Sergi Kataloğu

7 Nisan/April - 22 Mayıs/May 2015
7 Nisan/April - 22 Mayıs/May 2015
Editör / Editor
Erdal Duman
Küratörlük / Curating
YAYGARA GÜNCEL SANAT İNİSİYATİFİ
YAYGARA CONTEMPORARY ART INITIATIVE
Erdal Duman
Mustafa Duymaz
Serkan Demir
Sinem Yıldırım
Şevket Arık
Veysel Şaylı
Proje Asistanı / Project Assistant
Gözde Konakcı Engin
Duygu Aydın
Grafik Tasarım / Graphic Design
Veysel Şaylı
Baskı / Print
Hisar Ofset
T: (0312) 431 15 31
Bu kitapta yer alan tüm görsellerin ve yazıların sorumluluğu,
eser sahiplerine ve yazarlarına aittir. Yayımlanan yazılardan
alıntı yapmak, kaynak göstermek koşulu ile serbesttir.
Mutlukent Mah. 1920. Cad. No:59 Çayyolu - Ankara
T: (312) 241 04 44 www.artesanat.org
ARTE HAKKINDA
Arte İnşaat, 2001 yılındaki kuruluşundan bu yana vizyonlarından ödün vermeden, sektörde hızla gelişerek ilerleyen
güvenilir ve başarılı bir isim haline gelmiştir. Konut, turizm, eğitim ve sağlık sektörü
yapılarında marka haline gelen ve pek çok
proje üreten Arte İnşaat, müşteri beklentilerinin ötesine geçmeyi ve her zaman
daha fazlasını sunmayı ilke edinmiştir.
Arte, şehrin mimarisinin bir parçası haline gelen yapılarında kaliteyi ön
planda tutarken, deneyimli ekibiyle “Ufukta Genişlik, Hedefte Büyüklük” prensibine
sadık kalmakta; sınırlarını her geçen gün
genişleterek yaratıcı, yenilikçi ve güvenilir
işlere imza atmaya devam etmektedir.
ARTE Yönetim Kurulu Başkanı İrfan
GÜRLER’in öncülüğünde kurulan ARTE Sanat, Ankara ‘da yeni bir Güncel Sanat Mekanı olma iddiasındadır.
Arte Sanat Danışma Kurulu
Ayşe Sibel Kedik
Davut Kanmaz
Erdal Duman
Şevket Arık
4
Arte Construction, since its foundation in 2001, has become a reliable and successful figure in its sector by rapid development without compromising its visions. Arte,
produced various projects and became a
brand in housing, tourism and health sector
constructions, adopted accessing beyond
costumers’ expectations and offering more
always as a principle.
ABOUT ARTE
Arte, prioritizing quality in its constructions, those have become a part of architecture of the city, is always true to its
principle of “Wideness in Horizons, Greatness in Objectives”, is always extending its
limits day by day, and breaking grounds
with innovative and reliable works.
ARTE Art, that has been established
under leadership of İrfan GÜRLER, Chairman
of the Board of ARTE, purports to be a new
Modern Art Center in Ankara.
Arte Art Advisory Board
Ayşe Sibel Kedik
Davut Kanmaz
Erdal Duman
Şevket Arık
5
ARTE SANAT
MANİFESTO
Sanat; Direnen bir şeydir, nitekim direniş de bugün sanatın meselesidir. Direnen
bir şey, bir tür istikrara, sağlamlığa sahiptir.
Mantıksal tutarlılığı ve bütünlüğü olan, mantıksal bir denklem gibi. Yeni bir olanağın yaratılması, her zaman şaşırtıcı bir şeydir. Bir yıldız
kadar yükseltilmiş, çünkü yeni bir olanak yeni
bir yıldız, yeni bir gezegen, yeni bir dünyadır.
Dünyayla kurulan yeni bir duyumsal ilişki gibi.
Siz bu mümkün olmayan şeyin olanağını yaratmak zorundasınız. Sanatsal yaratımın en önemli meselesi budur. Dolaşım, iletişim, piyasa vs.
faaliyetlerinde hep olanaklar gerçekleştiriliyor,
olanakların sonsuzca gerçekleştirilmesi söz konusu. Ama olanaklar yaratılmıyor. Dolayısıyla bu
aynı zamanda siyasî bir mesele, çünkü siyaset
yeni bir olanağın yaratılması demektir. Burada
bir olanağı hayata geçirmekten bahsetmiyoruz,
yeni bir olanak yaratmaktan bahsediyoruz.*
ARTE SANAT ; sanatın varoluş hakikatini sahiplenen bir duyarlıkla, yeni bir kimlik inşa
etmek ve yeni olanaklar yaratmak düşüncesiyle, kurumsal yapısı temelinde kolektif işbirliğine
dayalı bir oluşum hedeflemiştir. Sanatın ‘öznel’
alanını genişletmek, var olan sürecin bir parçası olmak, kendi temelinde bir sorumluluk ve direnç noktası belirlemek arzusuyla, öncelikli bir
konum ve çekim alanı olmak iddiasındadır. Evrensel ve güncel olana algıları açık, geleneksel
ve modern arası geçişleri kabullenen, deneysel
ve değişken üretilerin sunumunu önemseyen,
mekânı fonksiyonel olarak değerlendirilebilen
bir yaklaşımı önemser. Mizacını var olan diğer
dinamiklerle kuracağı bağlarla geliştirmek, sürecini eylemsel ve dinamik kılmak ve yeni olanaklar yaratmak için süreklik ilkesini benimser.
Şevket ARIK
*Alain Badiou, “Fifteen Theses on Modern Art”
(quotation)
6
Etkinlik sürecinde, güncel sanat ortamının dinamik yapısını deneyimlemiş bir danışma kurulunun belirlediği bir faaliyet yöntemi esas alınmıştır. Sürekli iletişim ve paylaşım
ilkesine açık olan bu yapı, her türlü işbirliğini
önemseyen bir anlayış içinde, kolektif veya bireysel proje esaslı çalışmaları değerlendirecek
ve gerçekleşmesine katkı sağlayacaktır.
Art is something resisting, thus, resistance is also a question in today’s art. Resisting
things has some sort of stability and robustness.
Such as a logical equation with logical consistency
and integrity. Creating a new possibility is always
surprising. Raised as much as a star, because a
new possibility is a new star, a new planet an
new world. A new sensorial relationship, built
with the world. You have to create possibility
of the impossible. This is the biggest question of
artistic creativity. Always possible are created in
circulation, communication, market etc. only eternal creation of possibles is in question. However,
possibilities are not created. Therefore, it is a political question at the same time, because policy
means creation of a new possibility. Here, we are
not talking about putting a new possibility into
practice, but we are talking about creating a new
possibility*.
ARTE ART
MANIFEST
ARTE ART; with a sensibility owning the
existential reality of art, and with an opinion of
constructing a new identity and creating new possibilities, has aimed a composition based on collective cooperation on basis of institutional structure. It purports to be priority position and area
of attraction with its desire to enlarge “its subjective” area, to be a part of existing process and
to determine a point of responsibility and resistance on its own foundations. It gives importance
to an approach, which has open perceptions to
universal and actual, accepts passages between
traditional and modern, minds presentation of
empirical and variable productions and evaluates the space functionally. It adopts principle of
continuity to improve its nature with relations to
be established with other dynamics, to make its
process imperative and dynamic and to created
new possibilies.
In process of activity, a method of conduct, which is determined by an advisory committee that experienced dynamic nature of actual
environment of art, is taken as foundation. This
structure, that is open to principle of continuous
communication and sharing, will value collective
or individual project based works and contribute
to actualize them with an understanding of caring
all kinds of cooperations.
Şevket ARIK
*Alain Badiou, “Fifteen Theses on Modern Art”
(quotation)
7
Bugünün öznesi tüm iradesiyle,
inisiyatifiyle, tercihleriyle kendisini, coğrafyasında ve tarihinde ekonomik, siyasal, sosyo-kültürel, inançsal koşullara rağmen ortaya koyabilmekte midir?
Hiç kuşkusuz özne, dışındaki dünyayı kendi bakışının sağladığı perspektifle
algılayacaktır. Durumları, olayları, ilişkileri,
inancını tanımlarken bu bakış açısından
faydalanacaktır. Peki alanlarda tezahür
eden bu özne tipi tek başına bir şeyleri
kavramada yeterli olabilir mi yoksa özne,
içinde bir başka özneye ihtiyaç duyar mı ?
Bu noktada iki bilme eylemi, ikircikli bir yaklaşım oluşturur. Bu noktada iki
bilme eylemli, ikircikli bir yaklaşım oluşur.
Özne bu sayede nesnesine yöneldiğinde,
oluşan anlamın çeşitliliğini sağlar. Aynı
nesne üzerinde farklı anlamlar, bilmeler
doğurur. Öznenin hareketini esas alan bu
tepkimede paralaks oluşmuştur.
Tüm bu koşullar altında, öznenin
hareketini sağlayan yöntemlerden biri
olan sanat, düşünceyle varlık arasında
açılan bu derin yarık arasına köprü kurması işlevi açısından ihtiyaca dönüşür.
Dolayısıyla Paralaks özne-nesne ilişkisinde
oluşacak diyaloglar açısından, ihtiyaçtan
çok zorunlu bir gerekçedir.
8
Is today’s subject (the modern individual) able to exert himself with all his willingness, initiation, preferences in his present
space and time in spite of economic, political, sociocultural and religious conditions ?
Undoubtedly, an individual perceive the world around him in his own subjective perspective, which means he uses
this viewpoint to define occasions, events,
relations and faith. However, is this individual showing himself in the streets able to perceive the things that are happening around
on his own? Or does he need someone else
to know?
Therefore, these two acts (the subject’s and the hidden other’s) of knowing
causes a contradicting attitude. This is closer
to doubtfulness rather than indecisiveness.
Accordingly, there arise different meanings
and perceptions, which brings about parallax that is based on the acts of the subject.
Under these circumstances, art
which is one of the acts of the modern individual (subject) has to become a need to
bridge the gap between thought and human
being. Hence, in the face of dialogs which
take place during subject-object relations,
art is a compulsory act rather than a necessary one.
9
Fotoğraf > Erdal Duman
10
Yazarlar / Authors
Sanatçılar / Artists
Adem Yıldırım
Ali Rıza Taşkale
Erdal Duman
Ersin Vedat Elgür
Mahsum Çiçek
Seval Şener
Şevket Arık
Burcu Sultan Demir
Dejan Kaludjerovic
Deniz C. Koşar
Eda Gecikmez
Emre Zeytinoğlu
Erdal Duman
Esma Meydan
Fatih Tan
Ferhat Özgür
Khaled Hafez
Hüseyin Arıcı
Mehmet Ali Boran
Mustafa Duymaz
Serkan Demir
Servet Cihangiroğlu
Şevket Arık
11
Adem Yıldırım
Ankara, Turkey
Dile Gelen Özne
Bir rüyanın ardından uyanıldığında ne görüldüğünün ayırdına tam anlamıyla varılamaz. Varılsa da bunun dile gelmesi
temsili görüntünün oluşmasına neden olur.
