SULH - Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü

Transkript

T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Başhukuk Müşavirliği ve
Muhakemat Genel Müdürlüğü
659 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE
KARARNAME KAPSAMINDAKİ
İDARELERİN TARAF OLDUKLARI
HUKUKİ UYUŞMAZLIKLARIN SULHEN
HALLİ
Müşavir Hazine Avukatı
Ayla DADALI
TC
MALİYE BAKANLIĞI
Başhukuk Müşavirliği ve
Muhakemat Genel Müdürlüğü
?
?
?
?
?
SULH NEDİR?
?
?
SULH; doğmuş bir
uyuşmazlığa son vermek
veya doğacak bir
uyuşmazlığı önlemek
amacıyla tarafların
karşılıklı ve birbirine
uygun iradeleri ile
yaptıkları anlaşmadır.
?
?
?
2
SULHUN, FERAGAT, KABUL VE
İBRADAN FARKI NEDİR?
ØSULH; tarafların karşılıklı
iradeleri ile kurulan ve
karşılıklı fedakarlık
temeline dayanan bir anlaşma
mahiyetindedir.
ØAnlaşma ve karşılıklı fedakarlık unsurları nedeniyle; bir
borcu ya da uyuşmazlığı tek taraflı olarak ortadan
kaldıran feragat, kabul ve ibradan farklıdır.
3
SULHUN TERCİH NEDENLERİ
ØTaraf iradelerini esas alması,
ØFaydacı ve çözümcü bir yaklaşım temeline dayanması,
ØHer iki taraf için tatmin sağlayan bir sonuç yaratması,
ØToplumsal barışa hizmet etmesi,
ØYargı yükünü azaltması,
4
SULHUN TERCİH NEDENLERİ
ØYargıda çözüme ulaşmanın gecikmesi
ihtilafın sonlandırılmasına imkan sağlaması,
hallerinde
ØTarafların, hak kaybına uğrama korkusu olmadan
karşılıklı olarak alacak ve borçlarını müzakere
edebilmesi,
Ø6100 sayılı HMK’nın 188/3 maddesine göre sulh
görüşmeleri
sırasında
yapılan
ikrarın
tarafları
bağlamaması,
Sulhun tercih nedenleridir.
5
SULHUN GETİRDİĞİ
ÇÖZÜM
Sulh müessesesi;
ØSözleşme serbestisi ilkesi çerçevesinde,
ØYargının daha hızlı, etkin ve verimli işleyişine hizmet
etmek amacıyla,
ØTarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri
işlerden kaynaklanan hukuki uyuşmazlıklarda,
ØUzlaşma temeline dayanan bir çözüm imkânı
sağlamaktadır.
6
MEVZUATIMIZDA SULH
ØMahkeme içi sulh;
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri
Kanununun Ön İnceleme başlıklı
137 nci maddesinde “Sulhe Teşvik”
ve 313-315 inci maddelerinde “Sulh”
hükümleri olarak iki ayrı bölümde
yer almaktadır.
ØMahkeme dışı sulh; genel ve özel bütçeli idareler
yönünden 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede
düzenlenmiştir.
7
HMK’da SULH
Md.137 vd.
6100 sayılı HMK’nın 137 ve devamı maddelerine göre;
ØHakim, uyuşmazlık konusunda tarafları sulhe teşvik
edecektir.
ØTarafların sulh olacağına kanaat getirilmesi halinde bir
defaya mahsus olmak üzere sulh konusunda beyanda
bulunmak üzere taraflara süre verilecektir.
ØSulh olunması halinde bu durum tutanağa geçirilerek sulh
nedeniyle davanın sona erdiğine karar verilecektir.
8
HMK’da SULH
Md.313
HMK’da SULH;
ØGörülmekte olan bir davada, tarafların aralarındaki
uyuşmazlığı kısmen veya tamamen sona erdirmek
amacıyla, mahkeme huzurunda yapmış oldukları bir
sözleşme olarak tanımlanmıştır.
ØTarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri
uyuşmazlıkları konu alan davalarda sulh olunabileceği
belirtilmiştir.
9
HMK’da SULH
Md.314 vd.
ØDava konusu dışında kalan hususlar da sulh kapsamına
dahil edilebilir.
ØSulh, şarta bağlı olarak da yapılabilir.
ØHüküm kesinleşinceye kadar her zaman yapılabilir.
ØSulh davayı sona erdirir ve kesin hüküm gibi hukuki
sonuç doğurur.
ØMahkemece, tarafların isteğine göre;
-sulh sözleşmesi hükümlerine göre, ya da
-karar verilmesine yer olmadığına,
karar verilebilir.
10
HMK’da SULH
Md.73
ØSulh anlaşması, taraflar arasında yapılır.
ØVekilin sulh olması için vekaletnamede özel olarak sulh
ve ibra yetkisi verilmiş olması gerekir.
Ø659 sayılı KHK kapsamındaki idarelerde sulh yetkisi
idarelere aittir.
Øİdare vekillerinin sulh ve ibra yetkisi yoktur.
11
KAMU İDARELERİNDE
SULH
ØMülga 4353 sayılı Kanun'da sulh; genel bütçe
kapsamındaki idarelere ait uyuşmazlıklarla ilgili olarak
Kanunun 30 ve 31 inci maddelerinde yer almıştır.
