direkt 2 / 2002 TRletzte

direkt
Ein Informationsblatt des Vereins zur Betreuung der AusländerInnen in OÖ • 4020 Linz, Humboldtstraße 49/1
Tel. 0732/66 73 63-65 • Fax: 0732/65 45 86 • e-mail: [email protected] • www.migration.at • Nr. 2/2002 • Jahrgang 8
B∑RLEΩM∑Ω M∑LLETLER
AVUSTURYA`YI MAHKUM ETT∑
Fotocolage: Lujic-Kresnik
Birleµmiµ milletler insan haklar∂ komisyonu federal hükümetten Avrupa Birliπi üyesi devletlerin vatandaµ∂ olmayan
göçmenlere iµletme temsilcilik seçimlerinde seçilme hakk∂n∂ hemen tan∂yarak uygulamas∂ talebinde bulundu.
Avusturya iµ yasas∂ kanun hükümleri
birlikte organize etme ve birlikte karar
verme gibi temel demokratik haklar∂
oldukça s∂n∂rlamaktad∂rlar.
∑µ göçmenleri seçilme hakk∂na sahip
olmad∂klar∂ndan, kendilerini bundan
dolay∂ temsil edememektedirler. Diπer
taraftan Avusturyal∂ iµletme temsilcilik
adaylar∂ göçmen çal∂µanlar∂n oylar∂n∂
alma çabas∂ içerisine girmekte ve
sand∂πa gidip oy kullanmalar∂ için ricada bulunmaktad∂rlar. Sadece Avusturya`ya mahsus olan iµ göçmenlerini
kullanma saçmal∂π∂. Çünkü Avusturya
d∂µ∂nda baµka herhangi bir Bat∂ Avrupa
ülkesinde iµletmede birlikte karar ve
söz sahibi olma hakk∂ vatandaµ olma
µart∂na baπl∂ deπildir. ∑µletmede birlikte
karar verme hakk∂n∂n belirleyici temel
kriteri iµletmede çal∂µan s∂fat∂n∂n
olmas∂d∂r, vatandaµ olma özelliπi
deπil.
Avusturya Sendikalar Birliπi (ÖGB)
1991 y∂l∂nda yapm∂µ olduπu kongresinde seçilme hakk∂n∂ karar alt∂na
almas∂na raπmen, bugüne kadar iµ
yasas∂ kanununda karara uygun herhangi
bir
yasal
deπiµiklik
yap∂lmam∂µt∂r.
1994 y∂l∂nda Türkiye Cumhuriyeti vatandaµ∂ ve Yukar∂ Avusturya Yabanc∂lar
Dan∂µma Derneπinin bir çal∂µan∂ olan
Mümtaz Karakurt iµyeri temsilciliπine
seçildi. Biz çal∂µanlar olarak bütün
hukuksal yollar∂ deneme karar∂ ald∂k ve
iµyeri temsilicilik seçiminin iptali için
bir arkadaµ∂m∂z dava açarak bütün
hukuksal aµamalarda davay∂ kazand∂.
Bunun üzerine Karakurt arkadaµ GPA
Avrupa bas∂n∂ göçmen iµçilere Avusturya’da yap∂lan haks∂zl∂klar∂ dile getiriyor.
OÖ (Yukar∂ Avusturya özel hizmetliler
sendikas∂) ye hukuksal koruma için
baµvuruda bulundu ve 1994 y∂l∂ndan
beri Yukar∂ Avusturya Özel Hizmetliler
sendikas∂ taraf∂ndan desteklenmektedir.
Avrupa insan haklar∂ mahkemesi bile
Karakurt aleyhinde karar vermiµti.
Nihayet uzun beklemeden sonra Birleµmiµ Milletler insan haklar∂ komisyonu 04 Nisan 2002 tarihinde "sivil ve
siyasal haklar antlaµmas∂n∂n 26. maddesinin" ihlal edildiπi karar∂n∂ verdi.
∑nceleme komitesi Avusturya federal
hükümetinden konuya iliµkin olarak
hangi önlemlerin al∂nacaπ∂n∂ ve bu
durumun ortadan kald∂r∂lmas∂ için 90
gün içerisinde aç∂klama yapmas∂n∂
talep etti. Ayr∂ca Avusturya devletine
komitenin yaklaµ∂m∂ ve bak∂µ aç∂s∂n∂
yay∂nlama zorunluluπu getirildi.
