suudi arabistan ülke ve doğal taş sektörü raporu

SUUDİ ARABİSTAN
ÜLKE VE DOĞAL TAŞ
SEKTÖRÜ RAPORU
İÇİNDEKİLER
ÜLKEYLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER ................................................................................... 2
GENEL EKONOMİK DURUM ................................................................................................ 3
SUUDİ ARABİSTAN’IN DIŞ TİCARETİ................................................................................ 5
TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN DIŞ TİCARET DENGESİ ............................................... 7
MADENCİLİK VE DOĞAL TAŞ SEKTÖRÜ ......................................................................... 9
SUUDİ ARABİSTAN DOĞAL TAŞ İTHALATI ................................................................... 10
SUUDİ ARABİSTAN İŞLENMİŞ DOĞAL TAŞ İTHALATI ............................................... 11
MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ .......................................................................................... 12
DIŞ TİCARET POLİTİKASI................................................................................................... 14
İŞADAMLARININ PAZARDA DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR .................... 16
SEKTÖRLE İLGİLİ DÜZENLENEN FUARLAR ................................................................. 17
SWOT ANALİZİ ..................................................................................................................... 18
1. Güçlü Yanlar ................................................................................................................ 18
2. Zayıf Yanlar ................................................................................................................. 18
3. Fırsatlar......................................................................................................................... 19
4. Tehditler ....................................................................................................................... 19
1
ÜLKEYLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
Coğrafi Konum
Arap yarımadasında yer alan Suudi Arabistan’ın güney ve güneydoğusunda Yemen, Umman
ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin bulunması sebebiyle Hint okyanusu ve Umman Körfeziyle
deniz sınırları bulunmamaktadır. Ülkenin doğusunda Katar yer almaktadır. Batıda Kızıldeniz
ve doğuda Basra Körfezi’ne deniz kıyısı vardır. Suudi Arabistan, kuzeyinde Kuveyt, Irak ve
Ürdün ile kara sınırına sahiptir.
Temel Sosyal Göstergeler
Resmi Adı
Yüzölçümü
Nüfusu
Resmi Dili
Başkent
Başlıca Şehirleri
Dini Yapısı
Etnik Yapısı
Suudi Arabistan Krallığı
2.149.690 km2
29,8 milyon (2013)
Arapça
Riyad
Riyad (4,7 milyon) Cidde (3,6 milyon) Mekke (1,7 milyon) Medine
(1,3 milyon) Damman (1,3 milyon)
Müslüman
Arap (%70), Yabancı (%30)
Kaynak: Central Department of Statistics and Iınformation ( CDSI) of the Kingdom of Saudi Arabia, Oxford
Business Group, Economist Intelligence Unit (EIU), 2013
Temel Ekonomik Göstergeler (2010 - 2013)
2012b
Nominal GSYİH (milyar $)
727,3a
Reel GSYİH’deki Artış (%)
6,8a
Kişi Başı GSYİH* ($)
31.374
Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %)
4,5a
Petrol üretimi (000 varil/gün, ort)
9.875a
İhracat (milyar $)
384,2
İthalat (milyar $)
136,8
Cari Hesap Dengesi (Milyar $)
152,9
Cari Hesap Dengesi (GSYİH’nin %’si)
21
Döviz Kuru (SA Riyal : 1 $)
3,8
Dış Borç (yılsonu, milyar $)
134,1
* Satın Alma Gücü Paritesi ile
a EIU Gerçekleşen b EIU Tahmin c EIU Öngörüsü
2013c
763,1
4,0
32.195
4,2
9.400
347,9
147,1
100,3
13,1
3,8
149,5
2014c
796,5
5,1
33.390
3,3
9.650
343,4
157,6
78,9
9,9
3,8
162,3
Kaynak: Economist Intelligence Unit (EIU), Mayıs 2013
2
Siyasi ve İdari Yapı
Suudi Arabistan’da seçilmiş bir parlamento yoktur. Bu durumda siyasi partiler ve seçim
sistemi de söz konusu değildir. Adalet mekanizmasının iyi işlemediği ve özellikle mahkeme
önünde yabancıların eşit muamele görmediği yönünde dış çevrelerden yoğun eleştiriler vardır.
Şer’i meselelerle ilgili davalar şeriat mahkemelerinde ele alınırken; vergi, şirket işleri ve
elektrik, gaz, su gibi modern hayata ilişkin meselelerde davalara idari mahkemeler
bakmaktadır. Cezalar yeterince caydırıcı olduğundan suç işleme oranları düşüktür.
Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
ABEDA, AFDB (bölge dışı üye), AFESD, AMF, BIS, FAO, G-20, G-77, GCC, IAEA, IBRD,
ICAO, ICC, ICRM, IDB, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, IMSO, Interpol, IOC,
IPU, ISO, ITSO, ITU, LAS, MIGA, NAM, OAPEC, OAS (gözlemci), OIC, OPCW, OPEC,
PCA, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNRWA, UNWTO, UPU, WCO, WFTU, WHO,
WIPO, WMO, WTO
Nüfus ve İşgücü Yapısı
Son resmi verilere göre Suudi nüfusunda işsizlik oranı 2007 yılı için %11’dir. Son yıllarda
uygulanmaya başlanan işgücünde “Suudileştirme” politikası nedeniyle yerli ve yabancı
şirketlere, sektöre ve şirketin büyüklüğüne göre değişen oranlarda Suudi personel çalıştırma
zorunluluğu getirilmiştir. Suudi Arabistan eğitim sisteminden kaynaklanan sorunlar nedeniyle
özellikle teknik düzeyde (sağlık ve inşaat gibi birtakım sektörlerde) kalifiye Suudi işçilerin
istihdamı zor olduğundan belirlenen kotalarda zaman zaman revizyona gidilmektedir.
