çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu - Başkent Üniversitesi Hastaneleri

İdrar yolu enfeksiyonu nedir, nasıl oluşur?
İdrar yolu enfeksiyonunu kolaylaştıran faktörler
enfeksiyonlarında bakterilerin böbreğe çıkarak iltihabi
Solunum yolu enfeksiyonlarından sonra çocukluk çağında
nelerdir?
hasarlanma yapma ihtimali artar.
en sık karşılaşılan enfeksiyonlardır. Mikroorganizmaların

Üriner sistem taşları
idrar yollarına bulaşması, yerleşmesi ve burada çoğalması

Böbreklerde kistler
İdrar yolu enfesiyonunun belirti ve bulguları nelerdir?
sonucunda oluşur. Bu bulaşma genellikle barsaklarda yani

Sünnet derisi
Hastanın yaşına göre belirti ve bulgular değişiklik
gaytada bulunan bakterilerle olur ve enfeksiyon aşağı idrar

İşeme disfonksiyonu
gösterebilir. Ateş, kilo alamama, kusma, ishal, huzursuzluk,
yollarından yukarı idrar yollarına doğru ilerler.

Vezikoureteral reflü
Çocukluk çağında idrar yolu enfeksiyonları bazı hastalarda

ve diğer
idrar
yolu
sarılık, kötü kokulu idrar, halsizlik, karın ağrısı, kabızlık,
anormallikleri
işeme alışkanlığında değişiklik (sık idrara çıkma, idrar
Kabızlık
kaçırma), ağrılı idrar yapma, kötü kokulu idrar, büyüme
kalıcı böbrek hasarına ve böbrek yetmezliğine yol
geriliği gibi bulguların varlığında idrar yolu enfeksiyonu
açabilmesi nedeniyle doğru tanı konularak uygun tedavi
İşeme disfonksiyonu (nörojenik mesane):
edilmesi ve böbrek hasarı açısından risk altındaki hastaların
Sık idrara çıkma, idrar kaçırma, ani idrara sıkışma hissi gibi
olabileceği düşünülmelidir.
belirlenmesi önemlidir. Böbrek hasarı oluşma riski 5
belirtileri vardır. Çocuk idrar kaçırmamak için bacakları
İdrar yolu enfeksiyonunun yerleşim yerine göre de belirti
yaşından önce, özellikle de 2 yaşından önce daha yüksektir.
çaprazlama, çömelme gibi hareketler yapar. Bu çocuklarda
ve bulgular değişebilir.

kabızlığa da sık rastlanır.
Böbrek hasarı açısından en önemli risk faktörlerinden biri
Enfeksiyon sadece aşağı idrar yollarını etkilemiş,
böbreklere kadar çıkmamış ise; Ağrılı idrar
vezikoureteral reflü olarak isimlendirilen idrar torbasından
Özellikle sıkı tuvalet eğitimi verilen çocuklarda daha sık
yapma, yanma hissi, sık idrara çıkma, kasıklarda
böbreklere doğru idrarın geri kaçışıdır. İdrar yollarında
görülür. Bu nedenle tuvalet eğitimi döneminde çocuğa
ağrı, idrar kaçırma vardır.
doğuştan olan anormalliklerden bir diğeri de idrar
idrar kaçırmaması için baskı yapmak yerine düzenli
kanallarında
darlıkların
aralıklarla tuvalete oturup, idrar yapması yönünde telkinde
titreme, sırt ve böğür ağrısı, kusma, kilo kaybı,
bulunmasıdır. İşeme disfonksiyonu olarak isimlendirilen
bulunulması ve tuvalete idrar yaptığında bu davranışının
genel durumunda bozukluk görülür.
idrar torbasının işlev bozukluğu da önemli bir risk
onaylanması daha doğrudur. 2 yaşından küçük çocuklara
faktörüdür.
tuvalet eğitimi verilmemelidir.
idrar
akımına
engel
olan

