7 yıl önce TİKA Faaliyet Raporu 2010

Transkript

TİKA / Faaliyet Raporu 2010
HAZIRLAYANLAR
Füsun GÜR
Murat ORAL
Şafak ÖZDEMİR
Leyla ERDEK
İsmail BIÇAKLI
Murat KAYGUSUZ
TASARIM/DİZGİ
M.Emin ÖZEN
[email protected]
3
İÇİNDEKİLER ................................................................................................................................. 3
SUNUŞ ............................................................................................................................................. 4
ÖNSÖZ ............................................................................................................................................ 6
BİRİNCİ BÖLÜM: 2010 YILI GENEL DEĞERLENDİRMESİ ..................................................... 8
1. SOSYAL ALTYAPILARIN GELİŞTİRİLMESİ ........................................................................... 12
1.1. EĞİTİM ................................................................................................................................... 12
1.1.1. GENEL EĞİTİM .................................................................................................................. 12
1.1.2. TEMEL EĞİTİM .................................................................................................................. 16
1.1.3. ORTA EĞİTİM ..................................................................................................................... 22
1.1.4. YÜKSEK EĞİTİM ................................................................................................................ 26
1.2. SAĞLIK .................................................................................................................................... 30
1.2.1. GENEL SAĞLIK ................................................................................................................... 32
1.2.1.1. GENEL SAĞLIK BİRİMİ İNŞA/ONARIM/DONANIMLARI ........................................ 32
1.2.1.1. GENEL SAĞLIK PERSONELİ EĞİTİMLERİ ..................................................................32
1.2.2. TEMEL SAĞLIK .................................................................................................................. 46
1.2.2.1. TEMEL SAĞLIK BİRİMİ İNŞA/ONARIM/DONANIMLARI ........................................ 46
1.2.2.2. ULUSAL STK’LAR İŞBİRLİĞİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN SAĞLIK PROJELERİ ...... 48
1.3. SU VE SANİTASYON ............................................................................................................. 54
1.4. İDARİ VE SİVİL ALTYAPILARIN GELİŞTİRİLMESİ .......................................................... 60
1.4.1. KAMU MALİYESİ YÖNETİMİ ........................................................................................... 60
1.4.2. HUKUKSAL VE YARGISAL GELİŞİM ............................................................................... 61
1.4.3. MERKEZİ VE YEREL YÖNETİMLERİN GÜÇLENDİRİLMESİ ..................................... 62
1.4.3. İSTATİSTİK KAPASİTESİNİN GELİŞTİRİLMESİ ............................................................ 66
1.5. DİĞER SOSYAL HİZMETLER .............................................................................................. 67
1.5.1. SOSYAL HİZMETLER / İSTİHDAM ................................................................................. 67
1.5.2. KÜLTÜREL İŞBİRLİĞİ ........................................................................................................ 73
1.5.3. RESTORASYON PROJELERİ ............................................................................................. 76
2. EKONOMİK ALTYAPILARIN GELİŞTİRİLMESİ ................................................................... 86
2.1. ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA .............................................................................................. 86
2.2. İLETİŞİM ALTYAPILARININ GELİŞTİRİLMESİ ................................................................. 88
2.3. İŞ VE DİĞER HİZMETLER ................................................................................................... 93
3. ÜRETİM SEKTÖRLERİ ............................................................................................................ 94
3.1. TARIM/HAYVANCILIK/BALIKÇILIK/ORMANCILIK ........................................................ 94
3.2. TİCARET ................................................................................................................................101
EKLER ...........................................................................................................................................104
EK-1. ÜLKELER BAZINDA PROJE LİSTELERİ ........................................................................ 104
EK-1.1. MERKEZ ASYA VE KAFKASLAR ...................................................................................104
EK-1.2. BALKANLAR VE DOĞU AVRUPA ................................................................................118
EK-1.3. ORTA DOĞU ..................................................................................................................127
EK-1.4. AFRİKA ............................................................................................................................131
EK-1.5. DİĞER ÜLKELER ...........................................................................................................136
İÇİNDEKİLER
İKİNCİ BÖLÜM: TİKA 2010 YILI PROJE VE FAALİYETLERİ ...................................................12
4
Bekir BOZDAĞ
Başbakan Yardımcısı
25 ülkede 28 Program Koordinasyon
Ofisi ile beş kıtada ve 100’den fazla
proje bazında hizmet veren TİKA’nın
başarısı dil, din ve ırk ayırt etmeden
sürdürdüğü projelere ve dünyanın
dört bir yanında bilgi ve tecrübesini
paylaşmaktan sakınmayan TİKA
SUNUŞ
çalışanlarına aittir.
T
ürkiye, son sekiz yılda yakaladığı gelişim ve değişim süresince kendi sınırları
içinde olduğu kadar sınırları dışında yaşananlara da duyarsız kalmamış; küresel
dünyanın her geçen gün değişen dengelerinde yapıcı ve uzlaşmacı bir aktör
olma görevini üstlenmiştir. Ülkemizdeki kurumlar, Türk dış politikasının yakaladığı
bu başarıyı takip etmiş; yaptıkları çalışmalarla yenidünya gündeminde kendilerine yer
açmışlardır.
Beş kıtaya yayılan hizmet ağı ile sınırlar ve coğrafyalar arasında hiç durmadan çalışma
anlayışıyla hizmet eden TİKA, Türk dış politikasının odak noktasında bulunmuş;
kalkınma eksenli projeleri ve faaliyetleri ile diğer ülkelere örnek olmuştur. Bu
yaklaşım doğrultusunda faaliyet gösterilen her ülkede, başlatılan her projede büyük
bir hassasiyetle yapılan ihtiyaç analizleri, sektörel veriler, doğal koşullar belirlemiş ve
destek takviyelerinden çok sosyal ve teknik altyapının kurulması, sürdürülmesi ilkesi
benimsenmiştir. Yüzde yüz başarıyla tamamlanan her proje, başlatılacak yeni projelerin
önünü açmış; işbirliği ortaklığı yapılan ülkeler kalkındıkça Türkiye’de bunun haklı
gururunu yaşamıştır.
Projelerde geçici çözümler yerine uzun vadeli stratejiler desteklenmiş; doğal afetlerin,
krizlerin meydana getirdiği tahribatlar tespit edilmiş ve ihtiyaçlara yönelik çalışmalar
yapılmıştır. Türkiye’nin kalkınma alanındaki tecrübeleri, ilgili ülkelerin yerel şartları da
dikkate alınarak sistematik bir şekilde aktarılmıştır.
2010 yılında TİKA, dünyanın dört bir tarafında çalışmalarını devam ettirmiş,
farklı gelişmişlik düzeyindeki ülkelerde samimi ve kesintisiz bir anlayışla projeler
yürütmüştür. Bunun yanı sıra ülkemizde yerel yönetimlerin, özel sektörün ve sivil
toplum kuruluşlarının işbirliği ve kalkınma çalışmalarında daha aktif rol almasını
teşvik etmiştir.
TİKA, 2010 yılında, Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre 1 milyar insanın temiz
suya erişim problemi yaşarken “Su Yoksulluğu” ile mücadele programı başlatmıştır.
“Tarım Kalkınma Programları” ile dünya geleceğinin korunması adına kararlı adımlar
atmıştır. Doğal afetlerden veya krizlerden zarar gören ülkelerin tekrar ayağa kalkmasını
sağlayacak uzun vadeli teknik destek hizmeti veren projelerinin sayısını arttırmıştır.
25 ülkede 28 Program Koordinasyon Ofisi ile beş kıtada ve 100’den fazla proje bazında
hizmet veren TİKA’nın başarısı dil, din ve ırk ayırt etmeden sürdürdüğü projelere
ve dünyanın dört bir yanında bilgi ve tecrübesini paylaşmaktan sakınmayan TİKA
çalışanlarına aittir.
Dünyanın farklı ülkelerini ve coğrafyalarını ortak platformlarda buluşturmayı başaran,
işbirliğine dayalı kalkınma yardımı anlayışını geliştiren, kurumlar arası koordinasyonu
sağlayan TİKA çalışanlarını kutluyor, önümüzdeki dönemde de planladığımız hayırlı
çalışmaların başarılı olmasını diliyorum.
5
6
G
eçtiğimiz yüzyıl; plansız büyümenin, doğal kaynakların aşırı ve bencilce kullanımının,
mevcut kaynakların adaletsizce dağılımının yaygın olarak yaşandığı bir yüzyıldı. Yanlış
kalkınma hedefleri; açlık, yoksulluk, kuraklık, temiz su temini, çevre kirliliği gibi pek
çok sorunun ortaya çıkmasına neden oldu. Kaynakların adaletsizce kullanımı birçok bölgede yaşanan
çatışmaları tetikledi. Dünya felaketlere, insanlık krizlere şahit oldu.
Dr. Serdar ÇAM
TİKA Başkanı
21. yüzyılın ilk on yılında da insanlık bu anlayıştan uzaklaşma adına herhangi bir mesafe kat edemedi.
Büyüme, gelişme, ilerleme kavramları insanlığın ortak mirasını ve doğal kaynakları hızla tahrip etmeye
devam etti.
Türkiye, dünya sorunlarının giderilmesine katkıda bulunmak amacıyla, tarihin ve medeniyetin kesiştiği
noktada insanlığın ortak geleceğini tehlikeye atmayacak bir işbirliği anlayışı geliştirdi. Ülkemiz; çevre
ile uyumlu, doğal kaynakların tahrip edilmediği bu anlayışın yaygınlaştırılması için üzerine düşen
sorumluluğu hakkı ile yerine getirdi.
Bu gün Türkiye, bölgesel ve küresel ölçekte etkili kararlar alarak ve doğru adımlar atarak dünya ülkelerini
daha iyi bir gelecek için ortak paydalarda buluşturmayı başarmakta; mevcut sorunları giderecek ve yeni
sorunlara yol açmayacak bir anlayışı sabırla inşa etmektedir. Gerek işbirliği alanında gerekse izlenilen dış
politikada bu sorumluluğun bilincinde; daha müferreh, daha adil, daha yaşanılabilir bir yeryüzü için beş
kıtada çalışmaktadır.
Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA), kurulduğu 1992 yılından bu yana Türkiye’nin
dünyaya yansıyan yüzü olmuş, yürüttüğü projelerle uluslararası kamuoyunda hak ettiği saygınlığı
korumuştur. Bu gün gelinen noktada kurumumuz, 28 Program Koordinasyon Ofisi ile 25 ülkede projeler
geliştirmektedir. Program koordinasyon ofisinin olmadığı ülkelerde de faaliyet gösteren TİKA’nın
işbirliği projeleri gerçekleştirdiği ülke sayısı 100’ü geçmiştir. TİKA, Üsküp’ten Orhun’ a, Darfur’dan
Kırım’a kadar uzanan geniş bir coğrafyada işbirliği ve destek çalışmaları yapmakta, milyonlarca insanın
daha iyi koşullarda yaşaması için gerekli desteği ve altyapıyı sağlamaktadır.
ÖNSÖZ
Stratejik bir coğrafyada yer almanın gerekliliği, sosyo-kültürel ve tarihi dinamiklerin etkisiyle TİKA,
geniş bir coğrafyada Türkiye’nin beş kıtaya uzanan işbirliği eli olmuştur.
Birbirinden farklı coğrafyalarda bu çalışmaları yapmak, ortak bir platform oluşturmak şüphesiz ki birçok
zorluğu da beraberinde getirmektedir. Başlatılan çalışmaların, yürütülen projelerin yüzde yüz başarı ile
tamamlanması ile bu zorluklar ortadan kalkmaktadır.
TİKA, işbirliği anlayış çerçevesinde sürdürülebilir projeler geliştirmiştir. Geçici çözümler yerine uzun
vadeli hedefler doğrultusunda teknik altyapının geliştirilmesi, iyileştirilmesi, yetişmiş insan kaynağının
etkin hale getirilmesi için analizler yaparak, sürdürülebilir bir kalkınma stratejisinin sağlamasını
amaçlamaktadır. Yapılan başarılı çalışmaların neticesinde ilgili ülkeler nezdinde güvenilir ve dost bir
kuruluş olarak seçkinlik kazanmıştır.
2010 yılı, TİKA açısından yoğun bir çalışma yılı olmasının yanı sıra son derece verimli çalışmalara
imza atılan bir yıl olmuştur. Kurumumuz işbirliği projelerine devam ederken, çabuk refleks verebilme
kabiliyetini de arttırmıştır. Başkanlığımız, 2010 yılında pek çok kişinin hayatını kaybettiği Haiti
depreminde, bölgeye ulaştırılacak insani yardımların ve sivil toplum kuruluşlarının koordinasyonunu
sağlamıştır. İşbirliği anlayışı doğrultusunda hareket ederek, afet sonrası yardımların etkili ve doğru
biçimde amacına ulaştırılması konusunda örnek bir süreç başlatmıştır. Sivil toplum kuruluşları ile
gerçekleştirdiğimiz bu model önümüzdeki dönemde de artarak devam edecek, ülkemizin vermiş olduğu
destekle yardımların etkisi arttırılacaktır.
Afrika kıtasında başlattığımız “Temiz İçme Suyuna Ulaşım” programı ve “Afrika Tarım Kalkınma”
programı yaşanan son krizlerle beraber değerlendirildiğinde ne kadar doğru ve yerinde bir karar olduğu
ortaya çıkmaktadır. Uygulanmakta olan bu programlar, TİKA’nın yıllar içerisinde kazanmış olduğu
tecrübenin, önceliklerin belirlenmesi ve amaca uygun projelerin geliştirilmesi noktasında ne kadar önemli
olduğunu göstermesi açısından da kayda değer bir örnektir. Kültür alanında gerçekleştirdiğimiz projeler
hız kazanmış; tarihin ve mimarinin kesişme noktası olan pek çok eserin restorasyonu tamamlanmıştır.
Dünya milletlerinin ortak geleceğinin temelini oluşturan bu eserler eski ihtişamına kavuşmuştur.
Türkiye, bir caminin, bir kütüphanenin, ecdat yadigârı mimari bir yapının yeniden tarihe kazandırılması
ile iyiliğin kapılarını dünyaya açmıştır.
Sağlık alanında ise ülkemizin bilgi ve tecrübelerinin paylaşılmasını ve işbirliğini amaçlayan projelere
imza atılmış; birinci kademe sağlık hizmetlerinin fiziksel altyapısının ve hizmet ağının oluşturulması için
faaliyet gösterdiğimiz ülkelerde hastane sayısı arttırılmış, modern donanım ve teknoloji desteği sağlanmış,
uzman eğitimleri yapılmıştır. Türkiye’nin destekleri ve TİKA’nın katkıları ile dünya gündeminin önemli
başlıkları arasında yer alan bulaşıcı hastalıklarla mücadele ve anne-çocuk ölümlerinin azaltılması
konularında gelişme kaydedilmiştir. Ayrıca sosyal hizmetler, istihdam alt sektöründe meslek edindirme
kursları, mesleki teknik eğitim merkezlerine yapılan donanım yardımları ve kadınlara meslek edindirmeyi
amaçlayan kurslar da TİKA’nın öne çıkan faaliyetleri arasındadır.
Bu süreçte çalışmalarımızda bizden desteklerini esirgemeyen Başbakan Yardımcımız Sayın Bekir
Bozdağ’a, Türkiye Cumhuriyeti 23. Dönem Hükümeti Devlet Bakanı Sayın Faruk Çelik’e ve selefim
TİKA eski başkanı Musa Kulaklıkaya’ya teşekkürlerimi sunuyor, hem yurt içinde hem de yurtdışında
projelerin ve programların gerçekleştirilmesinde emeği geçen tüm TİKA çalışanlarını tebrik ediyorum.
Türkiye’nin beş kıtada işbirliği eli olan TİKA’nın, geniş bir coğrafyada milyonlarca insan için fayda
sağlayacak projeleri hayata geçireceğini ve insan odaklı çalışma anlayışının artarak devam edeceğini
belirtmek istiyorum.
7
8
2010 yılı, son dönemde kurumsallaşma ve görünürlük kazanma adına önemli mesafeler kat eden TİKA
için son derece verimli bir yıl olmuştur.
Bölgesel açıdan bakıldığında; ülkemizin tarihten gelen kuvvetli sosyal ve kültürel bağlarla sıkıca bağlandığı
Merkez Asya, Kafkaslar, Orta Doğu ve Balkanlar coğrafyasının , TİKA’nın faaliyetlerini yoğunlaştırdığı
öncelikli bölgeler olma konumlarını muhafaza ettikleri görülmektedir.
2010 YILI GENEL DEĞERLENDİRMESİ
BİRİNCİ
BÖLÜM
Proje Sayılarının Bölgelere Dağılımı
2010 yılı harcamalarının bölgesel dağılımına göre Kafkasya ve Merkez Asya % 36,18’lik payla ilk sırada
yer almaya devam etmiştir. Söz konusu bölgenin birinci sırada yer almasının başlıca nedeni, 2006 yılından
bu yana ülkemizce desteklenen “Afganistan’ın Yeniden İmarı Programı”dır. Balkanlar ve Doğu Avrupa,
başta Makedonya ve Karadağ olmak üzere bölgenin geneline verilen yardımlardan dolayı, % 32,88’lik
payla TİKA kaynaklarının ağırlıklı olarak değerlendirildiği ikinci bölge olma özelliğini korumuştur.
Söz konusu bölgeyi, özellikle Lübnan ve Filistin’e yoğunlaşan yardımlar neticesinde, % 23,31’lik payla
Orta Doğu takip etmiştir. TİKA tarafından Afrika kıtasına verilen yardımların, genele oranı ise % 8,86
dolayında seyretmiştir.
2010 İkili Bazda Harcamaların Bölgesel Dağılımı
Ülkesel bazda; Afganistan, “Yeniden İmar Programı” nedeniyle en çok kaynak ayrılan ülke olma özelliğini
korumuştur. 2010 yılı içerisinde toplam 1.500 öğrenciye verilen Türkçe kursları, Makedonya’yı en çok
yardım verilen ikinci ülke olma konumuna yükseltmiştir. Yapımı 2010 yılı içerisinde tamamlanan 100
yataklı “Sayda Türk Travma ve Rehabilitasyon Hastanesi” nedeniyle, Lübnan, en çok kaynak harcanan
üçüncü ülke olmuştur.
2010 Yılı Harcama Büyüklüklerine Göre En Çok Yardım Alan Ülkeler
2010 yılı TİKA harcamalarında kategorik olarak en fazla ağırlık %63,52 ile proje/program yardımlarına
verilmiştir. Söz konusu kategoride yapılan harcamaların, 2009 yılına oranla % 26 arttığı görülmektedir.
Bu artışın başlıca nedeni, yüksek bütçeli altyapı projelerinin sayısında yaşanan artıştır.
TİKA tarafından 2010 yılı içerisinde sektörlere ayrıştırılabilen kategorilerde verilen yardımların dağılımı
aşağıdaki grafikte görülmektedir.
Sektörel Dağılım
TİKA tarafından 2010 yılı içerisinde gerçekleştirilen proje ve faaliyetler, Raporun 3. bölümünde sektörel
bazda sınıflandırmaya tabi tutularak örneklerle anlatılmıştır. Yıl içerisinde yürütülen çalışmaların tam
listesi, Ek-1’de ülkesel bazda yer almaktadır.
9
2010 Yılı TİKA Koordinasyon
Kurulu Toplantısı
10
2010 Yılı TİKA Koordinasyon Kurulu Toplantısı, Devlet Bakanı Sn. Faruk ÇELİK’in başkanlığında
gerçekleştirilmiştir. Kurul’un, almış olduğu tavsiye kararları ve bu kararlar uyarınca 2010 yılı içerisinde
gerçekleştirilen çalışmalar aşağıdaki gibidir:

Ülkemizin 100 milyon ABD Dolarlık yardım taahhüdü çerçevesinde gerçekleştireceği projeler
ve diğer kalkınma yardımı çalışmalarını yürütmek ve izlemek üzere Pakistan’da Program Koordinasyon
Ofisi açılması.
Pakistan’daki TİKA faaliyetleri, Sayın Cumhurbaşkanımızın 30 Mart – 2 Nisan 2010 tarihleri arasında
Pakistan’a yapmış oldukları resmi ziyaret ile T.C İslamabad Büyükelçiliği bünyesinde başlamıştır. Yapılan
hazırlık çalışmalarının ardından, 1 Haziran 2010 tarihinde, TİKA İslamabad Program Koordinatörlüğü
yeni ofis binasına taşınmıştır.
 Ülkemizin vermiş olduğu taahhütler doğrultusunda Afrika’ya yoğunlaşan kalkınma
yardımlarının önümüzdeki dönemde yeni açılacak dış misyonlara paralel olarak devam ettirilmesi.
2010 yılında Afrika’da bulunan 34 ülkeye yaklaşık 10 milyon ABD Doları tutarında yardım TİKA eliyle
götürülmüştür.
 Ülkemizin yükselen donör olarak kalkınma işbirliği alanında görünürlüğünü artırmak
amacıyla; yerel yönetimlerin, özel sektörün ve STK’ların kalkınma yardımı çalışmalarında daha aktif rol
almalarını sağlayacak işbirliklerinin teşvik edilmesi.
STK'ların kapasitelerini geliştirmek ve işbirliğini artırmak üzere kurulan STK İşbirliği Koordinatörlüğü
eliyle;
-
Proje Hazırlama ve Uygulama Seminerleri ve Kamu Diplomasisi Çalıştayları düzenlenmiştir.
-
STK'ların proje hazırlarken kalkınma yardımı perspektifini edinmeleri ve kaynaklarını daha
kalıcı ve itibarlı çözümlere yoğunlaştırmaları teşvik edilmiştir.
-
Özellikle sağlık alanında yapılan çalışmalarda, STK’ların doğru yönlendirmeler yapılmak
suretiyle Afrika başta olmak üzere pek çok bölgede proje yürütmeleri sağlanmıştır.

Uluslararası kuruluşlar ve diğer ülkelerin teknik yardım örgütleriyle ülke önceliklerimiz ve dış
politikamızla uyumlu işbirliklerinin geliştirilmesi.
2010 yılında;
-
İslam Kalkınma Bankası ile bir Protokol,
-
Birleşmiş Milletler (BM) ile bir Anlaşma,
-
Dünya Bankası ile bir Mutabakat Zaptı,
-
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) ile Afganistan’ın Yeniden İmarı Özel
Fonu’na ilişkin bir Protokol ve bir Mutabakat Zaptı
imzalanmış ve ilgili örgütlerle işbirliği zemini geliştirilmiştir.

TİKA tarafından yürütülen Türkoloji Projesi’nin Yunus Emre Vakfı Türkçe Eğitim Merkezi’ne
(YETEM) devri konusunda tarafların ivedilikle ayrıntılı bir yol haritası üzerinde anlaşmaları ve devir
sürecinin bu yol haritası doğrultusunda mümkün olan en kısa sürede tamamlanması.
TİKA tarafından yürütülmekte olan Türkoloji Projesi kapsamında halka yönelik olarak düzenlenen
Türkçe Kurslarının Yunus Emre Vakfı’na devredilmesi çalışmalarına başlanmıştır.
Bu kapsamda Arnavutluk Tiran ve Makedonya Üsküp’te yürütülmekte olan Türkçe kursları anılan Vakfa
devredilmiştir. YÖK ile imzalanan bir protokolle akademik desteğin koordinasyonu; üniversitelerimiz
eliyle, YÖK koordinasyonunda ve TİKA’nın lojistik desteğiyle devam edecektir.
2010 yılında
Afrika’da bulunan 34 ülkeye yaklaşık
10 milyon ABD Doları tutarında yardım
TİKA eliyle götürülmüştür
11
12
1. SOSYAL ALTYAPILARIN GELİŞTİRİLMESİ
1.1. EĞİTİM
20. yüzyılın ortalarında başlayıp özellikle son çeyreğinde yoğunlaşan değişimler; ekonomik, sosyal,
siyasal ve kültürel alanlarda olduğu gibi eğitim alanında da değişimi zorunlu kılmıştır. Bu bağlamda, son
yıllarda gelişmekte olan ülkelerin çoğu, eğitim sistemlerini geliştirmek amacıyla birçok yenilik yapma
İKİNCİ
BÖLÜM
çabası içindedir. Bu yenilikler; sistem düzeyinde reformları, modern kurumlar oluşturma gayretlerini,
modern öğretim araç ve gereçlerin sağlanmasını, öğretmenlerin mesleki bilgi ve beceri düzeylerinin
yükseltilmesini ve okul yönetiminde yenilikler yoluyla öğretme-öğrenme sürecini geliştirmeye yönelik
çeşitli politika ve uygulamaları kapsamaktadır.
1.1.1. GENEL EĞİTİM
Afganistan Eğitim Sektörünün ve Bu Alanda Gerçekleştirilen TİKA Faaliyetlerinin
Genel Görünümü
İlk ve ortaöğretim seviyesindeki öğrenci sayısının yaklaşık 6,8 milyon olduğu Afganistan’da eğitim
sektöründeki en büyük sorun fiziki ortamların yetersizliği ve öğretmen açığıdır. Toplam 11.624 okulun
2010 YILI PROJE VE FAALİYETLERİ
olduğu ülkede binası olan okul sayısı 4.384 iken binaya ihtiyacı olan okul sayısı 4.345’dir. TİKA
sorunun çözümüne katkı sağlamak üzere, ülke genelinde 2005 yılından bu yana ilköğretim, ortaöğretim
ve meslek liseleri inşa edip, okulların tefrişatını tamamladıktan sonra eğitime hazır hale getirmektedir.
Afganistan’ın yeniden imarı çerçevesinde eğitim alanında Afganistan’ın değişik vilayetlerinde inşa
ettirilen okullar aşağıda yer almaktadır:
Merkez Asya ve Kafkaslar Afganistan
Kabil Sürekli Eğitim Merkezi (SEM) Proje Çizimi ve İnşası
Afganistan’da uzun zamandır devam eden güvenlik ve ekonomik sorunlar nedeniyle birçok alanda
olduğu gibi eğitim sektöründe de önemli sorunlarla karşılaşılmaktadır. Başta eğitim için gerekli olan
fiziki mekân sorunları olmak üzere, ders programları, ders araç gereçleri ve öğretmenlerin hizmet içi
eğitimleri hususunda da ciddi eksiklikler mevcuttur. TİKA tarafından yapımı gerçekleştirilen “Sürekli
Eğitim Merkezi” projesi ile ülke genelinde hizmet veren öğretmenlere hizmet içi eğitim programları
düzenlenmesi suretiyle Afganistan’da eğitim ve öğretimin gelişmesine katkı sağlanması amaçlanmaktadır.
Aynı anda 80 öğretmene hizmet verecek Merkezde öğretmenlerin her türlü ihtiyaçları karşılanacaktır.
A.İ.C. Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenecek sürelerle eğitim alacak öğretmenlerin her türlü iaşe ve
ibateleri bu merkezden karşılanacaktır. Merkezde misafirhane, eğitim derslikleri, konferans salonu ve
sosyal tesisler yer alacaktır.
2011 yılında hizmete açılması planlanan
Merkezin teknik özellikleri aşağıda yer almaktadır:
Kabil Sürekli Eğitim Merkezi
13
14
Moğolistan
25. Zihinsel Engelliler Okulu Kütüphanesinin Onarım ve Donanımı
25. Zihinsel Engelliler Okulu Müdürlüğü tarafından yapılan başvuruda; 20 derslikli okullarında 245
zihinsel engelli ve down sendromlu çocuğa eğitim ve öğretim hizmeti verildiği, öğrencilerinin büyük
çoğunluğunun ailesinin yoksulluk sınırı altında yaşadığı, geri kalanının ise hiçbir gelirinin olmadığı,
147 öğrencinin öksüz ve yetim olduğu, devlet bütçesinden yeterli pay ayrılamamasından dolayı altyapı,
malzeme ve ekipman eksikliğinden verimli ve çağdaş eğitimin verilemediği ifade edilerek destek talebinde
bulunulmuştur. TİKA tarafından 25. Zihinsel Engelliler Okuluna kütüphane malzeme ve ekipmanı,
sınıf tadilat ve tamiratı yapılmış ayrıca bir bilgisayar laboratuarı kurulmuştur.
Balkanlar ve Doğu Avrupa
Arnavutluk
Burrel İli Baz İlçesi Gjerg Kastrioti Okulunun Onarımı ve Donanımı
Baz ilçesi, ülkenin kuzeyinde, az gelişmiş bir bölgede yer almaktadır. İlçenin en büyük okulu olan Gjerg
Kastrioti’nin kreş, ilkokul, ortaokul ve lise kısmında toplam 280 öğrenci öğrenim görmektedir. Okulun
tüm bölgeye hitap etmesi sebebi ile okulun kapasitesinin artırılması hedeflenmiştir.
Okula yeni çatı yapılarak kapsamlı bir tadilattan geçirilmiştir. Okulun kreş dâhil tüm eğitim malzemeleri
(öğrenci sırası, sandalyesi, yazı tahtası, dolap, soba vs.) TİKA tarafından temin edilmiş ve modern bir
kimya laboratuarı kurulmuştur.
Burrel ili Baz ilçesi Gjergj Kastrioti Okulu
Karadağ
Karadağ Genelinde Türkçe Kursları Verilmesi
Karadağ genelinde; Rojaye Türkçe Kursu’nda 102, Rojaye Lisesi Türkçe Sınıfı'nda 208, Bar Türkçe
Kursu'nda 115 ve Podgoritsa Türkçe Kursu'nda 65 öğrenci olmak üzere toplam 490 öğrenci Türkçe
öğrenimi gör müştür.
Kosova
Kosova Genelinde Türkçe Kursları Verilmesi
Kosova genelinde Türkçenin yaygınlaşması, eski dönemlerde Türklere yönelik oluşan yanlış tarih
bilincinin doğru ve sağlıklı bir biçimde yeniden inşa edilmesi ve Türk kültürünün Kosovalılara
tanıtılması amacıyla Türkçe kursları düzenlenmektedir. Haftada 6 saat olmak üzere ayda 24 saat süren
kurslar, güz ve ilkbahar dönemlerinde üçer aylık sürelerle Priştine, Prizren, Gilan, Mitroviça’da eşzamanlı
olarak yürütülmektedir. Kurslar kapsamında görevlendirilen öğretmenlerin maaşları TİKA tarafından
karşılanmaktadır.
Afrika
Sudan
Sudan Genelinde Türkçe Kursları Verilmesi
Sudan genelinde SUTIAD ile Afrika Üniversitesi işbirliğinde olmak üzere iki merkezde, Türk
firmalarında çalışan yerel personel, üniversite öğretim görevlileri ve öğrencilere yönelik Türkçe eğitimi
verilmiştir. Temel ve orta düzeyde verilen kurslarda 2010 yılı içerisinde toplam 80 kişi Türkçe eğitimi
almıştır.
15
16
1.1.2. TEMEL EĞİTİM
Merkez Asya ve Kafkaslar
Afganistan
Afganistan Genelinde 23 Adet Okulun Tefrişi
2009 yılı programı kapsamında TİKA tarafından yaptırılan 9 okul ile merkezi ve yerel yönetimlerce
güvenlik zafiyeti ve maddi imkânsızlıklar nedeniyle hizmet götürülemeyen Afganistan’ın güney
vilayetlerindeki 14 okul için okul sırası, öğretmen masası ve sandalyesi satın alınmıştır.
Arnavutluk
Kamez Bulçesh i Ri Okulunun Tefrişi
1.480 öğrencinin öğrenim gördüğü Bulçesh i Ri Okulu, başkent Tiran’ın kuzeydoğusunda merkeze bağlı
Kamez Belediyesinde bulunmaktadır. Tiran’ın göç alan bölgesi olması sebebi ile gelir seviyesi düşük olan
halkın yaşadığı bölgede, çocuk ve genç nüfus fazladır. Bulçesh i Ri Okulu ve bu okula bağlı iki kreşin
öğrenci sırası, sandalye, dolap, öğretmen masalarının temini TİKA tarafından gerçekleştirilmiştir.
Bulçesh İ Ri Okulu
Bosna-Hersek
Orta Bosna Kantonunda 7 Adet Okul Onarımı
Orta Bosna kantonundaki, Travnik ve Novi Travnik şehirlerinde bulunan 6 köy okulu ile bir meslek
lisesinin onarımı TİKA tarafından üstlenilmiştir. Proje çerçevesinde Orta Bosna Kanton Başbakanlığı ile
bir işbirliği yapılmıştır. Proje 2010 Eylül ayında tamamlanarak, okullar yeni eğitim ve öğretim dönemine
hazır hale getirilmiştir.
Orta Bosna kantonunda çeşitli köylerde bulunan ve fiziki şartları oldukça kötü durumda olmasına
rağmen pek çok öğrenciye eğitim vermekte olan okulların onarımı ile TİKA tarafından Bosna-Hersek’te
eğitim alanında yapılan çalışmalara bir yenisi eklenmiştir.
Proje kapsamında onarımı gerçekleştirilen okullar şunlardır:

Yeni Travnik Meslek Lisesi

Rostovo Edhem Mulabdic İlkokulu

Merkez Edhem Mulabdic İlkokulu

Zagrade İlkokulu

Dub İlkokulu

Gluha Bukovica İlkokulu

Vişnjevo İlkokulu
Novi Travnik Sultan Fatih Anaokulunun İnşası
Orta Bosna kantonundaki önemli şehirlerden biri olan Novi Travnik, nüfusu Hırvat ağırlıklı bir
yerleşim yeridir. Şehirdeki Boşnak halkın imkânları Hırvatlara nispeten kısıtlıdır. Şehirde Boşnak
halkın çocuklarının gidebileceği bir anaokulunun olmayışı sebebiyle, TİKA tarafından bir anaokulu
inşasına başlanmıştır. Proje kapsamında Novi Travnik İslam Birliği ile işbirliği protokolü imzalanmış,
30 Mart 2010 tarihinde inşaatına başlanan kreş, 2010 yılı Eylül ayı itibariyle eğitim ve öğretime hazır
hale getirilmiştir. Donanımı da TİKA tarafından sağlanan kreşle birlikte ülke genelinde standartlarına az
rastlanır bir okul öncesi eğitim kurumu Bosna-Hersek eğitim hayatına kazandırılmıştır.
Söz konusu proje ile bir toplumun uzun vadeli kalkınma ve gelişim sürecinin temel taşı olan eğitim alanına
yatırım yapılarak, çocukların daha iyi koşullarda eğitim almasına katkıda bulunulması amaçlanmıştır.
Novi Travnik Sultan Fatih Anaokulu
17
18
Karadağ
Godiyevo Köyü Şükriye Mecedoviç İlköğretim Okulu Ek Bina İnşası
Karadağ’ın kuzeyindeki Biyelo Polye Belediyesi sınırları içerisinde yer alan 7 köyde yaşayan nüfusa hizmet
veren 160 öğrenci kapasiteli Godiyevo köyü Şükriye Mecedoviç İlköğretim Okulunun eski binasının
yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya bulunması nedeniyle yeni bir okul binası inşa edilmiştir.
Karadağ Eğitim ve Bilim Bakanlığı, Biyelo Polye Belediyesi ile TİKA işbirliğinde kısa sürede inşası
tamamlanan 7 derslikli ve 180 öğrenci kapasiteli yeni okul binası, 2009–2010 Öğretim Yılı Sonbahar
Dönemi itibariyle hizmete girmiştir.
Proje neticesinde; öğrenciler eğitim hayatlarına emniyetli şartlarda devam etme şansına kavuşturulmuş,
ayrıca, Şükriye Mecedoviç İlköğretim Okulunun öğrenci kapasitesinde artış sağlanmıştır.
2010 yılında ise Şükriye Mecedoviç İlköğretim Okulu için ek bina yapımı TİKA ve Biyelo Polye Belediye
Başkanlığının işbirliğinde gerçekleştirilmiştir.
Şükriye Mecedoviç İlköğretim Okulu
Kosova
Mamuşa İlköğretim Okulunun Çevre Düzenlemesinin Yapılması
Kosova’nın tek Türk belediyesi olan ve nüfusunun tamamına yakını Türklerden oluşan Mamuşa’ya,
eğitim altyapılarının güçlendirilmesi amacıyla TİKA Başkanlığı’nca 2008–2009 yıllarında ilköğretim
okulu inşa edilmiştir. 2010 yılının ilk yarısında çevre düzenlemesi de yapılan okulda 823’ü Türkçe, 77’si
Arnavutça olmak üzere, toplam 900 ilköğretim, 120 ana sınıfı ve 85 lise öğrencisinin öğrenim görmesi
sağlanmıştır.
Mamuşa İlköğretim Okulu
Makedonya
Üsküp Tefeyyüz İlköğretim Okulunun Onarımı
1944 yılından bu yana faaliyet gösteren ve Üsküp’ün en eski Türk Okulu sıfatına sahip olan Tefeyyüz
İlköğretim Okulunda eğitim dili Türkçedir ve 1.sınıftan 8. Sınıfa kadar eğitim verilmektedir. Bunun
dışında ikinci ve dördüncü sınıflar için Arnavutça birer sınıf mevcuttur. Toplam öğrenci sayısı 750 olup
bunlardan 720’si Türk öğrencidir. Ayrıca okul bünyesinde 60 öğrenci kapasitesinde iki adet anaokulu
sınıfı faaliyet göstermektedir.
60 yılı aşkın süredir eğitim faaliyetlerini yürüten söz konusu okulun onarımı TİKA tarafından yapılmıştır.
Üsküp Tefeyyüz İlköğretim Okulu
Karbintsi Belediyesi Kılavuzlu Köyü Okulunun İnşası
Makedonya’nın güney doğusunda, Plaçkovitsa dağının eteklerinde, çeşitli etnik grupların yaşadığı
Karbintsi Belediyesine bağlı, merkeze 14 km. uzaklıkta bir Türk köyü olan Kılavuzlu köyünün Türkçe
ve Makedonca dillerinde eğitim yapılan köy okuluna öğretmen odası ve tuvaleti bulunan iki sınıflı yeni
bir okul yaptırılmıştır.
Karbintsi Belediyesi Kılavuzlu Köyü Okulu
19
20
Likova Belediyesi İlköğretim Okullarının Tadilatı
Likova Belediyesi az gelişmiş belediyeler sınıflandırmasına girmektedir. Nüfusun % 90’ı Arnavut, geriye
kalan %10'u Türk, Sırp ve Makedonlardan oluşmaktadır.
2001 yılı etnik çatışmalardan sonra büyük yıkım ve zarar gören Arnavut köylerinin mevcut olan altyapısı,
eğitim binaları, sağlık ocağı, evler ve ibadethaneler büyük çaplı zarara uğramıştır. Zarar gören Otle köyü
İlköğretim Okulu, Ropaltse köyü İlköğretim Okulu ve Likova köyü İlköğretim Okulunun tadilatları
2010 yılında TİKA tarafından yaptırılarak, teslim edilmiştir.
Likova Belediyesi İlköğretim Okulları
Kırçova Belediyesi Sande Şteryoski İlköğretim Okulunun Onarımı
Makedonya’nın batısından ortasına doğru bir eksen üzerinde yer alan ve Türklerin önemli yerleşim
yerlerinden biri olan Kırçova’daki “Sande Şteryoski”, diğer bir adıyla Kırçova İlköğretim Okulu,
Kırçova’da kurulan ilk eğitim kurumlarından birisidir. 1972 yılında inşa edilen okul binasında 25 sınıf,
5 idari oda, 2 laboratuar, beden eğitimi salonu, kütüphane ve öğretmenler odası bulunmaktadır. 2003
yılına kadar okulda eğitim Arnavutça ve Makedonca dilinde yapılırken, 2003–2004 eğitim yılından
itibaren, Kırçova’da yaşayan Türklerin talebi üzerine Türkçe eğitime başlanmıştır. 2009–2010 eğitim
yılında toplam 1.580 öğrencinin eğitim gördüğü okulun dış cephesi ve iç duvarları TİKA tarafından
onarılmıştır.
Moldova
Komrat Güneşçik Kreşinin Bahçe Duvarının Yenilenmesi
1967 yılında Komrat’ta faaliyete başlayan ve 2 ila 6 yaşları arasında 180 çocuğun altı gruplar halinde 13
eğitmen tarafından eğitildiği Güneşçik Kreşinin çevre düzenlemesi ile beton üzerine demir bahçe duvarı
yaptırılması Komrat Belediyesi tarafından talep edilmiştir.
Çocukların daha güvenli bir ortamda büyümelerine katkıda bulunulması amacıyla TİKA tarafından
Eylül 2010 tarihinde tamamlanan iş, Komrat Belediye Başkan Yardımcısı ve kreş yetkililerinin hazır
bulunduğu törenle teslim edilmiştir.
Ukrayna
KOC Eğitim Altyapısının İyileştirmesi Programı Kapsamında
Okul İnşa, Onarım ve Donanımları
Kırım Tatar dilinde eğitim veren milli mekteplerde eğitim kalitesinin yükseltilmesi ve sağlıklı koşullarda
eğitim imkânı sağlanması amacıyla 2006 yılında geniş çaplı bir programa başlanmıştır. KÖC Eğitim
Bakanlığı, KÖC Sürgün Edilmiş Vatandaşları Destekleme Komitesi, Valilikler ve STK’lar ile işbirliği
halinde yürütülen Kırım Özerk Cumhuriyeti Eğitim Altyapısına Destek Programı kapsamında nihai
hedef, Kırım Tatar dilinde eğitim verdiği tespit edilen 15 okulun fiziki şartlarının iyileştirilmesidir.
2010 yılına kadar 6 milli mektebin ve 1 anaokulunun tadilatı ve ek bina inşaatı tamamlanmıştır.
Program kapsamında 2010 yılında;
 Belogorsk’ta bulunan Zuya 2 Numaralı Genel Eğitim Okulunun onarımı tamamlanmış,
 Bahçesaray-Vilino (Alma Tarkan) 2 Nolu Genel Eğitim Okulu ve Canköy Zareçnoye
Eğitim Kompleksinin fiziki koşullarının iyileştirilmesi amacıyla, tadilat, tamirat ve ek bina inşaatlarına
başlanmıştır.
Orta Doğu
Filistin
Kalkilya Türk Okulu İnşası ve Donanımı
Batı Şeria’da Kalkilya şehrinde 3 katlı ve 18 derslikli Kalkilya Türk Okulunun inşaatı ve donanımı TİKA
tarafından gerçekleştirilmiştir. Okul için tahsis edilen arazinin toplam alanı yaklaşık 3.250 metrekare
olup inşaat oturum alanı yaklaşık 770 metrekaredir. Okul, süresi sekiz yıl olan ilköğretim seviyesinde
hizmet vermektedir.
Kakilya Türk Okulu
21
22
1.1.3. ORTA EĞİTİM
Afganistan
Kabil Askeri Lisesi Kompleksinin İnşası ve Tefrişi
Fiziki açıdan son derece kötü durumda olan Kabil Askeri Lisesinin yeniden inşasına, Afgan
makamlarının talepleri doğrultusunda, 2008 yılında başlanmıştır.
2010 yılında konferans salonu tefriş edilen ve malzeme/ekipman yardımında bulunulan Kabil Askeri
Lisesi Kompleksi;

1.734 m2’lik kapalı alana sahip asgari 1.000 kişiye hizmet verebilecek yemekhane binası,

Mutfak, çamaşırhane, berber vb. birimlerden ibaret 438 m2’lik kolaylık tesisi binası,

Asgari her birinde 216 kişinin barınacağı 2.280 m2’lik alana sahip 2 adet koğuş binası,

1.675 m2’lik alana sahip harici duş ve tuvalet binası,

3.612 m2’lik alana sahip asgari 1.000 kişilik 25 derslik ve 6 laboratuar ile öğretmen ofis
odalarının bulunduğu modern dershane binaları,

1.360 m2’lik alana sahip 50 adet idari oda ile toplantı salonu, yemekhane ve mutfağın
bulunduğu komutanlık ve idare binası,

2 adet iç ve dış nizamiye binaları ve kuleleri,

2 adet merkezi ısıtma sistemi kazan dairesi binası,

500 tonluk merkezi kullanma ve yangın suyu deposu ve sistemi,

Otomatik jeneratör sistemi ve merkezi elektrik trafo binası,

Renove edilmiş 9,530 m2’lik alana sahip eski binalar,

310.000 m2’lik dış alan,

40.000 m2’lik alana sahip yürüyüş yolu,

20.000 m2’nin üzerinde asfalt yol, otopark ve tören alanı ve bunlara ait aydınlatma sistemi,

Futbol, basketbol, voleybol, tenis ve eğitim alanını içeren spor kompleksi
birimlerinden oluşmaktadır.
Kazakistan
Kazakistan Ahıska Türkleri Okulunun İnşas
TİKA Merkez Asya Bölgesinde yaşayan Ahıska Türklerinin ekonomik ve sosyal açıdan karşı karşıya
olduğu sorunlar ile yakından ilgilenmekte olup bu sorunları öncelik sırasına göre değerlendirerek çözüm
getirmektedir.
Eğitim, Ahıska Türklerinin Kazakistan’da karşılaştıkları en büyük sorunu teşkil etmektedir. Söz konusu
eğitim sorununa çözüm getirilmesi amacıyla TİKA tarafından geliştirilen “Ahıska Türkleri Okulu
Projesi” ile Almatı şehrinin Talgar bölgesinde 500 öğrenci ve 300 kişilik yurt kapasiteli bir lise inşası
sürdürülmektedir. Anılan Okul ve Yurt Binasının tefrişat masraflarının da TİKA tarafından karşılanması
planlanmaktadır.
Ahıska Lisesi
Kuzey Kazakistan’da Bölgesel İnşaat İşçiliği ve Turizm
Mesleki Eğitim Merkezi Kurulması
Kazakistan’ın kalkınma program ve stratejilerinde yer alan mesleki eğitim çalışmalarına katkı sağlamak
amacıyla ülkemizin göreceli üstünlüğünün bulunduğu inşaat ve turizm alanlarında, Kazakistan Milli
Eğitim Bakanlığı ve Kökçetav Valiliği işbirliğinde “Kuzey Kazakistan Bölgesel İnşaat İşçiliği ve Turizm
Mesleki Eğitim Merkezi” projesi yürütülmektedir.
Bahse konu proje, Kuzey Kazakistan’da yaşayan geniş kitlelere, ülke ve bölge için öncelikli olan inşaat
ve turizm sektörlerinde meslek edinme imkânı sunması açısından yararlı ve ülkemiz adına prestijli bir
proje olarak değerlendirilmektedir. Bu proje ile, ülkenin kuzeyindeki kentlerde ve Astana’da yaşayan
Kazak iş gücüne mesleki eğitim ve devamında iş imkanı yaratılarak bu bölgedeki Kazak nüfusun bölgede
tutunması, güney illerine göçlerinin durdurulması hedeflenmekte, ayrıca bölgedeki iş barışına ve iki ülke
arasındaki dostluğa fayda sağlaması beklenmektedir.
Anılan projenin ilk aşaması olarak, 25 Kasım - 25 Aralık 2010 tarihleri arasında, TİKA ve Milli Eğitim
Bakanlığı koordinasyonunda Ankara’da düzenlenen “Eğiticilerin Eğitimi” adlı programa, inşaat işçiliği ve
turizm alanında toplam 34 Kazak eğitmen katılmıştır.
Kuzey Kazakistan Kökçetav ili Ormancılık ve Ekoloji Mesleki ve Teknik Eğitim Lisesi bünyesinde kurulması
planlanan bölgesel mesleki eğitim merkezinin tamamlanmasıyla tüm kuzey Kazakistan vilayetlerinden
gelecek öğrenci ve işçilere eğitim hizmeti verecek olan merkezin teknik donanımlarının karşılanması ve
merkezde yapılması planlanan eğiticilerin eğitimi konularında da çalışmalar halen devam etmektedir.
Moğolistan
Bayan Ulgi 4. Okulunun Donanımı ve Bilgisayar Laboratuarı Kurulumu
Bayan Ulgi 4. Okulu Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığına bağlı olarak 1987 yılında öğretime açılmıştır.
928 öğrenci kapasiteli okulda 1.550 öğrenci 82 öğretmen ile eğitim ve öğretime devam etmektedir.
Okulun öğrencileri bölgede ve ülke çapında düzenlenen yarışmalarda başarı ödülleri almaktadırlar.
Uygulamalı bilgisayar derslerinin verildiği okulda, 2001 yılından bu yana hiçbir malzeme ve ekipman
desteği sağlanamamıştır. Bilgisayar kapasitelerinin nitelik ve nicelik olarak yetersiz hale gelmesi nedeniyle
bir bilgisayar laboratuarı kurulması sağlanarak öğrencilerin başarılarının sürdürülmesine katkı sağlanmıştır
23
24
Tacikistan
Dangara Nahiyesi 4 nolu Okulu Ek Bina İnşası, Onarımı ve Donanımı
1970 yılında inşa edilen Dangara Nahiyesi 4 No.lu Okulu geçen zaman içinde meydana gelen yıpranma
ve bakımsızlık nedeniyle onarıma ihtiyaç duymaktadır. Okul kompleksi içerisinde birisi 2 katlı diğeri
3 katlı iki eğitim binası, spor salonu ve yemekhane ile gösteri salonu bulunmaktadır. 634 öğrenci
kapasiteli okul kompleksinde bugün kısıtlı fiziki imkânlar nedeniyle dolayı 1.571 öğrenci okumaktadır.
Okulun hijyen, elektrik ve ısınma koşulları ihtiyacı karşılamaktan uzaktır. Bu kapsamda, söz konusu
Okul içerisindeki binaların tadilatının yapılması, Okul kompleksi içerisinde iki katlı sekiz sınıflı yeni bir
ek bina inşa edilmesi ve mümkün olan ölçüde gerekli donamının temin edilmesi planlanmıştır.
Tadilat ve ek bina inşaatının proje çizimi TİKA tarafından yerel bir proje enstitüsüne hazırlattırılmış
ve resmi ekspertiz işlemleri 2010 yılında tamamlanmıştır. Ayrıca proje kapsamında, TİKA ile Dangara
Nahiyesi Kaymakamlığı arasında İşbirliği Protokolü imzalanmış olup inşaat çalışmaları sürmektedir.
Okulun 2011- 2012 öğretim yılının başlangıcına hazır olması planlanmaktadır.
Dangara Nahiyesi 4 No.lu Okulu
Türkmenistan
Rodoguna Meslek Edindirme Kurslarının Desteklenmesi
Türkmenistan’da 2006 yılından bu yana faaliyet gösteren; kimsesiz ve özürlü çocuklar ile ev kadınları ve
gençlere yönelik ağaç sanatı, seramik, kuyumculuk ve ressamlık gibi alanlarda meslek edindirme kursları
düzenleyen “Rodoguna” adlı sivil toplum kuruluşunun talebi üzerine, Türk el sanatlarını öğretmek,
yayımlamak ve gençlerin gelir elde edebilmelerine destek sağlamak amacıyla kurdele nakışı, örgü, tel
kırma ve bijuteri-takı tasarım kursları düzenlenmesinin planlandığı, bu kapsamda kurs mekânının
tadilat ve tefrişatı ile kurs için malzeme temini, uzman ücretlerinin karşılanması ve başarılı görülenlerin
Türkiye’de staja gönderilmeleri konusunda mutabakat sağlanmıştır. Kimsesizler, özürlüler, gençler ve
ev kadınlarının meslek edinmek suretiyle gelir sağlayabilmelerine destek olarak, ülkemizin kültür ve
geleneklerinin de tanıtılmasına katkı sağlayacak proje TİKA tarafından desteklenmiştir.
Karadağ
Rojaye 30 Eylül Lisesinin Onarımı ve Donanımı
Karadağ genelinde Türkçenin seçmeli ders olarak okutulduğu tek okul olma özelliğine sahip olan bu
okul, Türkiye’deki Fen Liseleri ayarında bir okuldur. Okulun Türkçe sınıfı olarak tahsis ettiği sınıfın
tadilatı yapılmış ve gerekli ekipman ve eğitim araç-gereç desteği temin edilmiştir.
Karadağ Medrese Yurdunun Tefrişi
Tuzi’de 2008 yılında hizmete giren Karadağ Medresesinin hem okul hem de yurt binası olarak kullanılan
binasının artan ihtiyaca cevap vermemesi nedeniyle; okul yönetimi ve öğretmenlere ayrılan odaların
yurda çevrilmesi ihtiyacı hâsıl olmuştur. Bu çerçevede, bölgesinde önemli bir ihtiyaca cevap veren okulun
yurt kısmı da TİKA tarafından tefriş edilmiştir.
Sırbistan
Vrbas 4 Temmuz Meslek Lisesinin Onarımı
Sırbistan’ın kuzeyindeki Voyvodina bölgesinin merkezi Novi Sad’a bağlı Vrbas’ta bulunan 4 Temmuz
Meslek Lisesinin tadilatı TİKA tarafından gerçekleştirilmiştir. Proje ile okulun dış cephe izolasyonu
yapılmış ve pencere çerçeveleri değiştirilmiştir. Yapılan tadilatla 900 öğrenciye daha sağlıklı koşullarda
eğitim verilmesi hedeflenmiştir.
Vrbas 4 Temmuz Meslek Lisesi
Orta Doğu
Yemen
Yemen Meslek Lisesinin Tefrişi
Yemen Cumhuriyeti’ne yönelik olarak TİKA eliyle eğitim alanında gerçekleştirilen proje Yemen Teknik
ve Mesleki Eğitim Bakanlığı ile koordineli olarak yürütülmüştür. Yemen’de 27 dönüm arazi üzerinde
bulunan ve meslek lisesi olarak kullanılacak okul yerleşkesinde atölye, derslik, laboratuar, yurt, kantin,
öğretmen evi, depo ve idare olarak kullanılmak üzere 11 adet bina bulunmaktadır. Proje kapsamında
okulun tefrişatı ülkemizce üstlenilmiştir. 2.000 öğrenci kapasiteli meslek lisesinde ihtiyaç duyulan eğitim
araç ve gereçleri için Milli Eğitim Bakanlığı uzmanları ile birlikte çalışılmıştır.
Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül’ün 2011 yılı Ocak ayında açılışını yaptığı Yemen Meslek Lisesi,
mesleki ve teknik anlamda Yemen’de bulunan orta ve yüksek eğitim seviyesindeki 85 okul arasında
tasarım atölyesi, gümüş ve altın işlemeciliği ve seramik atölyesine sahip ilk ve tek okul olması bakımından
örnek okul olma özelliğini de taşımaktadır.
25
26
1.1.4. YÜKSEK EĞİTİM
Sırbistan
Novi Pazar Devlet Üniversitesi Ek Binasının Onarım ve Donanımı
Novi Pazar Devlet Üniversitesi için yeni inşa edilen binanın tadilatı ve donanımı TİKA tarafından
gerçekleştirilmiştir.
Sancak bölgesinde yakın geçmişte açılan Novi Pazar Devlet Üniversitesi, bölgede tek, Sırbistan’da ise
beş üniversiteden biridir. Çok genç bir kurum olması ve merkezi bütçeden yeterli kaynak alamaması
sebebiyle hem fiziki, hem de akademik anlamda açıkları bulunan üniversite bünyesinde; matematik,
hukuk, ekonomi, filoloji, felsefe, teknik bilimler, Türkoloji vb. olmak üzere birçok alanda eğitim
verilmektedir.
Üniversitede, 180’i daimi olmak üzere 380 kişilik akademik kadroyla yaklaşık 3.000 öğrenciye eğitim
verilmektedir.
Novi Pazar Devlet Üniversitesi Ek Binası
Ukrayna
Kaminka Öğrenci Yurdunun Donanımı ve Eğitim Desteği
Simferopol’de yeterli yurt imkânı olmaması sebebiyle, hâlihazırda ekonomik problemler yaşayan Kırım
Tatarı öğrencilerinin barınma sorununu çözmek üzere Merhamet Vakfı tarafından inşaatına başlanan
ancak maddi yetersizliklerden ötürü bitirilmeyen Simferopol (Akmescit) Kaminka Öğrenci Yurdu,
TİKA’nın desteği ile tamamlanarak, 02 Şubat 2010 tarihinde gerçekleşen bir törenle kullanıma açılmıştır.
En az 20 kişi kapasiteli Öğrenci Yurdu, gelir düzeyi düşük kesimlerden gelen Kırım Tatarı üniversite
öğrencilerine ücretsiz olarak hizmet verecektir. Ayrıca proje kapsamda, İngilizce, Türkçe, Arapça ve
bilgisayar kursları düzenlenmesi için gerekli olan eğitim araç gereçleri TİKA tarafından hibe edilmiştir.
Bütün ayrıntılar düşünülerek tasarlanan Simferopol (Akmescit) Kaminka Öğrenci Yurdu, standartların
üzerinde, çağdaş, konforlu ve aynı zamanda sıcak bir aile ortamı sağlayarak Kırım Tatarı gençlerin
geleceğe güvenle hazırlanacağı bir ortam sunmaktadır.
Bölgesel
TÜRKOLOJİ PROJESİ
Türkoloji Projesi, 1999 yılında TİKA tarafından başlatılmıştır. 2000–2001 öğretim yılından itibaren
uygulanmaya başlayan proje Türk dili ve kültürünün yaygınlaştırılmasını amaç edinen uzun soluklu bir
çalışmadır.
Bu çerçevede, TİKA’nın faaliyet alanı içerisindeki ülkelerin yanı sıra komşu, dost ve akraba toplulukları
da kapsayan geniş bir coğrafyada, proje kapsamındaki ülkelerde saygın üniversitelerle işbirliği yapılarak;
Türkoloji, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri ile Türkçe Eğitim Merkezleri açılmaktadır. Ayrıca işbirliği
yapılan ülkelerdeki üniversitelere Türkiye’den akademisyenler gönderilmekte, yerel akademisyenlere
destek verilmekte ve açılan bölümlere malzeme-ekipman desteği sağlanmaktadır
Türkçe Kursları
Günümüzde Türkoloji çalışmalarının önemi büyüktür. Dünyanın çeşitli üniversitelerinde konuyla ilgili
olarak merkezler kurulmakta, yerli ve yabancı araştırmacılar çalışmalar yürütmektedir. Türkiye’nin bu
araştırmalarda ilk sıralarda yer alması önem arz etmektedir.
Türkoloji Projesi, komşu dost ve akraba topluluklar ile geçmişten gelen kültürel bağlarımızın yeniden
tesis edilmesini, Türk Dili öğreniminin yaygınlaştırılmasını, iletişimin geliştirilmesini, dolayısıyla bu
ülkelerde yapılacak eğitim, kültür sosyal, teknik, ticari ve ekonomik işbirliğinde Türkçe konuşabilen
potansiyel bir kitlenin oluşturulmasını hedeflemektedir.
Donatılan Sınıflar
27
28
T
ürkoloji Projesine dâhil olan birimlerde, kütüphane, derslik ve dil laboratuarları kurulmakta,
ders kitabı, bilgisayar ve internet, televizyon ve uydu anteni, VCD-DVD desteği, kaset çalar,
tepegöz gibi pek çok araç gereç desteği verilmektedir.
Ayrıca, Türkoloji projesinin verimliliği artırmak amacıyla; Türkçe öğrenen öğrenciler için Türkiye’de
araştırma imkânlarının yaratılması, Türkoloji Projesinin uygulandığı ülkelerde, bölgenin özelliğine göre
muhatap kitlelerin istihdam alanlarının genişletilmesi, kariyer yapamayacak öğrencilerin ilave kurslar
düzenleyerek Türkçe dil eğitiminin desteklenmesi, Türkçe Öğretim Merkezlerinde staj yapma imkânı
sağlanmaktadır.
Projenin uygulandığı üniversitelerde öğrencilerin Türkçeyi öğrenmelerini teşvik etmek için yarışmalar
düzenlenmekte ve başarılı olan öğrenciler ödüllendirilmektedir.
Faaliyet alanı her geçen yıl genişleyerek devam eden Türkoloji Projesi; 22 ülke ve 2 Özerk Cumhuriyet’te
faaliyetlerini sürdürmektedir.
Proje çerçevesinde; Afganistan, Arnavutluk, Beyaz Rusya, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Estonya, Filistin,
Hindistan, Kazakistan, Kırgızistan, Kosova, Letonya, Litvanya, Makedonya, Moğolistan, Özbekistan,
Slovakya, Suriye, Türkmenistan, Ukrayna, Ukrayna Kırım Özerk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu
Tataristan Özerk Cumhuriyeti ve Yemen’de bulunan 32 üniversite ile işbirliği yapılarak, toplam 12 Türk
Dili ve Edebiyatı Bölümü, Türkçenin öğrenilmesine yönelik olarak 18 Türk Dili ve Kültürü Merkezi
açılmıştır.
Kullananların sayısı bakımından küçümsenemeyecek bir konumu olan Türkçenin ortak iletişim dili
olması yolunda önemli bir görevi yerine getiren Türkoloji Projesi, her yıl artan öğrenci sayısı ile ilgili
ülkelerin de takdirini kazanmış durumdadır. Türkoloji Projesi ile işbirliği yaptığımız Bölüm/Merkezlerde
her sene yaklaşık 3.500’e yakın kişi Türk Dili ve Edebiyatı derslerinin yanında Türk kültürü ve tarihi ile
ilgili dersler almaktadır.
Bu ülkelerde toplam olarak;

2001–2002 yılında 13 öğretim elemanı;

2002–2003 yılında Türkiye’den 14, yerel 14 olmak üzere toplam 28 öğretim elemanı;


2004–2005 yılında Türkiye`den 20, yerel 13 olmak üzere toplam 33 öğretim elemanı;





2009–2010 yılında ise Türkiye’den 27, yerel 33 olmak üzere toplam 60 öğretim elemanı
görev yapmıştır.
Yaz Staj Programı
2003 yılından beri her yıl düzenlenen Yaz Staj Programı’na Türk Dili ve Edebiyatı Bölümlerinde öğrenim
gören ve başarılı öğrenciler arasından staj yapmak üzere seçilen öğrenciler katılmaktadır. Her yıl ortalama
100 öğrenci bu programa katılmaktadır. 2005 yılından bu yana TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi
ile işbirliği halinde gerçekleştirilen Programa yeni kurulan Yunus Emre Enstitüsü Başkanlığının da
desteği olmuştur. Programda öğrencilere Türkçe, Türk kültürü ve tarihi dersleri verilmekte, yapılan gezi
programları ile Türkiye’nin tarihi ve turistik yerlerini tanımaları sağlanmaktadır.
2010 yılında 7’ncisi düzenlenen programa 26 ülkeden toplam 96 öğrenci katılmıştır.
2010 yılında Eğitim Sektöründe Gerçekleştirilen Bölgesel Proje ve Faaliyetlere
Ülkelerden Gelen Katılımcı Sayıları
29
30
1.2. SAĞLIK
Sağlık sektörünün en temel itici gücü toplumun sağlığa olan zorunlu ihtiyacıdır. Bu ihtiyacın yol açtığı
arayış diğer hiçbir sektörde bulunmayan bir itici güç olarak ortaya çıkar.
Ülkemizde çok sayıda yüksek teknolojiyi kullanmakta olan ve yeni uygulamaları gerçekleştirebilen sağlık
personeli mevcuttur. Sağlık kKurumlarımız geleneksel olarak bir çalışma yöntemine ve organizasyona
sahiptir. Referans hastanelerinin çoğunda çağdaş teknolojik donanım yeterli düzeyde bulunmaktadır.
Özel hastane işletmeciliği konusunda ülkemiz deneyim kazanmıştır.
Ülkemizde bebek ölüm hızında, aşıyla korunabilen hastalıklarda, verem ve sıtma gibi hastalıklarda
düzenli bir azalma mevcuttur. Düzenli aşılama sayesinde Polio gibi hastalıklar bertaraf edilmiştir. Dünya
çapında büyük tehdit oluşturan HIV infeksiyonu ve AIDS insidansı, gelişmiş Batı ülkelerine ve Afrika
ülkelerine göre çok daha azdır. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde (ana çocuk sağlığı, aile hekimliği,
sağlık ocağı vb.) fiziksel alt yapı ve hizmet ağı mevcuttur. Türkiye’de eczane ve iletişim ağı ülkemizin
sağlık alanındaki güçlü alanlarıdır.
TİKA tarafından hizmet götürülen ülkelerde karşılaşılan sağlık sektörü problemleri ise şu başlıklar
altında toparlanabilir:

Nitelikli iş gücünün olmayışı,

Tıp eğitiminin yetersiz oluşu,

Altyapı ve mevzuat yetersizlikleri,

Modern ekipman ihtiyacı,

Hastane sayısı azlığı,

Birleşik bir sağlık politikasının olmaması,

Anne ve çocuk ölüm oranlarının yüksek oluşu ve özellikle erkekler arasında düşük yaşam
beklentisi,

Üreme sağlığı problemleri, cinsel yolla bulaşan hastalıklarda artış,

Eczacılık sektörünün zayıf olması vb.
Ülkemizin bilgi ve tecrübelerinin paylaşılması, ikili ve çok taraflı sağlık işbirliğinin geliştirilmesi ve
uygulama örnekleri ile Türkiye gelişmekte olan ülkelere model teşkil etmektedir. Bu bilinçle 2010 yılında
TİKA, hastane yapım ve onarımları, poliklinik yapım ve onarımları, tıbbi donanım destekleri, ameliyatlar,
sağlık taramaları ve sarf malzeme destekleri, uzman/doktor eğitimleri ile önemli sağlık projelerine imza
atmıştır. Diğer yandan Türk STK’ları ile gelişmekte olan ülkelerin sağlık sektöründeki yardımlarını
desteklemek amacıyla işbirlikleri geliştirilmiştir. Uluslararası sağlık konferans ve sempozyumlarına
lojistik ve maddi destek sağlamıştır.
2010 yılında sağlık alanında gerçekleştirilen proje ve programların çıktılarına ilişkin grafikler aşağıda yer
almaktadır:
İşletilen Onarılan Donatılan İnşa Edilen Sağlık Birimi Sayıları
Tıbbi Donanım Destekleri
Sağlık Personeli Eğitimi
31
32
1.2.1. GENEL SAĞLIK
1.2.1.1. GENEL SAĞLIK BİRİMİ İNŞA ONARIM DONANIMLARI
Afganistan
Meymene Afgan-Türk Ebe Eğitim Merkezinin Kurulması
Afganistan’ın dünyada 2. en yüksek ana-çocuk ölüm hızına sahip oluşu ve eğitimli sağlık personelinin
özellikle de ebe sayısının azlığı sağlık projelerinin geliştirilmesinde en büyük etkendir. Meymene
Afgan-Türk Ebe Eğitim Merkezi, 2010 yılı Ocak ayından itibaren faaliyete başlamış olup ebe okulunun
Afganistan sağlık sistemine katkısının büyük olacağı değerlendirilmektedir.
Okulun temel özellikleri aşağıdaki gibidir:

Okulda eğitim süresi 18 aydır.

Okulda Afganistan Halk Sağlığı Bakanlığı ders müfredatlarına göre eğitim verilmektedir.

Okulda 30 öğrenci eğitim görmekte ve mezun olduktan sonra Afganistan Halk Sağlığı Bakanlığı
tarafından diploma verilerek istihdam edilmektedir.

Okulda 1 koordinatör ve 9 eğitmen görev yapmaktadır.