Ø4353 sayılı Kanun, 2/11/2011 tarihinde yürürlüğe
giren 659 sayılı KHK’nın 18 inci maddesi ile yürürlükten
kaldırılmıştır.
Ø26/9/2011 tarihli ve 659 sayılı KHK’da genel ve özel
bütçe
kapsamındaki
idarelerin
taraf
oldukları
uyuşmazlıkların sulhen halline ilişkin düzenlemelere yer
verilmiştir.
ØSulh hükümleri, 659 sayılı KHK’nın 9, 10, 11 ve 12 nci
maddelerinde yer almaktadır.
12
659 SAYILI KHK
Md.9
SULHE DAVET
Øİdarelerin adli yargıda dava açmadan veya
icra takibine başlamadan önce karşı tarafı
sulhe davet etmesi esası düzenlenmiştir.
ØAmacı; ihtilafın tamamının çözümlenmesidir.
ØKamu menfaati görülmesi halinde kısmi sulh de
mümkündür.
ØSulh teklifi için karşı tarafa 30 günlük süre
verilmesi gerekir.
Ø6183 sayılı Kanun kapsamı dışında kalan tüm
taksit teklifleri sulh kapsamındadır.
13
659 SAYILI KHK
Md.9
SULHE DAVET
ØSulh başvurularının 60 gün içinde sonuçlandırılması
gerekir. Aksi takdirde başvuru reddedilmiş sayılır.
Øİdareler, kendi aleyhlerine dava açılacağını veya icra
takibine başlanacağını öğrenmeleri halinde karşı tarafı
sulhe davet edebilir.
ØSulhe davet, uyuşmazlığın tarafı olan gerçek veya tüzel
kişilerce de yapılabilir.
ØGecikmesinde sakınca bulunan veya işin mahiyeti gereği
süre verilmesinde fayda görülmeyen hallerde doğrudan
dava ve icra yoluna başvurulabilir.
ØDava konusu edilmiş veya icraya intikal etmiş
uyuşmazlıklarda da taraflarca sulh teklifinde bulunulabilir.
14
ADLİ UYUŞMAZLIKLARDA
SULHUN USUL VE ESASLARI
Md.10
ØSulh anlaşması, anlaşma tutanağında
belirtilen tutar kadar;
-
Bir hakkın tanınması,
Menfaatin terki,
Bir şeyin verilmesi,
Yapılması ya da yapılmaması,
konusundaki anlaşmalar veya sözleşme değişikliklerini
kapsar.
ØSulh, ancak idarece maddi ve hukuki nedenlerle kamu
menfaati görülmesi halinde mümkündür.
15
Md.10
ØSulhe konu işte birden çok
ihtilaf bulunduğu takdirde asıl
olan, ihtilafın tamamının
çözümlenmesidir.
ØKamu menfaati görüldüğü
takdirde kısmi sulh de mümkündür.
ØMaddi ve hukuki nedenlerle kamu menfaati
görülmesi halinde, 11 inci maddedeki yetkiler
çerçevesinde asıl alacak ve fer’ilerinden kısmen ya
da tamamen vazgeçilebilir.
ØSulh anlaşmalarına ilişkin tutanak ilam hükmünde
olup, ilamların icrasına dair genel hükümlere göre
infaz olunur.
16
Md.10
ØVadeye
bağlanmamış
alacaklarda
tutanağın
imzalandığı tarihten itibaren iki aylık sürenin
dolmasından,
ØVadeye
bağlanmış
dolmasından,
alacaklarda
ise
vadenin
önce tutanak icraya konulamaz.
ØSulh anlaşması hükümleri yerine getirilmediği
takdirde 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre
belirlenen gecikme zammı oranında hesap edilen faizi
ile birlikte alacak takip ve tahsil edilir.
17
Md.10
ØSulh halinde üzerinde anlaşılan hususlar hakkında
taraflarca dava açılamaz.
ØTarafların sulhe davet yazısının karşı tarafa tebliği
ile uyuşmazlık konusu hak ve alacağın tabi olduğu
kanuni süreler durur.
ØSulh olunamaması durumunda bu durum tutanağa
bağlanır, tutanak tarihinden itibaren uyuşmazlığın
niteliğine göre süreler yeniden işlemeye başlar.
ØMücbir sebep hallerinde genel hükümlere göre işlem
yapılır.
18
SULH VE VAZGEÇME YETKİLERİ Md.11
KHK’nın 11/1 maddesine göre;
Øİdarelerin, kendi aralarındaki uyuşmazlıkların sulh
yolu ile çözümünde, sözleşmelerin değiştirilmesinde
veya sona erdirilmesinde,
ØGerçek veya tüzel kişilerle aralarındaki sözleşmelerde
belirtilen sebeplerle yapılan her türlü sözleşme
değişikliklerinde,
çıkabilecek uyuşmazlıkların sulhen çözümünde, hukuk
biriminin görüşü üzerine, onay ve anlaşmaları
imzalamaya;
Bakanlıklarda BAKAN, diğer idarelerde ÜST YÖNETİCİ
yetkilidir.
