levha sanayii sektör raporu - orta anadolu ihracatçı birlikleri genel

Transkript

T.C.
BAŞBAKANLIK
DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI
ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ
LEVHA SANAYİİ SEKTÖR RAPORU
HAZIRLAYAN: SEVİL SALMAN
MART-2001
A R - G E
Ş U B E S İ
İÇİNDEKİLER
Yönetici Özeti
1
SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRMASI
3
A) DÜNYA LEVHA PİYASASI
4
Yonga Levha
Kontrplak
Sert Ağaç Kontrplak
Lif Levha
Yarı Sert Lif Levha (MDF)
Yönlendirilmiş Lif Levha (OSB)
4
8
11
11
15
16
B) TÜRKİYE’DE LEVHA SANAYİİ
17
1. Lif Levha-MDF Sanayi
18
Lif Levha Üretim Yöntemi ve Teknolojisi
Üretim Miktar ve Değeri
Lif Levha Satışı
Lif Levha İhracatı
Lif Levha İthalatı
18
19
21
21
22
2. Yonga Levha Sanayi
23
Üretim Teknolojisi ve Dünyadaki Teknolojik Gelişmeler
Yonga Levha Üretimi
Kurulu Kapasite ve Kapasite Kullanım Oranı
Yonga Levha Satışı
Yonga Levha İhracatı
Yonga Levha İthalatı
23
24
25
26
27
28
3. Kontrplak-Kontrtabla Sanayii
29
Kontrplak-Kontrtabla Üretimi
Üretim Miktar ve Değeri
Kontrplak-Kontrtabla Satışı
Kontrplak İhracatı
Kontrplak İthalatı
30
32
32
33
34
C) SEKTÖRLE İLGİLİ SORUNLAR
D) ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
E) SONUÇ
36
37
41
Yonga Levha Sanayii Üretici/İhracatçı Firmalar
Lif Levha Sanayii Üretici/İhracatçı Firmalar
Kontrplak Sanayii Üretici/İhracatçı Firmalar
42
44
45
KAYNAKLAR
* Dünya Ekonomi-Politika Eki/Ağaç ve Orman Ürünleri/25 Kasım 1999
* Karadeniz Teknik Üniversitesi/Doç.Dr. Hülya Kalaycıoğlu’ndan alınan bilgiler.
* Orman Ürünlerinden Faydalanma Ders Kitabı/ Prof.Dr. A.Yılmaz Bozkurt, Prof.Dr.Yener Gökerİstanbul 1996
* TMMOB Orman Mühendisleri Odası/Avrupa Gümrük Birliği Sürecinde Orman Ürünleri Sanayi
Teknik Kongresi/23-25 Kasım 1995
* Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş./Yonga Levha ve MDF Sektörlerinde Gelişmeler ve
Beklentiler/Haziran 1995
* Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel ihtisas komisyonu Raporu/Orman Ürünleri SanayiAnkara 1995
* Yonga Levha Sanayicileri Derneği
* United Nations Publications/Forest Products Annual Market Review
* http://apps.fao.org
* http://www.fao.org./WAICENT/FAOINFO/FORESTRY/sofo/sofo99/default.htm
* http://www.forestworld.com/
* DİE’den alınan verilerde yer alan bilgiler, kamu kesimine ait tüm imalat sanayi işyerleri ile, 10
veya daha fazla kişi çalıştıranözel sektör imalat sanayi işyerlerinin katma değerlerinin yaklaşık
%80’ini oluşturan büyük ölçekli imalat sanayi işyerlerine aittir. Bu bilgilerde, özel sektöre ait üçden
daha az işyerince üretilen madde varsa, bu maddenin üretim bilgisi gizlilik nedeni ile
verilememiştir.1996-98 yılları arasındaki üretim ve satış değerlerinde KDV hariçtir.
LEVHA SANAYİİ SEKTÖR RAPORU ------------------------------------------------------------------------------
G
YÖNETİCİ
ÖZETİ
G
Türkiye orman ürünleri sanayii, imalat sanayi içinde %4'lük bir paya sahip olmasına karşın
içerdiği kereste, mobilya, parke, yonga levha, kaplama, emprenye, ambalaj ve kağıt-karton gibi her
biri ülke sanayi için ayrı bir önem taşıyan alt sanayi dalları ile göreceli bir öneme sahiptir.
Dünyada ekonomik büyüme hızının 2000 yılı ve sonrasında artış eğiliminde olacağı ve
levha sanayi ürünlerinin kalkınan ülkelerin ekonomilerinde önemli bir yer işgal ettiği gözönüne
alınırsa, imalat sanayii içinde yer alan “levha sanayii”nin önemi daha iyi kavranmaktadır.
Türkiye Levha Sanayii, Lif levha-MDF Sanayi, Yonga Levha Sanayii ve KontrplakKontrtabla Sanayii olmak üzere üç ana bölümde incelenebilir.
1998 yılı dünya lif levha üretiminde söz sahibi ülkeler başta 6.3 milyon m³’lük üretimiyle
ABD olmak üzere sırasıyla Çin, Almanya, Japonya ve Kanada’dır. Türkiye ise dünya üretiminden
330 bin m³ miktarında pay almıştır. Dünya MDF üretiminde söz sahibi olan ülkeler ise sırasıyla
ABD, Almanya, Çin ve Malezya’dır. 1998 yılı dünya yonga levha üretiminde, 17,8 milyon m³’lük
üretimi ile ilk sırayı alan ABD ve onu takiben Almanya, Kanada, Çin, Belçika-Lüksemburg ve
Polonya söz sahibi olmuştur. Türkiye ise dünya yonga levha üretiminden 1,5 milyon m³’lük bir pay
almıştır. 1998 yılı dünya kontrplak üretiminde 15,7 milyon m³’le ilk sırayı ABD almıştır. Bunu
sırasıyla Endonezya, Malezya ve Japonya takip etmiştir. Türkiye ise dünya kontrplak üretiminden
50 bin m³’lük pay almıştır.
1998 yılında 2,6 milyar $ seviyesinde gerçekleşen dünya lif levha ihracatında 545 milyon
$’lık ihracatıyla ilk sırayı alan Almanya’yı sırasıyla Kanada, İtalya, Malezya, ABD ve Polonya
izlemektedir. Türkiye ise dünya lif levha ihracatından 2 milyon $’lık bir pay almaktadır. 1998 yılında
1,2 milyar $ olarak gerçekleşen MDF ihracatından ise en büyük payı sırasıyla Almanya, Malezya
ve Kanada almıştır. Türkiye de dünya ihracatından 2 milyon $’lık pay almıştır. Dünya yonga levha
ihracat değeri 1998 yılında 4,1 milyon $ olarak gerçekleşmiştir. 1998 yılında en çok yonga levha
ihracatı gerçekleştiren ülkelere değer olarak bakıldığında başta 1.2 milyar $’lık ihracatıyla Kanada
olmak üzere sırasıyla Almanya, Belçika-Lüksemburg, Avusturya ve Fransa gelmektedir. Türkiye ise
dünya ihracatından 7 milyon $ değerinde bir pay almıştır. Dünya kontrplak ihracatı ise 1998 yılında
8,7 milyar $ değerinde gerçekleşmiştir. En çok ihracat gerçekleştiren ülkeler 1,5 milyar $’lık
ihracatıyla ilk sırayı alan Endonezya ve sırasıyla onu takip eden Malezya, Finlandiya, Kanada, ABD
ve Rusya Federasyonu olmuştur. Türkiye ise dünya kontrplak ihracatından 2 milyon $’lık bir pay
almıştır.
1998 yılında 2,5 milyar $ olarak gerçekleşen dünya lif levha ithalatından ise en büyük payı
sırasıyla İngiltere, ABD, Almanya ve Çin almıştır. Türkiye ise 35 milyon $ değerinde ithalat
gerçekleştirmiştir. Dünya MDF ithalatı 1998 yılında 1,1 milyar $ olarak kaydedilmiştir. 1998 yılında
değer bazında bakıldığında, en çok MDF ithalatı gerçekleştiren ülkeler başta 137 milyon $’lık
değeri ile İngiltere olmak üzere sırasıyla Japonya, ABD, İspanya, Almanya, Çin, Fransa ve
Yunanistan’dır. Türkiye de 24 milyon $’lık değeri ile dünya ithalatından payını almıştır. Dünya
yonga levha ithalatı 1998 yılında 3,9 milyar $ olarak gerçekleşmiştir. 1998 yılında en çok ithalat
gerçekleştiren ülkeler sırasıyla ABD, Almanya, İngiltere, Hollanda ve İtalya’dır. Türkiye de dünya
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ---------------------------------------------------------------------------------------------
1
ithalatından 8 milyon $’lık pay almıştır. Dünya kontrplak ithalatı ise 1998 yılında 7 milyar $
değerinde gerçekleşmiştir. 1998 yılında en çok kontrplak ithalatı gerçekleştiren ülkeler başta
Japonya olmak üzere sırasıyla Çin, ABD, Almanya ve İngiltere’dir. Türkiye’nin dünya ithalatından
aldığı pay ise 10 milyon $ olmuştur.