Anılan merkez faaliyetlerini kiralık bir binada sürdürmektedir. Ancak temel taşı atılan yeni bina
Meymene Afgan-Türk Hastanesi içerisinde yer alıp, inşaat işleri bittikten sonra yeni binaya taşınacaktır.
Afganistan’da Sağlık Birimlerinin İşletilmesi
Afganistan’ın yeniden imarı programı kapsamındaki “Sağlık Altyapılarının Geliştirilmesi Projeleri”
çerçevesinde Afganistan’ın kuzey bölgesinde bulunan Meymene Afgan – Türk Dostluk İl Hastanesi,
Şıbırgan Afgan - Türk Dostluk Çocuk Hastanesi ile Tahar vlayetinin Talokan ve Hoca Bahauddin
ilçeleri Afgan Türk Dostluk Ana Çocuk Sağlığı (ATDAÇS) Kliniklerinin işletmeleri TİKA tarafından
sürdürülmektedir.
Moğolistan
1. Hastane Merkez Diş Polikliniğinin Onarım ve Donanımı
Moğolistan’ın başkenti Ulanbator’da Sağlık Bakanlığına bağlı olarak hizmet sunan ve ülke genelinde
diş ve çene ameliyatı yapılabilen tek diş polikliniği olan 1.Hastane Merkez Diş Polikliniğine TİKA
tarafından malzeme ekipman, tadilat ve tamirat desteği sağlanmıştır.
Açıldığı 1971 yılından bugüne dek tadilatı ve teknik donanım olarak yenilenmeyen Merkez’in tadilat ve
tamiratının yapılmasının ardından, halkın hijyenik ortamda tedavi edilebilmesi sağlanmış ve diş hekim
adayları Merkez’de staj yapma imkânına kavuşmuştur.
1.Hastane Merkez Diş Polikliniğinde 22 vilayet ve başkentli tüm yetişkinlere diş ve çene ameliyatı
hizmeti sunulmaktadır. Günlük ortalama 20–30 kişinin tedavi veya ameliyat olduğu poliklinikte 2010
yılının ilkyarısında 4.500 kişi ameliyat edilmiştir.
1. Hastane Merkez Diş Polikliniği
Onkoloji Bilim Merkezi Bünyesinde Çocuk Onkoloji Merkezi Kurulması
Sağlık hizmetleri altyapısının büyük ölçüde modernizasyona ihtiyaç duyulduğu Tacikistan’da, ülkenin
geleceği olan çocukların modern koşullarda tedavi edilmesine imkân sağlanması ve yeniden topluma
kazandırılmaları amacıyla bir çocuk onkoloji merkezi kurulması planlanmıştır.
Tacikistan Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Onkoloji Bilim Merkezi bünyesinde bulunan metruk binanın
onarım, donanım, çevre düzenlemesinin yapılarak Çocuk Onkoloji Merkezi olarak faaliyete geçirilmesi
ve merkezde görev alacak doktorlara Türkiye’de kısa süreli staj imkânı sağlanması yapılan çalışmalar
arasındadır.
Çocuk Onkoloji Merkezi (eski ve yeni hali)
Tacikistan
33
34
Arnavutluk
Tiran Üniversitesi Çocuk Diyaliz Merkezine Tıbbi Ekipman Desteği
TİKA’nın katkılarıyla kurulan ve Arnavutluk’taki 12 yaş altı böbrek yetmezliği olan hastaların diyalize
girebilecekleri tek merkez olma özelliğini taşıyan Tiran Üniversitesi Çocuk Diyaliz Merkezine tıbbi
ekipman desteğinde bulunulmuştur.
Proje kapsamında ayrıca, kurulan merkezde görev alacak nefrolog, cerrah ve hemşirelerin İstanbul
Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Nefrolojisi Bölümünde eğitim görmeleri sağlanmıştır.
Vlora Bölge Hastanesi Kan Bankasının Desteklenmesi ve Tıbbi Cihaz Hibesi
Arnavutluk’un Vlora şehrinde bulunan Bölge Hastanesine TİKA tarafından modern bir kan merkezi
kurulmuştur. Arnavutluk’ta tamamlanan ilk sağlık projesi olması açısından da ayrı bir önem taşıyan
merkez için ihtiyaç duyulan yer ve tıbbi ekipmanlar Türk uzman doktorlar tarafından yerinde tespit
edilmiştir. Laboratuar, kanın toplandığı ve ayıklandığı oda, kanı işleme, kalite kontrol, doktor odası
gibi yerleşkeler belirlendikten sonra gereken bütün tıbbi malzemeler TİKA tarafından temin edilerek,
hastane yetkililerine teslim edilmiştir. Donör kan alma yatağı, kan çalkalama cihazı, hortum kapatma
cihazı, kan saklama dolabı, derin dondurucu, kan taşıma kabı, manuel ekstraktör vb. cihazlar TİKA
tarafından sağlanan ekipmanlara örnektir.
Avrupa standartlarına uygun, modern kan bankasında işlemler başarıyla gerçekleştirilmektedir.
Bosna Hersek
Konjic Hastanesinin Onarımı
Bosna- Hersek'in Konjic şehrinde bulunan Konjic Hastanesi, 1992–1995 savaşında büyük zarar
görmüştür. Sağlık alanında yürütülen reform çalışmaları kapsamında Konjic Sağlık Merkezinin
hastaneye dönüştürülmesi amacıyla hastane tadilat çalışmalarına 2009 yılı Mart ayında fiilen başlanmış,
2010 yılı Mart ayında proje tamamlanmıştır. Proje ile başta yoğun nüfuslu ve iyi sağlık hizmeti veren bir
hastaneden yoksun olan Konjic ve civar şehirlerde yaşayan halkın daha kaliteli sağlık hizmetlerine erişimi
sağlanmış, ayrıca Bosna-Hersek genelinde sağlık standartlarının yükseltilmesine katkıda bulunulmuştur.
Onarım çalışmaları arasında;

hastanenin iç duvarlarının yeniden yapımı, sıvanması ve boyanması,

çatının yapılması,

iç ve dış kapı ve pencerelerinin yenilenmesi,

elektrik tesisatı ve ışıklandırma,

su ve kanalizasyon şebekelerinin yenilenmesi sayılabilir.
Konjic Hastanesinin yeni hali
Konjic Hastanesinin eski hali
Karadağ
Çetinye Danilo I Hastanesine Tıbbi Cihaz Hibesi
Karadağ’ın Krallık Dönemi’ndeki başkenti olan Çetinye’de bulunan Devlet Hastanesine TİKA tarafından
alınan cihazlar; hastane hekimleri, basın mensupları ve bölge halkının katıldığı törenle yetkililere teslim
edilmiştir.
Sağlık alanında Türkiye’nin son yıllarda sağlamış olduğu gelişmeleri büyük bir heyecanla takip etmekte
olduklarını belirten Karadağlı yetkililer, sağlık alanındaki işbirliğinin artarak devam etmesini talep
etmişlerdir.
Karadağ- Çetinye Danilo I Hastanesine Tıbbi Cihaz Hibesi
Moldova
Gagavuz Yeri Vulkaneşti Bölge Hastanesinin Onarımı
Moldova Cumhuriyeti Gökoğuz Yeri Özerk Bölgesi yetkilileri tarafından Vulkaneşti Bölge Hastanesinin
ameliyathane, yoğun bakım, hasta kabul ve röntgen bölümlerinin bulunduğu giriş katının tıbbi ve sıhhi
şartlara uygun olmadığı gerekçesiyle tam kapasiteyle değerlendirilemediği belirtilerek, onarım ve tadilatı
ile büyük ısınma ödemelerine sebep olan eski ısıtma kazanın değişmesi giderlerinin TİKA tarafından
karşılanması talep edilmiştir.
Bölge halkına daha etkin ve kaliteli hizmet verilmesi amacıyla söz konusu başvuru TİKA tarafından
olumlu karşılanmıştır. Anılan projenin 2011 yılı Ağustos ayı itibariyle tamamlanması planlanmaktadır.
35
36
5 Adet Ambulans Hibesi
Moldova’daki zorlu doğa koşulları ve ihtiyacı karşılamaktan uzak hasta nakil yöntemleri nedeniyle acil
hastaların hastaneye götürülmeleri önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Bu alandaki eksikliği
gidermek ve sağlık alanındaki hizmet kalitesini yükseltmek amacıyla TİKA tarafından, Moldova
Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığına ve Gökoğuz Yeri Özerk Bölgesi’ne hibe edilmek üzere alınan toplam 5
adet ambulans, törenle yetkililere teslim edilmiştir.
2 adedi Kişinev Cumhuriyet Klinik Hastanesine, 2 adedi Gökoğuz Yeri Özerk Bölgesi’nde bulunan
Acil Yardım Bölge Hastanesi ile Vulkaneşti Bölge Hastanesine, 1 adedi ise Bãlţi Bölge Hastanesinde
kullanılmak üzere alınan ambulanslar son model re-animasyon donanımlıdır.
Moldova ve Gökoğuz Yeri Özerk Bölgesine Hibe Edilen Ambulanslar
Orta Doğu
Filistin
Tubas Türk-Filistin Dostluk Hastanesinin İnşası
Batı Şeria’nın Tubas ilinde 30 yataklı Tubas Türk-Filistin Dostluk Hastanesinin inşaatına 2010 yılı içinde
başlanmıştır. Hastane inşaatının 2012 yılı Şubat ayında tamamlanması öngörülmektedir.
Söz konusu hastanenin tıbbi donanımının da TİKA tarafından temin edilmesi planlanmaktadır. Tubas
Türk-Filistin Dostluk Hastanesinin hizmete girmesiyle, Tubas ilindeki ilk hastane halkın hizmetine
açılmış olacaktır
Tubas Türk-Filistin Dostluk Hastanesi
Lübnan
Sayda Şehri Türk Travma ve Rehabilitasyon Hastanesinin İnşası ve Donanımı
2006 yılında İsrail tarafından bombalanan Lübnan’ın güneyindeki Sayda şehrinde Türk Travma ve
Rehabilitasyon Hastanesi inşasına 2009 yılı Mayıs ayında başlanmıştır.
Tedavi ve hasta bakım bloğu olmak üzere 2 bloktan oluşan toplam 14.000 m2 kapalı alana sahip 100
yataklı hastanenin açılışı, 25–26 Kasım 2010 tarihlerinde Başbakanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan
tarafından gerçekleştirilmiştir.
Hastane hâlihazırda Lübnan’ın modern tıp alanında tam anlamıyla hizmet veren en donanımlı
hastanesi konumumdadır.
Sayda Şehri Türk Travma ve Rehabilitasyon Hastanesi
37
38
Afrika
Senegal
Pikine Kadın Doğum ve Çocuk Sağlığı Merkezinin İnşası
Senegal’de toplumun ancak % 40’ı sağlık hizmetlerinden uygun bir şekilde yararlanabilmektedir.
Özellikle kırsal kesimde yaşayan insanların sağlık hizmetlerinden yararlanma olanağı bulunmamaktadır.
Hastalıkların yaklaşık % 25’i kötü beslenmeye bağlı olup, diğer Afrika ülkelerinde olduğu gibi kadın ve
çocukların sağlık hizmetlerinden yararlanması ülkenin öncelikleri arasında yer almaktadır.
Pikine Sosyal Pediatri Enstitüsü Kadın Doğum ve Çocuk Sağlığı Merkezi, Senegal’in yanı sıra, çevre
ülkelerden gelecek olan Tıp Fakültesi öğretim üyeleri ve öğrencilerine, hemşire ve ebelere mesleki
formasyon kazandırmak amacıyla, Dakar’ın banliyösü Pikine’de inşa edilmiş ve tıbbi malzemeleri
temin edilmiştir. İnşaatı bir yılda tamamlanan binanın yanında, daha önce başlanmış ancak ödenek
yokluğu nedeniyle yarım kalan ek binanın da, eczane ve poliklinik olarak hizmet vermek üzere inşaatı
TİKA tarafından üstlenilmiştir. Ek bina inşaatının da 2011 Şubat ayında tamamlanmasıyla, Merkez
faaliyetlerine başlayacaktır. Merkez, tedavi amacıyla Dakar’a gitmek zorunda kalan hastalar için de
büyük bir imkân sağlamış olacaktır.
Sağlanan Tıbbi Malzemeler:

doppler- ekografi cihazı

320-80 mm spektrofotometre

santrifüj cihazı

pediatrik elektro kardiyogram

elektronik nebolizör ve masklar

pediatrik ambu cihazı

oksijen cihazları

sondalı burun akıntısı emme aleti

laringoskop (gırtlak inceleme aleti)
Pikine Sosyal Pediatri Enstitüsü Kadın ve Çocuk Sağlığı Merkezi
Fann Hastanesi Ker Xaleyi Pedopsikiatri Bölümüne 1 Adet Ambulans ve Ekipman
Hibesi
Senegal Fann Hastanesi Ker Xaleyi Pedopsikiyatri Bölümüne büro mobilyası, elektrikli eşyalar, ruh
devimsel malzemeler, düzgün konuşma terapisi için malzemeler, çeşitli tıbbi malzemeler, çocuklar
için oyun alanı ekipmanları, tedavi ve teşhis malzemeleri, rehabilitasyon ve doktor odası için inşaat
malzemeleri alınarak söz konusu bölümün güçlendirilmesi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca hastaneye 9 kişilik
1 adet ambulans da hibe edilmiştir.
Sudan
Sudan Türk Ebe Eğitim Merkezinin İnşası
Sudan’da anne-çocuk sağlığı konusunda ciddi ihtiyaca rağmen yeterli düzeyde elemanın bulunmaması
nedeniyle, Sudan Hükümeti her köye eğitimli bir ebe sağlanmasını planlamıştır.
Hâlihazırda eğitimli ebe sayısının ihtiyacın ancak %20’sinin karşılandığı ülkede, bu açığın kapatılabilmesi
ve artan ihtiyaca cevap verilebilmesi için Sudan nüfusunun %30’unun yaşadığı ve ülkenin diğer
bölgelerine de rahatlıkla hizmet verebilecek konumda olan Hartum’da, Omdurman Ebelik Okulunun
geliştirilmesi ve onarımının yapılması kararlaştırılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucu merkezin
kısmi bir onarım yerine modern tarzda eğitim verebilecek şekilde yenilenmesi için çalışmalar devam
etmektedir.
El-Faşir Hastanesinde Hemodiyaliz Ünitesi Kurulması
Kuzey Darfur’da sadece El Faşir Hastanesinde bulunan tek hemodiyaliz ünitesinin ömrünü tamamlaması,
merkezin bu hizmeti ücretsiz olarak verdiği için kendi kaynakları ile bu üniteyi yenileme imkânına
sahip olmaması nedeniyle yoğun böbrek rahatsızlıklarının bulunduğu bölgede hastalar büyük sıkıntılar
yaşamıştır. Acil olarak desteğe ihtiyaç duyan merkez için gerekli hemodiyaliz ünitesi alınarak Sudanlı
yetkililere teslim edilmiştir. Ayrıca aynı hastaneye CT Scan cihazı alınmıştır.
El-Faşir Hastanesi Hemodiyaliz Ünitesi
39
40
Cüneyne Hastanesi Göz Kliniğine Ekipman ve Sarf Malzeme Hibesi
Batı Darfur eyaletinde göz hastalıkları alanında hâlihazırda faaliyet gösteren herhangi bir hastane
bulunmaması, halkının hemen hemen tamamının yoksul olduğu bölgede iklim koşullarından
kaynaklanan yaygın bir katarakt hastalığı bulunması ve bölge halkının tedavi için başkent Hartum’a
veya başka yerlere giderek tedavi olmak zorunda kalması sebebiyle başlatılan proje kapsamında Cüneyne
Hastanesi göz kliniğinin güçlendirilmesi amaçlanmıştır.
Bu kapsamda, katarakt ameliyatlarının yapılması için gerekli olan tıbbi ekipman ve sarf malzemeleri
kliniğe hibe edilmiştir.
Cüneyne Hastanesi Göz Kliniği
1.2.1.1. GENEL SAĞLIK PERSONELİ EĞİTİMLERİ
TİKA, kalkınma yolundaki atılımlarına hızla devam eden dost ve kardeş ülkelerin sağlık şartlarının
iyileştirilmesine yönelik çalışmalara destek vermeye devam etmektedir. Bu çerçevede gelişmekte olan
ülkelerin uluslararası standartlarda hizmet veren sağlık personeli ve kurumlarının oluşturulması ile sağlık
çalışanlarının deneyimlerinin artırılmasına yönelik Türkiye’de çeşitli branşlarda doktorların eğitimine
yönelik programlar düzenlenmekte ve veya desteklenmektedir.
Afganistan
Afgan Sağlık Personelinin Eğitimi
2010 yılı içerisinde 3 proje kapsamında Afgan sağlık personelinin Türkiye’de eğitim almaları sağlanmıştır:

Afganistan'ın Belh ve Cevizcan vilayetleri Sağlık Müdürlüklerinde görevli 6 çocuk cerrahı
Ankara'da 6 aylık bir eğitim programına katılmışlardır. Eğitim programı Ankara Dışkapı Çocuk
Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Dr. Sami Ulus Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesinde

Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü işbirliğiyle 2010 yılı
Temmuz ayında Afganistan’dan gelen 10 sağlık personeline “Güvenli Annelik ve Neonatal Resüsitasyon”
konularında bir eğitim programı gerçekleştirilmiştir.

Sağlık Bakanlığı destekleri ile Türk Ortopedi Akademisi ve Amerikan Özel Cerrahi Hastanesi
işbirliğinde, 24 – 26 Eylül 2010 tarihleri arasında Ankara’da gerçekleştirilen “Uluslararası Ortopedi
ve Travmatolojide Tartışmalı Güncel Konular Sempozyumu”na Afganistan’dan 5 sağlık personelinin
katılması desteklenmiştir.
TİKA, kalkınma yolundaki atılımlarına
hızla devam eden dost ve kardeş ülkelerin
sağlık şartlarının iyileştirilmesine yönelik
çalışmalara
etmektedir.
destek
vermeye
devam
41
42
Azerbaycan
Azeri Sağlık Personelinin Türkiye Stajları
2010 yılı içerisinde 6 proje kapsamında Azeri sağlık personelinin Türkiye’de eğitim almaları sağlanmıştır:

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Şemkir bölgesinde yaşayan halka hizmet veren Şemkir Merkez
Bölge Hastanesinde görev yapan 9 doktorun ülkemiz sağlık kuruluşlarında, 2010 yılı Mart ayında
1 ay süreyle eğitim ve tecrübe mübadelesi programlarına katılımları sağlanmıştır. Katılımcılara cerrahi,
üroloji, nöropataloji ve kardiyoloji konusunda bilgiler aktarılmıştır.
Şemkir Bölge Hastanesi Doktorlarının Eğitimi

Azerbaycan Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Milli Onkoloji Merkezinden 10 doktorun 2010 yılı
Mart ayında 1 ay süreyle Bayındır Hastanesinde, 1 doktorun ise 2 ay süreyle Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde
eğitim programlarına katılımları sağlanmıştır.

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti (NÖC) halkına verilen sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi
amacıyla, 2010 yılı Haziran ayında Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile
Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesinde düzenlenen staj/eğitim
programına NÖC sağlık personelinden 10 doktorun katılımı sağlanmıştır.

Azerbaycan Cumhuriyeti Bakü Çocuk Nörolojisi Hastanesinden 3 çocuk nöroloji uzmanının
2010 yılı Haziran ayında 16 gün süreyle Gazi Üniversitesi Pediatrik Nöroloji Bölümünde eğitim alması
sağlanmıştır.

1936 yılından beri Bakü'de faaliyet gösteren ve hali hazırda 1.400 hastanın sürekli ve yatılı
tedavi gördüğü 1 Nolu Cumhuriyet Psikiyatri Hastanesinde (Psikiyatri ve Rehabilitasyon) görev yapan
10 sağlık personelinin 13 Eylül - 8 Ekim 2010 tarihleri arasında İstanbul Bakırköy Prof. Dr. Mazhar
Osman Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde eğitim görmesi sağlanmıştır.

Azerbaycan Merkezi Klinik Hastanesinden 2 kardiyoloji doktorunun Bayındır Hastanesinde 1
yıllık eğitim programına katılımları sağlanmıştır
Gürcistan
Kanserle Mücadele Vakfı Doktor ve Hemşirelerinin Türkiye Stajı
Gürcistan Kanserle Mücadele Milli Vakfı doktor ve hemşirelerinden oluşan 20 kişilik heyetin Sağlık
Bakanlığı ile işbirliğinde Atatürk Araştırma ve Eğitim Hastanesi ve Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji
Hastanesinde düzenlenen eğitim programına katılımı sağlanmıştır. Eğitim programı, Aralık 2010
tarihinde 20 gün süreyle Ankara’da gerçekleştirilmiştir.
Kazakistan
Sağlık Turizmi Tanıtım Organizasyonu Kapsamında Uzman Eğitimi
Ülkemiz sağlık sektöründe yer alan öncü hastane yetkililerin Kazakistan Sağlık Bakanlığı yetkilileri ve
Kazakistan’ın önde gelen hastane yöneticilerinin bir araya gelmesiyle “Türkiye Sağlık Turizmi Projesi”
hayata geçirilmiştir. Ülkemizde İstanbul ve Afyon’da faaliyet gösteren önde gelen hastanelere, toplam 16
katılımcının iştirak ettiği turizm hedefli bir çalışma ve bilgilendirme gezisi düzenlenmiştir.
Kazak Doktorların Türkiye Ziyareti
Protez Ortopedi Ürünleri Devlet Kurumu Doktorlarının Eğitimi
Sağlık Bakanlığı ile işbirliğinde, Kırgız Protez Ortopedi Ürünleri Devlet Kurumundan üç doktor için
engelli hastalara protezleme ve engellilerin rehabilitasyonu konularında Temmuz 2010 tarihinde 10 gün
süreli eğitim programı düzenlenmiştir.
Kalp Cerrahisi ve Organ Nakli Enstitüsü Personelinin Türkiye Stajı
Kırgızistan Milli Kardiyoloji ve Terapi Merkezine bağlı Kalp Cerrahisi ve Organ Nakli Enstitüsü
doktorları, anestezi uzmanları ve hemşirelerden oluşan iki ekip Ankara’da staj programına katılmışlardır.
8 sağlık personelinden 4 kişi 3 ay, diğer 4 kişi ise 2 ay süreyle staj görmüştür.
Kırgızistan
43
44
Özbekistan
Özbek Sağlık Personelinin Türkiye Stajı
Sağlık Bakanlığı, TİKA ve Özbekistan Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı işbirliğinde yürütülmekte olan
“Özbek Sağlık Personeli Eğitim Projesi” çerçevesinde Özbekistan’ın başkenti Taşkent ile Andican,
Namangan, Semerkant ve Buhara vilayetlerinde görev yapan 37 sağlık personelinin Türkiye’de eğitim
almaları sağlanmıştır.
Özbekistan Sağlık Bakanlığınca belirlenen ve 1 ila 3 aylık sürelerle Türkiye’de eğitim gören 37 sağlık
personeli için, eğitim aşamasında Türkçe yazma, anlama ve konuşmalarında sıkıntı yaşanmaması adına
bir ay boyunca hızlandırılmış Türkçe kursları da düzenlenmiştir.
Türkçe hazırlık eğitiminin ardından, 33’ü doktor 4’ü hemşire olmak üzere toplam 37 sağlık personeli,
Ankara Zekai Tahir Burak Kadın Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi, Yüksek İhtisas Eğitim
ve Araştırma Hastanesi, Dışkapı Çocuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Ankara Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları Hematoloji Onkoloji Eğitim Araştırma Hastanelerinde 1 ila 3 aylık sürelerle eğitim
programlarına katılmışlardır. Katılımcılara, sağlık alanındaki yeni uygulamalar ve teknolojiler
tanıtılmış, özellikle kalp cerrahisi, pediatrik kardiyoloji, hematoloji, kemik iliği nakli, çocuk onkolojisi,
çocuk cerrahisi ve laboratuar çalışmaları alanlarında bilgi aktarılmıştır. Ayrıca ameliyatlara katılımları
sağlanarak, bilgi ve deneyimlerinin artması sağlanmıştır.
Özbek-Türk Kemik İliği Nakil Merkezi Kurulması Kapsamında Uzman Eğitimi
Özbekistan Sağlık Bakanlığı Hematoloji Kan Nakli Bilimsel Araştırma Enstitüsü bünyesinde faaliyete
açılan kemik iliği nakil merkezi, TİKA tarafından tıbbi cihaz ve malzemelerle donatılmıştır. Merkezde
çalışacak 20 Özbek sağlık personeli Türkiye'deki hastanelerde staj görmüştür.
Merkez, Merkez Asya'daki en büyük kemik iliği nakil merkezi olma özelliği taşımaktadır. Yakın
dönemde Türkiye'den gelecek uzman doktorlarla ilk kemik iliği nakli ameliyatının gerçekleştirilmesi
öngörülmektedir.
2010 yılında, proje kapsamında Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji Onkoloji Eğitim ve
Araştırma Hastanesinde staj yapmış olan 1 uzman doktor ve 3 laboratuar uzmanının yeniden eğitim
görmesi sağlanmıştır.
Türkmenistan
Türkmen Doktorların Türkiye Stajı
Türkmenistan’la sağlık alanındaki bilgi ve tecrübelerimizi paylaşmak ve kalıcı reformlar
yapılmasına katkı sağlamak amacıyla 2010 yılı Mart ayında 1 ay süreyle Atatürk Sağlık İlmi
Araştırma Hastanesinde 7 Türkmen doktoru için eğitim programı organize edilmiştir.
Arnavutluk
Tiran 3 No'lu Uzman Polikliniği Doktorlarının Türkiye Stajı
Arnavutluk için uzman doktorların yetiştirilmesi, tıbbi malzeme ve laboratuarların modernizasyonu,
sağlık sigorta sisteminin kurulması ve çocuk ölümlerinin 2013’te 100 binde beşe düşürülmesi sağlık
sektörünün öncelikleri arasında yer almaktadır.
Tiran 3 No'lu Uzman Polikliniği Doktor Eğitimleri Projesi kapsamında 3 ayrı doktor grubunun Türkiye
de eğitim alması sağlanmıştır. Toplam 14 doktorun iştirak ettiği program Ankara Numune Araştırma ve
Eğitim Hastanesinde 15’er günlük sürelerle gerçekleştirilmiştir.
Orta Doğu
Irak
Erbil Nanakly Hastanesi Doktorlarının Türkiye Ziyareti
Musul İl Sağlık Müdürü, Musul Talasemi ve Hematoloji Hastanesi Başhekimi ve Irak Erbil Nanakly
Hastanesi doktorlarının kök hücre ve kemik iliği nakli ünitesi konularında Ankara Çocuk Sağlığı ve
Hemotoloji Onkoloji Eğitim Araştırma Hastanesinde bilgi almaları sağlanmıştır.
Iraklı Doktorların Eğitimi
Afrika
Somali
Somalili Sağlık Personelinin Türkiye Stajı
Somali sağlık personelinin Türkiye’de eğitim alması amacıyla 10 Somalili doktor ve hemşire için 3 ay
süre ile hizmet içi eğitim programı düzenlenmiştir.
Sudan
Sudanlı Sağlık Personelinin Türkiye Stajları
2010 yılı içerisinde 2 proje kapsamında Sudanlı sağlık personelinin Türkiye’de eğitim almaları
sağlanmıştır:

Sağlık Bakanlığı işbirliğiyle Ankara Dışkapı Eğitim Hastanesinde Sudanlı 10 doktor ve 20
hemşireye 12 Nisan 2010 tarihinde başlayan ve 6 ay süreli bir eğitim programı düzenlenmiştir.

Sudan Kolluk Kuvvetlerinde görevli doktor, hemşire ve teknik personelden oluşan 20 kişilik
sağlık personeline, Ankara Atatürk Hastanesi’nin ilgili birimlerinde 2010 yılı Kasım ayında başlayan 3
ay süreli bir eğitim programı düzenlenmiştir.
45
46
1.2.2. TEMEL SAĞLIK
1.2.2.1. TEMEL SAĞLIK BİRİMİ İNŞA ONARIM DONANIMLARI
Afganistan
Vardak Vilayetinde İnşa Edilen BHC ve CHC Klinikleri
Afganistan’ın Vardak vilayetinde Behsud Merkez ilçesi Marak köyü BHC Kliniği ile Vardak vilayeti
Dehani Garmap köyünde CHC Klinikleri inşa edilmiştir. Vardak vilayeti merkezi Meydan Şehir’den
yaklaşık 300 km uzaklıkta olan Behsud 1 ilçesi Dehani Garmap CHC Kliniği ve başkent Kabil’den
yaklaşık 450 km uzaklıkta, derin bir vadi içerisinde yer alan ve etrafı tamamen yüksek dağlarla kaplı
olan bölgede inşa edilen Marak köyü BHC Kliniğinin tıbbı donanımı ve mobilya tefrişatı yine TİKA
tarafından gerçekleştirilmiştir. Afgan halkının yaşam kalitesinin arttıracak kliniklerde çalışan doktor ve
ebelere de lojman yapılarak hizmetlerin daha kaliteli olması hedeflenmiştir.
Gürcistan
Afganistan Sağlık Projelerinden Örnekler
Keda, Çakvi ve Hulo Polikliniklerinin Onarım ve Donanımı
“Acara Hulo, Keda, Çakvi Poliklinikleri Tadilatı ve Ekipman Alımı Projesi” ile her üç sağlık merkezinin
tadilatı yapım işleri tamamlanarak, ekipman ve mobilya alınması aşamasına gelinmiştir. Proje kapsamında
üç sağlık merkezinin rehabilitasyonu ve donatımı yapılarak, bölge halkının daha iyi koşullarda sağlık
hizmeti alması sağlanacaktır.
Acara’da Keda, Çakvi ve Hulo Poliklinikleri
Orta Doğu
Irak
Bağdat Al Razi Hastanesinin İnşası
Çok uluslu koalisyon kuvvetlerinin Irak’a girmesiyle baş gösteren 2003 Savaşı’nın yaralarını sarmak
üzere uluslararası toplum tarafından başlatılan kalkınma ve imar yardımları kampanyasına Türkiye de
katılarak 50 Milyon ABD dolarlık taahhütte bulunmuştur. Yaşanan güvenlik sorunları, sağlık alanında
kurumsal bir çerçevesinin olmaması, devasa personel açığı, elektrik ve temiz su sıkıntısı ile tıbbi malzeme
eksiklikleri gibi çok çeşitli ve büyük sorunlar yaşayan Irak’a yardım eli uzatmak ülkemizin öncelikleri
arasında yer almıştır.
Irak Kızılayı’nın, Bağdat’ın merkezinde bulunan Al Razi Hastanesinin yeniden inşasını ülkemizden talep
etmesiyle harekete geçen TİKA hastanenin inşasına 2009 yılı Ağustos ayında başlamış ve çok süratle
hareket ederek 2010 yılı Eylül ayında geçici kabulü gerçekleştirmiştir.
Al Razi Hastanesi, 1.000 m2 oturma alanı üzerine 2 katlı 2.000 m2 kapalı alan olarak projelendirilmiştir.
Hastane dispanser niteliğinde planlanmış olup, yatarak tedaviden ziyade ayakta tedavi vermesi
planlanmaktadır.
Donanıma ilişkin çalışmalar devam etmekte olup, 2011 yılı içerisinde tamamlanması öngörülmektedir.
Bağdat Al Razi Hastanesi
47
48
Afrika
Senegal
Dakar Cheikh Anta Diop Üniversitesi Mediko-Sosyal Merkezinin İnşası
Batı Afrika’nın öğretim üyesi ve öğrenci kapasitesi (60.000 öğrenci) yönünden en büyük üniversitesi
konumundaki Dakar Cheikh Anta Diop Üniversitesine, TİKA tarafından 800 m2 kapalı alanı bulunan
bir mediko-sosyal merkezi inşa edilmiştir. Yapımı 14 ayda tamamlanan Merkez’in tıbbi cihazları ve büro
malzemeleri de TİKA tarafından temin edilmiştir. Merkez’in, 2011 yılı Ocak ayı içerisinde faaliyete
geçirilmesi planlanmıştır.
Sağlanan Malzemeler:

mobilya ve büro malzemeleri

radyoloji malzemeleri

genel kimya laboratuarı malzemeleri

hematoloji laboratuarı malzemeleri

biyokimya laboratuarı malzemeleri
Dakar Cheikh Anta Diop Üniversitesi Mediko-Sosyal Merkezi
1.2.2.2. ULUSAL STK'LAR İŞBİRLİĞİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN SAĞLIK
PROJELERİ
TİKA, faaliyet gösterdiği ülkelerde Türk özel sektörünün ve kalkınma yardımları sahasında önemli
katkılar sağlamaya başlayan sivil toplum kuruluşlarımızın önünü açan bir işlev görmektedir. Özellikle
sağlık alanında son derece etkin olan ve büyük ölçüde temel sağlık sektörüne yoğunlaşan Türk sivil toplum
kuruluşlarının 2007 – 2010 yılları arasında TİKA’nın desteğiyle gerçekleştirmiş olduğu faaliyetlerde;
 287.132 kişiye sağlık hizmeti götürülmüş,
 45.729 katarakt ameliyatı olmak üzere 54.671 cerrahi müdahalede bulunulmuş,
 209.028 hasta muayenesi gerçekleştirilmiştir.
Mali Sağlık Taraması
PROJE ADI
MERKEZ ASYA VE KAFKASLAR
Pakistan
Sel Felaketi
Kapsamında
İnsani Yardım
Pakistan'da yaşanan sel felaketinde yaralananlara müdahale etmek Pakistan'a
giden Yeryüzü Doktorları Derneğine mensup 4 kişilik sağlık ekibinin
uluslararası ulaşım giderlerinin TİKA tarafından karşılanmıştır,
Moğolistan
Sağlık Taraması
Mersin Sema Derneği (SEMADER) işbirliğinde gerçekleştirilen Moğolistan
Sağlık Taraması Projesi kapsamında 12 doktorun görevlendirilmesi sağlanmıştır.
Özbekistan
Plastik Cerrahi
Operasyonları
TİKA, Interplast Türkiye Derneği ve Özbekistan Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı
işbirliğinde Özbekistan'da yürütülen ve ilk adımı 2009'da atılan “Plastik Cerrahi
Operasyonları Projesi”ne 2010 yılında da devam edilmiştir.Proje kapsamında Özbekistan'a giden cerrah ekibi, bir hafta boyunca 52 hastanın ameliyatını gerçekleştirmiştir.
ORTA DOĞU
Gülümseyen
Çocuk Projesi
Yeryüzü Doktorları Türkiye Şubesi tarafından Filistin'in El-Halil ve Ramallah şehirlerinde
19 – 26 Mart 2010 tarihleri arasında “Gülümseyen Çocuklar 5. Tıbbi Görev Projesi” kapsamında
doğuştan dudak-damak yarığı anomalileri ve yanık sekeli rekonstrüksiyonu ameliyatları ve Hipospadias ameliyatları gerçekleştirilmesini teminen proje kapsamında görev alan sağlık personeli ve
proje hakkında belgesel film çekimlerini yapacak personel olmak üzere toplam 12 kişilik gönüllü
grubunun uluslararası ve ülke içi ulaşım giderleri TİKA tarafından karşılanmıştır.
Filistin Kampları
Sağlık Taraması
Yeryüzü Doktorları Türkiye Şubesi tarafından, Lübnan'da bulunan Raşidiyye,Ein El-Hilweh,
Beddawi, Burj Al-Barajneh kamplarında 16 Ağustos – 05 Eylül 2010 tarihleri arasında kadın
doğum, çocuk cerrahisi, göz ve kulak-burun-boğaz hastalıkları ile göz hastalıklarında kırma
kusuru taramasının gerçekleştirilmesi sağlanmıştır. Proje kapsamında bölgeye giden 7 kişilik
sağlık personelinin uluslararası ulaşım giderleri TİKA tarafından karşılanmıştır.
Suriye Sağlık
İşbirliği Programı
Yeryüzü Doktorları Derneği ve Interplast Derneği işbirliğinde gerçekleştirilen proje
kapsamında 13 sağlık personelinin Şam'da görevlendirilmesi sağlamıştır
Etiyopya
Sağlık Taraması
Tıp Araştırmaları Derneği (TAD) işbirliğinde Etiyopya Harar bölgesinde Nisan 2010'da
13 kişiden oluşan bir heyet tarafından sağlık taraması yapılmış ve sağlık eğitimi veren
kuruluşlarla işbirliğinin geliştirilmesi yönünde çalışmalar başlatılmıştır.
Etiyopya
Sağlık Taraması
Karadeniz Sağlık Mensupları Derneği KARSAMED işbirliğinde Etiyopya'da çeşitli
branşlarda poliklinik hizmetleri verilmesi, ameliyatlar gerçekleştirilmesi için 23 kişilik
gönüllü sağlık personelinin görevlendirilmesi sağlanmıştır.
Gine-Bissau
Sağlık Taraması
Yeryüzü Doktorları Türkiye Şubesi tarafından 2010 yılı Şubat ayında “Gine- Bissau
Sağlık Altyapısını Geliştirme ve Sağlık Taraması Projesi” kapsamında çeşitli branşlarda
sağlık taraması yapılmasını teminen 11 kişilik gönüllü sağlık personelinin görevlendirilmesi sağlanmıştır
İHH Afrika
Katarakt Projesi
Çöl Doktorları Platformu ve IHH işbirliğinde Sudan'da yürütülen Katarakt projesi kapsamında Hartum'da 33 sağlık personelinin değişik tarih aralıklarında görevlendirilerek
ameliyat yapabilmeleri desteklenmiştir.
Kamerun
Sağlık Taraması
Ege Sağlık Gönüllüleri Derneğince Kamerun'da yapılan Kamerun Sağlık Taraması
Projesinde görev alan 20 gönüllü sağlık personelinin yurtiçi ve uluslararası ulaşım
giderleri ile hibe ilaçların kargo ücretleri TİKA tarafından karşılanmıştır
Kenya
Sağlık Taraması
Yeryüzü Doktorları Türkiye Şubesi tarafından Kenya'nın Mombassa şehrinde
30 Mayıs - 11 Haziran 2010 tarihleri arasında MEWA (Muslim Education WalfareAssociation) işbirliğinde Seyyidina Fatıma Hastanesinde sağlık taraması yapılmasını
teminen proje kapsamında görev alacak 4 kişilik sağlık personelinin uluslararası ulaşım
giderleri TİKA tarafından karşılanmıştır
Kenya
Sağlık Taraması
Yeryüzü Doktorları, Denizli Sağlık Derneği (DESADER) tarafından Kenya'nın Wajir
bölgesinde 2010 yılı Haziran ayında çeşitli branşlarda poliklinik hizmetleri verilmesi,
ameliyatlar gerçekleştirilmesi ve ilaç yardımı yapılabilmesi için ilaçların bölgeye
ulaştırılması ve 20 kişilik gönüllü sağlık personelinin görevlendirilmesi sağlanmıştır
AFRİKA
49
50
Mali
Sağlık Taraması
Anadolu Tıbbiyeliler Derneği (ANATIPDER) tarafından Mali Cumhuriyeti'nin Bamako
şehrinde 2010 yılı Ocak ayında çeşitli branşlarda poliklinik hizmetleri verilmesi ve
ilaç yardımı yapılması için ilaçların bölgeye ulaştırılması ve 27 kişilik gönüllü sağlık
personelinin görevlendirilmesi sağlanmıştır.
Mali
Sağlık Taraması
Dost Eli Derneği tarafından, 28 Ekim – 6 Kasım 2010 tarihleri arasında Mali'nin
başkenti Bamako'da Dışişleri Bakanlığımız ve TİKA işbirliğiyle bir sağlık taraması
gerçekleştirilmiştir. “Gönüllüler” platformu bünyesinde daha önce bölgede sağlık
taramalarına iştirak etmiş olan Dost Eli Derneği, çalışmalarında sadece sağlık
sorunlarını değil, bu sorunların çözümüyle yakından ilgili olan temizlik ve yetersiz
beslenme sorunlarını da ele almakta; bu amaçla su kuyusu açılması ve besi hayvanı
dağıtılması gibi kapasite oluşturmaya dönük faaliyetler de yürütmektedir. Derneğin
Mali'de uyguladığı projenin bir başlangıç niteliğiyle, sadece Dışişleri Bakanlığımızca
talep edilen temsil ihtiyacını karşılaması değil, aynı zamanda halen Nijer'de yürütülen
uzun soluklu çalışmaların bu ülkede de hayata geçirilmesini sağlaması
hedeflenmektedir.
Moritanya
Sağlık Taraması
Anadolu Sağlıklı Yaşamı Destekleme Derneği (ANSADER) işbirliğinde Moritanya'da
2010 yılı Mayıs ayında çeşitli branşlarda sağlık taraması, cerrahi müdahale ve ilaç
yardımında bulunulmuştur.
Nijer
Sağlık Taraması
Bir İnsan Dünyaya Bedeldir Sağlık ve Eğitim Köyleri Gönüllüler Derneğinin (BİSEG),
TİKA işbirliğiyle gerçekleştirdiği 9. Nijer Seyahati kapsamında 07–19 Haziran 2010
tarihleri arasında Nijer'de çeşitli branşlarda sağlık taraması, cerrahi müdahale vs.
etkinlikler yürütülmüştür.
Orta Afrika
Cumhuriyeti
Sağlık Taraması
Sağlık ve Eğitim Derneği (SAVED) tarafından 15–25 Eylül 2010 tarihleri arasında
Orta Afrika Cumhuriyeti'nin başkenti Bangui'de çeşitli branşlarda poliklinik hizmetleri
verilmesi, ameliyatlar gerçekleştirilmesi ve ilaç yardımı yapılmasını teminen söz
konusu proje kapsamında görev yapan 21 kişinin uluslararası ulaşım ve kargo
giderlerinin TİKA tarafından karşılanmıştır
Senegal
Sağlık Taraması
TİKA, Sağlık Bakanlığı ve HAYATDER işbirliğiyle 2010 yılı Mayıs ayında Senegal'de
çeşitli branşlarda sağlık taraması yapılmış, projede görevlendirilen heyetin uluslararası
ulaşım bedelleriyle ilaç giderlerinin bir kısmı TİKA tarafından karşılanmıştır.
Sudan
Darfur Nyala
Katarkt Projesi
Kimse Yok Mu Derneği işbirliğinde Sudan Nyala'da bulunan devlet hastanesinin
göz ameliyatlarının yapıldığı 2 ameliyathane yeniden dizayn edilmiş ve katarakt
ameliyatları yapılmıştır. Aynı zamanda yerel doktorların eğitildiği hastane için
doktor görevlendirilmesi yapılmıştır.
Ege Sağlık Gönüllüleri Derneği işbirliği ile Tanzanya'da 27 Temmuz - 8 Ağustos 2010
tarihleri arasında gerçekleştirilen sağlık taramasına destek olunmuş ve 20 kişilik
gönüllü sağlık heyetinin uluslararası ulaşım giderleri karşılanmıştır.
Tanzanya
Sağlık Taraması
Togo
Sağlık Taraması
Uganda
Sağlık Taraması
AKSADER tarafından sağlık alanında yeterli hizmet alamayan 2.200 Togo Cumhuriyeti
vatandaşı için çeşitli branşlarda poliklinik hizmetleri verilmesi, ameliyatlar gerçekleştirilmesi ve ilaç yardımı yapılabilmesini teminen ilaçların bölgeye ulaştırılması ve
15 kişilik gönüllü sağlık personelinin görevlendirilmesi sağlanmıştır
Konya SAMEDER işbirliğinde Nisan 2010'da Uganda'da gerçekleştirilen proje kapsamında çeşitli branşlarda poliklinik hizmetleri verilmesi, ameliyatlar gerçekleştirilmesi
ve ilaç yardımı yapılabilmesini teminen ilaçların ve tıbbi cihazların bölgeye ulaştırılması
ve 21 kişilik gönüllü sağlık personelinin görevlendirilmesi sağlanmıştır.
DİĞER
Haiti
Sağlık Taraması
Uluslararası Sağlık ve Eğitim Derneği (USEDER) tarafından
20 Şubat 2010–03 Mart 2010 tarihleri arasında Haiti'de acil sağlık hizmetleri vermesini
teminen söz konusu projede görev alan 10 sağlık personelinin uluslararası ulaşım giderlerinin TİKA tarafından karşılanmıştır.
Yukarıda sadece kısa bilgilerle açıklanan STK’larla işbirliğinde yapılan sağlık taramalarının çeşitli ve
çok ses getiren sonuçları bulunmaktadır. Söz konusu sağlık taramalarında birkaç tanesini daha detaylı
anlatımında bu sonuçların daha iyi görüleceği değerlendirilmektedir:
Özbekistan
Özbekistan’da Plastik Cerrahi Operasyonları
TİKA, Interplast Türkiye Derneği ve Özbekistan Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı işbirliğinde Özbekistan’da
yürütülen ve ilk adımı 2009’da atılan “Plastik Cerrahi Operasyonları Projesi”ne 2010 yılında da devam
edilmiştir. Proje kapsamında Özbekistan’a giden cerrah ekibi, bir hafta boyunca 52 hastanın ameliyatını
gerçekleştirmiştir.
Bozulan ekolojik denge dolayısıyla daha anne karnındayken dudak ve damak yarığı hastalıkları, sakatlıklar
ve şekil bozukluklarının yaygın olarak görüldüğü Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti’nin başkenti
Nukus’ta yürütülen proje kapsamında, ülkemizin çeşitli üniversitelerinin Plastik ve Rekonstrüktif
Cerrahi Ana Bilim Dallarında görev yapan hekimlerden oluşan cerrah ekibi, damak ve dudak yarığı,
buna bağlı burun deformitesi, yanığa bağlı kontraktür ve sindaktili-yapışık parmak deformitesi saptanan
beş aylık bebekten yirmi beş yaşındaki yetişkin insana kadar farklı yaş grubundaki 52 hastaya müdahale
etmiştir.
Özbekistan'da Plastik Cerrahi Operasyonları
Afrika
Etiyopya
Sağlık Taraması
“Sevgi Eli 2”projesi çerçevesinde, toplam 5.500 hastaya müdahale edilmiştir.
Sağlık Bakanlığı, TİKA ve Karadeniz Sağlık Mensupları Derneği (KARSAMED) işbirliğinde
gerçekleştirilen "Sevgi Eli 2" projesi kapsamında Trabzon'da görev yapan 20'si hekim 23 kişilik heyet
Etiyopya'ya giderek, 5 günde 5.500 hastayı muayene etmiş ve 50 ameliyat gerçekleştirmiştir. Tigray
eyaletine bağlı Adwa şehrindeki hastanede yürütülen proje ile ayrıca toplam 1,5 ton ilaç, ihtiyacı olan
hastalara ücretsiz olarak dağıtılmıştır.
Bölgeye giden sağlık ekibi, çocuk hastalıklarından KBB’ye, göz muayenelerinden göğüs hastalıklarına,
ürolojiden kardiyolojiye, kadın doğumdan plastik cerrahiye kadar birçok hastayı tedavi etmiştir. Göz
muayeneleri sonucunda ihtiyacı olan hastalara ücretsiz olarak 500 adet gözlük dağıtılmış, ayrıca hijyen,
servis sağlık hizmetleri, ameliyathane işleyiş düzeni gibi konularda da hastane personeline eğitim
verilmiştir.
300 bin nüfuslu Adwa'da sadece 1 hastane bulunmakta ve burada da 1 doktor görev yapmaktadır.
51
52
Gine - Bissau
Sağlık Taraması
Afrika'nın en küçük, dünyanın da en yoksul ülkelerinden biri olan Gine-Bissau'da TİKA ile Yeryüzü
Doktorları Derneği işbirliğinde yürütülen sağlık taraması çerçevesinde; dâhiliye, pediatri, çocuk cerrahı,
kadın doğum, anestezi, diş ve pratisyenlerden oluşan dokuzu doktor toplam 11 kişi bölgeye giderek,
yaklaşık 500 hastayı muayene etmiş ve genel cerrahi, kadın doğum ve çocuk cerrahisi dallarında
ameliyatlar yapmıştır.
Proje kapsamında başkent Bissau’ya giden Yeryüzü Doktorları 2 hafta boyunca başkent Bissau’da, Gabu
ve Bafata şehirlerinde incelemelerde bulunmuştur. Sıtma, kolera, AIDS, cüzzam ve tüberkülozun çok
yaygın görüldüğü ülkeye, TİKA kanalıyla Türkiye’nin ilk tıbbi yardımını ulaştırılmıştır.
Batı Afrika’da yer alan Gine-Bissau, Afrika'nın en küçük ülkesi olup, dünyanın da en yoksul
ülkelerindendir. 1,6 milyon nüfuslu ülkede sadece 2 adet X-Ray (Röntgen) cihazı bulunmaktadır.
Hastanelerde sık sık elektrik ve su kesintisi yaşanmakta, jeneratörü bulunmayan Bissau’nun en büyük
hastanesi olan Simao Mendes Hastanesinde ameliyatlar yarıda kesilebilmektedir.
Gine Bissau Sağlık Taraması
Diğer Ülkeler
Haiti
Depremzedelere Yardım ve Sağlık Taraması
TİKA, yaklaşık 300.000 kişinin hayatına mal olan depremin yaşandığı Haiti’ye ulaştırılacak insani
yardımlar noktasında sivil toplum kuruluşlarını koordine etmenin yanında, maddi destekte de
bulunmuştur.
Batı yarımkürenin en yoksul ülkesi Haiti’de yaşanan depremin yaralarını sarmak üzere bölgeye giden
Türk doktorları, yaklaşık 7.000 Haitiliye tıbbi müdahalede bulunmuştur. TİKA ve Ümit Hekimleri
Derneği (ÜHDER) işbirliğinde yürütülen proje kapsamında doktorlar, 10 gün boyunca depremzedelere
şifa dağıtmıştır.
Başkent Port-au-Prince'e giden ve aralarında göz hastalıkları, genel cerrah, göğüs cerrahisi, çocuk
cerrahisi, üroloji, çocuk hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları, aile hekimi ve psikiyatri gibi branşlarda
10 doktorun bulunduğu heyet, her gün yaklaşık 700 kişiyi muayene etmiştir. Doktorlar, yanlarında
getirdikleri 75 koliden oluşan ilaçları da muayene ettikleri Haitililere dağıtmıştır. Her on evden dokuzu
yıkılan Leogane kentini ziyaret eden doktorlar burada da Haitilileri muayene etmiş, bölgede depreme
bağlı rahatsızlıklardan çok, kansızlığa bağlı hastalıkların sık olduğunu tespit etmişlerdir.
Depremle sarsılan Haiti halkına ulaştırılan yardımlar, Haiti yönetiminin de takdirini toplamış, Haiti
Cumhurbaşkanı Rene Preval yaptığı açıklamada, Türk halkına teşekkür etmiş ve "Acı günümüzde
yanımızda en fazla bulunan ülkelerden biri de Türkiye'dir," demiştir.
2010 yılında Sağlık Sektöründe Gerçekleştirilen Bölgesel Proje ve Faaliyetlere Ülkelerden
Gelen Katılımcı Sayıları
53
54
1.3. SU VE SANİTASYON
Günümüzde küresel ısınma, kaynakların kirletilmesi, plansız büyüme ve su kaynaklarının kıtlaşmasıyla
bireyin hayatını devam ettirebilmesi için gerekli olan en temel ihtiyaçlardan biri olan kullanılabilir ve
içilebilir temiz suya erişimde yaşanan sıkıntılar artmış, "su yoksulluğu" kavramı gündeme gelmiştir.
Dünyanın farklı bölgelerinde ve özellikle Afrika’da coğrafi şartlar, uzun süreli kuraklık, altyapı eksikliği,
sosyal ve siyasi istikrarsızlık nedeniyle insanlar temiz ve sağlıklı içme suyu bulmakta zorluk çekmektedir.
Bütün bu sıkıntılara bir de ekonomik sorunlar eklenince temiz içme suyuna erişim insanlar için büyük
bir problem haline gelmektedir.
BM verilerine göre dünyada ortalama 1 milyar insanın temiz suya erişim problemi artarak devam
etmektedir. Başta çocuklar olmak üzere yılda 2 milyon insan, kirli içme suyu ve sıhhi altyapı yetersizliği
dolayısıyla hayatını kaybetmektedir.
TİKA’nın başta Afrika olmak üzere faaliyet alanı içerisinde yer alan farklı bölgelerde yaşanan su
sorununun çözümüne katkı sağlayabilmek adına hayata geçirdiği su ve su hijyenine ilişkin projeleri 2010
yılı içerisinde de bütün hızıyla devam etmiştir.
Bu kapsamda, 2010 yılı içerisinde su ve su sanitasyonu sektöründe gerçekleştirilen projelerde; 11 uzman
eğitilmiş, 7 ekipman yardımı sağlanmış, 4 adet su deposu inşa edilmiş ve 102 adet su kuyusu açılmıştır.
Afganistan
Andhoy İlçesi Guzer-i Öç Tepesi Ahalisi Su Deposuna Malzeme Temini
Fayrap vilayetine bağlı 846 aileden oluşan ve 3.569 nüfusu bulunan Andhoy ilçesinin Guzer-i Öç Tepe
bölgesinde, bölge halkının tek içme ve kullanma su kaynağı olan yağmur sularını depolamak üzere bir su
deposu inşası için ihtiyaç duyulan malzemeler TİKA tarafından temin edilmiştir.
Gürcistan
Gori Rieti Köyünde 1 Adet Artezyen Kuyusu Açılması
Gürcistan’ın Gori bölgesinde bulunan altı köyde mevcut sistemlerin kullanılamaz hale gelmesi sebebiyle
köy halkının içme ve sulama suyu temini konusunda büyük sorunları olduğu bildirilerek, yardım
talebinde bulunulmuştur. TİKA tarafından başta Rieti Köyü olmak üzere toplam altı köyün su ihtiyacını
karşılamak üzere bir artezyen kuyusu açılmıştır.
Moğolistan
Moğolistan Genelinde 4 Adet Su Kuyusu Açılması
4.000 nüfusa sahip Tuv vilayeti Bayanchanman İlçe Hastanesinin su tesisatının bulunmaması, hastanenin
temiz su ihtiyacının taşıma su ile zor karşılanması, su yetersizliği nedeniyle hijyen problemlerinin
oluşması göz önünde bulundurularak hastane bünyesinde bir adet su kuyusu açılması sağlanmıştır.
Ayrıca, Emeelt ve Hurgan Mahallelerinde su ihtiyacının Ulan Batur’dan taşıma suyuyla karşılanması
nedeniyle söz konusu mahallelerde birer adet su kuyusu açılmıştır.
Özbekistan
Özbekistan'da Temiz İçme Suyuna Erişim Projeleri Kapsamında ECOSAN'na ve 8
Yerel Yönetime Teknik Malzeme Hibesi
Özbekistan’ın önde gelen sivil toplum kuruluşu EKOSAN ve ülkenin değişik bölgelerinde bulunan sekiz
yerel yönetim teşkilâtıyla işbirliği halinde, temiz içme suyu sağlanması amacıyla altyapıların onarılması
ve yenilenmesi projeleri kapsamında, TİKA tarafından teknik malzeme ve donanım temin edilmiştir. İki
aşama halinde gerçekleştirilen proje başarıyla tamamlanmıştır. Proje sonucunda, yaklaşık 50.000 kişinin
temiz içme suyuna erişimi sağlanmıştır.
Özbekistan Temiz İçme Suyu Sağlanması
Pakistan
Hayber Pakhtunkwa Eyaletinde 4 Adet Su Kuyusu Açılması
Pakistan’da 27.07.2010 tarihinde başlayıp Ağustos ayının neredeyse tamamında etkisini devam ettiren
yağışların neden olduğu yüzyılın en büyük sel felaketlerinden biri yaşanmıştır. Bu felaket dolayısıyla 40
milyon civarında Pakistan vatandaşı zarar görmüş ve 2.000’nin üzerinde can kaybı meydana gelmiştir.
Sel felaketi sonucu altyapının büyük bir kısmı zarar görmüş ve işlemez hale gelmiştir. Özellikle temiz
içme suyu konusunda büyük sıkıntılar yaşanmaktadır.
TİKA tarafından anılan sıkıntıların giderilmesi için Pakistan’ın kuzeybatısındaki Hayber Paktunva
eyaleti sınırları içinde bulunan Bogo kasabasında 1 adet, Hayber Paktunva eyaletinin Narenci ve Chanda
köylerinde 3 adet mekanik pompalı su kuyusu hizmete açılmıştır. Su kuyularında içilebilir ve kullanılabilir
kalitede 100 metre derinlikten alınan su, elektrikli su motoru ile 6 tonluk su deposuna basılmakta,
buradan da gerek halkın ve gerekse büyük ve küçükbaş hayvanların faydalanması sağlanmaktadır. Söz
konusu su kuyuları ile bölgede yaşayan yaklaşık 15.000 insanın içme suyu ihtiyacı giderilmiştir.
Pakistan Su Kuyuları
55
56
Orta Doğu
Filistin
Gazze Şeridi İçme Suyu Altyapısının İyileştirilmesi Projesi Kapsamında Gazze
Katı Atık Yönetimi Konseyine Yedek Parça Temini
Filistin’in Batı Şeria ve Gazze Şeridi’nde nehir ve göl gibi yerüstü su kaynağı bulunmaması sebebiyle,
bölge su ihtiyacının büyük bir kısmını artezyen kuyuları aracılığıyla sağlanabilmektedir. Su kaynaklarının
İsrail’in kontrolü altında olması nedeniyle su altyapısına ilişkin projelerin Filistin-İsrail komitesinin
onayından geçmesi gerekmektedir.
Hâlihazırda Batı Şeria’daki su kaynaklarının ancak % 15 kadarı içme suyu ve temizlik için Filistinlilere
bırakılmıştır. Batı Şeria’da hâlâ çok sayıda köyün içme suyu şebekesi yoktur. Taşrada ve köylerde halk,
ihtiyacının bir kısmını uzak yerlerden tankerlerle getirilen sularla karşılamaktadır. Ancak söz konusu
suyun maliyetinin yüksek olması ayrı bir sıkıntıya yol açmaktadır.
TİKA ve Filistin Kıyı Belediyeleri Su İdaresi işbirliğinde yürütülen Gazze Şeridi’nde yeraltı suyu kirliliğinin
ve salgın hastalıkların önlenmesi, su sıkıntısının giderilmesi ve genel olarak bölgede savaş sonrası zarar
gören altyapı sistemlerinin onarımları ile kamu sağlığı ve çevre şartlarının iyileştirilmesini amaçlayan
su ve sanitasyon projeleri yürütülmektedir. Bu çerçevede 15 su kuyusu, 22 km. uzunluğunda boru
hattı inşası, atık su şebekelerinin onarımı, su deposu ve yağmur suyu toplama ağı inşaatı çalışmalarını
kapsayan 18 ayrı proje ile bölgenin içme suyu altyapısı onarılmaktadır.
2010 yılında bu kapsamda Filistin Gazze şehrinde katı atık sisteminin kurulması ve yerleştirilmesi
konusunda çalışmalar yürütülmüş, Gazze Katı Atık Yönetimine katı atık toplamada kullanılan araç-gereç
ve bunların ihtiyaç duyduğu yedek parçalarının temin edilmesi konusunda destek olunmuştur.
Gazze'ye Katı Atık Sistemi Kurulması
Lübnan
Aidamoun, Kwashra Beldeleri ile Al-Birre Beldelerinde Su Hattı İnşası
Lübnan Cumhuriyeti ve ülkemiz arasında artan işbirliği vesilesiyle, TİKA ve Kuzey Lübnan Su İdaresi
işbirliğinde, Lübnan’da su sıkıntısı çeken yerleşim yerlerine yönelik "Aidamoon, Kwashra ve Al Bireh
Köylerinde Su Şebekesi İnşaatı” projesi başlatılmıştır. Proje kapsamında, Türkmenlerin yoğun olarak
yaşadığı bu bölgede bazı köylere su şebekesi, bazı köylere de su kuyusu ile Aidamoon köyüne su deposu
inşa edilmesine yönelik çalışmaların 1. bölümü tamamlanmıştır. Projenin tamamlanmasıyla 6.000
kişinin temiz su ihtiyacı karşılanmış olacaktır.
Afrika
Afrika’nın karşı karşıya olduğu en büyük problemlerden biri küresel iklim değişikliğinin yansımalarıdır.
Afrika küresel ısınmanın sonuçlarından en fazla zarar gören bölge durumundadır. Bölgedeki yağış
şekilleri değişmektedir. Bunun sonucu olarak özellikle kırsalda su sıkıntısı çekilmektedir.
Afrika’nın ihtiyaç ve şartları ile paralel olarak BM tarafından belirlenen Milenyum Kalkınma Hedefleri
kapsamında ortaya konan Yedinci Hedef; çevresel sürdürülebilirliğin sağlanmasıdır. Bunun için, 2015
yılına kadar sağlıklı içme suyuna erişimi olmayan ve temel sanitasyon hizmetlerinden/imkanlarından
yoksun insanların oranının yarı yarıya indirilmesi hedeflenmektedir. TİKA, Afrika’da su sıkıntısının
giderilmesine yönelik olarak yürüttüğü projeler ile bu uluslararası taahhüdün gerçekleştirilmesine
katkıda bulunmaktadır.
Burkina Faso
Su Kuyuları Açılması Projesi Kapsamında 1 Adet Sondaj Makinesinin Nakliyesi
TİKA ve DSİ Genel Müdürlüğü işbirliğinde “TİKA-Afrika Temiz İçme Suyuna Ulaşım Programı”
kapsamında; Afrika’nın batısında yeralan, Burkina Faso, Mali, Senegal, Gine Bissau, Gine Conakry,
Gambia, Gana, Benin ve Togo’da ülkemiz adına 30’ar adet su kuyusu açılması planlanmıştır. Program
çerçevesinde DSİ Genel Müdürlüğü tarafından tahsis edilen bir adet sondaj makinesi ile müştemilatının
Burkina Faso’ya nakliyesi gerçekleştirilmiştir. Burkina Faso’da açılan su kuyusu adedi 7 olup, çalışmalar
devam etmektedir.
57
58
Etiyopya
Doğu Harar Jarso Woreda Bölgesinde 8 Dağ Köyüne İçme ve Kullanma Suyu Temini
TİKA, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve Etiyopya Su Kaynakları
Bakanlığı işbirliğinde Etiyopya'daki su sıkıntısını gidermek amacıyla 2007 yılından başlatılan proje ile
Etiyopya’nın Tigrai ve Harar eyaletlerinde 42 adet su kuyusu açılmıştır. Günlük 19.551 ton su sağlanan
kuyular ile toplam 1.200.000 kişi temiz ve içilebilir suya kavuşturulmuştur.
2010 yılında, proje kapsamında Doğu Harrar’da yer alan Jarso Woreda bölgesinde 8 dağ köyüne içme
suyu götürülmüştür.
Etiyopya Su Projeleri
Nijer
53 Adet Su Kuyusu Açılması
TİKA ile DSİ Genel Müdürlüğü işbirliğinde yürütülen “Nijer’de Su Kuyuları Açılması Projesi”nin ilk
aşamasında toplam 30 su kuyusu açılmış, açılan su kuyularından 10.000 kişinin temiz içme suyuna
kavuşması sağlanmıştır. İkinci aşamada ise 25 su kuyusu daha açılmasıyla toplamda 53 su kuyusu
açılmıştır. 2010 yılı sonuna gelindiğinde, DSİ’nin su sondaj makinesi ile açılan su kuyusu sayısı 104
adede çıkmış olup hepsi çalışır durumda yetkililere teslim edilmiştir. Açılan kuyular sayesinde kırsal
kesimde yaşayan 85.000 kişiye içme ve kullanma suyu temin edilmiştir.
Temiz İçme Suyuna Ulaşım Programı çerçevesinde yürütülen çalışmalarda, bir sondaj ekibi, makine ve
ekipmanlar ile birlikte 2008 yılı Temmuz ayında gemi ile Nijer'e gitmiş ve Nijer'in değişik köylerinde
jeolojik ve jeofizik çalışmalar yapılmıştır. Su kuyularının yerlerini belirleyip sondaj çalışmalarına başlayan
ekipler, başkent Niamey, Tillaberi ve Dosso bölgelerindeki kırsal alanlarda su kuyuları açmışladır.
Kuyuların hizmete girdiği bölgelerdeki insanlar su ile adeta yeniden hayat bulmuştur.
Türkiye'nin 1,5 katı büyüklüğündeki Nijer topraklarının % 88'i çöl, % 3'ü ise tarıma elverişlidir. Tarıma
elverişli alanların çoğu Nijer ırmağı kıyısındadır. Nijer sıcak ve kurak bir iklime sahiptir. Temmuz Ağustos ayları dışında yağmura nadiren rastlanmaktadır. Ülkedeki su ihtiyacı Nijer Nehri dışında,
keson kuyulardan ve çok az sayıdaki sondaj kuyularından sağlanmaktadır. Ekonomik anlamda tarıma
yönelik sulama yapılmamakta ve içme suyu ihtiyacı ise kuyulardan insan gücü ile çalışan tulumba ve
pompa sistemi ile giderilmektedir. Çok az sayıda kuyuda güneş enerji sistemi ile çalışan dalgıç pompa
bulunmaktadır.
Nijer’de Suya Erişme
Sudan
6 Eyalette 41 Adet Su Kuyusu Açılması
İller Bankası Genel Müdürlüğü işbirliğinde,
Sudan genelinde “Temiz İçme Suyuna Ulaşım”
adlı program kapsamında 6 eyalette 41 su kuyusu açılması için gerekli olan ve İller Bankası Genel
Müdürlüğü tarafından tahsis edilen 1 adet sondaj makinesinin Türkiye’den Sudan’a nakliyesi ve Sudan
genelinde açılması düşünülen su kuyularının bulunduğu yerleşim birimlerine nakliyesi TİKA tarafından
Üm-Shevkeh ve El-Edvab Köylerine Su Temini
Daha önce köylüler tarafından kazılan kuyunun yeniden düzenlenmesi ve ilave olarak 36 m³ kapasiteli
4m yüksekliğinde çelik bir su tankı ve şebeke bağlantıları yapılması ile yeni bir kuyu açılması ve 5 m³
kapasiteli bir depo ve şebeke bağlantılarının yapılması sayesinde iki köyün suya erişimi sağlanmıştır.
59
60
1.4. İDARİ VE SİVİL ALTYAPILARIN GELİŞTİRİLMESİ
1.4.1. KAMU MALİYESİ YÖNETİMİ
Gelişmekte olan ülkelerde vergi reformu, yapısal uyum programlarının önemli bir unsurudur. Mali
dengesizliğin yalnızca kamu harcamaları kontrol edilerek giderilemeyeceğine ilişkin artan bir görüş
birliği mevcuttur. Pek çok gelişmekte olan ülkenin vergi sistemi sık sık sapmalara yol açmaktadır ve
önemli ölçüde dağılım problemlerine neden olmaktadır. Dolayısıyla vergi sistemlerinin yeniden
yapılandırılmasının, hem makroekonomik hem de yapısal reform politikalarının başarısında hayati
öneme sahip olduğu anlaşılmaktadır.
Vergi uygulamalarının, pazar ekonomisine uyumlu şekilde yeniden yapılandırılması amacıyla TİKA
tarafından çeşitli eğitim faaliyetleri düzenlenmektedir.
Türkiye’nin tecrübelerinin paylaşıldığı ve 2010 yılı içerisinde vergi konusunda öne çıkan projeler aşağıda
yer almaktadır:
Kırgızistan
Vergi ve Harçlar Komitesi Uzmanlarının Eğitimi
TİKA ve Maliye Bakanlığı işbirliğinde, 10–16 Ekim 2010 tarihleri arasında düzenlenen "Kırgızistan
Cumhuriyeti Vergi ve Harçlar Komitesi Eğitim Programı"na 5 uzmanın katılımı sağlanmıştır. Söz
konusu program çerçevesinde, T.C. Maliye Bakanlığının birimleri tanıtılmış;

çifte vergilendirmeyi önleme,

uluslararası vergi uygulaması,

yabancı kurumların vergilendirilmesi,

tüzel kişi gelir vergisi beyannamesi,

vergi yükümlüsünün özel vergi düzenine göre vergi taahhütlerini gerçekleştirme şartları,

dolaylı vergi yönetimi,

KDV iadesine göre faturaların kullanımı ve işlemi,

denetim için vergi yükümlüsü seçme,

vergi yükümlüsünü denetleme ve ihtilaf durumlarında temyiz etme, inceleme ve karar alma

vergi kaçakçılığı riskleri, kriterleri değerlendirmesi ve çözümü
konularında eğitimler verilmiştir.
Maliye Bakanlığı Personelinin Eğitimi
TİKA, İMKB ve SPK işbirliğinde, 19–24 Ekim 2010 tarihleri arasında Ankara'da düzenlenen eğitim
programında Kırgızistan Maliye Bakanlığından 7 personelin katılımı sağlanmıştır. Anılan program
çerçevesinde uzmanlar, Kırgızistan hazine bonosu ve tahvillerinin ihracı ve ikincil piyasalarının
geliştirilmesi kapsamında Türkiye uygulamalarını tanıma fırsatı bulmuştur.
Moğolistan
Vergi Genel Müdürlüğü Uzmanlarının Bandrol Sistemleri Konusunda Eğitimi
Moğolistan Vergi Genel Müdürlüğünün talebi doğrultusunda, söz konusu müdürlükten iki uzmana
ülkemizdeki alkol ve alkollü içecekler üreten fabrikalara yönelik uygulanmakta olan özel tüketim vergi
sayaçları ve denetim sistemleri hakkında yerinde araştırma yapma ve eğitim alma imkânı sağlanmıştır.
9–13 Haziran 2010 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleştirilen eğitim gezisinde Moğol uzmanlara
TİKA ve Maliye Bakanlığı yetkilileri eşlik etmiştir.
Moğolistan Vergi Genel Müdürlüğü Uzmanlarına Eğitim
Türkmenistan
Maliye Bakanlığı Uzmanlarının Eğitimi
Türkiye ve Türkmenistan Maliye Bakanlıkları ile işbirliğinde yürütülmekte olan “Türkmenistan Maliye
ve Vergi Alanında İşbirliği Projesi” kapsamında “Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları” konulu bir
eğitim düzenlenmiştir. 1-5 Kasım 2010 tarihlerinde Ankara’da düzenlenen eğitime 5 Türkmen uzmanın
katılımı sağlanmıştır.
1.4.2. HUKUKSAL VE YARGISAL GELİŞİM
Afganistan
Vardak İli Hâkim ve Savcılarının Eğitimi
Vardak ili İstinaf Savcılığının talebi doğrultusunda 10 kişilik Afgan heyetinin, 25 Nisan – 03 Mayıs
2010 tarihlerinde, ülkemizdeki hukuk reformları, hukuk sistemi ve mahkemelerin işleyişi konularında
düzenlenen bir haftalık eğitim programına katılımı için gerekli uluslararası ulaşım masrafları ile
konaklama giderleri TİKA tarafından karşılanmıştır.
Kosova
Anayasa Mahkemesi'nin Kurumsal Kapasitesinin Geliştirilmesi
T.C. Anayasa Mahkemesinin Kosova Anayasa Mahkemesiyle yürütmekte olduğu işbirliği programı
kapsamında, Kosova Anayasa Mahkemesinin kurumsal kapasitesinin geliştirilmesi, mahkemede görev
yapan hâkim ve savcıların Türk meslektaşları ile tecrübe alışverişinde bulunmaları sağlanmıştır.
Ayrıca, 2010 yılı içerisinde Kosova Anayasa Mahkemesinin duruşma salonunun tadilatı ve tefrişatı
61
62
Kosova Anayasa Mahkemesi
Hâkim ve Savcı Adaylarının Eğitimi
18 – 31 Ekim 2010 tarihleri arasında Kosova Yargı Enstitüsü yöneticileri ve Kosova hâkim ve savcı
adaylarından oluşan 30 kişilik bir heyet için Türkiye Adalet Akademisi tarafından düzenlenen iki haftalık
seminer programına TİKA tarafından destek verilmiştir.
Program kapsamında Türk yargı sistemi ile insan hakları konusunda eğitimler düzenlenmiş ve yargı
kurumlarına çalışma ziyaretleri gerçekleştirilmiştir.
Kosova Hâkim ve Savcı Adayları
1.4.3. MERKEZİ VE YEREL YÖNETİMLERİN GÜÇLENDİRİLMESİ
Faaliyette bulunulan ülkelerdeki merkezi ve yerel yönetimlerin güçlendirilmesi, TİKA’nın öncelikli
çalışma alanlarından birini teşkil etmektedir. Bu kapsamda yapılan çalışmalar ağırlıklı olarak ortak
ülkelerdeki yönetim yapılarının kapasitelerini artırmaya yönelik teknik işbirliği projeleri biçiminde
olmaktadır. TİKA, bu tarz teknik işbirliği çalışmalarında, ülkemiz tecrübelerinin ortak ülkelerde bulunan
kurum ve kuruluşlara aktarılması noktasında bir köprü rolü üstlenmektedir.
Diğer yandan, merkezi ve yerel yönetimlerin güçlendirilmesine yönelik altyapı projeleri de
yürütülebilmektedir.
2010 yılı içerisinde, merkezi ve yerel yönetimlerin güçlendirilmesi alanında gerçekleştirilen projelerden
başlıcaları aşağıdaki gibidir:
Afganistan
Vardak İli Meydan-ı Şehir'de Şura Salonu, Çevre Duvarı ve Müştemilatının İnşası
ve Donanımı
Afganistan’ın Vardak ilinde yer alan Meydan-ı Şehir’in yerel yönetim binası olarak hizmet verecek olan
şura salonunun inşası 2010 yılı içerisinde tamamlanmıştır. Anılan binanın tefrişi TİKA tarafından
Tacikistan
Yasama Milli Merkezine Eğitim ve Donanım Desteği
Tacikistan Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak 2009 yılı içinde mevzuat oluşturma çabalarının tek bir
kurum tarafından koordine edilmesi amacıyla kurulan Yasama Milli Merkezi yetkililerinin talebi üzerine
söz konusu merkezin yönetici ve uzmanları ile Tacikistan Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı temsilcisinden
oluşan toplam 7 kişilik bir heyet için ülkemizde bir eğitim programı düzenlenmiştir.
Program kapsamında heyete, Cumhurbaşkanlığında, Türkiye Büyük Millet Meclisin, Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı, Başbakanlık İdareyi Geliştirme Başkanlığı, Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel
Müdürlüğü ve Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğünde, “mevzuat türleri”,
“kanun taslaklarının ve bakanlar kurulu karar taslaklarının hazırlanması ve incelenmesi”, “resmi gazete
ve kodifikasyon” ve “idari yüklerin azaltılması” konularında eğitimler verilmiştir.
Ayrıca söz konusu merkezde iki oda için mobilya ve gerekli donanım temin edilmiştir.
Arnavutluk
Kalimash Tünel Yangınları Eğitimi
Arnavutluk ve Kosova başkentlerini birbirlerine bağlayan Durres – Kukes – Morina otoyolu üzerinde
2010 yılında hizmete giren Kalimash tünelinde oluşabilecek her türlü tehlikeye anında müdahale etmekle
görevli itfaiye personeline İzmir Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı personeli tarafından 15
gün süreyle tünel yangınları konusunda eğitim verilmiştir.
Arnavutluk Kalimash Tüneli
63
64
Orta Doğu
Filistin
Emniyet Genel Müdürlüğü İşbirliğinde Gerçekleştirilen Polis Eğitimleri
TİKA, geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi, 2010 yılı içerisinde de Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından
kalkınmakta olan ülke polis teşkilatlarının güçlendirilmesine yönelik projeleri desteklemeye devam
etmiştir.
2010 yılı içerisinde bu kapsamda gerçekleştirilen 5 proje söz konusudur:
1- Uluslararası Polis Eğitim İşbirliği Projesi
2- Filistin Polis Teşkilatının Yeniden Yapılandırılması Projesi
3- Afganistan ve Orta Asya Ülkelerinde Uyuşturucu ile Mücadele Projesi
4- Uluslararası Lisansüstü Eğitim Projesi
5- Türkmenistan – Özbekistan Sınırındaki Faryap Sınır Kontrol Kapısının Güçlendirilmesi
Filistin Polis Teşkilatının Yeniden Yapılandırılması Projesi
Filistin Polis Teşkilatının yeniden yapılandırılması kapsamında, Filistinli emniyet mensuplarına yönelik
olarak;

motosikletli polis timleri temel eğitimi

bomba uzmanı temel eğitimi

polis savunma taktikleri temel eğitimi

adli mülakat teknikleri

polis savunma taktikleri temel eğitimi

motosikletli polis timleri eğitici yetiştirme

çocuk polisi temel eğitimi

polis savunma taktikleri eğitici yetiştirme

patlama sonrası olay yerinin incelenmesi

uyuşturucu suç soruşturmaları eğitimi

temel parmak izi eğitimi

ses ve konuşma incelemeleri ile DNA incelemeleri

adli balistik uzmanlığı
konularında kurslar düzenlenmiştir.
Bölgesel
Uluslararası Polis Eğitim İşbirliği Projesi
TİKA ile Polis Akademisi Başkanlığı işbirliğinde ve Emniyet Genel Müdürlüğünün ilgili dairelerinin
katılımıyla 2007–2008 döneminde başlayan Uluslararası Polis Eğitim İşbirliği Projesi, 2010 yılında
Arnavutluk, Bosna – Hersek, Kazakistan ve Pakistan’da başarı ile uygulanmıştır.
Proje ile, dost ve kardeş ülkelerin emniyet teşkilatı mensuplarına yönelik olarak; iki ülke teşkilatlarının
sahip oldukları tecrübelerin karşılıklı olarak paylaşılması, suçla mücadelede ortak bilinç geliştirme ve iki
ülke polis teşkilatlarının terminolojilerinde birlik sağlanması amacıyla hizmet içi ve uygulamalı eğitimler
verilmektedir.
Polis Eğitimleri
Polislik uygulamalarındaki uluslararası standartların yaygınlaştırılması, bölgesel güvenlik sorunlarıyla
eşgüdüm halinde mücadele anlayışının geliştirilmesi, üst düzey polis yöneticileri ve uzmanlık gerektiren
birimlerin Türk polislerince verilecek eğitimlerle polislik alanında yaşanan gelişmelerden haberdar
edilerek Polis Teşkilatlarındaki değişimlerin hızlandırılması projenin diğer amaçlarını oluşturmaktadır.
2010 yılında proje kapsamında;