19
SULH VE VAZGEÇME YETKİLERİ
KHK’nın 11/2 maddesine göre;
ØKHK’nın 11/1-a ve 11/1-b fıkraları dışında kalan ve
idarelerin,
herhangi
bir
sözleşmeye
dayanıp
dayanmadığına, uyuşmazlıkların yargıya intikal edip
etmediğine bakılmaksızın gerçek veya tüzel kişilerle
arasında çıkan;
-Her türlü hukuki uyuşmazlığın sulh yoluyla
halinde,
-Cezada uzlaşmaya gidilmesinde,
-Sözleşmede belirtilmeyen sebeplerle;
sözleşmelerin değiştirilmesinde veya sona
erdirilmesinde,
20
Maddi ve hukuki sebeplerle kamu menfaati görülmesi
halinde, buna dair onay veya anlaşmaları imzalamaya,
vazgeçilen veya tanınan yada terkin edilen hak ve
menfaatin değeri dikkate alınmak suretiyle;
ØTutara ilişkin olmayanlar ile 1.000.000 Türk Lirasına
kadar olanlarda (1.000.000 TL.dahil) hukuk biriminin
görüşü alınarak, ilgili harcama yetkilisinin teklifi üzerine
üst yönetici (KHK md.11/2-a)
Ø1.000.000 Türk Lirasından fazla olanlardan 10.000.000
Türk Lirasına kadar olanlarda (10.000.000 TL. dahil),
hukuki uyuşmazlık değerlendirme komisyonunun görüşü,
üst yöneticinin teklifi üzerine, ilgili bakan, Milli Savunma
Bakanlığında
Müsteşarın
teklifi
üzerine
Bakan,
(KHKmd.11/2-b)
21
Ø10.000.000 Türk Lirasından fazla olanlarda, ilgili
bakanlık hukuki uyuşmazlık değerlendirme komisyonunun
ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak, ilgili bakanlığın
teklifi üzerine Bakanlar Kurulu, (KHK md.11/2-c)
yetkilidir.
ØBakan ya da üst yönetici bu yetkisini; alt kademelere,
münhasıran taşra birimlerinin iş ve işlemleri ile ilgili olup
İllerde valilik, ilçelerde kaymakamlık onayına bağlanan iş
ve işlemlerde vali ve kaymakama devredebilir.
22
PARASAL YETKİLER
Vazgeçme, sulh, kabul ve
feragat yetkileri standart
olarak,
Øvazgeçilen veya,
Øtanınan veya,
Øterkin edilen,
hak veya menfaatin değerine göre sınırlanmak
suretiyle,
ØÜst yönetici,
ØBakan,
ØBakanlar Kurulu’na
verilmiştir.
23
PARASAL YETKİLER
ØKHK’nın 11 ve 12 nci maddesinde Bakan ve üst
yöneticiye tanınan yetkiler; Bakanlık Makamının yetki
devrine ilişkin 13/1/2012 tarih ve 56 sayılı Onayı ile alt
kademelere devredilmiştir.
ØBu yetkiler;
•Müsteşar, Müsteşar yardımcısı, birim amiri ve
defterdar,
•Taşra
birimlerinin
illerde
valilik,
ilçelerde
kaymakamlık onayına bağlanan iş ve işlemlerinde vali
ve kaymakam, tarafından kullanılacaktır.
Ø659 sayılı KHK'daki Sulh ve Vazgeçme Yetkilerini
Kullanma
Usul
ve
Esasları
Hakkında
Genel
Müdürlüğümüzce hazırlanan 8/2/2012 tarihli ve 3656
sayılı genel yazı Bakanlığımız birimlerine gönderilmiştir.
ØAyrıca 2012/2 sayılı BAHUM İç Genelgesi ile de Genel
Müdürlüğümüz
merkez
ve
taşra
teşkilatına
duyurulmuştur.
24
SULH İŞLEMLERİNDE YETKİNİN
KULLANILMASI
ØDefterdarın yetkisi kapsamındaki işlerde;
• Muhakemat
müdürünün/müdürlük
olmayan
yerlerde yetkilendirilen Hazine avukatının hukuki
görüşü,
• Defterdarlık ilgili müdürünün teklifi üzerine,
• Defterdar,
Øİlgili birim amirinin yetkisi kapsamındaki
işlerde;
• Muhakemat müdürünün/yetkilendirilen
avukatının hukuki görüşü,
• Defterdarın teklifi üzerine,
• Bakanlık ilgili birim amiri,
Hazine
25
KULLANILMASI
ØMüsteşar yardımcısının yetkisi kapsamındaki
işlerde;
• Hukuk birimin görüşü,
• Bakanlık ilgili birim amirinin teklifi üzerine,
• Müsteşar yardımcısı,
ØMüsteşarın yetkisi kapsamındaki işlerde;
• Hukuk birimin görüşü,
• Bakanlık ilgili birim amirinin teklifi,
• Müsteşar,
26
KULLANILMASI
ØBakanın yetkisi kapsamındaki işlerde;
• Hukuki uyuşmazlık değerlendirme komisyonunun
görüşü,
• Üst yöneticinin teklifi üzerine,
• Bakan,
ØBakanlar Kurulunun yetkisi kapsamındaki
işlerde;
• Hukuki uyuşmazlık değerlendirme komisyonunun
görüşü,
• Maliye Bakanının teklifi üzerine,
• Bakanlar Kurulu,
yetkilidir.
27
TAKSİT TEKLİFLERİ
Ø 6183 sayılı Kanun kapsamı dışında kalan taksit teklifleri
de sulh kapsamındadır.
Ø Bakanlığımızın taraf olduğu taksit anlaşmalarındaki usul
ve esaslar 1/10/2012 tarihli ve 25672 sayılı genel yazı ile
belirlenmiş ve Bakanlık birimlerine gönderilmiştir.