Levha sektörü gerek yonga levha, gerekse MDF olmak üzere genel olarak ekonomik
krizlerden aşırı derecede etkilenen ürünlerdir. Genelde üretilen levhaların yaklaşık %80’i mobilya
sanayinde, %20’si inşaat sektöründe kullanılmaktadır. Bilindiği üzere mobilya her ne kadar ihtiyaç
maddesi ise de diğer ihtiyaç maddeleri ile kıyaslandığı takdirde lüks tüketim maddesi olarak
tanımlanabilmektedir. Bu itibarla piyasalardaki en küçük daralma veya ekonomik yavaşlama,
sektörü ciddi biçimde etkilemektedir. Aynı şekilde, inşaat sektörü genel ekonomide sürükleyici
sektör olmasının yanısıra mobilya ve levha sektörünü doğrudan etkileyen sektör özelliğindedir.
Nitekim Türkiye’deki mobilya imalatçıları belirli bölgelerde yoğunlaşmış olmakla birlikte ülke
genelinde bir dağılım arz etmektedir. En küçük yerleşim birimindeki marangoz atölyesinden
otomasyona dayalı mobilya üreticilerine kadar yonga levha ve MDF kullanılmaktadır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ---------------------------------------------------------------------------------------------
2
SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI
Orman mamulleri sanayii, çeşitli amaçlarla çeşitli şekillerde sınıflandırılmaktadır. Bu sanayi
ağaç mamullerini de kapsamakta olup, sektörün en yaygın biçimde kullanılan sınıflandırması
şöyledir:
a) Birinci İmalat Sanayii
Bu grupta odunu doğrudan doğruya kullanan sanayiler yer almaktadır. Birinci imalat
sanayii, elde edilen ürünlere göre üç ayrı grupta mütalaa edilmektedir:
- Kereste sanayii
- Levha sanayii
- Kağıt hamuru ve kağıt sanayii
b) İkinci İmalat Sanayii
Bu grup, birinci imalat sanayine dahil bıçkı ve levha sanayi kollarından elde edilen mamul
ve yarı-mamul ürünleri hammadde olarak kullanan orman ürünleri sanayileridir. Bunlar arasında
parke, doğrama, mobilya, karoser, prefabrik ev vs. bulunmaktadır.
c) Diğer Orman Ürünleri Sanayii
Bu grupta müzik aletleri, ayakkabı kalıbı, ahşap oyuncak, silah dipçiği, ahşap torna
mamulleri gibi küçük imalat sanayii ile emprenye ve kalem sanayii yer almaktadır. Bazı
sınıflandırmalarda bu grup ikinci imalat sanayine dahil edilmektedir.
Birinci imalat sanayi grubuna dahil olan ağaç esaslı levha ürünleri ticari olarak dört ana
başlık içinde değerlendirilmektedir.
1234-
Kaplama Levhalar
Kontrplak, Kontrtabla
Yonga Levhalar
Lif Levhalar (Yumuşak, orta sert ve sert levha ürünleri)
Kontrplak ve kaplama levha doğal ağaç ürünleri olurken diğerleri sonradan imal edilen
levha ürünleridir. Bu ürünler artık ağaç ürünlerinin reçine veya benzeri bağlayıcılarla birleştirilmesi
veya baskı altında tutulması ile meydana getirilirler. Bu levha ürünleri arasındaki temel ayrılıklar
kullanım yerlerine göre değişmektedir. Bu alanlardan bazıları bina yapımı, dekorasyon veya
görünmeyen kısımlardır. Kullanılan birleştirici maddenin tipi nem direncine göre değişmektedir.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ---------------------------------------------------------------------------------------------
3
1- Kaplama Levhalar
Kaplama levhaları ağacın kabuğunun soyulup dilinmesi ve testere ile biçilmesi ile elde
edilir. Kalınlığı 5 mm’yi geçmeyen levhalardır.
2- Kontrplak, Kontrtabla
Kontrplak genellikle iç veya daha fazla kaplama levhalarının yapıştırılarak baskı altında
tutulması ile elde edilmektedir.
3- Yonga Levhalar
Bu tür levha ürünleri yongalar, ağaç tozları, biçilmiş artıklar gibi ürünlerin doğal veya suni
reçinelerle veya diğer organik bağlama maddeleriyle birleştirilmesi ve baskı altında levha ve blok
haline getirilmesiyle elde edilir.
4-Fiber Levhalar
Fiberden imal edilen levha ürünleri genellikle mekanik olarak veya buharlı patlatma yoluyla
fiberlerine ayrılan ağaç yongalarının baskı altında veya baskı altında olmaksızın birleştirilmesiyle
elde edilir.
5- Yönlendirilmiş Lif Levha (OSB)
Yeni imal edilen bu ürün, uzun fiberlerin uygun bir açı ile elde edilir. Doğal olarak böyle bir
malzeme dayanma gücü yüksek olduğundan inşaat sektöründe kullanılmaktadır.
5- Orta Yoğunluktaki Levha Ürünleri (MDF)
MDF çoğunlukla bina yapımında kullanılır.
A . D Ü N Y A
L E V H A
P İ Y A S A S I
YONGA LEVHA
1994-98 yılları arasında dünya yonga levha üretimine bakıldığında sürekli bir artış
görülmektedir. 1994 yılında 59,5 milyon m³ olan üretim miktarı 1998 yılında 73 milyon m³ olarak
gerçekleşmiştir. 1998 yılı dünya yonga levha üretiminde, 17,8 milyon m³’lük üretimi ile ilk sırayı
alan ABD ve onu takiben Almanya, Kanada, Çin, Belçika-Lüksemburg ve Polonya söz sahibi
olmuştur. Türkiye ise 1998 yılında dünya üretiminden 1,5 milyon m³’lük pay almıştır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ---------------------------------------------------------------------------------------------
4
LEVHA SANAYİİ SEKTÖR RAPORU -----------------------------------------------------------------------------Dünya Yonga Levha Üretimi (Bin m3)
DÜNYA YONGA LEVHA ÜRETİMİ
80.000
Bin m³
60.000
40.000
20.000
0
1994
1995
1996
1997
1998
ABD
Kanada
Çin
Bel.-Lüks.
Almanya
Polonya
Türkiye
Dünya Toplamı
17.852
8.652
2.706
2.482
9.487
2.467
1.525
72.752
Kaynak: FAO verileri.
1997 yılında Avrupa’daki yonga levha tüketimi bir önceki yıla göre %8.4 oranında artmış ve
32.4 milyon m³ olarak gerçekleşmiştir. Üretim hemen hemen aynı oranda artarak (%8.5) 34 milyon
m³ seviyesine ulaşmıştır. Başlıca üretici ülkeler arasında olan Almanya, Fransa ve İtalya’da üretim
sırasıyla %7.1, %8.5 ve %24.7 oranında artmıştır. Üretimin %90’ının mobilya sanayi tarafından
kullanıldığı Polonya’da %16.8 oranında büyüme olmuştur.
Yonga levha sanayindeki artışın çoğunun iç piyasada tüketildiği Türkiye’de 1998 yılında
üretim 1.5 milyon m³ olarak gerçekleşmiştir. İngiltere’deki %22.4 oranındaki düşüş hariç, birçok
ülkede güçlü iç talep nedeniyle ihracatı artmıştır. İtalya ve Polonya (%89.4 ve %44) ithalat artışı
gösteren başlıca ülkelerdir. Veriler, 1.5 milyon m³’lük ihracat ile Avrupa’nın tam bir yonga levha
ihracatçısı olduğunu göstermektedir. En önemli pazarları Yakın ve Orta Doğu’dur.