∑µ göçmenleri günümüze kadar demokratik bir hak olan iµletmelerde birlikte
karar alma hakk∂n∂ alm∂µ deπiller,
Mümtaz Karakurt ve Yukar∂ Avusturya
Yabanc∂lar Dan∂µma Derneπi özellikle
Birleµmiµ Milletler ∑nsan Haklar∂
Komisyonunun bu karar∂ndan sonra
uzun bir zamandan beri özlenen yasal
deπiµikliπin yap∂lacaπ∂n∂ umut etmektedirler. ◆
direkt
1
Yurtd∂µ∂ndaki çocuklar∂n bak∂m
masraf∂ için vergi indirimi
Anayasa mahkemesi karar∂ gereπince vergi mükellefleri yurtd∂µ∂nda yaµayan çocuklar∂n geçim masraflar∂
indirim tutar∂n∂ ve yine sürekli yurtd∂µ∂nda yaµayan
çocuklar∂n geçimini saπlamak için yapm∂µ olduklar∂
para ödemelerini vergiden düµürmek için olaπanüstü
harcamalar kapsam∂nda vergi indirimi için baµvuru
yapabilirler.
Anayasa mahkemesi karar∂ gereπince vergi mükellefleri
yurtd∂µ∂nda yaµayan çocuklar∂n geçim masraflar∂ indirim
tutar∂n∂ ve yine sürekli yurtd∂µ∂nda yaµayan çocuklar∂n geçimini saπlamak için yapm∂µ olduklar∂ para ödemelerini vergiden düµürmek için olaπanüstü harcamalar kapsam∂nda vergi
indirimi için baµvuru yapabilirler.
Geçim masraflar∂ indirim tutar∂
Yurtd∂µ∂nda yaµayan çocuklar∂na nafaka ödemekle yükümlü
olan birinin geçim masraf miktar∂n∂ vergiden düµürme hakk∂
vard∂r.
Geçim masraflar∂n∂ vergiden düµürme miktar∂ bir çocuk için
ayda 25,50 Euro, iki çocuk için 38.20 Euro ve üç çocuk için
50,90 Eurodur.
Olaπanüstü harcamalar kapsam∂nda ödenen geçim masraflar∂
Avusturya`dan sürekli yurtd∂µ∂nda yaµayan çocuklar∂n geçim
masraflar∂n∂ karµ∂layan biri, bu masraflar∂n olaπan üstü giderler kapsam∂nda vergiden düµürülmesi için müracaat edebilir.
Baµvuruda bulunma
Hem geçim masraflar∂n∂n vergiden düµürülme miktar∂n∂ ve
hem de geçim masraflar∂n∂ karµ∂lamak için yap∂lan ödemeleri
olaπanüstü harcamalar çerçevesinde (L1) müracaat formuyla
vergi beyan∂nda (önceden Jahresausgleich -Y∂ll∂k vergi denkleµtirmesi) bulunabilirsiniz.
Gerekli olan belgeler
Ödeme makbuzlar∂
Nüfus kay∂t örneπi
Bölge hastal∂k sigortas∂ndan (Krankenkasse) çal∂µt∂π∂
sürelere iliµkin belge
Nafaka ödeme durumunda - mahkeme karar∂
Ωimdiye kadar vergi beyannamesinde (eski ad∂yla
Jahresausgleich) bulunmayanlar, son beµ y∂l için vergi beyan∂nda bulunabilirler.
Sorular∂n∂z ve daha fazla bilgi için bize baµvurabilirsiniz!