Ancak gördüğü rüyadan emin olduğunu
sanan kişi, bunu başkalarına anlatmaya
kalkıştığı zaman görüntüye geleni dille birleştirir. Burada iki işlemden bahsedilebilir.
İlki göründüğü iddia edilen rüya; diğeriyse
onun anlatılmasıdır. Yani görünenin dile
gelmesi her ikisi için de eksiltili bir işlemdir. Böylece görünüme gelen ile onun anlatılması arasında birbiriyle örtüşmeyen bir
mesafeden söz edilebilir. Bu yalnızca alacalı bulacalı bir işlemle değil aynı zamanda bir öyküyü anlatmaya çalışan birinin de
kotaramadığı bir durumdur. Pekiştirmek
üzere Woody Allen’ın “Paris’te Gece Yarısı” filmi örnek olarak verilebilir. Amerikalı
bir çiftten, senaryo yazarlığı yapan erkeğin gece yarısı sokakta yolunu kaybederek
en az elli yıl geriye gitmesi; o dönemde
Paris’te yaşayan yazar, ressam, yönetmenlerle tanışmasının hikayesi anlatılır. Amerikalı senaryo yazarımız kaleme aldığı son
senaryoyu gece karşılaştığı sanatçılardan
aldığı olumlu eleştirilerle güçlendirerek Paris ile olan sanatın kökensel bağını izlenim
yumağı olarak yakalar. Bu serüven üç gece
sürer. Ancak gündüzleyin bunun anakronik
bir karşılaşma olduğunun farkına varır. Tabiri caizse “gece Roma’da gündüz komada12
dır”. Sevgilisinin Paris ile kurduğu ilişkiyse
salt mekânlarda bulunmayı bir deneyim
olarak kabullenen; her yerde bulunmak
isteyip aslında hiçbir yerde bulunmayan
ortalama tüketici bir dünyalı tablosu çizer.
Senaryo yazarının almış olduğu tavsiyelere
paralel olarak ilişkilerinin rotasını belirlemesi; gece karşılaştığı kişilerin hayal ürünü olduğunun ve bunun da deli saçması
olduğu için sağlıklı! bir dünyalının kabullenemeyeceği bir raddeye varmasına neden olur ki buna mahsuben nişanlısı onu
terk eder. Burada görünen şeylerin dile
gelirken yaşadığı kayıptan bahsedilebilir.
Tıpkı Don Kişot’un dile getirdikleriyle gördükleri arasındaki açıklık gibi görüntüye
gelenin duygularla bağlantısının varsayımsal olarak kopartılması; dilin yalnızca
betimleme rolünü öne çıkarır. Bu durumda
görünüme yansıyanın dil ile olan ilişkisi,
bir yarık biçiminde oluşur. Buna doğayı,
duyguları, heyecan duyulan karşılaşmaları
da dahil edebiliriz. Dilin yarattığı söylem
ve onun birlikleri, her şeyi kendi alanına
katıp onun içinden bir dünya inşâ eder. Bir
anlamda bu dünya gramerin kategorileştirdiği, ayırdığı, düzenlediği ve yürüttüğü
bir süreçtir. Zihne, hayale, rüyaya çarpan
ilhamları da kendine göre biçimlendirerek
düşünceyi kendinden sayar. Bir anlamda
dil, çeşitli karşılaşmaları sabote eder ya
da hânesine yazar. Örneğin gece görün-
tüye geleni gündüz kurduğu düzenekle
tanımlar. Çünkü anlaşmanın sağlanması
için anlam ve olay birliğinin olma zorunluluğunu; kronolojiyi, bağlamı ve yakınlığı
şart koşar. Bu da ancak ortak bir düzleme
yayılmış biçimde olabilir. Kendi (dil) bilinemediği gibi bilinemez olana da tahammül
etmez. Bilinemez olanı epistemolojik taksinomilere göre biçimlendirir. Bundan en
çok özne zarar görmüştür. Çünkü modern
öznenin içini boşalttığı gibi tarihsel öznenin de canına okur. Onu büyük fotoğrafa
eklemlenen bir biçim olarak görür. Kendini göstermesine izin vermez. Sürekli ihlal
eder ancak özneden de vazgeçemez. Bu
da dilin kültür içerisinde durduğunu gösterir. Çünkü dil, kültüre aittir. Kültürse
çoğu zaman doğayı kendi hizmetine göre
biçimlendirir. Özne de bunun içerisindedir
ancak modern özne artık yetersizdir. Bunun yerine öznemsilik, özne-oluş, öznellik
gibi tamamlanmamışlığı belirten kavram
ve onun bağlamları türetilir. Yani dilin kurduğu özne bir anlamda ona eklemlenerek
sembiyotik bir uzlaşmaya zorlanır. Bu durumda acı, sevinç, keder ve haz gibi duygulanımlarımızın dille ifadesi ne düzeyde
karşılık bulabileceği şüphelidir. Sofist’ike
bir yönelimle asla örtüşmeyeceğinin garantisini yine de dil verecektir. Çünkü dil,
gramatik olanı öne çıkarırken arkada kalansa hikayenin bütünüdür. Bu durumda
özne dilin kurduğu, bozduğu, yıktığı ve yeniden inşa ettiği bir frekanstır; parıltı gibi
görüntüye gelip bütüne yayılamayandır.
Bir ara uzama müsaade etmez çünkü bütüncül olarak kapatır. Halbuki ne öznenin
kuruculuğu ne de içinin oyulması işe yarar.
Bunun yerine yeni bir konum ya da uzam
üzerine düşünmeli. Bu da başkalık uzamı olarak paralakstır. Sanat, matematik,
mimari, psikanaliz, felsefe ve politikanın
birlikte ancak indirgenemeyen biçimde bir
bakışa kavuşmasıdır. Bu bakış yanılsamayı
gerçek anlamda sıfıra (0) indirmelidir. Alt
ve üstün belirlendiği bir yer olarak sıfır.
Böylelikle görüntüye gel(mey)en rüyanın,
bir düzlemi olan metinle ilişkisi dilin birleştiremeyeceği iki uzam olur: Görüntüye gel(mey)en mekân, metinsel uzam ve
bunlara temas eden dil. Başa dönersek,
kısaca Amerikalı çiftin ve filmi seyredenlerin hayal ürünü olduklarını düşündükleri
Paris geceleri, yanılsamalı bakışı ve iyi bir
hikayenin tespitini ıskalamıştır. Bu da dile
dolanan ve ondan bir türlü kurtulamayan
öznenin trajedisidir. Halbuki o özne sayesinde bugünlere gelinmişti. Bugünse özne
artık ne ilke koyup değer üretebiliyor ne
de yazar (author) olabiliyor. Hayaletimsi
bir ruhla senaryo devşirebiliyor ancak. O
senaryonun içinde bir yere konumlanma,
dilin belirlemesiyle olanaklıdır.
13
Adem Yıldırım
Ankara, Turkey
Subject, That Finds Its Tongue
It is not completely recognized
what is seen, when you are woke up right
after a dream. Even if it is recognized,
speaking of this causes generation of representative image. However, a person who
is sure of his dream, combines the image
with language, when he tries to tell it to others. Here, two processes can be mentioned.
First, alleged dream, and second is telling of
it. In short, telling the dreamt is a process
of diminishing. Therefore, a distance can
be mentioned between the dreamed and
telling of it, those do not match with each
other. This is the case, not only achieved in
a colorful process, but also by an individual, who tries to tell a story. Woody Allen’s
movie “Midnight in Paris” can be given as an
example to strengthen. The story of a man,
who is one of the American couple, writing
scenarios, is told, who lost his way in the
midnight and went back to at least 50 years
ago, and meeting with writers, painters and
directors, living in the Paris at that time. Our
American scenario writer catches the original relation of art with Paris as a clew of
impression, by strengthening his latest scenario with positive criticisms from artists,
who he met at night. This adventure lasts
for 3 nights. However in day time, he recognizes that, this is an anachronic encounter.
As the phrase goes, “he is in Rome at night,
in Coma at day”. His girlfriend’s relation with
14
Paris on the other hand, paints the picture
of an average consumer earthling, who accepts just being in places as experiences
and has desire to be everywhere but in fact
is in nowhere. Determination of the course
of their relation by scenario writer, according to advices those he took, reaches to an
extend that it is understood that the people
he meet at night are imaginations and this is
totally crazy and a healthy earthling cannot
accept that, so his fiancé breaks away with
him. Here, loss, that is experienced when
something seen is tried to be told. Just like
the gap between Don Quixote’s telling and
seeing, theoretical de-liking between viewed
and the feelings; puts the descriptive role of
the language. In this case, the relation between the viewed and the language; occurs
in form of splitting. We can add nature, feelings and exciting encounter to this concept.
Discourse, that is created by language and its
components, puts everything inside and creates a new world from inside. In one sense,
this world is a process in which grammar is
categorized, separated, arranged and run.
It form the inspirations, those hits the mind,
imagination and dreams, on its own will and
counts upon thought. In one sense, language
sabotages various encounters and takes
into its own credit. For instance, it completes
the dreamed at night with a mechanism it
establishes at day. Because, the obligation
of unity of meaning and case to establish
an agreement, requires the chronology, the
context and intimacy. This can only be in a
way expanded in a common basis. As it (language) is unknowable, it also cannot stand
the unknowable. It formats the unknowable
according to epistemological taxonomies.
Mostly subject is hurt by this. Because, as
it empties the modern subject, it also destroys the historical subject. It sees it as a
form that is added to big picture. It does not
let it show itself. It always violates but at
the same time it cannot drop off the subject.
This shows that, language stays inside culture. Because language belongs to culture.
Culture on the other hand, formats the nature according to its services. Subject is also
inside it, but modern subject is insufficient
now. Instead, concepts and its contexts to
indicate incompleteness are derived such as
subject-likeness, being subject, or subjectivity. In short, subject created by language, is
added to it and is obliged into a symbiotic
agreement. In this case, it is suspected that
to what extend our verbal expressions of
feelings such as pain, happiness, sadness,
can find their responses. Again, language
will guarantee the is never corresponds to
a sophisticated tendency. Because, as language exposes the grammatical one, what
is left is the whole of the story. In this case,
subject is a frequency that is established,
destroyed, and re-established by language,
it is like a glow, that cannot be seen and
extend to whole. It does not let an intermediate space, because it closes completely.
However, neither construction nor being
carved of the subject is any use. Instead,
it should be thought on a new position or
space. This is parallax, as a space of alterity.
