ycm cnc torna tezgahı programlama kitabı
Transkript
ycm cnc torna tezgahı programlama kitabı
FANUC SeriesTXP100i/200i FANUC Series 18-TC / 18İT / 21İT FANUC Series O-TC YCM CNC TORNA TEZGAHI PROGRAMLAMA KİTABI İSTANBUL 2007 Hazırlayan : Dr Müh. ERDAL GAMSIZ Türkiye Distribütörü Ses3000 Ses3000 CNC TAKIM TEZGAHLARI ve CAD/CAM BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ Adres : TOPÇULAR KIŞLA CAD. NO: 8 34140 RAMİ İSTANBUL TÜRKİYE Telefon : 0212 - 674 25 07 (2 hat) E-Mail Web : : 0212 - 613 80 31 0212 - 577 75 52 Faks : 0212 - 613 88 68 : : ses3000@ses3000 .com www.ses3000. com İÇİNDEKİLER Sayfa KONU: 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. Giriş................................................................................. ..... 1 Bilgisayar Bütünleşik İmalat Diyagramı ............................... .... 2 " G ": HAZIRLIK FONKSİYONLARI Listesi .................... 3 " M " : YARDIMCI FONKSİYONLARI Listesi............ ........ 6 Program Yazılırken Kullanılan Terimler ( Fonksiyonlar ).......... 8 2. 2.1. 2.2. Doğrusal Interpolasyon........................................................ ..... 9 G00 Pozisyonlama (Boşta Hızlı Doğrusal ilerleme) Harekeli....... 9 G01 Doğrusal interpolasyon (Kesme-Paso Hareketi) ............... ....10 3. Dairesel Paso Hareketi............................................................. 3.1. G02 Dairesel interpolasyon ( Saat istikameti)............................. 3.2. G03 Dairesel interpolasyon ( Saatin tersi astikameti) ................... 3.3. Dairesel interpolasyon har. 'nin R yerine I ve K ile gösterimi.... 12 12 .12 13 4. PAH ve RADYÜS için Örnek Çalışma ..................................... 4.1 PAH(C ile)için ......................................................................... 4.2 RADYÜS (R.ile) için ................................................................ 17 17 17 5.1. G04 BEKLETME (Süreli Durdurma) (DWELL TIME).............. 20 6. Trigonometri ........................................................................... 22 7. 7.1. 7.1.1. 7.1.2. 7.2. 7.2.1. 7.2.2. 7.2.3. KOORDİNAT SİSTEMİ......................................................... 25 MAKİNA (Tezgah) Koordinat (Referans) Sistemi (G27/G28).. 23 "G27": Referans noktasına git ve kontrol et ............................. 23 "G28" : Referans noktasına git ................................................. 24 İs Parçası Koordinat Sistemi (W-SHFT veya G50)..................... 25 G50 metodu kullanılarak iş parçası sıfır noktasını tanımlamak.. ..25 W-SHFT metodu ile iş parçası sıfır noktasını tanımlamak .......... . 25 W-SHFT ile iş parçası sıfır noktası tanıtma adımları .................. ..25 7.3. 7.4. 7.5. 7.6. Takım Geometrik Ofsetlerinin Tanımı .................................. Takım WEAR (Aşınma) Ofsetlerinin Tanımı ....................... Takım (TOOL) Tanımı ............... ........................................... Takımların (Sıfırlanması) Tanıtılması ...................................... 30 30 31 32 Ses3000 YCM CNC TORNA Tezgahı Programlama Kitabı Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com İÇİNDEKİLER KONU: Sayfa: 7.6.1. Diğer Takımların Sıfırlarını tanıtma adımları ............................. a. Z ekseninde diğer takımları sıfırlamak için b. X ekseninde diğer takımları sıfırlamak için 32 1.1. Yerel Koordinat Sistemi (G52) ................................................ 37 8.1. 8.2. Maksimum Devir Ayarı ........................................................... 38 " G50 " : Maksimum Devir Kurmak. (Sınırlamak)...................... 38 9.1. 9.2. 9.3. MUTLAK (Absolute) ve EKLEMELİ (Incremental) Prog .......... 39 " G90 " : MUTLAK (ABSOLUTE) PROGRAMLAMA ............. 40 " G91 " : EKLEMELİ (INCREMANTAL) PROGRAMLAMA . 40 10. 10.1. 10.2. 10.3. TAKIM UCU RADYÜS TELAFFİSİNE BAKIŞ ..................... 42 HAYALİ TAKIM UCU ......................................................... 43 HAYALÎ TAKIMUCU YÖNÜ.............................................. 43 TAKIM TİPİ DEĞERLERİ..................................................... 45 11. 11.1. 11.2. 11.3. TAKIM YARIÇAP TELAFFİSİ ............................................. "G40" : Takım telafisinin iptalidir............................................ "G41" : Soldan takım ucu radyüs telaffisi ................................. "G42" : Sağdan takım telaffisi...........'....................................... 12.1. 12.2. 12.3. 12.4. 12.5. 12.6. "G96": Sabit (Yüzey) KESME HIZI ile PROGRAMLAMA ...... 51 "G97" : Sabit DEVİR HIZI ile PROGRAMLAMA.................. 52 "F-mm/dak" DOĞRUSAL İLERLEME (Kesme) HIZLARI .... 53 " G98 " : İlerleme Hızı (F=mm/dak.) emsinden programlama .... 54 " G99 " : İlerleme Hızı (F=mm/dev.) cinsinden programlama .... 54 İLERLEME HIZLARI Komutları (G98/G99)............................. 54 13. ÇOKLU TEKRARLAMA ÇEVRİMLERİ ................................ 57 (Otomatik Boşaltma Kodları: G70, G71, G72 ve G73) "G71" Kaba Boşaltma Tornalaması .......................................... 57 (Z Eksenine Parelel olarak otomatik boşaltma yapar.) "G72" Kaba Boşaltma Tornalaması .......................................... 59 (X Eksenine Parelel olarak otomatik boşaltma yapar.) "G73" Kaba Boşaltma Tornalaması ......................................... 61 "G74" Delik Delmek............................................ .„„.............. 69 (Z Eksenine Parelel olarak talaş kırarak del. delmek.alına kanal.) 13.1. 13.2. 13.3. 13.4. 47 47 48 49 Ses3000 YCM CNC TORNA Tezgahı Programlama Kitabı Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com İ Ç İ N D E K İ L E R KONU: Sayfa: 13.5.1. "G75" Delik Delmek .............................................................. 69 (X Eksenine Parelel olarak talaş kırarak (delmek) boşaltma yapar.) 13.5.2. X - Eksenin'de Kanal Açma .................................................... 72 13.6. "G76" OTOMATİK DİŞ ÇEKME KOMUTU ........................ 73 13.7. KLAVUZ ile DİŞ ÇEKME İşlemi ............................................ 78 14. 14.1. 14.2. 14.3. ALT PROGRAM (SUBPROGRAM) ................................... 82 M98 : Alt Programı Çağırma................................................. 82 M99 : Alt Programı İptali (Ana Programa Dönmek)............... 82 Ana Program ve Alt Programın Gösterimi ................................ 83 15. FANUC Kontrol Sistemi ALARMLARI (P/S) LİSTESİ ............ 86 16. FANUC KONTROL SİSTEMİNDE YAPILAN İŞLEMLERİN LİSTESİ ...................................................................................... 89 Ses3000 YCMCNC TORNA Tezgahı Programlama Kitabı Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com GİRİŞ Nümerik kontrollü (NC ve CNC) takım tezgahlarının endüstride kullanılması ile üretimde daha fazla hassasiyet ve esneklik sağlanabilmiştir. Ayrıca, daha kompleks parçaların da hassas-ve -verimli olarak işlenmesi mümkün olmuştur. Bilgisayar teknolojisindeki yaygın gelişmeler, NC ve CNC takım tezgahlarını bilgisayar desteği ile daha verimli kullanma fikrini doğurmuştur. Günümüz TASARIM ve ÜRETİM teknolojilerinde bilgisayar artık çok önemli derecede rol almaktadır. Bilgisayarın mühendislik faaliyetlerine uygulanması ile; Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD = Computer Aided Design) ve Bilgisayar Destekli İmalat (CAM = Computer Aided Manufacturing) adını taşıyan yeni disiplinler, Nümerik Kontrollü Sistemlerin tezgahlara uygulanması ile de NÜMERİK KONTROLLÜ NC Tezgahları meydana gelmiştir. Teknolojinin gelişmesi ile CAD/CAM Sistemleri, Bilgisayarla İmalat Entegrasyonu (CİM = Computer Integrated Manufacturing) olarak, NC Tezgahları ise CNC ve DNC sistemlerine doğru gelişme göstermiştir. Böylece, CIM-CNC Entegrasyonu oluşmuştur. Yani BİLGİSAYAR BÜTÜNLEŞİK İMALAT Entegrasyonu sağlanmıştır. (Bakınız sayfa 2) Böylece, CAD ve CAM Sistemlerinin gelişmeleri neticesinde CAD ve özellikle CAM yazılımları ile NC ve CNC Takım Tezgahlan çok daha verimli bir şekilde kullanılır hale gelmiştir. Çünkü, Sayısal Kontrollü (NC/CNC) tezgahlarda imal edilen parçaların birçoğu oldukça karmaşık şekilli parçalardır. Parçanın karmaşıklığı arttıkça elle (manual olarak) programlama oldukça zorlaşmaktadır ve hata yapma olasılığı da artmaktadır. Bu gibi durumlarda programlama işlemine yardımcı olmak üzere bir bilgisayar kullanılması ve NC programı yazan elemanın yapması gereken bazı karmaşık ve/veya tekrarlı hesaplamaların bir programlama (CAM) dilinin yardımı ile yapması, gereken zamandan büyük bir tasarruf sağlayacağı gibi ayrıca, NC programının çok daha hassas ve verimli olmasını sağlayacaktır. Ayrıca, bu sistemler ISO standartlarında ön görülen tüm dokümantasyon, işleme ve operasyon prosedürleri otomatik olarak çıkartmaktadır. Yukarıdaki hususlardan dolayı, bizler herkesin hassas ve verimli çalışması için birer CAD/CAM programı ile çalışmasını tavsiye ediyor ve ayrıca mecbur görmekteyiz. Ancak, bu sistemlerle çalışabilmek için ise, NC programlamanın temelleri olan " G ve M " ISO Standart programlama kodlarının bilinmesi gerekmektedir. İşte bu sebeple, hazırlamış olduğumuz bu kitabı faydalı olacağını ümit ederek, saygılarımızla sizlerin hizmetine sunmaktayız. NC (Nümerik Sistemler); ikinci sanayi devrimi 'ne sebep olmuştur. Birinci sanayi evrimi, insanı" GÜÇ BAKIMINDAN ", ikinci sanayi devrimi ise, insanı" ZİHİNSEL BAKIMINDAN " zahmetten kurtarmıştır. Sanayide devrim niteliğini taşıyan bu gelişmeler, uygulandığı ülkelerde toplumun refah seviyelerini yükseltmiş, rekabet ve savunma gücünü arttırmış ve politik üstünlükler sağlamıştır. Hazırlamış olduğumuz bu kitap sayesinde, küçük de olsa sanayimize bir katkıda bulunacağımızı ümit ederiz. Saygılarımla, Dr. Müh. Erdal GAMSIZ. Genel Müdür. Ses3000 YCMCNC TORNA Tezgahı Programlama Kitabı Sayfa 1 CNC Tel Erozyon Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com Ses3000 YCMCNC TORNA Tezgahı Programlama Kitabı Sayfa 2 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 1. 1.3. “ G ” : HAZIRLIK FONKSİYONLARI Listesi G " : HAZIRLIK Listesi G00 Hareketi (HızlıFONKSİYONLARI ilerleme hareketi) 1.3." Pozişyonlama G01 Doğrusal interpolasyon (Belirli bir F kesme hızı ile ilerleme hareketi) G02 Dairesel interpolasyon (Saat dönüş yönünde) - Radyüslü paso hereketi G03 Dairesel interpolasyon (Saat dönüş yönü tersinde) G04 G10 G11 Geçici bekletmek (Bekletme zamanı) Bilgi (offset değeri) kurmak modunu aktif yapar. Bilgi (offset değeri) kurmak modunu iptal eder. G17 G18 G19 X - Y Düzlem Seçimi. Z - X Düzlem Seçimi. Y-Z Düzlem Seçimi G20 G21 Inch (Parmak) sistemde program girişi Metrik (mm) sistemde program girişi G27 G28 . Tezgah Referans pozisyona dönüş kontrolü Tezgah Referans posizyonuna gitmek Tezgah Referans posizyonundan geri gelmek G29 G30: 2., 3. ve 4. referans noktasına gitmek. G31 Atlamak, geçmek (Skip) fonksiyonu G32 Sol Vida çekme (Sabit hatveli) G33 Sağ Vida çekme ( Sabit hatveli) G36 G37 X\Ekseninde otomatik takım telaffisi Z Ekseninde otomatik takım telaffısi G40 G41 G42 Takım ucu radyüs telafisi iptali Takım ucu radyüs telafisi (soldan) Takım ucu radyüs telafisi (sağdan) , G50 Maksimum Devir Sınırlandırması / veya Koordinat sistem kurmak G52 ,. Yerel koordinat sisteminin kurulması G54 G55 İş parçası koordinat sistemi, sifır noktası ( 1. seçim) İş parçası koordinat sistemi, sıfır noktası ( 2. seçim) Ses3000 YCM CNC TORNA Tezgahı Programlama Kitabı Sayfa 3 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com " G " : HAZIRLIK FONKSİYONLARI G56 G57 G58 G59 İş parçası koordinat sistemi, sıfır noktası ( 3. seçim) İş parçası koordinat sistemi, sıfır noktası ( 4. seçim) İş parçası koordinat sistemi, sıfır noktası ( 5. seçim) İş parçası koordinat sistemi, sıfır noktası ( 6. seçim) G65 G66 G67 G68 G69 Makro Çağırma modu Makro mevcut (modal) çağırma modu Makro mevcut (modal) çağırma modu iptali Çift taret için Aynalamayı aktif yapar. (ON) Çift taret için Aynalamayı pasif yapar. (OFF) G70 G71 G72 G73 G74 G75 G76 Nihai (Finiş) işleme çevrimi Z eksenine paralel otomatik silindirik kaba boşaltma çevrimi X eksenine paralel otomatik alın kaba boşaltma çevrimi X ve Z eksenine (Profile) paralel otomatik boşaltma çevrimi Z eksenine paralel talaş kırarak otomatik boşaltma çevrimi X eksenine paralel talaş kırarak otomatik boşaltma çevrimi Otomatik diş çekme çevrimi G80 G81 G82 G83 G84 G85 G86 G87 G88 G89 Çevrimlerin iptali / Harici operasyon fonksiyon iptali Delme çevrimi, nokta delme çevrimi Delme çevrimi, nokta delme çevrimi (Geçici bekleme zamanlı) Kademeli talaş kırarak delik delme (Derin delikler için) Diş çekme çevrimi Baralama çevrimi Baralama çevrimi Ters baralama çevrimi Baralama çevrimi Baralama çevrimi G90 G91 Mutlak komut sistemi Eklemeli komut sistemi G92 G96 G97 Diş çekme çevrimi Sabit yüzey kesme hızı kontrolü (S=m/dak.) Sabit devir kontrolü (S=dev/dak.), Aynı zamanda G96 'nın iptalidir. Ses3000 YCM CNC TORNA Tezgahı Programlama Kitabı Sayfa 4 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com " G " : HAZIRLIK FONKSİYONLARI G98 G99 Dakikadaki İlerleme, F adresi altında (mm/dak.) Dönmedeki İlerleme, F adresi altında (mm/dev) - (Diş çekmede) G107 Silindirik (HELİSEL) Interpolasyon komutu G112 G113 Polar koordinatlarda interpolasyon modu açık (ON) Polar koordinatlarda İnterpolasyon modu kapalı (OFF) G250 G251 Poligon tornalama modu iptali (OFF) Poligon tornalama modu açık (ON) Ses3000 YCM CNC TORNA Tezgahı Programlama Kitabı Sayfa 5 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 1.4. " M " : YARDIMCI FONKSİYONLARI Listesi ■-< M00 M01 M02 M03 M04 M05 M06 M08 M09 M10 M11 M12. M13 M14 M15 M16 M17 M18 M19 M20 M21 M22 M23 M24 M25 M26 M27 M28 M29 M30 M31 M32 Programı durdurmak (Program stop) İsteğe bağlı durdurma (Optional stop) Program sonu Saat yönünde Fener mili (Ayna) dönüşü Saat yönü tersinde Fener mili (Ayna) dönüşü Fener milini (Ayna) durdurmak Soğutma suyunu aç Soğutma suyunu kapat (M07 / M08 / M12 komutlarını Kapatır) Otomatik kapıyı açma komutu Otomatik kapıyı kapatma komutu Takım içinden su vermeyi aç komutu (Oil hole on) Aynadaki Talaş temizleme komutunu kapat (OFF) Aynadaki Talaş temizleme komutunu aç (ON) Ayna ayakları kapalı (Sıkma konumunda) Ayna ayakları açık (Boşta, Sıkmama konumunda) Fener milini sabit bir noktaya (kilitleme) yönlendirmek. Takım boyunu ölçme aletinin hava basmcı acık. (ATLM air ON) Takım boyunu ölçme aletinin hava basıncı kapalı. (ATLM air OFF) Parça sayıcı Pah kırma açık (ON) Pah kırma kapalı (OFF) Punta ileriye Punta geriye Parça tutucu yukarıya Parça tutucu aşağıya Program sonu ve program başına dönüş Kısa devre (Bypass off) kapalı Kısa devre (Bypass on) açık Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21 İT) Programlama Kitabı Sayfa-6. Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000@,ses3000.com / www.ses3000.com "M": YARDIMCI FONKSİYONLARI Listesi M38 Şanzuman (Gear) düşük kademede M39 M40 M41 M42 M43 M44 M45 M46 M50 M51 M66 M67. M94 M95 M96 M98 Şanzuman (Gear) yüksek kademede Şanzuman (Gear) normalde yani boşta Konveyör ileriye doğru hareket Konveyör geriye doğru hareket Konveyörü durdurmak Çubuk sürücü devrede (Bar feeder on) Hata tespiti açık (ON) Hata tespiti kapalı (OFF) Makro akışını kesme işlemini açmak Makro akışını kesme işlemini kapatmak Aynalama iptal X ekseninde aynalama Alt programı çağırma Alt program ( Sub program ) Alt programın iptali ( Alt programdan Ana programa dönüş ) Ana program ( Main program ) M99 —~ I Not: Yukarıdaki " M " Komutları YCM - SUPERMAX CNC Takım Tezgahlarına (CNC Torna Makinalarına) özgü YARDIMCI Fonksiyonlardır. Bu M komutları genellikle standart olup, diğer CNC Takım Tezgahlarında da çoğunluğu benzer komutlardır. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100ı/200i/18iT/21iT)]Programlama Kitabı Sayfa 7 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com CNC TORNA EĞİTİM NOTLARI 1.5. Program Yazılırken Kullanılan Terimler ( Fonksiyonlar ) G M : : Yardımcı fonksiyonlardır. ( Tezgah fonksiyonları ile ilgilidir. ) M00, M01, M02, M03, M04, ....... M30,...... M99 ......vs. T F : : S : : : : Takım tanımlamadır. (tool ) T1,T01,T101,T0505, ........... vs. İlerleme (mm/dev. veya mm/dak.) (feed) F0.08, F0.10, F0.2, F0.25, F80, F120,....... vs. : % ; O0222 R C D H Hazırlık komutları ( fonksiyonları ) Geometri ile ilgilidir. G00, G01, G02, ...........G91, G99, .......vs. Hız (Speed) (fener mili hızı sabit devir şeklinde ise : dev/dak) G97 S1200 ------- > 1200 dev./dak. (kesme hızı sabit ise : m/dak. veya mm/dak.) G96 S100 -------> 100 mm/dak. : Program sonu : Satır sonu ( end of block ) : O : Program başlangıç harfi 0222 : Program numarası Radyüs Chamfer Diameter Height (Çap) (Pah) . ■. * (Boy - Yükseklik ) EKSENLER: Mutlak (Absolute) X Z Eklemeli (Incremental) <U) <W) Tanımı ÇAP BOY G70'li ve G80'li Otomatik tekrarlama Çevrimleri (Cycle 'leri). Bunlarda : R Emniyet mesafesi veya geri kaçma mesafesi Q Paso miktarı P Hatve ( Diş Âdımı ) Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa 8 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 2. Doğrusal Interpolasyon 2.1. "G00" : Boşta hızlı doğrusal hareket (Pozisyonlama Hareketi) a. Yazım tarzı: veya: G00 G00 X .... U...... Z..... ; (Mutlak) W .....; (Eklemeli) b. Mutlak Sisteme Göre Yazımı: I. Yol : G00 X ... II. Yol : G00 X ... ; Z…. ; III. Yol : G00 Z.... ; X...., ; Z ... ; c. Veya ; Eklemeli (Incremental) olarak aşağıdaki gibidir. I. Yol : G00 U ... II. Yol : G00 U ... ; W…. ; III. Yol : G00 W.... ; U… ; W .... ; Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iTA21iT) Programlama Kitabı Sayfa:9 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 2.2. " G01 " : Doğrusal Interpolasyon (Kesme) PASO hareketi (Belirli bir F ilerlemesi ile) a. Yazım tarzı: I. Yol : G01 X .... II. Yol : G01 X .... F ...... ; Z.... III. Yol : G01 Z .... F.... ; ; Z ... F..... ; X .... ; b. Veya ; Eklemeli (Incremental) olarak aşağıdaki gibidir. I. Yol : G01 U .... W.... II. Yol : G01 U .... F ... ; W ... U .... ; F.... ; F.... ; W ... ; III. Yol c. : G01 Veya ; Aynı anda Eklemeli ve Mutlak olarak aşağıdaki gibidir. I. Yol : G01 X .... II. Yol : G01 U ... W .... F....; F.... ; Z.... ; III. Yol : G01 Z.... F....; U ... ; " F " : İlerleme hızı olup, birimi (mm/dev.)'dir. Freze'de İlerleme hızı birimi (mm/dak.) olarak tanımlanır. Not: İlerleme hızı F, programda verilmemiş ise, tezgah " P/S 011 ALARM " 'ı verir ve durur. SesSOOO TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iTV Programlama Kitabı: Sayfa: 10 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com (I. YOL) G00X300.Z170.; ( ; ) Satır Sonu demektir. (END OF BLOCK) G00X0.0 Z5.0 ; (II YOL) G00 Z5.0; G00 X0.0; (III.YOL) G00 X0.0; G00 Z5.0; Yukarıdaki şekle ait nihai (finiş) işleme için NC parça programını yazalım : O0666 ; G50 S3500 ; T0101 ; G96S120; M04; G00 X0.0 Z5.0; G01 Z0,0 F0.25 ; G01 X50.0; G01 X60.0 Z-5.0; G01 Z-50.0; G01 X100.0; G01 Z-100.0; G00 X300.0 Z170.0M09; M05; M30; % Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/2IiT) Programlama Kitabı Sayfa:11 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 3. Dairesel Interpolasyon (Paso) Hareketi: Dairesel Interpolasyon (paso) hareketi, heriki eksenin de (XY) aynı anda hareket ederek dairesel bir yörünge çizmesidir.- Böylece radyüs hareketi oluşur. 3.1. "G02": Dairesel interpolasyon (paso alarak radüs hareketi) (CW) Saat yönünde Yazım tarzı: G02 G02 G02 G02 X .... Z..... R .... F...... X .... R .... (180° lik radyüs, 0°-180° veya 180°-360° arası) Z.... R (180° lik radyüs,, 90°-270° veya 270°-90°arası) X .... Z ..... I...... K ...... F..... 3.2. "G03": Dairesel interpolasyon (paso alarak radüs hareketi) ( CW ) Yazım tarzı: Saat yönü tersinde G03 G03 G03 G03 X .... Z .... R ..... F ...... X .... R .... Z...„ R ... X .... Z ..... I..... K....... F..... SGS3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:12 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 3.3. Dairesel Interpolasyon (Paso) Hareketinin R yerine I ve K ile Gösterimi: Dairesel Interpolasyon komutlan G02 ve G03 'ün yazım tarzını yukarıda R ile yazılmış olarak gördük. Şimdi ise, bu komutların ikinci bir yazım tarzı olan I ve K parametreleri ile olan şeklini görelim. Yazım tarzı : G02 G02 G02 G02 G03 G03 G03 G03 IK Xm-Xb Zm-Zb X... Z….. I....... K F ...... X... I....... K…..; z.... I...... K…...; X… z ... I…. K ...... .. F ..... X... z ... I K....... F ...... X.... I...... K……; Z… I K.... ; z .. X I..... K….. .. F ..... ; ; ; (Xmerkez - Xbaşlangıç) (Zmerkez - Zbaşlangıç) SGS3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:I3 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000@,ses3000.com / www.ses3000.com ÖRNEK: (I ve K 'nın tanımları için) 07777 ; G50 S2500; T0707 ; G96 S160; M04; G00 X120.0 Z50.0; X0.0 Z2.0 M08; G0l Z0,0 F0,10; X30.0 F0.25 ; G03 X60.0 Z-15.0 I0.0 K-15.0; G0l Z-40.0; G02 X80.0 Z-50.0 I10.0 K0,0; G01 X102.0; G00 XI20.0 Z50.0 M09; M30; % Ses3000 TORNA JFANUC TXP100ifeQei/18iT/21İT) Programlama Kitabı Sayfa: 14 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com ÖRNEK: G02 ve G03 için. Aşağıdaki şekilde görülen parçanın nihai (finiş) NC parça programını CNC Torna tezgahı için yazınız. ______________________________________________ Pl = Takımın başlama noktası, koordinatları: (X100.0, Zl50.0) O0666; G50 S3500; T0101 ; G96 S120; M04; G00 X0.0 Z5.0; G01 Z0.0 F0.2; X20.0 ; Eğer R yerine, I ve K ile yazılırsa : _______________ , ______________ G03 X40.0 Z-10.0 R10.0; I(I0.0 (10.0 K-10.0) G01 Z-52.0; (I8.0 G02 X56.0 Z-60.0 R8.0; (18.0 K0.0) K0.0) G01 X66.0; (I0.0 K-12.0) G03 X90.0 Z-72.0 R12.0; (10.0 K-12.0) G01 Z-100.0; '----------------------------- " --------------G01 X92.0; G00 X100.0 Z150.0 M09; M05; M30; % Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa: 15 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com ÖRNEK: Aşağıdaki şeklin NC parça programını hem mutlak ve hem de eklemeli olarak yazınız. O0333 ; G50 S3000; T0101 ; G96 S120; M04; G00 X0.0 Z3.0 M08 ; G01 W-3.0 F0.10; X20.0 F0.225 ; X30.0 W-5.0; W-35.0 ; X50.0 ; Z-60.0 ; X52.0 ; G00 X100.0 Z100.0 M09; T0202 ; ............; ............; M30; % Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa: 16 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 4. KÖŞE PAH'I ve RADYÜS'Ü KIRMAK Aşağıdaki örnekli açıklamalarda, PAH ve RADYÜS programlama işlemlerinin . KISA yoldan ve G01 komutu kullanılarak yazılımı gösterilmektedir. 4.1 PAH (C ile) için l.YOL l-YOL G00 X0. Z3.0; G01 Z0. F0.20; X30.0; G01 X40.0Z-5.0; Z-60.0; G00 X0. Z3.0; G01 Z0. F0.20; X30.0; G03 X40.0 Z-5.0 R5.0 ; G01 Z-60.0; 2.YOL 2. YOL GOO X0. Z3.0; G01 ZO. F0.20; G01 X40.0C-5.0; Z-60.0; NOT: 4.2. RADYÜS (R ile) için : G00 X0. Z3.0; G01 Z0. F0.2; 01 X40.0R-5.0; Z-60.0 ; Pah (C ile) ve Radyüs (R ile) komutları, programlama esnasında G01 komutu ile birlikte kullanıldığı zaman, Pah ve Radyüs ' lerin kesinlikle (45°) veya köşe radyüsü olması gerekmektedir. Aksi halde C ve R kısa programlama komutları G01 komutu ile birlikte kullanılamaz. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT.) Programlama Kitabı Sayfa:17 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com ÖRNEK: Aşağıdaki şeklin NC parça programını hem mutlak ve G02/G03 Dairesel interpolasyon komutları ile hem de (C ve R kısa komutları kullanarak) G01 komutu ile yazınız. O0666 ; G50 S3500; T0101 ; G96 S120; M04 ; G00 X0. Z3. ; G01 Z0. F0.3 ; X22. ; X30. Z-4.; Z-64.; X42. Z-70.; X60. ; G03 X80.Z-80.R10.0; G01 Z-142. ;. G02 X96.Z-150.R8.0; G01 X140.; X160.Z-155.773; Z-180.; X165.; G00 X180.Z50.M09; M05; M30; % Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT> Programlama Kitabı Sayfa:18 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com ÖRNEK: Aşağıdaki şekilde görülen torna parçasının NC programını yazınız. 