8.MOTORUN İKİ YÖNDE SINIR ANAHTARIYLA

8.MOTORUN İKİ YÖNDE SINIR ANAHTARIYLA ÇALIŞMASI
Şema 1.38 'deki devre, elektriksel kilitlemeli devir yönü değiştirme devresine sınır
anahtarının kontakları eklenerek oluşturulmuştur. Geri yön sınır anahtarının normalde kapalı
kontağı (e4) ileri yön kontaktör bobinine (C1), ileri yön sınır anahtarının normalde kapalı kontağı
(e5) ise geri yön kontaktör bobinine (C2) seri bağlanmıştır. Vargel, taşlama, freze gibi iş
tezgâhlarında hareketli bölümün hareketi, sınır anahtarları ile kontrol altına alınır. Hareketli
mekanizmanın durması veya yön değiştirmesi istenen noktaya, sınır anahtarı konulur. Hareketli
bölüm sınır anahtarının pimine (Veya Makarasına) çarptığında, kontakları durum değiştirerek,
motorun devir yönü değiştirmesi sağlanır.
Şema 1.38: Motorun İki Yönde Sınır Anahtarı İle Çalışması
9. MOTORUN ZAMAN AYARLI ÇALIŞMASI ve DURMASI
Bir motorun, butona basıldıktan belirli bir süre sonra çalışması isteniyorsa Şema 1.39 a ‘daki devre kurulur. Devredeki b2 başlatma butonuna basıldığında C1 kontaktörü enerjilenerek
b2 butonuna paralel bağlı C1 kontağını kapatır ve sürekli çalışmayı sağlar. Aynı anda d zaman
rölesi de enerjilenerek gecikme süresini başlatır.
Ayarlanan süre sonunda d zaman rölesi, normalde açık kontağını kapatarak C
kontaktörünü enerjilendirir. Güç devresinde bulunan C kontakları kapanacağından motora üç faz
şebeke gerilimi uygulanır ve motor gecikmeli olarak çalışır. Motorun çalışması, durdurma
butonuna basılıncaya kadar devam eder.
Şema 1.39: Motorun Zaman Ayarlı Olarak a) Çalışması, b) Durması , c) Güç Devresi
Eğer motorun, başlatma butonuna basıldığında çalışması ve ayarlanan süre sonunda
durması isteniyorsa, Şema 1.39 - b 'deki devre kurulur. Bu devrede b2 butonuna basıldığında C
kontaktörü enerjilenir ve kontakları durum değiştirir. Aynı anda d zaman rölesi de
enerjilendiğinden, ayarlanan süre sonunda zaman rölesinin C kontaktörüne seri bağlı olan kontağı
(d) açılarak, kontaktörün enerjisini keser. Böylece motor, zaman ayarlı olarak durmuş olur.
Bazı Örnekler
Üç fazlı asenkron motorun kesik çalışmasına ait kumanda ve güç devreleri
Şema 1.20-(a)
Şema 1.23- (a)
Üç fazlı asenkron motorun bir yönde sürekli çalışmasına (Mühürleme) ait kumanda
ve güç devreleri
Şema 1.20-(b)
Şema 1.23- (a)
Üç fazlı asenkron motorun iki kumanda merkezli sürekli çalışmasına ait kumanda
ve güç devresi
Şema 1.29-(a)
Şema 1.23- (a)
Üç fazlı asenkron motorun paket şalterle devir yönünün değiştirilmesine ait
kumanda ve güç devresi
Üç fazlı asenkron motorun buton kilitlemeli ve elektriksel kilitlemeli olarak, iki
yönde çalışmasına ait kumanda ve güç devresi
Şema 1.33: Motorun Buton Kilitlemeli Olarak İki Yönde Çalışması (TSE Normu)
Üç fazlı asenkron motorun sınır anahtarı ile iki yönde çalışmasına ait kumanda ve
güç devresini
Üç fazlı asenkron motorun zaman ayarlı olarak çalışması ve durmasına ait kumanda
ve güç devresini
Şema 1.39: Motorun Zaman Ayarlı Olarak a) Çalışması, b) Durması , c) Güç Devresi
Şema 1.45: Otomatik Yıldız-Üçgen Şalter Güç ve Kumanda Devre Şeması (TSE Normu)
Şema 1.46: Otomatik Yıldız-Üçgen Şalter Kumanda ve Güç Devre Şeması (TSE Normu)
Üç fazlı asenkron motorun paket tip yıldız-üçgen şalterle çalıştırılması