Ø Buna göre taksitlendirmeye yetkili makam;
•1.000.000.-TL'ye kadar üst yönetici,
•10.000.000-TL'ye kadar Bakan,
•10.000.000-TL'nin üzerinde Bakanlar Kuruludur.
28
TAKSİT TEKLİFLERİ
ØBu yetkiler, 13/1/2012 tarihli ve 56 sayılı Onay ile
yapılan yetki devrine göre;
•Müsteşar,
defterdar,
Müsteşar
yardımcısı,
birim
amiri
ve
•Münhasıran taşra birimlerinin iş ve işlemleri ile ilgili
olup İllerde valilik, ilçelerde kaymakamlık onayına
bağlanan iş ve işlemlerde vali ve kaymakam,
tarafından kullanılacaktır.
29
TAKSİT TEKLİFİ
ØMali açıdan zor durumda olan şirketler ve diğer tüzel
kişiler ile,
ØÖdeme güçlüğü içinde olan gerçek kişiler,
borçlarını taksitle ödemek istemeleri
halinde taksit tekliflerine ilişkin dilekçelerini;
•Borç hakkında henüz yasal takip başlatılmamışsa
borçlu bulundukları idareye/birime,
•Borçlu hakkında dava açılmış veya icra takibi
başlatılmışsa takibi yapan Muhakemat Müdürlüğüne
veya
müdürlük
kurulmayan
yerlerde
Hazine
Avukatlığına,
ileterek değerlendirilmesini talep edebilirler.
30
TAKSİT TEKLİFİ
ØTaksitlendirme teklifi, taksitlendirme
talebinin nedenlerini açıklayan ve
ödeme planını içeren, borçlu veya
borçluyu temsile yetkili olanlar
tarafından imzalanmış taksitlendirme
talep dilekçesi ile yapılır.
Ø Bu dilekçeye;
•Gerçek kişiler, beyanlarının doğruluğunu tevsik eden
belgeleri ve nüfus cüzdanı örneğini (T.C.Kimlik numarası),
•Tüzel kişiler, dilekçeyi imzalayanların tüzel kişiliği temsil
ve ilzama yetkili olduğuna ilişkin yetki belgesi ve imza
sirküleri ile tüzel kişiliğin mali tablolarını (gelir tablosu ve
bilanço),
ekler.
31
TAKSİT TEKLİFİNİN
DEĞERLENDİRİLMESİ
A-Borçlunun Şirket olması halinde;
ØŞirketin mali açıdan zor durumda olup olmadığının
tespiti için şirketin likidite oranlarına bakılacaktır.
•Likidite oranının 1’den büyük olması durumunda
şirketin mali durumunun iyi olduğu sonucuna
varıldığından, borç taksitlendirilmeyecektir.
•Likidite oranının 1 veya 1’den küçük ve 0,5’den
büyük olması durumunda borcun taksitlendirilme
süresi daha kısa olarak belirlenecek,
•Likidite oranının 0,5 veya 0,5’den küçük olması
durumunda ise bu süre 36 aya kadar
uzatılabilecektir.
32
B-Borçlunun Gerçek Kişi Olması Halinde;
ØBorçlunun mali durumuna bakılması,
•Kişinin ödeme güçlüğü içinde olduğunu
belgelendirmesi,
•Borç tutarı, taksit tutarı ve ödeme süresi,
dikkate alınarak, taksit teklifi hakkında değerlendirme
yapılması gerekir.
33
KABULÜ
Taksit teklifinin kabulü halinde;
Ø5018 sayılı Kanunun 79 uncu maddesindeki parasal
sınırın(2013 yılı için 15.000 TL) üzerindeki kamu
zararı alacakları için düzenlenecek resen borç senedi
ve kefaletname için noter tasdiki aranacaktır.
ØBu miktarın altındaki alacaklar için ise sadece
borçlu beyan ve imzasını içeren bir borç senedi
alınması uygun olacaktır.
ØMahkeme kararıyla kesin hükme bağlanan
alacakların taksitlendirilmesinde ilam olduğu için
resen borç senedi ve kefaletname alınmasına gerek
bulunmamaktadır.
34
TAKSİT ANLAŞMASI
Taksit teklifinin kabulü halinde;
ØBorç aslının faiziyle birlikte ödenmesinin kabul edildiği,
ØÖdemelerin başlama tarihi,
ØAylık taksit tutarları ve süresi,
ØBir taksitin zamanında ödenmemesi halinde alacağın
muacceliyet kazanacağı,
hususlarını belirtir taksit anlaşması imzalanacaktır.
35
CEZADA UZLAŞMA
5271 Sayılı Ceza Muhakemesi
Kanununda Uzlaşma
ØUZLAŞMA; suçtan mağdur olan kişinin suç şüphelisi ile
anlaşması sonucunda ceza yargılamasının sona
ermesidir.
ØTARAFLARI;
• Şüpheli,
• Suçtan zarar gören veya mağdur,
• Reşit olmamaları halinde şüpheli veya mağdurun
kanuni temsilcisi,
36
CEZADA UZLAŞMA
Ø5271 sayılı C.M.K. nun 253/1.maddesinde; “şüpheli ile
mağdur veya suçtan zarar gören gerçek veya özel hukuk
tüzel kişisinin uzlaştırılması girişiminde bulunulacağı “
hükme bağlandığından,
ØUzlaşma için suçtan zarar görenin gerçek veya özel
hukuk tüzel kişisi olması gerekir.
