139-142 Goknur KALKAN-2

OLGU SUNUMU/CASE REPORT
Akad Geriatri 2013; 5: 139-142
Gelifl Tarihi/Received: 26/04/2013 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 03/05/2013
Altm›fl Sekiz Yafl›nda Kad›n Hastada
Selülitin Taklitçisi Lipodermatoskleroz
Lipodermatosclerosis as the Imitator of Cellulitis
in a Case of 68-Year-Old Woman
Göknur Kalkan, Zennure Takc›
Gaziosmanpafla Üniversitesi T›p Fakültesi, Dermatoloji Anabilim Dal›, Tokat, Türkiye
Department of Dermatology, Faculty of Medicine, Gaziosmanpasa University, Tokat, Turkey
ÖZET
Lipodermatoskleroz, subkütan ya¤ dokusunun inflamasyonu, nekrozu ve fibrozu ile karakterize, selüliti taklit eden; patogenezde
kronik venöz yetmezli¤in düflünüldü¤ü, özellikle kad›nlarda s›k görülen sklerozan bir panikülittir. Günlük pratikte çokça karfl›laflt›¤›m›z selülit tablolar›n›n ay›r›c› tan›s›nda, özellikle sedanter yaflayan yafll› obez hastalarda altta yatan venöz bozukluk hikayesi oldu¤unda, ay›r›c› tan›da lipodermatosklerozu düflünmeliyiz. Burada sa¤ bacakta k›zar›kl›k, flifllik ve a¤r› flikayetiyle poliklini¤imize baflvuran, klinik ve histopatolojik olarak akut lipodermatoskleroz tan›s› alan 68 yafl›nda kad›n hasta olgusu sunularak
bu tablo hakk›nda bilgiler gözden geçirilecektir.
Anahtar Kelimeler: Lipodermatoskleroz, selülit, venöz yetmezlik.
ABSTRACT
Lipodermatosclerosis is a sclerosing panniculitis, especially observed in women, characterized by inflammation, necrosis and fibrosis of subcutaneous tissue, that imitates cellulitis and in which venous insufficiency has been considered in the pathogenesis.
We should think lipodermatosclerosis in the differential diagnosis of cellulitis, especially in the geriatric obese patients if there is
a history of a venous disorder. Here we present a case of 68-year-old woman with erythema, edema and pain on her right leg who
was diagnosed clinically and histopathologically as lipodermatosclerosis and review the data about this subject.
Key Words: Lipodermatosclerosis, cellulitis, venous incompetence.
Yaz›flma Adresi/Address for Correspondence
Yrd. Doç. Dr. Göknur Kalkan
Gaziosmanpafla Üniversitesi T›p Fakültesi, Dermatoloji Anabilim Dal›, Tokat/Türkiye
e-posta: [email protected]
139
Kalkan G, Takc› Z.
Lipodermatosclerosis as the Imitator of Cellulitis in a Case of 68 Year-Old-Woman
G‹R‹fi
Selülit tan›s›n›n do¤ru konulmas›, gereksiz antibiyotik kullan›m› ve tedavide gecikmeleri önlemek için
önemlidir. Hastalar›n 1/3’ünde alt ekstremite selüliti
tan›s› do¤ru olarak konamamaktad›r. Selüliti taklit
eden ve bu nedenle do¤ru tan› almayan durumlar en s›k
staz dermatiti, lipodermatoskleroz, kontakt dermatitler
(egzamalar), eozinofilik selülit, papüler ürtiker ve lenfödemdir (1). Selülit tan›s› için belirli bir kriter bulunmamaktad›r; dikkatli bir öykü al›m› ve dermatolojik muayene selülitin taklitçileri olan dermatozlardan ay›r›m›
sa¤lamaktad›r.
Lipodermatoskleroz, subkütan ya¤ dokusunun inflamasyonu, nekrozu ve fibrozu ile karakterize, selüliti
taklit eden; patogenezde kronik venöz yetmezli¤in düflünüldü¤ü, özellikle kad›nlarda s›k görülen sklerozan
bir panikülittir. Akut ve kronik olmak üzere iki evreye
ayr›l›r (2,3). Burada sa¤ bacakta k›zar›kl›k, flifllik ve a¤r› flikayetiyle poliklini¤imize baflvuran klinik ve histopatolojik olarak akut lipodermatoskleroz tan›s› alan 68
yafl›nda kad›n hasta olgu sunmaktay›z.