It is convergence of art, mathematics, architecture, psychoanalysis, philosophy and policy, in to a view, together but not reducible.
This view should reduce illusion to zero (0),
in real terms. Zero, as a place where superior and inferior are identified. Therefore,
the relation between (un)visualized dream
and text, as a plane of the dream, becomes
two spaces, those cannot be unified by language: (un)visualized space, textual space
and the language, contacting them. We is return to beginning, Parisian nights, those are
thought to be imaginary by American couple and the audience, misses an illusional
view and determination of a good story.
This is the tragedy of the subject, wrapped
around by language and cannot get rid of it
no way. However, these days are made real
by means of the subject. Today, subject cannot put principles or creates value, nor be
an author. It can only gathers scenarios with
a ghost-like spirit. Being positioned in that
scenario, is only possible with determination by language.
15
Ali Rıza Taşkale
Ankara, Turkey
Paralaks Olarak Radikal Eleştiri,
Radikal Eleştiri Olarak Paralaks
Paralaks ne sentezin ne de dolayımın mümkün olduğu, perspektifteki sürekli bir değişimi ifade eder. Çatışmadan
ve antagonizmadan muaf bir toplum yaratmak isteyen, antagonizmalar arasında sürekli bir “denge” peşinde koşan uzlaşımcı bir anti-politika biçimi olan neoliberal
kapitalizmin aksine, paralaks “doğal bir
gerilim”, bir “antinomi” içerir ve dolayısıyla pozisyonlar arasında “indirgenemez bir
boşluk”, bir “belirlenemezlik” olduğunu
beyan eder. Dolayısıyla paralaks gerçekliğin örtüşmezliğini ifade eder; paralaks var
olan koşulların dengesini bozar.
Radikal eleştiri böylesi bir paralaks konuma sahiptir. Günümüzde neoliberal kapitalizmin arzuladığı eleştiri radikal
eleştiri değildir; daha ziyade uyuşmazlığı
uzlaşı üreten bir aygıta indirgeyen revizyonist eleştiridir. Başka bir deyişle,
neoliberal kapitalizm radikal eleştirinin
merkezinde bulunan uyuşmazlığın revize edilmesine işaret eder; karşı-devrimci
veçheleri uyuşmazlık içeren fikir ve hare16
ketlerin sahiplenilmesi ve asimile edilmesi
etrafında döner. Ancak, bütün bu revizyon
çabalarına rağmen radikal eleştiri tümüyle
asimile edilemez, çünkü neoliberal kapitalizme ait değildir. Neoliberal kapitalizmle
özdeşleşmenin reddi, dünyayla olan dönüşümcü bir ilişkinin, devrimci oluşun hayati
bir öncülüdür.
Radikal eleştiri verili düzenle özdeşleşmeyi reddeder, çünkü bu reddediş
yeni alternatiflere kapı aralayandır. Bu
anlamda paralaks olarak radikal eleştiri
bir belirlenemezliktir, asla asimile edilemeyen sapkın bir reddediş eylemidir. O
halde devrim umudu taşıyanların yapması gereken, böylesi bir sapkın reddedişin
çağdaş toplumda nasıl edimselleşebileceği
üzerine düşünmektir.
Radical Critique as Parallax,
Parallax as Radical Critique
Parallax is a constant shift in perspective in which no synthesis or mediation is possible. In contrast to neoliberal
capitalism aiming to create a society without conflict and antagonism, that is to say,
a consensual anti-politics yearning to find
a “balance” between antagonisms, parallax involves an “inherent tension”, an “antinomy”, and thereby maintains that there
is an “irreducible gap”, an “indeterminacy”
between the positions. Parallax, therefore,
refers to a non-coincidence of reality itself;
it disturbs the “balance” of the existing state
of affairs.
Radical critique refers to a parallax
status. Today, what is desired by neoliberal
capitalism is not so much radical critique,
but rather the revisionist critique which reduces dissensus to an apparatus that generates consensus. In other words, neoliberal
capitalism signifies the revision of dissensus that is at the heart of radical critique;
its counterrevolutionary aspects revolve
around accommodating dissensual ideas
and thoughts. Despite revisions, however,
radical critique cannot be fully assimilated
because it does not “belong” to neoliberal
capitalism. This refusal to identify with neoliberal capitalism is a vital precursor to a
transformed relationship with the world, a
revolutionary becoming.
Radical critique refuses to be identified with the present order because only
the refusal opens up space for new possibilities. In this sense, radical critique as parallax is an indeterminacy, a perverse action
of refusal that is never assimilated. Then the
true task of those who hope for revolution
is to imagine what such perverse refusal can
become actual in contemporary society.
17
Burcu Sultan Demir
Ankara, Turkey
“Sanatla belleğin ortak yanı seçme becerisi ve ayrıntıdan tat almaktır. Bu
gözlem sanat açısından övgü dolu olsa da
bellek tarafından aşağılanma olarak görülebilir. Aslında bu aşağılanma pekâlâ yerindedir. Bellek resmin bütünü yerine ayrıntılarına odaklanır, gösterinin tamamını
aydınlatmaz. Her şeyi tamamen anımsadığımız inancı, ve böylelikle türlerin yaşamlarını sürdürme olanağı buldukları görüşü
temelsizdir. Her şeyden önce bellek alfabetik sıraya konmamış ve kimsenin toplu
eserlerinin yer almadığı bir kütüphaneye
benzer.”
“What memory has in common with
art is the knack for selection, the taste for
detail. Complimentary though this observation may seem to art (that of prose in particular), to memory it should appear insulting. The insult, however, is well deserved.
Memory contains precisely details, not the
whole picture; highlights, if you will, not
the entire show. The conviction that we are
somehow remembering the whole thing in
a blanket fashion, the very conviction that
allows the species to go on with its life, is
groundless. More than anything, memory resembles a library in alphabetical disorder,
and with no collected works by anyone.”
Joseph Brodsky
Joseph Brodsky
Sen ve Ben / You and Me, 2014. ahşap, kağıt, tutkal, / wood, paper, glue, 29x20 cm
18
Sen ve Ben / You and Me, 2014. Dijital Baskı / Digital Print, 50x70 cm
19
Dejan Kaludjerovic
Austria
20
21
Deniz C. Koşar
Ankara, Turkey
Aslında izleyicinin kimliğini sorguluyorum ya da izleyicinin izleyiciliğini
vurguluyorum desem daha doğru olur sanırım; içerisine almıyor ürettiğim nesneler,
içinde ve etrafında gezinemiyor, doğrudan
dokunamıyorsunuz. Gerek de yok zaten.
Çarpık bir ilişki biçimi olarak gözetlemeyi ya da diğer bir deyişle röntgenlemeyi
öneriyorum hatta zorunlu kılıyorum. Bir
anlamda nesnelerin bizleri nasıl biçimlendirdiğine, üzerimizdeki gizli iktidarlarına
dikkati çekmeye çalışıyorum.
22
Ne İçinde Ne Dışında (Panoptikon), Sanal gerçeklik gözlüğü,
3B modelleme, 2015
Neither Inside nor Outside (Panopticon), Virtual Reality Goggles, 3D modeling, 2015 (detail)
Ne İçinde Ne Dışında (Panoptikon), Sanal gerçeklik gözlüğü,
3B
Neither Inside nor Outside (Panopticon), Virtual Reality Goggles, 3D modeling, 2015
Actually, I think it might be a bit
more correct if I say that I question the
identity of the viewer or that I underline the
viewer’s spectatorship itself. The objects, I
produce do not allow you to get into it. You
can’t walk around or inside them; you can’t
touch them. You just don’t have to. I recommend, or even require watching, or rather,
peeping, as a perverted way of interaction.
In a way, I’m trying to draw attention how
objects shape us, and their secret competence over us all.
23
Eda Gecikmez
İstanbul, Turkey
Hayalatler–I / Ghosts-I, 2015, TÜYB / Oil on Canvas, 91,5x73 cm
24
Hayalatler–II / Ghosts-II, 2015, TÜYB / Oil on Canvas, 91,5x73 cm
25
Emre Zeytinoğlu
İstanbul, Turkey
“Resimli Türkiye Kitabı” üzerine çalışmalar, ilk kez 1998 yılında başladı ve bu
tarihte, İstanbul Galeri Urart’ta açılan “Cumhuriyet Tasavvuru” adlı sergide 8 sayfa sergilendi. Söz konusu sergiden bu yana çalışmalara devam edildi. “Resimli Türkiye Kitabı”,
tam anlamıyla bir ütopya kitabıdır. Bu kitapta resimleri bulunan kişilerin bir arada
bulunuşları, zaman ve mekân olarak tamamen hayal ürünüdür; olaylar tümüyle kurmacalar üzerine gelişmekte ve yalnızca zihinde yaratılan romantik bir ülkenin karşılığı
olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmalar, kültür alanlarının karşısına yerleştirilen yok
edici siyasetlerden arınmanın ütopyasını içermektedir. Daha doğru bir söyleyişle, yok
edici siyasetlerin (çoktan beri) üstesinden gelindiğinin tasavvurudur bu...
26
Bir Ütopya Çalışması: “Resimli Türkiye Kitabı”
A study of an Utopia: “Illustrated Book of Turkey”
Studies on “Illustrated Book of Turkey” were started in 1998 for the first time and 8
pages were exhibited on exhibition called “Envision of the Republic” in the same year. Studies have been continued since said exhibition. “Illustrated Book of Turkey” is exactly a book
of utopia. Being together of the people, whose pictures take place in the book, is completely
figment of the imagination in terms of both time and place, stories are developed on fictions
and come up as reflections of a dreamed country. These kinds of studies include utopias
of purifications from exterminating policies placed against culture areas. To state more precisely, it is an envisage of overcoming exterminating policies (for long time)…
Resimli Türkiye Kitabı / illustrated Book of Turkey, 1998 (devam ediyor / ongoing), Paint program, A4
27
Erdal Duman
Ankara, Turkey
Düşünce ve varlık arasında oluşan
kaymalar bugün ekranlarda gördüğümüz
imajları tanımlamamızı güçleştirir. Sadece
gözün gördüğü bu sahnelerde, bir savaş
fotoğrafı ödül alan bir kareyi, gökyüzünde
bir roket ise gece karanlığı çizen yeşil ışığı
ifade eder. Öznenin konumu değiştirilmiş
nesnesinin de anlamı boşaltılmıştır.