Yukar∂ Avusturya Yabanc∂lar Dan∂µma Derneπi
Humboldtstr. 49/1
4020 Linz
Tel:0732/667365
direkt
2
2003 ten itibaren Avrupa Ekonomi Sahas∂ vatandaµ∂ olmayanlara
da konut yard∂m∂
Avrupa Ekonomi sahas∂ vatandaµ∂ olmayanlar∂n konut
yard∂m∂n∂ alamamas∂ önemli bir konuydu ve Linz
Yabanc∂lar Entegrasyon Meclisi özellikle son iki y∂lda bu
konu üzerinde oldukça yoπunlaµt∂. Zira konut yap∂m∂
teµvik katk∂s∂, ki konut yard∂m∂ da bundan saπlan∂yor,
her çal∂µan∂n, yabanc∂lardan da, maaµ∂ndan otomatik olarak kesiliyor. Böylece yabanc∂ çal∂µanlar da Avusturyal∂
arkadaµlar∂ gibi ayn∂ miktarda konut yap∂m∂n∂ teµvik için
ödeme yapmaktad∂rlar. Ancak Yukar∂ Avusturya Konut
yap∂m∂ teµvik kanunu gereπi konut yard∂m∂ndan yararlanam∂yorlard∂.
Bu yüzden Linz Yabanc∂lar Entegrasyon meclisi (A∑B)
nin inisiyatifiyle Aral∂k 2000 y∂l∂nda Linz belediye meclisinde karar için müracaat oy çokluπu ile kabul edildi. Bu
kararla eyalet meclisinden teµvik için baµvuru yapanlar∂n
kabul edilmesi ve yine konut yard∂m∂n∂n verilmesinde
art∂k Avusturya ve Avrupa ekonomi sahas∂ vatandaµl∂π∂
µart∂n∂n aranmamas∂ gerektiπine dair Yukar∂ Avusturya
konut yap∂m∂ teµvik kanununun bu anlamda deπiµtirilmesi talebinde bulunuldu.
Y.A. Eyalet meclisinin 4 Temmuz 2002 tarihli oturumunda Y.A. Konut yap∂m∂ teµvik kanunun ek kanunu kararlaµt∂r∂ld∂ . Böylelikle 01.01.2003 tarihinden itibaren Avrupa Ekonomi sahas∂ vatandaµ∂ olmayanlar da eπer kesintisiz ve yasal olarak beµ y∂ldan beri düzenli bir µekilde as∂l
ikametgahlar∂ burada ise kendilerine teµvik yard∂m∂ verilebilir. Müracaat edenin gelir vergisine tabi gelirinin
olmas∂ veya yasal sosyal sigortadan yard∂m almas∂ µart∂n∂
da yerine getirmesi gerekmektedir.
Y.A. Konut yap∂m teµvik kanununda yap∂lan bu
deπiµiklik Linz Yabanc∂lar Entegrasyon Meclisi için kayda deπer bir baµar∂ olmakla birlikte, yerli ve yabanc∂ insanlar∂n eµit olarak bir arada yaµamas∂n∂n sadece mümkün olduπu bir toplum deπil, ayn∂ zamanda doπal olduπu
bir toplumu yaratmak aç∂s∂ndan da teµvik olacakt∂r.
Daha fazla bilgi için
Linz Yabanc∂lar Entegrasyon Meclisi Bürosu
Neues Rathaus, Hauptplatz 1 - 5, 4041 Linz
Tel: 0732/7070/1150 veya 1151
=;E
3
H7
hL
Linz Yabanc∂lar Entegrasyon
meclisi yeniden seçildi
13.008 yabanc∂ uyruklu vatandaµlar 09 Haziran 2002 Pazar günü Linz Eabanc∂lar Entegrasyon meclisini seçmeye çaπr∂ld∂lar. Linz
Yabanc∂lar Entegrasyon Meclisi ilk kez 23
Haziran 1996 da seçilmiµti.
Meclis bu µehirde yaµayan tüm halk gruplar∂n∂n "birarada yaµamas∂n∂n" düzenlenmesi aç∂s∂ndan olumlu bir µans sunmakla
birlikte, kendisini ayn∂ zamanda Linz`de
yaµayan bütün yabanc∂lar∂n ç∂kar temsilcisi
olarak görmektedir. Toplam olarak 623 oy
kullan∂ld∂, bu da tüm seçmen say∂s∂n∂n % 5
ini oluµturmaktad∂r.