Suçtan zarar görenin Devlet veya kamu tüzel kişisi
olması halinde, uzlaşmadan bahsedilemez.
ŞİKÂYETTEN VAZGEÇMEDEN FARKI;
Uzlaşma şikâyetten vazgeçmek değildir. Ancak
uzlaşmadan önce şikâyetten vazgeçilir ise uzlaşmadan
yararlanılamaz.
37
CEZADA UZLAŞMA
UZLAŞMAYA KONU OLABİLECEK SUÇLAR;
ØSoruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı
suçlar,
ØŞikayete bağlı olup olmadığına bakılmaksızın 5237
C.M.K.nun 253/1-b maddesi gereğince uzlaşmaya tabi
suçlar ;
ØUzlaşma yoluna gidilebileceğine ilişkin ancak kanunda
açık hüküm bulunması halinde özel kanunlarda sayılmış
suçlar hakkında, uzlaşma mümkündür.
UZLAŞTIRMA YOLUNA GİDİLEMEYEN SUÇLAR :
Ø5271 Sayılı C.M.K.nun 253/3 maddesi gereğince;
soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olsa
bile, etkin pişmanlık hükümlerine yer verilen suçlar ile
cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlarda, uzlaştırma
yoluna GİDİLEMEZ.
38
CEZADA UZLAŞMA
UZLAŞMA NASIL YAPILIR?
Ø Kolluk görevlileri, Cumhuriyet savcısı ya da hâkim,
taraflara uzlaşmanın ne demek olduğunu ve sonuçlarını
ayrıntılı bir şekilde anlatır.
Ø Taraflara uzlaşma isteyip istemedikleri sorulur.
Ø Taraflar, uzlaşmak isteyip istemediklerini 3 gün
içerisinde bildirirler.
Ø Her iki taraf da uzlaşmak istediğini bildirirse bir
uzlaştırmacı görevlendirilir.
Ø Uzlaşmada taraflar uzlaştırmacı önünde anlaşarak
kendileri hakkındaki kararı yine kendileri verirler.
Ø Suç şüphelisinin ortaklaşa kararlaştırılan şeyi
yapmasıyla, uzlaşma süreci tamamlanır ve ceza
yargılaması biter.
39
CEZADA UZLAŞMA
UZLAŞMANIN SONUCU;
Ø Uzlaşıldığı takdirde üzerinde anlaşılan hususlar yerine
getirilir.
Şüpheli tarafından bu yükümlülüğün yerine getirilmesi
halinde;
Ø Mağdurun mağduriyeti daha hızlı bir şekilde giderilmiş
olur.
Ø Şüpheli hakkında dava açılmaz.
Ø Dava açılmışsa düşer.
Ø Ceza alma ve sabıkalı olma ihtimali ortadan kalkar.
40
İDARİ UYUŞMAZLIKLARIN SULH YOLU İLE
HALLİ VE VAZGEÇME YETKİLERİ Md.12
659 sayılı KHK’nın 12. maddesine göre;
- İdari işlemler,
- İdari eylemler,
nedeniyle hakları ihlal edilenler; uğramış oldukları
zararın sulh yoluyla giderilmesini dava açma süresi
içersinde (60 gün) isteyebilirler.
Ø2577 sayılı İYUK/13-1’e göre yapılan başvurular da
sulh başvurusu olarak kabul edilir ve bu maddede yer
alan hükümler çerçevesinde incelenir.
41
İDARİ UYUŞMAZLIKLARDA SULH
BAŞVURUSUNUN HUKUKİ SONUÇLARI
ØSulh başvurusu, işlemeye başlamış olan dava açma
süresini durdurur.
ØBaşvuru sonuçlanmadan dava açılamaz.
ØBaşvurularının
zorunludur.
altmış
gün
içinde
sonuçlandırılması
ØSonuçlandırılmamışsa istek reddedilmiş sayılacaktır.
ØBaşvuru, belli bir konuyu ve somut bir talebi
içermiyorsa, idari makam tarafından reddedilmesi
gerekmektedir.
42
Øİdareye yapılan sulh başvurusunun kabul edilmesi
halinde başvuru sahibine, hazırlanan sulh tutanağının
imzalanması için onbeş günlük süre verilir.
ØDavet yazısında belirtilen tarihte gelinmesi veya
temsilci gönderilmesi aksi takdirde sulh tutanağının
kabul
edilmemiş
sayılacağı
ve
yargı
yoluna
başvurularak zararın tazmin edilmesini talep etme
hakkının bulunduğu bildirilir.
ØTazminat miktarı ve ödeme şekli üzerinde anlaşılması
ve sulh olunması halinde buna ilişkin bir tutanak
düzenlenir ve taraflarca imzalanır. Bu tutanak ilam
hükmündedir.
43
ØVadeye bağlanmamış alacaklarda tutanağın imzalandığı
tarihten itibaren iki aylık sürenin dolmasından,
ØVadeye bağlanmış alacaklarda ise vadenin dolmasından,
önce tutanak icraya konulamaz.
ØSulh tutanağının kabul edilmemesi veya kabul
edilmemiş sayılması hallerinde uyuşmazlık tutanağı
düzenlenerek ilgiliye verilir.