Kemik ilk başta sadece estetik
bir form iken, nesnenin tarihine indiğimde
işlevi olan bir araca ve bu aracın getirdiği
olanaklardan hareketle inanılmaz boyutta
teknolojiye dönüşür. Stanley Kubrick’in
“2001 Uzay Macerası” isimli filminde bir
maymunun elindeki kemikle diğer grubun
liderini öldürmesiyle sonuçlanan sahnede
kemiğe yüklenen anlam, kendisini iktidara taşıyacak olan güçle eşdeğerdir. Bu
aşamada şunu söyleyebilirim, kemiği bağlarından koparıp düşündüğümde estetik
Humerus, 2014, Polyester üzeri krom boya / Chrome on polyester
28
bir objeye ulaşabilirim. Fakat özne olarak, nesnemle kurduğum ilişkide edilgen
olduğunu düşündüğüm nesnenin bir anda
özneye evrilmesi diyalektik bir süreci doğurdu. ilk başta bileşenlerinden muaf tuttuğum kemik bir yerde kendisini hatırlatır
ve bir paralaks oluşur. Asıl büyük oyun dönüştürdüğümü sandığım nesne tarafından
kurulur.
Burada “femur” ve “humerus”
isimli heykeller bir önceki seri olan mühimmat işlerinin primitif modelleri olarak karşıma çıkıyor. Şiddetin ve baskının
örtük bir biçimde uygulanmasının temsili
olan bu nesneler, şiddetin iktidar tarafından manipüle edilerek şeklinin dönüştürüldüğü araçlardır. Bu şekliyle baskı nasıl
gizli yaşanıyorsa aracı olan silahlarda gizli
ve ilkeldir. Ortada silah yoktur dolayısıyla
suçta yoktur.
The shifts between ideas and existences, makes it difficult for us to recognize
images, those we see on screens. In these
scenes, only seen by eyes, a war photograph represents an award winning frame
a well as a rocket represents a green light,
scratching the darkness at night. Location of
subject was altered and meaning of object
was emptied.
While bone is just an aesthetic form
at the beginning, when I go deeper into history of object, it turns out to be a functional
tool, and based on possibilities brought by
that tool, to a technology with incredible dimensions. On the scene in Stanley Kubrick’s
movie “2001 A Space Odyssey”, that ends
with a monkey’s killing the leader of the
other group with a bone in his hand, the
meaning attributed to bone equals to power
to carry itself to power. At this stage, I can
say that, I can reach to and aesthetic object
when I think of the bone out of its ties. However, as a subject, revolution of object, that
I thought to be passive in my relation with
my object, into subject in a while, bore a
dialectic process. The bone, that I thought to
be free from its components, reminds itself
at one phase and a parallax is created. Real
big game is set by object, that I thought to be
transformed by me.
Here, the sculptures named “femur” and “humerus” appear before me
as primitive models of ammunition job,
which was previous series. These objects,
representations of implicit applications of
violence and oppression, are transformed
tools of violence, those were manipulated
by the ones in power. As it stands, how the
oppression is secretly experienced, also its
tools, weapons are secret and primitive as
well. There is no weapon around; therefore
there is no sin either.
29
Erdal Duman
Ankara, Turkey
Gizli Özne Paralaks
Bugünün
öznesi
tüm
iradesiyle,
inisiyatifiyle,
tercihleriyle
kendisini,coğrafyasında ve tarihinde ekonomik, siyasal, sosyo-kültürel, inançsal
koşullara rağmen ortaya koyabilmekte
midir?
Hiç kuşkusuz özne, dışındaki dünyayı kendi bakışının sağladığı perspektifle
algılayacaktır. Durumları, olayları, ilişkileri,
inancını tanımlarken bu bakış açısından
faydalanacaktır. Peki alanlarda tezahür
eden bu özne tipi tek başına bir şeyleri
kavramada yeterli olabilir mi yoksa özne,
içinde gizlenmiş başka öznelik kip(ler)inin
taşıyıcısı mıdır? Bu noktada iki bilme eylemi, tabir-i caizse kartezyen bir düalizm
oluşur. Bu ikircikli durum kararsızlıktan
çok şüpheciliğe daha yakındır. Özne bu sayede nesnesine yöneldiğinde, oluşan anlamın çeşitliliğini sağlar. Aynı nesne üzerinde
farklı anlamlar, bilmeler doğurur. Öznenin
hareketini esas alan bu tepkimede paralaks oluşmuştur.
Paralaks kısaca; "bir cismin gözlenen doğrultusunda meydana gelen değişmedir” ve bu tanımdan hareketle öznenin
bakış açısındaki bir değişikliğin nesnenin
anlamında bir kayma yarattığı ve bu bakış
açılarının yinelenmesiyle oluşan birbirinden farklı birçok anlamın özne tarafından
kazanıma dönüştürülmesidir. Konumun
30
değişmesiyle, bakış açısında oluşan yeni
perspektifi sağlayan gizli öznedir. Gizli
özne ise öznenin yöneldiği nesnenin bizzat kendisidir; söz konusu olan dışsal bir
müdahale olmaktan çok içkin öteye geçiştir; ve hareket bizzat nesnenin kendisine
aittir. Bu dizilimde nesne edilgen bir varlıktan çok özne gibi hareket eder, özne de
bir süreliğine gizli öznesinin nesnesine dönüşür; ve hatta özne tarafından koyutlanır.
Bu andan itibaren özne ve nesne ayrımı
belirgin değildir. İki ayrı kutup olmaktan
ziyade bir bütündür ve bu karşılaşmada
ortaya ne çıkarsa özne onu kendi hesabına alır. Nesnenin bir anda özneye evrilmesiyle diyalektik bir süreç oluşur. İmge
sıçrar, anlam -ve bizzat nesnin kendisi deçatallanır ve özne de kendi içinde çoğalır.
Ne var ki tüm bu süreç öznenin
hareketiyle, nesnesine yönelmesiyle mümkün -yani süreç nesnenin kendisinde ona
yönelenlerden bağımsız, mistik bir kuvvetin taşıyıcısı değildir. Bu hareket, nesnenin bileşenlerini oluşturan; tarihinin,
mekanının, tüm sosyal, kültürel, bilimsel,
sanatsal, iktisadi ilişkilerinin üzerinden
gerçekleşir. Öznenin zamansal hareketini
sağlayan bellek, mekanın yokedilmesiyle
ele geçirilmiştir. Algı, iktidarın araçlarıyla
tahrip olmuş, düşünce ve varlık arasındaki
ilişkide de -yeni- derin yarıklar oluşmuştur. Bireyin alanları kuşatılmış, tarihsel ve
sosyal kazanımları hafızalardan kazınmıştır. Bilinç kuraklığı yaşayan özne, katılaşmış, suskun ve tepkisizdir. Bundan sonra
hareket öznenin inisitiyafinde değildir;
iktidarın kendi nesnesini dayatmasıyla,
yöneten tarafından tekyönlü biçimde gerçekleştirilir.
İktidarın işi artık çok kolaydır; anlam tektir ve yönetim şekli bellidir. Yönetim biçimiyle inanç üzerinden temellenen
ve sadece bu araçla kitleyi kuran, düzenleyen iktidar, mesnedsiz yönetimiyle bir
algı türü oluşturmuştur. Bu algıda her türlü
gerçekliğin tek bir noktaya akması, anlamın bu parçacıktan çıkacağı inancını güçlendirirken, kitleler bu parçacık etrafında,
atomun çevresinde dönen elektronlar gibi
savrulur, ya da nesneyi kuran inisiyatifin
ardında konsülde olur. Özne, belli bir yörüngesi olan her dönüşte kendine doğru
kapanan, kapandıkça da ulaşılamayan bir
yığınına döner.
Tüm bu koşullar altında, öznenin
hareketini sağlayan yöntemlerden biri
olan sanat, düşünceyle varlık arasında
açılan bu derin yarık arasına köprü kurması, işlev açısından ihtiyaca dönüşür.
Dolayısıyla Paralaks özne-nesne ilişkisinde
oluşacak diyaloglar açısından, ihtiyaçtan
çok zorunlu bir gerekçedir.
31
Erdal Duman
Ankara, Turkey
Hidden Subject Parallax
Is today’s subject (the modern individual) able to exert himself with all his willingness, initiation, preferences in his present space and time in spite of economic,
political, sociocultural and religious conditions ? Undoubtedly, an individual perceive
the world around him in his own subjective
perspective, which means he uses this viewpoint to define occasions, events, relations
and faith. However, is this individual showing himself in the streets able to perceive
the things that are happening around on
his own? Or does he need someone else to
know?
Therefore, these two acts of perceiving (the subject’s and the hidden other’s) causes, in a way, a cartesian dualism.
This is closer to doubtfulness rather than
indecisiveness. Accordingly, there arise different meanings and perceptions, which
bring about parallax that is based on the
acts of the subject. Parallax means a kind of
metamorphosis of an object caused by the
observor. Thus, a change in the perspective
of a subject, that is, an observor, make a
difference in the core meaning of the object.
Consequently, this series of change result in
some gain on behalf of the subject. Here we
become aware of the hidden subject who is
the agent of the change in the perspective
of the so called subject. The hidden subject,
on the other hand, is the object itself which
32
the subject acts towards. The thing is not an
external interference, but an internal transfer, where the action belongs to the object
itself. In this process, the object acts like a
subject, rather than a passive object. Accordingly, the subject transforms into an object
of the hidden subject for a certain amount
of time. From now on, you cannot figure out
the difference between the two. Instead of
being two ends, they become a whole. Also,
during this encounter, it seems that whatever comes out belongs to the subject itself.
In this transformation, here comes a dialectic process. The image for an object in the
mind of the subject changes into something
else; the meaning reproduces itself into two
or more sub-meanings and the subject multiplies itself.
However, all this process involves
an action of the subject and also its movement towards its object. This movement is
carried out by the constituents of the object, such as its history, space, all its social,
cultural, scientific, artistic and economic relations. The memory of the subject, which
helps its owner move in time, has been occupied by way of destruction of its space.
The act of perception has been damaged
by the tools of the authority; citizens’ space
of movement has been surrendered, while
their basic civil rights have been made forgotten. The subject who suffers from lack of
conscience tends to be indifferent, silenced
and frozen. From now on, the initiation to
act is not possible for the subject. The sole
meaning of an object is determined or destructed by the authority’s imposing its own
dictated perspective.
Now it is easy to act as an authority for the governing political party, which
means there is only one perspective and
one single governing body or power. By its
governing system based on religion, the political power, with its corrupted background
has established a perspective of its own.
That is to say, when every individual’s perception of the truth merges into one dictated
by the power, masses are obliged to revolve
around this single perception as though they
were electrons scattered around an atom.
Eventually, the subject turns into a mass
which tends to close itself in and become
more and more alienated.
Under all these circumstances, the
arts, one of the media which help an individual citizen act freely, becomes a need
to construct a bridge between the senses
of the subject and the object in the vicinity.
Therefore, the arts are the requirement for
the individual or the subject to establish a
true communication/dialogue between itself
and its object.