Arnavutluk’tan 72 polis, “Oto Hırsızlığı ile Mücadele”, “Bilişim Suçlarıyla Mücadele”, “Çevik
Kuvvet Temel Eğitimi” kurslarına,
 Bosna – Hersek’ten 70 polis, “Bilişim Suçlarıyla Mücadele Eğitimi”, “Oto Hırsızlığı ile
Mücadele”, “Terörle Mücadele ve Terör Eylemi Önleme Eğitimi” kurslarına,
 Kazakistan’dan 93 polis, “İleri Düzey Olay Yeri İnceleme”, “Çevik Kuvvet Temel Eğitimi”,
“Soruşturma Mülakatı ve İfade Analizi Eğitimi” kurslarına,

Pakistan’dan 16 polis, “Terörle Mücadele Temel Eğitimi” kurslarına
iştirak etmiştir.
Uluslararası Genç Diplomatlar Eğitim Programı
Türkiye dostu yabancı bürokrat/diplomatların yetiştirilmesi, ülkemiz ekonomisinin tanıtımı ve
ülkemizin ekonomik ve siyasi nüfuzunun artırılması maksatlarıyla, yabancı ülkelerden genç diplomatlara
yönelik olarak düzenlenmekte olan eğitim programlarının on altıncısı, Dışişleri Bakanlığı, Dış Ticaret
Müsteşarlığı ve TİKA işbirliğinde 18 Nisan - 22 Mayıs 2010 tarihleri arasında 53 ülkeden gelen 53
diplomatın katılımıyla Ankara’da gerçekleştirilmiştir.
Özellikle Merkez Asya Cumhuriyetlerine yönelik olarak 1992 yılında başlatılan ve zaman içinde
Balkanlar, Orta Doğu, Uzak Doğu, Afrika ve Latin Amerika ülkelerini kapsayacak şekilde genişletilen
“Uluslararası Genç Diplomatlar Eğitim Programı”na 1992–2010 döneminde 77 farklı ülkeden 650’yi
aşkın diplomat katılarak eğitim görmüştür.
65
66
1.4.3. İSTATİSTİK KAPASİTESİNİN GELİŞTİRİLMESİ
Tacikistan
Devlet İstatistik Komitesinin Yeniden Yapılandırılması
Tacikistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet İstatistik Ajansının kurumsal kapasitesinin ve insan
kaynaklarının geliştirilmesini teminen, TİKA koordinasyonunda, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından eğitim ve danışmanlık desteği sağlanmaktadır. Dünya Bankası tarafından da desteklenen ve
2007 yılından bu yana devam eden proje kapsamında 2010 yılında;

yayınlarda uluslararası standartlar,

bilişim teknolojileri,

çevre istatistikleri ve nüfus sayımı
konularda eğitim verilmiştir.
Eğitim programlarına toplam 29 Tacik uzman katılmıştır.
Tacik Uzmanların Eğitimi
Türkmenistan
İstatistik Alanında İşbirliği Projesi
“Türkmenistan’da İstatistik Alanında İşbirliği Projesi” kapsamında 7-11 Haziran 2010 "Uluslararası
Sınıflamalar" konulu eğitim Aşkabat'ta; "Yıllık İş İstatistikleri" konulu eğitim 14-18 Haziran 2010
tarihlerinde Aşkabat'ta; 5-9 Temmuz 2010 "Turizm İstatistikleri" Aşkabat'ta; "Hayvansal Üretim
İstatistikleri" konulu eğitim 12-16 Temmuz 2010 ‘da Ankara'da ; 01-05 Kasım 2010’da “Uluslararası
Sosyal Sınıflamalar” Aşkabat’da; Turizm İstatistikleri, 29 Kasım – 03 Aralık 2010 Ankara’da
"Türkmenistan 2008–2010 Çalışma Programı”na istinaden 2010 yılında düzenlenen 6 eğitim sonucunda
6 Türkmen uzmana Türkiye'de TÜİK uzmanları tarafından eğitim verilirken, Türkmenistan'a gelen
toplam 8 TÜİK uzmanı tarafından toplam 119 Türkmen uzmana eğitim verilmiştir
2010 yılında İdari ve Sivil Altyapılar Sektöründe Gerçekleştirilen Bölgesel Proje ve Faaliyetlere Ülkelerden Gelen Katılımcı Sayıları
1.5. DİĞER SOSYAL HİZMETLER
1.5.1. SOSYAL HİZMETLER / İSTİHDAM
Sosyal, kültürel, ekonomik, politik vb. oluşumlar sebebiyle yaşanan göçler, çok yönlü tarafıyla
antropologlardan sosyologlara, planlayıcılardan idarecilere kadar her kesimin ilgisini çekmektedir.
Göçler, bir yandan doğrudan ülkelerin nüfusunda artma veya azalmalara sebep olmakta, bir yandan da
yaş ve cinsiyet yapısında önemli değişikliklere sebep olarak, potansiyel üretici durumundaki kesimin
toplumsal yaşamın içerisinde eritilmesine zemin hazırlamaktadır.
2010 yılı TUİK verilerine göre 500.000 civarında kaçak işçi, ülkelerinden ya yasadışı yollarla çıkış
yaparak ülkemize gelerek, ya da hiçbir sosyal güvence aramaksızın turist vizeleri ile kısa süreli olarak
istihdam edilmektedirler.
Özellikle 90’lı yıllarda büyük bir siyasi dönüşüm sürecine giren Merkez Asya’daki ülkeler, ekonomik göç
potansiyeline sahip bir yapıya bürünmüştür. Nitelikli insan göçünün alıcı ve verici ülke ekonomisine
katkısı büyük olmakla birlikte; bu konumda bulunan kesimi de istismara açık hale getirmektedir.
Konumları sebebiyle ülkelerinde işsizlik ve dolayısıyla ekonomik zorluklarla boğuşan, özellikle toplumsal
olarak daha fazla korunmaya, daha fazla ilgiye mazhar olması gereken çocuk, kadın ve engelli kesim başta
olmak üzere, meslek edindirme suretiyle işgücüne dâhil edilebilmesi, nitelikli insan gücü potansiyelinin
ülke ekonomisi içerisinde değerlendirilmesine katkı sağlamak amacıyla toplumsal farkındalık yaratılması
gerekmektedir.
TİKA tarafından 2010 yılında sosyal hizmetler / istihdam alt sektöründe gerçekleştirilen projelerin
profilinin en önemli zincirini işsizlik/istihdam amaçlı meslek edindirme kursları oluşturmuştur. Bu
amaçla meslek eğitim merkezlerine teknik malzeme alımları, kadınlara meslek edindirme amaçlı eğitim
programları düzenlenmiştir.
67
68
Nitelikli bir yaşam sürdürmekte güçlük çeken birey ve grupların; maddi, manevi ve sosyal yoksunluklarının
giderilmesi ve ihtiyaçlarının karşılanması, sosyal sorunlarının önlenmesi ve çözümlenmesine yardımcı
olunarak hayat standartlarının iyileştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla çeşitli dernek ve birliklere
destek olunmuş, yetimhane ve huzurevlerine donanım ve malzeme yardımında bulunulmuştur.
Azerbaycan
Down Sendromlu Kişiler Birliğine Destek
Azerbaycan’da faaliyet gösteren Down Sendromlu Kişiler Birliğinin talebi doğrultusunda; Adana’da
düzenlenen “5. Uluslararası Özürlü Gençler Festivali”ne 15 kişilik tiyatro grubunun katılımı
sağlanmıştır. Yine Azerbaycan Özürlüler Uluslararası İşbirliği Cemiyetinin talebiyle engelli çocuklara
meslek edindirmek, üretime katılmalarını sağlamak amacıyla dikiş makinesi ve çok fonksiyonlu spor
aletleri temin edilmiştir.
A.C. Engelliler Cemiyeti Yasamal Rayonu Şubesine Malzeme Desteği
Savaş Mağduru Ailelerin Çocuklarına Gezici Bilgisayar Kursu açılmasına yönelik bir talepte bulunan
Bölgesel İnsan Hakları ve Medya İçtimai Birliği adlı sivil toplum kuruluşuna ve Azerbaycan Engelliler
Cemiyeti Yasamal Rayonu Şubesine bilgisayar, bilgisayar masası, yazıcı vb. ekipmanlar ile ofis mobilyaları
alınmıştır.
Azerbaycan Savaş Mağduru Çocuklara Bilgisayar Kursları
Kırgızistan
Birinçi Kadam Vakfı Yetimhanesinin Donanımı
Kırgızistan’da faaliyet gösteren Birinçi Kadam Vakfının Bişkek’te hizmete açacağı yetimhane için bilgisayar
ve bilgisayar malzemeleri hibe edilmiştir. Ülke genelinde 15 ilde 700 civarında öğrenciye barınma ve
beslenme yönünde destek sağlayan vakfın, açmayı planladığı yetimhanede ilköğretim seviyesinde 45
yetim öğrenci barındırılacaktır.
Kırgız Öğrenciler
Moğolistan
4 Proje Kapsamında Donanım/Ekipman Hibesi
2010 yılında Moğolistan’a yönelik dört adet sosyal hizmetler/istihdam projesi gerçekleştirilmiştir.
Bunlardan ilki 30 kişinin barındığı Dornogobi vilayeti Gobi bölgesi Huzurevinde bakıma muhtaç
insanlara destek projesidir. Yine orta öğrenim ve üniversite öğrenimi gören yoksul öğrencileri destekleyen
Bayan Ulgi Fazilet Derneğine mobilya ve ekipman yardımında bulunulmuştur.
Bayan Ulgi vilayetinde eğitim sektöründe faaliyet gösteren Fazilet Derneği binasının tefriş
ettirilmesi için gerekli olan malzeme ekipman ve mobilya malzemeleri temin edilmiştir
25 Nolu Zihinsel Engelliler Okuluna malzeme ekipman alımı ve tadilat tamirat işi yapılarak eğitim
ortamını iyileştirmiştir.
69
70
Moğolistan Belediyeler Birliğinin, engelli vatandaşların ihtiyaçlarının belirlenmesi amacıyla yaptığı
çalışmalar sonucunda acil ihtiyaç içinde bulunan 137 vatandaş için 24 adet tekerlekli sandalye, 30 adet
dijital işitme cihazı, 80 adet mekanik işitme cihazı, 2 sırt protezi ve 1 adet özel baston satın alınarak bahsi
geçen birliğe teslim edilmiştir.
2010 yılı sosyal hizmetler ve İstihdam proje profilinde göze çarpan en önemli özellik; çocuklar, kadınlar
ve engelliler ile yetimhanelerde barınan ve geleceğin toplumsal üretim dinamikleri içerisinde etkin rol
oynayacak olan gençlerin TİKA’nın hedef kitlesini oluşturmuş olmalarıdır.
Özbekistan
2 Proje Kapsamında Donanım/Ekipman Hibesi
Özbekistan’daki Sağlam Evlat Vakfı tarafından desteklenen İşitme Engelliler Okulu ile Körler Okuluna
dil laboratuarı, 3 marangozhane ve 3 dikiş atölyesi ile 2 bilgisayar laboratuarı kurulmasını teminen,
toplam 676 öğrencinin eğitim gördüğü okullara kurs malzemeleri satın alınmıştır. Ayrıca, Özbekistan
Çalışma ve Halkı Sosyal Koruma Bakanlığının ülkede işsizlere meslek edindirilmesi ve istihdam artışının
sağlanmasına yönelik GTZ ile işbirliğinde Bilgi Danışmanlık Merkezi kurulması yönündeki çalışma
kapsamında 30 adet dikiş makinesi TİKA tarafından satın alınarak hibe edilmiştir.
İşitme Engelliler Okulu ve Körler Okulu
Tacikistan
Tacikistan’da sanayi ve hizmet sektörüne nitelikli ara eleman sağlayacak mesleki eğitim altyapısının yetersiz
olması nedeniyle, mesleki eğitim imkânından yararlanamayan ve ülkesinde iş bulmayan çok sayıda Tacik
vatandaşı yurtdışında çalışmaktadır. Ayrıca, ülkede yeterli sayıda nitelikli ara eleman bulunamadığı için
yabancı yatırımcılar da Tacikistan’a yatırım yapma konusunda tereddüde düşmektedir. Bu kapsamda,
Tacikistan’da mesleki eğitim altyapısının gelişmesine ve yoksulluğun azaltılması çalışmalarına katkıda
bulunmak amacıyla, Tacikistan Cumhuriyeti’nin sosyal konumu zayıf olan vatandaşlarına mesleki eğitim
imkânı sunmak üzere, Duşanbe şehrinde bir Mesleki Eğitim Merkezi kurulması için TİKA ile Tacikistan
Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında bir İşbirliği Protokolü imzalanmıştır.
Proje çerçevesinde, ilk aşamada, Duşanbe şehrinde bulunan Yetişkinlerin Eğitim Merkezi kompleksi
içerisinde yer alan metruk binanın onarımı yapılarak buranın turizm-otelcilik ve yapı inşaat eğitimi
verilebilecek şekilde dizayn edilmesi için inşaat çalışmaları 2010 yılı içinde başlamıştır.
Moldova
Görme Engelliler Bilgilendirme ve Rehabilitasyon Merkezi Yatakhanesinin Tefrişi
Kişinev’de görme engellilere hizmet veren tek merkez olan Görme Engelliler Bilgilendirme ve
Rehabilitasyon Merkezine ait yatakhanenin mobilya, tefrişat ve donanımı ile merkezin Moldova
makamlarınca tamamlanan %80’lik inşaatından geriye kalan %20’lik tadilatı TİKA tarafından
gerçekleştirilmiştir. Merkez, 18 Mayıs 2010 tarihinde Devlet Bakanı Sn. Faruk ÇELİK’in katılımıyla
düzenlenen tören ile hizmete girmiştir.
Rehabilitasyon Merkezi Donanımı
Ayrıca 03–06 Haziran 2010 tarihleri arasında Ankara’da Türkiye Görme Engelliler Kurulu işbirliğinde
düzenlenen "Görme Engelliler için Mesleki ve Teknik Eğitim ile Rehabilitasyon" konulu uluslararası
konferansa Görme Engelliler Derneğinden 2 yetkilinin katılımı sağlanmıştır.
71
72
Orta Doğu
Filistin
Filistin’de faaliyet gösteren Nurul Hüda Yetimler Okuluna ilave kat yaptırılarak, ekipman ihtiyacı
karşılanmıştır. Aynı okulun görme engelli 150 öğrencisinin yaz kampına katılımları sağlanmıştır. Yine
Sosyal İşler Bakanlığı Çocuk Merkezlerinin Geliştirilmesi projesi kapsamında Ramallah ve Bentlehem’de
bulunan çocuk merkezlerine ekipman yardımında bulunulmuştur.
Al Amari Yaz Kampı 160 özürlü çocuk
Zekat Komitesi Yaz kampı 600 çocuk
Nur Alayn Körler Okulu Yaz Kampı 160
Nurul Hüda Yetimler Okulu Yaz Kampları
Afrika
Gine - Bissau
Gine Bissau İslam Gençlik Federasyonuna Ekipman Desteği
Gine Bissau İslam Gençlik Federasyonunun talebi doğrultusunda, bölgede yaşamını yoksulluk içerisinde
sürdüren kadınların biçki-dikiş eğitimi almalarını sağlamak amacıyla ütü, makas, dikiş araç-gereçleri
ile tarım sektöründe kullanılmak üzere iki ayrı merkeze ikişer adet değirmen alınarak yetkililere teslim
edilmiştir. Söz konusu yardım ülkenin yoksullukla mücadelesine destek verebilmek ve ülkemizin
bölgedeki temsilini artırmak açısından önem arz etmektedir.
Senegal
3 Proje Kapsamında Donanım Ekipman Hibesi
Senegal’in demografik yapısı içerisinde, yoksulluk sınırı altında ve çok zor koşullarda yaşayan ailelerin
yaşam standartlarına olumlu katkı sağlamak amacıyla faaliyette bulunan Askeri Yetimhane Mesleki
Eğitim ve Geliştirme Merkezine ve Casamance Engelliler Eğitim Merkezine ekipman alımı yapılmıştır.
Ayrıca, Senegal’in önemli ticaret merkezlerinden Thies’de yaşayan genç kadınların özellikle terzilik
alanında eğitilerek birer meslek edinmelerinin sağlanması amacıyla mesleki araç gereç (biçki-dikiş
makina ve malzeme) desteği verilmiştir.
2010 yılında Sosyal Hizmetler / İstihdam Sektöründe Gerçekleştirilen Bölgesel Proje ve
Faaliyetlere Ülkelerden Gelen Katılımcı Sayıları
1.5.2. KÜLTÜREL İŞBİRLİĞİ
Tüm farklı kültür gruplarının geçmiş, bugün ve gelecek arasında kurdukları köprüyü simgeleyen ortak
tarih ve kültürel değerlerimizi oluşturan kültürel mirasımız, nesilden nesile korunması ve yaşatılması
gereken bir olgudur. Dolayısıyla, toplumlar ve kültürler arasındaki ilişkilerin diyalog ve duygudaşlık
bağlamında sürdürülebilmesi önem arz etmektedir.
Çok kültürlü bir dünyadaki etkileşim ve öğrenme süreçlerinin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi,
kültürlerarası diyalog, işbirliği ve karşılıklı anlayışı besleyecek araçların geliştirilmesi dünya barışının
sağlanması açısından hayati düzeyde önem taşımaktadır. Bu anlamda TİKA faaliyet alanında yer alan
coğrafyada, ortak tarih ve kültürel varlıklarımızın korunması, Türkçenin kullanılmasının bu coğrafyada
yaygınlaştırılması, kültürel ilişkilerin geliştirilmesi, enformasyon, tanıtım ve yayın faaliyetleri ile
bilgilenmenin sağlanması kapsamında çok çeşitli ve etkili projeleri hayata geçirmektedir.
Bu kapsamda desteklenen çok sayıda etkinlik ve oluşumdan birkaçı aşağıda yer almaktadır:
73
74
Arnavutluk
3. Uluslararası Balkan Kongresi
Balkan ülkelerinin kalkınmasında, demokratikleşmesinde ve barışın tesisinde oldukça önemli roller
üstlenen düşünce kuruluşları ve STK'lar arasında bir platform oluşturarak, bölgesel işbirliği sürecine
önemli katkı sağlamayı amaçlayan 3. Uluslararası Balkan Kongresi, Tekirdağ’da düzenlenmiştir.
Türk-Asya Stratejik Araştırmaları Merkezi işbirliğinde düzenlenen Kongre’ye Arnavutluk’tan katılım
sağlanmıştır.
Bosna - Hersek
Srebrenitsa Anma Etkinlikleri
Bosna-Hersek’te yaşanan Srebrenitsa Katliamı, 15. yılında da yoğun bir kalabalıkla anılmıştır. Toplam
775 ile en çok kurbana ulaşılan yıl olması sebebiyle ayrı bir önem taşıyan bu yılki anma etkinliklerine,
Başbakanımız Sn. Recep Tayyip ERDOĞAN başkanlığında üst düzey Türk bakan ve yetkililer katılmıştır.
Karadağ
Karadağ Türk Dostluk Grubu Sempozyumu
Karadağ’da faaliyet gösteren Karadağ-Türk Dostluk Derneği işbirliğiyle düzenlenen “Sırnoyeviç
Hanedanı ve İskenderbeg Sırnoyeviç” konulu uluslararası sempozyum Karadağ’da gerçekleştirilmiştir.
Sempozyumda Karadağ tarihi için büyük önem taşıyan Sırnoyeviç (Karaoğlu) Hanedanı ve Karadağ’ın
Osmanlılar tarafından fethinden sonraki Müslüman Sancak Beyi İskenderbeg Sırnoyeviç ile ilgili
bildiriler sunulmuştur.
Orta Doğu
Irak
1. Uluslararası Selçuklu Sempozyumu
Günümüzde Anadolu’dan Kafkasya’ya, İran’a, Türkistan’a, Suudi Arabistan’a, Yemen’e ve Mısır’a
kadar uzanan coğrafyadaki Selçuklu medeniyet mirasının günümüze taşınması, söz konusu ülkelerin
medeniyete katkılarını ortaya koymak bakımından önemlidir. Bugüne kadar bilinmeyen veya az bilinen
Selçuklu medeniyet mirasının tespit edilerek bilim âlemine sunulmasını ve tartışılmasını amaç edinen
1. Uluslararası Selçuklu Sempozyumu 24–30 Ekim 2010 tarihleri arasında Kayseri'de düzenlenmiştir.
Erciyes Üniversitesi Türk Dünyası Araştırma Merkezi işbirliğinde düzenlenen ve 330 bilim insanının
katıldığı sempozyuma Irak’tan 28 bilim insanının katılımı sağlanmıştır.
Bölgesel
18. Uluslararası Hazar Şiir Akşamları
Elazığ Eğitim, Kültür, Sanat, Araştırma, Tanıtma ve Hizmet Vakfı (ELESKAV) tarafından her yıl
geleneksel olarak Türk Dünyası şair ve yazarlarının buluşarak kaynaştıkları, seslerini dünyaya duyurdukları
bir faaliyet halini alan Hazar Şiir Akşamları, bu yıl da 10–13 Haziran 2010 tarihleri arasında Elazığ’da
gerçekleştirilmiştir. Etkinliğe davet edilen şair ve yazarların katılımları TİKA tarafından sağlanmıştır.
Balkan Ülkeleri Arşiv Kaynaklarında Edirne Sempozyumu
Arşivler, tarihin gerçekler ışığında yazılması ve yeniden yorumlanması açısından önem taşımaktadır.
Bu noktadan hareketle Trakya Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı işbirliğiyle
21–23 Ekim 2010 tarihleri arasında Edirne’de “Balkan Ülkeleri Arşiv Kaynaklarında Edirne” konulu
uluslararası bir sempozyum düzenlenmiştir.
Edirne’nin arşivlerdeki yerini ve tarihi süreç içerisinde Balkanlar üzerindeki etkilerini bütün yönleriyle
ele alarak tartışmayı amaçlayan sempozyum, TİKA desteği ile gerçekleştirilmiştir.
75
76
1.5.3. RESTORASYON PROJELERİ
İnsanın kimliğini belirleyen en önemli unsurların başında kişinin hangi milletten olduğu gelir. Bir
milletin kültürüne ve tarihine bağlılığı, o milletin milli birlik ve beraberliğini güçlendirir. Ekonomik
ve ticari açılardan sıkıntı yaşayan gelişmekte olan ülkelerde, tarihi mirasların yaşatılması konusunda
kaynak ayrılması bir taraftan imkânsız olabilmekte, ancak bu konuda halkın talepleri ve istekleri de
bir o kadar çok olmaktadır. Diğer taraftan söz konusu ülkelerde tarihi eserleri orijinaline uygun restore
edebilecek yetişmiş insan kaynağı bulabilmek de bir o kadar güçtür.
2008 yılında çıkan Başbakanlık Genelgesi ile Yurtdışındaki Kültür Varlıklarımızın Restorasyonu ile ilgili
olarak yürütülecek çalışmalarda, strateji geliştirme, restorasyon faaliyetlerini yönlendirme kamu kurum
ve kuruluşları ile sivil toplum kuruluşları arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlama görevi TİKA’ya
verilmiştir.
Bu çerçevede gelişmekte olan ülkelerde restorasyon çalışmaları 2008 yılından itibaren hız kazanmıştır.
Afganistan
Hoca Bahauddin Veled Medresesi (Mevlana Evi) Restorasyonu Fizibilite Çalışması
Mevlana Celalledin-i Belhi Hazretleri, Afganistan’ın Mezar-ı Şerif ili Hoca Golak köyünde babası Hoca
Bahauddin’e ait medrese evde doğmuştur. Anılan medreseye ait olduğu kabul edilen mevcut yapılara
halk tarafından hala büyük saygı gösterilmektedir. Anılan yapılar şu anda yıkık halde bulunmaktadır.
İki ülke arasındaki en büyük kültürel köprü olan ve tüm dünya tarafından büyük saygı gösterilen Hz.
Mevlana’nın doğduğu bu evin restorasyonunu ve kapsamlı çevre düzenlemesi Afganistan’ın yeniden imarı
kapsamında, uluslararası platformdaki çalışmalar dâhilinde, Dışişleri Bakanlığımızca ayrılan Afganistan
İmar Fonu’ndan finanse edilerek TİKA Başkanlığınca gerçekleştirilecektir.
Konuya ilişkin ön fizibilite çalışmaları gerçekleştirilmiş olup, binaların dış etkenlere karşı korunması
ve bina yıkıntılarının yer aldığı alanın çevre duvarı ile çevrilmesi, sema alanı, şadırvan, küçük bir cami,
hediyelik eşya ve kitap satış reyonu, derin su kuyusu açılması ve müştemilatı ile çevrenin aydınlatılmasının
sağlanması ile birlikte binaların bulunduğu bölgeye yaklaşık 2-2,5 km’lik stabilize yolun asfaltlanması
hedeflenmektedir
Mevlana Evi
Diğer taraftan, Sultan’ül Ulema Bahaüddin Veled Medresesinin restorasyonu ve çevre düzenlemesi
projesi de Afganistan’da devam eden diğer bir projedir.
Moğolistan
Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığı Uzmanlarının Restorasyon Konusunda Eğitimi
Moğolistan Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığı işbirliğinde yürütülen Moğolistan’daki Türk Anıtları
Projesi’nin (MOTAP) restorasyon çalışmalarında görevli, Kültürel Miras Merkezinden 2 uzmanın 6
ay süreyle İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Taşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım
Bölümünde eğitim almaları sağlanmıştır.
Arnavutluk
TİKA ile Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanlarından oluşan uzman bir heyet, 2009 yılında tüm
Arnavutluk’ta incelemelerde bulunmuş ve restore edilebilir eserleri tespit etmiştir. Anılan eserlerin
projelendirilmesi ve restorasyonu ile ilgili Protokol, 2010 yılı Şubat ayında TİKA, A.C. Turizm Kültür
Gençlik ve Spor Bakanlığı, A.C. Tarihi Eserler Enstitüsü ile A.C. Müslüman Cemiyeti arasında
imzalanmıştır.
Bu çerçevede, Arnavutlukta tespit edilen aşağıdaki 12 camiden 5 tanesinin restorasyon projesi ihaleleri
yapılmış ve çalışmalar başlatılmıştır.

