltmeyi
amaçlamaktadır. TAV İzmir bu kapsamda
dünya çapında pek çok fuara katılarak hem
İzmir’in, hem de Türkiye’nin tanıtımına destek
vermektedir.
“1000 Feet’ten Türkiye” Sergisi
THY uçuş uzmanı Alp Alper’in “Turkiye
from 1000 feet/1000 feet’ten Türkiye”
adlı kitabında yer alan fotoğrafları, Atatürk
Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde
sergilenmiştir. Alper’in Türkiye’yi, mitolojideki
Olimpos tanrılarının yeryüzüne bakış
açısıyla görüntüleyen kuşbakışı çektiği
fotoğraflar arasında Yassıca Adaları, Kekova,
Küçükçekmece Gölü, Sümela Manastırı,
Atatürk Barajı, Halfeti, Meke Gölü, Ayasofya
ve Ağrı Dağı yer almaktadır.
Spora Destek Projeleri
Futbol Takımı Sponsorluğu
Mersin’in tek profesyonel futbol takımı
olan Mersin İdman Yurdu Kulübü’nün
kalkınmasındaki en büyük sponsor MIP
olmuştur.
Hatice Uludağ İlköğretim Okulu Futbol
Takımı’nın bölge turnuvalarına katılmalarını
sağlamak amacıyla MIP maddi destek
vermiştir. Ayrıca, Polis Teşkilatı’nın
kuruluşunun 163. yılı nedeniyle düzenlenen
futbol turnuvası MIP’nin katkılarıyla
gerçekleştirilmiştir.
Türkiye Offshore Şampiyonası
İKSV’ye Destek
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası ile
İstanbul Offshore Klübü’nün işbirliğiyle
düzenlenen Mersin Yarışları MIP tarafından
desteklenmiştir.
İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı’nın (İKSV),
Aralık 2008’de hizmete giren Tepebaşı Refik
Saydam Caddesi üzerindeki yeni merkez binası
Deniz Palas’ın restorasyon çalışmalarına
destek veren kuruluşlar arasında TAV
Havalimanları Holding de bulunmaktadır.
Diğer Projeler
Türkiye İsrafı Önleme Vakfı
1998 yılında Ankara’da kurulan Türkiye İsrafı
Önleme Vakfı, Türkiye’de israfın önlenmesi ve
yoksulluğun azaltılması amacıyla çalışmalar
yapmaktadır. Vakıf, açlık sınırındaki insanlar
için gıda bankacılığı faaliyetinin yanı sıra,
2006 Nobel Ödülü sahibi Prof. Dr. Muhammed
Yunus ile birlikte yoksul kadınların üretime
katılıp gelir sahibi olmasını sağlamak amacıyla
Türkiye genelinde Türkiye Grameen Mikrokredi
Programı’nı da yürütmektedir. Akfen,
mikrokredi projesinin tanıtımına katkıda
bulunmak için sponsor olmuştur.
Türkiye’de ilk defa Diyarbakır’da 18 Temmuz
2003 tarihinde başlatılan Mikrokredi
uygulaması, halen Diyarbakır, Mardin, Batman,
Gaziantep, Kahramanmaraş, Adana, Ankara,
Çankırı, Yozgat, Zonguldak, Amasya, Eskişehir,
Kayseri, Niğde, Bursa, Aydın, Erzincan, Sivas
ve Rize illerinde başarıyla sürdürülmektedir.
Yoksullara yönelik topraksız tarım tekniğini
kullanan mikrosera çalışmaları da bu illerde
başlatılmıştır. Kayseri ilindeki mikrokredi
uygulamasının finansmanı Akfen tarafından
sağlanmaktadır.
Akyurt Vakfı
Hamdi Akın’ın, mütevelli heyeti üyesi
olduğu Akyurt Vakfı, 1999 yılında kendi
gereksinimlerini karşılayamayan ileri yaştaki
insanların fiziksel, psikolojik, sosyal ve
kültürel ihtiyaçlarının karşılamak amacıyla
kurulmuştur.
Toplam 4.300 metrekare alana sahip yedi
katlı binada bir konser salonu, restaurant, açık
teras, fuaye ile bağlantılı kafe ve bir dükkan/
kafe bulunmaktadır.
SOS Çocukköyü
Kıbrıs’ta kimsesiz, bakıma muhtaç çocuklara
yardım için kurulan SOS Çocukköyü
bünyesinde bulunan dört aile evinin
sponsorluğu bir yıl süreyle Akfen Holding
tarafından işletilen Mercure Otel tarafından
üstlenilmiştir.
Terörle Mücadele Kahramanlarına
Destek Kampanyası’na Bağış
19 Ekim 2007 tarihinde Habertürk kanalının
başlattığı Terörle Mücadele Kahramanlarına
Destek Kampanyası’na en büyük bağışlardan
birini Akfen yapmıştır. Ayrıca Akfen
iştiraklerinden MIP, Gazi ve Şehit Anneleri
Yardımlaşma Derneği’ne faaliyetlerde ihtiyaç
duydukları ofis malzemeleri temin etmiştir.
Küresel İlkeler (Global Compact)
Sözleşmesi
Akfen Holding, evrensel ilkeler çerçevesinde
iş dünyasında ortak bir kültürün oluşmasına
katkıda bulunmak amacıyla 2 Temmuz
2002’de Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler
Sözleşmesi’ni (Global Compact) imzalamıştır.
Küresel İlkeler Sözleşmesi; şirketlerin insan
hakları, işgören standartları, çevre ve yolsuzluk
alanlarındaki 10 ilke kapsamında, BM ile yakın
işbirliği içinde çalışmalarını öngörmektedir. Bu
10 ilke sırasıyla şunlardır:
69
İnsan Hakları
İlke 1. İşletmeler, deklare edilmiş insan
haklarını desteklemeli ve bu haklara saygı
duymalıdırlar.
İlke 2. Bu hakları herhangi bir biçimde
suistimal etmemelidirler.
İşçi Standartları
İlke 3. İşletmeler, işçilerin toplu sözleşme ve
derneklerden yararlanma haklarına izin vermeli
ve bu kararı desteklemelidirler.
İlke 4. Zorla işçi çalıştırma uygulamasına son
verilmelidir.
İlke 5. Tüm çocuk işçilerin çalıştırılmasına son
verilmelidir.
İlke 6. İşçi ve iş gücündeki ayrımcılığa son
verilmelidir.
Çevre
İlke 7. İşletmeler, çevre için önceden önlem
almalı ve gerekli duyarlılığı gösterip mücadele
etmelidirler.
İlke 8. Çevresel sorumluluğu artıracak her türlü
faaliyete ve oluşuma destek vermelidirler.
İlke 9. Çevre dostu teknolojilerin yayılmasına
ve gelişmesine yardımcı olacak her uygulamayı
desteklemelidirler.
Yolsuzluk
İlke 10. İşletmeler, rüşvet ve ayrımcılık dahil
her türlü yolsuzlukla savaşmalıdırlar.
70
Yurtdışı İletişim Fonu
TÜSİAD; Avrupa ülkelerinin kamuoylarına
yönelik iletişim ve tanıtım faaliyetlerini
yürütecek bir “Yurtdışı İletişim Komisyonu”
ve bu çalışmaların finansmanı için bir
“Yurtdışı İletişim Fonu” oluşturmuştur. Akfen
Holding, bu fon için 1 Ocak 2008-31 Aralık
2012 tarihine kadar sponsorluk sözleşmesi
imzalamıştır.
Türk Demokrasi Vakfı’na Bağış
Akfen Holding, 13 Nisan 2009 tarihinde Türk
Demokrasi Vakfı’na bağışta bulunmuştur.
Akfen Holding’in TAV Hava Limanları
Holding Bünyesinde Katıldığı Diğer
Sosyal Sorumluluk Projeleri
• TAV Esenboğa’nın düzenlediği yılbaşı
etkinliğinde elde edilen gelir, Lösemili
Çocuklar Vakfı’na (LÖSEV) bağışlandı.
• “Ankara Maket Topluluğu”nun hazırladığı
II. Dünya Savaşı’nın ölümsüzleştiği
anlara ilişkin eserler, Ankara Esenboğa
Havalimanı’nda sergilendi.
• Esenboğa Havalimanı, Büyükşehir
Belediyesi Kent Orkestrası’nın konseriyle
Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinin bale
gösterilerine ev sahipliği yaptı.
• Çanakkale Savaşı’nın en şiddetli anlarını
yansıtan fotoğraflar, Atatürk Havalimanı
Dış Hatlar Terminali’ndeki TAV Galeri’de 20
gün boyunca sergilendi.
• TAV Havalimanları’nın İlk yurtdışı havalimanı
işletmesi TAV Georgia, 26-30 Mayıs 2008
tarihleri arasında Ankara Sheraton Hotel’de
yapılan Gürcistan Haftası’na sponsor oldu.
• İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa ve
İzmir Adnan Menderes Havalimanlarında
Ramazan Ayı boyunca Sema Gösterileri
gerçekleştirildi.
• TAV İstanbul, Türkiye Eğitim Gönüllüleri
Vakfı’na ait 11 Eğitim Parkı ve 10 Öğrenim
Birimi’nde, maddi olanakları kısıtlı çocukların
yaptığı 77 çalışmadan oluşan “Dönüştüren
Düşler” isimli sergiye destek verdi.
• Türk Fizik Derneği 25. Uluslararası Fizik
Kongresi bilimsel toplantısı 2008 yılında
TAV Havalimanları’nın sponsorluğunda
gerçekleştirildi.
• Müziğin uygar ve çağdaş bir toplumda bir
ihtiyaç olduğu gerçeğinden yola çıkan ünlü
müzik adamı Cem Mansur’un, gençlerden
oluşturduğu Ulusal Gençlik Senfoni
Orkestrası (UGSO), TAV Havalimanları’nın
desteğiyle Almanya’da üç konser verdi.
• TAV Havalimanları’nın sponsorları arasında
yer aldığı Boğaziçi Üniversitesi Kandilli
Rasathanesi ve Deprem Araştırma
Enstitüsü tarafından başlatılan “Depreme
Duyarlılık Günleri” projesi kapsamındaki ilk
Gezici Deprem Simülasyon Eğitim TIR’ı, 14
Ağustos 2008 tarihinde yola çıktı.
• TAV Georgia, “Momavlis Sakhli” (Geleceğin
Evi) Yetimhanesi’ndeki çocuklara sahip
çıkarak bağış kampanyası başlattı.
• Monastir-Sousse-Enfidha bölgelerinin
sosyo-kültürel değerlerine de yatırımlar
yapan TAV Tunisie SA, bölgede birçok sosyal
sorumluluk projesini hayata geçirmektedir.
DENETÇİ RAPORU
AKFEN HOLDİNG A.Ş.
GENEL KURULU DİVAN BAŞKANLIĞINA
ANKARA
ŞİRKETİN
TİCARET ÜNVANI
ADRESİ
SERMAYESİ
TİCARET SİCİL NO
: AKFEN HOLDİNG A.Ş.
: KOZA SOKAK NO:22 G.O.P / ANKARA
: 62.722.890,00
: 145672
DENETÇİLERİN
ADI SOYADI
:RAFET YÜKSEL – E.BURCU KARABACAK
GÖREVE BAŞLANGIÇ TARİHİ : 11.06.2007
•
•
•
•
•
Akfen Holding A.Ş. 2008 yılı faaliyetlerine ilişkin yönetim kurulu raporu ve bilanço-gelir tablosu ile kanuni defterleri tarafımızdan incelenmiş,mevzuat ve usule uygun olduğu görülmüştür.
Şirket veznesi zaman zaman teftiş edilmiş ,herhangi bir usulsüzlüğe rastlanmamıştır.
Şirket İşleri ile ilgili olarak tarafımıza herhangi bir şikayet ya da yolsuzluk ihbarı ulaşmamıştır.
Şirketin alt taşeroları ile yaptığı iş sözleşmeleri dolayısıyla aldığı kıymetli evrakların veznede ayrı bir dosyada saklandığı görülmüştür.
Genel olarak yönetim kurulu çalışmalarının yürürlükteki mevzuat ve şirket menfaatlerine uygun olduğu görülmüştür.
RAFET YÜKSEL
E.BURCU KARABACAK
71
72
Akfen Holding Anonim Şirketi
ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2008 Tarihinde Sona Eren
Hesap Dönemine Ait
Konsolide Mali Tablolar ve
Bağımsız Denetim Raporu
İçindekiler
Konsolide Bilanço
Konsolide Gelir Tablosu
Konsolide Nakit Akım Tablosu
Konsolide Özsermaye Değişim Tablosu
Konsolide Mali Tablolara İlişkin Açıklayıcı Notlar
74
Akfen Holding Anonim Şirketi
Yönetim Kurulu’na
Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları’nın (“Akfen Grup” veya “Grup”) 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle düzenlenmiş konsolide bilançosunu ve
aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide gelir tablosunu, konsolide özsermaye değişim tablosunu ve konsolide nakit akım tablosunu, önemli muhasebe
politikalarının özetini ve dipnotları denetlemiş bulunuyoruz.
Grup’un yüzde 42,5 oranla sahip olduğu özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraki TAV Yatırım Holding A.Ş.’nin konsolide mali tabloları tarafımızca
denetlenmemiştir. 31 Aralık 2008 itibariyle, Grup’un TAV Yatırım Holding A.Ş.’deki yatırımı 31,201 bin YTL ve zarardaki payı 22,229 bin YTL’dir. TAV
Yatırım Holding A.Ş.’nin konsolide mali tabloları, başka bir bağımsız denetim kuruluşu tarafından bağımsız denetime tabi tutulmuş ve görüşleri tarafımıza
sunulmuştur. Raporumuz, söz konusu özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirake ait tutarlara ilişkin olarak, sadece bu bağımsız denetim
kuruluşunun raporuna dayanmaktadır.
Mali Tablolar İçin Yönetimin Sorumluluğu
Grup yönetimi, söz konusu konsolide mali tabloların Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na göre hazırlanmasından ve dürüst bir şekilde
sunulmasından sorumludur. Bu sorumluluk, mali tabloların hata veya hile ve usulsüzlükten kaynaklanan önemli yanlışlıklar içermeyecek biçimde
hazırlanarak, gerçeği dürüst bir şekilde yansıtmasını sağlamak amacıyla gerekli iç kontrol sisteminin tasarlanmasını, uygulanmasını ve devam ettirilmesini,
koşulların gerektirdiği muhasebe tahminlerinin yapılmasını ve uygun muhasebe politikalarının seçilmesini içermektedir.
Bağımsız Denetim Kuruluşunun Sorumluluğu
Sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak söz konusu konsolide mali tablolar hakkında görüş bildirmektedir. Şartlı Görüşün Dayanağı
paragrafında belirtilen hususlar dışında, bağımsız denetimimiz, Uluslararası Denetim Standartları’na uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Bu standartlar
etik ilkelere uyulmasını ve bağımsız denetimin, mali tabloların gerçeği doğru ve dürüst bir biçimde yanstıp yansıtmadığı konusunda makul bir güvenceyi
sağlamak üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir.
Bağımsız denetim, mali tablolardaki tutarlar ve dipnotlar ile ilgili bağımsız denetim kanıtı toplamak amacıyla, bağımsız denetim tekniklerinin kullanılmasını
içermektedir. Bağımsız denetim tekniklerinin seçimi, mali tabloların hata veya hileden ve usulsüzlüken kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususu da dahil
olmak üzere önemli yanlışlık içerip içermediğine dair risk değerlendirmesini de kapsayacak şekilde, mesleki kanaatimize gore yapılmıştır. Bu risk
değerlendirmesinde, Grup’un iç kontrol sistemi göz önünde bulundurulmuştur. Ancak, amacımız iç konrol sisteminin etkinliği hakkında görüş vermek
değil, bağımsız denetim tekniklerini koşullara uygun olarak tasarlamak amacıyla, Grup yönetimi tarafından hazırlanan mali tablolar ile iç kontrol sistemi
arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bağımsız denetim, ayrıca Grup yönetimi tarafından benimsenen muhasebe politikaları ile yapılan önemli muhasebe
tahminlerinin ve mali tabloların bir bütün olarak sunumunun uygunluğunun değerlendirilmesini içermektedir.
Bağımsız denetimimiz sırasında temin ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulmasına yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna
inanıyoruz.
Şartlı Görüşün Dayanağı
Akfen Grup, yüzde 42.5 ve 25.96 oranında hissesine sahip olduğu ATI Services SA (“ATI”) ve Tepe Akfen Reformer S.P. Zoo (“TAR”), iştiraklerini, 31 Aralık
2008 tarihi itibariyle düzenlenmiş ekteki konsolide mali tablolarda özsermaye metodu ile muhasebeleştirmek yerine tarihsel maliyeti olan 24,973 bin YTL
ve 8,708 bin YTL olarak göstermiştir. Uygulanan bu muhasebe politikası UMS 28 “İştiraklerdeki Yatırımların Muhasebeleştirilmesi” ile uyumlu değildir.
ATI ve TAR ’a ait mali tablolar tarafımızca denetledenemediği için, Grup’un konsolide finansal tablolarda yer alan diğer yatırımlar, özsermaye yöntemine
göre muhasebeleştirilen iştirakler, özsermaye yöntemine göre muhasebeleştirilen iştiraklere ait zararlar, net dönem kârı ve geçmiş yıl kârları ile ilgili olarak
gereken düzeltme kaydı tarafımızca belirlenememiştir. Buna ilave olarak Akfen Grup’un 31 Aralik 2008 ve bu tarihte sona eren hesap dönemine ait ekteki
konsolide mali tablolarında ATI’ye olan 21,342 bin YTL tutarındaki bakiyenin mutabakatı yapılamamıştır.
Şartlı Görüş
Görüşümüze göre, kendi denetim çalışmamız ve diğer bağımsız denetçinin raporu doğrultusunda, şartlı görüşün dayanağı paragrafında belirtilen hususların
etkileri dışında, ilişikteki konsolide mali tablolar, tüm önemli taraflarıyla, Akfen Grup’un 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle konsolide mali durumunu, aynı
tarihte sona eren yıla ait konsolide mali performansını ve konsolide nakit akımlarını Uluslararası Finansal Raporlama Standartları çerçevesinde doğru ve
dürüst bir biçimde yansıtmaktadır.
Şartlı Görüşü Etkilemeyen Hususlar
Görüşümüze ek bir şart getirmemekle birlikte, konsolide mali tablolardaki 3 no’lu dipnota dikkatinizi çekmek istiyoruz. 2008 yılı içinde, Akfen Grup’un 31
Aralık 2007 tarihli ve aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide finansal tablolarında hatalara rastlanılmıştır. Bu doğrultuda 31 Aralık 2007 yılına ait ilgili
rakamlar düzeltilerek konsolide mali tablolarda gösterilmiştir.
25 Mayıs 2009
İstanbul, Türkiye
75
Akfen Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2008 Tarihi itibariyle
Konsolide Bilanço
Para birimi: Bin Yeni Türk Lirası (YTL)
Dipnotlar
2008
Düzeltilmiş*
2007
14
15
16
17
19
33
21
18
13
125,675
144,596
404,362
234,508
39,630
8,553
1,399
29,570
18,274
1,006,567
49,651
77,676
275,726
223,513
36,014
8,072
4,752
23,375
17,028
715,807
21
33
20
23
24
107,912
25,486
37,134
28,220
198,752
1,205,319
99,126
12,657
2,273
3,260
8,182
125,498
841,305
Özkaynaklar
Ödenmiş Sermaye
Rezervler
Geçmiş yıllar kârları
Ana ortaklık hissedarlarına atfolunan özkaynaklar toplamı
55,466
(34,562)
134,112
155,016
55,466
(26,338)
259,470
288,598
Azınlık hakları
186,586
127,377
25
341,602
415,975
26
33
264,526
23,692
567
539
17,643
306,967
221,841
19,369
990
508
13,011
255,719
160
476,511
73,952
4,530
1,597
556,750
863,717
1,205,319
90,939
59,396
17,459
1,817
169,611
425,330
841,305
Varlıklar
Maddi duran varlıklar
Maddi olmayan duran varlıklar
Yatırım amaçlı gayrimenkuller
Özsermaye yöntemi ile muhasebeleştirilen iştirakler
Diğer iştirakler
İlişkili taraflardan alacaklar
Ticari ve diğer alacaklar
Diğer duran varlıklar
Ertelenmiş vergi varlıkları
Duran varlıklar
Stoklar
Satılmaya hazır duran varlıklar
Hazır değerler
Dönen varlıklar
Toplam varlıklar
Toplam özkaynaklar
Yükümlülükler
Uzun vadeli finansal borçlar
İlişkili şirketlere borçlar
Ticari ve diğer borçlar
Kıdem tazminatı karşılığı
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü
Uzun vadeli yükümlülükler
Spot krediler
Kısa vadeli finansal borçlar
İlişkili şirketlere borçlar
Karşılıklar
Kısa vadeli yükümlülükler
Toplam yükümlülükler
Toplam özkaynaklar ve yükümlülükler
27
13
24
26
28
33
29
(*) Bakınız not 3.
İlişikteki notlar bu konsolide mali tabloların ayrılmaz bir parçasıdır.
76
31 Aralık 2008 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait
Konsolide Gelir Tablosu
(Para birimi: Bin YTL)
Gelirler
Satışların maliyeti
Brüt kâr
Diğer gelirler
İdari giderler
Satış, pazarlama ve dağıtım giderleri
Diğer giderler
Faaliyet kârı
Dipnotlar
8
2008
81,937
(50,898)
31,039
Düzeltilmiş*
2007
228,351
(182,909)
45,442
9
10
120,940
(36,576)
(10,500)
104,903
290,560
(38,612)
(1,135)
(39,208)
257,047
3,305
(183,917)
(180,612)
31,892
(22,548)
9,344
11
Finansman geliri
Finansman gideri
Net finansman geliri/(gideri)
12
Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerden zarar payı
Vergi öncesi kâr/(zarar)
17
(837)
(76,546)
(35,974)
230,417
Vergi geliri/(gideri)
Net dönem kârı/(zararı)
13
(5,363)
(81,909)
999
231,416
(125,358)
43,449
(81,909)
187,921
43,495
231,416
Ana ortaklık hissedarları
Azınlık hakları
77
78
1 Ocak 2007’deki bakiye
Sermaye artışı
Temettü dağıtımı
İşletme birleşmelerinden kaynaklanan alımlar
Azınlıklardan alımlar
Azınlıklara satışlar
Şirket hisselerinin geri alımı
Duran varlıkların yeniden değerlenmesi
Grup yapısındaki değişiklik-IBS Sigorta Brokerlik
Hizmetleri AŞ (“IBS”)
Yabancı işlemlerden çevrim farkları
Ortak kontrol altındaki şirketlerin yapısında
değişiklik
Nakit akım korumalarındaki net makul değer
zararı
Dönem kârı
31 Aralık 2007’deki bakiye-önceki dönem
raporlanan
Düzeltme (dipnot: 3)
31 Aralık 2007’deki bakiye-düzeltilmiş
Temettü dağıtımı
Azınlıklardan alımlar
Bağlı ortaklıklardaki sermaye artışı
Grup yapısındaki değişiklik
Yabancı işlemlerden çevrim farkları
Ortak kontrol altındaki şirketlerin yapısında
değişiklik
Nakit akım korumalarındaki net makul değer
zararı
Dönem kârı/(zararı)
31 Aralık 2008’deki bakiye
(3,180)
(3,180)
(3,180)
Ödenmiş
Sermaye
55,466
55,466
55,466
55,466
15,952
234
15,718
-
15,718
-
(4,154)
-
Ortak
kontrol
altındaki
şirketlerin
hisselerin
alımı
19,872
-
24,358
-
(30,427)
54,785
-
(30,427)
-
-
(15,818)
Yabancı
para çevrim
farkları
(14,609)
-
1,274
-
1,099
175
1,099
-
-
-
Değer
artış fonu
1,099
(63,418)
(72,966)
-
(9,548)
-
(9,548)
(9,548)
-
-
-
Riskten
korunma
rezervi
-
Bağlı
ortaklıkların
ana
ortaklıktaki
sermaye payı
(1,792)
(1,388)
-
(125,358)
134,112
-
262,310
(2,840)
259,470
-
190,761
-
-
Geçmiş
yıllar kârları
149,423
(77,874)
-
(63,418)
(125,358)
155,016
234
291,438
(2,840)
288,598
54,785
175
(9,548)
190,761
(4,154)
(15,818)
Toplam
208,360
(79,262)
1,099
43,449
186,586
-
127,377
127,377
(2,299)
(1,417)
19,476
-
43,495
-
2,267
-
Azunlık
payları
5,669
55,791
(2,267)
350
(212)
22,284
-
(63,418)
(81,909)
341,602
234
418,815
(2,840)
415,975
(2,299)
(1,417)
19,476
54,785
175
(9,548)
234,256
(4,154)
2,267
(15,818)
Toplam
Özkaynaklar
214,029
55,791
(2,267)
350
(212)
22,284
(79,262)
1,099
Konsolide Özsermaye Değişim Tablosu
Konsolide Nakit Akım Tablosu
Dipnotlar
Faaliyetlerden kaynaklanan nakit akımları
Maddi duran varlıkların amortisman giderleri
Maddi olmayan duran varlıkların itfa giderleri
Gelir tablosuna yansıtılan finanman maliyeti
Bağlı ortaklık satış zararı
İştirak satış zararı
Yatırım amaçlı gayrimenkul satış zararı
Satılmaya hazır finansal varlıklardaki değer düşüklüğü
Satış amaçlı gayrimenkul değer düşüklüğü
Kıdem tazminatı karşılığı
(Konusu kalmayan )/Şüpheli alacak karşılığı
Alacaklardan oluşan iskonto geliri
Borçlardan oluşan iskonto gideri
Maddi duran varlık satış kârı
İştirakler satış kârı
Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirakler satış kârı
Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerden kâr/(zarar) payı
Yatırım amaçlı gayrimenkuller değer azalışı
Yatırım amaçlı gayrimenkuller değer artışı
(Konusu kalmayan)/İzin ve dava karşılıkları
Ödenecek kurumlar vergisi
Ertelenmiş vergi geliri/(gideri)
Ticari alacaklardaki değişim
Stoklardaki değişim
İlişkili taraflardan alacaklardaki değişim
Diğer duran varlıklardaki değişim
Ticari ve diğer borçlardaki değişim
İlişkili taraflara borçlardaki değişim
Kıdem tazminatı karşılığındaki değişim
İşletme faaliyetlerinden sağlanan/(işletme faaliyetlerinde kullanılan) nakit akımları
Ödenen vergi
Ödenen kıdem tazminatları
Ödenen faizler
İşletme faaliyetlerinden sağlanan/(işletme faaliyetlerinde kullanılan) net nakit akımları
14
15
11
11
19
11
27
21
12
12
9
9
16
16
29
28
13
13
27
2008
Düzeltilmiş
2007
(81,909)
231,416
1,884
3,523
13,652
1,889
1,554
1,500
99
(110)
3,891
(696)
(218)
(837)
4,193
(117,345)
(220)
4,068
(165,082)
2,501
540
14,209
385
1,510
326
241
1,396
(2,215)
(178)
(19,970)
(138,655)
35,974
32,094
(124,256)
1,369
1,003
(9,387)
28,303
(8,342)
(17,140)
(17,201)
(6,195)
15,876
(7,910)
(205,994)
(1,295)
(68)
(41,251)
(248,608)
28,749
15,446
26,619
(11,908)
(10,833)
2,153
36
78,565
(5,999)
(71)
(29,243)
43,252
79
31 aralık 2008 tarihinde sona eren yıla ait
konsolide nakit akım tablosu
(para birimi: Bin ytl)
Dipnotlar
Yatırım faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımları
Şirket hisselerinin geri alımı
Maddi varlık alımları
Maddi varlık satışından sağlanan nakit
Maddi olmayan varlık alımları
Maddi olmayan varlık satışından sağlanan nakit
Yatırım amaçlı gayrimenkul alımları
Yatırım amaçlı gayrimenkul satışından sağlanan nakit
İşletme birleşmeleri kapsamında ödenen nakit,
iktisap edilene ait nakit düşülmüş olarak
Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerdeki
sermaye ve hisse payının artışları
Diğer iştiraklerdeki sermaye artışları
İştirak satışından hasılatlar
Satılmaya hazır duran varlıklardan sağlanan nakit
Azınlıklara temettü dağıtımı
Azınlıkların sermaye artışına katılmalarından sağlanan nakit
Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerin
satışından sağlanan nakit, satış maliyetleri düşülmüş olarak
Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit
14
15
15
16
7
23
Finansal faaliyetlerden kaynaklanan nakit akımları
Kısa ve uzun vadeli finansa borçlardaki artış
Kısa ve uzun vadeli finansal borçların geri ödenmesi
Finansal faaliyetlerden sağlanan net nakit
Nakit ve nakit benzerlerindeki net artış
1 Ocak’taki nakit ve nakit benzerleri
31 Aralık’taki nakit ve nakit benzerleri
80
2008
Düzeltilmiş
2007
(109,119)
538
(73,003)
2,560
(8,014)
2,646
(79,262)
(87,517)
10,704
(3,071)
(205)
3,950
-
(66,507)
(21,998)
3,260
(2,299)
18,059
(155,413)
(24,826)
65,629
(2,267)
39,838
(187,370)
172,995
(125,952)
564,305
(108,449)
455,856
425,849
(342,242)
83,607
19,878
8,182
28,060
907
7,275
8,182
31 Aralık 2008 Tarihi İtibariyle ve Aynı Tarihte Sona Eren Yıla Ait
1 Şirket’in organizasyonu ve faaliyet konusu
Akfen Holding Anonim Şirketi (“Akfen Holding” veya “Şirket”) altyapı yatırımları konularında faaliyet gösteren bir şirket olarak 1976 yılında
Türkiye’de faaliyetlerine başlamıştır. Şirket’in ana faaliyet konuları arasında havalimanı, inşaat, liman ve araç muayene istasyonları yapım, yatırım
ve işletmeciliği başta olmak üzere, enerji ve diğer altyapı yatırımları ile gayrimenkul yatırım projelerinin geliştirilmesi yapımı ve işletmeciliği, yer
almaktadır.