GENEL EKONOMİK DURUM
1970’li yıllarda petrol fiyatlarında yaşanan yükselme nedeniyle Suudi Arabistan otoriteleri
halkın refahını artırmak için vergi oranlarını düşürmüş, çeşitli teşvikler vermiş, kamu sektörü
istihdamını ve ücretlerini artırmış, altyapı projeleri, askeri donanım ve sağlık hizmetleri gibi
alanlarda bir refah devleti haline gelmiştir. Kamu harcamaları üzerindeki kararlar genellikle
şeffaflıktan uzak ve plansız bir şekilde alındığı için ve petrol fiyatlarına ilişkin tahminler bazı
dönemlerde gerçekçi olmadığı için beş yıllık kalkınma planlarına ve yıllık bütçelerine
uyulmakta zorluk çekilmiştir. Suudi Arabistan Riyali’nin 1986 yılından beri 1 ABD $ : 3,745
SAR üzerinden ABD Doları’na endekslenmesi, petrol fiyatlarına ya da kamu harcamaları
politikalarına bağlı olarak döviz kurunda ve faiz oranlarında yaşanabilecek istikrarsızlıkları
bir ölçüde engellemiştir.
9. Kalkınma Planını (2010 - 2014) uygulayan Suudi Arabistan'ın makroekonomik hedefleri;
 Ekonomik büyüme oranını artırmak
 Enflasyonla mücadele ve fiyat istikrarı
3







Suudi Riyalinin istikrarının korunması
Krallığın bütün bölgelerine yansıtılmış kalkınma
Milli ekonominin yapısını çeşitlendirme
Özel sektörün ekonomik kalkınmaya olan katkısını arttırma
Suudi işgücünün istihdam oranının artması
Suudi Borsa’sı başta olmak üzere, piyasaların etkinliğini artırma
Körfez Ülkeleri İşbirliği Konseyindeki üyeler, Arap devletleri ve dost ülkeler ile
ekonomik entegrasyonun güçlendirilmesi olarak sıralanmaktadır.
Ekonomik Performans
2013 yılı itibariyle yaklaşık 657 milyar ABD Dolarına ulaştığı tahmin edilen Suudi Arabistan
ekonomisi 2004-2013 yılları arasında cari fiyatlarla yıllık ortalama % 10 büyüme
kaydetmiştir. 2010 yılında ekonomik aktivitelerde görülen hızlanma, petrol fiyatlarındaki
yükseliş ve petrol dışı ekonomide de görülen dinamik yapı Suudi Arabistan ekonomisinin
2010 yılında krizi atlatarak ekonomik büyümesinin reel olarak % 4,8 düzeyinde
gerçekleşmesini sağlamıştır. 2012 yılında % 6,8’lik bir büyüme gerçekleşirken 2013’de %
4’lük büyüme beklenmektedir.
GSYİH’deki artış, petrol fiyatları, petrol üretimi ve OPEC’ in fiyat politikaları ile yakından
ilişkilidir. Uluslararası petrol fiyatları arttıkça iş çevrelerinin ve tüketicilerin güveni, bir
yandan da kamu gelirleri ve harcamaları artmaktadır.
Petrol dışındaki sektörler, ekonominin çeşitlendirilmesine yönelik çalışmalarla birlikte
giderek önem kazanmaya başlamıştır. Petrol dışındaki sektörlerde özel sektörün 2/3 oranında
ağırlığı vardır. Özel sektör ithalat, toptancılık ve perakendecilik, finans, inşaat, ziraat,
madencilik ve hizmet sektöründe yoğunlaşmıştır.
Konut piyasası ve inşaat malzemeleri gibi arzın kıt olduğu alanlarda yaşanan talep artışı
nedeniyle enflasyon üzerinde oluşan bu baskı, gıda fiyatlarındaki artışın ve Suudi Arabistan
Riyali’nin endekslendiği ABD Doları’nın diğer önemli kurlar karşısındaki zayıflığının
etkisiyle daha da artmıştır. Petrol ürünleri, temel gıda maddeleri ve ilaç gibi üretim
alanlarında ise fiyat kontrolleri ve sübvansiyonlar devam etmektedir.
Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler
Economist Intelligence Unit tahminlerine göre, 2010 - 2014 yılları arasında reel GSYİH’nin
yıllık ortalama % 3,7 oranında büyümesi beklenmektedir. Petrol, ihracat ve kamu gelirlerinin
en önemli yapıtaşı olmayı sürdürecektir. Bu durum ise, ülke ekonomisinin dış şoklara karşı
kırılgan yapısının devam etmesi anlamına gelmektedir.
4
Suudi Arabistan’ın Dış Ticareti
Suudi Arabistan petrol ihracatında lider ülke konumundadır. Ham petrol ihracatının düzeyi
OPEC tarafından izlenen dünya petrol pazarı politikalarına bağlı olarak değişim
göstermektedir. Suudi Arabistan’ın coğrafi konumu re-eksport ticarete olanak sağlamaktadır.
Tablo 3: Suudi Arabistan’ın Dış Ticareti (milyar $)
İhracat
2010
251,1
2011
364,7
2012
366,7
İthalat
106,8
131,6
129,4
Ticaret Hacmi
357,9
496,3
496,1
Denge
144,3
233,1
237,3
Kaynak: Trade Map
Tablo 4: Suudi Arabistan’ın İhracatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP
2709
2710
3901
2905
2711
ÜRÜNLER
Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli
minerallerden elde edilen yağlar)
Petrol yağları bitümenli minerallerden elde edilen
yağlar)
Etilen polimerleri (ilk şekillerde)
Asiklik alkoller vb. Halojenlenmiş, sülfolanmış,
nitrolanmış/nitrozalanmış
türevl
Petrol
gazları ve diğer gazlı
hidrokarbonlar
2902
2909
Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri (ilk
şekillerde)
Siklik hidrokarbonlar
Eterler
2901
Asıklık hidrokarbonlar
3902
TOPLAM Tüm ürünler
2010
2011
2012
189.433 284.976 300.401
17.955
22.972
18.437
6.256
3.333
7.050
8.033
6.125
8.176
8.912
8.892
6.909
3.429
4.571
5.561
1.812
863
2.010
1.676
2.607
2.078
571
1.337
1.333
251.143 364.697 366.657
Kaynak: Trade Map
5
Tablo 5: Suudi Arabistan’ın İthalatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP
ÜRÜNLER
2010
2011
8703
Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları
10.639 11.246
Petrol yağları bitümenli minerallerden elde edilen
2710
152
244
yağlar)
8704
Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
2.123
2.143
3004
Tedavide kullanılmak üzere kullanılan ilaçlar
1.705
1.960
8517
Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar
3,355
5.641
8411
Turbo jetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri
573
692
1003
Arpa
1.917
1.959
Muslukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü,
8481
991
1.318
termostatik valf dahil
0207
Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı
9403
8471
8413
1006
Diğer mobilyalar vb. Aksam, parçaları
Isı değişikliği yöntemi ile maddeleri işlemek için
cihazlar
Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri
Demir/alaşımsız çelikten yarı mamuller
Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik
600mm. Fazla
Hava-vakum pompası, hava/gaz kompresörü,
vantilatör, aspiratör
Dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici,
yükleyici vb.
Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri
Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri
Canlı diğer hayvanlar
8708
Kara taşıtları için aksam, parçaları
8419
8471
7207
7208
8414
8429
8504
8707
8415
8431
9018
8544
8537
Elektrik transformatörleri, statik konvertisörler,
endüktörler
Kara taşıtları için karoserileri
Klima cihazları-vantilatörlü, ısı, nem değiştirme
tertibatlı
Ağır iş makine ve cihazlarının aksamı, parçaları
Tıp, cerrahi, dişçilik, veterinerlik alet ve cihazları
İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş
elektrik iletkenleri; fiber optik k
Elektrik kontrol, dağıtım tabloları, mücehhez
tablolar
TOPLAM Tüm ürünler
2012
13.409
6.576
3.077
2.720
2.539
1.952
1.620
1.572
1.305
1.827
1.513
599
777
1.357
319
836
1.297
1.708
502
1.907
929
1.087
1.192
1.023
1.280
1.180
710
1.011
1.156
791
926
1.092
1.708
756
1.310
1.907
1.183
1.124
1.087
1.014
967
1.596
1.883
948
843
931
934
109
97
934
647
891
912
804
560
1.040
708
906
837
596
897
775
218
352
763
106.863 131.586 129.410
Kaynak: Trade Map
6
TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN DIŞ TİCARET DENGESİ
Genel Durum
1980 yılında petrol fiyatlarının çok yüksek bir seviyeye ulaşmasına kadar Türkiye’nin Suudi
Arabistan’a ihracatı yok denecek kadar azdır. İhracatımızın oldukça küçük olduğu bu
dönemde bile Suudi Arabistan’dan ithalatımız küçümsenmeyecek seviyede gerçekleşmiştir.
İhracatımızdaki payı dikkate alındığında, Suudi Arabistan’a ihracatımızın zirveye çıktığı yıl
1985’tir ve bu dönemde ilk defa ticaret dengesi Türkiye lehine neticelenmiştir. Petrol
fiyatlarının tekrar tırmanışa geçtiği son birkaç yıldır ihracatımızda yeniden bir canlanma
görülmektedir.
Suudi Arabistan ile Türkiye arasındaki ticaret verileri incelendiğinde, dış ticaret hacminde
yıllar itibarıyla oldukça hızlı bir gelişme olduğu söylenebilmektedir. Türkiye 1989 yılında
Suudi Arabistan'a yönelik olarak ihracat fazlası verirken, ihracat 1989 yılından bu yana
ithalata paralel biçimde gelişememiştir. 2004 yılından sonra iki ülke arasında ticaret hız
kazanmaya başlamıştır. Nitekim 2003 yılında 1,7 milyar ABD Doları olan Türkiye-Suudi
Arabistan ticaret hacmi 2012 yılsonu itibariyle 8,1 milyar ABD Doları düzeyine ulaşmıştır.
2012 yılı için Suudi Arabistan’ın en çok ithalat yaptığı ilk 5 ülke; Amerika Birleşik Devletleri,
Çin, Japonya, Güney Kore ve Hindistan şeklindedir. Türkiye Suudi Arabistan’ın en çok
ithalat yaptığı ülkeler sıralamasında 2006 yılında 19. sırada iken 2010 yılında 14. sıraya 2012
yılında ise 10. sıraya yükselmiştir. 2012 yılında Türkiye’nin Suudi Arabistan’a olan ihracatı
% 33,1 artmıştır. 2012 yılında Türkiye’nin Suudi Arabistan’a ihraç ettiği belli başlı ürünler;
demir/alaşımsız çelikten yarı mamuller, demir-çelik çubuklar, halı, elektrik transformatörleri,
statik konvertisörler, endüktörler, yontulmaya ve inşaata elverişli işlenmiş taşlar, kadın takım
elbiseler, ceketler, kamyon lastiği, meyve ve bakliyat, işlenmiş petrol ürünleri ve mobilyadır.
Petrol gelirlerindeki artışa paralel olarak Suudi Arabistan’ın yatırım imkânlarındaki artışın
Türk müteahhitlik firmalarının faaliyetlerinde de bir artışa sebep olacağı yönünde belirtiler
vardır. Ancak, firmalarımız daha ucuz olan yabancı işçileri çalıştırmayı tercih ettiklerinden bu
faaliyetlerin ülkemize katkısı sınırlı kalmaktadır.
Tablo 6: Türkiye – Suudi Arabistan Dış Ticaret Değerleri (Milyon Dolar)
Yıl
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2012 ilk 5 ay
2013 ilk 5 ay
İhracat
741
768
962
983
1.486
2.201
1.771
2.217
2.764
3.679
1.603
1.596
İthalat
969
1.231
1.888
2.252
2.439
3.322
1.686
2.437
3.454
4.414
1.601
1.607
Hacim
1 710
2.000
2.850
3.235
3.925
5.523
3.457
4.654
6.218
8.093
3 204
3.203
Denge
- 228
- 463
- 926
-1.269
- 953
-1.121
85
- 219
- 690
-735
2
-11
Kaynak: T.C Ekonomi Bakanlığı
7
Tablo 7: Suudi Arabistan’a İhracatımızda Önem Arz Eden Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP
7207
7214
5702
7216
2710
6802
8504
6204
ÜRÜNLER
Demir/alaşımsız çelikten yarı mamuller
Demir/çelik çubuklar (sıcak haddeli, dövülmüş,
burulmuş, çekilmiş)
Dokunmuş halılar, yer kaplamaları (kilim,
sumak, karaman vb)
Demir/alaşımsız çelikten profil
Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde
edilen yağlar
Yontulmaya, inşaata elverişli işlenmiş taşlar
(kayağan hariç)
Elektrik transformatörleri, statik konvertisörler,
endüktörler
Kadın/kız çocuk için takım, takım elbise, ceket
vs.