Seçim sonuçlar∂ (seçime kat∂lan listeler ve
bireysel adaylar∂n aras∂ndan 12 Temsilci
seçilmektedir)
"Türk - ∑slam ∑ttifak Listesi" 218 oyla
5 Temsilci
"Sindikat" listesi: 184 oyla
4 Temsilci
"Enternasyonal Demokratik Liste" 97 oyla
2 Temsilci
"Dayan∂µma listesi" 68 oyla
1 Temsilci ve
Vilic Stipo (baπ∂ms∂z olarak bireysel aday) 34
oyla seçilemedi. ◆
"Hoµgeldiniz! Bütün insanlar
ve kültürler için misafirperverlik" eylemi
Linz Yabanc∂lar Entegrasyon Meclisi ve Linz
µehri Entegrasyon Bürosu " ayr∂mc∂l∂πa ve
yabanc∂ düµmanl∂π∂na karµ∂ uluslararas∂ gün"
vesilesi ile 21 Mart 2002 tarihinde "Hoµgeldiniz! Bütün insanlar ve kültürler için misafirperverlik" eylemini baµlatt∂lar. Bu eylemin
amac∂ Linz µehrinin gelecekte de dinamik,
yenilikçi ve dünyaya aç∂k olarak yerini almas∂
ve böylece Linz` deki Gastronomcular∂n
(Otel, Restaurant ve Lokal sahiplerini ) insanlara ve kültürlere misafirperverlik
gösterdiπini ifade etmekti.
Üzerinde "Hoµgeldiniz!bütün insanlar ve kültürler için misafirperverlik" yaz∂l∂ olan
yap∂µt∂r∂lan etiket Yukar∂ Avusturya Ekonomi Odas∂ ile iµbirliπi içerisinde yap∂ld∂ ve
böylece restaurant ve lokal sahiplerine,
d∂µar∂ya yönelik kendilerinin yabanc∂
düµmanl∂π∂na, ∂rkç∂l∂πa karµ∂ olduklar∂n∂ ve
bütün dünyadan misafirlere aç∂k olduklar∂n∂
göstermek aç∂s∂ndan olanak tan∂may∂
amaçlamaktad∂r.
Bu arada 60 ∂n üzerinde lokal sahibi ücretsiz
Ωayet „direkt“ in ücretsiz olarak adresinize gönderilmesini istiyorsan∂z, yandaki kuponu okunakl∂ ve eksiksiz doldurarak gönderiniz!
✂
❏ Evet, ben „direkt“ in ücretsiz olarak
adresime gönderilesini istiyorum.
„direkt“ i aµaπ∂daki dilde istiyorum
(uygun olan∂ iµaretleyiniz)
❏ Almanca ❏ Türkçe
❏ Boµnakca, H∂rvatca, S∂rpca
∑sim.......................................................................
Adres....................................................................
...............
olan bu yap∂µkan etiketi giriµ kap∂lar∂na
yap∂µt∂rm∂µ bullunmaktalar.
(http://www.linz.at/integrat/aufkleberr)
internet adresinden detaylar∂ öπrenebilirsiniz. ◆
Göçmenler enformasyon kart∂
Linz yabanc∂lar entegrasyon meclisi çek
kart∂ ebat∂nda yabanc∂ uyruklu vatandaµlar
için yol gösterici "göçmenler enformasyon
kart∂"n∂ geliµtirdi, bir bütün olarak bu kart
Linz`de yabanc∂lar için önemli olan kurum
ve kuruluµlar∂n adreslerini içermektedir.
Bununla Linz Yabanc∂lar Entegrasyon Meclisi Linz`de yaµayan yabanc∂lara "kurum ve
kuruluµlar cang∂l∂ (karmaµas∂) içerisinde"
yönlerini bulmas∂n∂ kolaylaµt∂rmak istemektedir.
"∑µ hakk∂ndan" tutal∂m "dan∂µmanl∂k, koruma ve bak∂m kuruluµlar∂na" kadar yabanc∂lar
için çeµitli kurumlar∂n ve onlar∂n sunduπu
hizmetler belirtilmektedir. "Göçmenler
enformasyon kart∂n∂" ücretsiz olarak Linz
Yabanc∂lar Entegrasyon Bürosundan veya
0732/7070/1151 telefon numaras∂ndan
veyahut ta e-mail ([email protected])
arac∂l∂π∂yla ∂smarlayabilirsiniz. ◆
Çal∂µma izni
1 Hazirandan itibaren iµ göçmenleri geçerli
bir çal∂µma izni ile taµeron (Leasing) firmalar∂nda çal∂µt∂r∂labilinirler. Bu µimdiye kadar
ancak muafiyet belgesi (Befreiungsschein)
ile mümkündü. ◆
Kendimizle ilgili
Ayr∂lma - ∑µbaµ∂
Mesleπindeki deπiµiklikten dolay∂ bizden
ayr∂lan eski iµ arkadaµ∂m∂z Mag. Gudrun
Siegel-Kraft a çok teµekkür ediyoruz ve kendisine en iyi dileklerimizi sunuyoruz.