Şirket, 1998 yılında büyümenin gerektirdiği daha etkili yönetim yapısının oluşturulması amacıyla yeniden yapılanma süreci yaşamıştır. 1999 yılında
holding yapısına kavuşulmuş, şirketler holding çatısı altında yapılandırılmıştır. Günümüzde, Akfen Holding ve iştirakler’nin operasyonları yukarıda
bahsedilen ana faaliyet konularına ek olarak konut inşaatı, sanayi tesisleri, doğalgaz şebekeleri ve şehir dağıtım sistemleri, çevre koruma ve altyapı
tesisleri, çelik konstrüksiyon ve konveyor üretimi, turizm yatırım ve işletmeciliği, sigorta brokerliği, gümrüksüz satış mağazası işletmeciliği, yiyecek
içecek hizmetleri, su ve kanalizasyon yatırım ve işletmeciliği, ve hidroelektrik enerji santralleri yolu ile enerji üretimi konularını da içermektedir.
Akfen Holding Hamdi Akın’a ait olup, kendisi tarafından yönetilmektedir. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, Akfen Holding’e ait 9 adet (2007: 8) bağlı
ortaklık (“Bağlı Ortaklıklar”), 7 adet (2007: 5) müşterek yönetime tabi ortaklık (“Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar”) ve 4 adet (2007: 5) iştirak
(“İştirakler”) (burada ve bundan sonra “Grup” veya “Akfen Grubu” olarak bahsedilecektir) bulunmaktadır.
Akfen Holding’in tescilli adresi aşağıdaki gibidir:
Koza Sokak No:22
Gaziosmanpaşa
06700/Ankara-Türkiye
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Grup’un çalışan sayısı yaklaşık olarak 378’dir (2007: 235).
2 Sunum esasları
(a) Uygunluk beyanı
Akfen Grubu’nun Türkiye’de faaliyet gösteren şirketleri, muhasebe kayıtlarının tutulmasında ve yasal mali tabloların Yeni Türk Lirası (“YTL”) olarak
hazırlanmasında, Tek Düzen Hesap Planı ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenen muhasebe prensiplerini kullanmaktadır.
Akfen Grubu’nun yabancı ülkelerde faaliyet gösteren şirketleri, faaliyet gösterdikleri ülkelerin genel kabul görmüş muhasebe prensiplerine ve o
ülkelerin mevzuatına göre muhasebe kayıtlarını tutmakta ve yasal mali tablolarını hazırlamaktadırlar.
İlişikteki konsolide mali tablolar, yasal mali tablolar üzerinde Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na (“UFRS”) uygunluk açısından gerekli
düzeltme ve sınıflandırmaları içerecek şekilde hazırlanmıştır.
(b) Değerleme esasları
Konsolide mali tablolar, aşağıda belirtilenler hariç olmak üzere, tarihsel maliyet temeline göre hazırlanmıştır:
• türev finansal araçlar makul değerleri ile gösterilmişlerdir,
• yatırım amaçlı gayrimenkuller makul değerleri ile gösterilmişlerdir,
• belirli maddi ve maddi olmayan duran varlıklar makul değerleri ile gösterilmişlerdir.
Makul değer değerleme esasları 4 numaralı dipnotta açıklanmıştır.
81
(c) Fonksiyonel ve raporlama para birimi
İlişikteki konsolide mali tablolar Akfen Holding’in fonksiyonel para birimi olan YTL cinsinden hazırlanmıştır. Bütün mali bilgiler bin YTL olarak
sunulmuştur.
(d) Muhasebe tahminleri
Konsolide mali tabloların UFRS’ye uygun olarak hazırlanması, yönetimin, muhasebe politikaların uygulanmasını ve raporlanan varlık, yükümlülük,
gelir ve gider tutarlarını etkileyen kararlar, tahminler ve varsayımlar yapmasını gerektirmektedir. Gerçekleşen sonuçlar bu tahminlerden farklılık
gösterebilir.
Tahminler ve tahminlerin temelini teşkil eden varsayımlar sürekli olarak gözden geçirilmektedir. Muhasebe tahminlerindeki güncellemeler
tahminlerin güncellemesinin yapıldığı dönemde ve bu güncellemelerden etkilenen müteakip dönemlerde kayıtlara alınır.
Konsolide mali tablolarda kayıtlara alınan tutarlar üzerinde önemli etkisi olan tahmin belirsizlikler ve kritik olan yorumlara ilişkin bilgiler aşağıda
belirtilen dipnotlarda açıklanmıştır:
•
•
•
•
•
•
•
82
Not 13-mali zararlardan yararlanma
Not 14 ve 15-maddi ve maddi olmayan duran varlıkların ekonomik ömürleri
Not 15-şerefiyeyi de kapsayan nakit yaratan birimlerin geri kazanılabilir tutarlarının değerlenmesi
Not 16-yatırım amaçlı gayrimenkullerin değerlemesi
Not 27-kıdem tazminatı karşılığı
Not 29-karşılıklar
Not 30-finansal araçların değerlemesi
3 Önemli muhasebe politikaları
Sunumu yapılan ilişikteki konsolide mali tabloların muhasebe politikaları tüm dönemlere tutarlı bir şekilde uygulanmıştır ve Grup’un tüm şirketleri
tarafından tutarlı bir şekilde uygulanmıştır.
Çeşitli karşılaştırmalı tutarlar; geçmiş yıl hataları, muhasebe politikalarındaki değişiklikler ve cari dönem sunumu ile uyumlu olması için
düzeltmelere ve sınıflamalara tabi tutulmuştur. Bu düzeltmelerin ve sınıflamaların içeriği ve bunlardan etkilenen tüm finansal tablo kalemlerindeki
düzeltme ve sınıflandırma tutarları aşağıda sunulmuştur:
Düzeltme
Bilanço
kalemlerinde
sınıflama
değişikliği
31 Aralık 2007
Düzeltilmiş
74,649
17,430
(402)
3,027
8,072
-
77,676
8,072
17,028
101,564
23,756
(2,438)
-
(11,099)
99,126
12,657
Özkaynaklar
Geçmiş yıl kârları
262,310
(2,840)
-
259,470
31 Aralık 2007
Önceki dönem
raporlanan
(36,174)
39,507
(30,163)
1,401
31 Aralık 2007
Düzeltilmiş
(38,612)
31,892
(22,548)
999
Açıklama
Varlıklar
İlişkili kuruluşlardan alacaklar
Ertelenmiş vergi alacağı
Duran varlıklar
İlişkili kuruluşlardan alacaklar
Dönen varlıklar
Gelir tablosu
Genel yönetim giderleri
Finansman geliri
Finansman gideri
Vergi geliri
31 Aralık 2007
Önceki dönem
raporlanan
Düzeltme
Belirli karşılaştırmalı tutarlar; geçmiş yıl hatalarından dolayı cari dönem konsolide finansal tablolarında düzeltilmiştir. 31 Aralık 2007 konsolide mali
tablolarında, ticari alacaklar altında gösterilen 2,438 YTL tutarındaki iş avansları, proje ile ilgili giderler olduğu için düzeltilmiştir.
83
Belirli bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin sınıflandırılmasındaki değişiklikler
Grup, cari dönemdeki sunum ile tutarlı olması için önceki dönem raporlanan belirli bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin sınıflandırılmasında değişiklik
yapmıştır. 31 Aralık 2007 tarihinde kısa dönem ilişkili şirketlerden olan alacaklar, uzun dönem ilişkili şirketlerden olan alacaklar ve maddi olmayan
varlıklar için verilmiş olan avanslara sınıflandırılmıştır.
(a) Konsolidasyon ilkeleri
İlişikteki konsolide mali tablolar, ana şirket Akfen Holding ve bağlı ortaklıklarının, müşterek yönetime tabi ortaklıklarının ve iştiraklerinin hesaplarını
aşağıdaki kısımlarda belirtilen şekilde yansıtmaktadır. Konsolidasyona dahil olan şirketlerin mali tabloları konsolide mali tablolarla aynı tarih
itibariyle hazırlanmıştır.
(i) Bağlı ortaklıklar
Bağlı ortaklıklar Grup’un kontrolündeki kuruluşlardır. Kontrol, Grup’un bir işletmenin faaliyetlerinden fayda sağlamak amacıyla söz konusu
işletmenin mali ve faaliyet politikaları ile ilgili kararlarında tek başına etkin rol oynama gücünü ifade eder. Kontrolü değerlendirilirken ifa edilebilir
potansiyel oy hakları da dikkate alınmaktadır. Bağlı ortaklıkların mali tabloları konsolide mali tablolara kontrolün oluştuğu tarihten kontrolün
ortadan kalktığı tarihe kadar dahil edilmiştir. Bağlı ortaklıların muhasebe politikaları gerekli olduğunda Grup’un muhasebe politikaları ile uyumlu
olacak şekilde değiştirilmiştir.
31 Aralık 2008 tarihinde ilişikteki konsolide mali tablolar aşağıdaki grup şirketlerinin konsolidasyonuyla hazırlanmıştır:
Akfen İnşaat Turizm ve Ticaret AŞ (“Akfen İnşaat”)
Akınısı Makina Sanayi ve Ticaret AŞ (“Akınısı”)
Akfen Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı AŞ (“Akfen GYO”)
IBS Sigorta Brokerlik Hizmetleri AŞ (“IBS”)
Akfen Gayrimenkul Geliştirme ve Ticaret AŞ (“Akfen Gayrimenkul Geliştirme”)
Akfen Gayrimenkul Yatırımları ve Ticaret AŞ (“Akfen Gayrimenkul Yatırımları”)
Akfen Enerji Yatırımları Holding AŞ (“Akfen Enerji”)
Akfen Altyapı Yatırımları Holding AŞ (*) (“Akfen Altyapı”)
Akfen Altyapı Danışmanlık A.Ş. (“Akfen Altyapı Danışmanlık”)
84
Sahiplik
oranı
(%)
99.85
100.00
29.87
37.00
86.74
86.44
50.25
84.80
99.87
Yönetimdeki
sahiplik oranı
100.00
100.00
72.76
58.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
Temel
faaliyeti
İnşaat
Ağır makineler
Gayrimenkul Yatırımı
Sigorta Brokerliği
Enerji
Altyapı danışmanlık hizmetleri
31 Aralık 2007 tarihinde ilişikteki konsolide mali tablolar aşağıdaki grup şirketlerinin konsolidasyonuyla hazırlanmıştır:
Afken İnşaat
Akınısı
Afken GYO
IBS
Akfen Gayrimenkul Geliştirme
Akfen Gayrimenkul Yatırımları
Akfen Enerji
Akfen Altyapı
Sahiplik
oranı (%)
99.84
100.00
29.37
37.00
99.87
50.25
50.25
84.80
Yönetimdeki
sahiplik oranı
100.00
100.00
72.76
58.00
100.00
100.00
100.00
100.00
Temel
faaliyeti
İnşaat
Ağır makine
Sigorta Brokerliği
Enerji
(ii) İştirakler
Grup’un şirket faaliyetleri üzerinde kontrol yetkisine sahip bulunmamakla birlikte mali ve faaliyet politikaları üzerinde önemli etkiye sahip olduğu
kuruluşlardır. Önemli etkinin Grup’un söz konusu kuruluşun yönetiminde yüzde 20 ile yüzde 50 arası oy hakkı bulunması durumunda oluştuğu
öngörülmüştür. İştirakler özsermaye yöntemi ile muhasebeleştirilirler. Konsolide mali tablolar, iştiraklerin mali tablolarında Grup’un muhasebe
politikaları ile ilgili gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra Grup’un iştiraklerin gelir ve giderlerindeki payını önemli etkinin başladığı tarihten bittiği
tarihe kadar içermektedir.
Eğer Grup’un zarardaki payı iştirak tutarını aşarsa, Grup’un iştirakteki payı (varsa uzun vadeli yatırımları da içermek suretiyle) sıfırlanır ve eğer
Grup’un iştirak adına herhangi bir taahhüdü veya iştirak adına yapılmış ödemesi yoksa ilave zararların kayıtlara alınması durdurulur.
31 Aralık 2008 tarihinde ilişikteki konsolide mali tablolar aşağıda belirtilen özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen grup şirketlerinin
konsolidasyonuyla hazırlanmıştır:
TAV Havalimanları Holding AŞ (“TAV Havalimanları”)
TAV Yatırım Holding AŞ (“TAV Yatırım”)
Artı Döviz AŞ (“Artı Döviz”)
Hyper Foreign Trade Holland N.V. (“Hyper Foreign”)
Sahiplik
oranı (%)
21.69
42.50
27.81
42.50
Temel
faaliyeti
Havalimanı İşletmeciliği
İnşaat ve Havaalanı İşletmeciliği
Döviz Bürosu
Ticaret
31 Aralık 2007 tarihinde ilişikteki konsolide mali tablolar aşağıda belirtilen özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen grup şirketlerinin
TAV Havalimanları
TAV Yatırım
Tepe Akfen Reformer S.P. Zoo (“TAR”)
Artı Döviz
Hyper Foreign
Sahiplik
oranı (%)
21.37
42.50
25.96
42.50
41.29
Temel
faaliyeti
İnşaat ve Havaalanı İşletmeciliği
Gayrimenkul
Döviz Bürosu
Ticaret
85
(iii) Müşterek yönetime tabi ortaklıklar
Müşterek yönetime tabi ortaklıklar, Grup’un ortak kontrolüne tabi, sözleşmeye dayanan anlaşma ile kurulan ve stratejik, finansal ve operasyonel
kararlar için oybirliği gereken şirketlerdir. Müşterek yönetime tabi ortaklıklar, özkaynak yöntemine tabidir ve başlangıç olarak maliyetinden tutulur.
Konsolide mali tablolar, Grup’un müşterek yönetime tabi ortaklıkların, muhasebe politikalarını Grup’un kullandığı ile uyumlu hale getirebilmek için
yapılan düzeltmeler sonrasındaki, gelir, gider ve özsermayelerindeki payını, ortak kontrolün başladığı tarihten kontrolün ortadan kalktığı tarihe
kadar içermektedir.
31 Aralık 2008 tarihinde ilişikteki konsolide mali tablolar aşağıda özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen ortaklık girişimi şirketlerinin
Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği AŞ (“MIP”)
Tüvtürk Kuzey Taşıt Muayene İstasyonları Yapım ve İşletim AŞ (“Tüvtürk Kuzey”)
Tüvtürk İstanbul Taşıt Muayene İstasyonları İşletim AŞ (“Tüvtürk İstanbul”)
PSA Akfen Liman İşletmeciliği ve Yönetim Danışmanlığı AŞ (“PSA Turkey”)
Task Tepe Akfen Su Kanalizasyon Yatırım Yapım ve İşletme AŞ (“Task Su”)
Russian Propert Investment B.V. (“RPI”)
Russian Hotel Investment B.V. (“RHI”)
Sahiplik
oranı (%)
50.00
33.33
32.56
49.99
49.97
50.00
50.00
Temel
faaliyeti
Araç Muayene İstasyonları
Danışmanlık
Su Arıtma Tesis İnşası
ve İşletmeciliği
Otel ve Ofis Binası İnşaatı
Otel Yatırımları
31 Aralık 2007 tarihinde ilişikteki konsolide mali tablolar aşağıda özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen ortaklık girişimi şirketlerinin
MIP
Tüvtürk Kuzey
Tüvtürk İstanbul
PSA Turkey
Maksel İnşaat
Sahiplik
oranı (%)
50.00
31.05
26.85
42.40
24.96
Temel
faaliyeti
Danışmanlık
İnşaat
(iv) Ortak kontrol altındaki işletme birleşmeleri
Bir işletme birleşmesinde birleşmeye taraf olan işletmelerin nihai kontrol hakkına sahip ortakları birleşme öncesi ve birleşme sonrası aynıysa, bu
satın alma işlemi ortak kontrol altındaki işlemler olarak tanımlanmıştır. Ortak kontrol altındaki işletme birleşmeleri defter kayıtlarındaki değerleri
ile finansal tablolara yansıtılmıştır. Ortak kontrol altındaki işletmenin satın alınmasında, satın alan şirketin, işletme birleşmesinin etkilerinin, önceki
dönem tarihli mali tablolara yansıtılmasına zorunlu olmamakla birlikte izin verilmiştir.
(v) Konsolidasyon esnasında elenen işlemler
Konsolide mali tabloların hazırlanması aşamasında grup içi yapılan işlemler, grup içi bakiyeler ve grup içi işlemlerden dolayı oluşan gerçekleşmemiş
gelirler karşılıklı olarak elenmektedir. İştiraklerle yapılan işlemlerden kaynaklanan gerçekleşmemiş gelirler Grup’un iştirakteki payı oranında
iştirakten elenmiştir. Herhangi bir değer düşüklüğü söz konusu değilse gerçekleşmemiş zararlar da gerçekleşmemiş kârlar gibi elenmektedir.
86
(b) Hiperenflasyonist ekonomilerde muhasebeleştirme
Türkiye’de 2005 yılı enflasyonun izlendiği bir yıl olmuştur. Enflasyon oranındaki azalan eğilim ve son üç yıldaki ekonomik büyüme gibi faktörlerdeki
kabul edilir pozitif eğilimler, finansal ve ekonomik stabilizasyon ve azalan faiz oranları nedeniyle 1 Ocak 2006’dan itibaren UMS 29 kapsamında
Türkiye hiperenflasyonist olmayan bir ülke olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle UMS 29 uygulamaları 2006 yılında sona erdirilmiştir.
(c) Yabancı para
(i) Yabancı para cinsinden yapılan işlemler
Yabancı para işlemler ilgili Grup şirketlerinin fonksiyonel para birimlerine işlemin gerçekleştiği tarihteki kurdan çevrilmişlerdir. Yabancı para
cinsinden olan parasal varlık ve yükümlülükler raporlama tarihindeki kurlardan fonksiyonel para birimine çevrilmişlerdir. Yabancı para cinsinden olan
fiili maliyetleriyle ölçülen parasal olmayan varlıklar ve yükümlülükler, işlem tarihindeki kurdan çevrilir. Çevrimle oluşan kur farkları gelir tablosunda
kayıtlara alınır.
Grup şirketleri kullanım alanları çok fazla olduğu için veya ilgili Grup şirketlerinin faaliyetlerine önemli etkide bulunduğu ve bu şirketlerle ilgili
önemli ekonomik olay ve durumları yansıttığı için fonksiyonel para birimi olarak Dolar, Avro veya YTL’yi kullanmaktadırlar. Mali tablolardaki
kalemleri ölçmek için kullanılan para birimi hariç kullanılan tüm para birimleri yabancı para olarak adlandırılmaktadır. UMS 21 ( Döviz oranlarındaki
değişmelerin etkisi )’ in ilgili hükümlerine göre fonksiyonel para birimleriyle hesaplanmamış işlemler ve bakiyeler ilgili para birimleriyle tekrar
hesaplanır. Grup raporlama para birimi olarak YTL kullanmaktadır.
Grup’un raporlama para biriminden farklı fonksiyonel para birimi ile belirtilen Grup şirketlerinin aktif ve pasifleri, bilanço tarihindeki kurdan
Grup’un raporlama para birimine çevrilir. Bu grup şirketlerinin gelir ve giderleri dönemin ortalama döviz kurundan raporlama para birimine çevrilir.
Öz sermaye kalemleri maliyet değerinden raporlanır. Yabancı para birimi farklılıkları öz sermayede, “Yabancı para çevirim farkı” (YPÇF) altında
gösterilir. İlgili Grup şirketleri tamamen veya kısmen elden çıkarıldığında YPÇF’ deki ilgili miktar gelir tablosuna transfer edilir.
YTL/ABD Doları ve YTL/Avro döviz kurları yıl sonları itibariyle aşağıdaki gibidir:
YTL/ABD Doları
YTL/Avro
31 Aralık 2008
1.5123
2.1408
31 Aralık 2007
1.1647
1.7102
(ii) Yurtdışı faaliyetler
İktisaptan dolayı oluşan makul değer düzeltmeleri ve şerefiye dahil olmak üzere yurtdışı faaliyetlerin varlık ve yükümlülükleri raporlama tarihindeki
kurlardan YTL’ye çevrilir. Yurtdışı faaliyetlerin gelir ve giderleri ilgili dönemdeki ortalama kurlardan YTL’ye çevrilir.
Yabancı para çevrim farkları özkaynaklar altında kayıtlara alınır. Bu tarz farklar özkaynaklar altında yabancı para çevrim farklarında kayıtlara alınır.
Yurtdışı faaliyetlerin kısmen veya tamamen satılması durumunda yabancı para çevrim farklarındaki ilgili tutar kâr veya zarara transfer edilir.
Önceden öngörülemeyen ve planlanmamış bir şekilde gerçekleşen yurtdışı işlemlerden, parasal kalemlerden oluşmuş alacak ve borç kaynaklı
yabancı para çevrim gelir ve giderleri yabancı işlemlerin bir parçası şeklinde tanımlanarak, doğrudan sermayede bulunan yabancı para çevrim farkları
hesabında kayıt altına alınır.
87
(d) Finansal araçlar
(i) Türev olmayan finansal araçlar
Türev olmayan finansal araçlar, özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirakler, diğer yatırımlar, ticari ve diğer alacaklar, ilişkili taraflardan
alacaklar, hazır değerler, ticari ve diğer borçlar, finansal borçlar ve ilişkili taraflara borçları kapsar.
Türev olmayan finansal araçlar, makul değerlerine doğrudan satın almayla ilişkilendirilebilecek maliyetlerin eklenmesiyle kayıtlara alınırlar. İlk
kayıttan sonra, türev olmayan finansal araçlar aşağıdaki şekilde değerlenir:
Hazır değerler
Hazır değerler, nakit, banka mevduatları ve diğer hazır değerleri kapsar.
Finansal gelir ve giderlerin muhasebeleştirilmesi not 3 (r)’de anlatılmıştır.
Satılmaya hazır finansal varlıklar
Grup’un hisse senetleri satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflanır. İlk kaydın ardından, aktif bir piyasada oluşmuş belirli bir piyasa değeri
olmayan ve makul değeri güvenilir şekilde ölçülemeyen satılmaya hazır finansal varlıklar, konsolide finansal tablolarda değer düşüklüğü zararının
maliyetinden düşülmesi şeklinde gösterilir.
Diğer
Diğer türev olmayan finansal araçlar, etkin faiz oran yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyetinden değer düşüklükleri düşülerek değerlenir.
(ii) Risk yönetimi amacıyla elde tutulan türev finansal araçlar
Grup, yabancı para ve faiz risklerine maruz kalmaktan korunmak için türev finansal araçlar kullanmaktadır. Türevler ilk olarak makul değerleriyle
kayıtlara alınır ve türevlere atfolunan ilgili işlem maliyetleri oluştuğu zaman gelir tablosuna kaydedilir. İlk kayıtlara alınmasına müteakiben, türevler
makul değerleriyle ölçülür ve oluşan değişimler aşağıdaki şekilde muhasebeleştirilir.
Nakit akım riskinden korunma
Nakit akım riskinden korunma amaçlı tasarlanan türev korunma aracının makul değerindeki değişiklikler, doğrudan özkaynaklarda riskten
korunmanın etkin olduğu ölçüde kayıtlara alınır. Riskten korunmanın etkin olmadığı durumlarda makul değerdeki değişiklikler kâr veya zararda
muhasebeleştirilir.
Riskten korunma araçları, riskten korunma muhasebesi kıstaslarına artık uymuyorsa, süresi dolmuşsa veya satıldıysa, sona erdirildiyse veya ifa
edilmişse, riskten korunma muhasebesi ileriye yönelik olarak durdurulur. Önceden özkaynaklara kaydedilen birikmiş kâr veya zararlar tahmini
işlemin gerçekleşmesine kadar özkaynaklarda kalır. Eğer riskten korunmaya konu olan kalem finansal olmayan varlık ise, özkaynaklara kaydedilen
tutar kayıtlara alındığında ilgili varlığın kayıtlı değerine transfer edilir. Diğer durumlarda ise özkaynaklarda kayıtlara alınan tutar kâr veya zarara
riskten korunmaya konu olan kalem kâr veya zararı etkilediğinde transfer edilir.
88
(iii) Sermaye
Adi hisse senetleri
Adi hisse senetleri, sermaye olarak sınıflandırılmaktadır. Adi hisse senetleri ihracına doğrudan atfolunan maliyetler, vergi etkisi netlenerek,
özkaynaklardan azalış olarak kayıtlara alınır.
Sermayenin geri alımı (Şirketin kendi hisseleri)
Ödenmiş sermaye olarak kayıtlara alınan paylar tekrar geri alındığı zaman, ödenen tutar, geri satın almaya atfolunabilecek maliyetlerin vergi
etkisi düşüldükten sonraki tutarı da kapsayacak şekilde özkaynaklardan düşer. Geri alınan paylar özkaynaklardan azalma olarak gösterilmektedir.
Söz konusu paylar satıldığı ya da tekrar ihraç edildiği zaman, edinilen tutar sermaye artırımı olarak kaydedilmekte ve sonuçta ortaya çıkan işlem
fazlalığı/(eksikliği) geçmiş yıl kârlarına transfer edilmektedir.
(e) Maddi duran varlıklar
(i) Kayıtlara alma ve değerleme
31 Aralık 2005 tarihine kadar alımı yapılan maddi duran varlıklar, 31 Aralık 2005 tarihindeki YTL cinsinden UMS 29’a uygun olarak enflasyon
etkilerinden arındırılmış olacak şekilde düzeltilmiştir. Buna göre, maddi duran varlıklar enflasyona tabi tutulmuş maliyet değerlerinden, birikmiş
amortisman değerleri ve değer düşüklüğü karşılığı (bakınız: muhasebe politikaları 3k) düşüldükten sonraki değer ile gösterilmektedir.
Maliyet ilgili varlığın iktisabıyla direk ilişkili harcamaları ifade etmektedir. Grup tarafından inşa edilen varlıkların maliyeti malzeme maliyeti, direk
işçilik ve o varlığı Grup’un kullanımına hazır hale gelmesiyle direk ilişkili maliyetleri ve parçaların sökümü, yer değiştirmesi ve üzerinde bulundukları
alanın eski haline getirilmesine ilişkin maliyetleri içermektedir. İlgili ekipmanın kullanılabilmesiyle ilgili satın alınan yazılım, o ekipmanın parçası
olarak aktifleştirilir.
Maddi duran varlıkları oluşturan kalemler farklı ekonomik ömürlere sahipler ise maddi duran varlıkların ayrı kalemleri (temel bileşenler) olarak
muhasebeleştirilir.
Maddi duran varlıkların elden çıkarılmasıyla ilgili kazanç veya kayıplar, elden çıkarma tutarı ile varlığın kayıtlı değerinin karşılaştırılması ile belirlenir
ve gelir tablosunda, “Diğer faaliyet gelirleri” altında kayıtlara alınır. Yeniden değerlenmiş varlıklar satıldığında, yeniden değerleme artışları
fonundaki tutarlar, geçmiş yıllar kârlarına aktarılır.
(ii) Yatırım amaçlı gayrimenkullere sınıflama
Bir mülk ileride yatırım amaçlı gayrimenkul olarak kullanılmak üzere inşa edilmişse inşaat ve geliştirme süresi boyunca maddi duran varlık olarak
kaydedilir ve makul değerin belirlendiği tarihten itibaren yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılır. Makul değerdeki artış/azalış gelir
tablosuna kaydedilir.
Eğer bir mülk, sahibi tarafından kullanılma durumundan, yatırım amaçlı gayrimenkul durumuna gelmişse, o mülk makul değeri ile ifade edilip
yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflandırılır. Makul değer belirlemesinde oluşan herhangi kazanç özkaynaklarda, herhangi bir zarar ise doğrudan
doğruya gelir tablosunda kayıtlara alınır.
(iii) Müteakip maliyetler
Maddi duran varlıkların herhangi bir parçasını değiştirmekten dolayı oluşan ve araştırma ve bakım onarım maliyetlerini de içeren giderler söz konusu
maddi duran varlığın gelecekteki ekonomik faydasını arttırıcı nitelikte ise aktifleştirilebilirler. Değişen parçaların kayıtlı değerleri kayıtlardan
çıkarılır. Diğer tüm giderler oluştukça, gelir tablosunda muhasebeleştirilir.
89
(iv) Amortisman
Maddi duran varlıklar, varlıkların tahmin edilen faydalı ömürlerine göre satın alma tarihi veya kurulma tarihleri esas alınarak eşit tutarlı, doğrusal
amortisman yöntemi kullanılarak amortismana tabi tutulmakta ve gelir tablosuna kaydedilmektedir. Arazi ve arsalar, amortismana tabi değildir.
Cari dönemde ve önceki dönemdeki ekonomik ömürler aşağıdaki gibidir:
Açıklama
Binalar
Döşeme ve demirbaşlar
Makine ve cihazlar
Taşıtlar
Yıl
50
3-10
4-40
5-10
Özel maliyetler doğrusal amortisman yöntemi ile ilgili kiralama süreleri üzerinden amortismana tabi tutulur.
Amortisman yöntemleri, ekonomik ömürler ve kalan değerler raporlama tarihinde yeniden değerlendirilir.
(f) Maddi olmayan duran varlıklar
(i) Şerefiye
Şerefiye (negatif şerefiye), bağlı ortaklık, iştirak ve müşterek yönetime tabi ortaklık iktisaplarında oluşur.
Şerefiye, iktisap edilenin tanımlanabilir varlık, yükümlülük ve şartlı yükümlülüklerinin net makul değerinin Grup’un iktisap maliyetinin iktisap ettiği
payını aşan kısmı ifade etmektedir. Aşan kısmın eksi olduğu durumlarda (negatif şerefiye), bu fark derhal gelir tablosunda muhasebeleştirilir.
Azınlık haklarından iktisaplar
Bağlı ortaklıktaki azınlık haklarından yapılan iktisaplardan oluşan şerefiye ilave yatırımın maliyetinin işlem tarihinde iktisap edilenin işlem
tarihindeki net aktif değerini aşan kısmını ifade eder.