Avrupa, Rusya Federasyonu ve Kuzey Amerika'da Yonga Levha Sanayi (Milyon m³)
1993
AVRUPA
Üretim
27,35
İthalat
6,21
İhracat
6,21
Net Ticaret
Tüketim
27,35
RUSYA FEDERASYONU
Üretim
3,94
İhracat
0,04
Tüketim
3,90
KUZEY AMERİKA
Üretim
18,52
İthalat
3,05
İhracat
3,47
Net Ticaret
0,42
Tüketim
18,10
1994
1995
1996
1997
Kereste Kom. Tahminleri
1997
1998
28,87
6,69
7,6
0,91
27,96
30,88
7,20
7,83
0,63
30,25
31,34
6,99
8,40
1,41
29,93
34
7,50
9,07
1,57
32,43
31,93
6,73
8,54
1,81
30,12
32,44
6,55
8,64
2,09
30,35
2,63
0,02
2,61
2,21
0,17
2,04
1,47
0,10
1,37
1,48
0,17
1,31
1,41
0,11
1,30
1,51
0,12
1,39
19,16
3,79
3,90
0,11
19,05
19,74
3,72
4,80
1,08
18,66
22,74
4,66
5,36
0,7
22,04
24,22
5,67
6,28
0,61
23,61
24,74
5,33
6,13
0,80
23,94
25,82
5,73
6,60
0,87
24,95
Kaynak: Forest Products Annual Market Review
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ---------------------------------------------------------------------------------------------
5
1997 yılında Avrupa’nın yonga levha sanayinde net ticareti 1,6 milyon m³ iken, üretimi 34
milyon m³ tüketimi ise 32,4 milyon m³ olarak gerçekleşmiştir. Kereste Komitesinin tahminlerine göre
1998 yılında Avrupa’nın net ticareti 2,1 milyon m³ , üretimi 32, 4 milyon m³ tüketimi ise 30,3 milyon
m³ olmuştur. Rusya Federasyonun 1997 yılındaki yonga levha üretimi 1,5 milyon m³, tüketimi ise
1,3 milyon m³ olarak gerçekleşmiştir. Rusya Federasyonu’nun 1997 yılı yonga levha ihracatı da 0,2
milyon m³ olarak kaydedilmiştir. 1998 yılı için Kereste Komitesi Rusya Federasyonu’nun üretiminin
1,5 milyon m³, tüketiminin 1,4 milyon m³, ihracatının ise 0,1 milyon m³ olduğunu tahmin etmiştir.
Kuzey Amerika ise 1997 yılında 24,2 milyon m³ üretim, 23,6 milyon m³ tüketim ve 0,6 milyon m³ net
ticaret gerçekleştirirken, Kereste Komitesinin tahminleri 1998 yılı için 25,8 milyon m³ üretim, 24,9
milyon m³ tüketim ve 0,9 milyon m³ net ticaret şeklinde olmuştur.
Rusya’daki yonga levha üretimi, önceki yıllardaki gerilemeyi takiben 1997’de %0.7
oranında artış göstererek 1.5 milyon m³ olarak gerçekleşmiştir. Ancak bu, tüketim %4.3 oranında
düşerken ihracatın yükselmesi sonucu ortaya çıkmıştır.
Yonga Levha Üretiminden Avrupa
Ülkelerinin Aldığı Pay
D iğ e r le r i
% 18
A lm a n y a
% 27
T ü r k iy e
%5
A v u s tu r y a
%5
İsp a n y a
%6
P o lo n y a
%6
F ra n sa
% 10
İ n g ilte r e
%6
İ ta ly a
%8
B e l- L ü x .
%9
Kaynak: Forest Pruducts Annual Market Review, 1997-98
1992’den beri artmaya devam eden Kuzey Amerika yonga levha tüketimi, 1997’de
%40.3’lük artış göstermiş ve 23.6 milyon m³’e ulaşmıştır. Bu daha çok OSB endüstrisinin
yayılmasıyla ortaya çıkmıştır.
OSB hariç, yonga levha üretimi Kanada ve ABD’de sırasıyla %11 ve %1.4 oranında
artmıştır. ABD’nin ithalatı 1996’da %8.4 oranında yükselmiştir. Bu artış NAFTA ülkelerinden,
özellikle Kanada ve Meksika’dan kaynaklanmıştır.
1994-98 yılları arasında dünya yonga levha ihracatına bakıldığında ihracat miktarının
düzenli bir artış gösterdiği ihracat değerinin ise 1994-98 yılları arasında artış gösterdiği göze
çarpmaktadır. Miktar bazında; 1994 yılında 12,8 milyon m³ olan ihracat 1998 yılında 19,3 milyon
m³’e çıkmıştır. Dünya yonga levha ihracat değeri ise; 1994 yılında 2,8 milyar $ iken 1998 yılında
4,1 milyar $ olarak gerçekleşmiştir. 1998 yılında en çok yonga levha ihracatı gerçekleştiren ülkeler
başta 1.2 milyar $’lık ihracatıyla Kanada olmak üzere sırasıyla Almanya, Belçika-Lüksemburg,
Avusturya ve Fransa’dır. Türkiye ise dünya ihracatından 7 milyon $ değerinde bir pay almıştır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ---------------------------------------------------------------------------------------------
6
Kanada ve ABD'de Yonga Levha Sanayi (Bin m³)
1996
1997
% Değ.
Kanada
Üretim
2.066
2.294
İthalat
221
201
İhracat
1.069
1.124
Tüketim
1.218
1.371
ABD
Üretim
7.742
7.852
İthalat
1.183
1.282
İhracat
158
205
Tüketim
8.767
8.929
11,0
-9,1
5,1
12,6
1,4
8,4
29,7
1,8
Kaynak: Forest Pruducts Annual Market Review
Dünya yonga levha ithalatı 1994-98 yılları arasında miktar bazında sürekli artış
göstermiştir. Miktar olarak bakıldığında; 1994 yılında 12,2 milyon m³ olan ithalat, 1998 yılında 17,8
milyon m³’e çıkmıştır . Değer olarak bakıldığında ise; 1994 yılında 2,8 milyar $ değerinde olan
yonga levha ithalatı 1998 yılında 3,9 milyar $ olarak gerçekleşmiştir.
DÜNYA YONGA LEVHA İHRACAT MİKTARI
Miktar(Bin m³)
Kanada
7.030
Avusturya
1.234
Belç.-Lüks.*
2.037
Fransa
1.297
Almanya
1.641
Türkiye
60
DünyaTopl.
19.395
20.000
Bin m³
15.000
10.000
5.000
0
1998 Yılı Dünya Yonga Levha İhracatı
1994
1995
1996
1997
Değer(Milyon$)
1.292
321
359
296
512
7
4.190
1998
Kaynak: FAO, (*) FAO tahminidir.
1998 yılında en çok ithalat gerçekleştiren ülkeler sırasıyla ABD, Almanya, İngiltere,
Hollanda ve İtalya’dır. Türkiye ise dünya ithalatından 8 milyon $’lık pay almıştır.
D Ü N Y A Y O N G A L E V H A İT H A L A T M İK T A R I
1998 Yılı Dünya Yonga Levha İthalatı
Miktar (Bin m³)
20.000
Bin m³
15.000
10.000
5.000
0
1994
1995
1996
1997
1998
ABD
Almanya
İtalya
Hollanda
İngiltere
Türkiye
Dünya Topl.
Değer(Milyon $)
6.990
1.637
642
720
1.107
33
17.776
1.280
407
164
184
248
8
3.875
Kaynak: FAO
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ---------------------------------------------------------------------------------------------
7
KONTRPLAK
1994-98 yılları arasında 1998 yılı hariç dünya kontrplak üretiminde sürekli bir artış göze
çarpmaktadır. 1994 yılında 39,1 milyon m³ olan üretim miktarı 1997 yılında 49,9 milyon m³’
olmuş, 1998 yılında ise üretim 46,4 milyon m³’e düşmüştür. 1998 yılı dünya kontrplak üretimde
15,7 milyon m³’le ilk sırayı ABD almıştır. Onu sırasıyla Endonezya, Malezya ve Japonya takip
etmiştir. Türkiye ise dünya üretiminden 50 bin m³’lük pay almıştır.