2010
407,3
2011
454,6
2012
803,9
258,7
160,4
428,5
135,3
231,3
314,5
118
145,8
131,8
29,8
76,9
89
45,5
61,9
84,9
88,2
125,1
81,9
23,2
46,3
74,3
8710
Tanklar ve diğer zırhlı savaş taşıtları (motorlu)
21,9
69,5
54,6
9403
Diğer mobilyalar vb. Aksam, parçaları
21,6
32,8
50,3
4011
Kauçuktan yeni dış lastikler
34,4
48,8
48,2
2402
Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar,
sigarillolar ve sigaralar
32,7
33,3
45,5
0805
Turunçgiller (taze/kurutulmuş)
64,9
80,4
44,2
35,7
81,7
43,1
38,1
21,2
42,9
34,1
37,6
42,3
29,5
10,6
12
34,5
16
16
38,9
25,9
25,6
18,2
18,8
24,6
11,6
20,4
24,3
10,1
16,4
20,4
15,7
5
15,4
12,1
11,3
15,4
10,8
14
15,1
19
22,4
11,3
17,2
7,4
7,8
8544
7308
1905
0406
6206
8708
6402
6305
1806
7213
8716
8431
0713
2002
İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş
elektrik iletkenleri; fiber optik k
Demir/çelikten inşaat ve aksamı
Ekmek, pasta, kek, bisküvi vs. İle boş ilaç
kapsülü mühür güllacı vs.
Peynir ve lor
Kadın/kız çocuk için gömlek, bluz, vs.
Kara taşıtları için aksam, parçaları
Ayakkabı; dış tabanı, yüzü kauçuk ve plastik
diğer
Eşya ambalajında kullanılan torba ve çuval
Çikolata ve kakao içeren diğer gıda
müstahzarları
Demir/çelik filmaşin (sıcak haddelenmiş, rulo
halinde)
Taşıtlar için römorklar, yarı römorklar vb. İle
aksam-parçaları
Ağır iş makine ve cihazlarının aksamı, parçaları
Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye
ayrılmış)
Domates (sirke/asetik asitten başka usullerle
8
809
hazırlanmış)
Kayısı, kiraz, şeftali, erik ve çakal eriği(taze)
TOPLAM Tüm Ürünler
9,8
8,1
4,3
2.217,7
2.763,5
3.679,4
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
Tablo 8: Suudi Arabistan’dan İthalatımızda Önem Arz Eden Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP
2709
3902
3901
2905
2909
2902
2710
2915
3904
3907
ÜRÜNLER
Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli
minerallerden elde edilen yağlar)
Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri (ilk
şekillerde)
Etilen polimerleri (ilk şekillerde)
Asiklik alkoller vb. Halojenlenmiş, sülfolanmış,
nitrolanmış/nitrozalanmış türevl
Eterler, eter-alkoller, eter fenoller, fenoller,
peroksitler vb. Türevleri
Sıklık hidrokarbonlar
Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde
edilen yağlar
Doymuş asiklik monokarboksilik asitler vb.
Türevleri
Vinil
klorür/halojenli diğer olefin polimerleri (ilk
şekilde)
Poliasetaller, diğer polieterler, epoksit-alkid
reçineler vb (ilk şekilde)
TOPLAM Tüm Ürünler
2010
2011
2012
1.057
1.452
2.242
669
882
1.001
377
480
594
91
109
93
39
83
41
27
78
99
26
32
115
18
30
27
17
16
12
17
17
21
2.437,2
3.453,9
4.413,9
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
MADENCİLİK VE DOĞAL TAŞ SEKTÖRÜ
Suudi Arabistan dünyada en fazla kanıtlanmış petrol rezervlerine sahip ülke konumunda,
petrol rezervleri tahmini olarak 264 milyar varil olup, dünya petrollerinin % 21’ine sahiptir.
Suudi Arabistan’daki petrol üretim tesisleri Eastern Bölgesi’nde yoğunlaşmaktadır.
Ülkenin kanıtlanmış doğal gaz rezervlerinde artış görülmektedir. Ülkede 7.17 trilyon m³ doğal
gaz rezervi olduğu tahmin edilmektedir. Bu miktar tüm dünya toplam gaz rezervinin %4’ünü
teşkil etmekle birlikte, Iran ve Katar’daki rezervlerden daha düşüktür.
Suudi Arabistan, altın, gümüş, bakır, çinko, boksit, magnezit ve fosfat gibi madenlere sahip
bir ülkedir. Maden yataklarının uzaklığına ve yaşanan susuzluğa rağmen son yıllarda bu
kaynakların çıkarılması için yapılan çalışmaların arttığı görülmektedir. Madencilik
9
projelerinin %100 yabancılar tarafından sahiplenmesine izin veren yeni madencilik yasası,
2004 yılının sonlarında yürürlüğe girmiştir.
Devlete ait olan ve özel sektör işletmeleri ile birlikte madencilik projelerinin geliştirilmesi
amacı ile 1997 yılında kurulan Saudi Arabian Mining Company (Maaden); ülkenin
merkezindeki platolarda çıkarılan birçok madeni işlemektedir. Kuruluşun en büyük projesi Al
Jalamid’deki fosfat ve Al Zubeira’da boksit madenlerinin kurulmasıdır. Al Jalamid’deki fosfat
madenlerinin ve Al Zubeira’daki boksit rezervlerinin Körfez kıyısındaki Ras al-Zour’da
kurulan yeni bir terminale kuzey-güney hattında işleyen bir demiryolu ile ulaştırılması
planlanmaktadır.
S.Arabistan PAFTA ve KİK ülkeleri ile yapılan anlaşmalar gereği üye ülkelerden yaptığı
ithalatta %0 gümrük vergisi uygulamaktadır. İşlenmiş doğal taşlara uygulanan gümrük
vergileri MFN ülkeleri için ise %5 olarak uygulanmaktadır.