Müteakip değerleme
Şerefiye, tarihsel maliyetten birikmiş değer düşüklüğü (bakınız: muhasebe politikaları 3k) indirildikten sonraki hali ile ifade edilir. Özsermaye
yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerde ise, şerefiyenin kayıtlı değeri iştirakin kayıtlı değeri üzerine yansıtılır.
(ii) Geliştirme maliyetleri
Geliştirme çalışmaları yeni üretilecek veya geliştirilmekte olan bir ürün için yapılan plan ve süreçleri içerir. Geliştirme harcamaları ancak; maliyetleri
gerçeğe uygun şekilde ölçülebiliyorsa, ürün teknik ve ticari açıdan uygulanabilir ise, gelecekte ekonomik fayda sağlayacağı bekleniyorsa ve Grup
geliştirme çalışmalarını tamamlama, ürünü kullanma ve satma için yeterli kaynaklara sahip ise aktifleştirilebilir. Aktifleştirilen harcamalar,
hidroelektrik santral projeleri için gerekli hidroelektrik enerji üretim lisansını almaya yönelik yapılan harcamalardır. Geliştirme maliyetleri projeleri
tamamlandığında lisanslara transfer edilecektir.
(iii) Alt işletim bedeli
Sınırlı ekonomik ömrü olan alt işletim bedeli tarihsel maliyetten birikmiş itfa payları düşülerek kayda alınır. Alt işletim bedelinin itfası taşıt
muayene istasyonları 26 Nisan 2008 (Adana), 4 Ağustos 2008 (Mersin) ve 16 Ağustos 2008 (Hatay) tarihleri itibariyle açıldıktan sonra başlamıştır.
İtfa süresi 14 Ağustos 2027 yılına kadar sona erecektir. Maliyet alt işletim bedelinin iktisabıyla direk ilişkili olan finansal maliyetleri içermektedir.
(iv) Diğer maddi olmayan duran varlıklar
Grup tarafından iktisap edilen ve sınırlı ekonomik ömrü olan diğer maddi olmayan duran varlıklar tarihsel maliyetten birikmiş itfa payları ve birikmiş
değer düşüklüğü (bakınız: muhasebe ilkeleri 3k) düşüldükten sonra yansıtılır. Diğer maddi olmayan duran varlıkların çoğu lisans hakları ve bilgisayar
programlarından oluşmaktadır.
90
(v) Müteakip harcamalar
Sonradan ortaya çıkan diğer masraflar söz konusu maddi duran varlığın gelecekteki ekonomik faydasını arttırıcı nitelikte ise aktifleştirilebilirler.
İçeriden oluşturulan şerefiye ve markalarla ilgili olanlar dahil tüm diğer giderler oluştukça kâr ve zararda kayıtlara alınır.
(vi) İtfa payları
Şerefiye hariç itfa payları, maddi olmayan duran varlığın ekonomik ömrü boyunca doğrusal itfa yöntemiyle gelir tablosuna kullanıma hazır olduğu
tarihten itibaren kaydedilir.
Maddi olmayan duran varlıkların tahmini ekonomik ömürleri aşağıdaki gibidir:
Lisanslar
Alt işletim bedeli
Diğer maddi olmayan duran varlıklar
Yıl
49
20
3-5
(g) Yatırım amaçlı gayrimenkuller
Yatırım amaçlı gayrimenkuller, kira geliri, sermaye değer artışı veya her ikisini birden elde etmek için tutulan mülkiyetlerdir. Yatırım amaçlı
gayrimenkuller, gerçeğe uygun değer ile muhasebeleştirilmektedir. Konuyla ilgili yetkiye ve gerekli mesleki birikime sahip ve söz konusu yatırım
amaçlı gayrimenkullerin sınıf ve yeri hakkında güncel bilgisi bulunan bağımsız bir değerleme şirketi her yıl bu gayrimenkulleri değerlendirmektedir.
Makul değer, değerleme tarihinde, bilgili ve istekli bir alıcı ile satıcı arasında söz konusu varlığın piyasa koşullarında, el değiştirmesi sonucunda
ortaya çıkması beklenen tahmini piyasa değeridir.
Makul değerlemeler, gelecekteki toplam net kira alacakları ve giderleri dikkate alınarak hesaplanmıştır.
Makul değerleme çalışmaları, uygun olduğu takdirde, kiracıların veya faaliyet ödemelerini yapmakla sorumlu olanların kredibilitesi, yatırım amaçlı
gayrimenkullerin bakım ve sigortalarının kiralayan ve kiracı arasındaki dağılımı ve yatırım amaçlı gayrimenkullerin ekonomik ömürleri dikkate
alınarak yapılmıştır. Kira yenileme dönemlerinde gerekli tüm bilgilendirmelerin zamanında yapıldığını varsayılmıştır.
Yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değer değişikliklerinden kaynaklanan kazanç veya zarar, oluştuğu dönemde konsolide gelir
tablosunda gösterili. Yatırım amaçlı gayrimenkullerden elde edilen kira gelirlerinin muhasebeleştirilmesi Not 3.o’da belirtilmiştir.
Grup operasyonel kiralamaları veya sermaye değerlemelerini ya da her ikisini de uyguladığı durumlarda operasyonel kiralama altındaki gayrimenkul
faizi gayrimenkul bazında sınıflanır ve muhasebeleştirir. Yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflanan operasyonel kiralamadan kaynaklanan
herhangi gayrimenkul faizi makul değerinden kaydedilir.
Yapılmakta olan yatırım amaçlı gayrimenkuller
Yapılmakta olan gayrimenkul yatırımları, maddi varlıklar içerisinde gösterilmiş olup ve ekteki mali tablolara maliyet bedelleri ile yansıtılmıştır.
Bu varlıklar, inşası tamamlanana kadar maddi duran varlıklar içerisinde izlenmeye devam edilmekte, inşası tamamlandığında ise yatırım amaçlı
gayrimenkullere sınıflandırılıp, yatırım amaçlı gayrimenkuller kaleminde belirtilen değerleme standartlarına göre muhasebeleştirilmektedir.
Transfer tarihindeki makul değer ile maliyet arasındaki fark, gelir tablosuna yansıtılmaktadır.
Bu varlıkların satın alma ve inşa sürecindeki oluşan tüm maliyetler ile sonradan ortaya çıkan diğer masraflar söz konusu varlığın gelecekteki
ekonomik faydasını arttırıcı nitelikte ise aktifleştirilmektedir.
Yapılmakta olan gayrimenkul yatırımlar ile doğrudan ilişkilendirilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlığın maliyetine dahil edilmektedir. Aktifleştirme,
bu varlıklar ile ilgili harcamaların ve finansman giderlerinin oluşmaya başladığı andan, varlıkların nihai kullanımına hazır hale getirilmesine kadar
sürdürülmektedir. Eğer yapılmakta olan gayrimenkul yatırımlarının defter değeri, bu varlıkların geri kazanılabilir tutarından düşük ise, bu varlıklar
için değer düşüklüğü karşılığı ayrılmaktadır. Aktifleştirme oranı, yapılmakta olan gayrimenkul yatırımları ile ilişkilendirilen finansal borçların güncel
faiz oranları veya bu gayrimenkuller için yapılan genel fonlamanın ortalama oranıdır.
91
(h) Kiralama işlemleri
Kiralayan durumunda Grup
Mülkiyete ait risk ve kazanımların önemli bir kısmının kiracıya ait olduğu kiralama işlemi, finansal kiralama olarak sınıflandırılır. Diğer bütün
kiralamalar faaliyet kiralaması olarak sınıflanır. Finansal kiralamalarda kiracılardan alacaklar miktarı, şirketin net kiralamalara yaptığı yatırım
miktarı kadar alacak olarak kaydedilmektedir. Finansal kiralama geliri şirketin devam eden kiralama işlemlerinden gelen net yatırımındaki sabit
dönemsel getiri oranını yansıtması için muhasebe dönemlerine dağıtılmıştır.
Faaliyet kiralama gelirleri, kira dönemi boyunca doğrusal yöntem ile gelir tablosuna kaydedilir. Operasyonel kiralamayı düzenlerken ve kirayla ilgili
anlaşırken oluşan başlangıç direk giderler kiralanan varlığın defter değerine eklenir ve kira süresince doğrusal yöntem baz alınarak kaydedilir.
Kiracı durumunda Grup
Faaliyet kiralama giderleri, kira dönemi boyunca doğrusal yöntem ile gelir tablosuna kaydedilir. Bir operasyonel kiralamaya girmek için teşvik olarak
alınmış ve alacak faydalar da kira dönemi boyunca bir doğrusal yöntem ile dağıtılır.
(i) Stoklar
Stoklar, maliyet ve net gerçekleşebilir değerden düşük olanıyla gösterilir. Maliyetler direkt malzeme ve stokların son haline getirilmesi için
katlanılan diğer maliyetleri içermektedir. Stok maliyetleri ağırlıklı ortalama yöntemiyle hesaplanmaktadır. Net gerçekleşebilir değer, normal işletme
koşullarında oluşacak tahmini satış fiyatından tahmin edilen satış masrafları ve satışa hazır duruma getirmek için katlanılacak maliyetler düşülerek
bulunmaktadır.
Ticari mal stoklarının ve ticari gayrimenkul maliyetinin belirlenmesinde, inşaat şirketlerinde özel maliyetlendirme yöntemi kullanılmaktadır.
Ticari gayrimenkul, ticari amaçla elde tutulan arsa ve binalardan oluşmaktadır.
(j) Devam eden inşaat sözleşmeleri
Devam eden inşaat işleri inşaat sözleşmelerine ilişkin rapor tarihine kadar gerçekleştirilen iş için müşteriden alınması beklenen, faturalanmamış
brüt tutarları ifade etmektedir. Devam eden inşaat işleri maliyete kayıtlara alınan kazançlardan faturalanmış kısımların eklenmesi ve kayıtlara
alınan zararların düşülmesinden sonraki hali ile ifade edilir. Maliyet, belirli projelerle ilgili tüm harcamaları ve Grup’un normal faaliyet kapasitesi
çerçevesinde sözleşme faaliyetleri ile ilgili sabit ve değişken genel üretim giderlerinden dağıtımı içermektedir.
Devam eden inşaat sözleşmeleri konsolide bilançoda ticari ve diğer alacaklar içerisinde sınıflandırılmaktadır. Eğer müşterilerden tahsilatlar kayıtlara
alınan geliri aşmışsa, oluşan fark konsolide bilançoda ertelenmiş gelirler olarak sunulur.
“Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar” kalemi, faturalandırılmış tutarın üzerinde gerçekleşen geliri göstermektedir. “Devam eden inşaat
sözleşmelerinden borçlar” kalemi ise gerçekleşen gelirin üzerinde faturalandırılmış tutarı göstermektedir.
92
(k) Değer düşüklüğü
(i) Finansal varlıklar
Her raporlama döneminde, finansal varlıklarda nesnel kayıtlara dayanan değer düşüklüğü gerektiren durum olup olmadığı değerlendirilir. Bir finansal
varlığın tahmin edilen gelecekteki nakit akımlarının olumsuz olarak etkilendiğini gösteren bir veya birden fazla nesnel kanıt olması durumunda,
değer düşüklüğüne uğradığı kabul edilir.
İtfa edilmiş maliyet ile gösterilen finansal varlıktaki değer düşüklüğü finansal varlığın kayıtlı değeri ile gelecekteki beklenen nakit akımların orijinal
etkin faiz oranı ile bugünkü değerine indirgenmesi arasındaki farkı ifade eder. Satılmaya hazır finansal varlıktaki değer düşüklüğü cari dönem UFRS
net sermayesine referans vererek hesaplanır.
Önemli tutardaki finansal varlıklar değer düşüklüğü testine ayrı ayrı tabi tutulurlar. Geriye kalan finansal varlıklar benzer kredi riski özelliğini taşıyan
gruplar halinde topluca değerlendirilir.
Bütün değer düşüklükleri kâr veya zararlarda kayıtlara alınır. Satılmaya hazır finansal varlıklardan oluşan ve özkaynaklarda takip edilen birikmiş
zararlar gelir tablosuna transfer edilirler.
Değer düşüklüğünün geri çevrimi eğer geri çevrim objektif olarak değer düşüklüğünün kayıtlara alınmasından sonra gerçekleşen bir olaya
bağlanabilirse yapılır. İtfa edilmiş maliyet ile ölçülen finansal varlıklar ve borçlanma senetlerinden oluşan satılmaya hazır finansal varlıklardaki değer
düşüklüğünün geri çevrilmesi kâr veya zarardan yapılır. Sermaye araçlarından oluşan satılmaya hazır finansal varlıklardaki değer düşüklüğünün geri
çevrilmesi doğrudan özkaynaklardan yapılır.
(ii) Finansal olmayan varlıklar
Grup’un yatırım amaçlı gayrimenkulleri, stoklar ve ertelenmiş vergi varlıkları haricindeki finansal varlıkları için her raporlama tarihinde, söz konusu
varlıkların kayıtlı değerine ilişkin değer düşüklüğü olduğuna dair herhangi bir gösterge olup olmadığı incelenmektedir. Eğer böyle bir gösterge
mevcutsa, o varlığın geri kazanılabilir tutarı tahmin edilir. Sonsuz ömürleri olan veya kullanıma hazır hale gelmemiş şerefiye ve maddi olmayan
duran varlıkların geri kazanılabilir tutarları her raporlama tarihinde değerlendirilir.
Bir varlığın veya nakit yaratan birimin geri kazanılabilir tutarı kullanımdaki değeri veya makul değerden satış masraflarının düşüldükten sonraki
değerinden yüksek olanı ifade eder. Kullanım değeri, söz konusu varlığın beklenen gelecekteki nakit akışlarının cari piyasa koşullarında paranın
zaman değeriyle söz konusu varlığın risklerini yansıtabilecek olan vergi öncesi iç verim oranı ile iskonto edilmesi suretiyle hesaplanır. Değer
düşüklüğü testi için, varlıklar mevcut kullanımları sonucunda sağladıkları nakit girişlerine göre, diğer varlıkların sağladıkları nakit girişlerinden
bağımsız olarak, daha küçük gruplar haline getirilir. İşletme birleşmelerinden sağlanan şerefiye, değer düşüklüğü testi için, birleşmeden sağlanacak
sinerjiden faydalanabilmek amacıyla nakit yaratabilecek birimlere tahsis edilir.
Bir varlığın veya nakit yaratan birimlerinin kayıtlı değeri geri kazanılabilir tutarı aşıyorsa değer düşüklüğü kayıtlara alınır. Diğer varlıklardan veya
gruplardan bağımsız olarak nakit akımı yaratan en küçük ayrıştırılabilir varlık grubu nakit yaratan birim olarak tanımlanır. Değer düşüklükleri gelir
tablosuna kaydedilir. Nakit yaratan birimler kapsamında kayıtlara alınan değer düşüklüğü ilk olarak birimlere tahsis edilen şerefiyenin kayıtlı
değerinden ve sonra birimdeki (birim grubu) diğer varlıkların kayıtlı değerinden orantısal olarak düşülür.
Şerefiye üzerindeki değer düşüklüğü karşılığı geri çevrilmez. Geçmiş dönemlerde değer düşüklüğüne uğrayan diğer varlıkların değer düşüklüğünde
azalma ya da bitiş olup olmadığı her raporlama döneminde test edilir. Geri kazanılabilir tutarın belirlenmesinde kullanılan tahminlerde değişiklik
söz konusu ise, değer düşüklüğü geri çevrilir. Eğer değer düşüklüğü kayıtlara alınmadıysa, değer düşüklüğü bir varlığın kayıtlı değerinin söz konusu
varlık için belirlenecek olan kayıtlı değerinin amortisman ve itfa payları düşüldükten sonraki tutarını aşmayacak kadar ters çevrilir.
93
(l) Satılmak üzere elde tutulan duran varlıklar
Satılmak üzere elde tutulan duran varlıklar (veya varlık ve yükümlülüklerden oluşan satılacaklar grubu) devamlı kullanımdan ziyade öncelikle satış
yoluyla tahsil edilecekler varsayımından ötürü satılmak üzere duran varlıklar olarak sınıflanırlar. Satılmak üzere elde tutulan varlık sınıflamasından
önce varlıklar (veya satılacaklar grubunun bileşenleri) Grup’un muhasebe politikaları doğrultusunda derhal değerlendirilir. Bundan sonra, genellikle
varlıklar (veya satılacaklar grubu) kayıtlı değer ile satış maliyetlerinin makul değerden düşüldükten sonraki değerinden düşük olan ile gösterilir.
Satılacaklar grubundaki değer düşüklüğü öncelikle şerefiyeye tahsis edilir ve sonra Grup’un muhasebe politikalarına uygun olarak stoklara, finansal
varlıklara, ertelenmiş vergi varlıklarına ve yatırım amaçlı gayrimenkullere herhangi bir zararın tahsis edilmemesi durumu hariç orantısal olarak
geriye kalan varlık ve yükümlülüklere tahsis edilir. Satılmak üzere elde tutulan varlık olarak ilk sınıflamanın yapıldığı tarihteki değer düşüklükleri,
değerlemedeki müteakip kazançlar veya kayıplar kâr veya zararlara kaydedilir. Herhangi birikmiş değer düşüklüğünü geçen kazançlar kayıtlara
alınmaz.
(m) Çalışanlara sağlanan faydalar
(i) Kıdem tazminatı karşılığı
Türkiye’deki mevcut Türk İş Kanunu gereğince, Grup, çalışanların emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışanlarına belirli miktarlarda ödeme yapmakla
yükümlüdür. Kıdem tazminatı karşılığı Grup’un çalışanlarının emekli olması durumunda gelecekte tahmini muhtemel yükümlülüğünün bugünkü
değerini ifade etmektedir. Kıdem tazminatı karşılığı tüm çalışanlar bu tür bir ödemeye tabi tutulacakmış gibi hesaplanmış olup konsolide mali
tablolarda tahakkuk esası ile yansıtılmıştır. Kıdem tazminatı karşılığı, Hükümet tarafından açıklanan kıdem tazminatı tavanına göre hesaplanmıştır.
31 Aralık 2008 ve 2007 tarihleri itibariyle kıdem tazminatı tavanları sırasıyla 2,173 YTL ve 2,030 YTL tutarındadır.
Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na göre, şirketlerin belirli fayda planlarını istatistikî değerleme yöntemlerine göre hesaplamaları
gerekmektedir. Buna göre, ilişikteki konsolide mali tablolardaki toplam yükümlülüğü bulmak için kullanılan emeklilik tahminlerinin olasılığını
hesaplarken 31 Aralık tarihleri itibariyle kullanılan temel varsayımlar aşağıdaki gibidir:
İskonto oranı
Emeklilik tahmini için kullanılan çalışan devri oran aralığı
2008
%
6.26
14-27
2007
%
5.71
3-15
Yukarıdaki tahmini maaş artış oranı hükümetin yıllık enflasyon beklentisi göz önünde bulundurularak belirlenmiştir.
(n) Karşılıklar
Grup, geçmiş olaylardan kaynaklanan hukuki veya zımni bir yükümlülüğün bulunduğu, bu yükümlülüğün yerine getirilmesi için ekonomik fayda
içeren kaynakların Grup’tan çıkmasının muhtemel olduğu ve söz konusu yükümlülük tutarının güvenilir bir biçimde tahmin edilebildiği durumlarda,
ilgili yükümlülük için karşılık ayırmaktadır. Karşılıklar gelecekte olması beklenen nakit akımlarının, paranın zaman değerinin etkisi ve bu
yükümlülüğe ait riskler göz önünde bulundurularak bulunacak olan vergi öncesi bir oranla iskonto edilmesi suretiyle hesaplanır.
94
(o) Gelirler
(i) İnşaat sözleşmeleri
Sözleşme gelirleri sözleşmede anlaşılan ilk tutara ilave olarak sözleşme işlerindeki değişimleri, sebebiyet vereceği muhtemel gelir tutarıyla sınırlı
olarak ve güvenilir olarak ölçülebilmesi koşuluyla talep ve teşvik ödemelerini içermektedir. İnşaat sözleşmelerinin neticeleri güvenilir bir şekilde
tahmin edildiği zaman sözleşme geliri ve giderleri gelir tablosuna sözleşmenin tamamlanma yüzdesi dikkate alınarak orantısal olarak kaydedilir.
Sözleşme gelirleri ve giderleri, sözleşmenin tamamlanma yüzdesine göre gelir tablosuna kaydedilir.
Tamamlanma oranı gerçekleşen sözleşme maliyetlerinin tahmini toplam sözleşme maliyetine oranı olarak değerlendirilmektedir. İnşaat
sözleşmelerinin neticeleri güvenilir bir şekilde değerlendirilmediği zaman, sözleşme gelirleri oluşan sözleşme maliyetlerinin geri kazanılabilir
tutarına kadar kayıtlara alınır. Bir sözleşmeye ilişkin beklenen zarar doğrudan gelir tablosuna kaydedilir.
Maliyet artı kâr kontratların cirosu gelir gider tablosunda sözleşmeye bağlı olarak geri alınabilir nitelikteki masraflara kâr marjı veya sabit getiri
oranı eklenerek tanınır.
(ii) Araç muayene gelirleri ve maliyetleri
Araç muayene gelirleri verilen hizmet bedelinden oluşmaktadır. Hizmet bedeli servisin verildiğinde gelir tablosunda gelir olarak kaydedilir.
Müşterilere servis verildiğinde, nakit olarak tahsil edilmektedir. Araç muayene gelirinin maliyeti amortisman, personel gideri ve taşeron
giderlerinden oluşmaktadır. Grup, katılım bedeli olarak operasyonel aktivitelerinden oluşan gelirin ilk 3 yıl için %37’sini, 4 ile 10 yılları arası için
%47’lik kısmını ve geri kalan yıllar için de %70’ini gelir paylaşımı adı altında Tüvtürk Güney’e ödemektedir. Bunun karşılığında Tüvtürk Güney,
AIH’den tahsil edilen katılım bedellerinin sırayla ilk 3 yıl için %30’unu, 4 ile 10 yılları arası için %40’ını ve geri kalan yıllar için %50’lik kısmını devlete
devlet hakkı olarak ödemektedir.
(iii) Komisyonlar
Grup bir işlem içerisinde asıl faaliyeti yerine bir aracı kapasitesi ile faaliyet ediyorsa, kayıtlara alınan gelir Grup’un yaptığı net komisyon tutarıdır.
(iv) Kira gelirleri
Yatırım amaçlı gayrimenkullerden alınan kira gelirleri kira sözleşmesi müddetince doğrusal yöntem kullanılarak gelir tablosuna alınır.
(v) Gayrimenkul satışları
Gayrimenkul satışlarından elde edilen gelirler, risk ve faydaların alıcıya transfer edilmesi halinde gelir tablosuna kaydedilir.
Gelir, alınan ya da alınabilecek bedelin makul değeri ile ölçülür.
(vi) Diğer işletmeler
Mamul satışından oluşan gelir, tahsil edilecek paranın veya alacağın makul değerinden iadeler ve karşılıklar, satış iskontoları ve ciro primleri
düşüldükten sonra kayıtlara alınır. Gelir önemli risk ve faydaların satın alana geçtiği zaman, tahsilatın mümkün olduğu, ilgili maliyetler ve olası
iadelerin güvenilir bir şekilde ölçülebildiği durumlarda ve yönetimin satılan mal ile ilgisinin kalmadığı durumlarda kayıtlara alınır.
Risk ve ödüllerin transferi her bir satış sözleşmesinin şartlarına göre değişmektedir.
Teslim edilen hizmetlerden gelirler, raporlama tarihinde işlemin tamamlanma oranına göre gelir tablosuna kaydedilir.
(p) Devlet teşvikleri
Devlet teşvikleri, ilk olarak elde edilmesi için gerekli şartların yerine getirileceğine ve teşviğin Grup tarafından elde edilebileceğine dair makul
bir güvence oluştuğunda ertelenmiş kazançlar olarak kaydedilir. Devlet teşvikleri gelir tablosunda katlanılacak maliyetler için kullanılacak devlet
teşviğinin sistematik bir biçimde aynı dönemlerde eşleştirilmesi suretiyle kayıtlara alınır. Grup’un varlık maliyetini tazmin eden teşvikler ise
sistematik bir biçimde varlığın ekonomik ömrü süresince gelir tablosuna alınır.
95
(q) Kira ödemeleri
Operasyonel kiralama kapsamında yapılan ödemeler doğrusal yöntemle kira sözleşmesi müddetince gelir tablosuna kaydedilir. Alınan kira teşvikleri
toplam kira giderinin ayrılmaz bir parçası olarak kira sözleşmesi boyunca kayıtlara alınır.
(r) Finansman gelir ve giderleri
Finansman gelirleri faiz gelirleri ve kur farkı gelirlerinden oluşmaktadır. Faiz geliri etkin faiz yöntemiyle tahakkuk edildikçe kâr veya zarara
kaydedilir.
Finansman giderleri, finansal borçların faiz giderlerinden, kur farkı giderlerinden ve riskten korunma araçlarından oluşan ve kâr veya zarara
kaydedilen zararlardan oluşmaktadır. Bütün borçlanma maliyetleri varlıklar aktifleşme kriterlerini sağlamazsa etkin faiz yöntemiyle kâr veya zarara
kaydedilir.
Bütün borçlanma maliyetleri varlıklar aktifleşme kriterlerini sağlamazsa etkin faiz yöntemiyle kâr veya kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi
önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilen borçlanma
maliyetleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmektedir. Yatırımla ilgili kredinin henüz
harcanmamış kısmının geçici süre ile finansal yatırımlarda değerlendirilmesiyle elde edilen finansal yatırım geliri aktifleştirmeye uygun borçlanma
maliyetlerinden mahsup edilir.
Kur farkı gelir ve giderleri net olarak raporlanır.
(s) Vergi
Dönemin vergi karşılığı, cari yıl vergisi ve ertelenmiş vergiyi içermektedir. Dönemin vergi karşılığı, özkaynaklarda kayıtlara alınan kalemlerin
özkaynaklarda kayıtlara alınan vergileri haricinde kâr veya zarara kaydedilir.
Cari yıl vergi yükümlülüğü, dönem kârının vergiye tabi olan kısmı üzerinden ve raporlama tarihinde geçerli olan vergi oranları ile hesaplanan vergi
yükümlülüğünü ve geçmiş yıllardaki vergi yükümlülüğü ile ilgili düzeltme kayıtlarını içermektedir.
Ertelenen vergi, bilanço yöntemi kullanılarak, varlık ve yükümlülüklerin mali tablolarda yer alan kayıtlı değerleri ile vergi matrahında kullanılan
değerleri arasındaki vergi indirimine konu olmayan şerefiye ve muhasebeye ve vergiye konu olmayan ve ilk defa kayıtlara alınan varlık ve
yükümlülük farkları hariç geçici farklar üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi şerefiyenin ilk defa kayıtlara alınmasında, işletme birleşmesi olmayan
işlemlerdeki ne mali kârı ne de ticari kârı etkileyen varlık ve yükümlülüklerin ilk kayıtlara alınmasında, yakın bir gelecekte geri çevrilmesi muhtemel
olmayan iştiraklerdeki ve müşterek yönetime tabi ortaklıklarla ilgili farklarda kayıtlara alınmaz. Ertelenmiş vergi, raporlama tarihinde geçerli olan
kanunlara dayanarak, geçici farkların geri çevrildiklerinde uygulanması beklenen vergi oranları ile hesaplanır. Ertelenmiş vergi varlığı ve ertelenmiş
vergi yükümlülüğü, kanunen vergi varlıkları ve vergi yükümlülüklerinin mahsuplaştırılmasına ilişkin bir yasal hak olması ve ertelenmiş vergilerin aynı
mali otoriteye bağlı olması durumunda ve ertelenmiş vergi varlıklarının elde edilmesi ve ertelenmiş vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesinin eş
zamanlı olması durumunda mahsuplaştırılabilmektedir.
Ertelenmiş vergi varlığı, gelecekte geçici farkların kullanılabilmesini sağlayacak vergilendirilebilir kârların gerçekleşmesinin muhtemel olduğu ölçüde
kayıtlara alınır. Ertelenmiş vergi varlığı her raporlama döneminde incelenir ve ilgili vergi avantajının gerçekleşme ihtimalinin muhtemel olmadığı
kapsama kadar kayıtlı değeri indirilir.
Satılmaya hazır varlıkların makul değer ölçümlerinden ve nakit akım riskten korunmalarından kaynaklanan ertelenmiş vergiler, özkaynaklara
kaydedilir ve daha sonra, kayıtlara alınan diğer ertelenmiş kazançlarla birlikte gelir tablosunda kayıtlara alınır.
96
(t) Bölümlere göre finansal raporlama
Bölüm, tabi olduğu risk ve karşılıklar diğer bölümlerden farklı olan ürün ve hizmetleri sağlayan (işletme bölümleri) veya ürün ve hizmetleri belirli
bir ekonomik çevreye (coğrafi bölümler) sağlayan Grup’un ayrıştırılabilir bileşenini ifade eder. Bölüm bilgileri, Grup’un işletme ya da coğrafik
bölümlenmesine göre sunulur. Grup’un bölümlere göre raporlama formatı “iş bölümleri”ne göredir. İş bölümleri Grup yönetimi ve iç raporlama
yapısına göre şekillenir.
Bölümler arası fiyatlandırma genel olarak piyasa koşullarına uygun fiyatlarla gerçekleştirilmiştir.
Bölüm faaliyet kârı, varlıkları ve yükümlülükleri doğrudan bir bölüme ait olan ya da makul bir şekilde dağıtılabilen kalemleri içerir. Dağıtılmamış
varlıklar ertelenmiş vergi varlığı, peşin ödenmiş vergiler ve finansal olmayan bölümlerin faiz getirili varlıklarından oluşur. Dağıtılmamış
yükümlülükler, ertelenmiş vergi yükümlülüğü, ödenecek vergiler ve finansal olmayan bölümlerin faiz giderli yükümlülüklerinden oluşur.