Tranlation: Hikmet Ateş
33
Ersin Vedat Elgür
Diyarbakır, Turkey
Kavramın tarihine birkaç not
ve çıkarılan iki ders…
Parallax, Yunanca’da ‘öte’ anlamındaki para- önekinin ‘başka’ anlamındaki allostan üretilmiş, ‘değiştirmek’ anlamına gelen allasein fiiliyle birleşmesinden
oluşmuştur. Genel olarak gök bilimde ve
fotoğrafçılıkta kullanılan terim gözlemcinin yerinin değişmesine bağlı olarak bir
nesnenin gözlenen doğrultusunda oluşan
değişimi anlamına gelir. Kant söz konusu kavramı ilk olarak Dreams of a SpiritSeer (Bir Ön-Görücünün Rüyaları - 1766)
metninde kullanır: “Eskiden insan sağduyusuna sadece kendi duruş-noktamdan bakardım; şimdi ise kendimi benim
dışımdaki yabancı bir aklın pozisyonuna
yerleştiriyorum ve yargılarımı, en gizemli
nedenleriyle beraber başkalarının bakış
açısından gözlüyorum. Doğrudur, her iki
gözlemin karşılaştırılması belirgin bir paralaksla sonuçlanır, fakat bu göz yanılgısını
önlemenin ve bilginin iktidarı kavramını insan doğasının içindeki doğru yerine
koymanın tek yoludur” (Kant, 1900: 85-6).1
Kojin Karatani Transkritik’te Kant’ın paralaks kavramını nasıl kullandığına dair şu
tür bir yorumda bulunuyor: “Kant burada,
insan şeylere yalnızca kendi perspektifinden değil, başkalarının perspektifinden
de bakmalıdır şeklindeki herkesçe bili34
nen sözü etmiyor. Esasında söylenen tam
tersidir; eğer kişinin subjektif görüsü bir
göz yanılgısıysa, başkalarının objektif (!)
perspektifi, yani bakış açısı da belki sadece bir göz yanılgısıdır.”2 Karatani’nin
henüz epistemolojik bir düzlemde kalan
bu yorumuna karşı, paralaks kavramının
Hegel’den alınmış Kantçı bir intikam olduğunu iddia eden Žižek tartışmayı ontolojik boyuta taşır: “Böyle bir paralaks yarık
nosynu ilk başta Hegel’den alınmış Kantçı
bir intikam olarak görünmez mi; Paralaks,
iki düzey arasında ortak dil ve paylaşılan bir zemin olmamasından dolayı daha
yüksek bir senteze diyalektik olarak hiç
bir zaman “dolayımlanamayacak/yadsınamayacak” köklü bir antinominin yeni ismi
değil midir?”3 Her ne kadar Kant’da antinomi aklın içine düştüğü bir durum olsa
da, Žižek paralaks kavramının işaret ettiği anlamı Lacan’ın ontolojik bir kullanımı
olan “Gerçek” kavramıyla birlikte düşünerek sentezlenmesi mümkün olmayan iki
karşıt savın, onların oluşturulmasına izin
vermeyen bir Varlık zemininde yanılsamalar aracılığıyla üretilmiş olduğunu bize hatırlatır. Kant’ın epistemolojisinin ardında
zorunlu olarak duran bu ontolojik kabulü
gören Alman İdealizmi, Fichte’den itibaren
hızlıca anlamlı bir bütün olarak Varlık tasarımına geri dönmüş, diyalektiği reelleştirmiştir. Kant’ın dizgesinde de diyalektiğin
bir yanılsama olarak anılması tam da Varlıktaki kendindenin bu eksikliğidir: Bütüne
yönelik savlar ancak anlamlı bir bütün söz
konusuysa analitik bir karşıtlık olarak düşünülebilirler; böyle bir bütün söz konusu
olmadığında, hiç bir sav diğerine karşı hiç
bir zaman üstünlük sağlayamayacağından,
(Kantçı anlamda) diyalektik bir karşıtlık
söz konusudur.4
Kavramın hareketine dair bu kısa
betimleme bize iki durumu gösterir: İlki;
sözcüklerin birer Kavram olarak üretilme
süreçleri, sözcüğün etimolojik kökeni ile
onun kavram olarak –ve tamamen kendi
hareketi sayesinde- kazanmış olduğu içerik arasına kimi zaman takip edilmesi çok
zor olan ayrımlar koyar. İkinci olarak ise
söz konusu üretim sürecinin sonunda ortaya çıkan anlam ilk anlamın kendisini baskılar ve onun ilk kullanılışını sıradanlaştırır. Böylece basit bir ‘perspektif kayması’
olarak düşünülen paralaks bilen öznenin
epistemolojik bir kategorisi olmaktan çıkarak; öznenin bilgi nesnesi haline getirdiği problemin zemininin ontolojik bir ka-
tegorisi haline gelir. Erdal’ın işleri bana bu
ikinci kaymayı hatırlatır ve “sanat”la ilgili
ufkumu çizer: onun bir şeylere müdahalesi dolayımlamak sureti ile göstermekten
ya da işaret etmekten çok, ‘kendi başına’
bilgi nesnesi haline gelecek yeniyi vareder; onun işlerinin göndermelerinden çok,
daha sonra gördüğüm şeylerin onun işlerine nasıl referans verdiğini düşünürüm.
1Kant, Immanuel. (1900). Dreams of a Spirit-Seer, (Emanuel F.
Goerwitz, Çev.). New York: Macmillan, s.85-6
2Karatani, Kojin. (2008). Transkritik. (Erkal Ünal, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları, s.1
3Žižek, Slavoj. (2006a). The Parallax View, London: The MIT
Press, S.4
4Kant, Immanuel. (2000). The Crituque of Pure Reason. (J. M.
D. Meiklejohn. Çev.). Blackmask Online, s.171
35
Ersin Vedat Elgür
Diyarbakır, Turkey
Several notes to history of concept
and two lessons learned…
Parallax, is comprised of combination of the prefix para- meaning “altered” in
Greek and verb allasein, that was derived
from the word allos, meaning “other”. The
term, generally used in astronomy and photography, means the difference in the apparent position of an object related to change
in the displacement of the observer. Kant
used the said concept in the text Dreams of
a Spirit-Seer (1766) for the very first time.
“Formerly, I viewed human common sense
only from the standpoint of my own; now
I put myself into the position of a foreign
reason outside of myself, and observe my
judgments, together with their most secret
causes, from the point of view of others. It
is true, the comparison of both observations
results in pronounced parallaxes, but it is
the only means of preventing the optical delusion, and of putting conceptions in regard
to the power of knowledge in human nature
into their true places” (Kant, 1900: 85-6) 1.
Kojin Karatani in Transcritique makes this
comment on how Kant used the concept
of parallax: “Kant here, does not mean
the statement known to everyone as man
should not observe things only through his
own perspective, but should also observed
through others’ perspectives. Basically what
36
is said is just the opposite; if an individual’s
subjective view is just an optical illusion2,
then maybe the other’s objective (!) perspective is just an optical illusion.” In response to Karatani’s comment, yet stays on
an epistemological plane, Žižek who claims
that the concept of parallax is a Kantian revenge from Hegel, carries the argument to
an ontologic dimension: “In a first approach,
such a notion of parallax gap cannot but
appear as a kind of Kantian revenge over
Hegel: is not “parallax” yet another name
for a fundamental antinomy which can never
be dialectically “mediated/ sublated” into
a higher synthesis, since there is no common language, no shared ground, between
the two levels?”3 Albeit antinomy is a case
in which reason falls into, Žižek reminds us
that the two opposite theses, those are unthinkable to be synthesized, are produced
on an ontological place, that does not let
them created, with the help of illusions, by
thinking the meaning of parallax together
with notion of “reality” that is an ontological
use of Lacan. The German idealism, which
sees this ontological acceptance obligatorily standing behind Kant’s epistemology,
rapidly returned back to existential design,
that is a meaningful whole since Fichte, and
realized the dialectics. Statement of dialectics as an illusion in Kant’s system, is exactly
this absence of itself in existence. The theses
on whole, can only be seen as an analytical
opposition if there is a meaningful whole;
when there is no such thing, as one thesis
can never overrule the other one, then a
dialectical opposition is in question (in Kantian meaning)4.
This short description of movement
of the notion, shows us these to cases: First,
the production processes of words as terms,
puts discriminations between the word’s
1Kant, Immanuel. (1900). Dreams of a Spirit-Seer, (Emanuel F.
Goerwitz, Çev.). New York: Macmillan, s.85-6
2Karatani, Kojin. (2008). Transkritik. (Erkal Ünal, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları, s.1
3Žižek, Slavoj. (2006a). The Parallax View, London: The MIT
Press, S.4
4Kant, Immanuel. (2000). The Crituque of Pure Reason. (J. M.
D. Meiklejohn. Çev.). Blackmask Online, s.171
37
Esma Meydan
Ankara, Turkey
Dünyanın bütün aynalarına baktım ve hiçbiri yansıtmadı beni.
I saw all the mirrors on earth and none of them reflected me.
Jorge Luis Borges
38
İsimsiz / Untitled, 2012,
dijital boyama / digital painting,
29x42 cm.
39
Fatih Tan
Mardin, Turkey
Bulunduğum coğrafyanın yukarıda heron
ve aşağıda medya tarafından denetimi.
Heron, 2012, Foto-Dijital Baskı / Photo Digital Print
40
The controoling of my geography by the
heron from above and by the media from
below.
41
Ferhat Özgür
İstanbul, Turkey
İşaret Ettiklerim
Things I Point Out
İşaret ettiklerim adlı sürmekte
olan fotoğraf dizisi Hindistan'ın Tripura
eyaletinde bozulan bir minübüsü iten vatandaşlardan, evleneceği eşini aynı günde
kaybeden adama, ucuz ücretle çalışan cam
temizleyicilerine, kimi devlet hastanelerinin bir hapishane hücresini andıran hasta
odalarına, gölde boğularak kaybolan bir
çocuğu arayan polislere kadar uzanan,
tüm insanlığa özgü ikinci sayfa haberlerinin temellüklerinden oluşuyor. Gündelik
hayatın küçük boyutlu enstantelerinden
oluşan bu ve ‘kişisel temellük koleksiyonu’ olarak da adlandırabileceğim bu fotoğrafları oluştururken hergün onlarca dergi
ve gazete arasında dolaşıyorum. Fotoğfraları topluyorum. Sonra onların üzerlerini değişik renklerde asetatlarla kapatıp
makro objektifle, gerçek boyutlarından
büyük basmak üzere yeniden çekiyorum.
Her bir kadrajda, orginal boyutlarından
dolayı gündelik hayatımızda gözden kaçan
bu sıradan imgelerin yeniden ve farklı bir
dilde okunmasını işaret eden bir parmak
görüyoruz.
