" Ne denli İsveçli olduğum görünmüyor "

1
” Ne denli İsveçli olduğum görünmüyor”
Ísveçli bir erkek kalıbı uzunca bir zamandır şöyle idi:
Uzun, beyaz, sarışın ve mavi gözlü. Ben ise kısa, koyu, kara saçlı ve
kahverengi gözlüyüm. Biraz daha koyu olsaydım, o Ísveçli erkeğin tam
karşıtı olacaktım. Ne ki bu pekâlâ halledilebilir de. Saçımı sarartıp mavi
mercekler sağlayabilirim. Güneşten kaçınır ve birkaç gün yemek de
yemezsem cilt rengim yeterince soluk olur herhalde. Boy işine ise bir şey
yapmak biraz güç, ama bilindiği üzere bütün Ísveçlilerin hepsi de uzun
değiller. Nasıl göründüğümden kıvanç duyuyorum. Benim doğal bir güneş
yanığım var, ki birçok Ísveçli bunu kazanmak için solaryumlarda saatlerini
harcarlar. Güneşten hoşlanırım ve özaçlık da bana göre bir iş olmamıştır.
Daha kolay yöntemler olsa gerek.
Diğer her şey önceden halledilmiş. Ben ”Björnes magasin” ve ”Pippi
långstrump” la geliştim, yazortası direğinin çevresinde dans ettim, kan
pudingi yedim ve Tage Danielsson`un birikmiş eserleri kitaplığımdadır.
Daha çok Ísveçli görünmüş olsaydım benim başka bir şey olduğumdan
kimse kuşkulanmayacaktı. 1970`li yıllarda daha çok yabancı
görülmüştüm. 1990`lı yıllarda göçmen oldum. Şimdilerde yeni Ísveçli
olmaya başlıyorum. Bu eğilim devam ederse en yakın onlu yıllarda Ísveçli
olurum.
Benim İsveçli arkadaşlarım bana şöyle derler: ”Ama Zani, sen
olunabilecek denli İsveçlisin.” Peki siz beni tanımamış olsaydınız ve beni
caddede görmüş olsaydınız, beni Ísveçli olarak görür müydünüz diye
sorunca susarlar. Dürüst olanlar hayır diye yanıtlarlar. Kibarlar evet der,
ama gene de hayır diye düşünürler. İsveç`in hoşgörülü bir ülke olmasına
karşın birçoğunun kafasında zihinsel blokaj(sınırlama) vardır. Siyah ve
İsveçli bileşimi uç uca gelmez. Siyah halâ yabancı bir şey. Bilinmeyene
karşı halâ daha çok önyargı var. Ama yabancı düşmanlığı sözcüğünün
önündeki yabancı sözcüğü çıkarılırsa, düşmanlık da kaybolur. Ne yazıktır
ki bunu kimse bu denli uzun düşünmüyor. Örneğin birkaç yıl önce eve
gitmek için gece otobüsüne bindiğim akşam. Benim yaşlarımda, yalnız,
Ísveçli bir oğlan otobüsün arkalarına oturmuştu. Birbirimizi daha önce
görmemiştik. O, beni görünce sindi. Gözündeki korku kaçırılmazdı.
Mahkemesiz yargılanmıştım. Şiddet adamı olmaya gizilgücü olan bir
suçlu. Delil dayanağı: Ben siyahım. Göçmen gençlerin nasıl yakıp yıktığı
gazetelerde okunmuştu. Döverler ve ırza geçerler.
2
Üç yıl önce Londra`daydım. Ísveç`te hiç duyamadığım evde olma
duygusunu fazlasıyla o üç gün içinde orada duydum. Orada insanlar
olabilen her biçimde ve renkteydiler. O tipik Íngiliz`i göstermek
olanaksızdı. Ayrımına varmadan ısınıverdim. Kimse beni turist diye görme
kuşkusuna düşmedi. Konuştuklarımın hepsi benim Íngiliz olduğumu sandı
ve ben de bu rolü oynadım. Ben onlardan biriydim. Yabancı biri değilim.
Acayip bakışlar yok. Meyhanelerden kovma yok. Onlar da birkaç yüz yıl
göçmen aldılar. Ísveç de bir gün oraya gelecektir. Ben Ísveç`i seviyorum
ve ülkem gibi görüyorum. Ama Ísveçlilerin diğer halklardan daha yakışıklı
ya da daha iyi olduğu kanısında değilim. Ísveçli olmak istememin nedeni
de bu değil. Kürt özgeçmişimi dünyada hiçbir şeye karşı değişmek
istemem. Ayrımcılıktan kurtulmak için Ísveçli görünmek isterim. Ayrı
tutma. Dışçılık. Tam Ísveçli sınıf arkadaşımın sahip olduğu varsayımlara
sahip olmak isterim. Íş pazarında bir şansa sahip olabilmek için ondan
daha becerikli olmak zorunda olduğumu hissetmek istemem.
Ne ki son yıllarda Ísveç`te bir şeyler oldu. Sarışın görünen erkeklerin
çoğu salt saçlarını ağartırlar. O gerçek Ísveçli erkek kalıbı artık tamı
tamına tutmuyor. Daha çok koyu renkli ve kahverengi gözlü Ísveçlilerle
karşılaşıyorum. Karşılaştığım böylesine her insan, kendimi biraz daha
fazla Ísveçli hissettiriyor. Koyu renklilerin Ísveçli olacağı doğal olmayınca,
ben dahi Ísveçli kalıbına uyarım. Güzel bir günde, belki ben de salt bir
insan olarak görülürüm – Ne Ísveçli ne de göçmen. O zamana değin
kendimi Ísveçli görülmekten memnun kalırım. Çünkü ben kendimi Ísveçli
hissediyorum.
Utskrift från www.granser. Se 2004-03-09
SINIRLAR
Ísveç`li olmaktan hoşnut musun?
Hangi ulusallığa bağlılığınız sizin için önemli midir?
Ísveçli olmak önemli midir ve bu aslında ne demektir?
Elinizde bu tartışmaları başlatabilmenize yardım edecek ve bu
konuyu da işleyen bir metin var. Ayrıca tartışmanıza yardımcı
olabilecek sorular da var. Daha başka sorular da üretebilirsiniz.
3
Çarpılı sorular:
Hangi ulusa ait olduğunuz sizce önemli midir?
□ Evet
□ Hayır
□ Belki
Sanınca Almanlar, Ísveç`i ve Ísveçlileri nasıl görürler?
□ Utangaçlar
□ Orta karar
□ Suçsuzlar
□ Korkaklar
□ Yakışıklılar
□ Aşırı eğlenirler
□ Íngilizceleri iyidir
□ Güzel doğa
□ Olayların merkezinden uzak
□ Varlıklılar
□ Demokratlar
□ Tehlikeliler
□ Barışsever tarihçe
□ Irkçılar
□ Íyi yürekliler
□ Önyargılılar
□ Kolayca tanınabilirler
□ Dünya iyileştiricisi
□ Kendini beğenmişler