Bölüm yatırım harcamaları maddi duran varlık ve şerefiye haricindeki maddi olmayan duran varlıkların dönem içinden alımından oluşan
maliyetlerden oluşmaktadır.
(u) Uygulamada olmayan yeni standartlar ve yorumlar
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle uygulamada olmayan çeşitli yeni standartlar, standartlara güncellemeler ve yorumlar bulunmakta olup konsolide mali
tabloların hazırlanmasında bu uygulamalar dikkate alınmamıştır:
UFRS 8 Faaliyet Bölümleri bölümlere göre raporlamaya “yönetimsel yaklaşım” getirmektedir. Grup’un 2009 konsolide mali tablolarında zorunlu
olacak olan UFRS 8, bölümlere göre raporlama bilgilerinin Grup’un faaliyetleri ile ilgili karar veren mercilerin her bölümün performansı ve kaynakların
bölümlere tahsisi değerlemesi için incelediği dahili raporları baz alarak sunulmasını gerektirmektedir. Şu anda Grup, sektörel bölümlere göre bölüm
bilgisi sunmaktadır (bakınız: dipnot 6). Grup, yeni standardın konsolide finansal tablolar üzerindeki etkisini belirleme aşamasındadır.
Yeniden düzenlenmiş UMS 23 Borçlanma Maliyetleri, kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar için doğrudan
ilişkilendirilen borçlanma maliyetleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar varlığın maliyetine dahil edilmesini zorunlu hale
getirmektedir. Yeniden düzenlenmiş UMS 23, Grup’un 2009 konsolide mali tabloları için zorunlu hale gelecektir. Grup u standardın konsolide mali
tablolar üzerindeki etkisini belirleme aşamasındadır.
UFRYK 13 Müşteri Sadakat Programları müşterileri için sadakat programları uygulayan ve bu programlara katılan şirketlerle ilişkilidir. Müşterilerin
ücretsiz ya da indirimli ürünler ya da hizmetler gibi ödüller hak ettiği programlarla ilgilidir. UFRYK 13, Grup’un 2009 mali tablolarında zorunlu hale
gelecektir. Grup, yorumlamanın konsolide mali tablolara etkisi olmayacağını tahmin etmektedir.
Gözden geçirilmiş UMS 1 Finansal Tabloların Sunumu (2007) bir dönem içindeki ortaklara ait her türlü özkaynak kalemlerindeki değişimi hariç,
özkaynaklardaki değişimi gösteren kapsamlı gelir tablosu tanımını getirmektedir. Toplu kapsamlı gelir tablosu gelir tablosu ve özkaynaklardaki
ortaklık dışı değişimleri tek bir tablo olarak etkin bir şekilde birleştirerek ya da gelir tablosu ve kapsamlı gelir tablosu olarak sunulabilir. Grup’un 2009
mali tablolarında zorunlu olacak gözden geçirilmiş UMS1’in konsolide finansal tablolarda önemli bir etkisinin olmayacağı beklenmektedir.
UMS 32 Finansal Araçlar: Sunum ve UMS 1 Mali Tabloların Sunumu-İflas Halinde Cayılabilir Finansal Araç ve Yükümlülükler cayılabilir araçların
ve bir şirketin diğer bir tarafa tasfiye halinde şirketin net aktiflerinin belirli bir oranını vermeyi zorunlu kılan araçlar belirli şartlar sağlandığında
özkaynaklara sınıflanır. Grup’un 2009 mali tablolarında zorunlu olacak olan ve istenilirse işletmelerin daha önce uygulamaya başlaması hakkı saklı
kalmak koşuluyla değişikliğin konsolide finansal tablolarda önemli bir etkisinin olacağı beklenmemektedir.
97
Gözden geçirilmiş UFRS 3 İşletme Birleşmeleri (2008) Grup’un operasyonlarında gerekli olma ihtimali olan aşağıdaki değişiklikleri içermektedir:
-
-
-
-
-
Çoğu satın almaların işletme birleşmeleri olarak değerlendirilebileceği şekilde iş tanımı genişletilmiştir.
Şarta bağlı karşılıklar bilanço tarihi sonrası değişiklikleri de kapsamak üzere makul değerleriyle ölçülür ve değişimler kâr veya zararda kaydedilir.
Hisse ve borç ihraç maliyetleri hariç olmak üzere işlem maliyetleri katlanıldığı anda giderleştirilir.
Satın alınan tarafın önceden mevcut olan payı makul değeriyle ölçülür ve kâr ya da zarar gelir tablosuna kaydedilir.
Kontrol dışındaki, azınlık, paylar ya makul değeriyle ölçülür ya da satın alınan tanımlanabilir varlık ya da yükümlülükteki payı oranında işlem kaydedilir.
Grup’un 2010 konsolide finansal tablolarında zorunlu olacak olan gözden geçirilmiş UFRS 3 geleceğe dönük olarak uygulanacak ve konsolide finansal
tablolarda önemli etkisi olmayacağı düşünülmektedir.
UMS 27; Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar standardında yapılan değişiklikler (2008), Grubun bir bağlı ortaklığı üzerindeki kontrolünü
kaybetmediği şartlar altında sahiplik oranında gerçekleşen değişimlerin özkaynaklarda muhasebeleştirmesini gerektirmektedir. Grup, bağlı ortaklığı
üzerindeki kontrolü kaybettiğinde ise önceki bağlı ortaklıkta kalan paylar gerçeğe uygun değeri ile ölçülerek oluşan farklar kâr/zarar tablosunda
muhasebeleştirilir. Grup’un 2010 konsolide finansal tablolarında zorunlu olacak değişikliklerin konsolide Finansal tablolarda bir etkisinin olmayacağı
beklenmektedir.
UFRS 2; Hisse Bazlı Ödemeler-Hakediş Koşulları ve İptaller hakediş koşulları tanımını belirlemekte, hakediş koşulları dışı kavramları belirlemekte
ve hakediş dışı koşulların makul değer tarihinde yansıtılmasını ve hakediş dışı koşulların ve iptallerin muhasebe kayıtlarını gerektirmektedir. UFRS
2 üzerindeki değişiklikler Grup’un 2009 mali tablolarında geçmiş dönük uygulamasıyla birlikte zorunlu olacaktır ve konsolide finansal tablolarda
önemli bir etkisinin olacağı beklenmemektedir.
UFRYK 16 Yabancı Faaliyetlerdeki Net Yatırımların Riskten Korunması aşağıdaki konuları açıklamaktadır:
-
-
-
Net yatırımların riskten korunması, ana kuruluşun para birimi ile yabancı faaliyetin para birimi arasında oluşan kur farklarına ve yabancı faaliyetlerin net varlıklarına eşit ya da net varlıklarından azına eşit bir tutarda uygulanabilir.
Riskten koruma aracı, riskten korunan yabancı faaliyet hariç olmak üzere grup içindeki herhangi bir şirkette olabilir.
Riskten koruma faaliyetinden çıkılması durumunda, riskten koruma aracına ait etkin olması beklenen birikmiş kayıp ya da kazanç kâr ya da zarara kaydedilir.
Yorum, kademe kademe konsolidasyon yöntemini uygulayan bir kuruma, direk konsolidasyon uyguluyormuş gibi net yatırımların çıkışına bağlı
olarak kâr veya zarara sınıflanan birikmiş çevrim farklarının belirlenmesine yönelik muhasebe politikasını kullanma hakkı vermektedir. Grup’un 2009
mali tablolarında zorunlu olacak olan UFRYK 16 ileriye dönük olarak Grup’un mevcut riskten koruma ilişkilerinde ve net yatırımlarında uygulanmakta
ve konsolide finansal tablolar üzerinde bir etkisinin olması beklenmemektedir.
UFRYK 15 Gayrimenkul Şirketlerinde İnşaat Sözleşmesi gayrimenkul geliştiriciler arasında inşası tamamlanmadan satılan apartmanlar ya da
evlerin satışından sağlanan gelirin kayda alınmasına ilişkin hükümlerin muhasebeleşmesini standart hale getirecektir. Yorum 1 Ocak 2009
tarihinden itibaren hazırlanacak yıllık finansal tablolar için geçerli olacaktır. UFRYK 15’in konsolide finansal tablolar üzerindeki önemli bir etkisi
beklenmemektedir.
UMS 39 Finansal Araçlar: Kayıtlara Alma ve Değerleme-Uygun Riskten Korunma Unsurları’na yapılan düzenlemeler bir riskten korunma ilişkisinin
belirlenmesinde risk ya da ilgili nakit akımlarının uygun olup olmadığını belirleyen prensiplerin uygulanmasını açıklamaktadır. Düzenlemenin
Grup’un 2009 mali tablolarında geçmişe dönük uygulamasıyla birlikte zorunlu olacaktır ve konsolide finansal tablolar üzerinde bir etkisinin olması
beklenmemektedir.
UFRYK 17 Nakit Olmayan Varlıkların Sahiplerine Dağıtılması şirketlerin dağıtılan bir takım nakit olmayan varlıkların makul değer üzerinden
değerlenmesini ilgili varlığın kayıtlı değeri ile dağıtılan varlığın makul değeri arasındaki farkın kâr veya zarara kaydedilmesini gerektirmektedir.
UFRYK 17, nakit olmayan varlıkların dağıtımına ilişkin yükümlülüğün nasıl ne zaman kaydedilmesi konularını ve ilgili yükümlülüğün nasıl ortadan
kalkacağını açıklamaktadır. Bu kapsamdaki işlemler makul değeri üzerinden ölçülmelidir. UFRYK 17, 1 Haziran 2009 ve sonraki dönemlerde
uygulanacaktır. UFRYK 17’nin erken uygulaması ancak UFRS 3 İşletme Birleşmeleri (2008) UMS 27 Konsolide ve Ayrı Finansal Tablolar (2008)
ve UFRS 5’ e yapılan değişikliklerin birlikte uygulanmasıyla mümkündür. Yorumun Grup’un konsolide finansal tablolarında bir etkisinin olacağı
beklenmemektedir.
98
UFRYK 18 Varlıkların Müşterilerden Transferi Maddi duran varlıkları (bunları almak için gerekli olan nakdi) müşterilerinden sağlayan kurumlara, bu
varlıkların transferi konusunda açıklık getirmektedir. UFRYK 18, 1 Haziran 2009 ve sonraki tarihlerde alınan varlıkların transferlerinde ileriye dönük
olarak uygulanır. Erken uygulamaya bu transferlerin gerçekleştiği tarihte gerekli değerlemelerin yapıldığı ve diğer bilgilerin sağlandığı durumlarda
izin verilmektedir. Yorumun konsolide finansal tablolar üzerinde bir etkisinin olacağı beklenmemektedir.
UMS 36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü standardında yapılan değişiklikler, satış maliyetleri düşülmüş gerçeğe uygun değerinin indirgenmiş nakit
akımlarına göre belirlendiği durumlarda kullanım değeri hesaplamasına eşdeğer olan dipnotların verilmesini gerektirmektedir. Söz konusu değişiklik,
1 Ocak 2009 tarihinden itibaren hazırlanacak yıllık finansal tablolar için yürürlüğe girecek olup, Grup’un konsolide finansal tabloları üzerinde bir
etkisinin olması beklenmemektedir.
4 Makul değerlerin belirlenmesi
Grup’un çeşitli muhasebe politikaları ve açıklamaları hem finansal hem de finansal olmayan varlık ve yükümlülüklerde makul değerin belirlenmesini
gerektirmektedir. Makul değerler değerleme ve/veya açıklama amacıyla aşağıdaki yöntemlerle belirlenmektedir. Uygulanabilir olması halinde,
makul değerlerin belirlenmesinde kullanılan varsayımlar ilgili varlık veya yükümlülüğe ilişkin dipnotlarda ilave bilgi sunulmuştur.
(a) Maddi duran varlıklar
İşletme birleşmeleri neticesinde kayıtlara alınan maddi duran varlıkların makul değeri piyasa değerleri esasına dayanmaktadır. Maddi duran varlığın
piyasa değeri, değerlemenin yapıldığı tarihte istekli bir alıcının ve istekli bir satıcının piyasa koşullarına uygun fiyatlarla değiştirilmesini sağlayan, iki
tarafın bilgisi dahilinde, ihtiyatlı davranılan ve zorlama olmayan pazarlama neticesinde belirlenen tahmini tutardır.
Diğer maddi duran varlıkların makul değerleri maliyet değeri olarak belirlenmiş ve yaklaşık olarak taşınan değerlerini gösterdiği dikkate alınmıştır.
(b) Maddi olmayan duran varlıklar
İşletme birleşmeleri neticesinde kayıtlara alınan maddi olmayan duran varlıkların makul değeri piyasa değerleri esasına dayanmaktadır. Maddi
olmayan duran varlığın piyasa değeri, değerlemenin yapıldığı tarihte istekli bir alıcının ve istekli bir satıcının piyasa koşullarına uygun fiyatlarla
değiştirilmesini sağlayan, iki tarafın bilgisi dahilinde, ihtiyatlı davranılan ve zorlama olmayan pazarlama neticesinde belirlenen tahmini tutardır.
Diğer maddi olmayan duran varlıkların makul değerleri maliyet değeri olarak belirlenmiş ve yaklaşık olarak taşınan değerlerini gösterdiği dikkate
alınmıştır.
(c) Yatırım amaçlı gayrimenkuller
Grup’un yatırım amaçlı gayrimenkul portföyü her sene dışarıdan, bağımsız, gerekli profesyonel özelliklere sahip, değerlenen varlığın yeri ve
kategorisi hakkında güncel deneyime sahip değerleme şirketi tarafından değerlenir. Makul değer, değerlemenin olduğu tarihte istekli bir alıcının
ve istekli bir satıcının piyasa koşullarına uygun fiyatlarla el değiştirilmesini sağlayan, iki tarafın bilgisi dahilinde, ihtiyatlı davranılan ve zorlama
olmayan pazarlama neticesinde belirlenen tahmini tutardır.
Aktif bir piyasada güncel fiyatların olmaması durumunda, değerlemeler kiralama yoluyla elde edilecek toplam tahmini nakit akımları dikkate
alınarak yapılır. Yıllık net nakit akımlarına nakit akımlarının doğasında olan risk getirisi uygulanarak mülkün değerlemesine ulaşılır.
Değerlemeler, uygun olduğu ölçüde, faal olarak yeri kullanan veya kirayı karşılamakla yükümlü veya yere yerleşmesi muhtemel kiracı türünü ve
piyasadaki kiracıların kredi itibarını; Grup ile kiralayan arasındaki bakım ve sigorta sorumluluklarının tahsisi ve gayrimenkulün kalan ekonomik
ömürlerini yansıtır. Artışa yönelik kira değerlendirmeleri ve yenilemelerinin beklemede olması durumunda, tüm ihtar ve gerekli olduğu durumlarda
karşı ihtarların geçerli şeklide ve uygun zamanda gerçekleştirildiği varsayılmaktadır.
(d) Stoklar
İşletme birleşmeleri neticesinde iktisap edilen stokların makul değeri normal faaliyet sürecinde tahmini satış fiyatından ürünün tamamlanma ve
satış masrafları ve ürünün tamamlanması ve satılması için gereken çaba baz alınarak bulunacak makul bir kâr marjı düşüldükten sonra kalan tutarı
ifade eder.
99
(e) Ticari ve diğer alacaklar
Devam eden inşaat sözleşmeleri hariç ticari ve diğer alacakların makul değeri gelecekteki nakit akımlarının raporlama tarihindeki piyasa faiz oranları
ile indirgenmesiyle bulunacak değer olarak tahmin edilmektedir.
(f) Hisse senetleri ve borçlanma senetleri
Makul değeriyle ölçülen ve gelir tablosuyla ilişkilendirilen finansal varlıklar, vadeye kadar elde tutulacak yatırımlar ve satılmaya hazır finansal
varlıkların makul değeri raporlama tarihindeki piyasa fiyatı kullanılarak belirlenir. Vadeye kadar elde tutulacak yatırımların makul değeri açıklama
amacıyla belirlenir.
(g) Türevler
Faiz haddi “swap”ların makul değeri aracı kotasyonlarına dayanır. Bu kotasyonlar her sözleşmenin şartlarına ve vadelerine göre değerleme tarihinde
benzer bir araçtaki piyasa faiz oranları kullanılarak tahmini gelecekteki nakit akımlar iskonto edilerek makul olup olmadığı test edilir.
(h) Türevsel olmayan finansal yükümlülükler
Dipnotlarda sunum amacıyla hazırlanan makul değer bilgisi, gelecekteki anapara ve faiz nakit akımlarının raporlama tarihindeki piyasa faiz oranları
ile bugünkü değere indirgenmesi ile hesaplanmaktadır. Ticari ve diğer borçların makul değerleri maliyet değeri olarak belirlenmiş ve yaklaşık olarak
taşınan değerlerini gösterdiği dikkate alınmıştır.
5 Finansal risk yönetimi
(a) Genel
Grup, finansal araçların kullanımına bağlı olarak aşağıdaki risklere maruz kalabilmektedir:
• kredi riski
• likidite riski
• piyasa riski
Bu not, Grup’un yukarıda belirtilen her bir riske maruz kalma durumunu, Grup’un bu riskleri ölçme ve yönetme konusundaki amaç ve yöntemlerini ve
Grup’un sermaye yönetimini açıklamaktadır. Daha detaylı niteliksel açıklamalar, konsolide mali tabloların içinde mevcuttur.
Grup’un risk yönetimi vizyonu, Grup’un amaçlarını etkileyecek değişkenlerin ve belirsizliklerin tanımlanması, önlemsel yaklaşım ve en uygun
adımların atılması, yatırımcıların risk seçimlerine uygun olarak bu adımların uygulanmasının denetlenmesi şeklinde tanımlanmaktadır.
100
Kurumsal risk yönetimi faaliyetleri aşağıdaki alanlarda bir bütün halinde grup içinde yürütülür:
•
•
•
•
•
•
•
Kurumsal Risk Yönetimi politika ve standartlarının belirlenmesi,
Risk yönetim kültürünün ve kabiliyetlerinin geliştirilmesi, ortak bir dil haline getirilmesi,
Gerek işler gerekse yeni yatırımların risk analizlerinin yapılması,
Risklerin yeni yatırım, şirket, sektör ve grup bazında raporlanması ile üst düzey bir yönetim aracı oluşturulması,
Risk limitlerinin ve faaliyet planlarının belirlenmesi,
Faaliyetlerin uygulamaya geçirilmesine destek verilmesi,
Stratejik süreçlere risk yönetimi açısından destek olunması.
Akfen Grup’un risk yönetim çalışmaları Akfen Holding İcra Kurulu Başkanı (“CEO”) ve Yönetim Kurulu’nun gözetimi altında yürütülmektedir.
Yönetim Kurulu, yatırımcıların risk tercihlerini belirler, risk yönetimi uygulamalarının yerine getirildiğinden emin olur. Kurumsal risk yönetimi
konusunda son sorumluluk Akfen Holding CEO’suna aittir.
(b) Kredi riski
Kredi riski, bir müşteri veya karşı tarafın finansal araç sözleşmesindeki yükümlülüklerini yerine getirmemesi riskidir ve müşterilerden alacaklarından
ve yatırım senetlerinden kaynaklanır.
Grup’un maruz kaldığı kredi riski, her bir müşterinin bireysel karakteristik özelliklerinden etkilenir. Grup’un müşteri tabanının demografik yapısının,
müşterinin faaliyet gösterdiği endüstrinin ve ülkenin oluşturduğu temerrüt riskini de içeren, kredi riski üzerinde etkisi vardır. Grup inşaat,
gayrimenkul, sigorta ve turizm işlerinde faaliyet göstermektedir ve Grup şirketlerinin coğrafi olarak kredi riski yoğunluğu başlıca Türkiye’dir.
Bu alanlarda faaliyet gösteren şirketlerin belirlemiş olduğu kredi politikası kapsamında her bir şirketin standart ödemesi, teslimat dönemleri ve
koşulları ile ilgili teklif sunulmadan önce her bir yeni müşterinin kredi itibarı bireysel olarak analiz edilmektedir.
Müşteri kredi riskinin gözlemlenmesinde müşteriler, müşterilerin sigorta şirketi, turizm acentesi, perakende veya son kullanıcılar olmasını da
kapsayacak şekilde, coğrafi konum, endüstri yapısı, ödeme profili, vade ve önceki finansal zorluklara göre gruplanır.
Grup, alacak portföyüne yönelik oluşan tahmini gider kayıplarını göstermek amacıyla değer düşüklüğü karşılığı ayırmıştır. Mahkemece ödeme aczine
düştüğü belirlenen alacaklar için Grup karşılık ayırmaktadır.
(c) Piyasa riski
Piyasa riski döviz kurundaki ve faiz oranlarındaki değişimlerin Grup’un gelir ve elde tuttuğu finansal araçları etkileyen riski ifade eder. Piyasa riski
yönetiminin amacı bir yandan kazançları optimize ederek kabul edilebilir parametreler içinde maruz kalınan piyasa riskini yönetmek ve kontrol
etmektir.
Kur riski
Grup, öncelikle Avro ve Amerikan Doları olmak üzere grup şirketlerinin fonksiyonel para birimleri haricinde yaptığı satışlardan, alımlardan ve
borçlanmalardan dolayı kur riskine maruz kalmaktadır.
Yabancı para birimlerindeki parasal varlık ve yükümlülükler açısından gerekli olduğunda kısa vadeli dengesizlikleri Grup spot oranlardan yabancı para
alım satımı yaparak kur riskine maruz kalmayı kabul edilebilir seviyede tutar.
Yabancı paralardan bilançoda oluşan kur riskini asgariye indirmek için Grup bazen atıl olan nakitlerini yabancı para olarak tutar.
101
Faiz oranı riski
Grup’un faaliyetleri, banka borçlanmalarının %43’ü (31 Aralık 2007: %68) değişken faizli kredilerden oluşmasına bağlı olarak, faiz oranlarındaki
dalgalanma riskine maruzdur. Grup ayrıca değişken faizli kredileri, çeşitli değişken oran göstergelerinin tekrar fiyatlandırılması sonucu oluşan
farklılıklar, için riske maruz kalmaktadır. Risk yönetiminin amacı piyasa faiz oranlarını Grup’un işletme politikaları ile uyumlu tutarak net faiz
gelirlerini optimize etmektir. Grup, ayrıca faiz oranı riskini azaltmak için vadeli faiz oranı takası gibi türev sözleşmeleri yapmaktadır.
(d) Likidite riski
Likidite riski, Grup’un yükümlülüklerini vadeleri geldiğinde yerine getirememesi riskidir. Grup’un likide yönetimi yaklaşımı mümkün olduğunca,
normal ve sıkıntılı durumlarda yükümlülüklerini vadesi geldiğinde ödeyebilmek amacıyla kabul edilemez zararlara uğramadan veya Grup’un itibarını
zarara uğratmadan, yeterli derecede likit bulundurmaktır.
Genellikle Grup’un diğer kurumsal bölümlerinde bulunan iştirakleri olası faaliyet giderleri, talep oranına bağlı olarak faaliyetlerinin karakteristiği de
göz önünde bulundurularak ve finansal yükümlülükleri de içerecek şekilde, fakat doğal afetler gibi öngörülemeyen olağandışı hallerin olası etkisi
istisnai olmak üzere karşılayacak derecede nakit bulundurma üzerine kurulmuştur.
Grup şirketleri, güncel ve olası ihtiyaçlarını fonlayabilme riskini yeterli sayıda kredi alınabilecek kuruluşun mevcudiyetiyle azaltmaktadır. Grup
şirketleri likidite riskini minimize etmek amacıyla yeterli derecede nakit ve uygun kredi limiti tutmaktadır.
6 Bölümlere göre finansal raporlama
Grup bünyesinde bulunan hemen hemen her şirket belirli bir endüstride çalışmaktadır. Buna göre, her bir kuruluşun mali tablolardaki her kaleminin
ilgili kuruluşun faaliyet gösterdiği endüstrisi ile ilgili olduğu göz önüne alınmıştır.
Grup’un ana işletme bölümleri aşağıdakiler gibidir:
İnşaat
İnşaat bölümünde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar esas olarak, altyapı ve bina inşaatı ve ilgili inşaat mühendisliği faaliyetlerinde yer almaktadır.
Gayrimenkul
Gayrimenkul bölümünde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar esas olarak, gayrimenkul, gayrimenkul projeleri ve diğer sermaye piyasası araçlarının
yatırım faaliyetlerinde yer almaktadır.
Enerji
Enerji bölümünde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar esas olarak, değişik sektörlerde inşaat ve enerji hizmeti faaliyetlerinde yer almaktadır.
Diğer
Diğer sektörlerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar esas olarak, turizm, sigorta ve makine üretimleri alanında faaliyetlerinde yer almaktadır. Akfen
Holding’de diğer bölümünde sınıflandırılmıştır.
102
31 Aralık 2008
Grup dışından sağlanan gelirler
Bölümler arası gelirler
Toplam bölüm gelirleri
Bölüm faaliyet sonuçları
Dağıtılamayan giderler
Faaliyet kârı
Net finansman giderleri
Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen
iştiraklerden gelir/(zarar) payı
Vergi gideri
Net dönem zararı
31 Aralık 2008
Bölüm varlıkları
Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirakler
Dağıtılamayan varlıklar
Toplam varlıklar
İnşaat
44,142
84,218
128,360
Gayrimenkul
15,268
15,268
Enerji
7,696
7,696
Diğer
14,831
644
15,475
Eliminasyon
(84,862)
(84,862)
Konsolide
81,937
81,937
9,582
111,085
(6,346)
(6,359)
(2,739)
105,223
(320)
104,903
(180,612)
-
(972)
(11,141)
11,276
-
(837)
(5,363)
(81,909)
İnşaat
242,027
8,719
Gayrimenkul
441,839
630
Enerji
216,944
61,682
Diğer
6,243
163,477
Eliminasyon
907,053
234,508
63,758
1,205,319
Bölüm yükümlülükleri
Dağıtılamayan yükümlülükler
32,564
23,945
5,258
41,410
103,177
760,540
863,717
Maddi duran varlık yatırımları
1,634
47,021
49,451
11,013
109,119
983
56
100
745
1,884
81
8
3,262
172
3,523
Amortisman
Maddi olmayan duran varlık itfa payları
103
31 Aralık 2007
Grup dışından sağlanan gelirler
Bölümler arası gelirler
Toplam bölüm gelirleri
Bölüm faaliyet sonuçları
Dağıtılamayan gelirler/giderler
Faaliyet kârı
Net finansman gelirleri
Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen
iştiraklerden zarar payı
Vergi geliri
Net dönem kârı
İnşaat
159,165
37,328
196,493
Gayrimenkul
50,737
13,193
63,930
Enerji
-
Diğer
18,449
(389)
18,060
Eliminasyon
(50,132)
(50,132)
Konsolide
228,351
228,351
89,187
119,085
(5,445)
94,810
(46,603)
251,034
6,013
257,047
9,344
-
-
-
-
(35,974)
(35,974)
999
231,416
31 Aralık 2007
Bölüm varlıkları
Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirakler
Dağıtılamayan varlıklar
Toplam varlıklar
İnşaat
226,831
-
Gayrimenkul
185,760
-
Enerji
154,521
-
Diğer
20,089
223,513
Eliminasyon
587,201
223,513
30,591
841,305
Bölüm yükümlülükleri
Dağıtılamayan yükümlülükler
(34,077)
(12,030)
(17,384)
(35,135)
(98,626)
(326,704)
(425,330)
Maddi duran varlık yatırımları
26,870
32,656
4,307
23,239
87,072
1,380
40
7
1,074
2,501
23
5
504
8
540
Amortisman
Maddi olmayan duran varlık itfa payları
104
7 Bağlı ortaklıkların ve azınlık paylarının iktisabı
Grup hidroelektrik santralleri yoluyla enerji üretimi yapmak için 12 Ocak 2007 tarihinde AkfenHes’i kurmuştur. 2007 yılında AkfenHes toplamda
20 adet hidroelektrik enerji üretimi projesi olan ve Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde bulunan 14 hidroelektrik enerji üretim şirketinin önemli oranda
hissesini almıştır.
31 Aralık 2007 tarihi itibariyle Grup’un aldığı hisselerin oranları aşağıda detaylandırılmıştır:
Alınan Şirketler
Beyobası Enerji Üretimi AŞ
BGT Mavi Enerji Elektrik Üretim Dağ. Paz. San. Ve Tic. AŞ
BT Bordo Elektrik Enerji Üretim Dağıtım Pazarlama AŞ
Güngör Elektrik Üretim AŞ
Elen Enerji Üretimi San. Ve Tic. AŞ
Enbatı Elektrik Üretim San. Ve Tic. AŞ
İdeal Enerji Üretimi San. Ve Tic. AŞ
Pak Enerji Üretimi San. Ve Tic. AŞ
Rize İpekyolu Enerji Üretim Dağ. Paz. San. Ve Tic. AŞ
Simer Enerji Üretimi San. Ve Tic. AŞ
TBK Enerji Elektrik Üretim Dağ. Paz. San. Ve Tic. AŞ
Yapıtek Enerji Elektrik Üretim AŞ
Yeni Doruk Elektrik Üretim ve Tic. AŞ
Zeki Enerji Elektrik Üretim Dağ. Paz. San. Ve Tic. AŞ
Alınan Hisseler (%)
96.00
50.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
98.00
50.00
100.00
100.00
100.00
Alım tarihinde Grup’un varlıkları ve yükümlülükleri üzerinde alımları aşağıda belirtilen etkileri olmuştur.
Hazır değerler
Ertelenmiş vergi yükümlülükleri
Net tanımlanabilir varlık ve yükümlülükler
Şerefiye
Nakit ödenen ve sağlanan
Satın alınan hazır değerler
Net nakit çıkışı
Alım öncesi
kayıtlı değer
4,567
6,284
4,399
11
(308)
14,953
Makul değer
düzeltmeleri
64,456
(12,891)
51,565
Alımda
yansıtılan değer
4,567
70,740
4,399
11
(12,891)
(308)
66,518
66,518
(11)
66,507
İktisap öncesi kayıtlı değerler, iktisabın hemen öncesinde UFRS’ye göre belirlenmiştir. İktisap ile kayıtlara alınan iktisap öncesi varlıkların,
yükümlülüklerin ve şarta bağlı yükümlülüklerin kayıtlı değerleri makul değerlerine yaklaşacak şekilde tahmin edilmiştir.