ØSulh olunan konu ya da miktara ilişkin olarak dava
yoluna başvurulamaz.
Øİdari uyuşmazlıkların sulhen halli, 11 inci maddede
belirtilen esas ve tutarlara göre belirlenir.
44
HUKUKİ UYUŞMAZLIK DEĞERLENDİRME
KOMİSYONUNUN TEŞKİLİ
Komisyon;
İdarelerin taraf olduğu adli ve idari uyuşmazlıklarda
ihtilafın çözümlenmesinde görüş bildirmek üzere her
idarenin
kendi
bünyesinde
üst
yöneticinin
görevlendireceği, biri hukuk birim amiri ve biri hukuki
uyuşmazlıkla ilgili birim amiri ve biri de hukuk biriminde
görevli olanlar arasından seçilecek bir kişi olmak üzere,
ØEn az üç üyeden oluşur.
ØKomisyon başkanı üst yönetici tarafından belirlenir.
ØÜyeler dışında komisyona katılanlar oylamaya katılamaz
ØHak ihlaline neden olan birden fazla idarenin varlığı
halinde,
ortak
hukuki
uyuşmazlık
komisyonu
oluşturulabilir.
45
KOMİSYONUNUN
GÖREVLERİ Md.12
Komisyonun görevi;
659 sayılı KHK’nın 11 ve 12 nci maddeleri kapsamında
idarelerde vazgeçilen veya tanınan ya da terkin edilen
hak ve menfaatin değeri 1.000.000 Türk Lirasından
fazla olan;
ØHerhangi bir sözleşmeye dayanıp dayanmadığına,
yargıya intikal edip etmediğine bakılmaksızın idare
ile gerçek veya tüzel kişiler arasında çıkan her türlü
hukuki uyuşmazlığın sulhen çözümlenmesine,
ØSözleşmede
sözleşmelerin
erdirilmesine,
belirtilmeyen
değiştirilmesi
nedenlerle
veya
sona
Ø6183 sayılı Kanun kapsamı dışında kalan taksit
tekliflerine,
46
KOMİSYONUNUN GÖREVLERİ Md.12
Ø Her türlü dava açılmasından ve icra takibine
başlanılmasından veya,
Ø Yargı ve icra mercilerine intikal etmiş olanların
takiplerinden ya da,
Ø Verilen kararlara karşı karar düzeltme yoluna
gidilmesi dışındaki kanun yollarına gidilmesinden
vazgeçmeye,
ØDavaları kabul ve feragate,
ØCeza uyuşmazlıklarında şikayetten vazgeçmeye
veya uzlaşmaya,
ilişkin olarak yetkili makam ve mercilere görüş
sunmaktır.
47
KOMİSYONU VE SEKRETERYA
HİZMETLERİ
ØKomisyonun sekreterya hizmetleri ile
komisyon tarafından hazırlanan
raporların kaydı, numaralandırılması,
muhafazası ve arşivlenmesi
iş ve işlemleri hukuk birimi tarafından
yerine getirilir.
ØKomisyon toplantılarının günü, yeri,
saat ve gündemi komisyon başkanı
tarafından belirlenerek toplantı
tarihinden en az iki gün önce
komisyon üyelerine bildirilir.
48
HUKUKİ UYUŞMAZLIKLARIN
Komisyon,
-Adli yargı kapsamındaki
sulh anlaşmalarında;
ØUyuşmazlığın konusu,
ØVazgeçilen veya terkin edilen hak ve menfaatin
değeri,
Øİdarenin görüşü, karşı tarafın görüş veya teklifi,
Øİhtilafın devamı halinde elde edilecek muhtemel
sonucu,
ØKonuya ilişkin bilgi ve belgeleri,
inceleyerek, İdarenin sulh olmasında yarar olup
olmadığı hususunda raporunu hazırlar.
49
Komisyon;
-İdari işlem ve
başvurularında;
eylemler
nedeniyle
yapılan
sulh
ØBaşvurunun konusu,
ØZarara yol açan olay ve nedenleri,
ØZararın idari eylem veya işlemden
doğmadığı ve meydana geliş şekli,
doğup
Øİdarenin tazmin sorumluluğunun olup olmadığı,
hususlarını değerlendirerek, zararın miktarını ve
ödenecek tazminat tutarını tespit eder.
50
Komisyon;
Ø Sözleşmede
belirtilmeyen
nedenlerle
sözleşmelerin
değiştirilmesi
veya
sona
erdirilmesine
ilişkin
uyuşmazlıklarda;
Ø Maddi ve hukuki sebeplerin varlığı veya kamu menfaati
olup olmadığı hususlarını inceler.
ØSözleşme değişikliği yapılması gereken hallerde karar
verecek yetkili makam veya mercii;
• Değişiklik sonucu
değerine göre,
tanınacak
hak
ve
menfaatin
• Sözleşmelerin
sulhen
tasfiye
suretiyle
sona
erdirilmesinde, teminat mektubunun tutarına göre,
belirlenir.
51
Komisyon;
Øİncelemelerini tarafların sunmuş olduğu bilgi ve belgeler
kapsamında ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yapar.
Øİhtiyaç duyması halinde konunun taraflarını ve uzman
kişileri dinleyebileceği gibi bilirkişi de görevlendirebilir.
ØKomisyon kendisine gelen konuyu görüşmek üzere beş iş
günü içinde toplanır, en geç otuz gün içinde raporunu
hazırlar.