DÜNYA KONTRPLAK ÜRETİMİ
50.000
Bin m³
40.000
30.000
20.000
10.000
0
1994
1995
1996
1997
1998
1998 Yılı Dünya Kontrplak Üretimi (Bin m3)
ABD
15.732
Endonezya
7.015
Malezya
3.904
Japonya
3.267
Türkiye
50
Dünya Toplamı
46.419
1993-97 yılları arasında iniş ve çıkışlar gösteren Avrupa kontrplak üretimi 1997 yılında 3,7
milyon m³ olarak gerçekleşmiştir. Kereste Komitesinin tahminlerine göre Avrupa üretiminin 1998
yılında 3,9 milyon m³ olması beklenmektedir. Buna karşılık 1997 yılında 6,0 milyon m³ olan tüketim
miktarının 1998 yılında 5,7 milyon m³’e çıkacağı düşünülmektedir. Ayrıca 1998 yılında Avrupa
kontrplak ihracatının 2,1 milyon m³, ithalatının ise 3,9 milyon m³ olarak gerçekleşeceği
öngörülmektedir. Kereste Komitesi tahminlerine göre; sürekli artış ve azalışlar gösteren Kuzey
Amerika üretim, tüketim, ihracat ve ithalatının ise 1998 yılında sırasıyla 17,3 milyon m³, 17,3 milyon
m³, 2,7 milyon m³ ve 2,7 milyon m³’lük miktarlarla birbirini dengeleyeceği düşünülmektedir.
Avrupa’daki kontrplak tüketimi 1997’de %25 oranında artarak 6.1 milyon m³ seviyesinde
gerçekleşmiştir. Üretim %2.2 artarak 3.8 milyon m³ olmuştur. En büyük üretici Finlandiya’nın
üretimi 118 bin m³’den 987 bin m³’e çıkmıştır. Almanya %23.4’lük oranıyla gerileme gösteren tek
ülkedir. İhracat, üretimden daha hızlı artarak (7.8 oranında) 2.2 milyon m³’e yükselmiştir.
Avrupa’nın toplam ihracatında Finlandiya’nın %38.5, diğer AB pazarlarının %80’lik payı vardır.
Avrupa kontrplak ithalatı %5.3 oranında artmış ve 4.5 milyon m³’lük seviyesiyle gelişme
göstermiştir. Gerileme gösteren tek ithalatçı İngiltere’dir. İngiltere’nin ithalatı (%16.3 oranında
düşerek) 947 bin m³ olarak gerçekleşmiş ve bu düşüş belli bir süre devam etmiştir.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ---------------------------------------------------------------------------------------------
8
Avrupa, Rusya Fed. ve Kuzey Amerika'da Kontrplak Sanayi (Milyon m³)
1993
1994
1995
1996
1997
1997
1998
AVRUPA
Üretim
İthalat
İhracat
Tüketim
RUSYA FED.
Üretim
İthalat
İhracat
Tüketim
KUZEY AMERİKA
Üretim
İthalat
İhracat
Tüketim
3,30
4,33
1,66
-2,67
5,97
3,67
4,42
1,91
-2,51
6,18
3,64
4,56
1,79
-2,77
6,41
3,67
4,31
2,08
-2,23
5,90
3,75
4,54
2,24
-2,3
6,05
3,80
3,84
2,15
-1,69
5,49
3,87
3,95
2,15
-1,80
5,67
1,04
0,01
0,46
0,45
0,59
0,89
0,01
0,57
0,56
0,33
0,94
0,67
0,67
0,27
0,97
0,01
0,61
0,60
0,37
0,97
0,01
0,62
0,61
0,36
0,97
0,01
0,63
0,62
0,35
0,99
0,01
0,65
0,64
0,35
18,92
1,92
1,98
0,06
18,86
19,21
1,84
1,86
0,02
19,19
18,97
2,14
2,21
0,07
18,90
18,79
2,35
2,25
-0,10
18,89
17,82
2,40
2,48
0,08
17,74
17,88
2,56
2,43
-0,14
18,01
17,35
2,66
2,66
0,00
17,35
Kanada’da 1996’ya göre bir değişiklik yok iken, ABD’de üretim azalması sonucunda Kuzey
Amerika’nın tüketimi 1997’de %6.1 oranında düşmüştür. ABD’de kontrplak üretimi, 1996’dan 1
milyon m³ daha az bir miktar olan 16 milyon m³ seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu, batıda kaynak ve
kapasite azalışı, OSB üretimi ve kapasitesi hızlı gelişen kontrplak sektöründe gelişimin devam
etmesi, üretimin talepten daha hızlı artması ve düşük değerlerin kontrplak fiyatlarını zorlamasının
bir sonucudur. Ancak ABD kontrplak ihracatı, başta Avrupa olmak üzere, %17.3 oranında artarak
1.6 milyon m³’e çıkmıştır. Avrupa’da ABD için başlıca ihraç piyasaları, İngiltere, Almanya, Hollanda,
İrlanda, Belçika, Danimarka ve İtalya’dır.
1994-98 yılları arasında dünya kontrplak ihracatı miktar olarak sürekli artış gösterirken,
değer bazında bakıldığında 1996 yılına kadar artmış ancak 1997 ve 1998 yıllarında artış
duraklamıştır. Miktar olarak; 1994 yılında 18,3 milyon m³ olan ihracat, 1996 yılında 20,4 milyon
m³’e kadar yükselmiştir. 1997 ve 1998 yıllarında dünya ihracat miktarı 20,7 milyon m³’e çıkmıştır.
Değer olarak bakıldığında ise; 1994 yılında 8,2 milyar $ olan kontrplak ihracatının 1996 yılında 8,9
milyar $’a yükseldiği görülmektedir. 1997 ve 1998 yıllarında 8,7 milyar $’lık ihracat yapıldığı
görülmektedir. 1998 yılında en çok ihracat gerçekleştiren ülkeler 5,4 milyon m³’lük ihracatıyla ilk
sırayı alan Endonezya ve sırasıyla onu takip eden Malezya, ABD, Kanada, Finlandiya ve Rusya
Federasyonu’dur. Türkiye ise 20,7 milyon m³’lük dünya ihracatından 1998 yılında 4 bin m³
miktarında pay almıştır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ---------------------------------------------------------------------------------------------
9
1998 Yılı Dünya Kontrplak İhracatı
DÜNYA KONTRPLAK IHRACAT MIKTARI
21.000
Bin m³
20.000
19.000
18.000
17.000
1994
1995
1996
1997
1998
Endonezya
Malezya
Finlandiya
Kanada
ABD
Rusya Fed.
Türkiye
Dünya Toplamı
Miktar (Bin m³)
5.423
3.520
831
848
858
732
4
20.787
Değer(Milyon $)
1.524
905
546
282
245
227
2
8.701
Dünya kontrplak ithalatı 1994-98 yılları arasında hem miktar hem de değer olarak artış
göstermiştir. Miktar olarak bakıldığında; 1994 yılında 18,2 milyon m³ olan kontrplak ithalatı, 1996
yılında da 19,1 milyon m³ olarak gerçekleşmiştir. 1997 ve 1998 yıllarında ise 19 milyon m³
olmuştur. Değer olarak bakıldığında; 1994 yılında 8,4 milyar $ olan ithalat 1996 yılında da 8,8
milyar $ olarak gerçekleşmiştir. 1997 ve 1998 yıllarında ise 7 milyar $ değerinde ithalat yapılmıştır.
1998 yılında en çok kontrplak ithalatı gerçekleştiren ülkeler başta Japonya olmak üzere sırasıyla
Çin, ABD, Almanya ve İngiltere’dir. Türkiye ise 18,6 milyon m³’lük toplam dünya ithalatından 24 bin
m³ değerinde pay almıştır.
DÜNYA KONTRPLAK İTHALAT MİKTARI
20.000
Bin m³
19.500
19.000
18.500
18.000
17.500
1994
1995
1996
1997
1998
1998 Yılı Dünya Kontrplak İthalatı
Japonya
Çin
ABD
Almanya
İngiltere
Türkiye
Dünya Toplamı
Miktar (Bin m³)
3.938
2.520
2.150
1.074
964
24
18.608
Değer(Milyon $)
1.254
778
778
552
435
10
6.835
SERT AĞAÇ KONTRPLAK
Tropik sert ağaç kontrplak sektörünü 1997 yılındaki Asya Krizi etkilemiştir. Endonezya ile
Malezya’nın ince kontrplak fiyatlarını 1996’da m³ başına 450-500 $’a çıkarmasını takiben, yılın
başlarında Japonya, Çin, Kore Cumhuriyeti ve diğer Güney Asya ülkelerinden gelen talebin devam
etmesi üzerine fiyatlar durağan kalmıştır. Japonya’da tüketim vergisinin yükselmesiyle beraber
Japon ve Kore döviz kurlarındaki zayıflama 1997’de kontrplak ithalatını düşürmüştür. Sonuçta
dolara karşı kurlarını devalüe eden Asya ülkelerinde ortaya çıkan finansal krizle kontrplak
fiyatlarında hızlı bir düşüş meydana gelmiştir. İnşaat sektöründeki düşüş ve yüksek kontrplak iç
tüketimi nedeniyle, Çin’de ithalatın azalması ve Japonya ile Kore’de talebin 1997 değerinin
OAİB/AR-GE ŞUBESİ --------------------------------------------------------------------------------------------- 10
ortalama olarak yarısına düşüp zayıflamasıyla, kontrplak fiyatları Mayıs 1998’de düşmüştür. Güney
Asya’nın ihracatı henüz Kuzey Amerika ve Avrupa pazarlarına yayılmamıştır.