OLGU SUNUMU
Altm›fl sekiz yafl›nda kad›n hasta sa¤ bacakta k›zar›kl›k, flifllik ve a¤r› flikayetiyle poliklini¤imize baflvurdu. Hastan›n hikayesinde lezyonlar›n›n dört y›l önA
ce ilk olarak k›zar›kl›k ve flifllik olarak bafllad›¤› daha
sonra iki y›ld›r sulant›l› s›z›nt›l› bir hal ald›¤›n› belirtmekteydi. Bunun için gitti¤i kalp damar cerrahisi bölümü taraf›ndan venöz yetmezlik nedeniyle takipteymifl. Kompresyon çorab› yaz›larak önerilerde bulunulmufl, “Doxium” önerilmifl. Hastan›n öz geçmiflinde 30
senedir hipertansiyon hastas› ve 15 senedir diabetes
mellitusu mevcutmufl. Hasta yaklafl›k bir y›l önce de
infeksiyon hastal›klar›nda selülit nedeniyle tablonun
aktifleflmesi ve flikayetlerinin artmas› üzerine yatarak
tedavi görmüfl. Hasta baca¤›nda ataklar halinde a¤r›n›n oldu¤unu, özellikle geceleri fliddetlendi¤ini belirtmekteydi. Hastan›n kalp damar cerrahisi bölümü taraf›ndan yap›lan muayenesinde derin ven trombozu
ile uyumlu bulgulara rastlanmad›. Her iki alt ekstremitede de nab›zlar al›nmaktayd›. Dermatolojik muayenesinde; her iki tibia anterior ve posterior yüzde,
s›n›rlar› belirgin eritemli, ödemli, endüre, ›s› art›fl›n›n
olmad›¤› plak tarz› lezyon izlenmekteydi (Resim 1a,b).
Hastadan al›nan punch biyopsi sonucu; staz dermatiti ile uyumlu bulgular olarak raporland›. Hastaya klinik ve histopatolojik olarak lipodermatoskleroz tan›s›
konuldu. Hastaya kalp damar cerrahisi bölümü taraf›ndan önerilen “Doxium” tablete ilaveten “Pentoxifilin” tablet 3 x 1 baflland›, topikal steroidli merhem tedaviye eklendi. Mevcut kulland›¤› kompresyon çorab›B
R
Resim 1. Her iki tibia anterior ve posterior yüzde s›n›rlar› belirgin ertitemli, ödemli, endüre plak tarz› lezyon.
140
Akad Geriatri 2013; 5: 139-142
Kalkan G, Takc› Z.
Altm›fl Sekiz Yafl›nda Kad›n Hastada Selülitin Taklitçisi Lipodermatoskleroz
na devam ve bacak elevasyonu önerildi. Hasta halen
takibimizdedir.
TARTIfiMA
Lipodermatosklerozun ayn› zamanda; lipomembranöz de¤iflikliklerin oldu¤u kronik pannikülit, hipodermitis sklerodermiformis, sklerozan pannikülit ve
staz panniküliti olarak da adland›r›l›r (2,4). Lipodermatoskleroz en s›k olarak orta yaflta kad›nlarda daha
yayg›n görülmekle birlikte; geriatrik yafl grubunda da
rastlanmaktad›r (2,5). Klinik olarak akut ve kronik faz
olmak üzere iki evrede incelenir; akut fazda inflamasyon ve eritem; kronik fazda ise fibrozis ile karakterizedir (5). Akut fazda; medial malleolusun üzerinde eritem, ödem, endürasyon, ›s› art›fl›n›n oldu¤u, hassas ve
nadiren hafif skuam›n görülebildi¤i plak tarz› lezyon
vard›r, etkilenmifl ve etkilenmemifl deri aras›nda keskin bir s›n›r bulunmamaktad›r (3). Akut lipodermatoskleroz; tipik olarak çok a¤r›l›d›r, özellikle medial
malleol yukar›s›nda bacak iç k›sm›nda bu durum belirgindir. Selülitten çok daha yavafl, haftalar ve aylar
aras›ndaki sürede geliflir. Selülitteki ›s› art›fl› burada
çok yo¤un de¤ildir ve selülitte görülen tipik süperfasiyal kütanöz ödem burada yoktur. Selülitte hemen hemen hiç olmayan her iki bacak tutulumu burada görülmektedir. Yine de bu evreyi selülitten ay›rmak zor
olabilir; öykü çok önemlidir. Daha önceki bilinen venöz yetersizlik hikayesi, staz dermatitine ait deri de¤ifliklikleri ve sistemik belirtilerin olmamas›; lipodermatosklerozu iflaret etmektedir (1,6). Kronik faz, s›kl›kla
akut faz› takiben aylar/y›llar içinde olur. Unilateral ya
da bilateral endüre sklerotik plaklar halindedir; dizden ayak bile¤ine kadar deriyi etkiler; etkilenmemifl
alanla belirgin bir s›n›r vard›r. Deri s›kl›kla hemosiderin birikimine ba¤l› bronz veya kahverengidir (2,3).
Hastal›¤›n seyrinde belirgin varikoziteler ve ülserasyonlar görülebilmektedir. Bacaklar›n ayak bile¤inin
üzerindeki k›sm›nda incelme olur, ters çevrilmifl flifle
görüntüsü denen, s›k›flt›ran bir bant oluflumu olur.