105
8 Gelirler
31 Aralık tarihinde sona eren yıllara ait gelirlerin dökümü aşağıdaki gibidir:
2008
46,418
14,970
11,365
7,696
1,208
280
81,937
İnşaat sözleşmelerinden elde edilen gelir
Yatırım amaçlı gayrimenkul kira geliri
Sigorta brokerlik komisyon geliri
Muayene geliri
Otel servis geliri
Konut satışları
Yatırım amaçlı gayrimenkul satışı
Diğer
2007
159,165
5,842
8,497
7,821
37,396
7,500
2,130
228,351
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle sona eren dönemde inşaat gelirlerindeki düşüş 2007 yılında biten projelerle ilgilidir. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle
sona eren dönemde proje gelirleri büyük ölçüde ilişkili şirketlerden oluşurken 31 Aralık 2007 tarihi itibariyle sona eren dönemde ise üçüncü taraflara
olan satışlardan oluşmaktadır.
Muayene geliri, Adana İçel Hatay Araç Muayene Hizmetleri Yapım İşletim A.Ş. (“AIH”) tarafından sağlanan araç muayene hizmetini (“AMH”)
kapsamaktadır. AIH, araç muayene hizmetini 26 Nisan 2008, 4 Ağustos 2008, 16 Ağustos 2008 tarihlerinde sırasıyla Adana, Mersin, Hatay illerinde
açılan istasyonlarda nakit esaslı olarak vermeye başlamıştır.
9 Diğer Gelirler
31 Aralık tarihinde sona eren yıllara ait diğer gelirlerin dökümü aşağıdaki gibidir:
Yatırım amaçlı gayrimenkul makul değer değişimi
Kira geliri
Menkul kıymet satış kârı
Konusu kalmayan karşılık
İştirak satış kârı
Diğer
Not
16
2008
117,345
2,143
446
221
785
120,940
2007
124,256
1,085
419
1,622
158,625
4,553
290,560
31 Aralık 2007 itibariyle iştirak satış kârı, TAV Havalimanları ve Akfen GYO hisselerinin halka ve THO BV’ye sırasıyla 138,655 YTL ve 19,970 YTL’ye
satışından kaynaklanmaktadır.
106
10 İdari Giderler
31 Aralık tarihinde sona eren yıllara ait idari giderlerin dökümü aşağıdaki gibidir:
Personel giderleri
Temsil giderleri
Diğer proje maliyetleri*
Danışmanlık giderleri
Kira giderleri
Amortisman giderleri
Seyahat giderleri
Vergi, resim ve harç giderleri
Aydınlatma. yakıt ve su giderleri
Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler
Diğer giderler
İdari giderler
2008
15,355
4,747
3,178
2,595
2,332
2,148
1,784
1,355
731
501
1,850
36,576
2007
12,010
4,277
4,152
972
1,014
2,537
1,424
2,897
1,449
3,982
3,898
38,612
(*) Diğer proje maliyetleri inşaat projeleriyle ilgili giderleri içermektedir. Bu maliyetler, projelerle direk eşleştirilemediği için proje bazlı
dağıtılmamıştır.
31 Aralık tarihinde sona eren yıllara ait toplam personel ve amortisman giderlerinin dökümü aşağıdaki gibidir:
Ücret ve maaşlar
Sosyal sigorta primleri
Kıdem tazminatı karşılık gideri
İzin karşılık gideri
Diğer
Toplam personel ve maaş giderleri
2008
15,743
1,793
31
18
276
17,861
2007
11,723
1,216
255
294
495
13,983
Toplam amortisman ve itfa payı gideri 5,407 YTL’dir. (2007: 3,041 YTL).
107
11 Diğer giderler
31 Aralık tarihinde sona eren yıllara ait diğer giderlerin dökümü aşağıdaki gibidir:
2008
1,889
1,554
4,193
1,500
927
437
10,500
Bağlı ortaklık satış zararı
Yatırım amaçlı gayrimenkul satış zararı
Yatırım amaçlı gayrimenkullerde değer düşüklüğü
Ticari amaçla elde tutulan gayrimenkul değer düşüklüğü
Karşılık giderleri
Tazminat giderleri
İştiraklerde değer düşüklüğü
Diğer
Diğer giderler
2007
32,094
2,831
2,585
1,510
188
39,208
Bağlı ortaklık satış zararı, 8 Ağustos 2008 tarihinde BGT’nin 979 adet hissesinin Akfen HES tarafından MNG Esmaş Elektro Sistemleri Mühendislik
Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye 170 YTL karşılığında satılmasından kaynaklanmaktadır. 1,889 YTL tutarında olan fark, 2,059 YTL olan yatırım maliyetinin
ve 170 YTL olan satış fiyatının neti olarak diğer giderlerin altında bağlı ortaklık satış zararı olarak gösterilmiştir.
31 Aralık 2008 itibariyle, yatırım amaçlı gayrimenkul değer düşüklüğünün 1,545 YTL’lik kısmı Kemercountry’de bulunan Villa’nın ve kalan 2,648
YTL’si ise IBIS Eskişehir Hotel Fitness Merkezi‘nin değerlemesinden kaynaklanmaktadır. 31 Aralık 2007 tarihi itibari ile sona eren yılda 32,094
YTL tutarında yatırım amaçlı gayrimenkul değer düşüklüğünün 30,633 YTL’lik kısmı Söğütözü 2270 Parsel no, Beynam/Ankara’da yatırım amaçlı
gayrimenkul olarak bulunan arsadan kaynaklanmaktadır. Ticari amaçla elde tutulan gayrimenkul değer düşüklüğü 20 no’lu dipnotta açıklanmıştır.
2007 yılındaki tazminat gideri Kuzey Kıbrıs’ta bulunan bir gazinoya ait kira sözleşmesinin feshinden oluşmaktadır.
İştiraklerde değer düşüklüğü 2007 yılında Batı Karadeniz ve Tekaş Elektrik’de oluşan değer düşüklüğünden kaynaklanmaktadır.
12 Finansman gelir ve gideri
Konsolide gelir tablosuna yansıtılan
31 Aralık tarihinde sona eren yıllara ait net finansman gelir ve giderinin dökümü aşağıdaki gibidir:
Finansal gider
Kur farkı zararı, net
Finansal giderler
Kazanılmamış finansman gideri, net
Finansal gelir
Kur farkı geliri, net
Faiz geliri
Kazanılmamış finansman geliri, net
Net finansman geliri/(gideri)
108
2008
2007
(129,762)
(50,960)
(3,195)
(183,917)
(22,548)
(22,548)
3,305
3,305
(180,612)
27,704
3,369
819
31,892
9,344
Özkaynaklara yansıtılan
Yabancı para çevrim farkları
Riskten korunma rezervi
2008
54,785
(63,418)
(8,633)
2007
(15,818)
(9,548)
(25,366)
31 Aralık 2008 itibariyle, MIP ve TAV’ın 2008 yılında yaptığı faiz oranlı “swap”larla ilgili olan 72,966 YTL’lik (31 Aralık 2007: 9,548 YTL) riskten
korunma rezervi özkaynaklara yansıtılmıştır.
31 Aralık 2008 itibariyle özkaynaklarda yansıtılan 54,785 YTL tutarındaki yabancı para çevrim farkları MIP, TAV Yatırım, RPI, RHI, ve TAV
Havalimanları’na ait mali tabloların Amerikan Doları ve Avro olan fonksiyonel para birimlerinin YTL raporlama para birimine dönüşülmesinden
oluşan yabancı para kur farkını içermektedir ( 31 Aralık 2007: 15,818 YTL MIP, TAV Yatırım, TAV Havalimanları ve TAR).
13 Vergi
Türkiye’de kurumlar vergisi oranı, kurumların ticari kazancına vergi yasaları gereğince indirimi kabul edilmeyen giderlerin ilave edilerek, vergi
yasalarında yer alan istisnaların indirilerek bulunacak yasal vergi matrahına uygulanan kurumlar vergisi oranı yüzde 20’dir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre, en az iki yıl süreyle sahip olunan iştiraklerin ve maddi duran varlıkların satışlarından elde edilen gelirlerin yüzde
75’i satış tarihinden itibaren beş yıl içinde sermaye artışında kullanılmak üzere özkaynak hesaplarına kaydedilmesi durumunda vergi istisnasına
konu olur. Geriye kalan yüzde 25’lik kısım kurumlar vergisine tabidir.
Temettü dağıtımları üzerinde stopaj yükümlülüğü olup, bu stopaj yükümlülüğü temettü ödemesinin yapıldığı dönemde tahakkuk edilir. Türkiye’de
bir işyeri ya da daimi temsilcisi aracılığı ile gelir elde eden dar mükellef kurumlar ile Türkiye’de yerleşik kurumlara yapılanlar dışındaki temettü
ödemeleri yüzde 15 oranında stopaja tabidir. Dar mükellef kurumlara ve gerçek kişilere yapılan kâr dağıtımlarına ilişkin stopaj oranlarının
uygulamasında, ilgili Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarında yer alan stopaj oranları da gözönünde bulundurulur. Geçmiş yıllar kârlarının
sermayeye tahsis edilmesi, kâr dağıtımı sayılmamaktadır, dolayısıyla stopaj vergisine tabi değildir.
Transfer fiyatlandırmasına ilişkin hükümler, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13üncü maddesinde, “transfer fiyatlandırması yoluyla gizlenmiş kâr
dağıtımı” başlığı altında belirtilmiştir. 18 Kasım 2007 tarihli, transfer yoluyla gizlenmiş kâr dağıtımına ilişkin genel tebliğ, uygulamayla ilgili
hükümler içerir. Eğer bir vergi yükümlüsü ilişkili kuruluşlarla mal ya da hizmet alım satımında bulunursa, ve fiyatlar her iki tarafın da bağımsız
olduğu ve birbirlerine hakim durumda olmadıkları bir şekilde belirlenmiyorsa, ilgili kârların gizli bir biçimde transfer fiyatlandırmasıyla dağıtıldığı
varsayılmaktadır. Bu tür gizli kâr dağıtımları, kurumlar vergisi hesaplamasında vergiden düşülememektedir.
Türkiye’deki vergi mevzuatı, ana ortaklık ve bağlı ortaklıklarının konsolide bir vergi beyannamesi vermesine olanak tanımamaktadır. Bu sebeple,
konsolide mali tablolara yansıtılan vergi karşılıkları, konsolidasyona tabi olan her bir şirket bazında ayrı ayrı hesaplanmıştır.
Türk vergi mevzuatına göre mali zararlar, gelecekte oluşacak kurum kazancından mahsuplaştırılmak üzere beş yıl süre ile taşınabilir. Ancak, mali
zararlar, geçmiş yıl kârlarından mahsup edilemez.
Türkiye’de ödenecek vergiler konusunda vergi yetkilileri ile mutabakat sağlama gibi bir uygulama yoktur. Kurumlar vergisi beyannameleri hesap
döneminin kapandığı ayı takip eden dört ay içerisinde verilir. Vergi incelemesine yetkili makamlar, beyannamenin verilişini takip eden yılın başından
başlamak üzere beş yıl süresince vergi beyannamelerini ve bunlara temel olan muhasebe kayıtlarını inceleyebilir ve bulguları neticesinde yeniden
tarhiyat yapabilirler.
Kurumlar Vergisi Kanunu madde 5/1(d) (4)’e göre, Gayrimenkul Yatırım Ortaklığından elde edilen gelir Kurumlar Vergisinden muaf tutulmuştur.
2006 yılındaki gayrimenkul yatırım ortaklığı statüsü değişikliğinden dolayı Akfen GYO kurumlar vergisi kanunundan muaf olmuştur.
Kuzey Kıbrıs’da kurumlar vergisi oranı, kurumların ticari kazancına vergi yasaları gereğince indirimi kabul edilmeyen giderlerin ilave edilerek, vergi
yasalarında yer alan istisnaların indirilerek bulunacak yasal vergi matrahına uygulanan kurumlar vergisi oranı yüzde 23.5’tir. Kuzey Kıbrıs’ta şubeleri
bulunan Afken Ticaret, Afken Turizm ve Akfen İnşaat operasyonlarından dolayı bu vergi oranına tabidir.
109
13.1 Vergi geliri/(gideri)
31 Aralık tarihlerinde sona eren yıllara ait vergi karşılıkları aşağıdakilerden oluşmaktadır.
Cari dönem gelir vergisi
Cari dönem kurumlar ve gelir vergisi
Ertelenmiş vergi alacağı
Toplam vergi geliri/(gideri)
2008
(1,295)
(4,068)
(5,363)
2007
(8,388)
9,387
999
Efektif vergi oranının mutabakatı
31 Aralık tarihlerinde sona eren yıllara ait raporlanan vergi karşılığı, vergi öncesi kâr üzerinden yasal vergi oranı kullanılarak hesaplanan tutardan
farklıdır. İlgili mutabakat dökümü aşağıdaki gibidir:
2008
Dönem kârı/(zararı)
Vergi geliri/(zararı)
Vergi öncesi kâr/(zarar)
Yasal vergi oranına göre vergi öncesi kârdan hesaplanan vergi
Daimi farklar:
Kanunen kabul edilmeyen giderler
Vergi istisnasına tabi gelirler
Konsolidasyon düzeltmeleri
Yatırım teşviki
Cari dönemde kullanılan vergi zararları
Kullanılmayan cari dönem vergi zararı
Yabancı ülkelerdeki vergi oranları etkisi
Diğer, net
Vergi geliri(gideri)
110
Tutar
(81,909)
5,363
(76,546)
15,309
(3,076)
8,203
(111)
266
24
(24,145)
(1,431)
(402)
(5,363)
2007
%
(20)
Tutar
231,416
(999)
230,417
(46,083)
%
(20)
4
(10.7)
0.1
(0.3)
(0.03)
31.5
1.9
0.5
7
(2,757)
26,742
5,040
16,529
3,362
(1,791)
(269)
226
999
(1.2)
11.6
2.2
7.2
1.5
(0.8)
(0.1)
0.1
0.4
13.2 Ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü
Ertelenmiş vergi, bilanço yöntemi kullanılarak, varlık ve yükümlülüklerin mali tablolarda yer alan kayıtlı değerleri ile vergi matrahında kullanılan
değerleri arasındaki vergi indirimine konu olmayan şerefiye ve muhasebeye ve vergiye konu olmayan ilk defa kayıtlara alınan varlık ve yükümlülük
farkları hariç geçici farklar üzerinden hesaplanır.
Kayıtlara alınan ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü
31 Aralık tarihleri itibariyle, ertelenmiş vergi varlığı ve ertelenmiş vergi yükümlülüğüne atfolunan kalemler aşağıdakilerden oluşmaktadır:
Varlıklar
UMS 11 etkisi
Yatırım teşviki
Duran varlıklar
Yatırım amaçlı gayrimenkuller
Cari dönemde kullanılmayan vergi zararları
Diğer geçici farklar
Ara toplam
Mahsuplaşabilen vergi tutarı
Toplam ertelenen vergi varlığı/yükümlülüğü
2008
2,074
197
4,065
16,841
3,670
4,996
4,752
780
37,375
(19,101)
18,274
2007
1,158
11,171
16,529
4,543
2,960
738
37,099
(20,071)
17,028
Yükümlülükler
2008
2007
(39)
(12,401)
(12,803)
(801)
(306)
(1,566)
(8,057)
(21,535)
(11,745)
(441)
(132)
(36,744)
(33,082)
19,101
20,071
(17,643)
(13,011)
Net
2008
2,074
(12,204)
(801)
2,499
16,841
3,670
(16,539)
4,752
339
631
631
2007
1,119
(12,803)
(306)
3,114
16,529
(7,202)
2,960
606
4,017
4,017
3,670 YTL’lik duran varlıklar yasal hesaplarda bulunan finansal borçlardaki faiz giderleri ve kur farklarının aktifleştirilmesinden oluşan geçici
farklardan gelmektedir. Bu varlık 5 yıl içinde kayıtlara alınabileceğinden 31 Aralık 2008 tarihinde değer düşüklüğü karşılığı ayrılmamıştır.
Vergi Usul Kanunu’na göre, mali zararlar en fazla beş yıl süre ile taşınabilir. Bu yüzden, kullanılmayan vergi zararlarının kayıtlara alınabileceği en son
yıl 2013’tür. Grup yönetimi, 2008 yılı ve sonrasındaki yıllarda vergilendirilebilir kazanç elde edeceğini öngörmüş ve buna göre 4,752 YTL (31 Aralık
2007: 2,960 YTL) tutarındaki mali zararlardan doğan ertelenmiş vergi varlığının kullanılabileceğini muhtemel olarak değerlendirmiş, dolayısıyla ilgili
tutar üzerinden ertenmiş vergi alacağı hesaplamıştır.
Kayıtlara alınmayan ertelenmiş vergi varlığı ve yükümlülüğü
Bilanço tarihinde, Grup’un sonraki dönem kârlarından mahsuplaştırabileceği 144,485YTL (2007: 12,968 YTL) tutarında kullanılmayan mali zararları
bulunmaktadır. 24,145 YTL (2007: 2,594 YTL) tutarındaki kullanılmayan mali zararlardan oluşan ertelenmiş vergi varlığı kayıtlara alınmamıştır. Bu
zararlar 2013 yılından sonra indirime konu olmayacaktır. Gelecekteki olası kârlar, bu tutardaki geçmiş yıl mali zararlarını karşılayamaya yetmeyeceği
için bu mali zararlardan kaynaklanan ertelenmiş vergi kayıtlara alınmamıştır. Kullanılmayan mali zararlar aşağıda belirtilen şekilde geçerliliğini
yitirecektir:
2008’de sonlanan
2009’de sonlanan
2010’da sonlanan
2011’da sonlanan
2012’de sonlanan
2013’de sonlanan
2008
1,140
740
2,139
6,945
133,521
144,485
2007
2,004
1,140
740
2,139
6,945
12,968
Ertelenmiş vergi varlığı ve ertelenmiş vergi yükümlülüğü, yasal olarak vergi varlıkları ve vergi yükümlülüklerinin mahsuplaştırılmasına ilişkin bir
yasal hak olması ve ertelenmiş vergilerin aynı mali otoriteye bağlı olması durumunda mahsuplaştırılabilmektedir.
111
14 Maddi duran varlıklar
31 Aralık 2008 tarihinde sona eren yıla ait maddi duran varlık ve ilgili birikmiş amortisman hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
Maliyet
1 Ocak 2008
İlaveler (*)
Transferler
Yatırım amaçlı
gayrimenkullere transfer
Geliştirilmekte olan ticari
amaçla elde tutulan
Çıkışlar
31 Aralık 2008
Eksi: Birikmiş amortisman
1 Ocak 2008
Cari yıl amortismanı
Transferler
Çıkışlar
31 Aralık 2008
Net defter değeri
31 Aralık 2007
31 Aralık 2008
Döşeme
ve
Taşıtlar demirbaşlar
Diğer
maddi Yapılmakta
olan
duran
yatırımlar
varlıklar
Özel
maliyetler
Verilen
avanslar
Toplam
-
36,906
99,063
(2,223)
321
226
2,410
1,107
7,382
(459)
67,431
109,119
-
-
-
(23,234)
-
-
(23,234)
(147)
2,353
(10)
9,483
58
110,512
(1)
2,956
(188)
7,842
(7,657)
(440)
145,219
7,477
161
6
7,644
1,786
230
(109)
1,907
5,956
975
(6)
(8)
6,917
50
3
53
-
136
289
425
-
17,780
1,884
(120)
19,544
321
670
508
446
1,606
2,566
8
5
36,906
110,512
185
2,531
1,107
7,842
49,651
125,675
Arsa ve
binalar
Makine ve
cihazlar
11,385
67
-
7,798
204
312
2,294
206
-
7,562
1,971
(40)
58
-
-
-
(7,657)
(94)
3,701
8,314
2,375
226
(3)
2,598
9,010
1,103
(*) Yapılmakta olan yatırımlara ait girişlerin 5,459 YTL’si Karasu I, Karasu II, Karasu 4-2, Karasu 4-3, Karasu 5 Hidroelektrik Santralleri (HES)
projelerinden, 8,463 YTL’si Çamlıca III ve Saraçbendi HES projelerinden, 11,997 YTL’si Sırma, Otluca ve Yuvarlakçay HES projelerinden, 46,159 YTL’si
Gaziantep, Kayseri’de bulunan otel projelerinden ve 2008 yılında tamamlanıp yatırım amaçlı gayrimenkullere transfer edilen diğer otel projelerinden
ve 7,266 YTL’si ise kamulaştırma giderlerinden oluşmaktadır.
112
31 Aralık 2007 tarihinde sona eren yıla ait maddi duran varlık ve ilgili birikmiş amortisman hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
Arsa ve Makine ve
binalar
cihazlar
Maliyet
1 Ocak 2007
Grup yapısındaki
değişim etkisi (**)
İlaveler
Maddi olmayan
duran varlıklara transferler
Satış amaçlı elde
duran varlıklara transfer
Yatırım amaçlı
gayrimenkullere yeniden
değerlenen varlıkların
transferi
Yatırım amaçlı
edilen varlık üzerindeki
birikmiş amortisman
tutarının netleştirilmesi
Yatırım amaçlı
İşletme
birleşmesinden
kaynaklanan alımlar
Çıkışlar
31 Aralık 2007
Eksi: Birikmiş amortisman
1 Ocak 2007
Grup yapısındaki
değişim etkisi (**)
Cari yıl amortismanı
Maddi olmayan duran
varlıklara transferler
Satış amaçlı elde
duran varlıklara transfer
Yatırım amaçlı gayrimenkullere
transfer edilen varlık
üzerindeki birikmiş
amortisman tutarının
netleştirilmesi
Çıkışlar
31 Aralık 2007
Net defter değeri
31 Aralık 2006
31 Aralık 2007
Döşeme
ve
Taşıtlar demirbaşlar
Diğer
maddi Yapılmakta
olan
duran
yatırımlar
varlıklar
Özel
maliyetler
Verilen
avanslar
Toplam
64,727
7,637
2,284
6,773
44
91,423
140
797
173,825
19,697
(5)
167
32
129
282
534
(5)
-
66,039
136
200
4
306
444
87,072
(1,285)
-
-
-
19
-
-
-
(1,266)
(3,413)
-
-
-
-
-
-
-
(3,413)
50,305
-
-
-
-
-
-
-
50,305
(1,135)
-
-
-
-
-
-
-
(1,135)
(107,434)
(28)
-
(24)
-
(125,095)
-
-
(232,581)
126
(10,203)
11,385
28
(1)
7,798
75
(226)
2,294
28
(31)
7,562
58
4,539
36,906
(155)
321
1,107
4,796
(10,616)
67,431
2,946
7,315
1,741
4,946
44
-
122
-
17,114
1,233
163
(7)
259
213
827
-
-
143
19
-
349
2,501
(515)
-
-
-
6
-
-
-
(509)
(154)
-
-
-
-
-
-
-
(154)
(1,135)
2,375
(1)
7,477
(207)
1,786
(30)
5,956
50
-
(148)
136
-
(1,135)
(386)
17,780
61,781
9,010
322
321
543
508
1,827
1,606
8
91,423
36,906
18
185
797
1,107
156,711
49,651
(**) Cari dönemde IBS’in konsolide edilmesinden dolayı oluşan grup yapısındaki değişikliğin etkisi. Bakınız not 25.
31 Aralık 2008 itibariyle maddi duran varlıklar yangın ve zarara karşı 102,004 YTL (31 Aralık 2007: 59,618 YTL) tutara kadar sigortalanmıştır.
31 Aralık 2008 itibariyle arsa ve binalar üzerindeki ipotek tutarı 13,331 YTL’dir (31 Aralık 2007: 12,462 YTL).
113
15 Maddi olmayan duran varlıklar
31 Aralık tarihleri itibariyle maddi olmayan duran varlıklar aşağıdaki gibidir:
Şerefiye
Geliştirme
maliyetleri
Lisanslar
Diğer maddi
olmayan
duran
varlıklar
3,309
-
-
-
272
(112)
44
-
3,027
3,581
(112)
3,071
Alt işletim
bedeli
Verilen
avanslar
Toplam
Maliyet
1 Ocak 2007
Grup yapısındaki değişim etkisi
İlaveler
İşletme birleşmesinden
kaynaklanan alımlar (***)
Transferler
Yatırım amaçlı
gayrimenkullere transferler
31 Aralık 2007
-
17,831
-
53,171
-
28
1,266
-
-
71,030
1,266
3,309
17,831
53,171
(28)
1,470
-
3,027
(28)
78,808
1 Ocak 2008
İlaveler (*)
Çıkışlar
Transferler
31 Aralık 2008
3,309
3,309
17,831
(2,560)
15,271
53,171
1
53,172
1,470
223
1,693
72,779
3,027
75,806
3,027
(3,027)
-
78,808
73,003
(2,560)
149,251
İtfa Payı
1 Ocak 2007
Grup yapısındaki değişim etkisi
Cari dönem itfa gideri
Transferler
31 Aralık 2007
-
-
504
504
189
(106)
36
509
628
-
-
189
(106)
540
509
1,132
1 Ocak 2008
Cari dönem itfa gideri (**)
31 Aralık 2008
-
-
504
1,096
1,600
628
264
892
2,163
2,163
-
1,132
3,523
4,655
3,309
3,309
17,831
15,271
52,667
51,572
842
801
73,643
3,027
-
77,676
144,596
Net defter değeri
31 Aralık 2007
31 Aralık 2008
(*) 2008 yılında maddi olmayan duran varlık girişlerinin büyük kısmını alt-işletim bedeli oluşturmaktadır. AIH, AIH ve Tüvtürk Kuzey-Güney
arasında imzalanan Eylül 2027 tarihinde sona erecek alt-işletim bedeli anlaşmasına göre, alt-işletim bedeli ön ödemesi yapmıştır. Araç muayene
istasyonlarının 26 Nisan 2008 (Adana), 4 Ağustos 2008 (Mersin), 16 Ağustos 2008 (Hatay) tarihlerinde açılmasıyla birlikte, alt işletim bedeli için
itfa payı hesaplanmaya başlamıştır.
31 Aralık 2007 itibariyle verilen avanslar alt işletim bedeli ile ilgilidir. AIH, araç muayene istasyonlarının inşaatına 17 Temmuz 2007 tarihinde
başlamıştır.
(**) Lisanslar ve alt işletim bedelinin sırasıyla 1,096 YTL ( 31 Aralık 2007: 504) ve 2,163 YTL olan cari döneme ait itfa payları konsolide gelir
tablosunda satılan malın maliyeti altında gösterilmiştir.
(***) 31 Aralık 2008 itibariyle, lisanslar ve geliştirme giderleri 13 adet (2007:14 adet) hidroelektrik enerji üretim şirketinin devir alınmasından
kaynaklanmaktadır.
Grup, Yüksel İnşaat ve Güven Sazak’tan Akfen GYO’nun %29.30 oranındaki hisselerini satın almıştır. Hisseler için ödenen tutar 8,233 YTL’dir. Hisse
bedelinden fazla tutar ödenmiştir. Şerefiye, alım tarihinde maliyetin, Grup’un Akfen GYO’ya ait tanımlanmış varlıklar, yükümlükler ve şarta bağlı
yükümlülüklerin makul değerindeki payına göre fazla olan kısmını ifade eder. Şerefiyede değer düşüklüğü bulunmamaktadır.
114
16 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
Not
1 Ocak
Maddi duran varlıklardan transfer
Maddi olmayan duran varlıklardan transfer
Ticari amaçla elde tutulan gayrimenkullere transfer
İlaveler
Makul değer değişikliği
Çıkışlar
Değer düşüklüğü (-)
31 Aralık
14
20
9
2008
275,726
23,234
(11,564)
8,014
117,345
(4,200)
(4,193)
404,362
2007
5,003
182,278
28
205
124,256
(3,950)
(32,094)
275,726
31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla maddi duran varlıklardan transfer edilen tutar, 2008 yılı içerisinde tamamlanan ve faaliyete geçen İBİS Eskişehir Otel
Fitness Yeri ve Trabzon Novotel Oteli’dir. 31 Aralık 2007 tarihi itibarıyla, maddi duran varlıklardan transfer edilen tutar, 2007 yılında tamamlanan
ve faaliyete geçen İBİS Eskişehir ve NOVOTEL/İBİS İstanbul otellerinden, Accor/Mercure Girne otelinden ve de Akfen İnşaat’a bağlı çeşitli bina ve
arsalardan oluşmaktadır.
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle yatırım amaçlı gayrimenkullerin makul değerindeki değişim temelde Mercure Hotel-Girne, Novotel/IBIS İstanbul
ve Trabzon otellerinin 107,569 YTL’lik (31 Aralık 2007: 65,363 YTL) ve Akfen İnşaat’ın çeşitli bina ve arsalarının 9,776 YTL’lik değer artışından
kaynaklanmaktadır.
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ticari amaçla elde tutulan gayrimenkullere transferler Akfen İnşaat’ın Loft 1 Residence’ta bulunan dairelerinden
oluşmaktadır.
2008 yılında yapılan ilaveler Akfen İnşaat ve Akfen GYO’ya yapılan ilavelerden kaynaklanmaktadır. Akfen İnşaat’a yapılan ilaveler 563 YTL’lik 4 farklı
arsadan (Gölbaşı Karaoğlan’da iki ve Gölbaşı İncek’te iki), Ankara Kazım Özalp Mahallesi’nde 1,543 YTL’lik binadan ve Kemerburgaz villa için yapılan
4,015 YTL’lik çeşitli yeniliklerden kaynaklanmaktadır.
Grup’un sahip olduğu yatırım amaçlı gayrimenkullerin 31 Aralık 2008 tarihindeki makul değeri SPK tarafından onaylı “Gayrimenkul Değerleme
Firmaları” listesi içerisinde yer alan şirketler tarafından hesaplanmıştır Değerleme şirketleri yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun
değerini, yatırım amaçlı gayrimenkullerin coğrafi yeri, büyüklüğü, fiziksel koşulları ve benzer varlıklar için piyasa koşullarında belirlenen işlem
bedellerini göz önünde bulundurarak hesaplamıştır.