IMF görüşmesinin bir parçası olan APKINDO sonucunda, Endonezya’da Kontrplak
Üreticileri Birliği’nin bölünmesi, doğrudan kontrplak ihraç fiyatlarının ihracatçılarla görüşülerek daha
aşağı çekilmesine yol açmıştır. Japon kontrplak endüstrisi, bu ucuz ithalat rekabetini zor bulmuş ve
fabrikaların kapanmasından dolayı endişelenmiştir.
LİF LEVHA
1994-98 yılları arasında dünya lif levha üretimi sürekli artış göstermiştir. 1994 yılında 19,9
milyon m³ olan üretim miktarı 1998 yılında ise 23,2 milyon m³ olarak gerçekleşmiştir. 1998 yılı
dünya lif levha üretiminde söz sahibi ülkeler başta 6.3 milyon m³’lük üretimiyle ABD olmak üzere
sırasıyla Çin, Almanya, Japonya ve Kanada gelmektedir. Türkiye ise dünya üretiminden 330 bin m³
1998 Yılı Dünya Lif Levha Üretimi(Bin m³)
Bin m³
DÜNYA LIF LEVHA ÜRETIMI
24.000
23.000
22.000
21.000
20.000
19.000
18.000
1994
1995
1996
1997
1998
ABD
Kanada*
Çin
Japonya
Almanya*
Türkiye*
Dünya Toplamı
6.332
1.248
2.682
1.338
1.985
330
24.891
Kaynak: FAO verileri, (*)FAO tahminidir.
Avrupa’da lif levha tüketimi 1997’de %4.2’lik artışla 6.2 milyon m³’e yükselmiştir. Avrupa Lif
Levha Sanayi Federasyonu (FERDPA) ve Euro MDF Kurulu (EMB)’na göre tüketim artışı, MDF’nin
kullanımın yaygınlaşması nedeniyle %20 olarak gerçekleşmiştir. FEROPA’ya göre Avrupa’da hem
sert ağaç hem de izolasyon levha üretimi 1997’de sırasıyla %1.7 ve %6 olarak artış göstermiştir.
Kuzey Amerika’da MDF de dahil lif levha üretiminde 1996’dan beri bir değişiklik
görülmemiş, 1997’de de 7.3 milyon m³ olarak kalmıştır. Hem Kanada hem de ABD’de MDF üretim
artışı sert lif levha ve izolasyon levhalarında eşit düşüşle dengelenmiştir.
Rusya Federasyonu’nda lif levha tüketimi %9.5 oranında artarak 460 bin m³’e çıkmıştır.
Üretim aynı oranda artarken ihracat 1996’daki değerini muhafaza etmiştir.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ --------------------------------------------------------------------------------------------- 11
LEVHA SANAYİİ SEKTÖR RAPORU -----------------------------------------------------------------------------LİF LEVHA ÜRETİM VE TİCARETİ (Bin m³)
1994
1995
1996
96/97 Miktar
96/97
Değişimi
(%) Değişim
1997
ÜRETİM
Avrupa
İzolasyon Levhası
4209
5239
5338
5783
445
8,3
728
776
760
665
-95
-12,5
Almanya
Polonya
İtalya
İspanya
Türkiye
Fransa
İngiltere
Portekiz
İrlanda
Diğer Ülkeler
854
515
222
550
120
483
400
336
180
1277
854
650
915
600
131
477
408
387
246
1347
854
653
800
590
301
483
420
387
274
1336
854
719
700
590
574
555
460
387
330
1279
66
-100
273
72
40
56
-58
10,1
12,5
90,7
14,9
9,5
20,4
-4,3
ABD
7044
6508
6415
6262
-153
-2,4
İHRACAT
Avrupa
2731
2853
3286
4011
725
22,1
Almanya
İtalya
Fransa
Portekiz
Polonya
Bel-Lüx.
Diğer Ülkeler
325
427
311
277
196
80
1114
320
400
320
250
298
80
1185
522
411
338
341
293
76
1305
718
574
370
341
337
308
1363
196
163
32
44
232
58
37,5
39,7
9,5
15,0
307,4
4,5
700
727
664
675
11
1,7
2476
2778
3143
3758
615
19,6
İngiltere
Almanya
İspanya
Hollanda
İtalya
Bel-Lüx.
Diğer Ülkeler
376
408
125
249
229
201
888
490
441
132
287
313
191
925
599
497
207
304
260
197
1080
755
543
341
304
298
205
1312
156
46
135
38
9
232
26,0
9,3
65,3
14,6
4,3
21,5
ABD
531
580
773
1109
336
43,5
ABD
İTHALAT
Avrupa
Kaynak: Forest Pruducts Annual Market Review, 1997-98/Rakamlarda MDF dahil tutulmuştur.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ --------------------------------------------------------------------------------------------- 12
LEVHA SANAYİİ SEKTÖR RAPORU -----------------------------------------------------------------------------Avrupa, Rusya Fed. ve Kuzey Amerika'da Lif Levha Sanayi ( Milyon m³)
1993
1994
1995
1996
1997
1997
1998
AVRUPA
Üretim
4,55
4,94
6,02
6,10
6,45
6,24
6,36
İthalat
2,09
2,48
2,78
3,14
3,76
3,14
3,14
İhracat
2,17
2,73
2,85
3,29
4,01
3,50
3,60
Net Ticaret
0,08
0,25
0,07
0,15
0,25
0,36
0,46
Tüketim
4,47
4,69
5,95
5,95
6,20
5,88
5,90
RUSYA FED.
Üretim
1,16
0,77
0,75
0,59
0,63
0,60
0,62
İhracat
0,08
0,10
0,13
0,17
0,17
0,18
0,18
Tüketim
1,08
0,67
0,62
0,42
0,46
0,42
0,44
KUZEY AMERİKA
Üretim
7,63
7,87
7,23
7,31
7,32
7,83
7,94
İthalat
0,55
0,70
0,73
0,94
1,27
1,09
1,15
İhracat
0,88
1,06
1,09
1,16
1,42
1,43
1,41
Net Ticaret
0,33
0,36
0,36
0,22
0,15
0,34
0,26
Tüketim
7,30
6,87
6,87
7,09
7,17
7,49
7,68
1994-98 yılları arasında dünya lif levha ihracatı hem miktar hem de değer olarak sürekli
artış göstermiştir. Miktar olarak bakıldığında; 1994 yılında 5,3 milyon m³ olan dünya lif levha
ihracatı 1998 yılına gelindiğinde %52.8 oranında artarak 8,1 milyon m³’e yükselmiştir. Değer olarak
bakıldığında ise; 1994 yılında 1,7 milyar $ olan dünya lif levha ihracatı 1998 yılında ise 2,6 milyar $
olarak gerçekleşmiştir. 1998 yılında dünya lif levha ihracatına bakıldığında 1 milyon m³’lük
ihracatıyla ilk sırayı alan Almanya’yı sırasıyla Kanada, Malezya, İtalya, Polonya ve ABD
izlemektedir. Türkiye ise dünya lif levha ihracatından 6 bin m³’lük bir pay almıştır.
DÜNYA LIF LEVHA IHRACAT MIKTARI
10.000
Bin m³
8.000
6.000
4.000
2.000
0
1994
1995
1996
1997
1998
1998 Yılı Dünya Lif Levha İhracatı
Almanya
Kanada
İtalya
Malezya
ABD
Polonya
Türkiye
Dünya Toplamı
Miktar(Bin m³)
1.007
882
583
730
432
442
6
8.812
Değer(Milyon $)
545
209
159
151
124
93
2
2.658
Dünya lif levha ithalatı 1994-98 yılları arasında hem miktar hem de değer olarak sürekli
artış göstermiştir. Miktar olarak bakıldığında 1994 yılında 5 milyon m³ olan lif levha ithalatı, 1998
yılı sonunda 8,4 milyon m³’e yükselmiştir. Değer olarak bakıldığında ise 1994 yılında 1,7 milyar $
olan ithalat 1998 yılında ise 2,5 milyar $ olarak gerçekleşmiştir. 1998 yılında dünya lif levha
OAİB/AR-GE ŞUBESİ --------------------------------------------------------------------------------------------- 13
ithalatından en büyük payı sırasıyla Çin, İngiltere, ABD ve Almanya almıştır. Türkiye ise 35 milyon
$ değerinde ithalat gerçekleştirmiştir.