The ongoing project, entitled 'Things
I point Out', consists of a series of differently appropriated images taken from the
second page of some newspapers and magazines whose content invariably associates
with our humanitarian problems. Examples
include people who are trying to push an
immobile form of public transport in Tripura
state in India; a man whose wife died on the
same day of their marriage in Spain; window
cleaners working in Istanbul for a low daily
wage; a patient's room in a state hospital
in Eastern Anatolia which looks more like a
prison cell; police searching for a drowned
child in a lake in Burdur & finally police intervening in a district fight in Istanbul.
İmgeler gerçekliğin dramatik etkisini artırmak amacıyla bu yüzden siyah
beyaz formatta basılmış durumdalar. Amacım, tüm bu süreçte fotoğrafın bir araç
olarak temellük ediminde yaratabileceği
olasılıkları sorgulamak.
I am constantly searching through
lots of newspapers and magazines. I have
chosen some of the smallest images from
within these publications which depict the
reality of life and which also look like staged
photography. Having selected the images I
have covered each of them with colourful
acetates and then retaken their photos reflecting a macro objective. Finally they were
printed out larger than their original sizes.
A finger points out the images
which were largely ignored in the papers,
due to their size, in order to make us reconsider and interpret them in a different
way. For this reason, the eventual images
are printed in a black and white format to
raise the dramatic impact of the reality.
My aim is to investigate the possibilities of photography as a medium in the
process of appropriation.
42
İşaret Ettiklerim / Things I Point Out, 2014, Devam Eden Fotoğraf Dizisi / Ongoing Photo Series
43
Hüseyin Arıcı
Ankara, Turkey
Omurgasızlar
İnsan hikayelerini omurgasız
canlılarla (sülük, kurt, solucan vs.) anlatma yoluna giden sanatçı, çoğunluğu
iğrendirse de insanı bu canlılarla aynı kefeye koymayı tercih etmiştir. Kendi türüne
karşı aşağılık bir eleştiri gibi gözüken
bu ironinin temelinde yatan gerçeğe
baktığımızda, yeryüzündeki tüm canlıların
eşitliğinden insandaki kibrin ve komplekslerin kendini diğer canlılardan ayırdığı
savunmasını görürüz. Çoğunlukla insana
özgü çabaları bu canlılarla anlamayı
hedeflediği serisinde, konuyu hayvanların
kendi ağızlarından sunarak, serinin
parçalarını tamamlamıştır. Hikayelerin
ayrıntısını serinin her bir yapıtında farklı
metinlerle anlatmayı tercih etmiştir.
‘Hepimiz, birimiz için…’
Büyük Kurt
Solucan / Worm, 2015, Seramik kili üzerine yağlı boya / Oil on ceramic, değiştirebilir ölçü / variable size
44
The Invertebrates
Although it disgusts people, the artist has placed humans and invertebrates
(leech, worm, etc) in the same place in order to highlight the stories of humans. It is
considered that it looks like a vile criticism
against his kind but when we look at the
root of the irony that lies under it, we can
see that human vanity and ego separates
itself from the concept of every living thing
is equal. The series aims to understand the
humanistic efforts through these creatures.
The details of each structure tell the story
with a different text.
‘All for one’
Giant Worm
Tuval Üzerine Kurt ve Kurtçuk / Worm on Canvas, 2015, Seramik kili üzerine yağlı boya / Oil on ceramic, 150x150 cm
45
Khaled Hafez
Egypt
Revolution / Devrimler, Üç Ekranlı Video / 3 Channeled Video, 4’
46
Başkanlar Ve Kahramanlar Üzerine / On Presidents And Hereos, 2009, Video, 3’36’’
47
Mahsum Çiçek
Diyarbakır, Turkey
Umut Vaat Eden Her Kahraman
Tirana Dönüşür
Mutlak bir gerçek yoktur ve her
insan içinde yaşadığı sınıfın gerçekliği ile
yaşamak zorundadır. Toplumun sadece
ezenler ve ezilenler olarak ayırmak yanılgılı ve eksik bir sınıflandırma olur. Hayatın her alanında meydana gelen sosyal
oluşumlar sınıflanmaya birer örnektir. Aile
bu sınıflandırmaların başında gelir ve neredeyse mutlak bir işleyişe sahiptir. Aile
içinde insanların davranışları belirlenmiştir, yönetici ya da koruyucu olan anne
baba karşısına korunma ihtiyacı olan ve
bunun için yönetilen çocuklar yerleştirilmiştir. Çocuk gelişimi boyunca yönetenler
ile mücadele eder ya da gelişiminin getirileri ile beraber bazı haklara kavuşur ve
birer ebeveyn olduklarında aynı zamanda
yönetici de olurlar. Bu işleyiş, sonsuz, demokratik bir döngü gibi görünür ve ezilen
herkesi aynı zamanda birer ezene dönüştürür.
Mitolojilerde tiranlar, korku salan
ejderha olarak simgeselleştirilir. Bu tiranlar insanlar üzerinde o kadar çok korku
salmışlardır ki birer doğaüstü yaratık ya da
tanrı olarak görülmüşlerdir. Mazlum halk
ise ejderhanın elinden kurtarılacak olan
masum prenses olarak simgeselleşmiş ve
ejderhanın yönetimi altındadır. İnsanlar
kurtuluşu iyi yürekli prense bağlamıştır ve
yaşadıkları baskı karşısında prensten ej48
derhanın başını istemektedir. Genç kahraman insanlara istediklerini vermiştir ama
beraberinde masumiyetini de yitirmiştir.
Bir babanın oğluna en büyük mirası günahlarıdır ve bir ejderhanın ölümünden bir
ejderha doğmuştur. Ejderhanın ölümü ile
lanet prense geçmiştir ve üstün bir güce
kavuşmuştur. Ejderhanın ölümü ile herkesin bakış açısı da değişmiştir. Kahraman
halkın gözünde bir tirana ve kahramanda
ejderhanın bakış açısını yakalayarak halkı
kontrol altında tutulması gereken tutsaklar olarak görmeye başlamıştır. Bakış açısında meydana gelen bu değişim ebedi bir
dengeyi de tekrardan kurmuş ve herkes
bu denge içinde yeniden konumlanmıştır.
Halk kendilerini kurtaracak ve ejderhada
kendini öldürecek kahramanı beklemeye
başlamıştır.
Ebeveyn olma bir seçim olarak
görülse de aynı durum çocuklar için söz
konusu değildir. Çocuk şartların eşit olmayan bir dünyada doğmuştur ve içinde
yaşayacağı koşulları seçememiştir. Bunun
için de genellikle ebeveynlerini suçlamaktadır. Çocuk yaşadığı koşulları değiştirmek
için yetişkin olmayı beklemek zorundadır.
Bu döngüde apaçık olan bir şey varsa o
da yetki devridir; babadan oğla, anneden
kıza geçen rol değişimi. Bu rol aile mirasıdır ve miras, özel mülkiyet olduğu gibi
bir özel mülkiyete dönüşün kişinin toplum
içindeki sosyal konumunu da belirlemektedir. İnsan sahip olamadıklarını elde etmek, sahip olduklarını korumak ve daha
fazlasını elde etmek için mücadeleye vermek zorunluluğu içinde bırakılmıştır. Bunun için korkunç savaşlar vermiştir.
İnsanların yaşam olanakları çoğu
zaman içinde yaşadığı aile ile sınırlıdır ve
sadece bazı aileler en iyi koşullara sahiptir. Olağan üstü bir durum gerçekleşmezse
insanların içinde yaşayacağı koşullar değişmeyecektir. Güç ve özel mülkiyet arasında kurulan bu bağlantı insanlar arasındaki eşitsizliğin temelini oluşturmaktadır
çünkü herkes fazlası için mücadele etmek
zorunda bırakılmıştır.
Paralaks bu anlamda ezilen sınıf
içinde yöneten konuma geçen ve beraberinde değişen söylemi ifade etmek için
kullanacağız. Ezilenlerin söylemi eşitlik
söylemi üzerine kurulsa da yönetenlerin
söylemi eşitsizlik üzerine kurulmuştur.
Güç, kendini ele geçirenden eşitsizlik yaratmasını istemektedir.
Paralaks umut vaat eden bir kurtarıcının değişerek zorba bir diktatöre dönüşmesidir . Bu umut vaat edenin kaderidir.
49
Mahsum Çiçek
Diyarbakır, Turkey
Every Great White Hope Hero Turns
Out To Be A Tyrant
There is no absolute truth and every man has to live with trueness of his own
class, he is living in. Splitting the society into
two groups as oppressor and oppressed is
a mistaken and incomplete classification.
Social formations, in every aspect of life,
are samples of classification. Family is the
leading one of these classifications and has
an almost absolute functioning. Within the
family, members’ behaviors are determined;
children, needed to be protected and thus
are ruled, are placed against parents, who
are rulers or protectors. Child, during development, struggles against rulers or gains
some rights along with gainings of development and turns out to be a ruler as is a parent. This process seems to be endless democratic cycles and turns every oppressed into
oppressor as well.
In mythology, tyrants are symbolized as fierce dragons. These tyrants, put as
much fear into people’s hearts as, they are
seen as supernatural creatures or gods. Oppressed people are symbolized as innocent
princesses, to be saved from the dragon
and ruled by the dragon. People related
salvation with good hearted prince and anticipate the head of the dragon from prince.
Young hero gave people what they want
however, he also lost his innocence concom50
itantly. The biggest heritage from father to
son is his sins, and death of a dragon bears
another dragon. With death of the dragon,
curse has passed to the prince and he has
won the superpower. Together with death
of the dragon, everyone’s perspective has
changed too. Hero has become a tyrant in
people’s eyes and has caught the perspective of the dragon and started to consider
people as prisoners to be taken under control. With this change in the perspective,
eternal balance has been re-established
and everyone has been positioned in once
again in this balance. People have started
to wait for the hero, whom the dragon has
been started to wait for to be killed by, to
save them.
Even if being a parent is a choice,
it is not true for children. Children are born
into a world where conditions are not equal
and they cannot chose the conditions in
which they will live. Therefore, they generally
accuse their parents. Children have to wait
until they grow up, to change the conditions
they live in. The only obvious thing in this
cycle is transfer of authority, change of roles
from father to son, from mother to daughter.
These roles are family legacies, and legacy
as a private property, determines the social
position of the individual in society. Men are
obliged to struggle to obtain what they do
not posses, to protect what they posses and
to gain more. They fought in terrible wars for
this reason.
Mostly, living conditions of people
are limited to their families and only some
families have the best conditions. Unless
something extraordinary takes place, people’s living conditions will not change. This
relation between power and private property, constitutes a foundation for inequality amongst people, because everyone is
obliged to struggle for more.