Akfen İnşaat, Zeytinburnu’nda (iki bina) ve Antalya-Lara’da (bir bina ve üzerinde bulunduğu arazi) bulunan yatırım amaçlı gayrimenkullerini 2008
yılında satmak suretiyle elden çıkartmıştır.
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle yatırım amaçlı gayrimenkullerdeki 4,193 YTL’lik değer düşüklüğü temelde Eskişehir İbis Otel ve Fitness Center’ın
2,647 YTL ve Kemer’de bulunan binanın gerçeğe uygun değerindeki 1,545 YTL’lik azalmadan kaynaklanmaktadır. 31 Aralık 2007 tarihi itibariyle
yatırım amaçlı gayrimenkullerdeki 32,094 YTL’lik değer düşüklüğü temelde Söğütözü 2270 Parsel, Beynam/Ankara adresindeki arazinin gerçeğe
uygun değerindeki 30,633 YTL’lik azalmadan kaynaklanmaktadır. Grup’un sahip olduğu yatırım amaçlı gayrimenkullerin 31Aralık 2007 tarihindeki
gerçeğe uygun değeri gayrimenkul değerleme firmasının söz konusu tarih itibariyle gerçekleştirdiği değerleme çalışmaları doğrultusunda
hesaplanmıştır.
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle yatırım amaçlı gayrimenkuller üzerinde 32,744 YTL (31 Aralık 2007: 27,903 YTL) tutarında rehin bulunmaktadır.
115
17 Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştirakler
Grup’un özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerinden gelen zarar payı (837) YTL’dir (31 Aralık 2007: (35,974 YTL)). Grup 2007 yılında
PSA Türkiye, Hyper Foreign ve Tüvtürk İstanbul’dan gelen toplamda 8,351 YTL tutarındaki zararı, Grup’un bu zararlardan dolayı herhangi bir
yükümlülüğü olmayacağı için, kaydetmemiştir (31 Aralık 2007: PSA Türkiye, Hyper Foreign ve Maksel İnşaat’tan toplam 260 YTL zarar).
Artı Döviz 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle 468 YTL (31 Aralık 2007: 477 YTL) tutarında temettü dağıtmıştır. 31Aralık 2008 ve 2007 tarihleri
itibariyle özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerden PSA Türkiye, Hyper Foreign ve Tüvtürk İstanbul’un zararları dışında, Artı Döviz’e
ait temettü geliri ve aşağıda belirtilen şirketlerden gelen kârlar Grup’un özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerdeki kâr paylarını
oluşturmaktadır.
Özsermaye yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklere ait mali bilgi aşağıda özetlenmiştir:
TAV Havalimanları
TAV Yatırım
MIP
Tüvtürk Kuzey
Tüvtürk İstanbul
Artı Döviz
Hyper Foreign
TASK Su
PSA TURKEY
RPI
RHI
TAV Havalimanları
TAV Yatırım
MIP
Tüvtürk Kuzey
Tüvtürk İstanbul
Maksel İnşaat
TAR
Artı Döviz
Hyper Foreign
PSA TURKEY
Sahiplik
Toplam
Toplam
Oranı
varlıklar yükümlülükler Sermaye
21.69% 3,491,408
2,861,939 242,188
42.50%
751,594
675,826 100,500
50.00%
86,759
52,548 134,080
33.33% 1,175,692
1,075,126
93,011
32.56%
353,035
376,643
33,771
42.50%
6,883
937
2,185
41.35%
4,032
7,895
168
49.97%
29,910
7,787
6,000
49.99%
30
39
25
50.00%
10,675
8,803
3,509
50.00%
9,158
9,356
1,258
2008
Hisse
Ortak
senedi
kontrol
ihraç altındaki
primi işletmeler
405,427
73,546
214
20,584
-
Riskten
korunma
rezervi
(67,011)
(116,864)
(29,507)
-
Sahiplik
Toplam
Oranı
varlıklar
21.37% 2,534,460
42.50%
417,784
43.80%
914,582
31.05%
828,289
26.85%
247,039
24.96%
17
25.96%
40,743
42.50%
4,001
41.29%
2,842
42.40%
2
2007
Hisse
Ortak
senedi
kontrol
ihraç altındaki
primi işletmeler
405,427
73,546
-
Riskten
korunma
rezervi
(18,313)
(5,688)
-
Toplam
yükümlülükler
2,001,426
407,066
816,306
703,337
240,241
433
7,208
573
7,208
18
Sermaye
242,188
90,637
134,080
93,717
15,729
530
7,104
2,186
168
-
Makul
değer
5,875
-
Yabancı
Para
çevrim
farkları
59,665
7,357
17,109
4,420
(141)
(449)
Geçmiş
yıl Dönem
kârları/
kârı/
zararları (zararı)
(90,025)
(196)
(84,392)
52,303
128
(242)
31,235 (23,680)
(3,243) (24,843)
(494)
4,255
(7,840)
(611)
(2,941) (1,520)
(16)
(18)
(22)
(1,474)
936 (1,943)
Makul
değer
5,143
-
Yabancı
para
çevrim
farkları
(97,520)
4,473
(17,619)
122
3,306
-
Geçmiş
yıl Dönem
kârları/
kârı/
zararları (zararı)
(27,649) (68,101)
(54,452) (29,940)
128
- 31,235
- (3,243)
(8)
(938)
(242) 26,551
(546)
1,788
(7,793)
(47)
(16)
Dipnot 3 (a) (i)’de bahsedildiği üzere, 31 Aralık 2008 tarihinde, PSA Türkiye, Tüvtürk İstanbul ve Hyper Foreign’de Grup’un zararlardaki payı iştirak
tutarını aşmıştır ve iştiraklerin kayıtlı değeri sıfırlanmıştır. 31 Aralık 2007 tarihinde, PSA Türkiye, Maksel İnşaat ve Hyper Foreign’de Grup’un
zararlardaki payı iştirak tutarını aşmıştır ve iştiraklerin kayıtlı değeri sıfırlanmıştır. Maksel İnşaat 2008 yılında tasfiye olduğundan, özsermaye
yöntemiyle muhasebeleştirilen iştiraklerde 31 Aralık 2008 itibariyle etkisi bulunmamaktadır.
116
TAV Havalimanları
TAV Havalimanları, İstanbul Atatürk Havalimanı’nın (Dış Hatlar Terminali) yeniden inşası amacıyla 1997 yılında Tepe Akfen Vie Yatırım Yapım
ve İşletme A.Ş. adı altında Türkiye ‘de kurulmuştur ve 66 aylık sınırlı bir sure için burayı işletmektedir. TAV Havalimanları’nın ana işi terminal
binalarının inşası ve havalimanları ya da terminallerin işletilmesidir. TAV Anonim Şirketleri, DHMİ ile Yap-İşlet-Devret (‘YİD’) anlaşmalarına, JSC Tiflis
Uluslararası Havalimanı (“JSC”) ile TAV Tiflis, Gürcistan Ekonomik Kalkınma Bakanlığı (“GMED”) ile TAV Batum, Tunus Havalimanı Ofisi (“OACA”)
ile TAV Tunus anlaşmalarına girmiştir. Bu anlaşmalara göre TAV Havalimanları, havalimanı ya da terminalin inşası veya onarımı veya işletilmesini
belirli bir zaman içinde bitirip, buna karşılık havalimanının ya da terminalin daha önceden belirlenmiş bir zaman dilimine kadar işletilmesi hakkını
almaktadır. Anlaşma sonunda, TAV Havalimanları, terminal binası veya havalimanının sahipliğini DHMİ, JSC, GMED ya da OACA gibi alakalı kamu
otoritelerine anlaşmaya uygun olarak geri iade etmektedir. Ek olarak, TAV Havalimanları, havalimanları ve terminallerin işletimi için Müteakip
Bağımsız anlaşmalara girmektedir.
Goldman Sachs International (“GS”) ile Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Akfen İnşaat, (topluca “Satıcılar” olarak anılacaktır) arasında akdedilen
Satıcıların TAV Holding’de o tarihte sahip olduğu mevcut sermayenin %10’una tekabül eden sayıda hissesinin GS’a satış ve devrine ilişkin 21
Aralık 2006 tarihli hisse alım ve satım sözleşmesi ve GS ile Satıcılar arasında akdedilen Satıcıların TAV Holding’de sahip olduğu o tarihte mevcut
sermayesinin %5’ine tekabül eden sayıda hissesinin GS’a satış ve devrine ilişkin 21 Aralık 2006 tarihli hisse alım ve satım sözleşmesi (bundan böyle
topluca “GS HSAS’ları” olarak anılacaktır) uyarınca; GS TAV Holding’de sahip olduğu hisseleri önceden mutabık kalınmak suretiyle GS HSAS’larında
belirlenmiş olan çıkış fiyatı karşılığında (“Çıkış Fiyatı”) Satıcılara satmayı teklif etme hakkına sahiptir (“Satma Opsiyonu”).
Satıcılar duruma göre GS’ın İlk Satış Opsiyonu veya İkinci Satış Opsiyonu kapsamında teklif ettiği hisseleri GS HSAS’larında öngörülen süre içinde
GS HSAS’larında İlk Satış Opsiyonu ve İkinci Satış Opsiyonu için ayrı ayrı belirtilen Çıkış Fiyatı karşılığında iktisap etmedikleri veya üçüncü bir kişinin
bu surette iktisap etmesini sağlamadıkları takdirde GS Satıcılara 15 iş günü süreli bir temerrüt ihtarı gönderecektir. Satıcılar söz konusu ihtar süresi
içinde yukarıda belirtilen işlemi gerçekleştirmedikleri takdirde, GS bu teminat hisselerini icraya koyma hakkına sahip olacaktır (bakınız not 27).
GS teminat hisseleri üzerinde Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Sera Yapı lehine rehin tesis etmiştir. Teminat hisselerine ilişkin tüm oy kullanma ve kâr
payı alma hakları ile sermaye artışına katılma hususundaki rüçhan hakları Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Sera Yapı’ya ait olacaktır. Bu nedenle, 31
Aralık 2008 itibariyle TAV Havalimanları konsolide mali tablolarda sermaye metodu ile %21.69 sahiplik oranı ile konsolide edilmiştir (31 Aralık 2007
itibariyle; %21.37).
TAV Yatırım
TAV Yatırım Holding A.Ş. ve bağlı ortaklıkları 1 Haziran 205 tarihinde havacılık ve inşaat sektörüne yatırım amacıyla kurulmuştur. Grup’un
operasyonları inşaat ve havacılık işlerini içermektedir.
MIP ve PSA Türkiye
Yıllarca özelleştirme listesinde bulunan MIP Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları tarafından yönetilmiştir. Türkiye Özelleştirme İdaresi Mersin
limanının özelleştirilmesi için 14 Ağustos 2005 tarihinde ihaleye açmış ancak MIP’ nin devri 11 Mayıs 2007 tarihine kadar sonlandırılamamıştır.
Türkiye’ nin güneyindeki Mersin limanının tam kontrolü 11 Mayıs 2007 tarihinde PSA Uluslararası Grup ve Akfen Altyapı arasındaki ortak girişim
olan MIP’ e 36 yıllık bir süre için bırakılmıştır. MIP, 31 Aralık 2008 tarihinde özsermaye yöntemiyle %50.0 sahiplik oranıyla oranında konsolide mali
tablolara dahil edilmiştir (31 Aralık 2007 tarihinde: %43.8).
Tüvtürk Kuzey
Tüvtürk Kuzey ve Tüvtürk Güney Taşıt Muayene İstasyonları Yapım. ve İşletim AŞ “(Tüvtürk Güney”)( Tüvtürk Kuzey” adı altında konsolide edilen
Tüvtürk Kuzey ve Tüvtürk Güney ) Türkiye genelinde özellikle motorlu araç muayene istasyonları faaliyetinde bulunmaktadır. Tüvtürk Kuzey’e
biri Türkiye’nin kuzeyinde diğeri Türkiye’nin güneyinde olmak üzere imzalanma tarihinden itibaren 20 yıl geçerli olacak kullanım hakkı imtiyazı
tanınmıştır. Bu imtiyaz anlaşması 15 Ağustos 2007 tarihinde imzalanmıştır. Anlaşmada belirtildiği üzere Tüvtürk Kuzey, bazı Araç Muayene
İstasyonlarının (“AMİ”) faaliyetleri için alt kullanıcılarla sözleşme yapmıştır. Bununla birlikte Tüvtürk Kuzey diğer alt kullanıcılarla başka AMİ
lerin kullanımı için de birçok yan sözleşme imzalama aşamasına gelmiştir. Tüvtürk Kuzey 31 Aralık 2008 tarihinde yüzde 33.33 sahiplik oranıyla
özsermaye yöntemi kullanılarak konsolide edilmiştir (31 Aralık 2007: %31.05).
117
Tüvtürk İstanbul
TÜVTURK İstanbul Türkiye’de faaliyet gösteren bir şirkettir. Şirket 6 Nisan 2007’de İstanbul’da araç muayene istasyonlarını işletmek üzere
kurulmuştur. Bu araç hizmetini TUVTURK Kuzey ile 1 Şubat 2008 tarihinde imzaladığı alt işletim sözleşmesi çerçevesinde 14 Ağustos 2007 tarihine
kadar sağlayacaktır.
Maksel İnşaat
Maksel İnşaat 1963 yılında kurulan Yüksel İnşaatın inşaat projelerini yürütmek amacıyla Nijerya’ da kurulmuştur. Yüksel İnşaat özellikle enerji
santralleri ve köprü inşaatlarında önemli başarılara imza atmıştır, Maksel İnşaat 2008 yılında tasfiye olduğundan özsermeyle muhasebeleştirilen
şirketlere 31 Aralık 2008 itibariyle etkisi yoktur. 31 Aralık 2007’ de özsermaye yöntemiyle %24.96 sahiplik oranıyla konsolide mali tablolara dahil
edilmiştir.
Artı Döviz
Artı Döviz 29 Haziran 2000’ de Tepe Grup ve Akfen Holding tarafından 250,000 YTL sermaye ve %50 eşit hisselerle Atatürk Havaalanı Terminalinde
24 saat döviz hizmeti vermesi amacıyla kurulmuştur. Artı Döviz, 31 Aralık 2008 ve 2007’de özsermaye yöntemiyle %42.50 sahiplik oranıyla
konsolide mali tablolara dahil edilmiştir.
TASK SU
TASK SU Akfen ve Tepe İnşaat A.Ş. tarafından 26 Nisan 2005 tarihinde yer yüzeyinde ve yüzeyin altında bulunan tabakadaki pınarlardan içme suyu
üretimi için inşaat yapımı ve yönetimi; tüm yeraltı ve yerüstü su kaynaklarından içme suyu sağlanması; bu kaynakların dağıtımı ve bu konularda her
türlü sistem, çalışma ve projelerin yürütülmesi amacıyla kurulmuştur. TASK SU, 31 Aralık 2008’de özsermaye yöntemiyle %49.97 sahiplik oranıyla
konsolide mali tablolara dahil edilmiştir.
RPI
Akfen GYT ve “Eastern European Property Investment Ltd.” Hollanda’da “Russian Property Invesments B.V:” (RPI) adı altında 4 Ocak 2008
tarihinde ortak girişim oluşturmuşlardır. RPI’nın temel amacı ACCOR S.A:’ya Rusya ve İngiltere’de oteller geliştirmek ve kiralamaktır. Ortak girişimin
sermaye yapısı “Eastern European Property Investment Ltd.”ın %50 ve Akfen GYT’nin %50 katılımından oluşmaktadır.
RHI
Akfen GYO ve “Eastern European Property Investment Ltd.” Hollanda’da “Russian Hotel Invesments B.V:” (RHI) adı altında 21 Eylül 2007 tarihinde
ortak girişim oluşturmuşlardır. RPI’nın temel amacı ACCOR S.A:’ya Rusya ve İngiltere’de oteller geliştirmek ve kiralamaktır. Ortak girişimin sermaye
yapısı “Eastern European Property Investment Ltd.”ın %50 ve Akfen GYO’nun %50 katılımından oluşmaktadır.
18 Diğer duran varlıklar
31 Aralık tarihleri itibariyle, diğer duran varlıklar aşağıdaki gibidir:
Devreden KDV
Hakedişler üzerinden ayrılan stopajlar
Peşin ödenmiş giderler
Diğer
2008
26,261
2,819
424
66
29,570
2007
18,595
4,682
98
23,375
Akfen GYO ve Akfen GYT, 31 Aralık 2008 itibari ile sırasıyla 22,374 YTL’lik (31 Aralık 2007: 18,595 YTL) ve 3,887 YTL’lik (31 Aralık 2007: yoktur)
devreden KDV rakamına sahiptir. Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre gayrimenkul yatırım ortaklığı gelirlerinin kurumlar vergisinden muaf olması
sebebiyle Akfen GYO KDV ödemesine tabi değildir, ancak inşaat malzemeleri alımları için %18 KDV tutarına katlanmak durumundadır.
118
19 Diğer yatırımlar
31 Aralık tarihleri itibariyle, Grup aşağıdaki şirketlerde sermaye iştirakleri bulundurmaktadır.
ATI Services SA (“ATI”)
TAR
TAV Urban Georgia LLC
Task Su
Riva İnş.Tur.Tic.ve Paz. AŞ (“Riva İnşaat”)
Batı Karadeniz Elekt. Dağıtım ve Sis. AŞ
Tekaş Elektrik
Diğer
Aratoplam
Eksi: İştiraklerde değer düşüklüğü
Toplam satışa hazır iştirakler
Sahiplik
oranı (%)
42.5
25.96
23.27
57.92
12.5
27.5
-
2008
24,973
8,708
5,347
594
1,504
5
9
41,140
(1,510)
39,630
Sahiplik
oranı (%)
42.5
23.08
28.27
57.92
12.5
27.5
-
2007
24,957
5,347
5,038
594
1,504
5
79
37,524
(1,510)
36,014
ATI 31 Aralık 2008 ve 2007 itibariyle hazırlanan konsolide mali tablolarda özsermaye yöntemine göre muhasebeleştirilmesi gerekirken tarihsel
maliyeti ile kayıtlarda gösterilmiştir.
TAR şirketi Polonya’ da Tepe Akfen Reformer adı altında, şirketin orada sahip olduğu arsada işletme merkezi projesi yürütmek için kurulmuş bir
şirkettir. TAR 31 Aralık 2007’ de özsermaye yöntemiyle %25.96 sahiplik oranıyla konsolide mali tablolara dahil edilirken 31 Aralık 2008 itibariyle
TAR, konsolide finansal tablolarda öz sermaye metodunun kullanılarak muhasebeleştirilmesi gerekirken, maliyetinden değerlenerek finansal
tablolarda gösterilmiştir. TAR’ın 31 Aralık 2008 tarihli mali tabloları denetlenememiştir.
31 Aralık 2008 itibariyle Task Su konsolide finansal tablolarda öz sermaye yöntemiyle muhasebeleştirilmiştir. 31 Aralık 2007 tarihine ait konsolide
finansal tablolarda Task Su, 2008 yılının ilk 6 ayı içinde satılması planlandığı için maliyetinden gösterilmiştir
9 Ağustos 2007 tarihinde TAV Batum ile Gürcistan Ekonomik Kalkınma Bakanlığı arasında Batumi Airport Ltd’in bütün hisselerinin yönetim
hakkının TAV Batum’a 20 yıllığına devri konusunda anlaşma imzalanmıştır. Bu hisse anlaşmasına göre, Batum Uluslararası Havalimanı’nın
işletmesini (sadece hava trafik kontrol ve hava güvenlik hizmetleri hariç) Ağustos 2027’ye kadar TAV Batum gerçekleştirecektir. Hava trafik kontrol
ve güvenlik hizmetleri tam olarak Gürcistan Devleti’nin sorumluluğu altındadır.
Riva İnşaat, Akfen ve Tepe Grubu tarafından İstanbul, Ümraniye Bölgesi, Ömerli Belediyesi, Sırapınar yöresindeki arsada inşa edilmesi planlanan
projeyi gerçekleştirmek amacıyla 14 Ocak 1998 tarihinde kurulmuştur. Bu yatırımın maliyeti konsolide mali tablolara 31 Aralık 2008 ve 2007
tarihleri itibarıyla yansıtılmıştır.
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, grubun yatırımlarının ya da sahiplik paylarının düşük olması nedeniyle grup kararı doğrultusunda yapılan yatırımlar
konsolide mali tablolara konsolide edilmemiş, bunun yanı sıra özsermaye metoduna göre de konsolidasyona tabi tutulmamıştır.
Grup kararına göre Batı Karadeniz Elektrik Dağıtım ve Sistemleri A.Ş. ve Tekaş Elektrik’teki yatırımlardaki değer düşüklüğünden ötürü Grup bu
yatırımlardan gelecek dönemlere ait herhangi bir kâr beklentisine sahip değildir.
119
20 Stoklar
31 Aralık tarihleri itibariyle, stoklar aşağıdaki kalemlerden oluşmaktadır:
Ticari amaçla yapılmakta olan gayrimenkuller
Ticari amaçla elde tutulan gayrimenkul
Diğer stoklar
Stoklar
2008
19,361
17,489
284
37,134
2007
1,248
1,025
2,273
31 Aralık 2008 itibariyle, ticari amaçla yapılmakta olan gayrimenkuller 16,346 YTL değerinde Loft 2 Binası’nın inşa edilmekte olduğu arsayı ve
3,015 YTL değerinde İncek’de bulunan arsayı içermektedir.
31 Aralık tarihleri itibariyle, ticari amaçlı elde tutulan gayrimenkuldeki hareketler aşağıdaki gibidir:
Dönem başı bakiyesi
İlaveler
Yatırım amaçlı gayrimenkullerden transfer
Çıkışlar
Değer düşüklüğü
Dönem sonu bakiyesi
2008
1,248
6,616
11,564
(439)
(1,500)
17,489
2007
16,611
17,176
(32,539)
1,248
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ticari amaçla elde tutulan gayrimenkuller yatırım amaçlı gayrimenkullerden transfer edilen 11,564 YTL tutarındaki
Loft 1 Residence’ta bulunan dairelerden oluşmaktadır. Bunun yanısıra, 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ticari amaçla elde tutulan gayrimenkuller
Akfen GYT’nin 4,441 YTL gerçeğe uygun değere sahip 5,941 YTL tutarındaki (1,500 YTL tutarındaki değer düşüklüğü konsolide finansal tablolarda
diğer giderler içerisinde gösterilmiştir) dairelerinden ve Akfen GYO ve Akfen GYT’nin sırasıyla 4,450 YTL ve 4,450 YTL gerçeğe uygun değere sahip
1,068 YTL ve 416 YTL tutarındaki bina ve ofislerinden oluşmaktadır.
31 Aralık 2007 itibariyle ticari amaçla elde tutulan gayrimenkul nominal değeri 6,045 YTL olan 1,248 YTL değerindeki Akfen GYO’nun apartman
binasından oluşmaktadır.
1 Aralık 2008 itibariyle, ticari amaçla elde tutulan gayrimenkuller üzerinde 4,000 YTL değerinde rehin bulunmaktadır (2007: yoktur).
120
21 Ticari ve diğer alacaklar
31 Aralık tarihleri itibariyle, ticari ve diğer alacaklar aşağıdaki kalemlerden oluşmaktadır:
Ticari alacaklar
Taşeronlara verilen avanslar
Gelir tahakkukları
Devreden KDV
Sözleşme alacakları
Peşin ödenen vergi ve fonlar
Verilen sipariş avansları
İş avansları
Devam eden inşaat sözleşmeleri (Not 22)
Alacak senetleri
Diğer
Şüpheli ticari alacak karşılığı (-)
2008
41,211
22,142
15,099
10,085
8,006
6,318
3,699
692
77
2
1,454
(873)
107,912
2007
37,461
7,612
7,863
25,110
5,999
5,356
583
6,191
1,469
2,302
(820)
99,126
31 Aralık 2008 itibariyle taşeron firmalara verilen avanslar Otlucahes Hidroelektrik Santrali, Saraçbendi Hidroelektrik Santrali ve Çamlıca III
Hidroelektrik Santrali projeleri için verilen avansları içermektedir.
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle gelir tahakkuklarının büyük kısmı Aliağa Organize Sanayi Bölgesi projesinin birincil ve ikincil işlerinin ve doğal gaz
projesinin hakediş tahakkuklarından oluşmaktadır.
KDV alacaklarının çoğu özellikle hidroelektrik santral projeleri için yapılan 8,606 YTL tutarındaki (31 Aralık 2007: 5,854 YTL) yatırım için ödenen
KDV’den kaynaklanmaktadır. Bu tesisler hidroelektrik santral projeleri için inşa halinde olduğundan, Grup bu KDV alacaklarını mahsup edebilmek için
yeterli KDV borcuna sahip değildir.
31 Aralık 2008 itibariyle sözleşmelerden doğan alacakların çoğunu Loft 2 Rezidans projesiyle ilgili Sağlam İnşaat AŞ (“Sağlam İnşaat”), Aliağa
Organize Sanayi Bölgesi İdaresi, Garanti Barter AŞ, T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi İSKİ Genel Müdürlüğü’nden olan sırasıyla 3,657 YTL (31
Aralık 2007: 1,578 YTL), 2,660 YTL (31 Aralık 2007: 13,457 YTL), 520 YTL (31 Aralık 2007: 3,419 YTL) ve 379 YTL ( 31 Aralık 2007: 1,340)
tutarlarındaki bakiyeler oluşturmaktadır.
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ticari ve diğer alacakların uzun vadeli kısmı 77 YTL değerinde olan verilen depozito ve teminatları ve 1,322 YTL
değerinde Levent Loft Projesiyle ilgili olan gelir tahakkukunu içermektedir.
31 Aralık 2007 tarihi itibarı ile ticari ve diğer alacakların uzun vadeli kısmı TASK Water’dan olan 4,752 YTL tutarındaki alacaktan oluşmaktadır.
31 Aralık tarihinde sona eren yıllardaki şüpheli alacak karşılığındaki hareketler aşağıdaki gibidir:
Dönem başı bakiyesi
Tahsilatlar
Şüpheli alacak karşılığında görülen değer azalışı
Yıl içinde ayrılan karşılık
Grup yapısındaki değişikliğin etkisi
Dönem sonu bakiyesi
2008
(820)
75
(110)
(18)
(873)
2007
(2,209)
1,630
(241)
(820)
121
22 Devam eden inşaat sözleşmeleri alacakları ve hakediş bedelleri
31 Aralık tarihleri itibariyle, tamamlanmamış sözleşme detayları aşağıdaki gibidir:
Devam eden inşaat sözleşmeleriyle ilgili maliyetler
Tahmini kazançlar/(maliyetler)
Devam eden sözleşmelerle ilgili tahmini gelir
Eksi: Faturalanan hakediş bedeli
Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar/(hakediş bedelleri), net
2008
85,036
4,805
89,841
(90,754)
(913)
2007
64,591
12,711
77,302
(71,699)
5,603
Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar ve hakediş bedellerinin konsolide bilançoda dahil edildiği bölümler aşağıdaki gibidir:
Devam eden inşaat sözleşmelerinden alacaklar (Not 21)
Devam eden inşaat sözleşmeleri hakediş bedelleri (Not 28)
2008
77
(990)
(913)
2007
6,191
(588)
5,603
2008
-
2007
3,260
3,260
23 Satış amaçlı elde tutulan varlıklar
31 Aralık tarihleri itibariyle,gelir tablosunda makul değerleri ile gösterilen satış amaçlı varlıklar aşağıdaki gibidir:
Satış amaçlı elde tutulan varlıklar
31 Aralık 2007 tarihi itibarıyla satış amaçlı elde tutulan varlıklar Akfen İnşaat’a ait 2008 yılı içerisinde satılan 3,260 YTL tutarındaki arsadan
oluşmaktadır.
24 Hazır değerler
31 Aralık tarihleri itibariyle hazır değerler aşağıdaki gibidir:
Bankalar
Kasa
Diğer hazır değerler
Hazır değerler
Nakit yönetimi için kullanılan spot krediler
Hazır değerler
2008
27,134
512
574
28,220
(160)
28,060
2007
7,487
523
172
8,182
8,182
Dövizli ve Türk Lirası vadeli mevduatların faiz oranı ve vade günleri sırasıyla, 4.50%-5.75% ve 2 Ocak-3 Şubat 2009 ve 14.90%-17.15% ve 2-22
Ocak 2009 aralıklarında değişmektedir.
31 Aralık 2008 ve 2007 tarihlerinde Grup’un banka bakiyelerinde ipotek bulunmamaktadır.
122
25 Sermaye ve yedekler
31 Aralık tarihleri itibariyle, Grup’un hissedarları hisse sayılarıyla birlikte aşağıdaki gibidir:
Hamdi Akın
Akfen İnşaat
Şafak Akın
Meral Köken
Nihal Karadayı
Ödenmiş sermaye (nominal)
Enflasyon düzeltmesi
Ödenmiş sermaye
Hisse Sayısı
59,005
3,595
41
41
41
62,723
(7,257)
55,466
2008
Sahiplik Oranı %
94.07
5.72
0.07
0.07
0.07
100.00
100.00
Hisse Sayısı
59,005
3,595
41
41
41
62,723
(7,257)
55,466
2007
Sahiplik Oranı %
94.07
5.72
0.07
0.07
0.07
100.00
100.00
31 Aralık 2008 ve 2007 tarihi itibariyle Grup hisseleri üzerinde herhangi bir ipotek yoktur.
Yabancı para çevrim farkları
54,785 YTL tutarındaki yabancı para çevrim farkları MIP, TAV Yatırım, RHI, RPI ve TAV Havalimanları’na ait mali tabloların Amerikan Doları ve
Avro olan fonksiyonel para birimlerinin YTL olan raporlama para birimine dönüşülmesinden oluşan ve özkaynaklarda yansıtılan yabancı para kur
farkından kaynaklanmaktadır.