DÜNYA LİF LEVHA İTHALAT MİKTARI
10.000
Bin m³
8.000
6.000
4.000
2.000
0
1994
1995
1996
1997
1998
1998 Yılı Dünya Lif Levha İthalatı
Miktar(Bin m³) Değer(Milyon $)
İngiltere
863
269
ABD
771
240
Almanya
633
206
Çin
1.651
201
Japonya
550
119
Fransa
359
119
İtalya
337
101
Hollanda
537
114
Türkiye
61
35
Dünya Toplamı
9.457
2.578
YARI SERT LİF LEVHA (MDF)
Dünya MDF üretimi 1995-98 yılları arasında sürekli artmış, 1995 yılında 7,9 milyon m³’lük
üretim yapılırken 1998 yılında bu rakam 12,7 milyon m³’e yükselmiştir. Dünya MDF üretiminde
1998 yılında söz sahibi olan ülkeler ise sırasıyla ABD, Almanya, Çin ve Malezya’dır.
Bin m³
D Ü N Y A M D F Ü R E T İM İ
1 4.00 0
1 2.00 0
1 0.00 0
8.00 0
6.00 0
4.00 0
2.00 0
0
19 95
1 99 6
1 99 7
19 9 8
1998 Yılı Dünya MDF Üretimi (Bin m3)
ABD
2.511
Almanya*
1.566
Çin*
1.059
Malezya
1.000
Türkiye*
305
Dünya Toplamı
12.757
Kaynak:FAO verileri.(*)FAO tahminleridir.
Levha sanayiinde üretici ülkeler, bir yandan inşaat sektörünün rekabet içinde olması
sonucu maliyeti aşağı çeken teknolojik buluşlar geliştirirken, bir yandan da MDF, OSB, Waferboard
gibi üstün kaliteli yeni ürünleri piyasaya sunmuşlardır.
Avrupa’da MDF üretimi, yeni kurulan fabrikaların çalışmaya başlamasıyla, Almanya da
dahil %20.7 artarak 5.4 milyon m³’e çıkmıştır. Sanayi kullanım kapasitesi %83.8 oranında
gerçekleşmiştir. Tüketim, 1996’dan 0.94 milyon m³ daha fazla olarak, 5.2 milyon m³ seviyesinde
gerçekleşmiştir. Yakın Doğu’ya MDF ihracatı, Asya krizi sonucu düşmüş ve bu ihracatın büyük bir
kısmını yapan Avrupa ekonomilerinin acil duruma geçmesiyle sonuçlanmıştır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ --------------------------------------------------------------------------------------------- 14
Kuzey Amerika MDF üretim ve tüketimi, 1997’de yükselme trendine girmiştir. ABD üretimi
%16.8 oranında artışla 2.4 milyon m³’e ulaşmıştır. Kanada kombine MDF ve sert lif levha üretimi
%34.5 oranında artarak 0.6 milyon m³’e yükselmiştir. MDF ihracatı ise ABD’nin iki katı değerinde
gerçekleşerek 0.3 milyon m³ olmuştur.
1995-98 yılları arasında dünya MDF ihracatına bakıldığında miktar bazında sürekli bir artış
göze çarpmaktadır. Miktar bazında 1995 yılı ihracatı 2,9 milyon m³ iken, 1996 yılında %13.8
oranında artarak 3,3 milyon m³’e yükselmiş, 1997 ve 1998 yıllarında ise 4,9 milyon m³ olarak
gerçekleşmiştir. Değer olarak ise; 1995 yılında 1 milyar $ iken 1998 yılında 1,2 milyar $ olarak
gerçekleşmiştir. 1998 yılında en çok MDF ihracatı gerçekleştiren ülkeler Almanya, Malezya ve
Kanada’dır. 4,9 milyon m³’lük dünya MDF ihracatından 1998 yılında Türkiye ise 6 bin m³
1998 Yılı Dünya MDF İhracatı
Almanya
509
162
Malezya
730
151
Kanada
552
126
Türkiye
6
2
Dünya Toplamı
4.887
1.247
D Ü N Y A M D F İH R A C A T M İK T A R I
5.000
Bin m³
4.000
3.000
2.000
1.000
0
1995
1996
1997
1998
Dünya MDF ithalatı 1995-98 yılları arasında hem miktar hem de değer olarak artış
göstermiştir. Miktar bazında bakıldığında; 1995 yılında 2,6 milyon m³ olan ithalat 1998 yılında ise
4,5 milyon m³ olarak gerçekleşmiştir. Değer bazında bakıldığında ise; 1995 yılındaki 971 milyon
$’lık ithalat değeri 1998 yılında 1,1 milyar $ olarak kaydedilmiştir. 1998 yılında değer bazında
bakıldığında, en çok MDF ithalatı gerçekleştiren ülkeler başta 137 milyon $’lık değeri ile İngiltere
olmak üzere sırasıyla Japonya, ABD, İspanya, Almanya, Çin, Fransa ve Yunanistan’dır. Türkiye 4,5
milyon m³’lük dünya MDF ithalatından 43 bin m³’lük miktarı ile dünya ithalatından payını almıştır.
D Ü N Y A M D F IT H A L A T M IK T A R I
5 .0 0 0
Bin m³
4 .0 0 0
3 .0 0 0
2 .0 0 0
1 .0 0 0
0
1995
1996
1997
1998
1998 Yılı Dünya MDF İthalatı
ABD
267
82
Çin
418
65
Japonya
504
104
Fransa
208
40
Almanya
256
74
Yunanistan
245
36
İspanya
230
79
Hollanda
313
55
İngiltere
550
137
Türkiye
43
24
Dünya Top.
4.531
1.150
OAİB/AR-GE ŞUBESİ --------------------------------------------------------------------------------------------- 15
YÖNLENDİRİLMİŞ LİF LEVHA (OSB)
1997 yılı boyunca yonga levha hariç OSB üretimi, Kuzey Amerika’da (Kanada’da %20.7,
ABD’de %2) artmaya devam etmiştir. ABD’de tüketim, Kanada’dan ithalatın artmasından dolayı
%7.7 oranında yükselmiştir. OSB kapasitesinin talepten daha hızlı geliştiği gözlenmiştir. 1996’daki
fiyatlarda ise bir düşüş meydana gelmiş ve bu düşüş 1997’nin ilk üç ayına kadar sürmüştür. Fiyatlar
1997’de yükselmiş fakat 1998’de tekrar düşmüştür.
Avrupa OSB üretimi 1997’de 800 bin m³ civarında gerçekleşmiştir. İrlanda, Lüksemburg ve
Polonya’da yeni kurulan fabrikalar optimum kapasite kullanımına ulaşmıştır. Üretimin gelişerek
artması beklenmektedir.
Kanada ve ABD'de OSB Sanayi
(Bin m³)
1996
1997
Kanada
Üretim
İthalat
İhracat
Tüketim
ABD
Üretim
İthalat
İhracat
Tüketim
% Değ.
4.688
80
4.127
641
5.660
60
4.948
772
20,7
-25,0
19,9
20,4
8.243
3.906
139
12.010
8.411
4.666
148
12.929
2,0
19,5
6,5
7,7
B . T Ü R K İ Y E ’ D E
L E V H A
S A N A Y İ İ
Birinci imalat sanayii içinde yer alan Türkiye Levha Sanayii, Lif levha-MDF Sanayi, Yonga
Levha Sanayii ve Kontrplak-Kontrtabla Sanayii olmak üzere üç ana bölümde incelenebilir.
Türkiye’de ilk yonga levha fabrikası 1953, lif levha fabrikası 1958 ve kaplama levha
fabrikaları ise 1945 yılında özel sektör tarafından kurulmuştur. Ülkemizde üretilen yonga levhalar
genellikle mobilya üretiminde kullanılmaktadır. MDF ve yönlendirilmiş yonga levhaların mobilya
üretiminde kullanımının hızla artması nedeniyle son yıllarda yonga levhanın kullanımında gerileme
görülmektedir. Diğer taraftan yonga levha endüstrisinde hammadde olarak iğne yapraklı ağaç
odunu kullanımına yönelindiği için üretim kalitesi yetersiz kalmaktadır. Buna hammadde yetersizliği
ve maliyet artışları da eklenirse sektörün genel durumunun değerlendirilmesi önem taşımaktadır.