Gudrun`un yerine gelen Vera Lujic-Kresnik
arkadaµ∂m∂za aram∂za hoµgeldin diyor ve
baµar∂ dileklerimizi sunuyoruz. ◆
Lütfen pul
yap∂µt∂r∂n∂z
(EUR o,51)
„direkt“
Verein zur Betreuung der
AusländerInnen in OÖ
Humboldtstraße 49/1
4020 Linz
..........................................................
direkt
3
YEN∑ KIDEM TAZM∑NATI
ÖGB nin uzun y∂llardan beri talep ettiπi -herkese k∂dem tazminat∂ - nihayet gerçekleµti.
Sosyal partnerlerin (ortaklar∂n) anlaµmas∂ndan sonra, reform paketinin uygulamaya
konulmas∂ için s∂ra hükümetteydi.
Bu model bütün iµ iliµkilerini, ç∂rakl∂k
süreleri de dahil olmak üzere, yeni
k∂dem tazminat yasas∂na dahil edilmesini teminat alt∂na almaktad∂r. Böylelikle herkes çal∂µma hayat∂ boyunca
k∂dem tazminat∂ alma olanaπ∂na
kavuµmuµ bulunuyor.
Yeni k∂dem tazminat yasas∂ µarts∂z bir
µekilde özel hukuka dayal∂ sözleµme
sonucu 01.01.2003 tarihinden itibaren
ortaya ç∂kan tüm iµ iliµkileri için geçerlidir.
Varolan iµ iliµkileri ilkesel olarak eski
k∂dem tazminat hukuku kapsam∂
dahilinde kal∂yor. Bu µu anlama
geliyor; en az∂ndan kesintisiz olarak üç
y∂l süren iµ iliµkisi sonucu k∂dem tazminat∂ hakk∂ ortaya ç∂kar, ancak
01.01.2003 tarihinden sonra da kiµi
ç∂k∂µ∂n∂ kendisi verdiπinde
bu
hakk∂n∂ kaybeder.
Mevcut durumda varolan iµ iliµkileri
için yeni k∂dem tazminat modelinin
uygulanmas∂ halinde ise, iµveren ile iµçi
aras∂nda yaz∂l∂ bir sözleµmenin
yap∂lmas∂ mecburiyeti vard∂r. Yeni
sisteme geçiµ üzerinde anlaµma
saπlan∂lan günden itibaren ortaya ç∂kan
k∂dem tazminat∂n∂ alma süresi ya
"dondurma" ya da yeni sisteme "ak tarma" yoluyla yap∂l∂r.
zin kendisinin ç∂k∂µ almas∂ halinde
k∂dem tazminat∂ alma hakk∂ kaybolur.
b) Eski k∂dem tazminat∂ alma
hakk∂n∂n/süresinin devredilmesi
S∂rt çantas∂ prensibi nas∂l iµler?
Ωimdiye kadarki hizmet süresi için
üzerinde anlaµ∂lan belli bir miktar, eleman ihtiyat kasalar∂ndan (Mitarbeitervorsorgekasse) birine iµveren taraf∂ndan
ödenir. Ödeme yap∂ld∂ktan sonra k∂dem
tazminat hakk∂ yeni k∂dem tazminat
modeline göre düzenlenir.
Bu geçiµ kararlar∂ bundan itibaren yani
31.12.2012 tarihine kadar geçerli kalacakt∂r. Kararlaµt∂r∂lan devredilmesi
gerekli meblaπ∂n iµveren taraf∂ndan beµ
y∂l içerisinde eleman ihtiyat kasas∂na
havale edilmiµ olmas∂ gerekmektedir ve
bundan sonra çal∂µan bu hakk∂n∂ art∂k
kaybetmez.