Within this context, we will use parallax to mean the discourse that changes
with the position change from oppressed
class to ruler class. Even the discourse of
the oppressed is founded on equality; the
discourse of the rulers is based on inequality. Power, demands creation of inequality
from people who possess it.
Parallax is transformation of a
great white hope savior to a tyrant dictator.
This is destination of the great white hope.
51
Mehmet Ali Boran
Mardin, Turkey
Wire Walker, 2014, Video, 2’20’’
52
53
Mustafa Duymaz
Ankara, Turkey
Yasak Bölge / Forbidden Area, 2014, TÜYB / oil on canvas, 130x130 cm
54
Makinelerin Dansı / Dance of the Machines, 2014, TÜYB / oil on canvas, 130x100 cm
55
Serkan Demir
Bolu, Turkey
"Şehirde iki matbaa, bir tiyatro, bir postane, bir kilise, iki okul, bir grup kışla, bir
mahkeme ve yöneticinin sarayı vardı."
“ There were two printing office, a theater,
a post office, a church, two schools, a group
of barracks,a court and the administrator’s
palace in the city.”
Alberto Manguel, Gianni Guadalupi'nin "Hayali Yerler Sözlüğü"
Alberto Manguel, Gianni Guadalupi
"The Dictionary Of Imaginary Places"
Alıntı / Citation, 2015, Yerleştirme / Installation, 350x100x40 cm
56
57
Servet Cihangiroğlu
Ankara, Turkey
GİZLİDİR. CONFIDENTIAL.
Barınak / Shelter, 2013-2014, Beytepe/ANKARA
58
59
Seval Şener
Ankara, Turkey
Öne Arkaya Geriye İleriye Yana Çekil!!!!!
Örneğin perspektifi sadece sanat
alanını ilgilendiren bir teknik olarak gördüğümüzde bir görme biçiminin baskınlığının nelerle sonuçlanabileceğini de gözden
kaçırmış oluruz. Görme rejimi bir medeniyet için ne anlama gelir, bir egemen için,
bir iktidar için, bir tutsak için, bir tasarımcı/sanatçı için ne anlama gelir? Eğer
sanatın yaratıldığı, üretildiği, sergilendiği,
deneyimlendiği mekanın -bir tuvalin yüzeyinin, bu yüzeye aktarılan görüntünün, bir
açıya göre biçimlenen heykelin, bir bakışı taşıyan fotoğrafın mekanının –aynı zamanda metaforik olup ancak asla sadece
metaforik bir alan olmadığını göz önünde bulundurarak- yeryüzünden apayrı bir
mekan olduğunu düşünürsek perspektif
ya da belirli bir görme biçimi bir tekniğe,
bir illüzyona bir seçeneksizliğe dönüşebilir. Ancak sanatın mekanının –ister metaforik bir alan ister fiziksel mekandan ayrılmayan bir alan olsun- içinde yaşadığımız
dünya ile de kesiştiğini düşündüğümüzde
durum değişir.
60
Jeremy Bentham, 1785
Görmenin beş duyumuzdan sadece biri olduğunu, görme problemleriyle
uğraşan bir sanatçının sadece teknik bir
şeyle uğraşıyor olduğunu düşünürsek büyük bir hata yapıyoruzdur. Görme kendi
başına politiktir çünkü dünyada bulunma
haline ve bu halin nasılına işaret eder.
Temelde bir görme meselesi gibi algılan
perspektifle başlayan Panoptikon’la1 devam eden görme sadece sanatı ilgilendiren teknik bir mesele değildir. Bunu böyle
düşünürsek Jeremy Bentham tarafından
bütünü görülebilen/gözetlenebilen bir yapı
olarak tasarlanan hapishane modelini de
tutarlılık açısından teknik bir mesele olarak görmemiz gerekmektedir. Açıktır ki bir
hapishane teknik bir meselenin çok ötesindedir.
Sanat alanında kullanılan bir tekniğin hemen belirginleşmese bile hayatta
nerelerde kesiştiğini ve bu kesişmenin,
sanat ve hayat kendi alanlarını korusa bile- nasıl bir anlam ürettiğini hesaba
katmak gerekir. Görme Biçimleri adlı kitabında John Berger, Hans Holbein’in Elçiler resminde tuhaf bir durumdan bahsetmektedir. Resimdeki unsurlar “büyük
bir ustalıkla” resmedilmiştir. Fakat iki elçinin ortasında duran, “gizemli, yan yatmış, söbü bir şey”2 olarak tanımlanan
şey de nedir? Resmin bize ilettiği elçilerin
kim olduğu, dönemin coğrafi keşifleri, bilimsel aletler, zenginliğin göstergeleri gibi
bütün bilgilerin yanında bu söbü şey farklı
bir bakış açısını da resmin bütününe hakim olan bakışın ortasına yerleştirmiştir.
İki bakış açısı orada öylece durmaktadır.
Paralaks kavramı üzerinden düşünecek
olursak “aynı fenomenin bir araya hiç gelemeyecek iki yanı” resimsel düzlemde de
geçerli midir? Bu resim paralaksı görünür
mü kılmaktadır? Dünyevi nesneler ve öte
dünyanın göndermesi olan kafatası? Yoksa
bu noktada paralaks yerine bu söbü şeyin
varlığıyla Deleuze’un sanatsal imkanlılık3
diye dile getirdiği şey mi ortaya çıkmıştır.
Sanat farklı görmeleri bir arada kullanıp,
sanatsal imkanlılık üzerinden hakim olan
görmeyi değil farklı görmeleri yanyana koyabilir. Bu noktada mesele bunun sadece
sanata dair bir ayrıcalık olup olmadığıdır.
Bunu anlamak için öne, arkaya, geriye,
yana, ileriye çekilmek gerekir çünkü bakış gözle ilgilidir ancak sanatçının uğraştığı
teknik bir mesele olmaktan çok varoluşla
ilgilidir ve eylemde bulunmak gerekir.
Hans Holbein, Elçiler, 1533
1 http://tr.wikipedia.org/wiki/Panoptikon
2 John Berger. Görme Biçimleri. (Yurdanur Salman. Çev.) Metis, 1995. S.91
3 Gilles Deleuze, Felix Guattari. What is Philosophy? ColombiA
University Press, New York, 1994. S.164
Kitapta “pictorial possibility” şeklinde yer alan ifadenin doğrudan çevirisi resimsel olasılık olmaktadır, ancak sanatın diğer dallarının da bu türden olasılıklar açabileceğini hesaba
katarak “sanatsal imkanlılık” olarak çevirmeyi tercih ettim.
61
Seval Şener
Ankara, Turkey
Step back and forth, step forward,
backward, and to the side
For instance, we would miss the
consequences of sight as a dominant form,
if we are to take perspective as a technique
only relevant to the field of art. What does
the regime of seeing means for a civilisation,
for a sovereign, for the power, for an inmate, for a designer/artist? Bearing in mind
that the space where art is created, produced, exhibited and experienced –the surface of a canvas, the image transferred onto
this surface, a sculpture formed according
to an angle, the space of the photography
that carries a gaze- is a metaphorical space yet never simply a metaphorical space
only- a space very different from the earth,
it may turn perspective or a particular form
of viewing into a technique, into an illusion,
and into a state where there is no choice.
Nonetheless, the space of art- be it metaphorical or a physical one- changes when we
consider the fact that it cuts across with the
world we live in.
Fundamentally perceived as a
problem with seeing, that begins with pers62
Jeremy Bentham, 1785
It would be a big mistake if we consider sight as one of the five senses simply
and that an artist dealing with the problems
of sight only deals with a technical problem.
Seeing is political in and of itself, since it signifies being in the world and the conditions
of this being in the world.
pective and continues with Panopticon1,
seeing is not a technical problem that only
concerns art. If we understand our problem as such, we should also regard Jeremy
Bentham`s model of prison as a structure
that is seen/being surveiled as a technical
issue. Obviously, a prison is way beyond a
technical issue.
It should be taken into account at
what point a technique of art intersects with
life- even if it may not give itself away at
first sight, even art and life tends to protect
their own fields- and what kind of meaning
this intersection produces. In “Ways of Seeing” John Berger mentions about an odd situation in Hans Holbein’s The Ambassadors.
The elements in painting are depicted with
“grand mastery”. But what is that thing , that
“mysterious, slanted, awry thing”2 that lies
inbetween the two ambassadors?
Besides conveying the identity of
these ambassadors, the geographic discoveries of the time, the scientific tools, signifiers
of prosperity, this awry thing introduces a
different point of view amidst the dominant
gaze prevailing across the painting. The two
points of views stand there like that. If we
are to think about it through the concept of
paralax, can this idea of “two incommensurable aspects of the same phenomena “ be
also possible on the plane of the painting?
Does this painting make paralax visible? The
worldly objects and the skull, which is the
signifier of the other world? Or instead of
paralax, is it a Deleuzian “pictorial possibility” that emerges with this awry thing?
By bringing various ways of seeing together, art can bring together different
forms of viewing distinctive from a viewing
dominated by the pictorial possibility.3 At
this point, the issue is whether this is a privilege specific to art. In order to understand
this, one should step back and forth, step
forward, backward, and to the side, since
the gaze is related with looking and yet the
artist deals more with an existential problem than a technical one and one needs to
act.
Hans Holbein, Elçiler, 1533
1 http://tr.wikipedia.org/wiki/Panoptikon
2 John Berger. Görme Biçimleri. (Yurdanur Salman. Çev.) Metis, 1995. S.91
3 Gilles Deleuze, Felix Guattari. What is Philosophy? ColombiA
University Press, New York, 1994. S.164
Kitapta “pictorial possibility” şeklinde yer alan ifadenin doğrudan çevirisi resimsel olasılık olmaktadır, ancak sanatın diğer dallarının da bu türden olasılıklar açabileceğini hesaba
katarak “sanatsal imkanlılık” olarak çevirmeyi tercih ettim.
63
Şevket Arık
Ankara, Turkey
64
Ne birebir içinde olduğum ne de
sürekli gözlemlediğim bir doğanın içerisindeyim. Her şeye, kent koridorlarında
dolaşıp duran, medeniyet postu giymiş
sanallıkla bakıyorum. Aradığım her gerçeklik fikri, sadece kafamda kurguladığım
kadar gerçek oluyor. Bağımlısı haline geldiğim sanallık, artık kendi doğam haline
geldiği için, yaşadığım ve tükettiğim her
şeye aynı sanal değeri biçiyorum. Seçtiğim
bütün vahşi hayvan figürleri de aynı sanal dünyadan ulaştığım imajlardan ibaret.
Ama onları dünyama bu şekilde de olsa
kattığımda, içimdeki bir çok şeyi harekete geçirdiklerini söyleyebilirim. Doğanın
karakterine temas eden ve özünde neyin
parçası olduğumuzu hatırlatan bir samimiyet inşa ettiğim söylenebilir.