Yaklaşık 130.000 m³ kurulu kapasitesi ile 22 adet fabrikada kontrplak, 7.600 m³/yıl
kapasiteyle 6 adet fabrikada kontrtabla ve yaklaşık 90 milyon m²/yıl kapasiteyle 27 adet fabrikada
OAİB/AR-GE ŞUBESİ --------------------------------------------------------------------------------------------- 16
kaplama üretilmektedir. Yerli ağaç türlerinin kullanılmasında kontrplak üretimi için verim %25-40,
diğerlerinde ise %60’a kadar ulaşabilmektedir. Türkiye’de kontrplak üretiminde yapıştırıcı olarak
genelde üre formaldehid tutkalı kullanılmakta, fenol formaldehid tutkalı kullanılarak üretilen
kontrplaklar ise yapı maksatlı olarak değerlendirilmektedir.
Ülkemizde birkaçı hariç fabrikaların kurulu ve fiili kapasiteleri düşük ve maliyetleri yüksektir.
Çoğu fabrika kuruluşundan sonra herhangi bir revizyon görmeden üretimine devam etmektedir.
Teknolojinin büyük bir hızla değiştiği günümüzde 20-30 yıl öncesinin teknolojisi ile kurulan
fabrikalarda üretim akışında birçok ünitenin yenilenmesinin gerektiği görülmektedir. Sektörün
ihracat gücü ile kontrplak endüstrisi için kapasite kullanım oranı düşük olduğu göze çarpmaktadır.
1. LİF LEVHA-MDF SANAYİİ
Lif levha sanayi, orman artıklarını ekonomik bir şekilde değerlendirerek üretim yapan ve
ürünleri inşaat, mobilya ve otomotiv sektörleri tarafından kullanılan bir sanayidir. Lif levha
genellikle 1-5 mm’den daha kalın olup, lignoselulozig liflerin gerek yapışma özelliklerinden
yararlanılarak, gerekse yapıştırıcı maddeler ve bazı hallerde diğer katkı maddeleri katılarak
preslenmeden veya hidrolik sıcak preslerde sıkıştırılarak levha halinde şekillenmesi ile elde edilen
bir materyaldir.
Bu sanayi dalı kapsamında üretilen levhalar birim hacim ağırlıkları esas alınarak üç ayrı
grupta incelenmektedirler:
a) Yumuşak lif levhalar: Birim hacim ağırlıkları en çok 350 kg/m³ olan levhalardır.
b) Orta Sert Levhalar: (MDF-Medium Density Fiberboard) Birim hacim ağırlıkları en çok 350-800
kg/m³ olan levhalardır. MDF çoğunlukla bina yapımında kullanılmaktadır.
c) Sert Lif Levhalar : (Hard Board) Birim hacim ağırlıkları 800 kg/m³'den fazla olan levhalardır.
İzolasyon plakası olarak kullanılan yumuşak lif levha, maliyetlerinin yüksek oluşu ve
sentetik maddelerden üretilen ikame malzemelerin piyasada daha çok rağbet görmesi nedeniyle
Türkiye'de üretilmemektedir.
LİF LEVHA ÜRETİM YÖNTEMİ ve TEKNOLOJİSİ
Lif levhalar; yaş yöntem, yarı kuru yöntem ve kuru yöntem olmak üzere üç ayrı yöntem ile
üretilir. Yöntemleri birbirinden ayıran en önemli faktör, liflerin transportunu ve levha taslağının
oluşumunu sağlayan ortamdır.
Yaş yöntemde bu amaçla su kullanılırken, kuru ve yarı kuru yöntemlerde pnömatik veya
mekanik yollardan yararlanılır.
Kuru ve yarı kuru sistemlerde bağlayıcı madde olarak sentetik tutkal kullanma
mecburiyetine karşılık, yaş sistemde odundaki mevcut bağlayıcı maddeler yeterli olmaktadır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ --------------------------------------------------------------------------------------------- 17
Yaş yöntemle üretilen levhaların sadece bir yüzü düzdür, diğer yüzünde elek izleri bulunur.
Kuru yöntemle üretilmiş lif levhaların iki yüzü de düzdür.
Yumuşak odun lifi levhalarında presleme işlemi uygulanmaz. Levha taslağı kurutma
kanallarında kurutularak üretim tamamlanmış olur. Bu levhalar genellikle izolasyon (yalıtım)
işlerinde kullanılır.
Orta sert lif levha (Medium Density Fiberboard, MDF) dayanıklı ağaç parçacıklarının
liflerine ayrılarak belirli katkı maddeleri ile preslenmesi sonucu üretilmektedir. Ürün inşaat ve
mobilya sektörlerinde ara malı olarak kullanılmaktadır. MDF’leri üretimlerindeki teknolojik
farklılıktan dolayı iki ayrı grupta incelemek mümkündür.
a) Yaş yöntemle ve tek tabakalı olarak üretilen orta sert lif levhalarda özgül ağırlık 400-800
kg/m³ arasında değişmekte, levha kalınlığı ise 6-12mm olmaktadır. Bu levhalar genellikle inşaat
sektöründe kullanılmaktadır.
b) Kuru yöntemle üretilen tek veya çok tabakalı lif levhalarda özgül ağırlık 600-850 kg/m³,
levha kalınlığı 10-19 mm olmaktadır ve genellikle mobilya endüstrisinde kullanılmaktadır.
Sert lif levhaların özgül ağırlıkları 800 kg/m³'ün üzerindedir. Yaş ve kuru yöntemle
üretilebilirler. Bu levhalara özel işlemler uygulanarak ekstra sert lif levhalar elde edilebilmektedir.
Bu yöntemle üretimin başlıca sorunları, işletmenin fazla miktardaki su gereksinimi ve kullanılan
suların arıtılmasıdır. Bu iki sorunu ortadan kaldırmak amacıyla, yarı kuru ve kuru yöntemler
geliştirilmiştir. MDF’nin başlıca özellikleri arasında;
homojen bir yapıya sahip olması,
yonga levhaya kıyasla daha yoğun ve dolayısıyla vida tutma ve işlenme özelliklerinin üstün olması,
kenar düzeylere kaplama gerektirmemesi,
boya ve vernik gibi işlemlere yatkın olması,
masif malzeme gibi delme, frezleme, yiv ve oluk açabilme nitelikleri olması,
budak gibi doğal kusurları bulunmaması sayılabilir. MDF’nin özellikle yonga levhaya olan bu
üstünlüklerine karşı en büyük dezavantajı fiyatının yonga levha fiyatından 2-2,5 misli daha fazla olmasıdır.
Ürünün ince tipleri kontrplak ve lif levhayı da ikame edebilmektedir.
MDF ve yonga levha kıyaslandığı takdirde, gerçekte MDF ve yonga levhanın alternatifi
olmayıp tabii ahşabın alternatifidir. Odun liflerinden üretilen MDF yonga levhaya oranla yoğunluk
bakımından üstündür. Yüzeyi lif yapısından dolayı yonga levhadan farklı, yüzey işleme özellikleri
bakımından da tabi ahşabın özelliklerini içeren bir üründür.
ÜRETİM MİKTAR ve DEĞERİ
1994-99 yılları arasında, artış ve azalışlar gösteren lif levha üretimi değer olarak
bakıldığında en hızlı yükselişini 1995 yılında 79.7 milyon $ değerine çıkarak göstermiştir. Bu artış,
1996 ve 1997 yılında da sürmüş fakat 1998 yılında, bir önceki yıla göre %24.3 oranında düşerek
98.6 milyon $ olmuştur. 1999 Ocak-Nisan itibariyle ise 32.7 milyon $ olarak kaydedilmiştir.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ --------------------------------------------------------------------------------------------- 18
LEVHA SANAYİİ SEKTÖR RAPORU -----------------------------------------------------------------------------LİF LEVHA ÜRETİMİ
Miktar
Değer(Milyon $)
1.432.526 m²
3.9
9.616 m³
3.084.454 m²
79.7
222.802 m³
1994
1995
2.691.045 m²
301.172 m³
3.897.056 m²
572.666 m³
2.708.320 m²
329.642 m³
761.168 m²
149.766 m³
1996
1997
1998
1999
94.4
130.2
98.6
32.7
Kaynak: DİE, *1999 verileri Ocak-Nisan itibariyle alınmıştır.
Sektörün ana sorunu Türkiye'deki lif levha odununun yetersizliğidir. Buna ilaveten lif levha
odun kalitesi düşük olduğundan normal şartlarda bu hammaddeden kaliteli mamul üretmek
mümkün değildir. Son yıllarda sektörde kullanılan girdilerde özellikle odun fiyatında önemli ölçüde
artışlar meydana gelmiş ve sonuç olarak maliyetler çok yükselmiştir.