Riskten korunma rezervi
Riskten korunma rezervi henüz oluşmamış riskten korunulan işlem ile ilgili nakit akım riskinden korunma araçlarının net makul değerindeki
kümülatif değişiminin etkin kısmından oluşmaktadır. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, MIP ve TAV Havalimanları’nın 2008 yılında yaptığı faiz oranlı
“swap” sözleşmeleriyle ilgili 72,966 YTL (31 Aralık 2007: 9,548 YTL MIP ve Tüvtürk “swap” sözleşmeleri) tutarındaki riskten korunma rezervi
özkaynaklara yansıtılmıştır.
Yeniden değerleme artış fonu
DHMİ lisansı ve müşteri ilişkileri, makul değerlerine göre TAV Havalimanları tarafından 2007 yılında yeniden değerlendirilmiştir. Makul değer
değişikliği TAV Havalimanları’nın konsolide mali tablolarında yeniden değerleme artış fonu olarak gösterilmiştir.
İlişikteki konsolide mali tablolar, 31 Aralık 2008 ve 31 Aralık 2007 tarihleri itibariyle Grup’un yeniden değerleme artış fonundaki payını içermektedir.
26 Finansal borçlar
Bu dipnot, itfa edilmiş maliyet yöntemine göre kaydedilen faize duyarlı finansla borçların sözleşme şartlarıyla ilgili bilgi içermektedir. Grup’un faiz,
yabancı para ve likidite riski gibi detaylı bilgi için dipnot 30’a bakınız.
31 Aralık 2008 ve 2007 tarihleri itibariyle, Grup’un finansal borçlarının detayı aşağıdaki gibidir:
Uzun vadeli finansal borçlar
Uzun vadeli teminatlı banka kredileri
Kısa vadeli finansal borçlar
Teminatsız banka kredileri
Kısa vadeli teminatlı banka kredileri
Uzun vadeli teminatlı banka kredilerinin kısa vadeli kısımları
2008
2007
264,526
264,526
221,841
221,841
17,991
137,121
321,399
476,511
75,037
15,902
90,939
123
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Grup’un banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Akfen Holding
Akfen İnşaat
Akfen GYO
Akfen GYT
Akfen Altyapı
Kısa vadeli
yükümlülükler
225,140
126,113
61,217
17,992
46,049
476,511
Uzun vadeli
yükümlülükler
57,400
7,623
105,720
93,783
264,526
Toplam
282,540
133,736
166,937
17,992
139,832
741,037
Kısa vadeli
yükümlülükler
6,291
16,058
58,906
9,684
90,939
Uzun vadeli
yükümlülükler
139,371
6,738
41,680
34,052
221,841
Toplam
145,662
22,796
100,586
43,736
312,780
31 Aralık 2007 tarihi itibariyle Grup’un banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Akfen Holding
Akfen İnşaat
Akfen GYO
Akfen Altyapı Yatırımları
Şartlar ve geri ödeme planları
Finansal borçların 31 Aralık tarihleri itibariyle orjinal vadelerine göre geri ödeme planı aşağıdaki gibidir:
1 yıldan kısa
1-2 yıl arası
2-3 yıl arası
3-4 yıl arası
5 yıl ve 5 yıldan uzun
2008
476,511
61,659
46,455
38,786
117,626
741,037
Banka kredilerinin çoğunluğu sabit faiz oranları üzerinden alınmıştır. Bu da Grup’un faiz oranı riskine maruz kalma olasılığını azaltmaktadır.
124
2007
90,939
31,647
118,834
23,416
47,944
312,780
Finansal borçların her bir bağlı ortaklık için detayı aşağıda verilmiştir:
Akfen Holding:
Finansal borçların 31 Aralık 2008 itibarıyla detayı aşağıda verilmiştir:
Teminatlı Banka Kredileri 2
3
4
5
1
2
Para
Birimi
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
Avro
Avro
YTL
YTL
YTL
YTL
YTL
YTL
YTL
ABD Doları
ABD Doları
Nominal
Faiz Oranı
9.5
11.5
14
5.92
6.90
12.25
6.75
12.75
10.4
15
7.01
Libor+2.28
10
Euribor+2.8
36
28
29
22
30
27
21.7
8.21
Libor+3.5
Vade
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2012
2014
Nominal
Değeri
2,170
1,946
4,650
113
4,915
129
2,594
575
484
2,541
115,691
6,049
1,606
1,820
1,200
4,942
10,319
6,025
2,340
31,000
4,690
1,588
60,492
267,879
Defter
Değeri
2,170
1,946
4,671
114
5,058
131
2,604
587
495
2,541
127,295
6,162
1,606
1,867
1,200
4,943
10,319
6,025
2,340
33,070
4,797
1,595
61,004
282,540
Hamdi Akın, Akfen İnşaat, Akınısı Makine ve Akfen Turizm kefaletiyle alınan
Hamdi Akın, Akınısı Makine ve Akfen İnşaat kefaletiyle alınan
TAV hisse senetlerinin üzerindeki ipotekler
Hamdi Akın ve Akfen İnşaat kefaletiyle alınan
Akfen İnşaat ve Akfen Turizm kefaletiyle alınan
125
3
4
1
2
Para
Birimi
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
YTL
Nominal
Faiz Oranı
Libor+3.5
8.21
6.91
Rotative
Rotative
Rotative
Rotative
Rotative
Vade
2014
2012
2009
2008
2008
2008
2008
2007
Nominal
Değeri
46,588
1,299
89,100
1,700
300
300
2,125
144
141,556
Defter
Değeri
47,185
1,522
91,648
1,980
349
349
2,485
144
145,662
Hamdi Akın ve Akfen İnşaat kefaletiyle alınan
Hamdi Akın, Akınısı ve Akfen İnşaat kefaletiyle alınan
TAV hisse senetlerinin üzerindeki ipotekler
Hamdi Akın, Akınısı Makine, Akfen Turizm ve Akfen İnşaat kefaletiyle alınan
Teminat Hisseleri
Satıcıların Satış Opsiyonuna ilişkin yükümlülüklerinin ifasının teminatı olarak; Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Sera Yapı Şirketin mevcut
sermayesinin %14.4’üne tekabül eden sayıda hisseyi (“Teminat Hisseleri”) Teminat Amaçlı Hisse Ödünç Sözleşmesi (Collateralized Stock Borrowing
Agreement) isimli sözleşme kapsamında Goldman Sachs’a ödünç vermişler ve bu hisselerin mülkiyetini GS’a devretmişlerdir. (Not 17)
Goldman Sachs Teminat Hisseleri üzerinde Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Sera Yapı lehine rehin tesis etmiştir. Teminat Hisselerine ilişkin tüm
oy kullanma ve kâr payı alma hakları ile sermaye artışına katılma hususundaki rüçhan hakları Tepe İnşaat, Akfen Holding ve Sera Yapı’ya ait
olacaktır. Ancak yedeklerin sermayeye ilavesi suretiyle yapılan sermaye artışı neticesinde bedelsiz pay edinme hakkı Goldman Sachs’a ait olacaktır.
Goldman Sachs’nin Teminat Hisselerini yukarıda belirtildiği şekilde icraya koyması halinde Teminat Hisseleri üzerindeki rehin kalkacaktır. Teminat
Hisseleri bir yeddi emin tarafından muhafaza edilmektedir. Goldman Sachs HSAS’leri uyarınca, Goldman Sachs Şirkette sahip olduğu hisseleri Bağlı
Kuruluşlarına devretme hakkına sahiptir.
126
Akfen İnşaat:
3
4
5
6
7
1
2
Para
Birimi
Avro
ABD Doları
YTL
ABD Doları
Avro
ABD Doları
YTL
Avro
ABD Doları
ABD Doları
Avro
ABD Doları
Avro
ABD Doları
YTL
ABD Doları
YTL
YTL
YTL
ABD Doları
Nominal
Faiz Oranı
5.18-12.12
3.94-14
28-31.36
Libor+2.8
Euribor+2.8
5.54
31.36
11
11.75-12.75
Libor+3.76
7.75-12.5
7-12
0.6
6.25
27
6.9-10
19.75
30.03
2.5-2.65
0.7
Vade
2009
2009
2009
2009
2009
2014
2010
2009
2009
2011
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2010
2009
2009
Nominal
Değeri
6,117
9,497
32,917
13,845
321
877
554
2,663
2,170
5,444
3,575
26,790
988
2,216
7,500
7,441
3,000
1,000
5,125
307
132,347
Defter
Değeri
6,242
9,735
32,951
14,148
331
877
554
2,663
2,209
5,471
3,650
27,060
990
2,247
7,500
7,585
3,125
950
5,138
310
133,736
Vade
2014
2011
2008
2008
2008
2008
2008
2008
2008
2008
Nominal
Değeri
834
5,591
7,012
3,506
2,324
1,147
807
582
569
7
22,379
Defter
Değeri
955
5,782
7,049
3,520
2,330
1,153
812
616
572
7
22,796
Akfen Holding ve Hamdi Akın kefaletiyle alınan
Akfen Holding,Hamdi Akın ve Akınısı kefaletiyle alınan
Akfen Holding ve Akfen Turizm kefaletiyle alınan
Akfen Holding,Hamdi Akın,Akınısı ve Akfen Turizm kefaletiyle alınan
Akfen Dış Ticaret ve Hamdi Akın kefaletiyle alınan
Akfen Holding,Hamdi Akın ve Akfen GYO kefaletiyle alınan
Akfen Holding,Akfen Turizm ve Akınısı kefaletiyle alınan
3
4
5
6
1
2
Para
Birimi
ABD Doları
ABD Doları
Avro
Avro
ABD Doları
ABD Doları
Avro
ABD Doları
ABD Doları
YTL
Nominal
Faiz Oranı
5.54%
Libor+3.76%
6.15%
Euribor+1.4%
6.85%
6.75%
6.20%
Libor+0.8%
6.80%
6.36%
Hamdi Akın ve Akfen Holding kefaletiyle alınan
Hamdi Akın, Akfen Holding ve Delta Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ kefaletiyle alınan
Hamdi Akın ve Akfen Holding kefaletiyle alınan Aksel Turizm Yatırım İşletme AŞ tarafından ipotekli
Akfen Holding, Akfen Turizm ve Akınısı Makine kefaletiyle alınan
Akfen Holding AŞ, Hamdi Akın ve Akınısı Makine kefaletiyle alınan
Hamdi Akın kefaletiyle alınan
127
Akfen Altyapı Yatırımları Holding:
Para
Birimi
ABD Doları
ABD Doları
Avro
ABD Doları
ABD Doları
YTL
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
Nominal
Faiz Oranı
Libor+1.75
8.96
10.77
6.38
6.42
28
Libor+2.12
Libor+4.00
Libor+4.35
Libor+4.35
Libor+3.25
Libor+3.25
Vade
2010
2009
2010
2009
2009
2009
2018
2018
2018
2018
2018
2018
Nominal
Değeri
36,572
7,867
4,647
2,193
302
267
8,015
24,499
5,127
15,441
23,295
7,707
135,932
Defter
Değeri
37,243
8,330
4,755
2,259
311
273
8,497
25,774
5,225
15,868
23,492
7,805
139,832
Krediler Akfen İnşaat, Akfen Holding şirketlerinin ve Hamdi Akın’ın kefaletleri ile alınmıştır. Tüvtürk Güney ile imzalanan Alt İşletim Bedeli anlaşmasındaki koşul ve biçime göre alt işletim bedeli geliri ve teminatları Garanti Bankası A.Ş’ye rehin edilmiştir.
2
Krediler Akfen İnşaat ve Akfen Holding şirketlerinin kefaletleri ile alınmıştır.
Tüvtürk Güney ile imzalanan Alt İşletim Bedeli anlaşmasındaki koşul ve biçime göre alt işletim bedeli geliri ve teminatları Türkiye Vakıflar Bankası’na 13,600 ABD Doları tutarına rehin edilmiştir.
3
Krediler Akfen İnşaat, Akfen Holding, Akınısı Makine şirketlerinin ve Hamdi Akın’ın kefaletleri ile alınmıştır.
1
Tüvtürk Güney ile imzalanan Alt İşletim Bedeli anlaşmasındaki koşul ve biçime göre alt işletim bedeli geliri ve teminatları Finansbank A.Ş’ye rehin edilmiştir.
AIH, Akfen İnşaat, Akfen Holding, Akınısı Makine şirketleri ve Hamdi Akın taraından kefaletlendirilmiştir.
1
Para
Birimi
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
Nominal
Faiz Oranı
Libor+1.75
8.96
6.22
Krediler Hamdi Akın ve Afken Grup şirketlerinin kefaletleri ile alınmıştır.
128
Vade
2010
2009
2008
Nominal
Değeri
29,118
11,647
1,514
42,279
Defter
Değeri
29,877
12,326
1,533
43,736
Akfen GYO:
Para
Birimi
Avro
Avro
YTL
YTL
YTL
YTL
Avro
Avro
Avro
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
YTL
Nominal
Faiz Oranı
Euribor + 3.75
Euribor + 3.70
10
10
10
10
6.25-14
8-14
14.00
6.50-12.00
14.00
14.00-15.0
29.00-34.00
Vade
2018
2015
2011
2012
2013
2016
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
Nominal
Değeri
57,802
44,957
5,141
2,545
8,424
1,028
4,035
10,254
2,141
7,146
8,188
2,465
9,978
164,104
Defter
Değeri
58,362
46,028
5,401
2,601
8,608
1,041
4,075
10,273
2,154
7,285
8,345
2,469
10,295
166,937
Accor S.A. ile imzalanan Mutabakat Zaptı’na göre inşa edilecek otel projelerinin finansmanında kullanılmak üzere, 30 Temmuz 2008 tarihi itibarıyla Türkiye İş Bankası AŞ ve Türkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ (“TSKB”) eşliderliğinde 100,000 Avro değerinde kredi tahsisi sözleşmesi imzalanmıştır. Kredi tahsis sözleşmesine göre, sözleşmenin imza tarihinden kredi kullandırım süresinin sonuna kadar hesaplanacak üçer aylık dönemlerin sonunda kredinin çekilmeyen kısmı üzerinden bu kısmın yıllık %1.25’i oranında taahhüt komisyonu, TSKB tahtında yapılan her bir kullanımda ve ilgili kullanım tarihinde kullandırılan kredi tutarının %0.50’si oranında düzenleme komisyonu ve kredi verenlere her bir kullanımda ve ilgili kullanım tarihinde kullandırılan kredi tutarının %1.00’i oranında kullandırım komisyonu ödenecektir. Sözleşme kapsamında kullanılacak olan krediler aşağıda belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır:
- Gaziantep, Kayseri, Trabzon ve Zeytinburnu’ndaki otellerin üst kullanım hakkı ve Beylikdüzü’nde üzerinde otel inşa edilmesi planlanan arsa kredi verenler lehine birinci derecede ipotek edilmiştir,
- İlgili otellerin işletme kira gelirleri banka lehine temlik edilmiştir,
- İlgili projeler kapsamında banka ve finans kurumlarında açılan mevduat hesapları kredi verenler lehine rehnedilmiştir,
Şirket ortakları, ilgili projelerin tamamlanması garantisi vermişlerdir.
2.
KKTC’de Mercure Otel inşaatını finanse etmek için muhtelif bankalardan kullanılmış olan kredilerin yeniden yapılandırılması amacıyla ING European Financial Services Plc’den alınan krediler aşağıda belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır.
- 3 Temmuz 2008 tarihli ve 2008/16 numaralı yönetim kurulu kararı ile, Şirket’in Akfen Ticaret’te sahip olduğu hisselerden 279,000 A Grubu hisseye karşılık toplam 7,000 YTL değerindeki hissesi, rehin olarak verilmiştir,
- Kıbrıs Mercure Otel’in üst kullanım hakkı banka lehine rehnedilmiştir,
- Kıbrıs Mercure Otel’in casino kira gelirleri banka lehine temlik edilmiştir,
- Kıbrıs Mercure Otel’in işletme kira gelirleri banka lehine temlik edilmiştir,
- Şirket ortakları banka kredisi tutarı kadar kefalet vermişlerdir,
- Banka kredisi kadar teminat mektubu temin edilmiştir.
3.
KKTC’de Mercure Otel inşaatını finanse etmek için Türkiye Kalkınma Bankası AŞ’den alınan krediler belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır:
- Muhtelif bankalardan, banka kredisi kadar teminat mektubu temin edilmiştir,
- Şirket ortakları banka kredisi tutarı kadar kefalet vermişlerdir.
4.
KKTC’de Mercure Otel inşaatını finanse etmek için alınan muhtelif banka kredileri belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır.
5.
Grup’a ait devam etmekte olan otel inşaatlarını finanse etmek için alınan muhtelif banka kredileri belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır.
6.
Şirket’in sahibi ve hissedarı olduğu Levent Loft’ta bulunan 1., 2. ve 3. bağımsız bölümlerin her birisi banka lehine ipotek verilmiştir.
1.
129
Para
Birimi
Avro
Avro
ABD Doları
YTL
YTL
YTL
YTL
Avro
Avro
Avro
Avro
Avro
YTL
Avro
YTL
YTL
ABD Doları
Nominal
Faiz Oranı
Euribor + 4.25%
Euribor + 4.10%
7.25%
10.00%
19.00%
19.00%
22.00%
6.25%
6.25%
6.30%
6.85%
6.10%
20.50%
5.80%
20.75%
21.00%
Libor + 1.75%
Vade
2016
2015
2008
2008
2008
2008
2008
2008
2008
2008
2008
2008
2008
2008
2008
2008
2008
Nominal
Değeri
25,653
1,897
25,897
17,652
141
7,985
5,777
1,722
44
2,634
1,967
1,710
793
410
505
382
271
95,440
Defter
Değeri
27,551
3,245
26,331
17,652
141
7,985
5,777
2,945
74
2,664
1,992
1,724
793
549
506
382
275
100,586
Zeytinburnu IBIS/NOVOTEL projesini finanse etmek için Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O’dan alınan krediler aşağıda belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır:
- Elde edilecek kira geliri banka tarafından rehnedilmiştir
- Grup ortakları banka kredisi tutarı kadar kefalet vermişlerdir.
2
Eskişehir IBIS Otel projesini finanse etmek için T. Garanti Bankası A.Ş.’den alınan krediler:
3
Kuzey Kıbrıs’da Mercure Otel inşaatını finanse etmek için muhtelif bankalardan alınan krediler:
4
Kuzey Kıbrıs’da Mercure Otel inşaatını finanse etmek için Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş’den alınan krediler belirtilen hususlar dahilinde teminat altına alınmıştır.
- Muhtelif bankalardan, banka kredisi kadar teminat mektubu temin edilmiştir
5
Tekstil Bankası AŞ’den alınan krediler
- Akfen İnşaat AŞ ve Hamdi Akın kefaletiyle alınan.
6
Türk Ekonomi Bankası AŞ’den alınan krediler
- Akfen Holding, Akfen İnşaat AŞ ve Hamdi Akın kefaletiyle alınan.
7
Denizbank AŞ’den alınan krediler
- Akfen Holding, Akfen İnşaat AŞ ve Hamdi Akın kefaletiyle alınan.
8
Finansbank AŞ’den alınan krediler
- Akfen Holding, Akfen İnşaat AŞ ve Akınısı Makine kefaletiyle alınan
1
130
Akfen GYT:
Teminatsız Banka Kredileri
Para
Birimi
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
Nominal
Faiz Oranı
6.75
12.75
12.75
12.75
10.5
10.5
10.5
10.5
Vade
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
2009
Nominal
Değeri
2,268
3,781
756
756
1,664
7,183
605
908
17,921
Defter
Değeri
2,339
3,781
756
756
1,664
7,183
605
908
17,992
31 Aralık 2007 tarihi itibariyle Akfen GYT’nin finansal borcu bulunmamaktadır.
27 Kıdem tazminatı karşılığı
31 Aralık tarihleri itibariyle, kıdem tazminatı karşılığındaki hareketler aşağıdaki gibidir:
Dönem başı bakiye
Cari yıl gideri
Yıl içinde ödenen
Ortaklıklardaki sahiplik oranının değişiminin etkisi
Dönem sonu bakiye
2008
508
170
(139)
539
2007
252
326
(71)
1
508
Bu ödemeler 31 Aralık 2008 itibariyle 30 günlük maaşın üzerinden en fazla 2,173 YTL’ye göre (31 Aralık 2007: 2,030 YTL) çalışılan yıl başına
emeklilik ya da fesih günündeki orana göre hesaplanır. Kıdem tazminatı karşılığı cari bazda hesaplanır ve mali tablolara yansıtılır. Karşılık Grup’un
çalışanların emekliliklerinden kaynaklanan gelecekteki muhtemel yükümlülüğünün bugünkü değeri tahmin edilerek hesaplanır. Hesaplama Hükümet
tarafından açıklanan kıdem tazminatı tavanına göre hesaplanır.
Kıdem tazminatı yükümlülüğü, şirketin çalışanların emekli olmasından doğan gelecekteki olası yükümlülüğün bugünkü değerinin tahminine göre
hesaplanır. UFRS, Grup’un yükümlülüklerini tanımlanmış fayda planları kapsamında aktüeryal değerleme yöntemleri kullanılarak hesaplanmasını
öngörür. Buna uygun olarak, toplam yükümlülüklerin hesaplanmasında kullanılan aktüeryal varsayımlar aşağıda belirtilmiştir.
Temel varsayım, her hizmet yılı için olan azami yükümlülüğün enflasyona paralel olarak artmasıdır. Dolayısıyla, uygulanan iskonto oranı, gelecek
enflasyon etkilerinin düzeltilmesinden sonraki beklenen reel faiz oranı ifade eder. Sonuçta, 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ekli konsolide mali
tablolarda yükümlülükler, çalışanların emekliliğinden kaynaklanan geleceğe ait olası yükümlülüğünün bugünkü değeri tahmin edilerek hesaplanır.
31 Aralık 2008 tarihindeki karşılık yıllık %5.40 enflasyon oranı ve %12 iskonto oranı varsayımına göre, yaklaşık %6.26 iskonto oranı ile
hesaplanmıştır (31 Aralık 2007: yıllık %5.00 enflasyon oranı, %11 iskonto oranı, %5.71 iskonto oranı). Kıdem tazminatına ilişkin hakların imtiyaz
anlaşması sonunda ödeneceği planlanmıştır. Buna bağlı olarak gelecekte ödenecek yükümlülüklerin bugünkü değerinin hesaplanmasında imtiyaz
anlaşma süreleri dikkate alınmıştır.
131
28 Ticari ve diğer borçlar
31 Aralık tarihleri itibariyle, ticari borçlar aşağıdaki kalemleri kapsamaktadır:
Ticari borçlar
Gider tahakkukları ve diğer borçlar
Alınan avanslar
Alınan depozito ve teminatlar
Ödenecek vergi ve sosyal yükümlülükler
Personele borçlar
Devam eden inşaat sözleşmeleri hakediş bedelleri (Not 22)
Ödenecek kurumlar vergisi
Hidroelektrik üretim şirketlerinin eski ortaklarına borçlar
Diğer borçlar
2008
38,145
15,742
8,934
3,962
1,862
943
990
3,374
73,952
2007
28,820
10,578
2,912
1,816
774
588
1,003
9,685
3,220
59,396
Ticari borçlar yapılmakta olan yatırımlardan dolayı oluşan ve sigorta şirketlerine olan borçlardan oluşmaktadır.
Gider tahakkukları ve diğer borçların büyük bölümü Gaziantep Otel, Çamlıca III HES ve Otlucahes HES projeleri kapsamında taşeronlara olan borç
karşılıklarından oluşmaktadır.
31 Aralık 2007 itibariyle yapılmakta olan yatırımlar içinn alınan avanslar aşağıdaki gibidir:
Loft 2 Projesi sahiplerinden alınan avanslar
Sağlam İnşaat
Delta Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ
Bilim İlaç
Diğer
Kısa vadeli alınan avanslar
2008
8,595
282
57
8,934
2007
3,288
2,999
3,612
679
10,578
Alınan avansların büyük bölümü Akfen GYT’nin Loft 2 projesi için müşterilerinden almış olduğu nakit ve senetlerden oluşmaktadır.
29 Karşılıklar
31 Aralık tarihleri itibariyle karşılıklar aşağıdaki gibidir:
Dava karşılığı
Kullanılmamış izin karşılığı
132
2008
837
760
1,597
2007
1,075
742
1,817
31 Aralık tarihleri itibariyle, karşılıklardaki hareketler aşağıdaki gibidir:
Cari yıl karşılığı
Konusu kalmayan karşılıklar
Dönem sonu bakiye
Dava Karşılıkları
1,075
374
(612)
837
2008
İzin Karşılıkları
742
283
(265)
760
Toplam
1,817
657
(877)
1,597
Cari yıl karşılığı
Konusu kalmayan karşılıklar
Dönem sonu bakiye
Dava Karşılıkları
1,075
1,075
2007
İzin Karşılıkları
448
1,756
(1,462)
742
Toplam
448
2,831
(1,462)
1,817
Dava karşılığı
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ayrılan dava karşılıklarının 463 YTL’lik kısmı çalışan davalarından, 280 YTL’lik kısmı Botaş binası inşaat projesi
davasından, 94 YTL’lik kısmı ise elektrik trafosuna zarar vermekten dolayı açılan maddi tazminat davasından kaynaklanmaktadır.
31 Aralık 2007 tarihi itibariyle ayrılan dava karşılıklarının büyük bölümü halen devam etmekte olan çalışan ve müşteri davalarından oluşmakta olup
bu davalar için ayrılan karşılık toplamı sırasıyla YTL 569 ve YTL 464 tutarındadır.
İzin karşılığı
31 Aralık 2008 ve 2007 yılında biten hesap dönemlerinde Grup sırasıyla 760 YTL ve 742 YTL tutarında karşılık ayırmıştır. Karşılık tutarı kalan izin
gününün günlük ücret ile çarpılması sonucu hesaplanır. Cari yıl karşılık giderleri konsolide finansal tablolarda satışların maliyeti ve genel yönetim
giderleri hesaplarında gösterilmiştir.
30 Finansal araçlar
30.1 Kredi riski
Finansal varlıkların kayıtlı değerleri, maruz kalınan azami kredi riskini gösterir. 31 Aralık tarihleri itibariyle maruz kalınan azami kredi riski aşağıdaki
gibidir:
Ticari ve diğer alacaklar (*)
Diğer duran varlıklar (*)
Hazır değerler (**)
2008
66,296
66
34,039
27,708
128,109
2007
71,313
98
20,729
7,659
99,799
(*) Verilen avanslar, indirilecek veya devredilen KDV, peşin ödenmiş giderler ve verilen avanslar gibi finansal olmayan tutarlar, diğer dönen varlıklar
ve diğer duran varlıklar kalemlerine dahil edilmemiştir.
(**) Kasa hazır değerler kalemine dahil edilmemiştir.
133
30.2 Likidite riski
Aşağıdaki tablo, ödeme planına göre vade gruplarına ayrılmış, Grup’un parasal borçlarını göstermektedir:
Türev olmayan parasal yükümlülükler
Spot krediler
Finansal borçlar
Ticari ve diğer borçlar (**)
İlişkili taraflara borçlar
Toplam parasal yükümlülükler
Türev olmayan parasal yükümlülükler
Finansal borçlar
Ticari ve diğer borçlar (**)
Toplam parasal yükümlülükler
Kayıtlı
Değer
Sözleşmedeki
Nakit Akışı
(160)
(741,037)
(58,795)
(28,222)
(828,214)
(160)
(815,110)
(59,335)
(28,919)
(903,524)
Kayıtlı
Değer
Sözleşmedeki
Nakit Akışı
(312,780)
(45,827)
(36,828)
(395,435)
(336,933)
(45,827)
(39,042)
(421,802)
31 Aralık 2008
6 aydan
6-12
az
ay
1-2
yıl
2-5
yıl
5 yıldan
çok
(186,251)
(23,976)
(4,787)
(215,014)
(66,509)
(567)
(24,016)
(91,092)
(158,219)
(158,219)
(101,196)
(101,196)
31 Aralık 2007
6 aydan
6-12
az
ay
1-2
yıl
2-5
yıl
5 yıldan
çok
(131,798)
(990)
(19,369)
(152,157)
(76,239)
(76,239)
(38,292)
(38,292)
(160)
(302,935)
(34,792)
(116)
(338,003)
(86,210)
(44,183)
(1,482)
(131,875)
(4,394)
(654)
(18,191)
(23,239)
(**) Garanti için alınan depositolar ve alınan avanslar gibi parasal olmayan araçlar ticari borçlar kalemine dahil edilmemiştir.
30.3 Kur riski
Maruz kalınan kur riski
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Grup’un maruz kaldığı kur riskinin YTL karşılığı ağağıdaki gibidir:
Yabancı para parasal varlıklar
Hazır değerler
ABD Doları
13
826
4,486
5,325
Avro
630
2,342
10,027
1,765
14,764
Toplam
630
2,355
10,853
6,251
20,089
Yabancı para parasal borçlar
Finansal borçlar
ABD Doları
(620)
(456,802)
(457,422)
Avro
(5,416)
(22,871)
(142,995)
(171,282)
Toplam
(6,036)
(22,871)
(599,797)
(628,704)
(452,097)
(156,518)
(608,615)
Net Bilanço Pozisyonu
134
31 Aralık 2007 tarihi itibariyle Grup’un maruz kaldığı kur riskinin YTL karşılığı ağağıdaki gibidir:
Yabancı para parasal varlıklar
Hazır değerler
ABD Doları
15,272
3,406
18,678
Avro
45
8,666
1,381
10,092
Toplam
45
23,938
4,787
28,770
Yabancı para parasal borçlar
Ticarive diğer borçlar
Finansal borçlar
ABD Doları
(27,791)
(226,888)
(254,679)
Avro
(1,776)
(19,369)
(52,127)
(73,272)
Toplam
(29,567)
(19,369)
(279,015)
(327,951)
(236,001)
(63,180)
(299,181)
Net Bilanço Pozisyonu
Duyarlılık analizi
Grup’un kur riski genel olarak YTL’nin Avro ve ABD Doları karşısındaki değer değişikliklerinden oluşmaktadır.