Klasik kronik lipodermatosklerozu olan hastalar akut
bafllang›çl› a¤r› gelifltirerek, kronik formun üzerine
akut form da eklenebilir (2,7).
Lipodermatosklerozun tam nedeni bilinememektedir. Venöz hastal›k; venöz yetmezlik gibi, venöz hipertansiyon ve obezite de altta yatan patogenezle iliflkili
olabilmektedir. Venöz yetmezlik, intertisiyel s›v›n›n ve
eritrositlerin ekstravazasyonuna, dokulara azalm›fl ok-
Akad Geriatri 2013; 5: 139-142
sijen difüzyonuna ve endotelyal hasara yol açmaktad›r.
Endotel hasarland›kça, mikrotrombüs oluflumu ve damar t›kan›kl›¤› oluflmakta, fibroblastlar granülasyon
dokusu oluflumu için uyar›lmaktad›r. Fibrotik doku, doku ülserasyonuna katk›da bulunur (2,7,8). Genelde klinik olarak tan› konur, deri biyopsisi rutin olarak yap›lmaz. Hastal›¤›n yayg›nl›¤›n› ve vasküler cerrahinin rolü olup olmad›¤›n› teflhis temek için ultrasonografi ve
manyetik rezonans inceleme yap›labilir (7). Tedavide
venöz yetmezli¤in tedavisi yap›l›r; bacak elevasyonu ve
elastik kompresyon çorap kullan›m› önerilmektedir. Bunun d›fl›nda venöz cerrahi, endovenöz laser ablasyon
veya skleroterapi, kilo verme, ultrason tedavisi, stanozolol gibi fibrinolitik ajanlar, kan ak›fl›n› art›rmak için
pentoksifilin; inflamasyonu azaltmak için ultrapotent
topikal steroid; intralezyonel triamsinolon enjeksiyonlar› ve a¤r›y› azaltmak için ise kapsaisin kullan›lmaktad›r (3,2,7).
Burada sunulan 68 yafl›ndaki kad›n hastaya öyküsünde venöz yetmezlik hikayesinin oluflu, sürenin
uzun olmas›, a¤r› flikayetinin belirgin olmas›, sistemik belirtilerin olmamas› ve histopatolojinin de staz
dermatiti ile uyumlu olmas› üzerine klinik ve histopatolojik olarak lipodermatoskleroz tan›s› konuldu.
Hastaya kalp damar cerrahisi bölümünün önerilerine
uymas›na ilaveten “Pentoxifilin” tablet 3 x 1 ve topikal steroidli merhem bafllan›ld›. Kilo vermesi için diyetisyene yönlendirildi. Özetle günlük pratikte çokça
karfl›laflt›¤›m›z selülit tablolar›nda, özellikle sedanter
yaflayan yafll› obez hastalarda, altta yatan venöz bozukluk hikayesi de varsa mutlaka ay›r›c› tan›da lipodermatosklerozu düflünmeliyiz. Böylelikle, öyküde derinlemesine sorgulama ile gereksiz antibiyotik kullan›m› ve tan›da gecikmenin önüne geçilmesi mümkün
olabilecektir.
KAYNAKLAR
1.
Keller EC, Tomecki KJ, Alraies MC. Distinguishing cellulitis from
its mimics. Cleve Clin J Med 2012; 79: 547-52.
2.
Bruce AJ, Bennett DD, Lohse CM, Rooke TW, Davis MDP. Lipodermatosclerosis: review of cases evaluated at Mayo Clinic. J
Am Acad Dermatol 2002; 46: 187-92.
3.
Miteva M, Romanelli P, Kirsner RS. Lipodermatosclerosis. Dermatol Ther 2010; 23: 375-88.
4.
Rapini Ronald P, Bolognia Jean L, Jorizzo Joseph L. Dermatology: 2007: 2-Volume Set. St. Louis: Mosby.
141
Kalkan G, Takc› Z.
Lipodermatosclerosis as the Imitator of Cellulitis in a Case of 68 Year-Old-Woman
5.
Kirsner R, Pardes JB, Eaglestein WH, Falanga V. The clinical
spectrum of lipodermatosclerosis. J Am Acad Dermatol 1993;
28: 623-7.
6.
Hirschmann JV, Raugi GJ. Lower limb cellulitis and its mimics:
part II. Conditions that simulate lower limb cellulitis. J Am Acad
Dermatol 2012; 67: 177.e1-9; quiz 185-6. doi: 10.1016/j.jaad.2012.03.023.
142
7.
Miteva M, Romanelli P, Kirsner RS. Lipodermatosclerosis. Dermatol Ther 2010; 23: 375-88.
8.
Greenberg A, Hasan A, Montalvo BM, Falabella A, Falanga V.
Acute lipodermatosclerosis is associated with venous insufficiency. J Am Acad Dermatol 1996: 35: 566-8.
Akad Geriatri 2013; 5: 139-142