K∂dem tazminat∂n∂ alabilmem için
ç∂k∂µ∂m∂ 31.12.2002 tarihinden sonra m∂ vermem gerekir?
a) K∂dem Tazminat
hakk∂n∂n/süresinin dondurulmas∂
Hay∂r, zira yeni k∂dem tazminat sistemi
ilkesel olarak 31.12.2002 tarihinden
sonra baµlayan iµ akdi (iliµkileri) için
geçerlidir. O halde 1.1.2003 tarihinden
önceki iµ sözleµmeleri için eski k∂dem
tazminat hukuku geçerlidir. K∂dem
tazminat hakk∂ üç y∂ll∂k hizmetten sonra
doπar, ödenmesi de ya iµveren
taraf∂ndan ç∂k∂µ verme ya da anlaµmal∂
ç∂k∂µ ile mümkündür.
Eski k∂dem tazminat hakk∂ yeni modelde kal∂yor (çünkü dondurulmuµ) ve
olduπu gibi eski k∂dem tazminat
hukuku kapsam∂ dahilinde kal∂yor.
Buna göre kiµinin kendi ç∂k∂µ∂n∂ vermesi, kabahatten dolay∂ iµten
at∂lmas∂ ve yine neden göstermeksi-
Yeni k∂dem tazminat∂ kendim ç∂k∂µ
verirsem bana ödenir mi∂?
Hay∂r, bu durumda ödenen miktar eski
iµverenin eleman ihtiyat kasas∂n∂n hesab∂nda kal∂r ve iµveren taraf∂ndan
ç∂k∂µ∂n verilmesi ile iµ iliµkisinin bitirilmesine kadar devaml∂ borsaya
ÖGB-Info Nr. 17/2002 ZlNr: GZ02Z033978M
P. b. b. Verlagspostamt 4020
Medieninhaber und Herausgeber:
ÖGB Landesexekutive OÖ,
Redaktion, Layout und für den Inhalt verantwortlich: Vladimir Polak, Ali H. Atik,
Ivica Stojak, Vera Lujic-Kresnik
Alle Verein zur Betreuung der
AusländerInnen in OÖ,
Humboldtstraße 49/1, 4020 Linz
türkisch
direkt
4
yat∂r∂larak çal∂µt∂r∂l∂r. (S∂rt çantas∂ prensibine göre, çal∂µt∂π∂ süreler için ortaya
ç∂kan k∂dem tazminat hakk∂n∂ birlikte
götürme)
Çal∂µan∂n kendi ç∂k∂µ∂n∂ vermesi, iµverenin hakl∂ bir µekilde çal∂µan∂ iµten
atmas∂, çal∂µan∂n haks∂z bir µekilde iµten
ayr∂lmas∂ veya iµveren taraf∂ndan üç y∂l
içerisinde primlerin ödenmeye baµlanmas∂ndan sonra ç∂k∂µ∂n verilmesi durumunda "Yeni k∂dem tazminat∂" ödenmez, ancak ödenerek birikmiµ miktar
her defas∂nda çal∂µan∂n k∂dem tazminat
hesab∂nda birikir. Ödenen bu paralar
(haklar) - eski k∂dem tazminat hukukunda olduπu gibi- kaybolmaz, bilakis
çal∂µan∂n bu hakk∂ sakl∂ kal∂r. Bu ödemeler iµveren taraf∂ndan ç∂k∂µ verilinceye kadar eski iµverenin eleman ihtiyat
kasas∂ taraf∂ndan borsaya yat∂r∂larak
iµletilmeye devam edilir.
31.12.2002 den sonra k∂dem tazminat∂m∂ ne zaman alabilirim?
Yeni Tazminat Hukukuna göre de
k∂dem tazminat∂ ancak üç y∂ll∂k çal∂µma
süresi doldurulup iµveren taraf∂ndan
ç∂k∂µ∂n verilmesi durumunda ödenir.
Eπer iµ iliµkinizi sona erdirmek istiyorsan∂z, o zaman mutlaka önceden iµyeri
temsilcinize veyahut ∑µçi Odas∂ (Arbeiterkammer) na baµvurunuz. ◆