Elbasan Hünkar Camii

Elbasan Nazire Camii

Korça İmrahorlu İlyas Bey Camii

İşkodra Kurşunlu Camii

Girokastra Pazar Camii

Girokastra Dunavat Camii

Vlora Muradiye Camii

Preze Kale Camii

Kruja Murad Bey Camii

Berat Bekarlar Camii

Berat Sultan II. Bayezid Camii

Berat Kurşunlu Camii
Berat Bekarlar Camii
Preze Kale Camii
Elbasan Nazire Camii
İşkodra Kurşunlu Camii
77
78
Bosna - Hersek
Tarihi Sokullu Mehmet Paşa (Drina) Köprüsünün Restorasyonu
1571–1577 yılları arasında Sokullu Mehmet Paşa tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan Vişegrad Sokullu
Mehmet Paşa Köprüsü, 2007 yılında Yeni Zelanda’da yapılan 31. Dünya Mirası Komitesi toplantısında
Dünya Miras Listesi’ne kaydedilmiştir.
Uzmanların yaptıkları inceleme sonucu köprünün ayaklarında hasar oluştuğu tespit edilmiş, bu
çerçevede, hidrolojik etüd ve topografik harita yapımı gerçekleştirilmiştir. TİKA, Vişegrad Belediyesi
ve Bosna Hersek Milli Anıtları Koruma Kurulu arasında 2007 tarihinde bir protokol imzalanmış olup,
köprünün rölöve ve restorasyon çizim projeleri 2009 Kasım ayı sonunda tamamlanmıştır. Restorasyon
çalışmaları halen devam etmektedir.
Sokullu Mehmet Paşa (Drina) Köprüsü
Banya-Luka Ferhadiye Camiinin Rekonstrüksiyonu
Ferhadiye Camii, Bosna Sancak Beyi Ferhad Paşa adına 1579 tarihinde Mimar Sinan'ın adı bilinmeyen
bir öğrencisi tarafından yapılmıştır. Klasik dönem Osmanlı mimarisinin özelliklerini yansıtan cami,
1993 yılında, Banyaluka'daki diğer camiler gibi, savaş zamanında yıkılmış ve sahası buldozerlerle
temizlenmiştir.
Bombalanan Ferhadiye Camiinin rekonstrüksiyon yapımına TİKA tarafından başlanmıştır.
1941 yılında Ferhadiye Camii
Kosgi Mehmet Pasa Camiinin Restorasyonu
1619 yılında Kosgi Mehmet Paşa tarafından yaptırılan Kosgi Mehmet Paşa Camii, Mostar şehrinin
en ünlü anıtları arasında yer almaktadır. Savaş sırasında hasar gören cami, 1999 yılında T.C. Kültür
Bakanlığı tarafından restore edilmiştir. Aradan geçen 10 yılın ardından eksik kalan işlerin tamamlanması
amacıyla 2009 yılı Kasım ayı içerisinde uzmanlarca yerinde inceleme yapılmıştır.
Projelendirme
çalışmaları devam etmektedir.
Maglay Kurşunlu Camiinin Restorasyonu
Osmanlı mimarisinin güzel örneklerinden biri olan Bosna-Hersek’teki Kurşunlu Camii, 1560’ta Kalavun
Yusuf Paşa tarafından yaptırılmıştır. Osmanlı Dönemi’nden kalma bu önemli eser, Bosna-Hersek’te
ulusal anıt olarak kabul edilmektedir. 2009 yılında Bosna-Hersek Ulusal Anıtları Koruma Komisyonu,
Bosna-Hersek Kültür ve Spor Bakanlığı Federal Ulusal Anıtları Koruma Kurumu ile restorasyon işleri
için işbirliği protokolü imzalanmıştır.
Kurşunlu Camii onarımı için Vakıflar Genel Müdürlüğü ve TİKA tarafından yaklaşık maliyet çalışması
ve ihale dokümanının hazırlanması çalışmaları tamamlanmıştır. 2010 yılı Ocak ayında başlatılan
restorasyon çalışmaları halen devam etmektedir.
Maglaj Kursumlıja Camii
Sanski Most Musalla Restorasyonu
Bosna-Hersek’te Una-Sana kantonu Donji Kamengrad Sanski Most belediyesinde bulunan Musalla, Fatih
Sultan Mehmet’in burada son cuma namazını kıldırdığı yer olması itibariyle tarihi önemi haizdir. Her yıl
bu mekânda Temmuz ayının ilk cuması, fetih şenlikleri yapılmaktadır. Donji Kamengrad’da bulunan ve
taş mihrap, minber ve dört ahşap sütun üzerine kurulu kubbeden oluşan Musalla, Balkanlarda ilk halini
muhafaza etmesi itibariyle tektir. Musallanın çevresindeki duvarın onarımı ile çevre düzenlemesi TİKA
tarafından yapılmış olup, mihrabının onarım ve restorasyonu çalışmaları devam etmektedir.
Sanski Most Musalla
79
80
Bulgaristan
Razgrad Makbul İbrahim Paşa Camiinin Restorasyonu
1616 yılında inşa edilen Razgrad Makbul İbrahim Paşa Camii, Bulgarsitan’ın en büyük 3. camisi olup
Osmanlı’nın en güzel klasik eserleri arasında yer almaktadır. Razgrad şehir merkezinde Makbul/Maktul
İbrahim Paşa adına inşa edilmiş olan caminin restorasyonu ihalesi 2009 yılında yapılmıştır. Bulgaristan
tarafınca verilecek izinlerin beklenmesi nedeniyle gecikmeler yaşanmakta olup, işi gerçekleştiren firmaya
ek süre verilmesi kararlaştırılmıştır. Çalışmalar devam etmektedir.
Banyobaşı Camiinin Restorasyonu
1566–1567 yılında Kadı Seyfullah tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan ve Osmanlı mimarisinin
bütün özelliklerini bünyesinde taşıyan Banyobaşı Camii, Sofya’nın merkezindeki Cumhurbaşkanlığı,
Başbakanlık ve Meclis binasına yaklaşık 100 metre uzaklıktadır.
Söz konusu caminin restorasyonuna 2010 yılında başlamış olup, çalışmalar devam etmektedir.
Banyobaşı Camii
Karadağ
Tuzi Osmanlı Mezarlığı ve Nizam Camiinin Restorasyonu
Karadağ'ın başkenti Podgoritsa'nın ilçesi Tuzi’de bulunan ve 1931 yılında Kadir Gecesi kılınan teravih
namazının ardından kapatılan Nizam Camii, 2. Dünya Savaşı yıllarında hasar görerek yıkılmıştır.
Halk arasında Sultan Mehmet Camii olarak da bilinen ve bir bölümü zamanında mektep olarak da hizmet
veren Nizam Camii ile çevresinde bulunan Tuzi Osmanlı Mezarlığının yeniden yapılması bölge insanı
için önem arz edegelmiştir. Karadağ Müslümanlarının inanışına göre Podgoritsa (Osmanlı kayıtlarında
Tepedöven) şehrinin kurucusu olan Fatih Sultan Mehmet’in bölgede şehit olan askerleri, Tuzi’deki
mevcut mezarlık alanına defnedilmişlerdir. Bu sebeple burası halk arasında bir kutsiyet kazanmıştır.
Bölgedeki Osmanlı hâkimiyeti boyunca eşkıyalarla mücadelede şehit olan askerler ile sonraki yıllarda
Karadağ’ın güvenliğini sağlamak üzere mezarlığın hemen yanına inşa edilen kışlada görev yapan ve 1911
yılında Tuzi’de meydana gelen kolera salgınında şehit olan askerler de bu mezarlığa defnedilmiştir.
2000 yılında bölgede yaşayan Müslümanların Nizam Camiini, yeniden eski haline getirilmeye uğraştığı
ancak maddi yetersizlikler yüzünden çalışmaların durduğu bilinmektedir. Karadağlı Müslümanların
kutsiyet atfettiği bu önemli cami ve mezarlığın restorasyonu TİKA tarafından gerçekleştirilmiştir.
Kosova
Priştine Fatih Camiinin Restorasyonu
Kosova'da bulunan 800 camiden biri olan ve Fatih Sultan Mehmet'in 1461'de yaptırdığı Fatih Camiinin
restorasyonu 2010 yılında tamamlanmıştır.
Fatih Camii, Kosova’nın en eski camisidir. Priştine halkı, Fatih Camiine “Camii Kebir” (Büyük Cami)
veya Sultan Camii de demektedir. Caminin kubbesi 1960’lı yıllarda bir onarım geçirmiştir. Bu onarımda
caminin kubbe kurşunları değiştirilmiştir.
Priştine’nin eski kent merkezinde bulunan ve 18. yüzyıldan kalan resim süslemeleriyle ünlü olan caminin
açılışı Kosova Başbakanı Sn. Haşim TAÇİ ve Başbakanımız Sn. Recep Tayyip ERDOĞAN tarafından
yapılmıştır.
Priştine Fatih Camii
Prizren Sinan Paşa Camiinin Restorasyonu
Osmanlı döneminden kalan tarihi eserlerden olan Prizren Sinan Paşa Camiinin restorasyon ve çevre
düzenlemesi projesi aslına uygun bir biçimde 2007 yılından bu yana sürdürülmektedir.
Sinan Paşa Camii
81
82
Sultan Murat Türbesi Selamlık Binası Kültür ve Tanıtım Evinin Restorasyonu
Kosova’da bulunan Sultan Murat Türbesi, 1. Kosova Savaşı’nda Sultan Murat Hüdavendigar’ın şehit
olması üzerine Klasik Osmanlı Mimarisi’nin karakteristiğini yansıtacak biçimde inşa edilmiştir. Osmanlı
Devleti’nin 1912 yılında Balkanlardan çekilmesiyle bakımsız kalan Sultan Murat Türbesi Selamlık
Binası 2004 yılında Türkiye Diyanet Vakfı tarafından restore edilerek misafirhane olarak düzenlenmiştir.
TİKA tarafından 2009 yılında tekrar restorasyonuna başlanan Selamlık Binası, Sultan Murat Türbesini
ziyaret edenlerin Osmanlı Medeniyeti hakkında bilgi edinebilecekleri bir tanıtım ve kültür evine
dönüştürülmüştür. Sultan Murat Türbesi Selamlık Binası Kültür ve Tanıtım Evinin açılışı Kosova
Başbakanı Sn. Haşim TAÇİ ve Başbakanımız Sn. Recep Tayyip ERDOĞAN tarafından 2010 yılında
yapılmıştır.
Sultan Murat Türbesi Selamlık Binası Kültür ve Tanıtım Evi
Makedonya
Üsküp Mustafa Paşa Camiinin Restorasyonu
Üsküp Kalesinin doğu eteklerinde, şehre hâkim bir tepede inşa edilmiş olan Mustafa Paşa Camii,
günümüzde mevcut konumu itibariyle şehirdeki en ihtişamlı Osmanlı eserlerinden biridir. 15. yüzyılda
Sultan 2. Beyazıt zamanında yaptırılan ve bölgede sosyo-kültürel bağların kuvvetlendirilmesine katkı
sağlayacak Üsküp Mustafa Paşa Camii restorasyonu 2007 – 2010 yılları arasında gerçekleştirilmiştir.
Çevre düzenlemesi ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.
Üsküp Mustafa Paşa Camii
Gostivar Saat Kulesinin Işıklandırılması
Gostivar şehrinin sembolü olan Saat Kulesi 1566 yılında inşaat edilmiştir. Kule, mimari - sanat
özeliklerini bugüne kadar korumuş olup şehrin merkezinde Saat Caminin yanı başında yer almaktadır.
Belediye, yerel şirketlerin çabaları ile Saat Kulesinin onarılmasına yönelik dış cephe temizliği ve çevre
düzenlenmesi çalışmalarını yapmış olup, kulenin profesyonel bir biçimde aydınlatılması TİKA tarafından
sağlanmıştır.
Gostivar Osmanlı Saat Kulesi
Sırbistan
Belgrad Şeyh Mustafa Türbesinin Restorasyonu
Şeyh Mustafa Türbesi; Belgrad Kalesinin aşağı tarafına 1783 – 1784 yıllarında altıgen 62 m2 zemin
üzerine planlı olarak kesme taştan inşa edilmiştir. İçten kubbe ile örtülü yapının, dıştan kubbe kasnağı
yüksek ve geniş tutulmuştur. Dört pencere, bir kapı ve bir mihrabiyeden oluşmaktadır. İçinde geç tarihli
bir sanduka da bulunan Türbenin mezar taşı orijinaldir. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Vakıflar Genel
Müdürlüğü işbirliğinde 2007 yılında projelendirme işleri başlatılan Türbenin restorasyonuna 2011
yılında başlanacaktır.
Orta Doğu
Lübnan
Trablusşam Mevlevihanesinin Restorasyonu
Trablusşam Mevlevihanesi, Lübnan’ın kuzeyinde yer alan ve eskiden hac yolu üzerinde önemli bir
Osmanlı şehri olan Trablusşam’da, 1620 yılında kurulmuştur. Oldukça harap durumda olan yapının
semahane, türbe, haremlik, selâmlık kısımları ve kısmen derviş hücreleri günümüze kadar gelmiştir.
Veled Çelebi, Mevlevihanenin kurucusu olarak Mervî Ahmed Dede’yi gösterir. Tarihi boyunca birçok
ünlü seyyah ve ilim adamı burayı ziyaret etmiştir.
Trablusşam Mevlevihanesinin restorasyon çalışmaları 2010 yılı sonu itibariyle tamamlanma aşamasına
gelmiştir. 2011 yılında kabulü yapılacaktır.
83
84
Suriye
Şam Süleymaniye Külliyesinin Restorasyonu
Suriye'nin başkenti Şam'da bulunan ve Mimar Sinan’ın eseri olan Süleymaniye Külliyesinin restorasyonu
projesinin ikinci aşamasına geçilmiştir. İlk aşamada külliyenin çeşitli noktalarına Bilgi İzleme Sistemi
yerleştirilmiştir. Özellikle kubbe ve duvarlarda oluşan hasar tespit edilmiştir. Üçüncü aşamada ise
restorasyon ekibi fiili restorasyona başlayacaktır. 7.000 m2’lik alan üzerinde bulunan Süleymaniye
Camii, Selimiye Medresesi, imarethane ve arasta olmak üzere 4 bölümden oluşan külliyenin en hasarlı
kısmını cami oluşturmaktadır. Kubbesi çökme tehlikesi ile karşı karşıya bulunan Süleymaniye Camiinin
restorasyon çalışmaları devam etmektedir.
Şam Süleymaniye Külliyesi
Afrika
Sudan
Suakin'de Bulunan Osmanlı Gümrük Binası ve 2 Adet Caminin Restorasyonu
Osmanlı döneminde Kızıldeniz’deki dört önemli limandan biri olan Suakin Adası, Port Sudan Limanının
yapılması ile birlikte eski önemini yitirmiş, denizden çıkarılan mercan kayalıklarından inşa edilen binalar
zamanla yıpranarak kullanılmaz hale gelmiştir. Adada bulunan 250’nin üzerinde bina halen kullanılamaz
durumdadır. Tarihsel öneminin yanı sıra harika bir doğal güzelliğe sahip olan adanın Dünya Kültür
Mirası’na alınması için UNESCO nezdinde çeşitli çalışmalar gündemdedir.
Suakin Adası’nda Osmanlı tarafından gümrük binası olarak kullanılan binanın ve iki caminin
restorasyonuna yönelik olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi işbirliğinde
çalışmalar devam etmektedir.
Söz konusu işin ihalesi 2010 Aralık ayında gerçekleştirilmiştir.
Suakin Limanı
85
86
2. EKONOMİK ALTYAPILARIN GELİŞTİRİLMESİ
2.1. ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA
Afganistan
Kabil Şehir İçi Yol Yapımı
Afganistan’ın uzun dönem hedefleri içerisinde savaş sebebiyle büyük zarara uğrayan altyapıların
yeniden inşası yer almaktadır. Ekonomik yetersizlikler özellikle Kabil’de altyapı çalışmalarına imkân
vermemektedir. Bu kapsamda Kabil’de şehir içi yollarının asfaltlanması ve köprülü kavşak yapımı
projeleri geliştirilmiştir. Proje kapsamında yolların asfaltlanmasına 2009 yılında başlanmış olup yolların
yerleri ve uzunlukları aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Proje kapsamında şehir içi yolların asfaltlanması
ile köprülü kavşak yapımı işlerinin 2011 yılında tamamlanması hedeflenmektedir. Asfaltlama ve köprülü
kavşak Kabil’in en önemli merkezlerinde yapılmakta olup kavşaktan günde yaklaşık 1,5 milyon insan
yararlanacaktır. Proje şehrin daha modern görünmesine ve trafik akışının daha hızlı sağlanmasına olanak
verecektir. Projede Kabil Belediyesi ile işbirliği yapılmaktadır.
TİKA Tarafından Yapılmakta Olan Kabil Şehir İçi Yolları
YOL
De Afganan Yolu Projesi
AÇIKLAMA
uzunluk: 3.15km, en:28m (asfalt kısmı)
uzunluk: 910m, en:6.5m
Baraki Caddesi - De Kepak Kavşağı Arasındaki Yol
4. Polis Karakolu - Badambagh (Market Caddesi)
Taimani Caddesi - Naswan Afgan - Türk Lisesi Yolu
Hisse Dovum Şirpu Cami - Taimani Caddesi
Mırvays Medanı Köprülü Kavşağ - Dorulaman Sarayı Yolu
Köprülü Kavşak
Kamp Doğan Yolu
en: 60m. uzunluk:3.6km
en: 40m. uzunluk: 1.52km
en: 10m. uzunluk: 649m
uzunluk: 1.34km
en: 10m uzunluk: 1.17km.

De Afganan – Baraki – Nadirye Lisesi yolunun asfaltlanmasına 2009 yılında başlatılmış, çalışmalar 2010
yılı Mayıs ayında tamamlanmıştır.

Baraki Caddesi – De Kepak Kavşağı arasındaki yolun uygulama projeleri hazır olup, Kabil Belediyesi
tarafından yıkım çalışmaları devam etmektedir.

Polis Karakolu – Badambagh, Market Caddesi’nin uygulama projeleri hazır olup, Kabil Belediyesi
tarafından yıkım çalışmaları devam etmektedir.

Taimani Caddesi – Naswan Afgan – Türk Lisesi yolu ve Hisse Dovum Şirpu Camii – Taimani Caddesi
yolların asfaltlanması projesinin yapımına 2010 yılı Temmuz ayında başlanılmıştır.

Mırvays Medanı Köprülü Kavşağı – Darulaman Sarayı Caddesi yolunun Kabil Belediyesi tarafından
kamulaştırma çalışmaları yapılmaktadır.

Mirwais Meydanı – Darulaman Sarayı Arası Köprülü Kavşak projesine 2010 yılı Mayıs ayında başlamıştır.

Kamp Doğan Yolu tamamlanmıştır.
De Afganan-Baraki- Nadirye Lisesi Yolu
Kamp Doğan Yolu
Taimani Caddesi - Naswan Afgan- Türk Lisesi Yolu Ve Hisse Dovum Şirpu Cami- Taimani Caddesi
Gürcistan
Mollaoğlu Köyü Köprü Yapımı
Gürcistan Marneuli ilçesi Sadaklı bölgesi Mollaoğlu köyünde derenin köyü ikiye bölmesi sebebiyle
karşıya geçişlerde sıkıntılar yaşanmakta ve acil durumlarda ulaşım sağlanamamaktadır. Düzenli geçişlerin
yapılamadığı, suların yükseldiği zamanlarda köy halkının geçişinin hiçbir şekilde sağlanamadığı köye
köprü yaptırılmış ve köy halkı büyük bir sıkıntıdan kurtarılmıştır.
Karadağ
Berane Kenti Petnjica Köyü Yolunun Yapımı
Berane Askeri Havaalanının Sivil Havacılığa Açılması Kapsamında Fizibilite Çalışması
Karadağ Hükümeti; Sancak bölgesinde bulunan Berane Askeri Havaalanının sivil havacılığa açılması
konusunda yapılacak ön fizibilite çalışmaları için ülkemizden teknik destek istemiştir. Bu amaçla;
Ulaştırma Bakanlığı Limanlar, Demiryolları ve Havaalanları Genel Müdürlüğünden 7 kişilik bir teknik
heyet 14–20 Haziran 2010 tarihleri arasında anılan ülkede fizibilite çalışmalarını yapmışlar ve raporlarını
hazırlamışlardır.
Karadağ'ın Sancak bölgesi şehirlerinden Berane'nin Petnjica köyünde 300 mt’lik yol TİKA tarafından
yaptırılmıştır.
Afrika
Etiyopya
Etiyopya Yol Otoritesi Personelinin Eğitimi
Etiyopya Addis Ababa’da Yol Otoritesi personeline yol üstyapı, üstyapıdaki yol bakımı ve onarımı,
zeminde oluşan hareketler ile yolların yerinde incelenmesi konularında 10–21 Mayıs 2010 tarihleri
arasında yerinde eğitim verilmiştir.
87
88
2.2. İLETİŞİM ALTYAPILARININ GELİŞTİRİLMESİ
Afganistan
Afganistan TV Personelinin Eğitimi
Afganistan’ın yeniden imarı kapsamında desteklenen Radyo Televizyon Kurumunun modernizasyonu
ve yeniden yapılandırılması kapsamında temin edilen stüdyo ve yayın teknik ekipmanlarının montajı
tamamlanmıştır.
Söz konusu ekipmanların etkili bir şekilde kullanılabilmesi için Radyo Televizyon Kurumundan 4 kişiye
Süleyman Demirel Üniversitesinde eğitim verilmesi sağlanmıştır.
Vardak Milli Radyosu Personelinin Eğitimi
Afganistan’ın yeniden imarı kapsamında Vardak ilinde yayın yapması planlanan FM radyo istasyonunun
stüdyo ve yayın sistemlerinin montajı tamamlanarak, imzalanan devir protokolü ile radyo istasyonu
Vardak Valiliğine devredilmiştir.
Vardak’ta kurulan FM radyo istasyonunun etkili bir şekilde faaliyete geçebilmesi için radyo işletmesi,
müzik ve haber programlarının yapımı konusunda 5 kişiye Süleyman Demirel Üniversitesi RadyoTelevizyon Araştırma ve Uygulama Merkezi bünyesinde faaliyet gösteren Radyo SDÜ’de eğitim verilmesi
sağlanmıştır.
Afganistan Vardak Milli Radyosu Personelinin Eğitimi Rah Farda Televizyonu Personelinin Eğitimi ve Ekipman Yardımı
Kabil’de RAİ-Farda Television Network şirketine bağlı olarak yayın yapan Farda Televizyonunun
altyapısının güçlendirilmesi ve kapsama alanının genişletilmesi amacıyla ihtiyaç duyulan teknik
ekipmanlar Afganistan’a ulaştırılmış ve montajları yapılmıştır.
Proje kapsamında Farda TV’nin yayınlarının Türksat 2 A uydusundan yayınlanması için Türksat A.Ş.
den 3 Mhz yer kiralanması sağlanmıştır.
Azerbaycan
TRT TV Yayınlarının Azerbaycan’da Karasal Vericiler ile Yayımlanması
Azerbaycan Cumhuriyeti Haberleşme ve Enformasyon Teknolojileri Bakanlığına bağlı Radyo Televizyon
Yayınları ve Uydu İletişim Üretim Birliğine Nügedi, Lerik, Gülüstian ve Poylu’da TV verici ve antenler
için yer tahsis kirası, Bakü, Gence ve Danacı’da TV vericileri için yer tahsisi ücreti ile birlikte ortak anten
kullanımı ve 7 vericinin enerji harcamaları için destek verilmiştir.
Gürcistan
Kafdağı'ndan Ezgiler adlı TV Programının Desteklenmesi
“Kafdağı’ndan Ezgiler” adlı TV programının çekimleri 22–30 Mayıs 2010 tarihleri arasında
Gürcistan’da yapılmıştır. Gürcistan’ın tarihini, kültürünü ve müziğini tanıtan programın yapımı için
destek sağlanmıştır.
Kazakistan
Ahıska Gazetesine Teknik Ekipman Yardımı
Dünya Ahıska Türkleri ve Kazakistan Türk Milli Merkezi tarafından desteklenen Ahıska Gazetesine
teknik ekipman desteği verilmiştir. Türkçe, Kazakça ve Rusça haftalık yayınlanan gazetede 15 kişi
çalışmaktadır.
Kırgızistan
Kırgızistan Milli Televizyonu ve Radyo Kurumu Genel Müdürlüğü Uzmanlarının
Eğitimi
Kırgızistan Milli Televizyonu ve Radyo Kurumu Genel Müdürlüğü uzmanlarına eğitim sağlanmıştır.
Özbekistan
Özbek Basın Mensuplarının Eğitimi
TRT Avaz Koordinatörlüğü tarafından Özbekistan Dışişleri Bakanlığına bağlı Jahon Haber Ajansı,
Özbekistan Milli Televizyon Kurumu, Özbekistan Ulusal Haber Ajansı (UZA) çalışanlarından 5 kişiye
Türkiye’de uygulamalı eğitim verilmiştir.
Tacikistan
HOVAR Milli Haber Ajansının Desteklenmesi
Tacikistan’ın resmi haber ajansı olan HOVAR Milli Haber Ajansının gelişen enformasyon teknolojilerine
uyum sağlamasını desteklemek amacıyla TİKA tarafından ekipman yardımında bulunulmuş, bu
kapsamda internet bağlantısı sağlanmış, web sitesi için tercüman görevlendirilmiştir.
89
90
Türkmenistan
Türkmenistan Radyo TV Kurumu Kapasite Geliştirme Programı
Türkmenistan’ın bağımsızlığının ilanından sonra kurulan Türkmenistan Devlet Televizyon ve Radyo
Kurumu, “Altın Asır”, “Miras”, “Yaşlık”, “Türkmenistan” ve “Türkmen Avazı” isimleri altında 5
adet televizyon kanalı ile faaliyetlerini sürdürmektedir. Türkmenistan devlet televizyon kanallarının
çağın gereksinimlerini karşılayacak düzeye getirilmesi amacıyla Türkmenistan Devlet Televizyon ve
Radyo Kurumuna bağlı TV kanallarında çalışan idari ve teknik personele 2010 yılında ülkemizde ve
Türkmenistan’da kapsamlı teknik ve idari eğitimler verilmiştir.
Arnavutluk
Tiran Devlet Radyosuna (RTSH) Stüdyo Kurulumu
Eski yayın stüdyosu 1963 yılında Çin tarafından kurulan Tiran Devlet Radyosuna (RTSH) dijital bir
yayın stüdyosu kurulumu gerçekleştirilmiştir.
Bosna - Hersek
Drevni List Gazetesine Basım Desteği
Boşnak ve Hırvat toplumları arasındaki ilişkilerin geliştirilmesini desteklemek amacıyla Gazete’nin
basımına destek sağlanmıştır
Radyo Bir'e İnşaat-Onarım ve Ekipman Desteği
Radyo Bir’in faaliyet gösterdiği binada ihtiyaç duyulan inşaat işlerinin yapılması ve radyo için ihtiyaç
duyulan teknik ekipman temini konusunda destek verilmiştir
Makedonya
Makedonya Radyo Televizyon Kurumunun (MRTV-MTV) Desteklenmesi
Makedon, Arnavut, Türk, Roman, Boşnak, Sırp ve Ulah dilinde yayın yapan Makedonya Radyo
Televizyon Kurumu (MRTV-MTV) 3. Program Servisi etnik dillerde kamu yararına radyo ve TV
yayınları yapmaktadır.
Mevcut ekonomik koşullar ve teknik donanım eksikliğinden dolayı yayın kalitesi oldukça düşen
Makedonya Radyo Televizyon Kurumuna (MRTV-MTV) bağlı bir radyo stüdyosunun profesyonel
teknik ekipman ile yenilenmesi sağlanmıştır.
Makedonya Radyo Televizyon Kurumuna (MRTV-MTV) Teknik Destek
Orta Doğu
Filistin
Filistin Ulusal TV Personelinin Türkiye'de Eğitimi
Filistin Ulusal Televizyonu tarafından, TV personelinin teknik kapasitesinin arttırılması için bir eğitim
programı düzenlenmesi talep edilmiştir.
Maltepe Üniversitesinin Güzel Sanatlar ve İletişim Fakültesi Dekanlığı işbirliğinde, üniversitenin mevcut
altyapılarını kullanılarak Filistin Ulusal Televizyonu çalışanı 12 kişiye ses, dekor dizayn, arşivleme, ışık
kullanımı konularında eğitim verilmiştir.
Filistin Ulusal TV personelinin Eğitimi
Afrika
Gine Bissau
Televizyon Kurumuna Teknik Ekipman Desteği
Gine Bissau’da kurulma aşamasında olan Televizyon Kurumu için 1 adet kamera aksesuarlarıyla birlikte
alınarak devlet yetkililerine teslim edilmiştir.
Nijerya
Gazeteci ve Bürokratların Türkiye Ziyareti
Nijerya Federal Basın ve Enformasyon Bakanlığı ve Nijeryalı üst düzey yöneticilerin,
Türkiye'deki çeşitli basın ve yayın kuruluşlarını ziyaret ederek, bilgi alışverişinde
bulunmaları ve yerinde inceleme yapmalarına imkân sağlanmıştır.
91
92
Bölgesel
Medya Destek Projesi
İletişim altyapılarının geliştirilmesi amacıyla TİKA tarafından yürütülmekte olan Medya Destek Projesi
kapsamında 2010 yılında maddi yardım sağlanan medya kuruluşları aşağıdaki gibidir:
06 Mayıs 2010 Radyo Haftasına Katılımın Desteklenmesi
TRT Radyo Televizyon Kurumu işbirliğiyle gerçekleştirilen “Türk Dilinde Yayın Yapan Radyolar
Buluşması”na Azerbaycan ve Kazakistan’dan 4’er, Kırgızistan’dan 2, Moldova’dan 3 radyocunun katılımı
TİKA tarafından desteklenmiştir. 06 Mayıs 2010 tarihinde geleneksel olarak yapılan organizasyon
sırasında “Türk Dilinde Yayın Yapan Radyolar Birliği”nin oluşturulması hedeflenmiştir. Etkinlikler,
eğitim seminerleri ile de desteklenerek bilgi alışverişi ve işbirliğinin geliştirilmesi sağlanmıştır.
2.3. İŞ VE DİĞER HİZMETLER
Moğolistan
9. Uluslararası Rekabet Ağı Konferansı'na Moğolistan'dan Katılımın Desteklenmesi
Moğolistan Rekabet ve Tüketici Haklarını Koruma Kurumu Başkanlığının talebi doğrultusunda, 2010
yılında 9.su İstanbul’da yapılan Uluslararası Rekabet Ağı (ICN) Konferansına Moğol uzmanların katılımı
sağlanmıştır.
Özbekistan
Özbekistan Standardizasyon Ajansı Uzmanlarının Eğitimi
TİKA ve Türk Standartları Enstitüsü (TSE) işbirliğinde, Özbekistan Ticaret Odasının “TS EN ISO
9001:2008 Kalite Yönetim Sistemine Göre Belgelendirilmesi” projesinin ilk aşaması olarak Taşkent’te
bir eğitim programı gerçekleştirilmiştir.
Projenin ikinci aşaması olarak Özbekistan Standardizasyon Metroloji ve Belgelendirme Ajansına
(Özstandart) bağlı Taşkent Deney ve Belgelendirme Merkezi ve Cumhuriyet Deney ve Belgelendirme
Merkezi ile Özbek Türk Test Merkezi uzmanları için 10 – 16 Mayıs 2010 tarihleri arasında Gebze’de
bulunan TSE Kalite Kampüsünde bir eğitim programı düzenlenmiştir.
2010 yılında Ekonomik Altyapılar ve Hizmetler Sektöründe Gerçekleştirilen Bölgesel Proje ve
Faaliyetlere Ülkelerden Gelen Katılımcı Sayıları
93
94
3. ÜRETİM SEKTÖRLERİ
3.1. TARIM/HAYVANCILIK/BALIKÇILIK/ORMANCILIK
Ülkemizin tarım, hayvancılık, balıkçılık ve ormancılık alanlarındaki bilgi ve tecrübe birikiminin
paylaşılmasına yönelik olarak bölge ülkelerinden yoğun işbirliği talepleri gelmektedir. TİKA tarafından bu
alanlarda yürütülen projeler ile, üreticilerin kendi adlarına üretim yapabilme kapasitelerinin geliştirilmesi
ve örgütlenmeleri, doğal kaynakların korunması, tarımsal üretimde çeşitlilik ve verimliliğinin artırılması
ve mekanizasyon konusunda ticari zeminin yaratılmasına katkıda bulunulmaktır.
2010 yılında bu sektörlerde gerçekleştirilen proje ve programlardan örnekler aşağıda yer almaktadır.
Kazakistan
Ahmet Yesevi Üniversitesi Seracılık Projesi
Kazakistan’da seracılığın geliştirilmesi, seracılık konusunda çiftçilere eğitim verecek bir merkezin
oluşturulması amacıyla TİKA ve Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi Rektörlüğü işbirliğinde 100 hektarlık
bir arazi üzerinde 1994 yılında kurulan üniversite yerleşkesinin ağaçlandırılması çalışmaları kapsamında
oluşturulan botanik bahçesi, bugün bölge iklimini etkiler hale gelecek şekilde gelişmiştir. Botanik
bahçesinde 127 türden olmak üzere yaklaşık 50.000 ağaç bulunmaktadır. Bahçeye, TEMA Vakfı ile
ortaklaşa 3.000 adet meşe palamudu dikilmiştir. Bahçe içerisinde ayrıca 12 çeşit gülfidanı yetiştirilmekte,
üzüm bağları, sebze ve buğday üretimi gibi konularda deneme çalışmaları yapılmaktadır. Botanik
bahçesinde yetiştirilen fidanlar, bölge halkına dağıtılmakta, yeşillikler içerisinde bir Kazakistan olmasına
katkı sağlanmaktadır. Bahçede ayrıca 200 m2 büyüklüğünde bir adet ısıtmalı fide üretim serası yapılması
yönünde proje hazırlanmıştır.
Su Ölçümü Dağıtımı ve Etkili Su Kullanımı Projesi
TİKA, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ), Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi
Başkanlığı (GAP) ile Kazakistan Tarım Bakanlığı işbirliğinde, “Sınır aşan su havzalarındaki tarım alanları
ile ülke içi tarım alanlarının sulama kanalları vasıtasıyla sulanmasında ortaya çıkan su ölçümü ve dağıtımı
problemlerinin çözümü” konusunda 9 Kazak uzmanın katıldığı eğitim programı 20–24 Eylül 2010
tarihleri arasında Urfa’da gerçekleştirilmiştir.
Kırgızistan
Tarımsal Rekabet Merkezi Uzmanlarının Eğitimi
Tarım ve Köyişleri Bakanlığımız işbirliğinde, Kırgızistan Tarım Bakanlığı bünyesindeki Tarımsal Rekabet
Merkezi yetkilileri için tarım ürünlerinin güvenliği ve kontrolü, tarım ürünlerin fiyat analizleri ve
denetimi konularında 21–25 Haziran 2010 tarihlerinde ülkemizde bir eğitim programı düzenlenmiştir.
Moğolistan
Moğolistan’da Modern Seracılığın Geliştirilmesi Projesi
Moğolistan Devlet Tarım Üniversitesi işbirliğinde başlatılan proje çerçevesinde, Tarım Üniversitesinin
araştırma sahasına 250m² alanda, tamamı çift çam kaplama, merkezi sisteme bağlı ısıtma sistemli,
nemlendirme-sisleme, sulama, gölgeleme otomasyon sistemli Moğolistan iklim şartlarına göre
dizaynedilmiş, kolay iklim kontrolü sağlanabilen aynı zamanda farklı sebze çeşitleri ve süs bitkileri
üretimi ve araştırmalarına uygun bir seranın yapımına başlanmıştır.
Sera, ülkenin en büyük üniversitelerinden biri olan ve 9.000 öğrencinin eğitim gördüğü Moğolistan
Ziraat Üniversitesine bağlı Agrobiyoloji Fakültesi öğrencilerinin lisans, lisansüstü ve doktora çalışmaları
için araştırma ve deneme yapabilecekleri bir eğitim merkezi konumunda olacaktır. Ayrıca seracılık
yapmak isteyen Moğol çiftçi ve yatırımcılar için de bir eğitim merkezi olarak faaliyet gösterecektir.
Seranın yapımının yanı sıra anılan üniversitenin öğretim üyeleri ve lisansüstü öğrencilerine Türkiye’de
seracılık konusunda kısa süreli eğitimler verilmektedir.
95
96
Özbekistan
Özbek Çiftçilerin Eğitimi
Özbekistan Tarım ve Su İşleri Bakanlığı, Çiftçileri Destekleme Fonu ve yerel yönetimler işbirliğinde
yürütülen proje çerçevesinde 2009 ve 2010 yıllarında 150 Özbek bürokrat, uzman ve çiftçi ülkemize
davet edilmiştir. Konuları Özbek makamlarınca belirlenen inceleme gezileri 12 kişilik gruplar halinde ve
8 gün süreli olarak gerçekleştirilmiştir.
Bugüne kadar, Antalya, Adana, Mersin, Isparta, İzmir, Aydın ve Bursa illerinde düzenlenen inceleme
gezileri sırasında konuk heyetler, meyve ve sebze yetiştiriciliği, hasat sonrası muhafaza, seracılık, çiftçi
örgütlenmesi, fidan yetiştiriciliği, meyve ve sebze işleme ve paketleme konularında ülkemiz tecrübelerini
yerinde inceleme fırsatı bulmuşlardır. 2011 yılında projenin devam etmesi öngörülmektedir.
Özbekistan’da Modern Seracılığın Geliştirilmesi Projesi
Özbekistan’da seracılığın geliştirilmesi, seracılık konusunda çiftçilere eğitim verecek bir merkezin
oluşturulması amacıyla Özbekistan Tarım Bakanlığına bağlı Özbekistan Tarımsal Mekanizasyon ve
Elektrifikasyon Enstitüsü arazisine 5 dekar alana modern bir sera kurulmuştur. Kurulan sera üstü
naylon, yanları polikarbon, doğalgaz ısıtmalı, nemlendirme-serinletme, sulama, gübreleme, gölgeleme
ve havalandırma bilgisayarlı otomasyon sistemli, aynı zamanda en az 3 çeşit farklı sebze çeşidi üretimini
sağlayacak şekilde projelendirilmiş ve yapılmıştır. TİKA tarafından tamamlanan ve Özbekistan’da
türünün tek örneği olan tesiste ülkede sera kurmayı planlayan çiftçi ve kuruluşlara yönelik kısa süreli
eğitimler verilmektedir. Proje ile, Özbekistan’da çağdaş seracılığın geliştirilmesi hedeflenmektedir.
Seraya bugüne kadar Özbekistan’ın çeşitli vilayetlerinden 400’den fazla çiftçi, yerel yönetici ve yabancı
heyetler ziyarette bulunmuştur. Sera kurmak isteyen Özbek çiftçiler heyetler halinde gelip modern sera
konstrüksiyonu ve serada ürün yetiştirme konusunda bilgi almıştır.
Özbekistan’da halen modern sera yapımı konusunda çalışmalar devam etmektedir. TİKA tarafından
yapılan serayı inceleyip bu tarz da sera yapmak isteyen firmalar 2009 ve 2010 yıllarında ülkemize
inceleme gezileri düzenlemiş, sera inşaatı yapan ve malzemesini üreten firmalar, tohum üreticileri, tarım
ilaçları ve gübre üreticileri ile görüşmelerde bulunarak iş bağlantıları yapmışlardır.
Özbekistan'da Modern Sera Kurulması
Özbekistan'da Arıcılığın Geliştirilmesi Projesi
Özbekistan’da arıcılığın geliştirilerek arı ve bal ürünleri üretiminin artırılması amacıyla Özbekistan
Bakanlar Kurulu tarafından 2009–2011 Arıcılık Sektörünün Geliştirilmesi Programı hazırlanmış ve bu
kapsamda özel işletme, çiftlik ve orman çiftliklerinde arı ailelerinin çoğaltılması, yeni istihdam yerlerinin
açılarak halkın gelirinin arttırılması ve iç piyasanın kaliteli bal ürünlerine olan ihtiyacının karşılanması
ana hedefiyle bir çalışma başlatılmıştır.
Bu çerçevede Türkiye’de Ordu Arıcılık Araştırma Enstitüsünde 8 Özbek uzmanın katıldığı 15 gün süreli
bir eğitim programı gerçekleştirilmiştir.
Eğitim Programı kapsamında Ordu’ya gelen Özbek heyete, arıcılık hakkında hem teorik, hem de
uygulamalı olarak eğitim verilmiştir.
Özbekistan'da Kavak Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi
Özbekistan Tarım ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğümüz ile TİKA işbirliğinde
“Özbekistan’da Kavak Ağacı Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi” hayata geçirilmiştir. Program
kapsamında Çevre ve Orman Bakanlığı İzmit Kavak Araştırmaları Enstitüsüne bağlı uzmanlar
Özbekistan’a bir inceleme gezisinde bulunmuş, kavak dikim-kontrol faaliyetlerini içeren bir eğitim
programını uygulayarak 9 Özbek uzmana eğitim vermişlerdir.
Türkmenistan
Türkmenistan’da Badem Ceviz Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi
Türkmenistan’ın tarım üretimi buğday ve pamuk yetiştiriciliğine dayanmaktadır. Türkmenistan tarımının
yeni ürünlerle çeşitlendirilmesi ve ülkede yabani olarak yetişen, düşük verimli ve piyasa değeri olmayan
ceviz ve badem ağaçlarının verim ve kalitesinin artırılarak, kırsal ve dağlık bölgelerde yaşayan insanların
gelirlerinin artırılması hedefiyle uygulamaya konulan proje kapsamında badem ve ceviz aşılama, fidan
yetiştiriciliği, gübreleme, sulama gibi konularda eğitim verilmiştir. Proje kapsamında Türkmenistan’da
badem ve ceviz fidanlığı kurulmuş olup örnek badem ve ceviz bahçesi kurulumu çalışmaları devem
etmektedir. Bu proje kapsamında görevlendirilen 4 uzman tarafından 50’ye yakın Türkmen uzman ve
çiftçiye eğitim verilmiştir.
Türkmenistan’da Fidan Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi
97
98
Yumurtacı Hibrit ve Ebeveynlerin Türkmenistan'da Üretilmesi Projesi
“Yumurtacı Hibrit ve Ebeveynlerin Türkmenistan’da Üretilmesi Projesi” kapsamında 2009 yılında
Türkmenistan’a nakledilen 22.500 adet damızlık yumurtadan Ankara Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü
uzmanları gözetiminde alınan 14.361 adet sağlam civciv, ilk aşılama ve bakımlarının ardından Tecen
Etraf S.A. Niyazov Çiftçiler Birliğindeki Tavukçuluk İşletmesine teslim edilmiştir. Söz konusu civcivlerin
cinsiyet ayrımları, sağlık kontrolleri ve gelişmeyen civcivlerin ayıklanması işlemleri; piliçlerin 16 haftalık
yaşa gelmelerinden itibaren inaktif 3’lü karma ve çiçek aşılarının yapılması; gagalarının düzeltilmesi,
piliçlerin civciv kümesinden alınarak yumurtlama kümesine nakledilmesi işlemleri 18–26 Ocak 2010
tarihinde 2 uzmanın görevlendirilmesiyle tamamlanmıştır. Damızlık kümesine nakledilen tavuklar
%90’nın üzerinde yumurta verimine ulaşmış ve bu yumurtalar kuluçka makinesine konularak ilk hibrit
civciv çıkışı 5 Mayıs 2010 tarihinde sağlanmıştır.
Yumurtacı Hibrit ve Ebeveynlerin Türkmenistan’da Üretilmesi
Bosna - Hersek
Bosna – Hersek’te Hayvancılığın Geliştirilmesi Projesi
Bosna – Hersek’te halkın gelir kaynaklarının artırılmasına ve üretime katkıda bulunmak amacıyla,
faydalanıcı ailelerin tespit edilerek, inek hibe edilmesi planlanmıştır. Projeden faydalanması düşünülen
aileler ön hazırlık yapmaları için yönlendirilmiş, kendilerinden hayvanlar için ahır hazırlamaları
istenmiştir.
2010 yılında TİKA tarım ve hayvancılık projeleri uzmanlarından oluşan bir teknik heyet proje ortakları
ile görüşmüş ve halkın hazırlıklarını tamamlamasını sağlamıştır. Srebrenitsa, Bujim, Prozor, Glamac,
Praca, Tuzla ve Novi Travnik yerleşim birimlerinde uygulanan proje çerçevesinde, 140 adet gebe süt ineği
25 Temmuz 2010 tarihinde yapılan törenle ihtiyaç sahibi köylülere dağıtılmıştır.
Moldova
Moldova’da Bodur Meyve Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi
Moldova Cumhuriyeti Tarım ve Gıda Bakanlığı, Kişinev Meyvecilik Araştırma Enstitüsü işbirliği
ile hazırlanan projede, meyvecilik alanında ülkemiz tecrübelerinin Moldova tarafına aktarılması
hedeflenmiştir. Meyvecilik alanında işbirliğinin geliştirilmesi, karşılıklı uzman ve araştırma materyali
değişimi, kısa süreli eğitimler, Kişinev’de örnek bir bahçe kurulması ve Moldova’da meyvecilik sektörüne
ve dolayısıyla ülke ekonomisinin gelişimine destek sağlanması amaçlanmıştır.
Proje kapsamında Kişinev Meyvecilik Araştırma Enstitüsü bünyesinde 10 dekar elma, 10 dekar
armut olmak üzere toplam 20 dekarlık meyve bahçesinin her türlü teknik donanımı tamamlanarak
Moldovalı yetkililere teslim edilmiştir. Moldova’lı uzmanlar teorik ve pratik eğitimlerini Türkiye’de
tamamlamışlardır.
Afrika
Cibuti
3 Adet Balıkçı Teknesi Hibesi
Yeterli ve sürdürülebilir gıda üretimine erişmiş, nüfusun sosyoekonomik refahına katkı sağlamış bir
tarım sektörü ve tarım sektörünün ulusal ekonomiye en etkili biçimde katkısını sağlama ilkelerine sahip
Cibuti Ulusal Tarım Master Planı TİKA tarafından hazırlanarak Cibuti’de bir ilk gerçekleştirilmiştir.
4 farklı dilde hazırlanan Cibuti Ulusal Tarım Master Planı; tarımsal gelişim planlaması, doğal kaynak
envanteri çıkarılması, tarım performansının gözden geçirilmesi ile ilgili öğelerin yanı sıra bu kapsamdaki
potansiyel problem, fırsatlar ve tehditlerle ilgili değerlendirmeleri de içermektedir.
Cibuti Ulusal Tarım Master Planı, Cibuti’ye yardım etmek isteyen donör kuruluş ve ülkelerin istifade
ettiği yegâne kaynak durumundadır. Bu proje kapsamında ülkenin en önemli geçim kaynağının balıkçılık
olduğu tespit edilmiş ve ekipman yetersizliğine sahip balıkçılık sektörü TİKA tarafından üç adet modern
balıkçı teknelerinin hediye edilmesi ile desteklenmiş, sürdürülebilir bir üretimin ve gıda temininin önü
açılmıştır.
Dışişleri Bakanlığı ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı işbirliğinde Cibuti Tarım Bakanlığına hibe edilen 3
adet teknenin İzmir’den Cibuti’ye nakliyesi de TİKA tarafından sağlanmıştır.
Cibuti Hükümetine 3 Adet Balıkçı Teknesi Hibesi
99
100
Komorlar
Komorlar’da Patates Üretiminin Geliştirmesi Projesi
“Afrika Tarım Kalkınma Programı” çerçevesinde “Komorlar’da Patates Üretimini Geliştirme Projesi”ni
başlatmak üzere Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğüne bağlı Niğde
Patates Araştırma Enstitüsü ile işbirliği ile geniş kapsamlı bir proje uygulamaya konmuştur.
3 yıllık bir programa dayandırılan projenin protokolü imzalanarak, etüt çalışmalarına başlanılmıştır.
Ayrıca, Komor Birliği tarafından projenin gerçekleştirilmesinde görevli koordinatör atamasını yapılmış
olup, projeye fiili olarak 2011 yılı ortalarında başlanacaktır.
Kongo
Kongolu Balıkçılık Uzmanlarının Eğitimi
Kongolu balıkçılık ve tarım uzmanlarından oluşan beş kişilik heyet, 14–20 Mayıs 2010 tarihleri
arasında, Türkiye’nin balıkçılık alanındaki tecrübe ve birikimlerinden yararlanmak maksadı ile ülkemize
bir çalışma ziyaretinde bulunmuşlardır. Yine Kongo Cumhuriyeti’ne bilgi aktarmak üzere, Tarım
Bakanlığı uzmanlarının 16–20 Ağustos 2010 tarihlerinde Kongo Cumhuriyeti’ne bir çalışma ziyareti
gerçekleştirmeleri sağlanmıştır.
Sudan
TÜSEP 3. Aşama Eğitim Programı
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Sudan Tarım ve Ormancılık Bakanlığı arasında “Tarım Alanında Teknik,
Bilimsel ve Ekonomik İşbirliği Protokolü” imzalanmıştır. Bu çerçevede, Sudan’a yönelik verilen tarımsal
eğitimin 3’üncüsü olan (TÜSEP III) kapsamında TİKA-TİGEM işbirliği ile 01–21 Mayıs 2010 tarihleri
arasında Sudanlı 100 uzman TİGEM işletmelerinde eğitim programına katılmıştır.
Bölgesel
Özbekistan ve Türkmenistan’da Antepfıstığı Yetiştiriciliğin Geliştirilmesi Projesi
Özbekistan ve Türkmenistan’daki iklim ve toprak koşullarının müsait olması ve büyük alanlarda yabani
antepfıstığı ağaçlarının bulunmasına rağmen, her iki ülkede de bu ürünün yetiştiriciliği ekonomik
olarak yapılamamaktadır. Bu gerekçe ile başlatılan projede, ülkemizin antepfıstığı yetiştiriciliği, işlenmesi
ve pazarlanması konusundaki tecrübelerinin Özbek ve Türkmen tarafına aktarılması, antepfıstığı
yetiştiriciliğinin her iki ülkede de ekonomik hale gelmesi, kırsal alanda yaşayan insanlar için yeni gelir
kaynakları oluşturulması ve böylece bölge ekonomisinin gelişmesine katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Proje kapsamında 32 Özbek ve Türkmen çiftçiye teorik ve pratik eğitim verilmiş, bunun yanı sıra,
Türk uzmanlar bu ülkelere giderek yerinde meslektaşlarını eğitmişlerdir. Ayrıca, proje süresince gerekli
olan tüm teknik ekipman TİKA tarafından sağlanmış; Özbekistan ve Türkmenistan’da birer koleksiyon
bahçesi, fidanlık ve eğitim merkezinin kurulmasına yardımcı olunmuştur.
Aral Havzasında Tarım Sistemlerinin Geliştirilmesi Programı
Özbekistan ile Kazakistan arasında yer alan Aral Gölü Havzası’nda özellikle 1960’lı yıllardan sonra
uygulanan yanlış sulama politikaları, Amuderya ve Sırderya nehirlerinin taşıdığı suyun Aral Gölüne
varışının engellenmesi ve küresel ısınmanın etkisiyle kuruması sonucu göl yatağında biriken tuzun
rüzgar yardımıyla geniş alanlara dağılması, çevredeki tarım alanlarına ciddi zararlar vermiştir.
Özbekistan’a bağlı Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti’nde Aral Gölü’nün kuruması ile meydana
gelen çevresel felaketin sonuçlarının en aza indirilmesi, sürdürülebilir bir kalkınma ve gıda güvencesi
sağlanması, halkın temel geçim kaynağı olan tarım ve hayvancılık alanında bölgeye yönelik projelerin
geliştirilmesi ve hayata geçirilmesini teminen başlatılan 5 yıllık program çerçevesinde 6 ayrı projenin
yürütülmesi planlanmıştır:

Modern Sulama Sistemlerinin Uygulanması ve Yayılmasının Teşvik Edilmesi

Tarım Toprağının Korunması ve Islahına Yönelik Yeni Yöntem ve Teknolojilerin Geliştirilmesi,
Yayılması ve Uygulanmasının Sağlanması,

Küçük Tarımsal İşletmelerin Altyapılarının Güçlendirilmesi

Toprak, Su ve Bitki Analiz Laboratuarlarının Altyapılarının Geliştirilmesi

Aral Gölü Havzası’nda Yem Bitkileri Yetiştiriciliğinin Geliştirmesi

Çiftçi Örgütlenmesinin Geliştirilmesi
Bölgenin gelişmesine dönük uygulanacak bu projelerin fizibilite çalışmaları 2010 yılında başlatılmış
olup halen devam etmektedir.
3.2. TİCARET
Tacikistan
Serbest Bölgeler Kurulması Konusunda Uzman Eğitimi
Serbest bölgelerin işletilmesi konusunda Türkiye’nin birikim ve tecrübelerinin Tacikistan’a aktarılmasını
teminen, Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından 04–10 Ekim 2010 tarihleri arasında İstanbul ve Antalya
illerindeki serbest bölgelerde bir eğitim programı düzenlenmiştir. Söz konusu eğitim ve inceleme
programına katılan 8 kişilik (5 gün) heyetin İstanbul – Antalya arası ulaşım ve konaklama giderleri
TİKA tarafından karşılanmıştır.
Eğitim ve inceleme programlarıyla Tacikistan’da, ihracat için yatırım ve üretimi artırmak, yabancı
sermaye ve teknoloji girişini hızlandırmak, ekonominin girdi ihtiyacını ucuz ve düzenli bir şekilde
temin etmek ve dış finansman ve ticaret imkânlarından daha fazla yararlanmak için serbest bölgelerin
işletilmesi amaçlanmaktadır.
Serbest Bölgeler Eğitim Programı
101
102
Türkmenistan
Ticaret ve Dış Ekonomik İlişkiler Bakanlığı Uzmanların Eğitimi
TİKA ile Dış Ticaret Müsteşarlığı işbirliğinde 9-10 Haziran 2010 tarihlerinde, Türkmenistan’da,
Türkmenistan Ticaret ve Dış Ekonomik İlişkiler Bakanlığı uzmanlarına yönelik olarak bir eğitim
programı düzenlenmiştir.
Programda uluslararası ticaret kanunları, Dünya Ticaret Örgütü’ne üyelik hazırlıkları ve KOBİ’lerin ve
girişimciliğin ülke ekonomileri ve ihracattaki önemi ile ihracatta pazarlama yöntemleri anlatılmıştır.
Türkmenistan’ın en önemli ticaret partneri olan Türkiye ile ekonomik ve ticari alanlarda işbirliğinin
gelecek dönemde artarak devam edeceği beklenmektedir. Halen inşaat, müteahhitlik sektöründe
oldukça faal olan Türk şirketleri, özellikle Aşkabat şehrinin yeniden inşasında, doğal gaz çevrim
santrallerinin yapımında vb. konularda önemli projeler gerçekleştirmektedirler. Dolayısıyla her türlü
inşaat malzemesinin yanı sıra çeşitli gıda ve sanayi ürünlerinin Türkmenistan’a ihracatı mümkündür.
Kosova
"Global Ekonomide Kosova’nın Konumu" Konulu Konferansın Desteklenmesi
“Global Ekonomide Uluslararası Trendler ve Kosova’nın Konumu” konulu konferans 14 Ekim 2010
tarihinde TİKA’nın katkıları ile Kosova Türkiye Ticaret Odası tarafından Priştine’de düzenlenmiştir.
Konferansın amacı bir yandan global ekonomilerdeki uluslararası trendleri ortaya koymak, öte yandan
global ekonomilerin yerellere bakış açısını ve atfedilen önemi tespit etmektir. Bu çerçevede Kosova’nın
konumu ve muhtemel önemi vurgulanmaya çalışılarak, izlenecek ekonomi politikaları konusunda bir
güzergâh önerisinin ortaya atılması amaçlanmıştır.
Global Ekonomide Kosova’nın Konumu Konferansı
Bölgesel
Türk Cumhuriyetleri Eğitim Programına Katılımın Desteklenmesi
Ülkemizin ekonomisi ve dış ticaretinin tanıtılması, Türk ihracatçısı için yeni pazarlar yaratılması ve
Türkiye’nin ekonomik ve ticari ilişkilerinin geliştirilmesine katkı sağlanması amacıyla, Dış Ticaret
Müsteşarlığı ile TİKA işbirliğinde 31 Mayıs – 13 Haziran 2010 tarihleri arasında Ankara’da “Türk
Cumhuriyetleri Eğitim Programı” düzenlenmiştir. 26 uzmanın katıldığı toplantılar 10 gün sürmüştür.
2010 yılında Üretim Sektörlerinde Gerçekleştirilen Bölgesel Proje ve Faaliyetlere Ülkelerden
Gelen Katılımcı Sayıları
103
104
EKLER
EK-1. ÜLKELER BAZINDA PROJE LİSTELERİ
EK-1.1. MERKEZ ASYA VE KAFKASLAR
AFGANİSTAN
AZERBAYCAN
GÜRCİSTAN
KAZAKİSTAN
KIRGIZİSTAN
MOĞOLİSTAN
ÖZBEKİSTAN
PAKİSTAN
TACİKİSTAN
TÜRKMENİSTAN
AFGANİSTAN
2010 YILI AFGANİSTAN PROJE LİSTESİ
SOSYAL ALTYAPILARIN GELİŞTİRİLMESİ
Eğitim

6. Afganistan Ulusal Proje ve Bilim Olimpiyatları'nın Desteklenmesi

7. Uluslararası Çocuk Bilim Olimpiyatı'nın Desteklenmesi

Afgan Okullarında Tercüman Görevlendirmesi

Afgan Öğrencilerin Polis Akademisinde Eğitimi


Afganistan’da Çok Programlı Teknik Lise Proje Çizimi ve Bina İnşası

Behsud ve Narh İlçelerinde Toplam 32 Sınıflık 2 Adet Okulun İnşası

Belh İli Mezar-ı Şerif Merkezi Nur-i Huda Halk Eğitim Merkezinin Donanımı ve Çevre
Düzenlemesi

Belh İli Mezar-ı Şerif Merkezi'nde Yatılı Kız Lisesi Kompleksinin Proje Çizimi

Celalabad İli Nangarhar Lise Binası ve Müstemilatı İnşası

Çak İlçesi 16 Sınıflık Ömer Faruk Okulunun İnşası

Kabil Askeri Lisesi Kompleksinin İnşası ve Tefrişi

Kabil Blok 13 Lisesinin İnşası

Kabil Blok 7 Lisesinin İnşası

Kabil Devlet Üniversitesi Gazetecilik Bölümünün Donanımı

Kabil Devlet Üniversitesi Türkoloji Bölümünün Proje Çizimi ve İnşası

Kabil İli Teymeni Bölgesi'nde 16 Sınıflık İlkokul İnşası

Kabil Sürekli Eğitim Merkezi (SEM) Proje Çizimi ve İnşası

Penşir Dara Lisesinin İnşası

Saripul İli Gosfendi Lisesi Bina ve Müştemilatının İnşası

Semengan İli Sultan İlçesi Kız Lisesinin İnşası

T.C. Habibe Kadiri Kız Lisesinin İşletimi
105
106

TİKA Tarafından Yaptırılan 15 Adet Okulun Tefrişi

Vardak İli Behsud-1 İlçesi Pai Hilmand Okulunun İnşası ve Çevre Düzenlemesi

Vardak İli Jagatu İlçesi Klanda Jagatu Lisesinin İnşası ve Tefrişi

Vardak İli Narh İlçesi Bandi Çak Şuhada Abpran Okulunun İnşası

Vardak İli Tarım Meydan-ı Şehir Merkez Tarım Meslek Lisesi Ek Binasının İnşası ve Tefrişi

Vardak İlinde Toplam 28 Sınıflı 3 Adet Okul İnşası
Sağlık

Afgan Sağlık Uzmanlarının "Güvenli Annelik ve Neonatal Resüsitasyonu" Alanlarında Eğitimi

Afganistan’da Sağlık Birimlerinin İşletilmesi

Belh ve Cevizcen Sağlık Müdürlükleri Sağlık Personelinin Türkiye Stajı

Cevizcan İlinden 8 Doktorun Süleyman Demirel Üniversitesinde Eğitimi

Çak İlçesi Şah Kalandar BHC Klinik İnşası

Daymirad İlçesinde BHC Klinik Binası ve Müştemilatı İnşası

Kabil Atatürk Çocuk Hastanesine Akaryakıt Desteği

Kuzey Vilayetlerine Tam Teşekküllü 9 Adet Ambulans Hibesi

Meymene Afgan-Türk Ebe Eğitim Merkezinin Kurulması

Şıbırgan Hastanesi Çocuk Cerrahisine 1 Adet Ameliyathane İnşası

Şıbırgan ve Meymene Devlet Hastanesine Tıbbi Cihaz Hibesi

Tahar İli Hazar Sumuç İlçesinde CHC Kliniği İnşası

Uluslararası Ortopedi ve Travmatolojide Tartışmalı Güncel Konular Sempozyumu'na
Afganistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Vardak İli Behsud İlçesi Marak ve Rakul Köylerinde CHC Klinik Binaları ve Müştemilatlarının
İnşası

Vardak İli Behsud-1 İlçesi Frahlam CHC Kliniğinin İnşası

Vardak İli Daymirdat İlçesi Mehran BHC Klinik ve Müştemilatı İnşası

Vardak İli Meydan- Şehir Hastanesi Çocuk Bölümünün Onarımı

Vardak İli Sangi Şanda ve Dahani Gormap BHC Kliniklerinin İnşası

Vardak Kliniklerine Lojman İnşası
Su ve Sanitasyon

Andhoy İlçesi Guzer-i Öç Tepesi Ahalisi Su Deposuna Malzeme Temini

Vardak İli Meydan-ı Şehir Merkezi Ulusal Emniyet İl Müdürlüğünde (NDS) Su Deposu ve
Nizamiye Binasının İnşası
İdari ve Sivil Altyapıların Geliştirilmesi

Afganistan Bağımsız Reform ve Sivil Hizmetler Komisyonunun (ABİRSHK) Kapasite
Geliştirme Programının Desteklenmesi

Afganistan ve Orta Asya Ülkelerine Yönelik Uyuşturucu İle Mücadele Eğitimi

Vardak İli Hâkim ve Savcılarının Eğitimi

Vardak İli Meydan-ı Şehir'de Şura Salonu, Çevre Duvarı ve Müştemilatının İnşası ve Donanımı
Diğer Sosyal Hizmetler

Âşık Mahsuni Şerif ’i Anma ve 1. Uluslararası Hacı Bektaşi Veli Ozanları Şölenine Afganistan'dan
Katılımın Desteklenmesi

Hac ve Evkaf Bakanlığına Kitap Basımı Desteği

Hoca Bahauddin Veled Medresesi (Mevlana Evi) Restorasyonu Fizibilite Çalışması

Kırgız Türkleri Sekizinci Pamir Şöleni'ne Afganistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Kutlu Doğum Haftası Bilgilendirme Kitapçığının Basımı

Sultan’ül Ulema Bahaüddin Veled Medresesinin Restorasyonu ve Çevre Düzenlemesi
EKONOMİK ALTYAPILARIN GELİŞTİRİLMESİ
Ulaştırma ve Depolama

De Afganan – Baraki – Nadiriye Lisesi Arasındaki Caddenin Asfaltlanması

Kabil İli Hisse Dovum Şirpur Camii-Taimani Caddesi ve Taimani Caddesi Naswan Yolunun
Asfaltlanması

Kabil Şehir İçi Yol Yapımı

Mirvais – Darulaman Sarayı Arasında Köprülü Kavşak İnşası

Tahar İli Kökçe Köprüsünün İnşası
İletişim Altyapılarının Geliştirilmesi

Afganistan TV Personelinin Eğitimi

Rah Farda Televizyonu Personelinin Eğitimi ve Ekipman Yardımı

Vardak Milli Radyosu Personelinin Eğitimi
ÜRETİM SEKTÖRLERİ
Sanayi

Organize Sanayi Parkı İnşası Fizibilitesi
ÇOKLU/ÇAKIŞAN SEKTÖRLER
Diğer Çoklu Sektörler

Cevizcan İli Akça İlçesinde Çocuk Parkının Proje Çizimi

Mezar-ı Şerif İli Afgan-Türk Dostluk Parkının İnşası
İNSANİ YARDIMLAR

Cevizcan İli Valiliğine 100 Adet Çadır Hibesi

Vardak İline Acil Battaniye Yardımı

Vardak Jagatu İlçesine Acil Gıda Yardımı

Vardak ve Semangan İllerine Acil Gıda Yardımı
107
AZERBAYCAN
108
2010 YILI AZERBAYCAN PROJE LİSTESİ
Eğitim

Azerbaycan Araştırma ve Eğitim Ağlarının Geliştirilmesi Projesi

Azerbaycan Çocuk Teşkilatı Yasamal Rayon Şubesine Isıtma Sisteminin Kurulması

Azerbaycan Diller Üniversitesine Simültane Tercüme Laboratuarı Sistemi Kurulması

Azerbaycan Otomasyon Sistemleri Öğretmenlerin Eğitimine Katılım Desteği

Azerbaycan Turizm Eğitim Projesi

Bakü Azerbaycan Diller Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Fakültesi Müfredatının
Geliştirmesi Projesi

Bakü Devlet Üniversitesi Sosyal Bilimler ve Psikoloji Fakültesinde Elektronik Kütüphane Kurulması

Kafkas Üniversitesi Yaz Staj Programı

Nahçivan Devlet Üniversitesine Bilişim Desteği

Savaş Mağduru Ailelerin Çocuklarına Bilgisayar Kursu Düzenlenmesi

Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Semineri'ne Azerbaycan'dan Katılımın Desteklenmesi
Sağlık

17. Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Kongresi'ne Azerbaycan'dan Katılımın Desteklenmesi

Bakü Çocuk Nöroloji Hastanesi Doktorlarının Hacettepe Hastanesinde Eğitimi

Cumhuriyet Psikiyatri Hastanesinden Psikiyatri ve Rehabilitasyon Psikologlarının Türkiye Stajı

Çocuk Nörolojisi Uzmanlarının Gazi Üniversitesi Stajı

Down Sendromlu Kişiler Birliğine Destek

Milli Onkoloji Hastanesi Uzman Doktorlarının Eğitimi

Nahvıcanlı Doktor ve Hemşirelerin Türkiye Stajı

Şemkir Bölge Hastanesi Doktorlarının Türkiye Stajı

2. Uluslararası Hukuk Kongresi'nin Desteklenmesi

Azerbaycan Milli Bankasının Uzmanlarının Eğitimi

Bişkek'te Düzenlenen Global Mali Kriz Konferansı'na Azerbaycan'dan Katılımın
Desteklenmesi

Türk Dili Konuşan Parlamenterler Asamblesi (TÜRKPA) Genel Sekreterliği Personelinin
TBMM'de Eğitimi

24.Uluslararası Yunus Emre Sempozyumu'na Azerbaycan’dan Katılımın Desteklenmesi

A.C. Engelliler Cemiyeti Yasamal Rayonu Şubesine Malzeme Desteği

Asya Diyalogu İçtimai Birliğinin Azerbaycan Şubesinin Desteklenmesi

Güney Kafkasya’da İstikrar ve İşbirliğini Arttırma Konferanslarının Desteklen mesi

Karacaoğlan Aşıklar Bayramı'na Azerbaycan'dan Katılımın Desteklenmesi

Küreselleşme Sürecinde Kafkasya ve Orta Asya Kongresi'nin Desteklenmesi

Nevruz Kutlamalarına Türkiye'den Katılım Sağlanması

Özürlü Çocuk ve Gençlere İş Merkezi Kurulması

Yeni Hayat İnsani ve Sosyal Destek İçtimai Birliğine Musiki Ekipmanı Desteği

Yunus Emre Türbesinin Restorasyonu

TRT TV Yayınlarının Azerbaycan’da Karasal Vericiler ile Yayımlanması

Türk Cumhuriyetleri Bilişim ve Ortak Terimler Alanında İşbirliği Forumunun Desteklenmesi
Sanayi

Dünya Verimlilik Kongresi'ne Azerbaycan'dan Katılımın Desteklenmesi
109
GÜRCİSTAN
110
2010 YILI GÜRCİSTAN PROJE LİSTESİ
Eğitim

Acara Bölgesi Meslek Edindirme Kursları

Dilbilimi Enstitüsü Konferansı'na Gürcistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Karatekle Köyü Okulu Isıtma Sisteminin Yapımı

Tiflis 31. Kamu Okulunun Onarımı

Tiflis Siyasal Bilgiler Okulu Gelişmekte Olan Sivil Toplum ve Siyasal Kültür Uluslararası
Sempozyumuna Katılım Desteği
Sağlık

Acara Çakvi Sağlık Merkezinin Onarımı ve Ekipman Desteği

Acara Keda Sağlık Merkezinin Onarımı ve Ekipman Desteği

Acara Özerk Bölgesi Hulo Sağlık Merkezinin Onarımı
Kanserle Mücadele Vakfı Doktor ve Hemşirelerinin Türkiye Stajı
Su ve Sanitasyon

Gori Rieti Köyünde 1 Adet Artezyen Kuyusu Açılması

23 Nisan Etkinliklerine Gürcistan'dan Katılımın Desteklenmesi

5. Uluslararası Ağrı Dağı Efsanesi Festivali'ne Gürcistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Gürcistan Gardabani Derneği Kültür ve Eğitim Merkezine Teknik Ekipman Desteği

Gürcü Sanatında Türkiye Konulu Çalışmaya Bütçe Desteği

Mollaoğlu Köyü Köprü Yapımı

" Kafdağı'ndan Ezgiler" Adlı TV Programının Desteklenmesi
Tarım/Hayvancılık/Balıkçılık/Ormancılık

Vashlovani Koruma Alanı Portatif Radyo Sistemi Kurulması Çalışmalarının Desteklenmesi
KAZAKİSTAN
2010 YILI KAZAKİSTAN PROJE LİSTESİ
Eğitim

Çimkent İlahiyat Meslek Yüksekokulunun Donanımı ve Tefrişi

Eğitim-Öğretimde Kalite ve Üretim Konulu Uluslararası Konferansın Desteklenmesi

Kazakistan Ahıska Türkleri Okulunun İnşası

Kazakistan Süleyman Demirel Üniversitesi Öğrencilerinin Türkiye Stajı

Kuzey Kazakistan’da Bölgesel İnşaat İşçiliği ve Turizm Mesleki Eğitim Merkezi Kurulması
Sağlık

Sağlık Turizmi Tanıtım Organizasyonu Kapsamında Uzman Eğitimi

Kazakistan Ankara Büyükelçiliğinin Desteklenmesi

Kazakistan Cumhuriyeti Yüksek Mahkeme Yetkilerinin Türkiye Ziyareti

Türk Dünyası Uluslararası Şehircilik Kurultayının Desteklenmesi

Türkiye Tanıtım Merkezinin Kurulması

Uluslararası Polis Eğitimi Projesi Kapsamındaki Eğitim Programları

2. Bölgesel Orta Asya Araştırmaları Konferansı'na Kazakistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Arslan Baba Türbesinin Restorasyonu

İhlas Gençlik Vakfının Donanımı

Kazakistan Yazarlar Birliği ve Diyalog Avrasya Uluslararası Gençler Forumunun
Desteklenmesi

Nevruz Kutlamaları Kapsamında Türk Çadırı Kurulması ve Konser Düzenlenmesi

TASAM Türk-Asya (CICA) Konferansı'na Kazakistan'dan Katılımın Desteklenmesi

TÜRK-PA Heyeti Türkiye Eğitim Programı'na Kazakistan'dan Katılımın Desteklenmesi

TÜRK-PA KUP Güreş Turnuvası'na Kazakistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Ahıska Gazetesine Teknik Ekipman Yardımı


Ahmet Yesevi Üniversitesi Seracılık Projesi

Su Ölçümü Dağıtımı ve Etkili Su Kullanımı Projesi
111
KIRGIZİSTAN
112
2010 YILI KIRGIZİSTAN PROJE LİSTESİ
Eğitim

Celalabad Bölgesinde Verilen Dikiş-Nakış Kursuna Ekipman Desteği

Cengiz Aytmatov Kırgız-Türk Lisesinin Tefrişi

Doktora Tezi Basımı

Narın Devlet Üniversitesi Türk Kültür Merkezinin Donanımı ve Tefrişatı

Narın İli Subakocoyev Lisesinin Spor Salonunun İnşası ve Tefrişi

Oş Devlet Üniversitesi Araşan SBE İlahiyat Fakültesinin Donanımı ve Tefrişatı

Yüksek Öğretim Kurumunun Donanımı
Sağlık

K.C. Hastanelerine Elektrokardiyografi Cihazı Hibesi

Kalp Cerrahisi ve Organ Nakli Enstitüsü Personelinin Türkiye Stajı

Oftalmoloji Kongresi'ne Kırgızistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Protez Ortopedi Ürünleri Devlet Kurumu Doktorlarının Eğitimi

Antimonopol Siyaseti ve Rekabeti Geliştirme Ajansı Uzmanlarının Eğitimi

Devlet Arşivleri Bilgisayar Programının Güncellenmesi

Maliye Bakanlığı Personelinin Eğitimi

Vergi ve Harçlar Komitesi Uzmanlarının Eğitimi

19 Mayıs Türk Dünyası Gençlik Buluşması'nın Desteklenmesi

Ahıska Türklerinin Evlerinin Onarımı

Birinçi Kadam Vakfı Yetimhanesinin Donanımı

Bursa'da Düzenlenen Gençlik Şöleni'ne Kırgızistan'dan Katılımın Desteklenmesi

K.C.'nin Bağımsızlığının 19.Yılı Kutlamalarının Desteklenmesi

Orta Asya'da Barış İçinde Birlikte Yaşama Kültürü Konulu Uluslararası Forumunun
Desteklenmesi

Sosyal Güvenlik Fonu Uzmanlarının Eğitimi


Tarımsal Rekabet Merkezi Uzmanlarının Eğitimi
İNSANİ YARDIMLAR

İç Karışıklıklar Nedeniyle Verilen Acil Yardımlar
MOĞOLİSTAN
2010 YILI MOĞOLİSTAN PROJE LİSTESİ
Eğitim