ØKomisyon tarafından bilirkişi olarak görevlendirilenlere
HMK Bilirkişi Ücret Tarifesinde yer alan Sulh Hukuk
Mahkemelerinde görülen dava ve işler için takdir edilen
ücrete göre ödeme yapılır.
52
KOMİSYON RAPORUNUN
HAZIRLANMASI
Rapor;
ØTarih ve sayı ile ekleri,
ØGiriş,
ØKonu,
ØMevzuat,
Øİnceleme ve Değerlendirme,
ØSonuç,
bölümlerinden oluşur ve 11 inci maddedeki yetkili
makamlara sunulur.
53
SULH ANLAŞMASI TASLAĞI
ØYukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde, taraflarca
sulh olunması konusunda anlaşmaya varıldığı takdirde
sulh anlaşması taslağı hazırlanır.
ØTaslakta üzerinde mutabık kalınan hususlara yer
verilir.
ØTaslak idare temsilcisi tarafından imzalanmadan önce
karşı tarafça imzalanarak ilgili idareye gönderilir.
Øİdare tarafından onay alınması gereken hallerde
yetkili makamdan onay alındıktan sonra ilgili idare
temsilcisi (harcama yetkilisi) tarafından sulh anlaşması
tutanağı imzalanır.
ØGerekli işlemler bu anlaşma içeriğine göre yapılır.
54
SULHUN ORTAK HÜKÜMLERİ
1-659 Sayılı KHK’nın 9, 10, 11 ve 12 nci maddelerindeki
sulh hükümleri, KHK kapsamındaki idarelerin taraf
oldukları
uyuşmazlıkların
sulhen
halli
için
uygulanabilir.
ØAksine bir hüküm olmadıkça genel ve özel
bütçe içerisinde yer almayan kuruluşların taraf
olduğu uyuşmazlıkların sulhen çözümünde bu
maddelerin
uygulanmasına
imkân
bulunmamaktadır.
ØBu doğrultuda, Belediyeler, İl Özel İdareleri,
Sosyal Güvenlik Kurumları ile Denetleyici ve
Düzenleyici Kurumlar 659 sayılı KHK kapsamı
dışında bulunduğundan söz konusu hükümlere
dayanarak sulh anlaşması yapamazlar.
55
2-Sulhun, Tarafların Üzerinde Serbestçe Tasarruf Yetkisine Sahip
Olduğu Hak ve Menfaatlere İlişkin Olması Asıldır.
Ø
Ø
Ø
Ø
Ø
Sulh akdinin konusunu,
tarafların sözleşme ile düzenleme,
üzerinde tasarruf etme erkine sahip
oldukları iş ve işlemler
oluşturabilmekte,
bu kapsamda; sebepsiz zenginleşmeden, haksız fiilden,
özel hukuk sözleşmelerinden, hizmet kusuru ve kusursuz
sorumluluk hallerinden kaynaklanan alacak ve borçlar
hakkında sulh anlaşmaları yapılabilmektedir.
ØBuna karşılık; kamu hukukundan doğan vergi, ceza v.s.
hak ve menfaatlere ilişkin konular sulh kapsamı dışında
olup, tabi oldukları mevzuat çerçevesinde incelenmelidir.
56
3-Sulhun,
Kamu
Düzenine,
Emredici
Kanun
Hükümlerine Uygun Olması, Sulh Konusunun İmkansız
Olmaması Gerekir.
ØBorçlar Kanununa tabi her anlaşma gibi sulh
anlaşmasının da; geçerli ve hüküm ifade eden
bir anlaşma olarak varlık gösterebilmesi için,
içeriği itibarıyla emredici hukuk kurallarına ve
kamu düzenine uygun olması, ayrıca akdin
konusunun fiilî veya hukukî açıdan imkânsız
olmaması gerekmektedir.
57
4-Sulhun, Tarafların Mutabık Kaldığı Şartları İçeren,
Karşılıklı Bir Anlaşma Olması Gerekir.
Sulh, tek taraflı bir işlem
olmayıp, anlaşma hükmündedir. Her
anlaşma gibi, sulh için de öncelikle
tarafların sulh koşullarında mutabakata
varmış olmaları gerekmektedir.
Ø İdarenin alacağından tek taraflı olarak
feragati anlamına gelen ve esasen karşı
tarafın uygun iradesine ve kabulüne ihtiyaç
göstermeyen borcun affedilmesi ya da terkin
gibi işlemler, sulh kapsamı dışındadır.
58
5-Sulh Anlaşmasının Yazılı Olarak Yapılması Gerekir.
Ø659 sayılı KHK kapsamındaki idarelerin taraf
oldukları uyuşmazlıkların sulhen hallinde;
tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini, sulh
olma iradelerini ve karşılıklı ibra beyanlarını
içeren, terk edilen menfaatin ve tanınan hakkın
bedelini gösteren yazılı bir sulh anlaşması
yapmaları,
ØBu
anlaşmanın
hukuk
biriminin/hukuki
uyuşmazlık
değerlendirme
komisyonunun
görüşü
alındıktan
ve
yetkili
makamca
onaylandıktan sonra idarece imzalanması,
gerekir.
59
6-Tarafların Sulh Yapmaya Yetkili Olması Gerekir.