SUUDİ ARABİSTAN DOĞAL TAŞ İTHALATI
2008
Miktar
(Ton)
İtalya
Çin
Umman
Yunanistan
Türkiye
İspanya
Ürdün
Portekiz
Mısır
Diğer
Toplam
117.250
74.019
4.070
123.893
76.563
61.495
13.081
470.371
2009
Değer
(Bin
Dolar)
42.499
23.892
4.717
21.547
22.127
15.562
3.733
134.077
Miktar
(Ton)
120.629
77.873
6.093
134.045
36.202
56.169
69.766
54.031
554.808
2010
Değer
Miktar
(Bin
(Ton)
Dolar)
30.139
132.830
238.915
26.830
88.876
7.346
10.569
22.978
124.480
12.322
60.924
172.745
17.095
80.268
21.421
59.962
8.367
124.103
146.499 1.093.672
2011
Değer
Miktar
(Bin
(Ton)
Dolar)
30.510
150.413
44.960
327.518
32.648
99.687
12.133
15.884
20.446
167.640
17.534
57.807
11.840
185.585
16.626
73.574
16.231
62.709
30.825
159.698
233.752 1.300.515
Değer
(Bin
Dolar)
61.225
58.201
35.020
30.621
28.480
17.066
16.366
14.562
13.385
36.852
312.779
Kaynak: Trade map
10
SUUDİ ARABİSTAN İŞLENMİŞ DOĞAL TAŞ İTHALATI
2007
2008
Çin
İtalya
Umman
Yunanistan
80.808
98.981
63.335
3.537
Değer
Miktar
(Bin
(Ton)
Dolar)
17.217
29.675 117.250
19.068 74.019
2.686
4.070
Türkiye
78.496
14.811 123.893
Miktar
(Ton)
İspanya
Ürün
Diğer
Toplam
2009
Değer
Miktar
(Bin
(Ton)
Dolar)
42.499 120.629
23.892 77.873
4.717
6.093
Değer
(Bin
Dolar)
30.139
26.830
7.346
21.547 134.045
22.978
2010
2011
237.827
128.447
88.876
10.569
Değer
(Bin
Dolar)
44.615
29.466
32.648
12.133
124.480
20.446
Miktar
(Ton)
327.518
133.552
99.687
15.884
Değer
(Bin
Dolar)
58.201
53.396
35.020
30.621
167.640
29.480
Miktar
(Ton)
36.503 13.471
- 36.202 12.322
59.474 17.199
57.807 17.066
115.651
6.376
172.745 11.840
185.585 16.366
203.302 48.090 151.139 41.422 179.966 46.883
252.523 60.844
280.698 60.751
680.615 151.398 470.371 134.077 554.808 146.499 1.074.941 229.191 1.268.371 300.903
Kaynak:Trade Map
**2012 yılı rakamları GTİP farklılıkları nedeniyle daha önceki yıllarla eşleştirilemediğinden verilmemiştir.
Suudi Arabistan, Trademap verilerine göre 2012 yılında yaklaşık 552 milyon dolarlık işlenmiş
doğal taş ithalatı yapmıştır. Suudi Arabistan’ın dünya doğal taş ithalatındaki payı %3,5 gibi
önemli bir orandır. Türkiye’nin Suudi Arabistan’a gerçekleştirdiği işlenmiş taş ihracatı geçen
sene %37 artmıştır. Doğal taş ihracatının tamamına yakınını işlenmiş doğal taşlar
oluşturmaktadır. Bu nedenle Suudi Arabistan inşaat sektörünün gelişimi, önümüzdeki
dönemde de işlenmiş taş ihracatının bu bölgede artacağına işaret etmektedir.
S. Arabistan'ın
Toplam
ithalatı
Doğal
Taşlar
İşlenmiş
Doğal
Taşlar
Türkiye'nin
Türkiye'nin
S. Arabistan'a
toplam
toplam
ihracatı 2012
ihracatı
Dünya
İthalatında
S.Arabistan'
ın payı
Türkiye'nin
S.Arabistan'a
İhracatındaki Gümrük
Değişim
Oranları
(2011 - 2012)
617.490
86.344
1.900.246
3,5
38%
5%
551.711
84.973
947.327
4,4
37%
5%
11
Müteahhitlik Hizmetleri
Ekonomik büyümenin katalizörü olan inşaat sektörü, ülkenin modern bir altyapıya
kavuşmasını sağlamaktadır. Sektörün performansı petrol gelirleri ve devletin harcamaları ile
doğru orantılıdır. Suudi Arabistan inşaat sektörü toplam işgücünün ise yüzde 14,7’sini
istihdam etmektedir. İnşaat firmalarının büyük bir kısmı özel sermayeli olsa da önde gelen
müşterinin devlet olması nedeniyle bu sektör devlet müdahalesine açıktır. Sektör içinde genel
olarak kamu kesimi toplam talebin %30’unu teşkil etmektedir.
Son yıllarda artan kamu ve özel sektör yatırımları ile birlikte okul, hastane, karayolu,
demiryolu, elektrik ve su santrali, petrol sahası ve sanayi tesisi inşaatları da artmıştır. İnşaat
sektöründe özel firmaların hakimiyeti söz konusudur. Suudi Arabistan’da uzun yıllar inşaat
sektörünün gelişmesine yönelik politikalar uygulanmıştır. Bu amaçla, yabancı firmaların
üstlendikleri her projenin %30’u yerli taşeronlar aracılığıyla yürütülmüş, büyük projeler ise
daha küçük parçalar halinde tamamlanmıştır.
Suudi Arabistan’la ekonomik ilişkilerimiz petrol fiyatlarının artmaya başladığı 1973 yılından
itibaren müteahhitlik hizmetleri ve işçi gönderilmesi şeklinde başlamış ve bu ilişkiler 1985
yılında zirveye ulaşmıştır. Suudi Arabistan’a ihracatımızın arttığı yıllarda müteahhitlik
faaliyetlerimizde de paralel bir artış görülmektedir. Petrol gelirlerindeki artışa paralel olarak
Suudi Arabistan’ın yatırım imkanlarındaki artış Türk müteahhitlik firmalarının ilgisini de
beraberinde getirmiştir. Suudi Arabistan hükümetinin önümüzdeki dönemde 6 tane yeni şehir
kurma planı bulunmaktadır. Bu ekonomik şehirlerden kurulma aşamasında olan 4 tanesi
aşağıda sıralanmaktadır.