1. Şekil: 2. Operasyon sırası: Op. No. 1 2 Tanımı : Takım No. Alın (finişe 0.2 mm) işleme operasyonu Dış çap nihai (finiş) işleme operasyonu 01234 ; G50 S2500; T0101 ; G96 S100 M03; (veyaM04) G00 X62.0 Z60.0 M08; G01 X0.0 F0.15; G00 XI00.0 Z 100.0 M09; T0202 ; G96 S160 M03 ; (veya M04) G00 X0.0 Z61.0 M08; G01 Z60.0 F0.20 ; X4.0 ; X10.0 Z57.0 ; Z50.0 ; X22.0 ; X26.0 Z20.0 ; G02 X38.0 Z14.0 R6.0 ; G01 X50.0 ; Z0.0 ; X62.0 ; G00 X100.0 Z100.0 M09 ; M30 ; 1 2 YCM-SUPERMAX CNC TEZGAHLARI ISO9001 KALİTE GÜVENCESİ İLE % Ses30O0 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT)Programlama Kitabı Sayfa: 19 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 5.1. "G04" : BEKLETME ( Süreli Durdurma ) ( DWELL TIME ) Bu komut, NC programın çalışması esnasında tezgahı veya takımı istenilen yerde istenilen süre zarfında bekletmeyi mümkün kılar. Yazım tarzı: G04 X Örnek : G04 X3.0 ; G04 X5. ; G04 X2 ; ; (3 sn. bekler) (5 sn. bekler) (2 sn. bekler) G04 Komutunun Kullanım Yerleri: Bu komutun kullanım yerleri genellikle aşağıdaki işlemlerde kullanılır. 1. Kanal Açma İşleminde : Kanal açma işlemlerinde takım ucunun kanalın dibine geldiği zaman, ucun tam tur atmasını bekletmek için. Ses30O0 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT)Programlama Kitabı Sayfa: 20 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 2. Delik Delme İşleminde : Delik delme işlemlerinde matkap ucunun deliğin dibine geldiği zaman, matkap ucunun istenilen süre bekletmek için. Şekil 5.1 : Delik delme operasyonu 3. Talaş Sıkışmasını Önlemek İçin : Bazen işleme esnasında talaş sıkışmasını ve sarmasını önlemek için de G04 bekletme komutu kullanılır. 4. Profil Takım Kullanıldığında : CNC Tezgahlarda kullanılmamasına rağmen, eğer profil takım basarak kullanılması durumunda, takımın varış noktasında belirlibir süre bekletilmesi gerekir. Bu durumda da G04 komutu kullanılır. 5. Diğer: Tezgahı istenilen yerde istenilen süre zarfında bekletmek için, bu kontrol amaçlı veya başka bir sebep için olabilir. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/2iT)Programlama Kitabı Sayfa:2I Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 6. Trigonometri: Manual olarak NC Programlama esnasında bazı trigonometrik hesaplamalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sebep sizlere aşağıda gerekli olan temel trigonometrik formülleri veriyoruz. Daha detaylı bilgi için lütfen matematik veya trigonometri kitaplarına başvurunuz. Bu tür hesaplama problemlerini kolay aşmanız ve daha kolay ve hızlı program yapabilmeniz için sizlere MasterCAM CAD/CAM Sistemlerini kullanmanızı tavsiye ederiz. a (Karşı dikkenar ) b tang α = (Komşu dikkenar) a (Karşı dikkenar ) Sin α = c (Hipotenüs) b ( Komşu dikkenar ) Cos α = c (Hipotenüs) Bir Dik Üçgendeki PİSAGOR Bağıntısı C² = A² + B² ------------- > C= A² + B² Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/2iT)Programlama Kitabı Sayfa:22 Ses3000 CNC Ltd. ŞtL - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 7. KOORDİNAT SİSTEMİ CNC tezgah programlamasında 2 program ekseni kullanıldığında koordinatlar aşağıdaki şekilde tanımlanır. X-ekseni ve Z-ekseni x_z_ Bu X ve Z koordinatları aşağıdaki koordinat sistemlerinin biri kullanılarak tanımlanırlar. (1) (2) (3) 7.1. Makina koordinat sistemi İş parçası koordinat sistemi Yerel koordinat sistemi (G28) (W-SHFT veya G50) (G52) MAKİNA (Tezgah) Koordinat (Referans) Sistemi (G27/G28) Makina üreticileri, her bir makina için bir makina sıfır noktası kurarlar. Bu nokta makinanın belirli bir yerinde tanımlanır ve tezgah sıfır noktası olarak adlandırılır. Makina sıfır noktası kendi orjini olarak kurulan bir koordinat sistemi (Machine) Makina (Tezgah) koordinat sistemi adını alır ve tüm eksen koordinatları bu sıfır noktasına göre verilir. Makina koordinat sistemi, makinayı açtıktan sonra manual olarak (Zero-return yaparak) referans noktasına gidilerek kurulur. Makina koordinat sistemi bir defa kurulur ve makina kontrol sistemi kapatılmadıkça değişmeden kalır, yani bozulmaz. 7.1.1. "G27": Referans noktasına git ve kontrol et. Bu komut çalıştığı zaman, tezgah otomatik olarak referans noktasına hızlı olarak (rapid feed) gider ve aynı zamanda tezgahın referans noktasına gidip gitmediğini kontrol eder. Referans noktasına vardığı zaman referans noktası lambaları yanar, varmamış ise tezgah alarm verir. (Fanuc Alarm No. 092) Yazım tarzı : I. Yol : G27 X_ Z_ II. Yol : G27 U_ W_ ; (Absolute - Mutlak) ; (Incremental - Eklemeli) Yukarıdaki heriki yazım tarzından birinin kullanılması durumunda, starta basıldığında, tezgah hızla Referansa Gider. Burada dikkat edilmesi gereken husus, X_ ve Z_ değerleri MUTLAK olarak veya U_ W_ değerleri eklemeli olarak tezgahın bulunduğu yer ile referans noktası arasındaki fark kadar olmalıdır. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:23 Ses3000 CNC Ltd. Şti - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 7.1.2. "G28" : Referans noktasına git. Bu komut çalıştığı zaman, tezgah otomatik olarak referans noktasına gider. Ayrıca istenirse belirli bir noktaya (koordinatlara) giderek de referans noktasının kontrolünü yapmış olur. Yani referans noktasına gitmeden önce belirli bir koordinata gidip bu koordinatın kontrolünü yapar, sonra referans noktasına gider ve lambaları yanar. Bunu tek satırlık bir komut ile, X ve/veya Z 'ye değer vermek suretiyle yapar. (Aşağıdaki III. yol) Yazım tarzı: I. Yol : II. Yol : G28 III. Yol G91 U0.0 : G91 G28 X0.0 Z0.0 ; (Absolute - Mutlak) W6.0 ; G28 (Incremental - Eklemeli) X-100.0 Z-50.0 ; Bu durumda, tezgah referans noktasına göre, X-100.0 Z-50.0 koordinatlarında durur ve sonra otomatik olarak tezgahın referans noktalarına döner, lambaları yanar Yani tezgah bu koordinatları kontrol edip referansa gitmiş olur. Yukarıdaki heriki yazım tarzından birinin kullanılması durumunda, start'a basıldığında, tezgah hızla Referansa Gider. Not : Tezgah kontrol sistemi açılınca Zero-return ile manual olarak mutlaka referans sıfır noktasına gidilmelidir. Aksi halde tezgah ALARM "Axis Zero-return missing" verir. Yazım Tarzı : G91 G28 X0. Z0. ; veya Tezgahın referans-sıfır noktaları ) G91 G28 Z0. ( Tezgah sadece Z G28 U0. W0. ( G28 : ; veya G28 W0. ; ekseninde referans-sıfır noktaları) G91 G28 U0. ; ( Tezgah sadece X ekseninde referans-sıfır noktaları) NOT: Tezgahı referanslara gönderirken DİKKAT edilmesi gereken husus; Takımın herhangi bir yere çarptırılmamasıdır. (Özellikle Z ekseninde PUNTA'ya çarpmamalı) Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT> Programlama Kitabı Sayfa:24 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 7.2. İş Parçası Koordinat Sistemi (W-SHFT veya G50) Bir iş parçasını işlemek için kullanılan ve NC parça programının, iş parçası üzerinde veya dışında tanımlanmış bir sıfır noktasına göre, verilen X ve Z koordinatları ile yazılması, bize İŞ PARÇASI Koordinat sistemini tanımlar. a. G50 metodu kullanılarak iş parçası sıfır noktası tanımlanır. b. W-SHFT metodu kullanılarak olabilir. 7.2.1. G50 metodu kullanılarak iş parçası sıfır noktası tanımlamak : Machine Koordinatları : Takım ucu tam parça sıfırında olduğu zaman, machine koordinatları yukarıdaki şekle göre aşağıdaki değerleri alır : Machine : X300.000 Z420.000 G50 Metodu ile SIFIRLAMA yapılması durumunda, yukarıda tespit edilen X_ ve Z_ Machine koordinat değerleri NC PROGRAMIN İÇERİSİNE aşağıdaki gibi yazılır. SGS3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:25 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com Yukarıdaki şekle göre İş Parçası sıfır noktasının tanıtımı NC Program içerisine aşağıdaki şekilde yazılır. G50 X300.000 Z420.000 ; Yazım Tarzı veya : G50 X_ Z_ G28 U0. W0.; ; G00 U-.... WG50 X0 Z0 ; (X değeri ÇAP olarak girilir.) ; (Tezgahın referans-sıfır noktaları) (Kadar - yönde geri gelinir) (Gelinen nokta sıfır kabul edilir) 7.2.2. W-SHFT metodu ile iş parçası sıfır noktası tanımlamak : Machine Koordinatları : Takım ucu tam parça sıfırında olduğu zaman, machine koordinatları yukarıdaki şekle göre aşağıdaki değerleri alır : Machine: X-300.000 Z-420.000 Not: SUPERMAX CNC Torna Tezgahlarında, Her iki değer de eksi olur, çünkü referans noktaları artı ve en uzak noktalardadır. SGS3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:26 Ses3000 CNCLtd. Ştİ. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(a>ses3000.com / www.8es3000.com Bu değerleri girmek için, takım tam parça sıfırının bulunduğu yerde iken OFFSET, WSHFT sayfasına girerek Z için MZ0 input ve X için ise MX0 Input yapılır. 7.2.3. W-SHFT ile iş parçası sıfır noktası tanıtma adımları: a. Z ekseninde is parçasını sıfırlamak için : 1. Taret üzerindeki herhangibir takımı referans takımı olarak kabul edip MDI modunda çağırınız. (Örneğin, T0202 Input ve Cycle Start yaparak) Bu takımı çağırmadan önce kendisine ait olan Geometrik ve Wear Offset değerlerini SIFIR yapınız. 2. İş parçasını aynaya bağlayıp çeviriniz. Referans takımı iş parçasının alın kısmına değdiriniz veya gerekirse işleme miktarı kadar paso alınız. (Bunun için Pozisyon, REL 'e basarak reklative U ve W koordinatları çağırın ve sonra W0 Input yaparak W ’ yi SIFIRLAYIN, W 'y' bakarak tezgahı Z yönünde hareket ettirerek pasoyu verin ve böylece ölçme işlemini tezgah üzerinde gerçekleştirin)Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi, referans takımı tam parçanın alın kısmında iken ; Ses30O0 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT)Programlama Kitabı Sayfa: 27 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 3. Panelde, OFFSET tuşuna Ekranın altında, W-SHFT tuşuna basınız. Bu durumda, ekranda W-SHFT Value 4. X0.000 Z0.000 Değerlerini göreceksiniz. Veya bir önceki parçaya ait olan sıfır noktasının koordinatlannı görülür. MZ=0 —►INPUT yapınız. Bu durumda, W-SHFT Value W-SHFT Value X0.000 Z-420.000 (-Zp) olur. Bu durumda Z ekseninde iş parçası SIFIRLANMIŞ olur. b. X ekseninde iş parçasını sıfırlamak için : 1. Yine referans takımı jş parçasının dış çap kısmına değdiriniz veya gerekirse temiz olacak şekilde bir toz paso alınız. Sonra X eksenini değiştirmeden (bozmadan) takımı Z ekseninde sağa doğru alarak parçadan uzaklaştırınız. 2. Aynayı durdurup, Mikrometre ile işlenmiş kısmı ölçünüz. (Çap olarak) 3. Reletive koordinatlarda U=0 INPUT yaparak U değeriniz sıfırlayınız. 4. Handle modunda el tekeri ile, ölçülen değer kadar U 'ya bakarak aşağıya doğru inerek parçanın tam merkezine geliniz. (Çap kadar) Burası (gelinen nokya) parçanın tam merkezidir. 5. Panelde, OFFSET tuşuna Ekranın altında, W-SHFT tuşuna basınız. Bu durumda, ekranda W-SHFT Value X0.000 Z-420.000 Değerlerini göreceksiniz. Veya bir önceki parçaya ait olan sıfır noktasının koordinatlarını görülür. 6. Referans takımı tam iş parçasının merkezinde iken ; MX=0 —► INPUT yapınız. Bu durumda, W-SHFT Value W-SHFT Value X-300.000 (Xp) Z-420.000 olur. Bu durumda X ekseninde de iş parçası SIFIRLANMIŞ olur. Ses30O0 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT)Programlama Kitabı Sayfa: 28 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com Aşağıdaki şekilde bu operasyonları şematik olarak görebilirsiniz. 7. Tezgahı ilk önce +X ekseninde olmak üzere ve daha sonra +Z ekseninde REFERANSLARA götür. 