Kur riskinin ölçülebilmesi için yapılan duyarlılık analizinin temeli, kurum genelinde yapılan toplam para birimi açıklamasını yapmaktır. Toplam
yabancı para pozisyonu, yabancı para birimi bazlı tüm kısa vadeli ve uzun vadeli satın alım sözleşmeleri ile tüm varlıklar ve yükümlülükleri
içermektedir. Analiz net yabancı para yatırımlarını içermemektedir.
YTL’nin diğer para birimleri karşısında yüzde 10 değer kazanması durumunda türev işlemler dikkate alınmadan 31 Aralık 2008 itibariyle kârın
veya zararın 60,861 YTL (31 Aralık 2007: 29,918 YTL) artması beklenirdi. Bu analiz diğer bütün değişkenlerin ve bazı faiz oranlarının sabit kaldığı
düşünülerek yapılmıştır.
YTL’nin diğer para birimleri karşısında yüzde on değer kaybetmesi durumunda türev işlemler dikkate alınmadan 31 Aralık 2008 itibariyle kârın veya
zararın yukarıdaki paragraftaki tutar kadar fakat ters yönlü olması beklenmektedir.
Grup yabancı para pozisyonunu riskten korumak için herhangi bir türev işleminde bulunmamıştır.
30.4 Faiz riski
Profil
Grup’un faiz bileşenine sahip finansal kalemlerinin rapor tarihindeki faiz yapısı şu şekildedir:
2008
2007
Sabit faizli kalemler
Finansal varlıklar
Finansal yükümlülükler
9,061
421,935
7,487
194,728
Değişken faizli kalemler
Finansal yükümlülükler
319,102
118,052
135
Sabit faizli kalemlerin makul değer riski:
Grup’un makul değer farkı kâr/zarara yansıtılan finansal varlık veya yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bu nedenle faiz oranındaki değişimlerin rapor
tarihindeki özsermaye kalemlerine direkt etkisi yoktur.
Değişken faizli kalemlerin nakit akım riski:
Grup’un kredi profiline gore Euribor veya Libor oranlarındaki yüzde 1 artış Grup’un değişken faizli kredilerinde ortalama 2,113 YTL (31 Aralık 2007:
894 YTL) faiz giderine sebep olmaktadır.
31 Operasyonel kiralar
Kiracı olarak Grup
31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla Grup kiracı olarak 8 adet faaliyet kiralama anlaşması imzalamıştır;
•
•
•
•
•
•
•
•
Grup, Trabzon Dünya Ticaret Merkezi AŞ ile Trabzon’da otel yapmak amacıyla arazi kiralama anlaşması imzalamıştır. Kiralama süresi 49 yıldır. Kira ödemeleri Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan faaliyet izni alınması itibarıyla başlayacaktır. Faaliyet kiralama anlaşması beş yıl kira ödemesiz süreye sahiptir. Grup’un, kira süresinin uzatılması konusunda eş değer teklif veren diğer firmalar arasında öncelik hakkı bulunmaktadır.
Grup, 8 Ağustos 2005 tarihinde Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ile tamamlanmamış otel inşaat alanını 22 yıl kiralamak üzere bir faaliyet kiralama anlaşması imzalamıştır.
Grup, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan İstanbul Zeytinburnu’ndaki bir arsayı otel inşaat taahhüdü karşılığında, 49 yıllığına irtifak hakkını almak suretiyle kiralamıştır.
Grup, 4 Kasım 2006 tarihinde Kayseri Sanayi Odası ile 49 yıllığına bir otel kurup işletmek için arazi kiralama anlaşması yapmıştır. Kira ödemeleri, 5’inci yılın sonunda başlayacaktır. Grup’un, kira süresinin uzatılması konusunda eş değer teklif veren diğer firmalar arasında öncelik hakkı bulunmaktadır.
Grup, KKTC Maliye Bakanlığı ile Girne’de otel yapmak amacıyla arazi kiralama anlaşması imzalamıştır. Kira ödemeleri 2003 yılında başlamıştır, ödemeler yıllık yapılmaktadır. Kiralama süresi 49 yıldır.
Grup, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ile tamamlanmamış otel inşaat alanını 30 yıl kiralamak üzere 31 Mayıs 2007 tarihinde bir faaliyet kiralama anlaşması imzalamıştır.
Grup, özel kişilere ait İzmit/Kocaeli’ndeki bir arsa için otel inşaat taahhüdü karşılığında 22 Kasım 2007 tarihinde kiralama anlaşması imzalamıştır. Anlaşmaya göre inşaat ruhsatlarının alınması ve iş yeri açılmasını müteakip ilk iki yılı ödemesiz, takip eden 12 yılı, yıllık
40,000 ABD doları kira bedeli ve takip eden 13’üncü yıl ile 28’inci yıl arası KDV öncesi otelin net cirosunun %5’i olmak üzere toplam 30 yıllığına kiralanmıştır. Otel inşaatının 2 yılda tamamlanması gerekmektedir.
Grup, 9 Mayıs 2008 tarihinde Bursa Uluslararası Tekstil Ticaret Merkezi İşletme Kooperatifi ile 30 yıllığına bir otel kurup işletmek için arazi kiralama anlaşması yapmıştır. Otel inşaatının 2 yılda tamamlanması gerekmektedir. Kira ödemeleri, anlaşmanın 5’inci yılının sona ermesiyle başlayacaktır.
Tüm sözleşmeler, Grup’un sözleşme süresini yenileme talebi olduğunda, piyasa koşullarının incelenmesini öngören maddeler içermektedir. Grup
kiralama süresi sonunda kiralanan varlığı satın alma hakkına sahip değildir.
136
Dönem kira gideri olarak kaydedilen
Asgari kira ödemeleri
2008
1,825
1,825
2007
623
623
2008
531
3,037
60,077
63,645
2007
375
1,774
51,184
53,333
2008
2007
283
364
647
293
176
469
İptal edilemeyen faaliyet kirası yükümlülükleri
1 yıldan kısa
1 yıldan uzun 5 yıldan kısa
5 yıldan uzun
İptal edilemeyen faaliyet kirası yükümlülükleri
İptal edilemeyen operasyonel kiralar için aşağıdaki yükümlülükler oluşmuştur:
Kira gider tahakkukları
Kısa vadeli
Uzun vadeli
Kiralayan olarak Grup
Faaliyet kiralama anlaşmaları
31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla kiralayan olarak Grup 5 adet faaliyet kiralama anlaşması imzalamıştır;
•
•
•
•
•
Grup, 24 Mart 2008 tarihinde ACCOR S.A. ile Kayseri’de şu an yapılmakta olan bir otel için kiralama anlaşması imzalamıştır.
Grup, 24 Mart 2008 tarihinde ACCOR S.A. ile Gaziantep’te şu an yapılmakta olan bir otel için kiralama anlaşması imzalamıştır.
Grup, 26 Temmuz 2006 tarihinde ACCOR S.A. ile Trabzon’da 2008 yılında tamamlanan ve faaliyete geçen bir otel için kiralama anlaşması imzalamıştır.
Grup, 18 Kasım 2005 tarihinde ACCOR S.A. ile Eskişehir’de 2007 yılında tamamlanan ve faaliyete geçen bir otel için kiralama anlaşması imzalamıştır.
Grup, 12 Aralık 2005 tarihinde ACCOR S.A. ile İstanbul’da 2007 yılında tamamlanan ve faaliyete geçen iki otel için kiralama anlaşması imzalamıştır.
Yukarıdaki beş anlaşmada aşağıdaki benzer maddeler bulunmaktadır;
137
Kiralama süresi otelin açılış tarihi ile o yılın takvim yılı sonuna kadar geçen süre ile otelin açılış tarihini izleyen yılbaşından itibaren beş yıl uzatma
opsiyonlu olarak Trabzon, İstanbul ve Eskişehir otelleri için yirmi takvim yılı, Kayseri ve Gaziantep otelleri için yirmi beş takvim yılı eklenerek
hesaplanır. Şirket inşaatı belirlenen sürede bitiremediği takdirde (belirlenen bitiş tarihinden itibaren altı ay ek süre dahil) ACCOR S.A.’nın anlaşmayı
sona erdirmeye hakkı vardır. Bu durumda, taraflar karşılıklı yükümlülüklerden müstesna tutulacaktır ve Grup ACCOR S.A.’ya 750 Avro’ya kadar olan
zararlarını ve sözleşme sona ermesine kadar olan borçları ödeyecektir. Otelin bir yıllık brüt gelirlerinin %22’si yıllık kira olarak kiralayan tarafından
kiracıya ödenecektir. Bütün sözleşmelerde bir asgari teminat tutarı her yıla düşen kira bedelinden az olmamak üzere belirlenmiştir. Aşağıdaki
tabloda 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla kalan kira sürelerine göre her anlaşma için yıllık asgari kira teminat ve kira süre olarak belirtilmiştir:
Anlaşma
NOVOTEL/İBİS Kayseri
NOVOTEL/İBİS Gaziantep
NOVOTEL Trabzon
İBİS Eskişehir
NOVOTEL/İBİS İstanbul
Kalan süre
Açılış tarihini takip eden 12 yıl için
Kalan 10 yıl
2009 ve 2010 yılları için
Yıllık asgari kira
tutarı (Avro)
915
941
1,100
278
1,400
1,600
1,800
2,000
Toplam asgari
kira tutarı (Avro)
10,979
11,288
13,200
2,780
2,800
3,200
3,600
4,000
51,847
Tüm sözleşmeler, kiracının sözleşme süresini yenileme talebi olduğunda, piyasa koşullarının incelenmesini öngören maddeler içermektedir. Kiracı,
kiralama süresi sonunda kiralanan varlığı satın alma hakkına sahip değildir.
Grup, kiralayan sıfatıyla ayrıca üç adet faaliyet kiralama anlaşması imzalamıştır:
138
Grup, 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere ACCOR/MERCURE Oteli’ni Serenas Turizm Kongre ve Organizasyon Hizmetleri Limited
Şirketi’ne (“Serenas Turizm”) beş yıl uzatma opsiyonlu olarak beş yıllığına kiralamıştır. Serenas Turizm, Grup’a 3,000 Avro tutarında muhtelif
bankalardan teminat mektubu temin etmiştir. Yıllık kira bedeli üç ayda bir ödenecektir (Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim). Yıllık asgari kira tutarının
detayı aşağıdaki gibidir:
Anlaşma
ACCOR/MERCURE Girne
ACCOR/MERCURE Girne
ACCOR/MERCURE Girne
Kalan süre
2009-2010 yılları için
2011 yılı için
2012 yılı için
Yıllık asgari kira
tutarı (Avro)
1,200
1,500
2,000
Toplam asgari
kira tutarı (Avro)
2,400
1,500
2,000
5,900
Grup, 15 Mart 2007 tarihinde Voyager Kıbrıs Limited (“Voyager”) ile gazino kiralama anlaşması imzalamıştır. Kira ödemeleri casinonun açıldığı 1
Temmuz 2007 tarihinde başlamıştır. Yıllık kira bedeli 1 Temmuz 2008 tarihinden itibaren 3,162 Avro olup, üç ayda bir ödenmektedir (Mart, Haziran,
Eylül ve Aralık). Yıllık kira bedeli, kira döneminin başında yıllık libor oranı kadar artışa tabidir. Grup, ayrıca 29 Aralık 2008 tarihinde Voyager’le 2009
yılna ait kira ödemeleri için ek bir anlaşma yapmıştır. Anlaşmaya göre, Grup 2009 yılına ait kira ödemeleri için vade tarihinde tahsil edilmek üzere
3,297 Avro tutarında çek almıştır. Bu çekler teminat kapsamında değildir, ödeme aracıdır. Grup ödemeleri sırasıyla 5 Mart 2009, 5 Eylül 2009, 5
Ekim 2009, 5 Kasım 2009 ve 5 Aralık 2009 tarihlerinde tahsil edecektir.
Grup, 1 Eylül 2006 tarihinde Sportif Makine AŞ ile Eskişehir İbis Otel Fitness Center kiralama anlaşması imzalamıştır. Kira ödemeleri fitness
centerın teslim edildiği 1 Ocak 2007 tarihinden iki ay sonra başlamıştır. Aylık kira bedeli KDV hariç 6,500 Avro olup kira süresi 7 yıldır. Yıllık kira
bedeli, kira döneminin başında yıllık Euribor oranı kadar artışa tabidir. 26 Mart 2009 tarihinde yapılan ek sözleşmeye göre 2009 yılı kira ödemelerine
ilişkin yeniden bir düzenleme yapılmıştır. Aylık kira tutarı %25 oranında indirim uygulanarak 5,930 Avro’ya düşürülmüştür.
İptal edilemeyen faaliyet kiralaması alacakları
1 yıldan kısa
1 yıldan uzun 5 yıldan kısa
5 yıldan uzun
2008
19,426
58,103
70,037
147,566
2007
7,523
47,676
35,075
90,274
139
32 Taahhütler ve şarta bağlı yükümlülükler
Grubun 31 Aralık itibariyle normal iş akışı içinde oluşan taahhüt ve şarta bağlı yükümlülükleri aşağıdaki gibidir:
Garanti mektupları
Bankadan alınmış ve bankalara verilmiş
Bankadan alınmış ve devlet kuruluşlarına verilmiş
Bankadan alınmış ve araç muayene imtiyazı için verilmiş
Bankadan alınmış ve ilişkili kuruluşlar-tedarikçilere verilmiş
Bankadan alınmış ve hidroelektrik üretim şirketlerinin eski hissedarlarına verilmiş
Bankadan alınmış ve tedarikçilere verilmiş
2008
176,401
67,150
454
244,005
2007
56,180
26,479
15,139
14,559
66
112,423
Grup TÜVTURK İstanbul, TÜVTURK Güney ve TÜVTURK Kuzey’in kredi şartları için Bayerische Hypo-Und Vereinsbank AG’ye 60,000 $ (31 Aralık
2008 itibariyle 90,738 YTL) tutarında teminat vermiştir. Grup, yukarıda not 26’da açıklandığı gibi Akfen GYO’nun kredi şartları için ING European
Fin. Se. Plc’ye 21,000 AVRO (31 Aralık 2008 itibariyle 44,957 YTL) ve Türkiye Kalkınma Bankası’na 20,572 YTL tutarında teminat vermiştir. Ayrıca,
bankalara verilen teminat mektupları; 19,336 YTL tutarındaki Kuzey Kıbrıs Otel Projesi ve 700 YTL tutarındaki Küçükköy (Balıkesir) atık su arıtımı
projesi için verilen teminat mektuplarından oluşmaktadır.
Grup hidroelektrik enerji üretimi lisansını Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan almakta ve hidroelektrik enerji santralleri inşaası için yine bu
kuruma ve Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’ na garanti mektubu vermektedir. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
ve Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’ na verilen toplam garanti mektubu miktarları sırasıyla 20,604 YTL (31 Aralık 2007: 14,465 YTL) ve 2,000
YTL (31 Aralık 2007:3,778 YTL)’dir
31 Aralık 2008 tarihinde devlet kuruluşlarına verilen teminat mektupları; vergi iadesi için vergi kurumlarına verilen 7,924 YTL tutarındaki, açık
davalar için icra kurumlarına verilen 979 YTL tutarındaki, Botaş A.Ş. Bursa için verilen 2,281 YTL tutarındaki, Samsun Çarşamba Havaalanı için
Ulaştırma Bakanlığı ve DLH’e verilen 4,233 YTL tutarıdnaki, Muğla Üniverstiesi projesi için Muğla Üniversite Rektörlüğü’ne verilen 1,494 YTL
tutarındaki ve Fethiye Devlet Hastanesi projesi için Sağlık Bakanlığı’na verilen 1,249 YTL tutarındaki teminat mektuplarını içermektedir. Ayrıca, özel
kuruluşlara verilen teminat mektupları; Bilim İlaç saha inşa projesi için verilen 2,890 YTL tutarındaki, Aliağa Organize Sanayi Bölgesi projeleri için
Aliağa Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü’ne verilen 8,275 YTL tutarındaki İhsan Doğramacı, Erbil Vakıf Okulları için İhsan Doğramacı, Erbil Vakfı’na
verilen 1,815 YTL tutarındaki ve İzmit kükürt giderme birimi ve dizel/gaz hidro işlemleri ile CCR rafineri projeleri için TUPRAŞ’a verilen 5,146 YTL
tutraındaki teminat mektuplarından oluşmaktadır.
31 Aralık 2008 itibariyle geri kalan teminat mektupları belediyeye ve Turizm Bakanlığı’na verilmiştir.
31 Aralık 2008 tarihinde Grup, Türkiye’ deki araç muayene istasyonları imtiyaz haklarını alabilmek için Özelleştirme Yönetim Başkanlığına 454 YTL
(31 Aralık 2007:26,479 YTL) değerinde garanti mektubu vermiştir.
Grup 2007 yılında 14 tane hidroelektrik üretim şirketi aldı. Devralma ücretinin bir kısmını eski hissedarlara nakit olarak ödedi ve geri kalan kısmı için
eski hissedarlara borçlu kaldı. Grup geri kalan devralma borcu için hidroelektrik üretim şirketlerinin eski hissedarlarına 14,559 YTL değerinde garanti
mektubu verdi.
İlişkili kuruluşlara verilen garantiler, 15,139 YTL tutarında, Tüvtük Güney’ e Adana, İçel ve Hatay’ da araç muayene istasyonlarına imtiyaz hakkı
alabilmek için verilen garantilerden oluşmaktadır.
Grup ayrıca 31 Aralık 2008 tarihinde hidroelektrik enerji santralleri inşası için alt sözleşme imzaladığı şirketlerden 6,976 YTL (31 Aralık 2007: 1,965
YTL) değerinde ve taşeronlardan 9,671 YTL tutarında garanti mektubu almıştır.
140
Akfen Holding ile ACCOR SA. Arasında imzalanan Mutabakat Zaptı
Akfen Holding, dünyanın başlıca otel gruplarından olan ACCOR S.A.’nın %100 iştirak ettiği şirketi ile Mutabakat Zaptı imzalamıştır. Bu Mutabakat
Zaptı ile kuruluşlar, Türkiye’de otel projeleri geliştirmek için bir ortaklık kurarak güçlerini birleştirecektir. Şirket birçok sayıda otel inşa ettirecek ve
kiralayacaktır. Mutabakat Zaptı’nda yer alan Yatırım Programı’na göre 1 Ocak 2005’ten başlayarak her beş yılda en az 12 otel ACCOR S.A.’ya Şirket
tarafından kiraya verilecektir. Şirket’in kiralayan olduğu bütün faaliyet kiralama anlaşmaları Mutabakat Zaptı’na dayandırılmaktadır. Mutabakat
Zaptı’na göre:
•
•
•
•
Şirket kontrol hakkını taşıyan hisselerinin, hissedarlar ya da grup şirketleri dışında herhangi bir üçüncü kişiye Akfen Holding tarafından satılması durumunda; Şirket’in halka açık bir şirket haline gelmesi dışında üçüncü kişiler tarafından yapılan aynı şartlar ve koşullar dahilindeki tekliflere ACCOR S.A.’nın anlaşmaya göre karşı çıkma hakkı saklıdır.
İleride yapılacak yatırımların garanti altına alınması için; Akfen Holding ve ACCOR S.A. yaptıkları anlaşma ile Şirket sermayesinin başka kuruluşların katılımı ile arttırılması Akfen Holding ve ACCOR S.A.’nın ortaklığının sürekliliğinin olması ve kontrol gücünün dolaylı veya dolaysız bir şekilde Akfen Holding’de olması şartı ile gerçekleştirilebileceği ve yukarıda belirtilen hususların dışında sermaye arttırımına katılmasına izin verilen yeni yatırımcının yerel veya uluslararası otel işletmecisi olmama şartları aranmaktadır.
ACCOR S.A. karşı çıkma hakkını kullanmadığı takdirde ya da bu hak söz konusu olmadığında ve aynı şartlar ve koşullar altında yeni ana hissedar ile devam etmek istemediğinde, mevcut anlaşma ACCOR S.A. tarafından sona erdirilebilir. Anlaşmanın ACCOR S.A. tarafından sona erdirilmesi halinde yürürlükteki kiralama sözleşmeleri sona erme tarihine kadar sürecektir.
Eğer yukarıda belirtilen yatırım programı ilk beş yıllık süresinde 31 Aralık 2009’a kadar ya da ileriki dönemlerde hayata geçmezse her iki kuruluş da ortaklığını bitirmekte serbesttir.
Gayrimenkul yatırım ortaklığı yatırım portföyü kısıtlamaları
SPK’nın Seri: VI, No: 11 sayılı “Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği”nin 27’nci maddesinin “b” bendine göre; Şirket yatırım
portföyünün azami %10’unu yerel ya da yabancı para vadeli ve vadesiz hesaplarda tutabilir. Aynı Tebliğ’in 35’inci maddesi ise Şirket’in son üç aylık
konsolide net varlık değerinin üç katından fazla banka kredisi kullanmasını kısıtlamıştır.
31 Aralık 2008 ve 31 Aralık 2007 tarihleri itibarıyla Şirket, tanımlanan kısıtlamalara uymuştur.
31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla, anılan Tebliğ’in 35/A maddesi kapsamında, Grup’un sahibi olduğu Akfen Ticaret’e olan iştirak tutarı, toplam portföy
değerinin %50’sini aşmamaktadır.
Aynı Tebliğ’in 27’nci maddesi “c” bendinde yer alan düzenleme kapsamında Akfen Ticaret’in aktifinde yer alan KKTC’de kurulu Girne Mercure Otel,
31 Aralık 2008 ve 31 Aralık 2007 tarihleri itibarıyla Şirket’in toplam portföy değerinin %49’unu aşmamaktadır.
33 İlişkili taraf açıklamaları
Konsolide mali tablolarda ortaklar, önemli yönetim personeli ve yönetim kurulu üyeleri, aileleri ve kendileri tarafından kontrol edilen veya
kendilerine bağlı şirketler ile birlikte, iştirak ve müşterek yönetime tabi ortaklıklar ilişkili taraflar olarak kabul edilmiştir. İşletmenin normal işleyişi
esnasında ilişkili taraflarlarla çeşitli işlemler yapılmıştır. İlişkili taraflarla yapılan işlemlerin önemli bir bölümü elimine edilmiş olup ilişkili taraflarla
yapılan işlemlerden eliminasyon sonrası kalanlar Grup için bir önemlilik arz etmemektedir. Bu işlemler genel olarak piyasa koşullarına uygun şekilde
işletmenin normal işleyişi esnasında gerçekleştirilmiştir.
141
33.1 İlişkili taraf bakiyeleri
31 Aralık tarihleri itibariyle, Grup’un ilişkili taraflarla olan bakiyeleri aşağıdaki gibidir:
2008
25,486
8,553
4,530
23,692
2007
12,657
8,546
17,459
19,369
Kısa vadeli ilişkili taraflardan alacaklar:
Hamdi Akın
Task Water B.V.
Sera Yapı
Tüvtürk Kuzey
Tüvtürk Güney
Tav Tepe Akfen Yatırım İnş.İşl.AŞ (“TAV Tepe Akfen”)
MIP
Task Su
Tav İstanbul Terminal İşl.A.Ş. (“TAV İstanbul”)
TAV Yatırım
Diğer
Eksi: Kazanılmamış faiz
Kısa vadeli ilişkili taraflardan alacaklar
2008
18,780
7,065
966
775
415
302
78
12
8
420
(3,335)
25,486
2007
10,099
4
1,980
486
655
355
(922)
12,657
Uzun vadeli ilişkili taraflardan alacaklar:
Hyper Foreign Holland N.V.
Kirazlı Konutları Adi Ortaklığı
Alarko-Akfen İnş.Ort.Girişim
Riva
Task Su
Akfen GYT A.Ş-Renkyol Yap İnş.Tic.A.Ş Ortak Girişim
Uzun vadeli ilişkili taraflardan alacaklar
2008
3,640
2,298
1,724
1,347
100
(556)
8,553
2007
2,453
2,064
2,064
630
1,335
(474)8,072
İlişkili taraflara borçlar:
TÜVTURK Güney
Sera Yapı
Hamdi Akın
Tepe İnşaat San.A.Ş.
TAV Tepe-Akfen Yat.İnş.ve İşl.A.Ş.
Tav İşletme Hizmetleri AŞ
TAV Havacılık AŞ
Cihan Kamer
Akınısı Ekin Joint Venture
Diğer
2008
2,538
1,290
433
273
89
57
29
193
(372)
4,530
2007
550
2,905
5,247
2,038
165
524
6,696
1,304
245
(2,215)
17,459
Kısa vadeli ilişkili taraflardan alacaklar
Uzun vadeli ilişkili taraflardan alacaklar
Kısa vadeli ilişkili taraflara borçlar
Uzun vadeli ilişkili taraflara borçlar
31 Aralık tarihleri itibariyle, Grup’un ilişkili taraflarla olan bakiyeleri aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, 23,692 YTL tutarındaki uzun vadeli ilişkili taraflara borçlar önemli ölçüde ATI’ye olan 21,342 YTL tutarındaki borçdan
oluşmaktadır. 31 Aralık 2007 tarihi itibariyle uzun vadeli ilişkili taraflara borçlar ATI’ye olan 19,369 YTL tutarındaki borçdan oluşmaktadır.
142
33.2 İlişkili taraf işlemleri
31 Aralık tarihinde sona eren yıllarda, Grup’un ilişkili taraflarla yaptığı işlemler aşağıda özetlenmiştir:
İlişkili taraflara verilen hizmetler:
Şirket
Tüvtürk Güney
Tüvtürk Güney
Tüvtürk Güney
Hyper Foreign Trade Holland
Tav Tepe-Akfen-Investment Cons.Op.
Tav Tepe-Akfen-Investment Cons.Op.
Sera Yapı
MIP
Tav Tepe-Akfen Yat.İnş.ve İşl.AŞ
Tav Tepe-Akfen Yat.İnş.ve İşl.AŞ
Alsim Alarko Akfen İnş.Ortak Girişimi
TAV Havalimanları
Tüvtürk Kuzey
Task Su
Riva
Tav İstanbul
Artı Döviz
Diğer
Tutar
7,696
332
133
845
467
246
448
6
126
282
630
204
42
17
2,098
2008
İlişkili taraflardan alınan hizmetler
Şirket
Sera Yapı
Tüvtürk Güney
Alsim-Alarko-Akfen ins.Ortak Girisimi
Hyper Foreign Trade Holland
Tav Havalimanları
Sera Yapı
Tav Havalimanları
TAV Tepe Akfen
TAV Tepe Akfen
TAV Havacılık AŞ
Tav Havalimanları
MIP
Diğer
Tutar
26,574
16,827
1,361
111
91
479
519
İşlem
Satış
Faiz geliri
Kambiyo kârı
Kambiyo kârı
Satış
Kambiyo kârı
Faiz geliri
Diğer gelirler
Kambiyo kârı
Satış
Faiz geliri
Faiz geliri
Kambiyo kârı
Diğer gelirler
2007
Tutar
3
2,011
1,978
1,920
35
1,091
1,051
718
652
253
73
108
2008
İşlem
Alımlar
Alımlar
Alımlar
Kur farkı zararı
Faiz giderleri
Kur farkı zararı
-
İşlem
Faiz geliri
Satış
Faiz geliri
Diğer gelirler
Diğer gelirler
Kambiyo kârı
Faiz geliri
Kambiyo kârı
Satış
Faiz geliri
Diğer gelirler
-
2007
Tutar
27,075
118
345
10,986
4,245
1,778
495
368
358
320
176
440
İşlem
Alımlar
Kur farkı zararı
Kur farkı zararı
Halka arz giderleri
Faiz giderleri
Alımlar
Faiz giderleri
Kur farkı zararı
Kur farkı zararı
Kur farkı zararı
Alımlar
143
33.3 Üst düzey yönetici personele sağlanan faydalar
31 Aralık 2008 tarihinde sona eren hesap dönemine ait üst düzey yöneticilere sağlanan ücret 7,224 YTL (31 Aralık 2007: 2,191 YTL) tutarındadır.
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, Grup’un direktörlere ve üst düzey yöneticilere borcu bulunmamaktadır.
34 Bilanço tarihinden sonraki olaylar
Grup, 27 Mart 2009 tarihinde TSKB, Türkiye İş Bankası, Yapı ve Kredi Bankası, NBG-Finansbank ve Denizbank konsorsiyumu ile Beyobası Enerji
Üretimi AŞ, İdeal Enerji Üretimi San. ve Tic. AŞ ve Çamlıca Elektrik Üretimi A.Ş’nin hidroelektrik santral yatırımları için kullanılmak üzere 166,450
Avro ‘luk kredi anlaşması imzalamıştır.
Bakanlar Kurulu’nun 4 Nisan 2007 ve 2007/11963 numaralı kararı ile Türkiye Cumhuriyeti para birimi Yeni Türk Lirası (YTL)’ndaki “Yeni” ifadesi 1
Ocak 2009 tarihinden itibaren kaldırılmış ve Türkiye Cumhuriyeti para birimi Türk Lirası (TL) olmuştur.
144
AKFEN Holding AŞ
Merkez: Koza Sok. N22 Gaziosmanpaşa 06700 Ankara
T+90 (312) 441 42 11 F+90 (312) 441 07 82
İstanbul Ofisi: Levent Loft, Büyükdere Cad.
N201 K11 34394 Levent İstanbul
T+90 (212) 319 87 00 F+90 (212) 227 23 91
akfen.com.tr
[email protected]

faaliyet raporu 2008

Transkript

Benzer belgeler

SEKTÖR 09/02/201 Türk Tel hedeflerin seviyeler

TAV Havalimanları Holding Yapısı Trafik Performansı (Ocak

Günlük Bülten - Oyak Yatırım

AKFENHOLDİNG

Radikal, 20 Ekim 2009 Havaşa 180 milyon avroluk imzayla biri yerli

Gazipaşa-Alanya Havalimanı / GZP

Özel röportajın devamı

tavhl – 2ç 2015