1) BİLGİ EKONOMİ ŞEHRİ (KEC)
Alternatif bir şehir ve turistik açıdan cazibe merkezi oluşturmanın yanı sıra bilgi tabanlı
sanayilerin gelişimi için uygun bir alan yaratmak amacıyla Savola Grup, PMDC, Taibah
Yatırım & Emlak Firması, Quad Uluslararası Emlak Firması ve Kral Abdullah Vakfı’ndan
oluşan bir konsorsiyum Medine’nin dışında yeni bir şehir kurmayı planlamaktadır. Bilgi
Ekonomi Şehri (KEC) olarak adlandırılan proje 4,8 milyon m2’lik bir alanı ve yaklaşık 9
milyon m2’lik bir inşaat alanını içerecektir. Şehirde 150.000 adet konut olması
planlanmaktadır.
KEC, bilgi teknolojileri ve yaşam bilimlerini içeren bilgi tabanlı sanayilere yatırımı
hedeflemektedir. Ayrıca Hz. Muhammed’in hayatı üzerine bir müze, bir İslam Medeniyeti
Çalışmaları Merkezi ve 10.000 kişilik bir cami de yer alacaktır.
Projenin Durumu
: Plan aşamasında
Bütçe Değeri
: 8 milyar $
Tamamlanma Tarihi : 2020 yılının dördüncü çeyreği
12
2) KRAL ABDULLAH EKONOMİ ŞEHRİ (KAEC)
2005 yılında, Suudi Arabistan Kralı Abdullah Bin Abdullaziz El Suud’un dünya standardında
bir şehir olarak açıklamada bulunduğu ve gelişmiş ekonomiler ile Suudi Arabistan’ın
bütünleşmesini sağlayacak proje “Kral Abdullah Ekonomi Şehri (KAEC)” olarak
adlandırılmaktadır.
Kral Abdullah Ekonomi Şehri, görkemli bir gelecek olarak tanıtılan bir girişimdir. Şehrin
sürekli gelişim potansiyeli taşıdığı belirtilmektedir. Söz konusu şehir 168 milyon m²’yi
kapsayacaktır. Şehir 6 ana kısımdan oluşmaktadır.






Sanayi Bölgesi
Deniz limanı, yerleşim alanı
Dinlenme alanı
Eğitim bölgesi
Ticaret Merkezi
Finansal Ada
Proje Durumu: Plan aşamasında
Bütçe Değeri: 93 milyar $
Tamamlanma Tarihi: 2030’un dördüncü çeyreği
3) JAZAN ECONOMIC CITY - JEC (JİZAN EKONOMİ ŞEHRİ)
Jizan Economic City, ekonomiyi çeşitlendirmek, ihmal edilen ve az yatırım yapılan bölgeler
için iş fırsatlarını yaratmak için geliştirilmiştir.
MMC Corporation Berhad ve Saudi Binladin Group, Kızıl Deniz sahilindeki Jizan’da
ekonomi şehri geliştirmek için lisans almıştır. Girişimciler, 30 yıldan fazla Jizan Economic
City (JEC)’i geliştirecek ve yönetecektir. JEC, Jizan şehrinin 60 km kuzeydoğusunda yer
alacak ve yaklaşık 12 km’lik sahil boyunca 100 milyon m2’lik bir alana yayılacaktır.
Jizan, Hint Okyanusu’nda olduğu kadar, Kızıl Deniz’de de uluslararası denizyolu rotasına
stratejik olarak yakındır. Bu durum; Asya, Afrika ve Avrupa’da JEC ürünlerinin
pazarlanmasını kolaylaştıracaktır.
Proje Durumu
Bütçe Değeri
EPC İhale Tarihi
Bitiş Tarihi
: Uygulama
: 27 milyar $
: 2010 yılının ilk çeyreği
: 2036 yılının dördüncü çeyreği
13
4) PRENS ABDULAZİZ BİN MOSAED EKONOMİ ŞEHRİ (PABMEC)
Yerel ve bölgesel yatırımcılarla işbirliği ile Al-Mal Yatırım Firması tarafından geliştirilen
Prens Abdulaziz Bin Mosaed Ekonomi Şehri, Orta Doğu’nun en büyük nakliye ve lojistik
merkezi olarak planlanmaktadır. 156 milyon m2’lik proje, kümelenme tabanlı gelişme
stratejisini içine alacak ve aşağıdaki bölümleri kapsayacaktır:
-
Lojistik ve arz zinciri
Eğitim
Tarım ve gıda işleme hizmet alanı
Madencilik hizmetleri
Eğlence merkezi
Yerleşim alanı
Krallığı, Ürdün, Irak ve ayrıca Medine’ye bağlayacak büyük ve yeni otoyol projeleri de
planlanmaktadır.
Projenin Durumu
Bütçe Değeri
İhale Tarihi
Tamamlanma Tarihi
: Plan aşamasında
: 800 milyon $
: 2011 yılının ilk çeyreği
: 2025 yılının dördüncü çeyreği
Dış Ticaret Politikası
Suudi Arabistan’ın dış ticaret politikalarını şekillendiren başlıca hususlar; düşük gümrük
vergisi oranları, Körfez İşbirliği Konseyi’ne (KİK) üye ülkeler arasında 2003 yılında kurulan
gümrük birliği ve 2005 yılında Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) üye olunmasıdır. DTÖ’ye
verilen taahhütler gereği malın piyasaya girişi öncesinde onay istenmesi gerekliliği ve yerel
acenta kullanımı zorunluluğu kaldırılmış, ticaret rejimi Suudi olmayan işadamları için daha
şeffaf hale getirilmiştir.
Tarifeler ve Diğer Vergiler
Sanayinin başka araçlarla desteklenmesi ve kamu harcamalarını karşılamak için kaynak
ihtiyacı içinde olunmaması nedeniyle S. Arabistan’da gümrük vergileri düşüktür. KİK
dışındaki ülkelerden ithal edilen mallara uygulanan genel ithalat vergisi oranı %5 olup; yerli
sanayinin korunması amacıyla bazı ürünler için %12 olarak uygulanmaktadır. Uygulanan
gümrük vergileri ve gümrük prosedürleri ile ilgili detaylı bilgi için www.customs.gov.sa
adresinin incelenmesi faydalı görülmektedir.