8. Yukarıdaki şekilde görülen parçaya ait sıfırlama işlemi tamamlanmış oldu. Bu parçanın tam alın kısmı ve merkezi Mutlak (ABSOLUTE) koordinatlarda SIFIRLANMIŞ oldu. Eğer MDI modunda "G01 X0,0 Z0.0 F0.25 ;" yazılırsa ve çalıştırılırsa, aktif takım sıfırlanmış olan noktaya gider. Ses30O0 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT)Programlama Kitabı Sayfa: 29 Ses30O0 CNC Ltd. Şti. — İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 7.3. TAKIM GEOMETRİK OFFSETLERİN TANIMI Geometrik offset sayfası, referans takımı dışındaki takımların referans takıma göre ÇAP ve BOY FARKLARI yani X yönündeki ve Z yönündeki geometrik farkları (Geometrik Offset olarak adlandırılır) tanıtmak için kullanılan sayfa' dır. Panelde OFFSET Ekranın altında GEO Tuşlarına basılınca; aşağıdaki sayfa görülür : GEOMETRY OFFSET _X __ _Z ___ _R___ _T ___ G01 0.000 0.000 0.8 3 G02 15.750 2.545 1.2 2 G03 17.445 1.765 1.0 2 ............. ............. ............. İşte yukandaki sayfaya X ve Z koordinatları olarak diğer tüm takımların referans takıma göre X ve Z yönündeki geometrik farkları girilir. 7.4. TAKIM WEAR (AŞINMA) OFFSETLERİN TANIMI: Bu aynı zamanda takım ucu AŞINMA OFSETİ olarak da adlandırılır. Çalışan Program içerisinde takıma istenilen değerlerde ofset (veya PASO) vermek ; için kullanılır. T__ Takım no Takım Ofset no (Geometrik ofset) (Wear ofset) Örnek: N10 G96 S120 T0404 M08; (T04 Takım Taret No — 04 Wear-Aşmma Ofset No) WEAR OFFSET X(U) Z(W) R T W01 0.010 -0.010 0.8 3 W02 0.050 0.100 1.2 2 W03 -0.005 0.050 1.0 2 ........... ........... ........... Ses30O0 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT)Programlama Kitabı Sayfa: 30 Ses30O0 CNC Ltd. Şti. — İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com Yukarıdaki sayfaya, takım ucunun aşınmasıdan dolayı parça büyük çıkmaya başladıkça, çıkan fazla değer U ile eksi yönde girilir. Takım ucu değiştiği zamanlarda ise, U ile artı yönde girilen değer geri alınır. Kısaca özetlemek gerekirse, gerek takım ucu aşınmasından gerekse sıfırlama hatalarından kaynaklanan ölçüm sonucu çıkan HATA '1ar bu WEAR Offset sayfasında tanıtılarak, tezgahın ölçüye uygun olarak parça işlemesini sağlar. Not: Normalde, eğer parça sıfırlama işlemimiz doğru yapılmış ise, takım sıfırlarımız doğru alınmış ise ve takım uçlarımız yeni ise, WEAR Offset değerlerimiz hem çapta hem de boyda 0.000 olmalıdır. 7.5. TAKIM (TOOL) TANIMI: NC Programında herhangibir takım aşağıdaki şekilde, 4 dijit ile tanımlanır. İlk iki dijit: Takımın taret üzerindeki numarasını ve bu takıma ait Geometrik offset değerlerini tanımlar. ikinci iki dijit: Takımın burada yazılı olan adresteki WEAR offset değerlerini tanımlar. Ses30O0 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT)Programlama Kitabı Sayfa: 31 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 6212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 7.6. TAKIMLARIN (SIFIRLANMASI) TANITILMASI: Takımların tanıtılması (sıfırlanması) demek, herhangi bir takımın veya tüm takımların referans takıma göre ÇAP ve BOY FARKLARININ tanıtılması demektir. Aşağıda, bu farklar grafiksel (geometrik) olarak görülmektedir. Daha iyi anlaşılması açısından kesikli çizgi ile görülen takım biraz abartılmıştır. Şekil 7.6.1 : Takım Farkları Gösterimi Yukarıda şekilde görülen referans takıma göre X ve Z yönündeki FARKLAR herhangi bir şekilde tespit edilmeli ve bu değerler OFFSET, GEO OFFSET sayfasında Geometrik Ofset değerleri olarak tanıtılmalıdır. Ses3000 TORNA JFANUC- TXP100i/200i/18iT/21iT> Programlama Kitabı Sayfa:32 Ses3000 CNCLtd. Ştİ. - İSTANBUL Tel: 0212 - 67.4 25 07 - 08 / Faks: 0212.-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com TARET Şekil 7.6.2 : Delik Katerinin Farklarının Gösterimi Geometrik offset sayfası: Referans takımı dışındaki takımların referans takıma göre ÇAP ve BOY FARKLARI yani X yönündeki ve Z yönündeki geometrik farkları (Geometrik Offset olarak adlandırılır) tanıtmak için kullanılan sayfa' dır. Panelde OFFSET Ekranın altında GEO Tuşlarına basılınca; aşağıdaki sayfa görülür : Ses3000 TORNA- (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT> Programlama Kitabı Sayfa:33 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(5),ses3000.com / www.ses3000.com GEOMETRY OFFSET Sayfası: X Z __ R ___ T ____ G01 0.000 0.000 0.8 3 G02 33.500 18.200 l.İ 3 G03 -40.557 108.270 1.0 1 (Referans Takım) ............ ............ ……… Tablo 7.6.3 : Önceki sayfalarda görülen Şekil 7.6.1 ve 7.6.2 'deki T02 ve T03 takımlarının referans takıma göre X ve Z 'deki farklarının yukarıdaki tabloya yazılması. İşte yukarıdaki sayfaya X ve Z koordinatları olarak diğer tüm takımların referans takıma göre X ve Z yönündeki geometrik farkları girilir. Bu geometrik farkları tespit etmek için aşağıdaki adımlar uygulanır. 7.6.1. Diğer takımların sıfırlarını tanıtma adımları: a. Z ekseninde diser takımları sıfırlamak için : 1. Taret üzerindeki herhangi bir takımı referans takımı olarak kabul edip MDI modunda çağırınız. (Örneğin, T0202 Input ve Cycle Start yaparak) Bu takımı çağırmadan önce kendisine ait olan Geometrik ve Wear Offset değerlerini SIFIR yapınız. 2. İş parçasını aynaya bağlayıp çeviriniz. Referans takımı iş parçasının alın kısmına değdiriniz veya gerekirse temiz olması için bir TOZ paso alınız. (Daha sonra için Pozisyon, REL 'e basarak reklative U ve W koordinatları çağırın ve sonra W0 Input yaparak W 'yi SIFIRLAYIN. (Böylece ölçme işlemini tezgah üzerinde gerçekleştirin) Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi, referans takımı tam parçanın alın kısmında iken W=0.000 'dır. 3. Diğer takımların birini yine MDI modunda çağırın. Ve bu takımı da referans takımı Z ekseninde sıfırlamış olduğunuz (W=0.000) parçanın alın kısmına dokundurunuz. Bu arada ayna dönüyor olmalıdır. Aksi halde takım ucu kırılır veya yerinden çıkar. 4. Bu durumda eğer bu takım Z ekseninde referans takımı ile aynı boyda ise, ekranda RELATIVE koordinatlarda W=0.000 görülür. Ancak eşit olamayacağı için ekranda bir W değeri okunur. İşte bu W farkı bu takıma ait olan Geometrik ofset sayfasındaki yere (aynı indeks numaralı) ve aynı işareti ile girilir. Ses3000. TORNA-(FAMJC TXP100i/200i/18iT/21iT> Programlama Kitabı Sayfa:34 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 -08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(aises3000.com / www.se53000.com Şekil 7.6.4 : 5. T02 takımın Z yönündeki Farkının Gösterimi Panelde, OFFSET tuşuna Ekranın altında, GEO OFFSET tuşuna basınız. Bu durumda, ekranda GEOMETRY OFFSET x _ z ____ R T G01 0.000 0.000 0.8 3 G02 33,500 18.200 1.2 3 G03 -40.557 108.270 1.0 1 (Referans Takım) .............. ............... ............... Değerlerini göreceksiniz. Veya bir önceki takıma ait olan ofseT değerleri görülür. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:35 Ses3000 CMC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 -08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 6. Fark, Z=12.4 INPUT yapılarak tanıtılır. " Bu durumda ikinci takım Z ekseninde, referans takıma göre SIFIRLANMIŞ olur. b. X ekseninde diğer takımları sıfırlamak için : 1. Yine referans takımı iş parçasının dış çap kısmına değdiriniz veya gerekirse temiz olacak şekilde bir toz paso alınız. Sonra X eksenini değiştirmeden (bozmadan) takımı Z ekseninde sağa doğru alarak parçadan uzaklaştırınız. 2. Relative koordinatlarda U=0 INPUT yaparak U değeriniz sıfırlayınız. 3. Tareti uygun bir yere alarak, diğer takımı çağırın MDI modunda. 4. Handle modunda el tekeri ile, işlenen çapa değinceye kadar U 'ya bakarak geliniz. 5. İşlenen çapa değince, U değerine bakınız. Şekil 7.6.5 : T02 takımın X yönündeki Farkının Gösterimi Ses3000 TORNA(FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:36 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 6. Tezgahı ilk önce +X ekseninde olmak üzere ve daha sonra +Z ekseninde REFERANSLARA götür. 7. Yukarıdaki adımları diğer tüm takımlar için uygulayınız. Hepsi bitince, tüm takımlar SIFIRLANMIŞ olunur. Bundan böyle tüm takımların UC kısımları X ve Z ekseninde SIFIR 'dır. 7.7. Yerel Koordinat Sistemi (G52) Bir iş parçası koordinat sisteminde bir program yaratıldığı zaman daha kolay programlama için yavru (child) iş parçası koordinat sistemi kurulabilir. Bu çeşit bir koordinat sistemi yerel koordinat sistemi olarak adlandırılır. G52 X_ Z_ G52 X0 Z0 Yerel koordinat sisteminin orjinini gösterir. Yerel koordinat sistemini İPTAL eder. Ses3000 TORNA(fFANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:37 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(S),ses3000.coın / www.ses3000.com 8.1. Maksimum Devir Ayarı: 8.2. " G50 " : Maksimum Devir Kurmak. (Sınırlamak) Bu komut çalıştığı zaman, tezgahın en fazla " S " adresi ile önünde yazılı olan devirde çalışır. Tezgah bu devri, takım (çap olarak) sıfır noktasına inse bile kesinlikle geçemez. Bu komut maksimum devri sınırlar, S ile birlikte kullanılır. Yazım tarzı: G50 S ........ ; Burada, S = Devir Sayısı ve S 'in birimi (dev/dak.) 'dır. Örnek 1: G50 S3000 ; S=3000 dev/dak. 'dır. Yani tezgah maksimum 3000 dev/dak. 'ya çıkar. Devir daha fazla yükselemez. Örnek 2: G50 S100 ; S=100 dev/dak. 'dır. Yani tezgah maksimum 100 dev/dak. 'ya çıkar. Devir daha fazla yükselemez. Kullanım Yeri: Genellikle aşağıdaki gibi programın ilk satırlarında kullanılır. Gereksiz olmakla birlikte, G50 komutu bir NC program içerisinde istenildiği kadar kullanılır. O0777 ; G50 S3500 T0202 ; M04 ; ............. .............. M30 ; ; % ____________________________________________________________________________ Ses300O TORNA (FANUC TXP100ı/200i/18iT/2im Programlama Kitabı Sayfa:38 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 9.1. MUTLAK (Absolute) ve EKLEMELİ (Incremental) Programlama Takımın hareket komutları için yani takım hareketlerini programlamak için iki yol vardır. MUTLAK (Absolute) ve EKLEMELİ (Incremental) komutlar. a. Mutlak komutlarda, varış pozisyonunun (noktasının) koordinat değerleri programlanır. b. Eklemeli komutlarda ise, pozisyonun kendi hareket mesafesi programlanır. c. G90 Mutlak komutlar için, G91 ise Eklemeli komutlar için kullanılır. d. Torna programlamasında X yerine U ve Z yerine W yazılırsa, EKLEMELİ Programlama yazılmış olur. Yazım tarzı G90 G00 X_ Z G91G00X_Z_ ; ; G90 G91 Mutlak (Absolute) Komut G01 X_Z ; Eklemeli (Incremental) Komut G01 U_W_; G01X70.G Z40.0 ; Mutlak (Absolute) Komut G91 G01 X40.0 Z-60.0 ; Eklemeli (Incremental) Komut veya,G01 U40.0 W-60.0 ; Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/20tH/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:39 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 İ5 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(g),ses3000.com / www.ses3000.com 9.2. " G90 " : MUTLAK (ABSOLUTE) PROGRAMLAMA Eklemeli programlamanın belirli bir takım dezavantajları vardır. 1. Parça programı yazımı ile teknik resim çizim ölçüleri benzerlik göstermez. Bu yüzden, eğer ölçüsel bir hata yapılmış ise hatalı bloğu bulmak oldukça zordur. 2. Teknik resim uygun değil ise, programlama daha karmaşık ve zor bir hal alır. BÜTÜN ÖLÇÜLER SIFIR NOKTASINA GÖRE VERİLİR, G90 G01 X0.Z0. ; X30.; Z-10.; X50.Z-25.; Z40. ; 9.3. "G91" : EKLEMELİ (INCREMANTAL) PROGRAMLAMA I. Yol: G91 G01 X0.0Z0.0; X30.0; Z-10.0 ; X20.0Z-15.0; Z-15.0; veya; G01 X0.0 Z0.0; U30.0; W-10.0 ; U20.0 W-15.0; W-15.0; U25.0 ; Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:40 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com //. Yol: G01 X0.Z0.; X30.; W-10.; U20.W-15.; W-15. ÖRNEK : ABSOLUTE VE INCREMANTAL ÇALIŞMA III. Yol: G01 X0. Z0. ; X30.0 ; W-10.0; X50.0W-15.0; W-15.0; Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/20tH/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:41 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 10. TAKIM UCU RADYÜS TELAFFİSİNE BAKIŞ : Takım ucu yuvarlaklığından dolayı, yani takım ucu radyüslü olduğu için, parçaların ÇOK Hassas ve doğrulukla işlenebilmesi için mutlaka takım ucu radyüs telafisi (kompenzasyon) fonksiyonunun kullanılması gerekir. Ses3000 TORNA (FÂNITC TXP1001/200i/18iT/21iTV Programlama Kitabı Sayfa: 42 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(£?ses3000.com / www.ses3000.com 10.1. TEORİK (HAYALİ) TAKIM UCU Aşağıdaki şekildeki A pozisyonundaki takım ucu radyüsü gerçekte mevcut değildir.. Kullanıcılar, takım ucu radyüs merkezini sıfırlamak zor olduğu için, Hayali takım ucu oluşturmak ihtiyacı duyarlar. Genellikle de kolay olduğu için sıfırlama işlemlerini hayali sıfır noktasına göre yaparlar. Ayrıca takım ucu kullanıldığı zaman, takım ucu radyüsünün programlama aşamasında düşünülmesi gerekmektedir. Sıfır noktasının pozisyonu ile ilgili şekiller aşağıdaki gibidir. 