Böbrekleri de tutan bir enfeksiyon varsa; Ateş,
Özellikle böbrekleri tutan idrar yolu enfeksiyonu olan
hastalarda böbrek hasarı oluşma riski vardır. Bu nedenle
İdrar yolu enfeksiyonu geçiren çocukların yaklaşık üçte
Vezikoureteral Reflü (VUR):
ateşli idrar yolu enfeksiyonu geçiren özellikle de 5 yaş
birinde bu bozukluklardan birinin bulunma olasılığı vardır.
Normal şartlarda idrar kesesine gelen idrar böbreğe geri
altındaki çocukların hem hızla tanı konarak uygun
Bu nedenle idrar yolu enfeksiyonu tanısı alan bir çocuk bir
dönmez. İdrarın mesaneden üreter (üst idrar kanalı) ve
tedavisine başlanmalı hem de idrar yolu anormallikleri
yandan uygun şekilde tedavi edilirken bir yandan da bu
böbreğe geri kaçışıdır. Reflü varlığında bakterilerin böbreğe
açısından ileri incelemeler yapılmalıdır.
anormalliklerin varlığı açısından incelenmelidir.
ulaşması
kolaylaşır.
Özellikle
ateşli
idrar
yolu
İdrar yolu enfeksiyonlarında tanı nasıl konur?
incelemeler yapılmasını önlemek açısından doktorun
Ateş, kusma, huzursuzluk, karın ağrısı, işeme zorluğu
gerekli gördüğü durumlarda bu iki yöntemden birine
şikayetlerinden biri olan her hastada idrar tahlili
başvurulmalıdır. Her iki yöntemin de bebeğe herhangi bir
yapılmalıdır. İdrar yolu enfeksiyonu tanısı idrar tahlili ve
zararlı etkisi yoktur.
idrar kültürü ile konulur.
Hangi hastalara ileri incelemeler yapılmalıdır?
Bunun için öncelikle doğru idrar örneği alınmalıdır. Doğru
idrar
örneği
tuvalet
eğitimini
tamamlamış

büyük
5 yaşından küçük
idrar yolu enfeksiyonu
geçiren her çocuğa
çocuklarda ılık su ile perine bölgesi temizliği yapıldıktan

Ateşli idrar yolu enfeksiyonu geçiren her çocuğa
sonra orta akım idrarı alınması ile sağlanır.

İdrar yolu enfeksiyonu geçiren her erkek çocuğa

Ultrasonografi’de anormallik olan çocuklara

Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu geçiren
İdrar kontrolü olmayan küçük çocuklar ve bebeklerde ise
kız ve erkek bebekler için ayrı hazırlanmış idrar torbaları
çocuklara
kullanılır. Bunun için de genital bölge uygun şekilde
Bu çocukların tanı ve tedavileri Çocuk Nefroloji Uzmanları
temizlendikten sonra idrar torbası genital bölgeye
tarafından planlanmalı ve takip edilmelidir.
yapıştırılır. Bebek idrar yapmadığı taktirde 30 dakikada bir
İdrar yolu enfeksiyonlarının Oluşmasını Önlemek İçin
tekrar temizlik yapılarak yeni torba takılması uygundur.
Neler Yapılabilir?
Bebeği yüzüstü elimizin üzerine yatırarak bel bölgesinde
Bol su içilmesi
belkemiğinin iki yanının diğer elle sıvazlanması bebeğin
Düzenli aralıklarla (2-3 saat) tuvalete gidilmesi
idrar yapmasını hızlandıran bir manevradır.
Kabızlık varsa tedavi edilmesi
Tuvalette temizliğe büyük önem verilmesi enfeksiyondan
İdrar torbası ile alınan idrar örnekleri özellikle idrar kültürü
sonuçlarında hatalı sonuçlara yol açabilir. Genital bölgeden
bulaşan mikroplar İYE varmış gibi hatalı sonuçlara neden
olabilir.
Bu
nedenle
bazı
durumlarda
yanlış
tanı
konulmasını engellemek için idrar sondası ile idrar kesesine
girerek veya idrar kesesine dışarıdan direkt enjektör ile
girerek idrar örneği alınmalıdır. Bu iki yöntemin doğru idrar
örneği almak açısından güvenilirliği daha yüksektir. Yanlış
tanı konulmasını ve gereksiz yere tedavi ve ileri
korunmada faydalıdır.
ÇOCUKLARDA
İDRAR YOLU
ENFEKSİYONU
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ SEYHAN HASTANESİ
ÇOCUK NEFROLOJİ BİLİM DALI
ADANA
Randevu için 0322 444 99 01