I am not in a nature neither I observe nor I am inside of. I am thinking about
everything, I am thinking about virtuality
wearing civilization coat and getting around
in town passages. Each reality opinion that I
am seeking comes true as I fictionalize in my
mind. As the virtuality that I am addicted to,
has become my nature, I appreciate everything that I experience and consume, in the
same virtuality. All wild animal figures that
I have had chosen boil down to the images
I have accessed through the same virtual
world. Even when I include them in my life
in this way, many things inside me awake.
It can be said that I construct sincerity that
touches the characteristic of the nature and
that reminds us of what we belong to.
Öküz / Ox, 2011, TÜYB / Oil on Canvas, 90x110 cm
65
Şevket Arık
Ankara, Turkey
…Bir Zorunluluk Alanı
“Gizli Özne”nin Paralaksı
Paralaks bize geçmişi mevcut konumumuza göre şekillendirdiğimizi gösterir. Konumumuzun da mevcut şekillendirmelere göre tanımladığını vurgular. Aynı
zamanda iktidar ve otoritenin yarattığı durumunu da bir Paralaks olarak değerlendirebiliriz. Otoriteyi kontrol altına alan her
iktidar, kitleler üzerinde konum değişikliğinden dolayı farklı bir realite var ederken, toplum için aslında durumun pek de
değişmediği aşikârdır. Medya ve iletişim
alanında ortaya çıkan birçok durumda da
öznenin konumu zorunlu değişikliğe uğramaktadır. Paralaks gerçeğe ulaşmak için
öznenin kontrol ettiği konum değişikliği
iken, öznenin pasifiz olduğu ve nesnenin
görüntüsünün ona dayatıldığı bir zorunlu
66
yapay gerçeklik sunulmaktadır. Artık paralaks bir yaşam biçimi olarak zorunluluktur
ve özne kendi gerçeğini hep bir yanılsama
olarak inşa edecektir.
Özne, modern kapitalist nesne
karşısında sıradan bir aynılık konumuna düşerken, diğer öznelerle sürekli çatışma haline devam etmektedir. Özneye
yüklenen anlam daha bireysel bir benlik
olmaktan çok, kimlik üzerinden inşa edilmekte ve uzlaşmaz bir karşıtlık konumuna
zorlanmaktadır. Çok kültürlülük esasındaki uzlaşma ise Modernist bir uzlaşma et-
Kente yağış / rainig in the city, 2006, fotğraf düzenleme / photo editing
Paralaks kısaca; “Öznenin konum
değiştirmesiyle, nesnenin görüntüsünün
değişmesi” olarak tanımlanabilir. Lakin bu
kavram, Görsel Sanatlar’dan Astroloji’ye,
Din’den Felsefe’ye, Fizik’ten Sosyoloji’ye,
birçok alanda kavramsal bir temel olmuştur. Fiziki anlamda, uzak bir noktaya
yönelmiş iki doğru arasındaki açı, Astrolojik olarak, gök cisimlerinin merkezinden
dünyanın yarıçapını gören açı, Sosyolojik
alanda ideolojik bakış açısındaki farklılık
ve askeri alanda bir hedefin mesafesini
ölçmek için kullanılan bir kavram olarak
ortaya çıkmaktadır. Bu durum Paralaks
kavramının konum ve gerçeklik üzerine
belirleyici yönlerinin önemini ortaya çıkarmaktadır.
rafında şekillenmektedir. Etnik, coğrafik
ve kültürel anlamda kendini farklı gören
toplumlar, kendi iç yapısında homojen,
diğer gruplara karşı ise heterojen ve karşıt konumda bir kimlik arzularlar. Böylece
kendine daha anlamlı ve değerli bir konumlandırma pozisyonu sağlamak isterler.
Çoğu zaman iktidarlar, toplumsal olarak
çoklu özne gruplarını kendine bağlamak
için belli bir bakış açısı ve konum yaratarak, koşulsuz bir bağlılık yaratmak hedefindedirler. Böylece itaat eden bir özneyi
inşa etmek için, onun bağımlılığını kontrol
edeceği nesnel durumlar var eder. Manipüle edilen bir inanç alanı, peşkeş çekilen rant ve kaynak paylaşımı, otoriter bir
yönetim algısıyla bağlılığa zorlama, yapay
bir birliktelik alanı inşa ederek de kendine bağlı özne grupları yaratırlar.
Modern kentin sokaklarında dolaşmaya başlayan, nesnenin hipnotizmasında yarı uyuşmuş bir halde olan, bağımlı
bir tüketim neferine dönüşmüş bireyler
ordusuna rastlarız. İktidarın gelişmişlik
vurgusu haline getirdiği ekonomik bağımlılık halinde, sürekli tüketim yapabilme
becerisi üzerinden tanımlanan ‘Özne’sini
kutsayan bir zavallılık söz konusudur. Bir
değer döngüsünden çok, bedelini ödeyebilen her bireyin sahip olduğu imkan ve
pozisyonlar, para (kapital) bende mantığı üzerinden işleyen güç algısı, entelektüel bireyin öznesini daha meşakkatli bir
pozisyona sokmaktadır. Artık kurnaz bir
özellik kazanan kapitalist çağın öznesinin
gayesi, nesnenin etrafında dolaşıp onu en
kolay yoldan ele geçirme müdahalesine
dönüşmüştür. Burada mevcut Paralaks’ın
özneyi daha değerli yapabileceği konum
farkı da, öznenin işgüzar faydacılık anlayışıyla sekteye uğramaktadır.
Tıpkı hipnoz edilen bir bireyin,
sallanan bir saat karşısında uykuya dalması gibi, modern zamanların kapitalist
nesnelerin kuşatması altında öznesini
uyurgezer bir halde bulmuştur. Artık gerçek bir meditasyon için zamanı kalmadığını düşünen bireyler, gerçekte aklının ve
kişiliğinin farkındalığını tanımlayamadan
nesnenin girdabında dönüp durmaktadırlar. Manipüle edilen bireyler ise, belli
bir konumdan sabit bir bakış açısı ile, ele
geçirilmiş ve otoritenin kontrolünde sürekli bir güdümlülük hali yaşamaktadırlar.
Tek tipleşen bir birey kurgulayan bu yapı,
kendi otoritesine bağlı bir inanç bağımlılığı
üzerinden kendisini kurgulamaktadır.
Paralaks; Çok kültürlülük, farklı
etnik temel, heterojen kimlik ve özgün
özne fikri için bir olanağında yapısıdır. Sürekli hareket eden özne asla bağımlı hale
gelmeden kendi sürecini kontrol edebilmelidir. Bu bağımsız kimliklerin her biri,
toplumsal alanda kendini özgün bir varlık
olarak diğer bir bireye sunma şansını bulmalıdır.
67
Şevket Arık
Ankara, Turkey
…An Area of Obligation, Parallax of
“Null Subject”
Parallax can be briefly defined as;
“change in the appearance of the object,
along with the change in the position of the
subject”. However, this concept has been a
conceptual basis in many areas from visual
arts to astrology, from religion to philosophy
and from physics to sociology. It comes out
a term meaning; an angle between two lines
directed towards a distant point in physics,
an angle relative to radius of the earth from
center of a celestial body in astrology, difference between to ideological points of views
in sociology and a concept used to measure
distance between two targets in military.
This case exposes the importance of determinative aspects of the concept of parallax
in location and truth.
Parallax shows us that we shape
the past with respect to our current position.
It also implies that we identify our positions
according to current statements. At the same
time, we can evaluate the situation, that is
created by power and authority, as parallax. As every power, that controls authority,
creates a different reality on masses due to
positions changes, it is obvious that the situation barely changes for the society. Also in
many cases, those come out between media
and field of communications, the position of
the subjects changes obligatorily. As parallax
is the change of position that is checked by
the subject to reach the reality, an obligatory artificial reality is presented, where the
68
subject is pacified and the appearance of
the object is imposed. Now, parallax is an
obligation as a way of life, and the subject
will always construct its own reality as an
illusion.
As subject reaches to condition
of an ordinary sameness against modern
capitalist object, it persists the condition of
conflict with the other subjects. Meaning attributed to subject is constructed on identity
rather than a more personal self, while it is
put in a situation of uncompromising opposition. Reconciliation on basis of multiculturalism, is shaped around a Modernist reconciliation. The societies, who see themselves
different in terms of ethnic, geography and
culture, desire an identity, homogeneous in
its own internal structure and heterogeneous and opponent positioned against other
groups. Thus, they want to achieve a more
meaningful and valuable positioning. Mostly,
the power elites aim to create an unconditional devotion to socially enchain multiple
subject groups by creating a particular perspective and positioning. Therefore, they
create objective situations to control their
loyalty to construct an obedient subject.
They also create loyal subject groups by a
manipulated area of faith, presented allocation of interests and resources, compulsion
for loyalty with perception of authoritarian
ruling, constructing an artificial area of togetherness.
We happen to meet individuals
who are transformed to addicted soldiers
of army of consumerism, started to walk
around the streets of the city and mesmerized by hypnotism of the object. A pitifulness, blessing “its subject” who is identified by ability to consume continuously
with economic dependency that has been
transformed into emphasis of development
by the power elites, is in question. More
than a cycle of valuation, a perception of
power that works on the logic of possibilities and positions those can be owned by
anyone who can pay for and the logic of “I
have the money (capital), puts the subject
of intellectual individual into a more difficult
position. Now, the aim of the subject of the
time, who gained shrewd characteristics, is
turned into struggle to posses the object in
the shortest was by circling around it. Also
the position difference of the parallax here
that can make the subject more valuable,
is interrupted by pragmatist utilitarianism of
the subject.
lated individuals, with a fixed point of view,
lead lives of seizure and continuous guidedness under control of the power elites. This
structure, which fictionalizes a uniformed individual, is building itself on basis of faithful
loyalty, dependant to its own authority.
Parallax; is also a structure of possibility for multiculturalism, different ethnic
origin, heterogeneous identity and idea of
original subject. The subject, who is continuously moving, can control his own process
without being dependant ever. Each of these
independent identities, should find chance
to present himself to the other one in public
sphere as an original existence.
Bir oyunu takip etmek / to follow a game, 2006
fotoğraf düzenleme / photo editing
Just like a hypnotized individual’s
falling asleep before a pendulous watch,
modern times found its subject, who is surrounded by capitalist objects in a somnambulist way. Individuals, who think that there
is no time for meditation now, are circling
around in whirlpool of object, without being
able to identify the mindfulness of their real
minds and personalities. And the manipu69
70
www.artesanat.org
71
www.yaygara.info
Sponsorlar / Sponsors
Gürsel Mah. Nurtaç Cad. Akman Sok.
No:5/B Kağıthane - İSTANBUL
T: (212) 245 92 [email protected]
72