10.2. TEORİK (HAYALİ) TAKIM UCU YÖNÜ Takım ucu merkezinden hayali takım ucuna doğru olan yön, kesme esnasında takımın yönü ile saptanır. Bu yüzden ofset değeri kadar önem taşır ve mutlaka bu yön de tanıtılmalıdır. Aksi halde takım ucu radyüs telafisi kullanılamaz. Değişik takım ucu sıfırlamalarına ve takımlara göre hayali takım ucu yönlerinin şekilleri ve tanımları aşağıdaki gibidir. Ses3000 TORNA (EANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:43 Ses3000 CNC Ltd. Ştf. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT)Programlama Kitabı Sayfa:44 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(g),ses3000.com / www.ses3000.com 10.3 TAKIM TİPİ DEĞERLERİ : Takım tipleri önceki sayfada görülmektedir. Bu takım tiplerine göre değerlerde yine bir önceki sayfada T=l, T=2, T=3, ............... , T=9 gibi takım teorik (hayali) ucunun konumuna bağlı olarak gösterilmiştir. Bu değerler ise, tezgahın Geometrik ofset sayfasındaki T değerlerine girilir. OFSET—>GEOMETRİ OFSET Sayfasından (T) 'nin altına girilir. GEOMETRİ OFSETİ SAYFASI; Makinada aşağıdaki gibi görülür. X __ Z__ _R___ _T___ G01 0.000 0.000 0.8 3 G02 15.750 2.545 1.2 2 G03 17.445 1.765 1.0 2 ……….. ………… …………. Not: Yukarıdaki T değerleri, NC program içinde yazılan T (takım) değerlerinden tamamen farklıdır. Yani takım içindeki T3; taretteki 3 numaralı takım iken, bu 3 numaralı takıma ait tip ise 2 olabilir. TAKIM GEOMETRİK OFSETİ: Çalışan Program içerisinde takıma istenilen değerlerde ofset (veya PASO) vermek için kullanılır. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT)Programlama Kitabı Sayfa:45 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com Örnek: N10 G96 S120 T0404 M08; (T04 Takım Taret No — 04 Ofset No) WEAR (AŞINMA) OFFSET : Bu aynı zamanda takım ucu AŞINMA OFSETİ olarak da adlandırılır. Takım tipi değerleri, yine aynı şekilde aşağıda görüldüğü gibi Wear (Aşınma) ofset sayfasında da otomatik olarak görülür. İşleme esnasında verilen Wear ofset (Aşınma) değerleri, TAKIM TİPİ 'ne bağlı olarak parçaya yansır. Bu yüzden TAKIM TİPİ 'nin doğru bir şekilde girilmesi çok önemlidir. X(U) Z(W) R T W01 0,010 -0,010 0,8 3 W02 0,050 0,100 1,2 2 W03 -0,005 0,050 1,0 2 ……. ……. …….. Yukarıdaki sayfaya, takım ucunun aşınmasıdan dolayı parça büyük çıkmaya başladıkça, çıkan fazla değer U ile eksi yönde girilir. Takım ucu değiştiği zamanlarda ise, U ile artı yönde girilen değer geri alınır. Kısaca özetlemek gerekirse, gerek takım ucu aşınmasından gerekse sıfırlama hatalarından kaynaklanan ölçüm sonucu çıkan HATA '1ar bu WEAR Offset sayfasında tanıtılarak, tezgahın ölçüye uygun olarak parça işlemesini sağlar. NOT : Geometrik ve Wear (Aşınma) Ofsetleri ile ilgili daha detaylı bilgi için lütfen sayfa 30 'da Bölüm 7.3, 7.4 ve 7.5 'e bakınız. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT)Programlama Kitabı Sayfa:46 Ses3000 CNCLtd. Ştf. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(a>.ses3000.com / www.ses3O00.com 11. TAKIM YARIÇAP TELAFFISI Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi; takım hareket ettiği zaman takım yolu, takım yançapı kadar kaydırılır. Bu işleme kesici takım (cutter compensation) telafisi adı verilir. Takım merkezinin geçtiği yörünge, programlanan takım yolundan (resim ölçülerinden) farklı ise, bu durum takım çap telefısinin yapıldığını gösterir. 11.1. "G40" : Takım telafisinin iptalidir. Yani; Takım geometrik ofsetleri için verilen değerlerin sıfırlanması G40 Komutu, G41 veya G42 Komutunu iptal eder. Yazım Tarzı : G40 G01 X100.0 ; (Tezgah X ekseninde 100 mm yukarıya çıkarken G40 ile takım radyüsünü iptal eder.) veya sadece N NOT: G41 ve G42 ; G40 M05 ; olabilir. G01, G02 ve G03 komutlarında geçerlidir. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/2iT)Programlama Kitabı Sayfa:47 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212.6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 11.2. "G41" : Yazım tarzı: G41 Soldan takım ucu radyüs telaffisi. G01 X....... Z (Z eksen parametrisi yoktur. Varsa da G41 komutu X ve/veya Y eksenlerinde geçerlidir.) Burada ; (D : Diameter Yazım tarzı: G41 G01 = X....... Çap Adresi) Y ..... D01 ; D02 ; D22 ; Buradaki D 'nin önündeki 01, 02, 05, 10, 15, 22, .... vs. sayılar, Çapın veya Yarıçapın gerçek değeri değildir. Sadece ADRES 'tir. Makinanın OFFSET sayfasında bu sayılara karşı gelen yerdeki yazılı olan değer asıl geçerli olan sayısal değerdir. Ve bu değer TAKIMIN YARIÇAP Değeridir. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/2iT)Programlama Kitabı Sayfa:48 Ses3000 CNCLtd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(gjses3000.com / Ses3000 TORNA (EANUC TXP100i/200i/18iT/2im Programlama Kitabı Sayfa:49 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 -08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(a)ses3000.com / wwwj5es3000.com NOT: Takım telafisini kullanma amacı; Resim ölçülerini aynen programa yazıp, (takım çapını hesaba katmadan) Programı daha çabuk ve daha kolay hazırlamak içindir. Takım ucu radyüs telefisini, G41 veya G42 komutları sayesinde makinanın kendisi yapıyor. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/2iT)Programlama Kitabı Sayfa:50 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212-6742507-08/Faks: 0212-6138868/[email protected]/www.ses3000.com 12.1. "G96": Sabit (Yüzey) KESME HIZI ile PROGRAMLAMA "G96" ; Sabit kesme hızı (m/dak.) Çevresel Kesme Hızıdır. Yazım tarzı: G96 S160 ; ===> S (V) = 160 m/dak. Yüzey kesme hızını otomatik olarak kontrol etmek için makinaya imkan veren CNC Torna tezgahlarında bu komut standart bir özelliktir. Bu CNC Tornalara devamlı değişken fener mili motoru takılır ve bu da CNC tezgaha. ile Eklemeli programlamanın belirli bir takım dezavantajları vardır. 1. Parça programı yazımı ile teknik resim çizim ölçüleri benzerlik göstermez. Bu yüzden, eğer ölçüsel bir hata yapılmış ise hatalı bloğu bulmak oldukça zordur. Yazım Tarzı: G96 S160; G96 S120; (V=l 60 m/dak.) (V=120 m/dak.) V= π.D.N 1000 Burada : Sembol: V = π = D = N = 1000 = Tanımı: Çevresel Kesme Hızı Sabit bir sayı Parçanın çapı Devir sayısı m'yi mm'ye çevrim katsayısı Birimi: (m/dak.) (3.14) (mm) (dev/dük.) NOT : G96 Komutu, DELİK DELMEK ve DİŞ ÇEKMEK İşlemlerinde Kullanılmaz. Bu durumda sabit devir kullanılır. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iTProgramlama Kitabı Sayfa:51 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 087 Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 160 . 1000 Sabit D . N= çap. devir 12.2. 3,14 ÇAP Yükselince, DEVİR Düşer " G97 " : Sabit DEVİR HIZI ile PROGRAMLAMA "G97" : Sabit devir sayısı (dev/dak.) Yazım tarzı: G97 S1500 ==> G97 S1560 ==> N = 1500 dev/dak. Sabit devir S (N) = 1500 dev/dak, ** diş çekme için ** delik tielme için BU SATIRLA AYNA DEVRİ 1500 (dev/dak) İLE SABİTLENİR. G97 S1600; G97 S750; G97 Sİ 500 ; (V=1600 dev/dak.) (V=750 dev/dak.) (dev/dak) Ses3000TORNA (FANUC- TXPlQ0i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:52 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 087 Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 12.3. "F-mm/dak" DOĞRUSAL İLERLEME (Kesmek HIZLARI: Freze çakısının (kesici takımın) talaş kaldırma işlemi esnasında herhangi bir eksen boyunca veya aynı anda birkaç eksen buyunca dakikada alacağı yol, doğrusal ilerleme hızını tanımlar. NC Programda gösterimi " F " ile olup, birimi ise "mm/dak." dır. U= S x N U = mm/dak. S = mm/dev. N = dev/dak. " U veya F " : Doğrusal ilerleme hızı (mm/dak.) U (mm/dak) = S (mm/dev) x N (dev/dak) U (mm/dak) = f (0,20 mm/dev) x N (dev/dak) Yukarıdaki Formülde, f: Sabittir ve dolayısıyle ; U ile N arasında doğru orantı vardır. Yani, U artarsa, N de artar. U N U azalırsa, N de azalır. U N Dl< D2 < D3 N1> N2 > N3 U1> U2 > U3 Ses3000 TORNA (FANUC TXPt00i/200i/18iTA21iT) Programlama Kitabı Sayfa:53 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 087 Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 12.4. "G98" : İlerleme Hızı (F=mm/dak.) cinsinden programlama Yazım Tarzı: G98 G01X100.0F120; G98 G01Z500.0F150; 12.5. (F=120 mm/dak.) (F=150 mm/dak.) "G99" : İlerleme Hızı (F=mm/dev.) cinsinden programlama Yazım Tarzı: G99 G01X100.0F0.20; G99 G01Z500.0F0.15; (F=0.20 mm/dev.) (F=0.15 mm/dev.) NOT: CNC Torna Tezgahları, standart olarak G99 modunda çalışmaktadır. Yani açıldığında G99 olarak açılır, G98 yazılmadıkça değişmez. 12.6. İLERLEME HIZLARI Komutları (G98/G99) : Aşağıda doğrusal ilerleme hızlarına ait komutlar, hem CNC Torna için hem de CNC Freze için verilmiştir. Tornada (F0.20 mm/dev.) İşlem Merkezinde (F200 mm/dak.) G98 (G94) : Dâkikadaki ilerleme miktarı G99 (G95) : Devirdeki ilerleme miktarı ( mm/dak ) ( mm/dev ) Ses3000 TORNA (FANUC TXPt00i/200i/18iTA21iT) Programlama Kitabı Sayfa:54 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 087 Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com ÖRNEK: Aşağıdaki şekilde görülen parçaya ait doğrusal kesme hızlarını ve devir sayılarım hesap ediniz. V = 160 F = 0.20 m/dak mm/dev U = F.N U = 0.20. N (?) π . D. N V= U1= 0.20x2547 = 509 mm / dak 1000 160.1000 N1 = U2 = 0.20 x 1273 = 254.6 mm / dak 3.14x20 N1 = 2547 dev / dak 160 . 1000 N2= 3.14 x 40 N2 = 1273 dev / dak Ses3000 TORNA (FANUC TXPt00i/200i/18iTA21iT) Programlama Kitabı Sayfa:55 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 087 Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com X (yol) = V (hız) . T(zaman) Tl => 50 = 509. Tl 'den T2 => 60 = 254.6 . T2 Tl = 5.89 sn 'den T2 = 14 sn Vort =? D2 - D1 Dort= 20-0 = 2 160- = 10 mm. 2 1000 Nort = 160-1000 = π. Dort = mm. = 20 mm. π. 10 II. yol: D2 - D1 Dort = 40 - 0 = π. Dört 160- π. 10 1000 Nort = 160-1000 = = 2547 π. Dort Uort = 0.20 40 (yol) = x 2547 mm. π. 10 = 509 mm/dak 509 (hız) . t (zaman) ===> t = 4.71 sn Ses3000 TORNA (FANUC TXPt00i/200i/18iTA21iT) Programlama Kitabı Sayfa:56 Ses3000 CNG Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 13. ÇOKLU TEKRARLAMA ÇEVRİMLERİ (Otomatik Boşaltma Kodları: G70, G71, G72 ve G73) Bu otomatik boşaltma çevrimleri, manual olarak NC programlama işlemine oldukça kolaylaştırmaktadır. Örneğin, takımın KABA Boşaltma işlemi için iş parçasının nihai (finiş) bilgilerini girmek yeterlidir. Ayrıca NC program uzunluğu da oldukça kısalmaktadır. Aynı zamanda diş çekme operasyonları için de ÇOKLU TEKRAR ÇEVRİMLERİ kullanılır. 13.1. " G71 " Kaba Boşaltma Tornalaması Z Eksenine Parelel olarak otomatik boşaltma yapar. Aşağıdaki şekildeki gibi, takım A' noktasından başlayıp A ve sonra B noktasına gidecek şekilde bir programlanan bir nihai (finiş) işleme ile Kaba boşaltma yapılacak alan tanımlanabilir. Ayrıca, PASO Miktarı (Δd) ve nihai (finiş) kesme işlemine bırakılacak paylar (Δu/2 ve Δw pasoları) da tanımlanmalıdır. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200^18iT/21iT Programlama Kitabı Sayfa:57 Ses3000 CNCLtd. ŞU. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / wwrw.ses3O00.com Yazım Tarzı: N.... G71 U......... R......; N G71 P .......... Q......... N(s) .............. .................... .... .................. .... ........................ N(n)………… N.... G70 U......... R.....; U ........ W.......... F ........ ; Burada parçanın nihai (finiş) NC programı yazılır Bu Yazım Tarzındaki Değişkenler : U: R: Kaba boşaltmada X (ÇAP)' de alacağı paso miktarı (mm) Talaş kaldırma işleminden sonra parçadan ayrılma miktarı (geri kaçma) (mm) P: Q: U: W: F: Finiş (nihai) programın başlangıç satır numarası Finiş (nihai) programın bitiş satır numarası Finiş (nihai) paso için X ekseninde (Çapta) bırakılan pay (mm) Finiş (nihai) paso için Z ekseninde (Boyda) bırakılan pay (mm) Otomatik boşaltma'da ilerleme miktarı (mm/dev) Not: W0.2 mm ise ve profilin her tarafında EŞİT miktarda nihai işlem için pay bırakılması için U0.4 mm olmalıdır. Bu durumda çaptaki pay 0.4 mm olmasına rağmen tek tarafta 0.2 mm 'dir. Ses3000 TORNA (FANÜC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:58 Ses3000 CNCLtd. ŞU. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / wwrw.ses3O00.com 13.2. " G72 " Kaba Boşaltma Tornalaması X Eksenine Parelel olarak otomatik boşaltma yapar. Aşağıdaki şekildeki gibi, takım A' noktasından başlayıp A ve sonra B noktasına gidecek şekilde bir programlanan bir nihai (finiş) işleme ile Kaba boşaltma yapılacak alan tanımlanabilir. Ayrıca, PASO Miktarı (Δd) ve nihai (finiş) kesme işlemine bırakılacak paylar (Δu/2 ve Δw pasoları) da tanımlanmalıdır. Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:59 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(a)ses3000.com / www.ses3000.com Yazım Tarzı: N.... G72 W.... R ..... ; N... G72 P.... . Q ..... N(s) ........ .................. .................. ................. N(n) ........... U.... W ... F.....; Burada parçanın nihai (finiş) NC programı yazılır. N.... G70 U….. R….. ; Bu Yazım Tarzındaki Değişkenler : W : Kaba boşaltmada Z (BOY)' de alacağı paso miktarı (mm) R : Talaş kaldırma işleminden sonra parçadan ayrılma miktarı (geri kaçma) (mm) P: Q: U: W: F: Finiş (nihai) programın başlangıç satır numarası Finiş (nihai) programın bitiş satır numarası Finiş (nihai) paso için X ekseninde (Çapta) bırakılan pay (mm) Finiş (nihai) paso için Z ekseninde (Boyda) bırakılan pay (mm) Otomatik boşaltma'da ilerleme miktarı (mm/dev) Not: W0.2 mm ise ve profilin her tarafında EŞİT miktarda nihai işlem için pay bırakılması için U0.4 mm olmalıdır. Bu durumda çaptaki pay 0.4 mm olmasına rağmen tek tarafta 0.2 mm 'dir. Ses3000 TORNA (FANUC TXP10Oi^00i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:60 Ses3000 CNÇ Ltd. ŞU. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6İ38868 / ses3000(%ses3000.com / www.ses3000.com 13.3. " G73 " Kaba Boşaltma Tornalaması: X ve Z Eksenlerine (PROFİLE) Parelel olarak otomatik boşaltma yapar. Aşağıdaki şekildeki gibi, takım A' noktasından başlayıp A ve sonra B noktasına gidecek şekilde bir programlanan bir nihai (finiş) işleme ile Kaba boşaltma yapılacak alan tanımlanabilir. Aynca, PASO Miktarı (Δd) ve nihai (finiş) kesme işlemine bırakılacak paylar (Δu/2 ve Δw pasoları) da tanımlanmalıdır. Yazım Tarzı: N.... G73 U ....... W .... R .....; N G73 P ...... Q ...... N(s) ............... ………………. U........... W....... F…… ; Burada parçanın nihai (finiş) NC programı yazılır. …………….. N(n).............. N.... G70 U ....... R .... ; Ses3000 TORNA (FANUC TXP10Oi^00i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:61 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com Bu Yazım Tarzındaki Değişkenler : U: W: R: Kaba boşaltmada X (ÇAP)' de alacağı paso miktarı (mm) Kaba boşaltmada Z (BOY)' de alacağı paso miktarı (mm) Talaş kaldırma işleminden sonra parçadan ayrılma miktarı (geri kaçma) (mm) P: Q: U: W: F: Finiş (nihai) programın başlangıç satır numarası Finiş (nihai) programın bitiş satır numarası Finiş (nihai) paso için X ekseninde (Çapta) bırakılan pay (mm) Finiş (nihai) paso için Z ekseninde (Boyda) bırakılan pay (mm) Otomatik boşaltma'da ilerleme miktarı (mm/dev) Not: W0.2 mm ise ve profilin her tarafında EŞİT miktarda nihai işlem için pay bırakılması için U0.4 mm olmalıdır. Bu durumda çaptaki pay 0.4 mm olmasına rağmen tek tarafta 0.2 mm 'dir. Ses3000 TORNA (FÂMJC TXP100i/200i/18iT/2IiTV Programlama Kitabı Sayfa:62 Ses3000 CNÇ Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com Örnek: Aşağıdaki resme uygun olan parçayı dolu bir malzemeden otomatik boşaltma döngüsü kullanarak ; KABA tornalama ve Finiş (Nihai) tornalama işlemlerine ait NC programı yazınız. Şekil 9.1 : Kademeli mil Operasyon sırası : Op. No. 1 2 Tanımı: Kaba Tornalama (finişe 0.5 mm) işlemi Dış çap nihai (finiş) işleme operasyonu Takım No. 2 3 Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/2iT)Programlama Kitabı Sayfa:63 Ses3000 CMC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 2507 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(5)ses3000.com / www.ses3000.com Ollll; N010 G50 S2500; N020 G00 G96 S160 T0202 N030 M04; N040 G00 X80.0 Z10.0 ; N050 G71 U5.0 Rl.0; N060 G71 P016 Q022 G00 X76.0 Z5.0; N070 N080 G01 U1.0 W0.5 M08 ; F0.30; X32.0 Z0,0; N090 X40.0 Z-4.0; N100 Z-50.0; N110 X70.0 C-5.0; N120 Z-70.0; N130 X75.0; N140 G00 X150.0 Z150.0 N150 G50 S3000; N160 G96 S180 N170 M04; N180 G70 P070 N190 G00 X150.0 N200 M09; N210 M05 ; T0303 T00; M08; Q130; Z150.0 T00; N220 M30; % Ses3000 TORNA (FANUK TXP100i/200i/18iT/21iT)Programlama Kitabı Sayfa: 64 Ses3000 CNÇ Ltd. Şff. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(S),ses3000.com / www.ses3000.com ÖRNEK: G73 Tekrarlama Çevrimi ile aşağıdaki parçanın NC programını yazınız. Şekil: G73 Çevrimine ait şekil. Operasyon sırası : Op.No. 1 2 Tanımı: Kaba Tornalama (finişe 0.2 mm) işlemi Dış çap nihai (finiş) işleme operasyonu Takım No. 4 4 Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa: 65 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(S).ses3000.com / www.ses3000.com G73 Çevrimine ait NC Programı: O0222 ; N015 G50 S3000 ; N020 G96 S180 T0404 M08; N025 M04; N030 G00 X40.0 Z0.0; N035 G01 X0.0 F0.25; N040 Z l. 0 ; N045 G00 X100.0 Z100.0; N050 T0202 ; N055 G00 X50.0 Z 10.0; ? N060 G73 U3.0 R2.0; N065 G73 P070 Ql 15 U0.4 W0.2 F0.25 ; N070 N075 G00 X22.0 Z70.0 ; G01 Z0.0 ; N080 X30.0 Z-4.0 ; N085 Z-45.0 ; N090 G02 X36.0 Z52.0 R10.0; N095 G01 X74.0 Z-70.0; N100 G03 X80.0 Z-95.0 R-15.0; N105 G01 W-15.0 ; N110 X82.0 ; N115 G70 P70 Q115; N120 G00 X100. Z100.; N125 M09; N130 M30; % Ses3000 TORNA(FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:66 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(S>,ses3000.com / wvyw.ses3000.com Şekil: Pah ve Radyüs ile programlama için. Yukarıdaki şekilde görülen parça için, sırasıyla aşağıdaki işleme operasyonlarına ait NC parça programını yazınız. Operasyon sırası: Op. No. 1 2 Tanımı: Kaba Tornalama (finişe 0.5 mm) işlemi Dış çap nihai (finiş) işleme operasyonu Takım No. 2 3 Ses30QO TORNA (FANUC TXP100i/200yi8iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:67 Ses3000 CNC Ltd. Ştî. - İSTANBUL Tel: 0212 -674 25 07-08/ Faks: 0212-6138868 /ses3000(a)ses3000.com /www.ses3O00.com Pah ve Radyüs ile programlama için NC programı. 01234; N010 N020 N030 N040 N050 N060 N070 N080 N090 N100 N110 N120 N130 N140 N150 N160 N170 N180 N190 N200 N210 N220 N230 N240 N250 N260 N270 N280 N290 N300 G00 N310 M30 % G50 S3000; G96 S180 T0202 M08; M04; G00 X20.0 Z3.0; G01 Z-44.0 F0.25 ; X25.0 ; G00 Z3.0; X16.5 ; G01 Z-44.F0.25; X25.0 ; G00 Z-27.5; X17.0; G01 X13.2F0.20; Z-40.8 R1.6 F0.25; X17.0; G00 X100. Z100.; T0404 ; G96 S200; G00 X12.0 Z3.0; G01 Z0.0 F0.25; X16.0 Z-2.0; Z-25.0 ; X12.70 Z-27.858; Z-41.28 R1.6; X16.27 ; Z-44.45 R2.0 ; X23.80 C-1.5; Z-55.0 ; X25.0 ; X100. Z100.; 5 Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:68 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 13.4. "G74" Z EKSENİNE PARALEL TALAŞ KIRARAK DELİK DELMEK ve ALINA KANAL AÇMAK İŞLEMİ Bu komut ile, Z eksenine paralel olarak talaş kırarak (gagalamak) DELİK DELMEK veya yine Z eksenine paralel olarak alın yüzeyine KANAL AÇMAK mümkündür. Genellikle parça merkezine gagalama şeklinde delik açma işleminde kullanılır. Yazım Tarzı: N.... G74 R(e) ; N...:. G74 X(U)..... Z(W) ........ . P(i) ....... Q(k)..... R(d) F ....... ; 13.5.1 "G75" X EKSENİNE PARALEL TALAŞ KIRARAK DELİK DELME ve BOŞALTMAK İŞLEMİ Bu komut ile X eksenine paralel olarak talaş kırarak (gagalamak) DELİK DELMEK veya yine X eksenine paralel olarak parçanın silindirik yüzeyine KANAL AÇMAK mümkündür. Genellikle gagalama şeklinde KANAL açma işleminde kullanılır. Yazım Tarzı: N.... G75 R(e) ; N...:. G75 X(U)....... Z(W) ........ -. P(i)...... Q(k)..... R(d) F ....... ; Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:69 Ses3000 CNCLtd.Ştİ. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07 - 08 / Faks: 02J2-6138868 / [email protected] / www.ses5Q0agom Bu Yazım Tarzındaki Değişkenler : R(e): Geri Kaçma (sıçrama, geri gelme) miktan (mm) Bu değer makinada standart (mevcut bir değer) olarak tanıtılmıştır. Program ile herhangi bir değer verilmez ise, bu standart değer sabit kalır, değişmez. Ayrıca No: 722 'li parametre ile standart değer tanıtılabilir veya değîştirilebilir. X(U): Deliğin merkez, X eksen koordinatı (U ile eklemeli sisteme göre gösterim olur) Yani çaptaki koordinat değeri - Merkezde olduğu için X0.0 'dır. Z(W): Deliğin bittiği yerin Z eksen koordinatı (W ile eklemeli sisteme göre gösterim olur, bu durumda delik boyu gösterilmiş olur) P(i) : Çaptaki kaçma, paso verme miktarı (Alına kanal açarken verilen yanal paso) Q(k) : Z Ekseni yönündeki PASO miktarı, herbir kademedeki paso (mm) R(d): Kanal / Delik dibindeki kaçma, paso verme miktarı (Alma kanal açarken kanal dibinde verilen yanal paso) F: İlerleme miktarı (mm / dev) Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT') Programlama Kitabı Sayfa:70 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / ses3000(gjses3000.com / www.ses3000.com ÖRNEK: Bu örnekte, Z eksenine paralel olarak talaş kırarak (gagalamak) DELİK DELMEK komutu gösterilmiştir. - Şekil: Merkezde (X0.0) ve Z ekseninde talaş kırarak DELİK DELMEK NC Programı Aşağıdaki gibi yazılır ; O0887; N05 Nl0 N20 N30 N40 N50 N60 N70 G50 S4000; G97 S1200 M03 ; G00 G40 X300. Z 200. T0101; G00 X0. Z2.0 M08 ; G74. R1.0; G74 Z-65.0 Q10000 F0.15; G00 X300. Z200.T00 M09; M30; Her bir kademe 10 mm’ dir Matkap, merkezde (X0.0) parçaya girer Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT') Programlama Kitabı Sayfa:71 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 13.5.2 G75 X - EKSENİN'DE KANAL AÇMAYA AİT ÖRNEK. X Eksenine paralel olarak otomatik kanal açma döngüsü (çevrimi) G75 'dir ve bu komuta ait örnek şekil ile birlikte aşağıda gösterilmiştir. Sekil: X - EKSENİN'DE KANAL AÇMAK Yukarıdaki şekle ait NC Programı aşağıdaki gibi yazılır; 04444; N10 G50 S2500; N20 G96 S150 T0101 M04; N30 G00 X300. Z200. M08; N40 X122. Z-26.; N50 G75 R1.; N60 G75 X96. Z-70. P1000 Q6000 R0. F 0.15 ; N70 G00 X300. Z200..T00 M09; N80 M30; % Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT') Programlama Kitabı Sayfa:72 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 13.6. " G76 " OTOMATİK DİŞ ÇEKME KOMUTU Aşağıdaki şekillerde görülen diş çekme çevrimleri, G76 diş çekme komutu ile yapılır. Yazım Tarzı: N.... G76 P (m) (r) (a) Qmin R. ; N G76 X(U)…… Z(W)........ R(i)...... P(k)…. Q……. F……; Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT') Programlama Kitabı Sayfa:73 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com Bu Yazım Tarzındaki Değişkenler : P(m) : Finiş (nihai) pasonun tekrar sayısı. (Aynı pasoyu tekrar sayısı) P(r) : Diş sonu çıkış miktarı (PAH Miktarı, 45° lik pah ile çıkar) P(a) : Diş katerinin UÇ Açısı ( 80°, 60°, 55°, 30°, 29° ve 0° lik açılardan birisi seçilebilir. Metrik dişler için 60°, Inch-parmak dişler için 55° seçilir.) Not: m, r ve a değişkenleri, P adresi ile birlikte yazılarak kullanılır. Örnek: m=2, r=l .2L, ve a-60° olduğunu kabul edersek, bu durumda, P adresi ile birlikte yazılım aşağıdaki gibi olur : P021260 Qmin Diş çekme çevrimi süresince minimum alacağı paso miktarı (mm) (Qmin x 1000 olarak yazılır. Örnek : Qmin=0.2mm ise Q200 olarak yazılır) R : Finiş (nihai) geçişte alacağı paso miktarı, yani son paso (mm) ( R x 1000 olarak yazılır. Örnek : R = 0.3 mm ise R300 olarak yazılır) X(U) : Diş dibi, X eksen koordinatı (U ile eklemeli sisteme göre gösterim olur) Z(W) : Diş boyu, Z eksen koordinatı (W ile eklemeli sisteme göre gösterim olur) R(i) : Koniklik miktarı (mm olarak) yani küçük çap ile büyük çap farkının yarısı. Eğer R(i)=0 ise veya yazılmamış ise tezgah DÜZ DİŞ çeker. P(k) : Tek taraflı yani yarıçaptaki diş yüksekliği (mm) Q : İlk daldığı paso miktarı (mm) F : Diş hatvesi veya adımı (G32 'deki gibi) Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT') Programlama Kitabı Sayfa:74 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com ÖRNEK: Aşağıdaki şekildeki parça için sadece DİŞ ÇEKME işlemini içeren NC programını yazınız a. b. c. d. Diş metrik 20 ve hatvesi = 2.5 İlk paso miktarı = 0.5 mm Minimum alacağı paso miktarı = 0.3 mm Finişte alacağı (en sonuncu) paso miktarı = 0.2 mm Olması durumunda NC programı aşağıda gibi olur O7777 G50S2000; T0202 M0B; G97 S750; M64; G00 X20.0 Z4.0 M08; G76 P011060 Q300 R200; G76 X17.0 Z-26.0 Pl500 Q500 F2.5 ; G00 X100.0 Z100.0; M09; M30; % F = S x Hatve F = İlerleme miktarı (mm/dak.) S = Devir Sayısı (dev/dak.) H = Hatve (mm/dev) Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT') Programlama Kitabı Sayfa:75 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com ÖRNEK : Aşağıdaki şekildeki parça için sadece DİŞ ÇEKME işlemim keren NC programını yazınız. a. b. c. d. e. Diş metrik 68 ve hatvesi = 6 İlk paso miktarı = 1.8 mm Minimum alacağı paso miktarı = 0.1 mm Finişde alacağı (en sonuncu) paso miktarı = 0.2 mm A noktası koordinatları = X90.0, Z 130.0 Olması durumunda NC programı aşağıdaki gibi olur. O5555 ; G50 S1500; T0303 M08 ; G97 S750; M04; G00 X90.0 Z130. M08; G76 P011060 Q100 R200; G76 X60.64 Z25.0 P3680 Q1800 F6.0 ; G00X90.0 Z130.0; M09; G28 U0.0 W0.0; M30 ; % Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT') Programlama Kitabı Sayfa:76 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com ÖRNEK : Aşağıdaki şekildeki parça için sadece DİŞ ÇEKME işlemim keren NC programını yazınız Operasyon sırası : Op. No. 1 2 Tanımı: Alın (finişe 0.2 mm) işleme operasyonu Dış çap nihai (finiş) işleme operasyonu Takım No. 1 2 06667; (DIS ÇEKME PROGRAMI) N5 G00G99G40; N10 G50S30O0; N15 TOIO.U^ N20 G97İİ275M03; N25 GOO X400. Z200.; N30 X45.Z6.M08; N40 G76 P021060 Q50 R0.025-; _ N50 G76 X37.54 Z-40. RO. P123ŞN25Ö0 F2.0; N60 GOO X4Q0. Z200.; N65 T0100M09; N70 M30; % Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT') Programlama Kitabı Sayfa:77 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 13.7. KLAVUZ ile DİŞ ÇEKME İşlemi Klavuz ile diş çekme işleminde kullanılan komut, doğrusal kesme komutu –olan G01 komutudur. Burada dikkat edilmesi gereken üç ana husus vardır. 1. Birincisi, makinanın taretine takmış olduğunuz KLAVUZ, mutlaka parçanın merkezinde (X0.000 konumu) olmalıdır. 2. Klavuz için vermiş olduğunuz ilerleme (F mm/dak.) değeri, program içerisinde G98 komutu kullanılarak mm/dak. cinsinden yazılmalıdır. Ayrıca devir sayısı girilirken G97 sabit devir sayısı komutu ile birlikte yazılmalıdır. Bu durumda, tezgah devri daima sabit kalır, çap değişimlerinden etkilenmez. 3. İLERLEME, DEVİR ve HATVE arasındaki bağıntı aşağıdaki şekilde hesaplanarak yazılmalıdır. Aksi halde yanlış diş çekildiği gibi, klavuz da kırılır. F =. S x Hatve (Adım) F = İlerleme miktarı (mm/dak.) S = Devir Sayısı (dev/dak.) H = Hatve (mm/dev) ÖRNEK: Aşağıdaki şekilde görülen parçanın alın ve dış çap finiş işlemesine ve merkezindeki M12 klavuz çekme işlemine ait NC Programını yazınız. 0,5 X 45º Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT') Programlama Kitabı Sayfa:78 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com Operasyon sırası: Op. No. 1 2 Tanımı: Alın ve Çap (finişe) işleme operasyonu Klavuz çekme operasyonu Takım No. 2 4 O0001 (CIMBLOT OP10) G50 S2500 T0202 (SCLCR 2020 K12) (DCGT 11 T304-270 G) G96 S240 G99 M04 G00 X100. Z50.0 X10.0 Z2.0 M08 G01 Z0 F0.25 X47.0 X48.0 Z-0.5 Z-12.0 G00 X150.0 Z200.0 M05 T0404 (KLAVUZ M12 HELİS) G97 S500 G98 M03 G00 X0.0 Z20.0 Z1.0 G01 X0.0 Z-27.0 F750.0 M05 M04 G01 Z0.5 G00 X150.0 Z20.0 M30 % Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT') Programlama Kitabı Sayfa:79 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com ÖRNEK: Aşağıdaki şekilde görülen parça CNC Torna Programlanmasına ait olan tüm operasyonlarını içermektedir. Aşağıda tanımlanan operasyonlara ait NC parça programlarınız yazınız. Operasyon sırası: Op. No. 1 2 3 4 5 6 Tanımı : Alın (finişe 0.2 mm) işleme operasyonu Dış çap kaba tornalama işleme operasyonu Dış çap nihai (finiş) işleme operasyonu Diş çekme işleme operasyonu Kanal açma işleme operasyonu Parçayı alınız Takım No. 1 2 3 4 5 Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:80 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com Yukarıdaki örnek parçaya ait NC programı aşağıdadır : 06667 ; N10 G50 S3000; N20 G96 S180 X560. Z200. T0101 M04; N30 X54. Z0. M08 ; N40 G01 X-1.6 F0.15; N50 G00 X52. Z2.0; N60 G71 U2.5 R1.0; N70 G71 P90 Q180 Ul .0 W0.25 F0.25 ; N80 G00 G42 X17.0 ; N90 G01 X20.0 Z-1.5; N100 X25.0 Z-30,0; N110 X30.0 Z-32.5; N120 Z-35.0; N130 X45.0 Z-47.99 R15.0; N140 G03 X50. Z-52.33 R5.0 ; N150 G01 Z-71.0; N160 G40X52.0; N170 G70. P90 Q180 F0.15; N190 G00 G40 X560, Z200. T00; N200 G00 G95 G97 G40 X560. Z200. T0303 S1500 M03 ; N210 X35 Z9. M03; N220 G76 P021060 Q50 R 0.25 ; N230 G76 X22.04 Z-27. R-3.0 P1230 Q500 F2.0 ; N240 G00 X560. Z200. T00 ; N250 G00 G95 G96 G40 X580.0 Z200.0 T0404 S140 M04; N260 X52. Z-62. M08 ; N270 G01 X46.F0.10; N280 G00 X52.0 N290 X580. Z200. T00; N300 G00 G95 G96 G40 X580. Z200. S140 M04 ; N310 X54.0 Z70.0 T0404 M08 ; N320 G01 X0.0 F0.08 ; N330 G00 X54.0 ; N340 X560. Z200. T00 ; N350 M30; % Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:81 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 14. ALT PROGRAM (SUBPROGRAM): Eğer program sabit tekrarlı veya sık sık tekrarlı benzer bir dizi işlemleri içeriyorsa, bu durumda bu satırlar veya benzer işlemlere ait program bir ALT Program olarak hafızaya saklanabilir. Bu durumda program daha basitleştirilmiş olduğu gibi hafızada da daha az yer işgal eder. 14.1. M98 : Alt Programı Çağırma Hafızada saklı olan bir alt program çağrılıp kullanılmak istendiğinde M98 komutu kullanılır. M98 Komutunun kullanıldığı satırda program alt programa gider ve bu programı çalıştırır. Yazım Tarzı: M98 P0222 ; gibi P0222 : Alt program numarasıdır. Bu durumda, ana programdaki M98 komutu ve P222 ile, ALT Program olan O0222 nolu programa geçiş olacaktır. 14.2.- M99 : Alt Programı İptali (Ana Programa Dönmek) Bu komut ile aktif halde bulunan Alt Programdan ANA Programa dönüş sağlanır. M99 komutu daima ALT Programın SON Satırına yazılır. Eğer M99 komutu ANA Program sonuna yazılmış ise, bu durumda program sonuna gelindiğinde, kontrol sistemi otomatik olarak programı başa alır ve tezgah durmadan çalışmaya devam eder. Yazım Tarzı: O0222 ; •••• ….. •••• M99; % Ana program Alt program ( Main program, ) ( Sub program ) Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:82 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 14.3. Ana Program ve Alt Programın Gösterimi Ana ve Alt Programların NC Program yazımında nasıl kullanıldığı aşağıdaki şekilde şematik olarak basitçe gösterilmiştir. O0666; ( ANA PROGRAM ) G91 G28 X0. YO. ZO. ; ………. ………. G90 G54 ; M98 P0222 ; G90 G55 M98 P0222 ; G90 G56 ; M98 P0222 ; G00 Z100. ; M09 ; G91 G28 M30 Z0. M05 ; O0222 G00 X….. Y….. Z….. G99 G81 M99 ; (ana prog.’a dönüş) % Not : Alt Programda iken başka bir Alt Program çağırmak mümkündür. Yani FANUC Kontrol Sistemi, bir programlamada istenildiği kadar alt program kullanma imkanı verir. Ana Program O0001 ; ……….. ……….. M98P1000; Alt Program O1000 ; ……….. ……….. Alt Program O2000 ; ………… ………… M98P2000; .......... ……….. ……….. ……….. ……….. ……….. ……….. ………… ………… ………… M30; M99; M99; Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:83 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com Örnek: Aynalama için aşağıdaki örneği inceleyiniz. ALTPROGRAM: O9000 ; G00 G90 X60.0 Y60.0 ; G0l X100.0 F100 ; G01 Y100.0 ; G0l X60.0 Y60.0 ; M99 ; ANA PROGRAM: O9100 ; N10 G00 N20 M98 N30 G51 N40 M98 N50 G51 N60 M98 N70 G51 N80 M98 N90 G50 N100 M30 % G90 ; P9000 ; X50.0 Y50.0 I-1000 J1000 ; P9000 ; X50.0 Y50.0 I-1000 J-1000 ; P9000 ; X50.0 Y50.0 I1000 J-1000 ; P9000 ; ; ; Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iTProgramlama Kitabı Sayfa:84 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com ÖRNEK : Aşağıda, M Yardımcı Fonksiyonları ile ilgili örnekleri inceleyelim. Hatırlatma : M94 M95 M96 Örnek: : : : Aynalama iptal X ekseninde aynalama Y ekseninde aynalama Aynalama için yukarıdaki şekle ait olan aşağıdaki örneği inceleyiniz. ANA PROGRAM: ALT PROGRAM: O9100 ; O9000 ; N10 G00 G90 G17 G80 M94 ; G00 G90 X30.0 Y25.0 ; N15 T04 M06 ; G91 G01 X100.0 F100 ; N20 M03 S850 ; Y40.0 ; N25 M90 G54 ; X-100.0 ; N30 M98 P9000 ; Y-40.0 ; N35 M95 ; M99 ; N40 M98 P9000 ; N45 M96 ; N50 M98 P9000 ; N55 M95 M96 ; (Aynı anda iki M komutu kullanılamadığı için YANLIŞ) N60 M98 P9000 ; N65 M84 ; N70 M30 ; % Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:85 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 15. NO 000 003 004 005 006 007 008 009 010 011 014 015 020 021 023 025 027 028 029 030 031 032 033 034 036 037 038 039 040 041 042 043 044 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 FANUC KONTROL SİSTEMİ ALARMLARI: AÇIKLAMA BU ALARM ÇIKTIĞINDA KONTROL SİSTEMİNİ KAPATIP AÇMANIZ GEREKLİDİR. FAZLA HANE GİRİLMİŞ PROGRAMINIZI DÜZELTİN SATIRIN BASINA ADRESİ OLMAYAN BİR SAYI VEYA EKSİ İŞARETİ YAZILMIŞ SATIR SONUNA EOB İŞARETİ KONMAMIŞ VEYA HATALI BİLGİ GİRİLMİŞ EKSİ İŞARETİ HATASI. KULLANILMAYAN BİR ADRESTEN SONRA EKSİ İŞARETİ YAZILMIŞ. NOKTA HATASI. BİR PROGRAM SONU KOMUTU OLMAKSIZIN EOR OKUNDU KULLANILMAYAN BİR KARAKTER GİRİLDİ KULLANILMAYAN BİR G KODU GİRİLDİ İLERLEME YANLIŞ BİR ŞEKİLDE GİRİLDİ VEYA İLERLEME UYGUN DEĞİL. DEĞİŞKEN ADIMLI VİDADA KULLANIM HATASI BİR SATIR İÇİNDE FAZLA EKSEN YAZILDI. BAŞLANGIÇ NOKTASI İLE BITIS NOKTASI ARASINDA Kİ FARK BELİRTİLEN BİR YAY MÜSADE EDİLEN DEĞERİ ASTI.WN393=1 İKEN GEÇERLİDİR. DAİRESEL INERPOLASYON SIRASINDA SEÇİLEN DÜZLEMDE EKSEN YOK DAİRESEL INTERPOLASYONDA R DEĞERİ EKSİ İŞARETLİ OLAMAZ DAİRESEL INTERPOLASYONDA F DEĞERİ 1 HANE OLARAK YAZİLMİŞ TAKIM BOYU TELAFİSİNDE G43 VE G44 İÇİN EKSEN BELİRTİLMEMİŞ. OFSET İPTAL EDİLMEMİŞ. DÜZLEM SEÇİMİ SIRASINDA İKİ VEYA DAHA FAZLA EKSEN AYNI YÖNDE YAZILMIŞ. H KODU İLE BELİRTİLEN OFSET DEĞERİ ÇOK BÜYÜK. (TORNA İÇİN T KODU) H KODU İLE BELİRTİLEN OFSET NUMARASI ÇOK BÜYÜK. (TORNA İÇİN T KODU) G10 İLE MİKTARI BELİRTİLEN OFSET NUMARASINI İZLEYEN P ADRESİ ASILMIŞ VEYA BELİRTİLMEMİŞ G10 İLE MİKTARI BELİRTİLEN OFSET ÇOK FAZLA ASILMIŞ. TAKIM TELAFİSİNDE BELİRTİLMEYEN KESİŞİM NOKTASI TAKIM TELAFİSİNDE G02 VEYA G03 İCRA EDİLİRKEN BAŞLAMA VEYA İPTAL YAPILMIŞ TAKIM TELAFİSİNDE G31 BELİRTİLMİŞ (KESME İPTALİ) DUBLEMDE G40 KOMUTU KULLANILMIŞ YAYBU BAŞLANGIÇ VE BITIS NOKTASI YAYIN MERKEZİ İLE ÇAKIŞMIŞ. G41 VE G42 KULLANILIRKEN KÖSE KIRMALARDA VE RADYUSLARDA AŞIRI KESME OLUŞTU. G90 DAN G94 E KADAR OLAN DÖNGÜ KOMUTLARDA TAKIM UCU TELAFİSİNDE AŞIRI KESME OLUSTU(PROGRAM BASINA G40 YAZIN) TAKIM UCU TELAFİSİNDE AŞIRI KESME OLUŞMUŞ (PROGRAM BASINA G40 YAZIN) TAKIM UCU TELAFİSİNDE TAKIM POZİSYONU TELAFİSİ KULLANILDI M06T KOMUTUNDA KULLANILMAYAN BİR T NOSU YAZILDI. G27 İLE G30 ARASINDA BİR KOMUT DÖNGÜ PROGRAMLARININ İÇİNDE KULLANILDI DİS ÇEKME BLOĞUNDA KÖSE KIRMA VE KÖSE RADYUSU KOMUTU YAZILDI. UYGUN OLMAYAN HAREKET VEYA BLOĞUN HAREKET MESAFESİ KÖSE KIRMA VE KÖSE RADYUSUNA YAKIN KOMUT VERİLDİ. UYGUN OLMAYAN HAREKET VEYA BLOĞUN HAREKET MESAFESİ KÖSE KIRMA VE KÖSE RADYUSUNA YAKIN VERİLEN KOMUT G01 DEĞİL.. KÖSE KIRMA VE KÖSE RADYUSU KOMUTUNDA İKİ VEYA DAHA FAZLA l,K VEYA R BELİRTİLDİ KÖSE KIRMA VE KÖSE RADYUSU İÇİNDE VERİLEREK BELİRLENEN BİR BLOK BİR AÇI KOMUTU İHTİVA ETMEKTEDİR.. KÖSE KIRMA VE KÖSE RADYUSU İÇİNDE VERİLEN BİR BLOK İÇİNDE VERİLEN HAREKET MESAFESİ KÖSE RADYUSUNDAN DAHA AZDIR. BELİRLENEN KOMUTTA SON NOKTA VE AÇI SADECE BELİRTİLEN AÇIYA DAHİ YAKINDIR. BLOĞUN SON NOKTASI HESAPLANAMADI BLOĞUN SON NOKTASI BULUNAMADI HARİCİ PROGRAM ARAMADA SEÇİLEN NOLU PROGRAM BULUNAMADI İSTENEN SATIR NOSU BULUNAMADI G70.G71 ,G72 VEYA G73 KOMUTU İLE P VEYA Q BELİRTİLMEDİ 1- G71 VE G72 KOMUTUNDA KESME DERİNLİĞİ SIFIR VEYA NEGATİF BİR DEĞERDİR. 