14
1993 yılında imzalanarak yürürlüğe giren Pan-Arab Serbest Ticaret Bölgesi (PAFTA) ülkeleri
arasındaki serbest ticaret anlaşması uyarınca üye ülkeler (S. Arabistan, Bahreyn, Mısır, Irak,
Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Libya, Fas, Umman, Katar, Sudan, Suriye, Tunus, BAE, Yemen)
arasında yapılan ticarette gümrük vergi oranları karşılıklı olarak sıfırlanmıştır.
Ayrıca 2003 yılında yürürlüğe giren Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) üye ülkeleri arasında
gümrük birliği uyarınca S. Arabistan, Bahreyn, Kuveyt, Umman, Katar, BAE ülkeleri
arasında yapılan ticarette karşılıklı olarak gümrük vergisi oranları %0 olarak
uygulanmaktadır.
Hangi malın ithal edileceği ve hangi ülkeden ithal edileceği büyük ölçüde piyasa tarafından
belirlenmektedir. Devlet alımlarında siyasi bir değerlendirme söz konusu olsa bile bu
değerlendirmeler fazla yön değişikliğine sebep olmamaktadır. Belirlenen standartlara
uymayan malların gümrüklerden geri gönderildiği de olmaktadır.
Suudi Arabistan kamu harcamalarına kaynak bulmak için halkından vergi almak zorunda olan
bir ülke değildir. Alınan vergiler İslami esasların gereği olarak alınmaktadır. KDV ve diğer
bazı tüketim vergileri yoktur.
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme
Paketleme, ambalajlama ve etiketleme uygulaması, gelişmiş ülkelerdeki asgari kurallardan
fazla değildir. Etiketleme şartı Suudi Arabistan’a ihraç edilen tüm ürünler için zorunludur.
Suudi Arabistan Standardizasyon Kurumu (SASO) etiketleme ile ilgili kuralları oluşturmakla
görevlidir. Etiketleme özellikle gıda ürünleri, kişisel bakım ürünleri, sağlık ve eczacılık
ürünleri için önem arz etmektedir. Gıda ürünleri için etiketin Arapça olması ve ürünün içeriği,
menşei, üreticisi, raf ömrü, kullanma talimatı gibi bilgilerin etikette yer alması gerekmektedir.
Ulaştırma ve Taşımacılık Maliyetleri
İstanbul-Riyad arası inşaat malzemeleri taşıması için 20 tona kadar nakliye komple TIR fiyatı
4 000 $ - 5 000 $ arasında değişim göstermektedir.
Tablo 12: Suudi Arabistan İle Yürürlükteki Anlaşma ve Protokoller
Anlaşma Adı
Ticaret Anlaşması
Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması
KEK VII. Dönem Protokolu
Deniz Taşımacılığı İşletmeciliğinin Koordine Edilmesi ve Düzenlenmesi
İçin Anlaşma
Karayolu Ulaşımının Koordinasyonu ve Düzenlenmesi Hakkında Anlaşma
Hava Taşımacılık Teşebbüslerinin Faaliyetleri Dolayısıyla Alınan
İmza/Onay
Tarihi
1.5.1974
1.5.1974
24.5.2000
19.3.1986
19.3.1986
11.1.1989
15
Vergilerde Muafiyet Anlaşması
KEK VIII. Dönem Protokolu
Türk Standartlar Enstitüsü (TSE) ve Suudi Standartlar Kurumu (SASO)
Arasında Teknik İşbirliği Programı
19.5.2004
Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması
8.8.2006
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması
8.8.2006
Sağlık A l a n ı n d a İşbirliği Anlaşması
8.8.2006
Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması
KEK IX. Dönem Protokolu
Deniz Taşımacılığı Anlaşması
Gençlik ve Spor Alanlarında İşbirliği Anlaşması
8.8.2006
2005
26.11.2008
3.2.2009
3.2.2009
İşadamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler
Suudi Arabistan'da dinin politika, sosyal davranışlar ve iş dünyası üzerinde önemli bir yeri
vardır. Suudiler İslami değerlerle uyuşmayan dışarıdan gelen bilgiye karşı yenilikçi değildir.
Ziyaretçilerin bir kefil vasıtasıyla randevu alması önem taşımaktadır. Bu yüzden yumuşak
mizaçlı, etkili akrabaları olan ve nüfuzlu bir kefil bulunmasında fayda vardır. Suudi
Arabistan'da iş yapabilmek batıya göre biraz daha zor ve yavaş gerçekleşmekte olup iş
görüşmeleri sırasında sabırlı olmak gerekmektedir. Toplantılar telefon konuşmaları ile sık sık
kesilebilir. Tartışma esnasında genellikle kişisel argümanlar kullanılmaktadır. Israr, karşı
tarafı ikna etmek için sık sık kullanılan bir yöntemdir. Suudilerle olan iş ilişkilerinde saygılı
ve içten davranışlar beklenmektedir. Büyüklere saygı göstermek önemlidir.
Kartvizitlerinizin bir tarafının İngilizce, diğer tarafının da Arapça olarak hazırlanması sık
rastlanan bir durumdur. Tanıtım materyallerinin Arapça olması bir avantaj sağlayacaktır.
Suudi Arabistan’da iş yapan Türk firmalarının karşılaştığı en büyük sorun vize alınması
konusundadır. Çalışma vizesi alınabilmesi için diğer bölge ülkelerine kıyasla çok fazla şart
talep edilmektedir. Bu şartlardan dolayı, bazı kalifiye elemanlar gönderilememekte, önemli
miktarda masraf ve zaman kaybı oluşmaktadır.
Limanlar
Krallık’ta Yanbu, Cidde, Dammam, Jubail, Jizan ve Duba olmak üzere altı adet büyük liman,
iki adet özelleştirilmiş sanayi limanı (Jubail ve Janbu) ve 14 adet küçük liman mevcuttur.
Kapasitesi genişletilen Jubail Limanı’nın öneminin artması beklenmektedir. Dammam’daki
Kral Abdül-Aziz Limanı, petrokimya sanayi ürünlerinin ihracatında kullanılan ana ihraç
terminalidir. Eastern’de yürütülen projelerde kullanılan inşaat malzemeleri için de ana taşıma
noktası Dammam Limanı’dır. Kral Abdullah Ekonomi Şehri projesinin bir parçası olarak
16
ilerleyen yıllarda yapımı planlanan yeni bir limanın ise hac terminali olarak da kullanılması
düşünülmektedir. Limanların işletmesi ve liman ekipmanlarının bakım ve onarımı özel sektör
tarafından gerçekleştirilmektedir.
