MENAPOZ DÖNEMİ VE HORMONLAR

MENAPOZ DÖNEMİ VE
HORMONLAR
DR ALEV ÖKTEM
DR.ALEV
Menapozun Nedeni
Overlerdeki oositlerin üreme
yaşlanması sırasında ovülasyon ve
atrezi nedeniyle tükenmesidir
Kronolojik yaş üreme yaşlanmasının
p için
ç çok
ç zayıf
y f bir g
göstergedir
g
tespiti
Menapoz Yaşı
y ğ Asya,
y Amerika))
51 ((Güneydoğu
46 (Türkiye)
B
Bu yaş;
Doğumdaki follikül sayısına
y
Oosit kayıp hızına bağlıdır.
STAGES of REPRODUCTIVE
AGING WORKSHOP (STRAW)
y for Reproductive
p
American Society
Medicine (ASRM)
National Institute on Aging (NIA)
National Institute of Child Health
and Human Development (NICHD)
North American Menopause Society
(NAMS)
ç TannerMarshall gibi
g bir
Puberte için
evreleme sistemi varken, menapoz için
de böyle bir evrelemenin bilinmesi
faydalı olacaktır.
B sayede
Bu
d tterimlerdeki
i l d ki k
karmaşa
çözülecektir (ör.perimenapoz,
klimakterik dönem vb.)
Üreme Yaşlanmasının Evreleri
7 evre var
5 menapoz öncesi, 2 sonrası
5 ile
il –3
3 arası ü
ğ
-5
üreme çağı
-2 ve –1 menapozal
p
geçiş
g çş
+1 ve +2 postmenapoz
ğ
y tam
Her sağlıklı
kadın bu evrelemeye
olarak uymaz
Evre atlaması veya çok uzun süre aynı
evrede kalma görülebilir
Evrelemeye uymayan durumlar
g
ç
Sigara
içenler
BMI >30 veya <18
Ağ egzersiz
i
Ağır
Kronik menstrüal siklus düzensizliği
ğ
Histerektomi
A t ik b
Anatomik
bozukluklar
kl kl
Reprodüktif Dönem
-5 : Erken
-4 : Pik
3:G
-3
Geç
Üremenin pik dönemi 20’li yaşların
ortası ve sonlarıdır
daha
l d d
h sonra
giderek azalır
g
Fertilite kaybının ilk işareti FSH’nın
monotropik artışı ve menstrüal
sikluslardaki değişimdir
Menapoza girme zamanının tayini için
FSH düzeyinin değeri düşüktür
FSH y
yükselmesinin takibi erken
folliküler fazda (2-5. günler arası)
yapılır
estradiol ile birlikte yapılır.
FSH’ın 10 mIU/mL’yi geçmesi geç
reprodüktif
düktif döneme
dö
geçişi
i i gösterir
ö t i
Laboratuvarlar topluma
L
p m özgü
g cut-off’ları
ff
kendileri belirleyebilir
FSH DAĞILIM
2-5. Gün / 20-35 Yaş / n=364
100
90
80
SIKLIK
70
60
50
40
30
20
10
0
1
5
6
7
8
9
FSH KONSANTRASYON (mIU/mL)
10
11
12
14
20
ç reprodüktif
p
Geç
dönemde estradiol
normal veya yüksek olabilir
80 pg/mL’nin
pg/mL nin üstü yüksek kabul edilir
p
y
Overian hiperstimülasyon:
İnhibin
düşüklüğü FSH yüksekliğine, FSH
yüksekliği folliküllerin stimüle
olmasına ve dolayısıyla estradiol
salınmasına neden olmaktadır
y
Tek bir siklustaki artmışş FSH düzeyi
anlamlıdır ve geç reprodüktif döneme
geçildiğini gösterir
Tekrar ölçüm gerekmez
Bununla birlikte 40-45 yaşında FSH’ın
m çıkması,
ç m , sikluslar düzenli ise
normal
%30 ihtimalle bir sonraki ölçümde
yüksek çıkabilir,
çıkabilir bu nedenle bu grupta
tekrar ölçüm yapılabilir
Menapozal Geçiş Dönemi
-2: Erken
-1: Geç
P i
M
l geçiş
i dönemi
dö
i
Perimenapoz:
Menapozal
ve erken postmenapoz döneminin ilk
bir yılı olarak tanımlanmıştır.
Klimakterik dönem: Perimenapoz ile
eşanlamlı kullanılmaktadır.
p
g ç ş döneminde LH artışı
ş
Menapozal
geçiş
FSH’dan sonra olur
Progesteron seviyesi ovülasyonun
bitmesi ile azalır
Menapozal geçiş dönemi FSH’sı yüksek olan
kadınlarda menstrüal düzensizliklerle
başlar ve son menstrüal siklus (FMP) ile
biter
FSH seviyesi
y
bu dönemin tamamında yüksek
y
olmakla beraber, yükseklik değişkendir
Bu nedenle -3
3 ile -11 dönemlerinin ayırımı
için anlamlı bir cut-off belirlenmesi zordur
g
Estradiol’ün p
progresif
ve lineer
düşüşü menapozal geçiş döneminde
ortaya çıkmaz
Artmış FSH düzeyi estradiol
ü ti i d artışa
üretiminde
t
neden
d olabilir
l bili
İnhibin B
Sertoli ve garanüloza hücrelerinden
salınıp
FSH
inhibe
l
F H salınımını
l
h b eder
d
Menapozal
M
nap za geçiş
g ç ş döneminde
n m n inhibin
nh n A
ve estradiol düzeylerinde değişiklik
yokken inhibin B seviyesi belirgin
olarak düşer
İnhibin B folikül sayısının
belirlenmesinde önemli bir faktördür
Postmenapoz
( y
+1: Erken (5
yıl))
İlk bir yılı perimenapozal döneme girer
2 G
(öl
k d )
+2:
Geç (ölene
kadar)
Menopozal Dönemde hCG
Üreme çağında hCG ölçümünün
değerlendirilmesi,
gebelik
d ğ l d l
b l k ihtimaline
h
l
bağlı
> 40 yaş
ğ olarak kolayken,
y
y
sonrasında yüksek sonuçlar karışıklığa
yol açar
y
hCG yüksekliği en sık hamilelik olmak
üzere tümör markerı (trofoblastik
hastalık, germ hücreli tümör) olarak
kullanılır
y kadınlarda hCG düzeyi
y
Hamile olmayan
yaşla birlikte artar
hCG yükseklikleri FSH ile birlikte
değerlendirilmelidir
Gebelikte FSH en yüksek 7,3 mIU/mL
olabilir
Yaşa Göre hCG Ortalamaları
18-40 < 2.0-4.6 IU/L
41-55 < 2.0-7.7 IU/L
55
0 13 1 IU/L
>55
<2
2.0-13.1
>40 yaş için tüm vakalarda FSH > 32.4 IU/L
Snyder JA, Clinical Chemistry (2005)
Sonuç
ç hCG cut-off 14 IU/L
55 y
yaşş için
41-55 yaş arası 5-14 IU/L
(FSH > 20 IU/L ise)
Beta-hCG DAĞILIM (>51 Yaş)
35
30
SIKLIK
K
25
20
15
10
5
0
0.1
0.5
1
2
3
4
Beta-hCG Konsantrasyon (mIU/mL)
5
6
7
8
9
10
16