25. Zihinsel Engelliler Okulu Kütüphanesinin Onarım ve Donanımı

Bayan Ulgi 4. Okulunun Donanımı ve Bilgisayar Laboratuarı Kurulumu

Mesleki Eğitim Denetçilerine Eğitim Desteği

Milli İstihbarat Akademisine Türk Dili Laboratuarı Kurulumu

Moğolistan Milli Kütüphanesine Malzeme Desteği

Okul Kütüphanelerine Kaynak Kitap Temini

Selenge Valiliğine Spor Malzemesi Hibesi

Türkçe Eserler Bölümünde Yerel Personel Görevlendirilmesi
Sağlık

Bayangol Belediye Hastanesine Ekipman Desteği

Belediyeler Birliğine Protez Yardımı

Hastane Merkez Diş Polikliniğinin Onarım ve Donanımı

Sağlık Taraması Projesi
Su ve Sanitasyon

Emelt ve Hurgan Mahallelerinde 1’er Adet Su Kuyusu Açılması

Tuv Vilayeti, Bayanchman İlçesinde Su Kuyusu Açılması

Adli Tıp Uzmanlarının Eğitimi

Afet ve Acil Durum Yönetimi Eğitimi

Vergi Genel Müdürlüğü Uzmanlarının Bandrol Konusunda Eğitimi

9. Uluslararası Rekabet Ağı Konferansı'na Moğolistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Bayan Ulgi Fazilet Derneğinin Donanımı

Dornogobi Huzur Evine Ekipman Desteği

Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığı Uzmanlarının Restorasyon Konusunda Eğitimi

Orhun Müzesi Teşhir - Tanzim Projesi

Ulan Batur'da Düzenlenen Bir Konser Etkinliğinin Desteklenmesi

Moğolistan’da Modern Seracılığın Geliştirilmesi Projesi

Olağanüstü Devlet Komisyonuna Ot ve Hayvan Yemi Yardımı

Ulan Batur, Ankara Caddesi Çevre Düzenlemesi
İNSANİ YARDIMLAR

17. Muhtarlığa Çadır Hibesi

Yoksul Aile ve Öğrencilere Erzak Dağıtımı
113
ÖZBEKİSTAN
114
2010 YILI ÖZBEKİSTAN PROJE LİSTESİ
Eğitim

Bankacılık ve Maliye Akademisi Öğrencilerinin Eğitimi

Bilgi ve Danışmanlık Merkezi 30 Adet Dikiş Makinesi Hibesi

Burs Desteği

Taşkent Ulugbek Lisesi Konferans Salonunun Tefrişi ve Onarımı
Sağlık

2. Neonatoloji ve Perinatoloji Kongresi'ne Özbekistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Acil Tıbbi Yardım Merkezi Sağlık Personelinin Türkiye Stajı

Andican ve Nemngan Sağlık Projeleri Kapsamında Özbek Doktorların Stajı

Özbek Sağlık Personelinin Türkiye Stajı

Özbekistan’da Plastik Cerrahi Operasyonları

Özbek-Türk Kemik İliği Nakil Merkezi Kurulması Kapsamında Uzman Eğitimi

Özbekistan Sağlık Bakanlığına Aşı Hibesi

Taşkent Çocuk Sağlığı Enstitüsü Yeni Doğan Servisinin İnşası, Donanımı ve Personelinin
Eğitimi
Su ve Sanitasyon

Özbekistan'da Temiz İçme Suyuna Erişim Projeleri Kapsamında ECOSAN'a ve 8 Yerel
Yönetime Teknik Malzeme Hibesi


"Yüksek Maneviyat Yenilmez Güç" Adlı Kitabın Basımı

İşitme Engelliler Okullarının Donanımı

Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi Sempozyumu'na Özbekistan'dan Katılımın
Desteklenmesi

Bilgi ve İletişim Ajansının Toplantısının Desteklenmesi

Bilişim Zirvesi'ne Özbekistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Özbek Basın Mensuplarının Eğitimi
İş ve Diğer Hizmetler

Özbek Cumhurbaşkanlığı Ödülü İçin Teşebbüs Yarışmasının Desteklenmesi
Bankacılık ve Finans

Özbekistan Zorunlu Trafik Sigortası Heyetinin İnceleme Ziyareti

4. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi'ne Özbekistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Aral Havzasında Tarım Sistemlerinin Geliştirilmesi Projesi

Özbek Çiftçilerin Eğitimi

Özbekistan Ürün Piyasası Araştırmaları Merkezi Heyetinin İnceleme Ziyareti

Özbekistan'da Arıcılığın Geliştirilmesi Projesi

Özbekistan'da Kavak Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi

Özbekistan’da Modern Seracılığın Geliştirilmesi Projesi
Sanayi

Özbekistan Standardizasyon Ajansı Uzmanlarının Eğitimi

Özbekistan Tekstil İnceleme Heyetinin İnceleme Ziyareti
PAKİSTAN
2010 YILI PAKİSTAN PROJE LİSTESİ
Eğitim

Numl Üniversitesi Türkçe Bölümünün Onarımı ve Tefrişatı

PAKTÜRK Eğitim Kurumları Türkçe Yaz Okulu için Gelen Öğrencilere Ulaşım Desteği
Su ve Sanitasyon

Hayber Pakhtunkwa Eyaletinde 4 Adet Su Kuyusu Açılması

Polis Eğitimi İşbirliği Projesi

Uyuşturucu ile Mücadele Eğitimi
Sanayi

3. Girişimcilik ve KOBİ Destekleme Yönlendirme Komitesi Toplantısı'na Pakistan'dan
Katılımın Desteklenmesi
İNSANİ YARDIMLAR

Sel Felaketi Kapsamında İnsani Yardım
115
TACİKİSTAN
116
2010 YILI TACİKİSTAN PROJE LİSTESİ
Eğitim

Dangara Nahiyesi 4 nolu Okulu Ek Bina İnşası, Onarımı ve Donanımı

Dünya Bilim Olimpiyatları'na Tacikistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Fen Bilimleri Olimpiyatları'na Tacikistan'dan Katılımın Desteklenmesi

İmam-ı Azam Tacik İslam Enstitüsüne Bilgisayar Laboratuarı Kurulumu

Matbaacılık ve Kitap Dizaynı Eğitimi

Sağlık

Onkoloji Bilim Merkezi Bünyesinde Çocuk Onkoloji Merkezi Kurulması

Devlet İstatistik Komitesinin Yeniden Yapılandırılması

Uzman Personelin Uyuşturucu İle Mücadele Konusunda Eğitimi

Aile Konferansı'na Tacikistan'dan Katılımın Desteklenmesi

Tacikistan Yazarlar ve Şairler Birliğinin Türkiye Ziyareti

HOVAR Milli Haber Ajansının Desteklenmesi
Ticaret

Serbest Bölgeler Kurulması Konusunda Uzman Eğitimi
TÜRKMENİSTAN
2010 YILI TÜRKMENİSTAN PROJE LİSTESİ
Eğitim

Rodoguna Meslek Edindirme Kurslarının Desteklenmesi

Turizm Öğrencilerinin Türkiye Stajı
Sağlık

Türkmen Doktorların Türkiye Stajı

İstatistik Alanında İşbirliği Projesi


Türkmen-Özbek Sınırındaki Farap Sınır Kontrol Kapısının Güçlendirilmesine Destek Projesi

3. Uluslararası Avaza Dostluk Diyarı Adlı Çocuk Festivali'nin Desteklenmesi

Türkmenistan Radyo TV Kurumu Kapasite Geliştirme Programı
Bankacılık ve Finans

Merkez Bankası Uzmanlarının Eğitimi

Strese Dayanıklı Bitki Türlerinin Yetiştiriciliği Fidanlığının Kurulması

Türkmenistan Tohumculuk Sektörünün Geliştirilmesi Projesi

Türkmenistan’da Badem Ceviz Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi

Yumurtacı Hibrit ve Ebeveynlerin Türkmenistan'da Üretilmesi Projesi
Ticaret

Ticaret ve Dış Ekonomik İlişkiler Bakanlığı Uzmanların Eğitimi
117
118
EK-1.2. BALKANLAR VE DOĞU AVRUPA
ARNAVUTLUK
BOSNA - HERSEK
KARADAĞ
KOSOVA
MAKEDONYA
MOLDOVA
SIRBİSTAN
UKRAYNA
ÜLKESEL DAĞILIM
ARNAVUTLUK
2010 YILI ARNAVUTLUK PROJE LİSTESİ
Eğitim

Arnavutluk Genelinde Türkçe Kursları Düzenlenmesi

Burrel İli Baz İlçesi Gjerg Kastrioti Okulunun Onarımı ve Donanımı

İşkodra Haxhi Sheh Shamia Lisesine Eğitim Materyali Desteği

Kamez Bulçesh i Ri Okulunun Tefrişi

Prrenjas/Librazhd, Gose/Kavaja ve Elbasan Şehirlerinde Bulunan Öğrenci Yurtlarının
Donanımı

Puke ve Peshkopi Şehirlerinde Bulunan Öğrenci Yurtlarının Donanımı

Tiran, İşkodra ve Dures'da Bulunan Öğrenci Yurtlarının Donanımı
Sağlık

Tiran 3 No'lu Uzman Polikliniği Doktorlarının Türkiye Stajı

Tiran Üniversitesi Çocuk Diyaliz Merkezine Tıbbi Ekipman Desteği

Tiran Üniversitesi Tıp Fakültesi Bünyesinde Bilimsel Araştırmalar Merkezi Kurulması
Kapsamında Uzman Doktor Desteği

Vlora Bölge Hastanesi Kan Bankasının Desteklenmesi ve Tıbbi Cihaz Hibesi

Yeni Doğan Sağlığı Konusunda Kapasite Geliştirme ve Teknik Destek Projesi Kapsamında
Doktor Stajı ve Hastane Donanımı

Yoğun Bakım Üniteleri Modernizasyonu Kapsamında Tıbbi Ekipman Desteği

Arnavutluk Devlet Arşivlerinin Modernizasyonu

Emniyet Genel Müdürlüğü Personelinin Terörle Mücadele Konusunda Eğitimi

Kalimash Tünel Yangınları Eğitimi

Uluslararası Polis Eğitimi İşbirliği Projesi

Balkan Dil Kültür ve Medeniyet Sempozyumu'na Arnavutluk'tan Katılımın Desteklenmesi

Bektaşi Türbesinin Tezyinatı

Uluslararası Balkan Kongresi'ne Arnavutluk'tan Katılımın Desteklenmesi

Tiran Devlet Radyosuna (RTSH) Stüdyo Kurulumu

Organik Tarımı Geliştirme Projesi
Turizm

Arnavutluk Turizm Mevzuatının Geliştirilmesi Çalışmaları
119
BOSNA - HERSEK
120
2010 YILI BOSNA – HERSEK PROJE LİSTESİ
Eğitim 
El Sanatları ve Meslek Edindirme Projesi

Novi Travnik Sultan Fatih Anaokulunun İnşası

Orta Bosna Kantonunda 7 Adet Okul Onarımı
Sağlık

Konjic Hastanesinin Onarımı

Bosna – Hersekli Polislerin Uluslararası Polis Eğitimi Projesi Kapsamında Eğitimi

Gorazde Belediyesine Su Pompası ve Kurutma Cihazı Hibesi

Banya-Luka Ferhadiye Camiinin Rekonstrüksiyonu

Bosna – Hersekli Semazenlere Konya'da Semazenlik Eğitimi

Bosna – Hersekli Uzmanlarının "Tarihi Yığma Yapıların Onarımı ve Güçlendirme
Yöntemleri" Konusunda Eğitimi

Drajevici'de Spor Tesisi Yapımına Ekipman Desteği

EUFOR Barış Gücü Sosyal Etkinliklerinin Desteklenmesi

Gönül Köprüsü Projesi

Konjik 10.Uluslararası Halk Oyunları Festivalinin Desteklenmesi

Kosgi Mehmet Pasa Camiinin Restorasyonu

Maglay Kurşunlu Camiinin Restorasyonu

Novi Travnik İslam Birliğine Yardım

Novi Travnik İslam Kültür Merkezinin İnşası

Osmanlı'dan Günümüze Bosna-Hersek Adlı Sempozyumunun Desteklenmesi

Prusac Şehitliğinin Restorasyonu

Radost Zivota Yaşam Sevinci Derneğine Ekipman Desteği

Sanski Most Musalla Restorasyonu

Tarihi Konjic Köprüsünün Restorasyonu

Tarihi Sokullu Mehmet Paşa (Drina) Köprüsünün Restorasyonu

Drevni List Gazetesine Basım Desteği

Radyo Bir'e İnşaat-Onarım ve Ekipman Desteği

Bosna – Hersek’te Hayvancılığın Geliştirilmesi Projesi

Kaçuni Entegre Organik Arıcılık Projesi

Sürdürülebilir Kalkınma Sempozyumuna Destek Sağlanması
KARADAĞ
2010 YILI KARADAĞ PROJE LİSTESİ
Eğitim

Çetinye Şehri Zagorkaivanovic Anaokulunun Onarım ve Tefrişi

Godiyevo Köyü Şükriye Mecedoviç İlköğretim Okulu Ek Bina İnşası

Karadağ Genelinde Türkçe Kursları Verilmesi

Karadağ Medrese Yurdunun Tefrişi

Karadağ Medresesi Öğrencilerinin Türkiye Ziyaretinin Desteklenmesi

Karadağ Medresesinde Kütüphane Kurulumu

Karadağ Medresesine Su Kuyusu İnşası

Karadağ Üniversitesi Tarih Enstitüsü Ek Binasının Onarımı

Plevle Mihailo Zugiç Okulu Isıtma Sisteminin Yapımı

Rojaye 30 Eylül Lisesinin Onarımı ve Donanımı

Türkçe Öğrenen Karadağlı Öğrencilerin Türkiye Eğitim Ziyaretinin Desteklenmesi
Sağlık

Çetinye Danilo I Hastanesine Tıbbi Cihaz Hibesi

Rojaye Devlet Hastanesi Jinekoloji Bölümünün Onarımı ve Teknik Ekipman Desteği

Karadağ Emniyet Genel Müdürlüğü ve AGİT Karadağ Misyonu Türkiye Eğitimi

"Osmanlı Arşivlerinde Karadağ Tarihi " Konulu Araştırmalarının Desteklenmesi

Boşnak Müslüman Forumu İçin Kitapçık Basımı

Çetinye Osmanlı Devleti Dönemi Elçilik Binasının Tadilatı

Fatih Sultan Mehmet Camiinin İnşası

Horizonti Derneğine Ekipman Desteği

Karadağ Türk Dostluk Grubu Sempozyumu'nun Desteklenmesi

Tuzi Osmanlı Mezarlığı ve Nizam Camiinin Restorasyonu

Uluslararası Ressam Kolonisinin Desteklenmesi

Berane Askeri Havaalanının Sivil Havacılığa Açılması Kapsamında Fizibilite Çalışması

121
KOSOVA
122
2010 YILI KOSOVA PROJE LİSTESİ
Eğitim

Eğitim Müfredaatınının Geliştirmesi Projesi

Gilan Alaaddin Medresesinin İnşası

İpek’de Bulunan 1 Öğrenci Yurdunun Tefrişatı

İslam Araştırmaları Fakültesi ve Priştine Alaaddin Medresesinin Donanımı

Kosova Genelinde Türkçe Kursları Verilmesi

Mamuşa İlköğretim Okulunun Çevre Düzenlemesinin Yapılması

Mesleki Eğitim Projesi

Prizren Alaaddin Lisesinin Onarımı

Prizren Türk Dili ve Kültürü Eğitim Merkezinin Donanımı

Prizren’de Bulunan 2 Öğrenci Yurdunun Donanımı

Yakova ve Prizren'de Yurt Donanımı ve Tefrişi
Sağlık

49. Yıllık Psikiyatri Toplantısı'na Kosova'dan Katılımın Desteklenmesi

Priştine Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesinin Onarımı

Anayasa Mahkemesinin Kurumsal Kapasitesinin Geliştirilmesi

Hâkim ve Savcı Adaylarının Eğitimi

Kosova İslam Birliği Merkezinin Donanımı

"Arşiv Belgelerinde Kosova ve Osmanlı Devleti” Adlı Kitabın Basımı

"Global Ekonomide Kosova’nın Konumu" Konulu Konferansın Desteklenmesi

“A Culture of Peaceful Coexistence” Adlı Kitabın Basımı.

23 Nisan Kosova Türkleri Milli Bayramının Desteklenmesi

Adem Yaşari Film Projesi

Kosova Körler ve Görme Engelliler Derneğinin Desteklenmesi

Priştine Fatih Camiinin Restorasyonu

Prizren Mehmet Terzi Camiinin Restorasyonu

Prizren Sinan Paşa Camiinin Restorasyonu

Sultan Murat Anma Etkinliklerinin Desteklenmesi

Sultan Murat Türbesi Selamlık Binası Kültür ve Tanıtım Evinin Restorasyonu

Türk Minyatür ve Koreografi Sanat Sergisinin Desteklenmesi

Uğur Böceği Çocuk Tiyatrosunun Desteklenmesi


Tarımsal Kapasitenin Geliştirilmesi Programı
İnşaat

İnşaat Ürünleri Standardizasyon Eğitimi
MAKEDONYA
2010 YILI MAKEDONYA PROJE LİSTESİ
Eğitim

21 Aralık Türkçe Eğitim Günü Etkinliklerinin Desteklenmesi

ADEKSAM Öğrenci Yurdunın Desteklenmesi

Aşağı Koliçan Mustafa Kemal Atatürk İlköğretim Okuluna Ulaşım Desteği

Ensar Kültür Yardımlaşma Derneği Öğrenci Yurtlarının Desteklenmesi

İlkokul Öğrencilerine Kitap Desteği

İştip İ.H. Lisesine Eğitim Malzemeleri, Donanım ve Ulaşım Desteği

Kalkandelen'de Öğrenci Yurdu İnşası ve Yurdun İşletme Giderlerinin Karşılanması

Karbintsi Belediyesi Kılavuzlu Köyü Okulunun İnşası

Kırçova Belediyesi Sande Şteryoski İlköğretim Okulunun Onarımı

Lipkova'da 3 Adet İlköğretim Okulunun Onarımı

Makedonya Genelinde Türkçe Kursları Verilmesi

Üsküp Tefeyyüz İlköğretim Okulunun Onarımı

Vrapçişte İlköğretim Okulunun Tefrişi

“Osmanlı Yönetiminde Makedonya” Sergisinin Desteklenmesi

2. Türk Filmleri Haftası'nın Desteklenmesi

Arnavut Kültür Merkezi Çalışma Ofisinin Donanımı

El Sanatları ve Meslek Edindirme Kurslarının Desteklenmesi

Gostivar Belediyesi Saat Kulesinin Işıklandırması

İstikbal Derneği Binasının Onarımı ve Tefrişi

Radanya Mahmut Paşa Camii ve İshak Çelebi Paşa Camii Restorasyon Projelerinin Bilimsel
İncelemesi

Üsküp Mustafa Paşa Camiinin Restorasyonu

Yahya Paşa Camiinin Pencerelerinin Değiştirilmesi

Yörük Festivalinin Desteklenmesi

Makedonya Radyo Televizyon Kurumunun (MRTV-MTV) Desteklenmesi

Makedonya Zirai-Tarımcılık Gazeteciler Birliği MEDIA PLUS İnceleme Gezisi


Orman Yangınlarıyla Mücadele İçin Ekipman Desteği
123
MOLDOVA
124
2010 YILI MOLDOVA PROJE LİSTESİ
Eğitim

Gagavuz Yeri Kıpçak Belediyesine Spor Malzemesi Hibesi

Komrat Atatürk Kütüphanesi Kurulması ve Desteklenmesi

Komrat Güneşçik Kreşinin Bahçe Duvarının Yenilenmesi

Milli İstihbarat Akademisine Türk Dili Laboratuarı Kurulumu
Sağlık

5 Adet Ambulans Hibesi

Beşgöz Sağlık Ocağının Onarımı

Gagavuz Yeri Çadır Lunga Hastanesine 1 Adet Jeneratör Hibesi

Gagavuz Yeri Vulkaneşti Bölge Hastanesinin Onarımı
Su ve Sanitasyon

Çadır Lunga İçme Suyu Projesi

Asociata Motivatie Din Moldova Derneğine Araç Hibesi

Gagavuz Yeri Kültür Bakanlığına Hibe Edilen Otobüs İçin Takograf Alımı

Moldova Ankara Büyükelçiliğinin Desteklenmesi

Moldova Dışişleri Bakanlığının Kurumsal Kapasitesinin Geliştirilmesi

Moldova İstatistik Eğitim Programı

"Gagavuz Folklorü Antolojisi" Adlı Kitabın Basımı

Bender Kalesinin Restorasyonu Kapsamındaki Fizibilite Çalışmaları

Görme Engelliler Bilgilendirme ve Rehabilitasyon Merkezi Yatakhanesinin Tefrişi


Moldova Hayvancılık Projesi Etüd Çalışması

Moldova’da Bodur Meyve Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi
SIRBİSTAN
2010 YILI SIRBİSTAN PROJE LİSTESİ
Eğitim

Novi Pazar Devlet Üniversitesi Ek Binasının Onarım ve Donanımı

Vrbas 4 Temmuz Meslek Lisesinin Onarımı
Sağlık

Belgrad Üniversitesi Doktorlarının Türkiye Ziyareti

Belgrat Şeyh Mustafa Türbesinin Restorasyonu

Askeri Havaalanlarının Sivil Havaclığı Açılması Projesi

Belgrad Dizayn Haftasının Desteklenmesi
Sanayi

Tutin Sanayi ve Ticaret Bölgesi Projesinin Çizimi
125
UKRAYNA
126
2010 YILI UKRAYNA PROJE LİSTESİ
Eğitim

3. Türk Dünyası Sosyologlar Birliği Kurultayı'na Ukrayna'dan Katılımın Desteklenmesi

Kaminka Öğrenci Yurdunun Donanımı ve Eğitim Desteği

KÖC Eğitim Altyapısının İyileştirmesi Programı Kapsamında Okul İnşa, Onarım ve
Donanımları

Tiflis'te Düzenlenen Uluslararası Bilim Olimpiyatları'na Ukrayna'dan Katılımın Desteklenmesi

Ukrayna Ekonomi Bakanlığı Uzmanlarının Eğitimi

2. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kongresi'ne Ukrayna'dan Katılımın Desteklenmesi

Kırım Tatar Kültür Merkezinin İnşası

Sanat Pınarı Sergisinin Desteklenmesi

Ukrayna-Türkiye Kültür İlişkileri ve 7. Uluslararası Gagavuz Sempozyumu Bildirilerinin Basımı

127
EK-1.3. ORTA DOĞU
FİLİSTİN
SURİYE
ORTA DOĞU,
DİĞER ÜLKELER
ÜLKESEL DAĞILIM
2010 YILI FİLİSTİN PROJE LİSTESİ
FİLİSTİN
128
Eğitim

Birzeit Üniversitesi Medya Bölümüne Bilgisayar Laboratuarı Kurulması ve Bölümün Tefrişi

Cenin Al Khansa Kız Okulunun Donanımı

Cenin Türk Okulunun Donanımı

Filistin İslam Araştırmaları Merkezi Çalışanlarına Yönelik Osmanlıca Kursunun
Desteklenmesi

Filistinli Öğrencilere Burs Desteği

Gazze Ummah Üniversitesinin Donanımı ve Kitap Desteği

Kalkilya Belediyesi Okullarının Tefrişi

Kalkilya Türk Okulu İnşası ve Donanımı

Kudüs Müftülüğü Kuran ve İslam Araştırmaları Fakültesinin Donanımı

Kudüs Nurul Hüda Okuluna İlave Kat İnşası ve Ekipman Hibesi

Kudüs Zekaat Komitesi Yaz Kampının Desteklenmesi

Nur Al Ain Körler Okulu Yaz Kampının Desteklenmesi
Sağlık

Beit Enan Sağlık Merkezine Ekipman Desteği

El Halil Samua Belediyesi Sağlık Kliniğinin İnşası

Filistinli Yaralıların Türkiye'de Tedavisi

Gülümseyen Çocuklar Projesi

Jahalin Arapları Sağlık Kliniği Ekipman Desteği

Kudüs Kızılay Hastanesine Ekipman Desteği

Tubas Türk-Filistin Dostluk Hastanesinin İnşası
Su ve Sanitasyon

Gazze Şeridi İçme Suyu Altyapısının İyileştirilmesi Projesi Kapsamında Gazze Katı Atık
Yönetimi Konseyine Yedek Parça Temini

Eriha Polis Eğitim Merkezine Ekipman Desteği

Filistin Gümrük ve Gelir İdaresine Destek

Filistin Polis Teşkilatının Yeniden Yapılandırılması Projesi

Filistin Sayıştay Başkanlığını İle Sayıştay Başkanlığının "Kamu Denetimi" Konusundaki
İşbirliği Çalışmalarının Desteklenmesi

23 Nisan Şenliklerine Filistin'den Katılımın Desteklenmesi

3. Filistin Kültür Haftası Çalışmalarının Desteklenmesi

Al Amari Mülteci Yaz Kampının Desteklenmesi

Asayil Hayır Derneğine Ekipman Desteği

Filistin Çalışma Bakanlığı Eğitim Faaliyetlerinin Desteklenmesi

FUY Sosyal İşler Bakanlığı Çocuk Merkezlerine Ekipman Desteği

Housh Kandahın (Osmanlı Binası) Restorasyonu

Kudüs Harem-i Şerif Zincirlikubbe Çinilerinin Yapım ve Onarımı

Kudüs Tarihi Mirası İhya ve İslam Araştırmaları Merkezinin Onarımı ve Merkeze Ekipman
Hibesi

Kudüs Yusufiye Mezarlığı Duvarının İnşası

Mescid-i Aksa Çinilerinin Yenilenmesi

Filistin Ulusal TV Personelinin Türkiye'de Eğitimi
SURİYE
2010 YILI SURİYE PROJE LİSTESİ
Eğitim

Halep Üniversitesinde Teknoloji Sınıfı Kurulması
Sağlık

Estetik Cerrahi Projesi

Milli Amme İdaresi Uzmanlarının Eğitimi

Devlet Arşivleri Uzmanlarının Tarihi Vesikalar Konusunda Eğitimi

Halep Adliye Camiinin Restorasyonu

Şam Süleymaniye Külliyesinin Restorasyonu
129
130
ETİYOPYA
SENEGAL
SUDAN
AFRİKA,
DİĞER ÜLKELER
ORTA DOĞU, DİĞER ÜLKELER
2010 YILI ORTA DOĞU, DİĞER ÜLKELER PROJE LİSTESİ
Eğitim

Irak - Iraklı Öğrencilere Eğitim Desteği

Irak - Iraklı Türkmen Öğrencilerin Türkiye Stajı

Yemen - Yemen Meslek Lisesinin Tefrişi
Sağlık

Irak - Bağdat Al Razi Hastanesinin İnşası

Irak - Erbil Nanakly Hastanesi Doktorlarının Türkiye Ziyareti

Irak - Iraklı Hastaların Türkiye'de Tedavisi

Lübnan - Al Birah Beldesindeki Sağlık Ocağına 1 Adet Ambulans Hibesi

Lübnan - Filistin Mülteci Kamplarına Sağlık Desteği ve Belgesel Çekimi

Lübnan - Sayda Şehri Türk Travma ve Rehabilitasyon Hastanesinin İnşası ve Donanımı
Su ve Sanitasyon

Lübnan - Aidamoun, Kwashra Beldeleri ile Al-Birre Beldelerinde Su Hattı İnşası

Irak - 1. Uluslararası Selçuklu Sempozyumu’nun Desteklenmesi

Lübnan - Trablusşam Mevlevihanesinin Restorasyonu
EK-1.4. AFRİKA
131
ETİYOPYA
132
2010 YILI ETİYOPYA PROJE LİSTESİ
Sağlık

Katarakt Ameliyatı Projesi Kapsamında Tıbbi Ekipman Hibesi

Su ve Sanitasyon

Addis Ababa'da Sondaj ve Su Kaynakları Eğitimi

Doğu Harar Jarso Woreda Bölgesinde 8 Dağ Köyüne İçme ve Kullanma Suyu Temini

Jeju Highland Bölgesine 20 Adet İçme Suyu Kuyusu Açılması

Mekele Bölgesi Su Kuyuları Projesi Kapsamında Su Sondaj Makinesi Hibesi

Mekele ve Harar Bölgesinde 45 Adet Su Kuyusu Açılması

Harar Yetimhane Projesi Fizibilite Çalışmaları

Etiyopya Yol Otoritesi Personelinin Eğitimi
SENEGAL
2010 YILI SENEGAL PROJE LİSTESİ
Eğitim

Büyük Yeşil Kuşak Projesi Kapsamında Dakar Cheikh Anta Diop Üniversitesine Ekipman
Desteği

Mbour Çıraklık Eğitim Merkezinin İnşası
Sağlık

Dakar Cheikh Anta Diop Üniversitesi Mediko-Sosyal Merkezinin İnşası

Fann Hastanesi Ker Xaleyi Pedopsikiatri Bölümüne 1 Adet Ambulans ve Ekipman Hibesi

Pikine Kadın Doğum ve Çocuk Sağlığı Merkezinin İnşası


Tattaguine Doğum Evinin İnşası

İçişleri Bakanlığına Su Tahliye Boruları ve Kişisel Korunma Ekipmanları Alımı

Casamance Engelliler Eğitim Merkezine Teknik Ekipman ve Malzeme Desteği

Senegal Askeri Yetimhanesine Ekipman Desteği

Takku Girişimci Kadınlar Topluluğuna Ekipman Desteği
İNSANİ YARDIMLAR

Battaniye Yardımı

Ramazan Paketi Dağıtımı
133
SUDAN
134
2010 YILI SUDAN PROJE LİSTESİ
Eğitim

Afrika Üniversitesi Derslik Onarım ve Donanımı

Lebine Derneği El Becerileri Geliştirme Kursu

Nyala Mesleki Eğitim Merkezi Onarımı ve Tefrişatı

Nyala Üniversitesinde Elektronik Kütüphane Kurulması

Riyad ve Belil Bölgelerinde 2 Adet Okulun Tefrişi

Sudan Genelinde Türkçe Kursları Verilmesi
Sağlık

Afrika Katarakt Projesi Sudan Ayağı

Cüneyne Hastanesi Göz Kliniğine Ekipman ve Sarf Malzeme Hibesi

El-Faşir Hastanesinde Hemodiyaliz Ünitesi Kurulması

El-Faşir Hastanesine 1 Adet St Scan Cihaz Hibesi

Sağlık Personeli Türkiye Stajı

Sudan Kolluk Kuvvetlerinde Görevli Sağlık Heyetinin Türkiye Ziyareti

Sudan Türk Ebe Eğitim Merkezinin İnşası

Ulusal İlaç ve Zehir Kurulu Üyelerinin Eğitimi
Su ve Sanitasyon

6 Eyalette 41 Adet Su Kuyusu Açılması

Afrika Teknoloji Kenti Jeofizik Laboratuarına Ekipman Desteği

Dindir Doğal Yaşam Parkıda 2 Adet Su Kuyusu Açılması

Kurdufan Eyaletinde Bulunan Sondaj Makinesinin Onarımı

Nehru Nil Eyaleti Sular İdaresi Personelinin Eğitimi

Üm-Shevkeh ve El-Edvab Köylerine Su Temini

Suakin'de Bulunan Osmanlı Gümrük Binası ve 2 Adet Caminin Restorasyonu

Sudanlı Engellilere Cihaz Desteği

Yetim Ailelerine Üretim Malzemesi Desteği

Darfurlu Çiftçilere Tohum Desteği

Sudanlı Veteriner ve Uzmanların Eğitimi

TÜSEP 3. Aşama Eğitim Programı
AFRİKA, DİĞER ÜLKELER
2010 YILI AFRİKA, DİĞER ÜLKELER PROJE LİSTESİ
Eğitim

Madagaskar - Kadın Eğitim Merkezi Kurulması Fizibilite Çalışması

Gambiya - Gambiya Teknik Üniversitesinde Dökümhane Kurulması Kapsamında Uzman ve
Ekipman Desteği

Gine Bissau - Türkiye Dostluk Lisesi Donanımı ve Tefrişi
Sağlık

Gine Bissau - Sağlık Taraması Projesi

Kenya - Sağlık Taraması Projesi

Malavi - Sağlık Taraması Projesi

Mali - Sağlık Taraması Projesi

Moritanya - Sağlık Taraması Projesi

Nijer - Sağlık Taraması Projesi

Somali - Somalili Sağlık Personelinin Türkiye Stajı

Somali - Somalili Yaralı Askerlerin Türkiye'de Tedavisi

Tanzanya - Rondo Hastanesine Rontgen ve Ultrason Cihazı Hibesi

Tanzanya - Sağlık Taraması Projesi

Togo - Sağlık Taraması Projesi

Uganda - Sağlık Taraması Projesi
Su ve Sanitasyon

Burkina Faso - Su Kuyuları Açılması Projesi Kapsamında 1 Adet Sondaj Makinesinin
Nakliyesi

Gine Bissau - Afrika Temiz İçme Suyuna Ulaşım Projesi Kapsamında Araç Yardımı

Nijer - 53 Adet Su Kuyusu Açılması

Gine Bissau - Gine Bissau'ya 2 adet Hızlı Tekne Hibesi

Mali - Mali Polis Teşkilatı Mensuplarının Eğitimi

Nijerya - Nijerya Polis Teşkilatı Mensuplarının Eğitimi

Somali - Cumhurbaşkanlığı Kampüsüne 2 adet Jeneratör Alımı

Somali - Devlet Kurumlarına Bilişim Malzemesi Hibesi

Tanzanya - Emniyet Teşkilatı Mensuplarının Eğitimi

Gine Bissau - Gine Bissau İslam Gençlik Federasyonuna Ekipman Desteği

Nijerya - İstihdam İdaresi Uzmanlarının Eğitimi

Nijer - Asfalt Yapımı Ön Etüd Çalışması

Gine Bissau - Televizyon Kurumuna Teknik Ekipman Desteği

Nijerya - Gazeteci ve Bürokratların Türkiye Ziyareti

Benin - İKÖ Gıda Güvenliği Toplantısı'na Benin'den Katılımın Desteklenmesi

Cibuti - 3 Adet Balıkçı Teknesi Hibesi

Gine Bissau - Gine Bissau Belediyesine İlaçlama Aracı Hibesi

Komorlar - Komorlar’da Patates Üretiminin Geliştirmesi Projesi

Kongo - Kongolu Balıkçılık Uzmanlarının Eğitimi

Kenya - Tana Bölgesinde Kırsal Kalkınmanın Desteklenmesi

Komorlar - Stat İnşası
135
136
EK-1.5. DİĞER ÜLKELER
2010 YILI DİĞER ÜLKELER PROJE LİSTESİ
Sağlık

Kiribati - Sağlık Bakanlığına 1 Adet Ultrason Cihazı Hibesi

Meksika - Osmanlı Saat Kulesinin Restorasyonu

Kiribati - GPS Survey Sistemlerinin İyileştirilmesi Kapsamında Ekipman Desteği
İNSANİ YARDIMLAR

Haiti - Depremzedelere Yardım ve Sağlık Taraması

7 yıl önce TİKA Faaliyet Raporu 2010

Transkript

Benzer belgeler

Ormancılık alanında Moritanya ile ikili ilişkiler hakkında Bilgi Notu

12 ay önce A Board Of Pride

3 ay önce TİKA Broşür

Projesi

Afrika

6 ay önce Ayrı Coğrafyalarda Aynı İmza

BilgiNotu - Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL EĞİTİM

6 ay önce Ürdün