Yatırımlara Sağlanan Teşvikler
Şirket kurma prosedürleri ve yabancı firmalara sağlanan kolaylıklar ile ilgili kurum Suudi
Arabistan Genel Yatırım İdaresi (Saudi Arabian General Investment Authority-SAGIA) olup,
bu kurum tarafından yatırımları teşvik etmek amacıyla One-Stop-Shops (OSS) denilen bir
sistem kurulmuştur. Bu sistemde, “One-Stop-Shop”lar ülkede yatırım yapmak isteyenlerin tek
başvuru mercii olarak tasarlanmıştır.
SAGIA Head Office – Riyadh
Posta Adresi: P.O. Box 5927
Riyadh 11432
Kingdom of Saudi Arabia
Adres: Imam Saud Bin Abdulaziz Road
(University Road) Tel: +9661 2035555
Faks: +9661 2632894
Web: www.sagia.gov.sa
E.mail: [email protected]
One Stop Shop (OSS) Jeddah
Posta Adresi: P.O Box: 1001
Jeddah 21431
Adres: Ha’il Street behind the Chamber of
Commerce
Tel: +9662 657 1580
Faks: +9662 657 209
One Stop Shop (OSS) Damam
Posta Adresi:
P. O. Box 1234 Dammam 31431
Kingdom of Saudi Arabia
Adres:Dammam, Khobar Street,Eastern
region Cement Towers, ground floor. Tel:
+9663 881 2088 Faks: +9663 881 1990
One Stop Shop (OSS) Medina
Posta Adresi:The Chamber of Commerce
and Industry Building, P.O Box 443,
Medina,
Kingdom of Saudi Arabia
Adres:King Abdel-Aziz Street
In front of the General Department of
Police
Tel : +9664 838 8909
Faks:+9664838903
SEKTÖRLE İLGİLİ DÜZENLENEN FUARLAR
1) The Big 5 Saudi (Her yıl – Jeddah)
2) Exhibition for Building Construction, Interior Design & Maintance (Her yıl –
Dammam)
3) SBIE SAUDI BUILDING&INTERIORS (Yapı – Jeddah)
4) SAUDI BUILD 2012 & SAUDI BUILD – THE PMV SERIES 2012 & SAUDI STONE
TECH 2012 (Uluslararası İnşaat ve Doğal Taş Fuarı (Riyad – Her yıl)
17
Para Kullanımı
Riyal Suudi Arabistan'ın para birimi olmakla birlikte dolarda kullanılmaktadır. Türkiye'den
Ziraat Bankasının Cidde'de şubesi bulunmaktadır. İletişim bilgileri aşağıdadır.
T.C. ZİRAAT BANKASI CİDDE ŞUBESİ
Adres Al Rawdah Dist. 1 Al Rawdah Str. P.O. Box.54759 Jeddah 21524 The Kingdom of
Saudi Arabia
Telefon 00 966 2 665 54 33
Faks 00 996 2 664 35 16
E-mail [email protected]
Resmi Tatiller ve Çalışma Saatleri
İş saatleri değişmektedir. Ancak birçok iş yeri öğleden sonra kapanmakta ve birkaç saat sonra
da açılmaktadır. Haftalık çalışma günleri Cumartesi’den Çarşamba’ya kadar devam
etmektedir. Birçok kimse Perşembe günleri çalışmamaktadır. Cuma günleri hiçbir iş
yürütülmemektedir. Devlete ait kurumlar 7:30 - 14:30 arasında Cumartesi - Çarşamba
günlerinde açıktır.
Bankalar ise 8:30 - 12:00 ve 17:00 - 19:00 Cumartesi - Çarşamba günleri açıktır. Bazı
bankalar Perşembe sabahları da açık tutulmaktadır. Herkes tarafından takip edilen iki bayram
bulunmaktadır. Bu sürelerde hiçbir iş yürütülemez. Birincisi Ramazan Bayramı ikincisi ise
Kurban Bayramıdır.
SWOT ANALİZİ
1. Güçlü Yanlar








Türk ürünlerinin kalite ve fiyat olarak ABD ve AB ile rekabet gücü
Coğrafi ve kültürel yakınlık ve bu ülkede yaşayan önemli Türk nüfus
Olumlu Türk malı imajı
Riyad ve Cidde’de açılan Türk Ticaret Merkezleri ile pazara verilen önemin artışı
Müteahhitlik sektörümüzün dünyada tecrübe sahibi oluşu
T.C. Ziraat Bankası’nın Cidde’de şube açması
THY’nin Cidde, Riyad, Medine’den sonra Dammam seferlerine başlaması
Firmalarımızın Suudi Arabistan Pazarına yönelik artan ilgisi
2. Zayıf Yanlar




Ürünlerimizin Uzak Doğu’nun düşük fiyatlarıyla rekabet etmekte zorlanması
Birkaç marka dışında markalarımızın bilinmemesi
Ürün tanıtımımızın zayıf kalması
Firmalarımızın pazarda istikrarlı olamaması
18
3. Fırsatlar





Her türlü ürün ve hizmetin ithalat yoluyla karşılanması
Ülkemizin bölgedeki yükselen imajı
Suudi Arabistan’ın Orta Doğu’nun en büyük inşaat pazarına sahip olması
Yakın gelecekte önemli ölçekte alt ve üst yapı projelerinin hayata geçirilmesi
Yabancılara ülkede yatırım yapabilmelerini sağlayacak düzenlemelerin olması
4. Tehditler







Pazarda fazla bir boşluk bulunmaması
Bazı şahıs ve firmalarımızın imajımıza zarar verecek anlayışta olmaları
Mevzuat ve istatistiki bilgilerin güvenilirliği ve ulaşılabilirliğinin sorunlu olması
Pazara girişi vize rejimi ve kefalet gibi unsurların zorlaştırması
Büyük firma satın alma yetkililerinin genellikle Arap olmayan yabancılardan oluşması
Müteahhitlik projeleri danışmanlık firmalarının genelde Avrupa ve ABD’li firmalar
arasından seçilmekte oluşu
Hantal bir bürokrasinin olması
19