2- G73 KOMUTUNDA TEKRARLAMA SIFIR VEYA NEGATİF BİR DEĞERDİR 3- G74 VEYA G75 KOMUTUNDA Al VEYA AK SIFIR VEYA NEGATİF BİR DEĞERDİR 4- G74 VEYA G75 KOMUTUNDA U VEYA W DOLAYISIYLA ∆l VEYA ∆K SIFIR VEYA NEGATİF BİR DEĞERDİR 5-G74 VEYA G75 KOMUTUNDA HERNEKADAR RAHAT YÖN OLSADA Ad NEGATİF BİR DEĞERDİR 6-G76 KOMUTUNDA İLK KESİMİN KESME DERİNLİĞİNE VEYA DIS DERİNLİĞİ SIFIR VEYA NEGATİF BİR DEĞERDİR 7- G76 KOMUTUNDA BELİRLENEN MIN KESME DERİNLİĞİ DIS DERİNLİĞİNDEN BÜYÜKTÜR. 8- G76 KOMUTUNDA KULLANILMAYAN TAKIM UCU AÇISI GİRİLDİ. Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:86 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 063 064 G70,G71,G72 VEYA G73 KOMUTUNDA P İLE BELİRTİLEN SATIR NOSU ARANILAMADI ÇOKLU DÖNGÜ FONKSİYONU İÇİN G71 VEYA G72 KOMUTUNDA BİR HAVUZ BELİRTİLDİ. 065 G71,G72 VEYA G73 KOMUTUNDA P ADRESİ İLE BELİRTİLEN SATIR NOSU İLE G0*0 VEYA G01 KOMUTU KULLANILMADI - G71,G72 VEYA G73 KOMUTUNDA P ADRESİ İLE BELİRTİLEN İKİ BLOK ARASIDA MÜSADE EDİLMEYEN BİR G KODU KULLANILDI. MDI MODUNDA G71 ,G72 VEYA G73 KOMUTLARI P VE Q ADRESİ İLE BELİRTİLDİ. ÇOKLU DÖGÜ FONKSİYONUNDA HAVUZ SAYISI 10 ADETİ ASTI. BLOK İÇİNDEKİ G71 ,G72 VEYA G73 KOMUTUNDA P VE Q ADRESİ İLE BELİRTİLEN SON HAREKET KOMUTU KÖSE KIRMA VE KÖSE RADYUSU İLE SONLANDIRILDI. HAFİZA DOLDU. i ARANAN ADRES BULUNAMADI HAFIZADAKİ PROGRAM SAYISI 63 VEYA 125 (İSTEĞE BAĞLI) ADEDİ ASTI. BAZI PROGRAMLARİ SİLİN. HAFIZADA VAR OLAN BİR PROGRAM NUMARASI YAZDINIZ. PROGRAM NUMARASINI 1 DEN 9999 KADAR OLAN SAYILARDAN SEÇİNİZ. M98 VEYA G65 KOMUTUNU İHTİVA EDEN BLOK İÇİNDE P ADRESİ UYGULANAMADI. 3 VEYA 5 KAT İÇİNDE ALT PROGRAM ÇAĞIRILDI. M98,M99,G65 VEYA G66 KOMUTUNU İHTİVA EDEN BLOK İÇİNDE P İLE BELİRLENEN PROGRAM VEYA SATIR NOSU BULUNAMADI. BELİRTİLEN OTOMATİK TAKIM TELAFİSİNDE T KODU YOK. T KODU VE OTOMATİK TAKIM TELAFİSİ AYNI BLOĞA YAZILDI. OTOMATİK TAKIM TELAFİSİNDE HATALI EKSEN BELİRTİLDİ VEYA INKREMENTAL KOMUT GİRİLDİ. SERİ PORT KULLANILARAK HAFIZAYA BİR BİLGİ GİRİLDİĞİNDE BEKLEME GECİKMESİ VEYA PARITY HATASI OLUŞTU. BİT SAYISI VEYA HABERLEŞME HIZI (BAUDRATE) YANLIŞ. SERİ PORT KULLANILARAK HAFIZAYA BİR BİLGİ GİRİLDİĞİNDE HABERLEŞME KESİLDİ. KABLO KOPUKTUR VEYA FIS YERİNDEN ÇIKMIŞTIR. SERİ PORT KULLANILARAK HAFIZAYA BİR BİLGİ GIRILIRKRN BİR DURDURMA KOMUTU BELİRTİLDİĞİNDE 10 KARAKTER OKUNDUKTAN SONRA BİLGİ GİRİŞİ DURDURULMADI. PROGRAMINIZI DÜZELTİN. MAKINA REFERANS NOKTASINA DÖNEMEDİ. MAKINA REFERANS NOKTASINA ÇOK-YAKINDI VEYA KIZAĞIN HIZI ÇOK DÜŞÜKTÜ. MAKINAYI REFERANS NOKTASINDAN UZAKLAŞTIRARAK İŞLEMİ TEKRAR EDİN. G27 KOMUTU İLE REFERANS NOKTASINA DÖNÜLEMEDI. P TIPI PROGRAM RESTART KULLANILAMADI. PWE =1 . PWE=0 YAPINCA BU ALARM KALKAR. PROGRAM YAZARKEN ELEKTRİK KESİLDİ. PWE=1 YAPIN.KONTROL SİSTEMİNİ KAPATIN. KONTROL SİSTEMİNİ AÇARKEN DELETE BUTONUNA BASIN. BU HAFIZADAKİ TÜM PROGRAMLARI SİLECEKTİR. , DESIMAL NOKTANIN GÖRÜNEN DEĞERİNİN ABSOLUT DEĞERİ MÜSADE EDİLENİ GEÇTİ. 0,A BÖLÜNME BELİRLENDİ CUSTOM MACRODA KULLANILMAYAN BİR FONKSİYON CUSTOM MACRODA G65 BLOĞUNDA TANIMLANAMAYAN BİR H KODU. olLE 9999 ARASINDA OLMAYAN BİR SATIR NUMARASI VAR VEYA BÖYLE BIR SATIR ARANDI 5 VEYA DAHA FAZLA ALARM OLUŞTU. TAKIMOFSETINDE G51 ÖLÇEK KOMUTU VERİLDİ. 1-999999 DIŞINDA BİR ÖLÇEK KATSAYISI UYGULANDI. ÖLÇEK SONUCU.HAREKET MESAFESI.KOORDINAT DEĞERİ VE DAİRESEL RADYUS MAX DEĞERİ ASTI. POLAR KOORDİNAT INTERPOLASYONUNUN BAŞLANGIÇ VEYA İPTALİ DOĞRU DEĞİL. POLAR KOORDİNATTA KULLANILMAMASI GEREKEN BİR G KODU KULLANILDI. OTOMATİK KÖSE YAVAŞLAMASI ORANI AYARLANAN AÇININ DIŞINDA. 213.214.VE 215 NOLU PARAMETRELERİ KONTROL ET. TAKIM GURUP NOSU MAX. MÜSADE EDİLEN DEĞERİ ASTI. İSLEMEDE TAKIM GURUP NOSU SET EDİLMEDİ. BİR GURUPTAKİ TAKIM NOSU MAX. KAYIT EDİLEBİLİR DEĞERİ ASTI. TAKIP EDEN BLOKTA T KODU KAYITLI DEGIL. İSLEME SIRASINDA AYNI BLOKTAKİ M06 VE T KODU KULLANIMDA OLAN GURUBTA DEGIL PROGRAM ÇALIŞIRKEN ELEKTRİK KESİLDİ KOMUT GERÇEKLESEMEDEN DAİRESEL İNTERPOLASYON SİRASİNDA BİR G KOMUTU VERİLDİ. YÜKSEK HİZLİ UZAKTAN KUMANDALI TAMPON BELLEKTE BİR SATIR ALARMI OLUŞTU SABİT KESME HIZINDA TANIMLANAN EKSEN YANLIŞ. PROGRAMI DÜZELTİN. BİR MACRO ÇALISTIRILAMADI RIGID TAPPING «IRASINDA S DEĞERİ BELİRTİLEN SINIR DIŞINDA VEYA HİÇ BELİRTİLMEDİ (PROGRAM HATASI) RIGID TAPPING SIRASINDA F DEĞERİ BELİRTİLEN SINIR DIŞINDA VEYA HİÇ BELİRTİLMEDİ (PROGRAM HATASI) 066 067 O68 069 070 071 272. 073 074 076 077 078 081 082 083 085 086 087 090 092 094 100 101 110 112 113 114 128 131 141 142 143 145 146 148 150 151 152 153 155 159 176 180 190 199 200 201 Ses3000 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:87 •■ Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 203 204 224 250 3n0 3n1 3n2 3n3 3n4 3n5 3n6 3n7 3n8 3n9 400 401 402 403 404 405 408 409 4n0 4n1 4n3 4n4 4n5 4n6 4n7 510 511 520 521 530 531 540 541 910 911 912 913 914 915 916 920 930 950 RIGID TAPPING SIRASINDA M29 POZİSYONU VEYA S KOMUTU DOĞRU DEĞİL, RIGID TAPPING SIRASINDA BELİRTİLEN EKSEN HAREKETIM29 VE G84 BLOKLARI ARASINDADIR.(PROGRAM HATASI) KONTROL SISTEMİ AÇILD1KTAN SONRA REFERANS NOKTASINA DÖNMEDEN ÖNCE.BİR HAREKET KOMUTU VERİLDİ. Z EKSENİ HAREKET KOMUTU TAKIM DEGISTIRME KÖMUTU İLE BİRLİKTE KULLANILAMAZ. n. EKSEN İÇİN MANUAL OLARAK REFERANS NOKTASINA DÖNMEK GEREKLİ, n. EKSENDE ENKODER HABERLEŞME HATASI. BİLGİ TRANSFERİ HATASİ n. EKSENDE ENKODER ZAMAN ASİMİ HATASI. BİLGİ TRANSFERİ HATASI n EKSENDE ENKODER KABLOSU-PARAZİT HATASI (TOPRAKLAMA HATASI) n. EKSENDE ENKODER PARITI HATASI n. EKSENDE ENKODER HATALI PALS GÖNDERDİ ENKODER BOZUK. n EKSENDE ENKOQER PİL VOLTAJI KAÇAĞI ENKODER HATASI. n EKSENDE PİL VOLTAJI DÜSUK SEVİYEDE PİLİ DEĞİŞTİRİN. n EKSENDE PİL. FAZLA DOLDU PILI DEĞİŞTİRİN,. n EKSENDE ANORMAL ENKODER VEYA HATALI HABERLEŞME. DGN-PARÂM'ETRELERDEN 760 TAN 767 YE KADAR VE 770 TEN 777YE KADAR OLAN PARAMETRELERE BAKIN MOTOR VEYA SERVO SÜRUCU AŞIRI YÜKLENDİ (KONTROL SİSTEMİNİ KAPAT-AÇ) HİZ KONTROLÜ HAZİR SJNYALI KAPANDI. (KONTROL SİSTEMİNİ KAPAT-AÇ) 4 EKSENİN MOTOR VEYA SERVO SURUCÜ AŞIRI YUKLENDİ.(KÖNTROL SİSTEMİNİ KAPAT-AÇ) 4 EKSENİN HİZ KÖNTROLÜ HAZIR SINYALI KAPANDI. (KONTROL SİSTEMİNİ KAPAT-AÇ) HİZ KÖNTROLÜ HAZIR SINYALI AÇIKKEN POZİSYON KONTROLÜ HAZIR SİNYALİ KAPANDI. POZİSYON KONTROL SİSTEMİ HATASİ MANUAL OLARAK REFERANSA GIDIN. FENER MİLİ SÜRÜCÜSÜ DOĞRU BAŞLATILMADI. BU ALARMFENER MİLİ SÛRUCÜSUNDE BİR ALARM OLDUĞUNU HABER VERİR.SÜRÜCÜDEKI ALARM SİNYALİNİ OKUYUN n EKSENDE DURMA SIRASINDAKİ POZİSYON HATASI SET DEĞERİNDEN DAHA BÜYÜK. n. EKSENDE HAREKET SIRASINDAKİ POZİSYON HATASI SET DEĞERİNDEN DAHA BÜYÜK. BU ALARMPARAMETRE HATÂSİNDAN OLUŞUR n EKSENİN SURÜCÜSUNDE BİR HATA OLUSTU BU ALARM CMR AYARSIZLIĞINDAN OLUSUR n.EKSENIN ENKODERİNİ KABLO BAĞLANTISINDA VEYA KENDİNDE PROBLEM VARBU ALARM n. SERVO EKSEN SÜRUCÜSÜNDEN KAYNAKLANIR. X EKSENINDE + YÖNDE ÇALIŞMA SINIRI ASILDI TERS YÖNE KIZAĞI TAŞIYIN VE RESETE BASİN. X EKSENİNDE - YÖNDE ÇALISMA SINIRI ASILDI TERS YÖNE KIZAĞI TAŞIYIN VE RESETE BASIN. Y EKSENİNDE + YÖNDE ÇALİŞMA SINIRI ASILDI TERS YÖNE KIZAĞI TAŞIYIN VE RESETE BASIN. Y EKSENİNDE - YÖNDE ÇALISMA SINIRI ASILDI TERS YÖNE KIZAĞI TAŞIYIN VE RESETE BASIN. Z EKSENİNDE + YÖNDE ÇALIŞMA SINIRI ASILDI TERS YÖNE KIZAĞI TAŞİYİN VE RESETE BASIN. Z EKSENİNDE – YÖNDE ÇALİSMA SINIRI ASILDI TERS YÖNE KIZAĞI TAŞIYIN VE RESETE BASIN. 4 EKSENDE + YÖNDE ÇALIŞMA S1N1RI ASILDI TERS YÖNE KIZAĞI TAŞIYIN VE RESETE BASIN. 4 EKSENDE - YÖNDE ÇALİŞMA SİNİRİ ASILDI TERS YÖNE KIZAĞI TAŞIYIN VE RESETE BASİN. RAM PARITI HATASI (L) TÛM KABLOLARI VE KARTARI YERİNE OTURTUN. TJAM PARITI HATASI (H) SERVO SÜRÜCÜLERLE İLİŞKİLİ RAM PARITI HATASI (L) SERVO SÜRÜCÜLERLE İLİŞKİLİ RAM PARITI HATASI (H) SERVO SÜRÜCÜLERİN RAMI İLİŞKİLİ RAM PARITI HATASI LADDER PROGRAM DÜZELTME KASEDI İLE İLİŞKİLİ RAM PARITI HATASI (L) LADDER PROGRAM DÜZELTME KASEDİ İLE ILISKİLI RAM PARITI HATASI (H) WATCH DOG ALARMI (ANA KART BOZUK) CPU ALARMI (CPU BOZULDU). GÜÇ KATINDA+24V LUK SİGORTA ATIK. DEĞİŞTİRİN. Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:88 Ses3000 CNC Ltd. Şti. - İSTANBUL Tel: 0212 - 674 25 07-08 / Faks: 0212-6138868 / [email protected] / www.ses3000.com 16. FANUC KONTROL SİSTEMİNDE YAPILAN İŞLEMLERİN LİSTESİ: NE YAPACAKSINIZ ÖZELLİĞİ PWE= 1 ? SİLME RESET MDI MODUNDA BİLGİ GİRME TÜM HAFIZAYI SİLMEK İÇİN - PARAMETRELERİ VE EVET OFSETLERI SİLMEK İÇİN HAFIZADAKİ ' EVET PROGRAMI SILMEK İÇİN HAYIR ÇALISMA SAATINI RESETLEMEK İÇİN PARÇA SAYISINI HAYIR RESETLEMEK İÇİN . OT ALARMINI: HAYIR RESETLEMEK İÇİN NC PARAMETRE GİRMEK İÇİN OFSET DEĞERİ GİRMEK İÇİN DGNOS PARAMETRE GİRMEK İÇİN ARAMA TAKIM BOYU ÖLÇE BİLGİSİ GİRMEK İÇİN PROGRAM NO ARAMA İÇİN SATIR NO ARAMA İÇİN KARAKTER ARAMA PROGRAM DÜZELTME SERIPORTTAN BİLGİ GIRIS / ÇIKISI İÇİN OTOMATİK ÖĞRENME HAYIR İÇİN OFSET NO ARAMA İÇİN KULLANILAN HAFIZA MİKTARINI , GÖSTERMEK İÇİN TÜM PROGRAMLARI SILMEK İÇİN B)R PROGRAM SİLMEK İÇİN BIR KAÇ SATIR SİLMEK İÇİN BİR BLOK SİLMEK İÇİN BİR KARAKTER SİLMEK İÇİN BİR KARAKTER DEĞİŞTİRMEK İÇİN BİR KARAKTER GİRMEK IÇIN PROGRAM GİRMEK ICIN BÜTÜN PROGRAMLARI GÖNDERMEK İÇİN BİR PROGRAM GÖNDERMEK İÇİN NC BİLGİ İLE GİRMEK İÇİN EVET HAYIR EVET MOD HANGİ DURUMDA OLACAK KONTROL SISTEMMİNİ AÇARKEN KONTROL SISTEMMİNİ AÇARKEN KONTROL SISTEMMİNİ AÇARKEN HERHANG BİR MOD. HERHANG BİR MOD. KONTROL SISTEMMİNİ AÇARKEN MDI VE ACİL STOP HERHANG BİR MOD. MDI KULLANACAĞIN İZ FONKSİYON TUŞU YOK YOK YAPACAĞINIZ İŞLEM RESET VE DELETE TUŞLARINA AYNI ANDA BASIN RESET TUSUNA BASIN YOK DELETE TUŞUNA BASIN YOK R/3 TUSUNA VE DAHA SONRA CAN TUŞUNA BASIN P/Q TUSUNA VE DAHA SONRA CAN TUŞUNA BASIN P/Q TUSUNA VE DAHA SONRA CAN TUŞUNA BASIN YOK YOK PRGRM OFSET DGNOS P/Q → diagnose No → INPUT→bilgi → INPUT→PWE = 0 →RESET PWE = 0 → HAYIR JOG HAYIR EDlT/AUTO PRGRM AUTO PRGRM N → satır no →↓ (CURSOR) HAYIR EDIT PRGRM HAYIR HAYIR HERHANG BİR MOD. EDİT Aradığınız bilgiyi girin (G01) →↓ (CURSOR) P/Q → ofset No → INPUT PRGRM HAYIR EDİT PRGRM HAYIR EDİT PRGRM HAYIR EDİT PRGRM N→ satır no → DELET HAYIR EDİT PRGRM EOB → DELET HAYIR EDİT PRGRM HAYIR EDİT PRGRM HAYIR EDİT HAYIR EDIT / AUTO PRGRM değiştirilecek Karakteri bulun y→ yeni karakteri girin → ALTER cursoru girilecek karakterden önceki yere getirin→karakteri girin→ INSRT N → dosya no → INPUT→ INPUT HAYIR EDIT PRGRM O → 9999→ START HAYIR EDIT PRGRM HAYIR TEACH-IN JOG/HANDLE HAYIR POS → OFSET P/Q → Parametre No → INPUT→ bilgi → PWE = 0 →RESET P/Q → ofset No → INPUT→ ofset değeri → INPUT OFSET PRGRM POS Z → CAN →OFSET → takım no ölçme pozisyonu O → program no →↓ (CURSOR) P→INPÜT O → 9999→ DELET O → silinecek programın nosu → DELET Silinecek karakte→ DELET O → program no →START makineyi hareket ettirin →X,Y veya Z →INSRT→ (NC bilgi) lNSRT→EOB →INSRT→ Ses3O00 TORNA (FANUC TXP100i/200i/18iT/21iT) Programlama Kitabı Sayfa:89