ØSulh anlaşmasını imzalayacak kişinin, temsilci
veya vekil olması durumunda sulh ve ibra
konusunda açıkça yetkilendirilmiş olması şartı
aranacaktır. B.K ve HMK özel bir yetkiyi haiz
olmadıkça vekilin sulh ve ibraya yetkili
olamayacağı kuralını öngörmektedir.
ØBakanlığımız
uygulamalarında
da
sulh
anlaşması niteliğinde olan ve ibra hükmü içeren
Sulhnamelerin, belirtilen hususlarda özel olarak
yetkilendirilmiş bir temsilci/vekil tarafından
imzalanmış olması şartı aranmaktadır.
60
7-Sulhte Kamu Menfaati ve İdare Yararı Olması Gerekir.
Ø Sulh için uygun görüş vermeye yetkili
makamların yapacakları değerlendirmenin
önemli bir adımını, anlaşma yapılmasında
maddi ve hukuki nedenlerle kamu
menfaatinin bulunması ve yapılacak
sulhun İdarenin yararına olup olmadığının
belirlenmesi oluşturmaktadır.
ØSulh anlaşması yapılmadığı ve uyuşmazlık yargıya
veya icraya intikal ettiği takdirde;
• idare aleyhine bir netice ile karşılaşılması,
• hakkın özünün kaybedilmesinin yanı sıra faiz,
masraf, vekalet ücreti gibi nedenlerle ek mali bir
külfete katlanılması,
kuvvetle
muhtemel
görüldüğü
takdirde,
uyuşmazlığın sulhen çözümünde İdarenin yararı
olduğu kabul edilmektedir.
61
8- Sulh İçin Önceden Görüş Alınması Gerekir.
Ø 659 Sayılı KHK’nın 11 nci maddesi gereğince hukuk
biriminin veya hukuki uyuşmazlık değerlendirme
komisyonunun görüşünün sulh anlaşması yapılmadan
önce alınması,
•İdarenin menfaatinin bulunup bulunmadığı,
• Sulhen çözüm önerilerinin mevcut
kurallarıyla bağdaşıp bağdaşmadığı,
hukuk
hususlarında
önceden
yapılacak
inceleme
sonucunda uygun görüş verilmesi, idarelerce sulh
anlaşması yapılması ve sulh konusu iş ve
işlemlerin yerine getirilmesi açısından büyük
önem taşıdığı gibi sulh anlaşmasının yapılması da
bu
görüşlerin
alınması
halinde
mümkün
olabilecektir.
62
9- Sulh ile Ulaşılmak İstenen Sonucun, Mevcut
Sözleşme Kapsamında Gerçekleştirilmesinin Mümkün
Olmaması Gerekir.
ØKural olarak geçerli bir sözleşmenin tarafları, o
sözleşmeden kaynaklanan edim ve taahhütlerini
yerine getirme yükümüne ve karşı tarafın
yükümlülüklerini yerine getirmesini isteme
hakkına sahip bulunmaktadır.
ØDolayısıyla sözleşme hükümleri dairesinde
zaten yapılabilecek olan bir ifa için sulh
anlaşması
yapılmasında
hukuki
yarar
bulunmamaktadır.
63
SULHUN YARARLARI
ØDevlet ile vatandaşı arasındaki
ihtilafları azaltmaktadır.
ØTadil edilmediği takdirde sona
erdirilmesi ya da uygulanamaz
hale gelmesi söz konusu olabilecek
sözleşmelerin tadili veya süresinin
uzatılması suretiyle sözleşmeden
beklenen amacın elde edilmesi
sağlanmaktadır.
SULHUN
YARARI
ØDevam edilmesi imkânı kalmayan ya da devamında
idare yararı görülmeyen sözleşmelerin tasfiyesi yoluna
gidilerek,
idarenin
tazminat
ödemek
durumunda
kalabileceği durumların önüne geçilmektedir.
64
SULHUN YARARLARI
Øİdare aleyhine sonuçlanması kuvvetle muhtemel görülen
davaların açılmasına engel olunmaktadır.
ØBir yargı kararına ihtiyaç olmaksızın, karşı tarafın hakkı
teslim edilebilmektedir.
ØSulhen çözüm yolu ile;
- Toplumsal barışın sağlanmasına,
- Hukuk devleti ilkesinin gerçekleşmesine,
- Yargının yükünün azaltılmasına,
hizmet edilmektedir.
ØDevletin hukuki ve mali yararının gerçekleştirilmesine,
kamu yararının korunmasına önemli katkı sağlanmaktadır.
65
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
BAŞHUKUK MÜŞAVİRLİĞİ VE
MUHAKEMAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
TEŞEKKÜR EDER, SAYGILAR
SUNARIM.
Müş.Av.Ayla DADALI
BAHUM
[email protected]
0.312.4151324
66

SULH - Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü

Transkript

Benzer belgeler

GİRİŞ : A- DAVADAN FERAGAT ( HMK. Madde 307 ) :

Göz alıcı Retina ekran. 5 MP iSight kamera. Ultra hızlı

CEVAPLAR I. Otomotiv alanında faaliyet gösteren, (A) grubu

kurumsal/ticari kredi kartı harcamaları taksit

Değerli Bayimiz, 21.Ekim.2011 17.Ekim itibariyle başlayan Web Pos

Sayın Eczacılar, İşte, tam aradığınız gibi kefilsiz düşük faiz oranlı ve