MİLYON $
L İF L E V H A Ü R E T İM İ
140
120
100
80
60
40
20
0
1994
1995
1996
1997
1998
1999
MDF’nin son yıllarda gerek Türkiye’de gerek Avrupa’da üretim rakamları hızla artış
göstermektedir. Bu artışın en büyük nedeni, dünya genelindeki ahşabın fiyat olarak ciddi sorunlar
ortaya çıkarmasıdır.
Yonga Levha Sanayicileri Derneği’nden alınan bilgilere göre; halen Türkiye’de ülkenin
nüfusu ve yıllık kalkınma hızları ile Avrupa ülkelerindeki fert başına tüketim rakamları dikkate
alındığı takdirde sektörde bir kapasite fazlası görülmektedir.
LİF LEVHA SATIŞI
1994-99 yılları arasında lif levha satışı 1994 yılında 5,2 milyon $ değerinde iken, giderek
yükselerek 1997 yılına kadar sürmüş fakat 1998 yılında bir önceki yıla göre %15.1 oranında
OAİB/AR-GE ŞUBESİ --------------------------------------------------------------------------------------------- 19
azalarak 75,2 milyon $’a düşmüştür. 1999 yılının Ocak-Nisan dönemi itibariyle ise lif levha satış
değeri 27,8 milyon $ olarak kaydedilmiştir.
L İF L E V H A S A T IŞ I
100
Milyon $
80
60
40
20
0
1994
1995
1996
1997
1998
1999
LİF LEVHA İHRACATI
1996-2000 yılları arasında lif levha ihracatı miktar bazında artış ve azalışlar göstermiştir.
1996 yılında 16 milyon m³ olan ihracat 1997 yılında 12 milyon m³’e düşmüştür. 1998’de 11 milyon
m³ 'e inen ihracat 1999 yılında 31 milyon m³'e kadar yükselmiştir. 2000 yılı Ocak-Ekim döneminde
ise 209 bin m³ 'lük ihracat gerçekleştirilmiştir.
LİF LEVHA İHRACATI
Miktar(m³)
Değer($)
1996
16.785.700
1.984.322
1997
12.511.325
2.638.527
1998
11.891.500
2.428.443
1999
31.684.925
2.662.580
2000*
208.927
2.505.875
1999 LİF LEVHA İHRACATI
Miktar (m³)
Değer ($)
İran
18.449.225
1.622.892
K.K.T.C.
7.061.850
445.529
Makedonya
2.259.975
170.521
Azerbaycan
736.550
80.176
Diğer
3.177.325
343.462
31.684.925
2.662.580
TOPLAM
Kaynak: DTM verileri, *2000 verileri Ocak-Ekim itibariyle alınmıştır.
1999 yılında Türkiye’nin yonga levha ihracatı yaptığı ilk dört ülke yukarıda verilmiştir.
Değer olarak bakıldığında en çok ihracat İran’a gerçekleştirilmiştir.
L İF L E V H A İH R A C A T D E Ğ E R İ
3.000
Bin $
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
1996
1997
1998
1999
2000*
Kaynak: DTM verileri,*1999 verileri Ocak-Kasım itibariyle alınmıştır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ --------------------------------------------------------------------------------------------- 20
LEVHA SANAYİİ SEKTÖR RAPORU ------- --------------------------------------------------------------------
LİF LEVHA İTHALATI
1996-2000 yılları arasında lif levha ithalatına genel olarak bakıldığında 1999 yılına kadar
hem miktar hem de değer olarak gözle görülür bir artış dikkati çekmektedir. 1996 yılında 91 milyon
m³ olan ithalat miktarı, 1999 yılı hariç sürekli olarak artış göstermiş ve 1999 yılında 136 milyon m³
olarak gerçekleşmiştir. 2000 yılının Ocak-Ekim döneminde ise 31 milyon m³ olarak kaydedilmiştir.
Değer olarak bakıldığında ise; 1996 yılında 19 milyon $’ken 1998 yılında35 milyon $'a yükselmiş
ancak 1999 yılında tekrar düşüşe geçerek 20 milyon $’a inmiş ve 2000 yılı Ocak-Ekim döneminde
40 milyon $'lık ithalat gerçekleştirilmiştir.
1999 LİF LEVHA İTHALATI
LİF LEVHA İTHALATI
1996
1997
1998
1999
2000*
Miktar(m³)
91.711.875
111.568.475
147.916.650
136.943.750
31.875.005
Değer($)
18.740.689
24.131.716
35.445.886
20.623.546
40.748.329
Miktar (m³)
55.024.650
18.033.125
9.864.000
10.844.625
6.755.200
4.361.000
17.063.375
3.459.275
11.538.500
136.943.750
Rusya Fed.
Almanya
ABD
İtalya
Tayland
Avusturya
İspanya
Kanada
Diğer
TOPLAM
Değer ($)
4.841.006
4.545.537
2.838.593
2.195.086
1.164.090
1.079.900
940.074
715.813
2.303.747
20.623.546
Kaynak: DTM verileri, *2000 verileri Ocak-Ekim itibariyle alınmıştır.
1998 yılında Türkiye’nin lif levha ithalatında söz sahibi olan ilk üç ülke sırasıyla Rusya
Federasyonu, Almanya ve ABD’dir.
L if L e v h a İth a la t D e ğ e ri
5 0 .0 0 0
BİN $
4 0 .0 0 0
3 0 .0 0 0
2 0 .0 0 0
1 0 .0 0 0
0
1996
1997
1998
1999
2000*
Kaynak: DTM verileri,*2000 verileri Ocak-Ekim itibariyle alınmıştır.
2. YONGA LEVHA SANAYİİ
Yonga levhalar, odun veya odunlaşmış diğer lignoselulozig bitkisel ham maddelerin,
kurutulmuş yongaların sentetik reçine tutkalları ile sıcaklık ve basınç altında yapıştırılması ve
biçimlendirilmesi sonunda elde edilen levhalar olarak tarif edilmektedir.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
21
Yonga levha endüstrisinde yuvarlak veya yarılmış haldeki küçük boyutlarda gövde ve dal
kısımları kullanıldığı gibi çeşitli ağaç işleyen endüstri artıklarından da bu amaçla yararlanılmaktadır.
Son zamanlarda gerek dünya üzerinde gerekse ülkemizde özellikle mobilya endüstrisinde çok
kullanılan bir materyal haline gelmiştir. Buna sebep olarak levha içerisinde liflerin çok değişik
yönlere doğru yerleşmesi suretiyle birbirinin çalışmasını önlemesi ve çalışmanın en düşük düzeye
indirilmiş olması gösterilebilir.
Odun veya odunlaşmış diğer bitki yongalarının sentetik reçine tutkalları ile karıştırılıp belirli
sıcaklık ve basınç altında preslenmesi ile elde edilen levhalar şeklinde tanımlanan yonga levhalar
yatık yongalı ve dik yongalı olmak üzere teknolojik yönden iki ana gruba ayrılmaktadır. Yatık
yongalı levhalarda, yongalar genellikle levha yüzeyine parelel; dik yongalı levhalarda ise, levha
yüzeyinde dik olarak yer almışlardır. Bu iki ana grubun üretim teknolojileri birbirine bazı üniteler
hariç benzerlik gösterseler de, kullanım yerleri fiziksel ve mekaniksel özellikleri birbirinden farklıdır.
ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ve DÜNYADAKİ TEKNOLOJİK GELİŞMELER
Ahşap malzemeye ucuz bir ikame ürün olarak geliştirilen yonga levhanın Türkiye’de
üretimine 1953 yılında başlanmıştır. Ürün 4-30 mm arasındaki kalınlıklarda üretilmektedir. Sektörde
18 mm kalınlığındaki levha standart ürün olarak kabul edilmektedir.
Ülkemizde yonga levha üretiminde tek ya da çok katlı yatay presler kullanılmaktadır. Tek
katlı yatay preslerin çok katlı preslere olan başlıca üstünlüğü ürün boyunun ayarlanabilmesidir.
Mevcut teknolojiye göre maliyet tasarrufu ve üretim artışı sağlayan kontinü üretim prosesi henüz
Türkiye'de kullanılmamaktadır. Türkiye'deki tesislerin ortalama kapasiteleri genelde düşüktür.
Örneğin TSKB tarafından izlenen firmaların ortalama kapasitesi 60 bin m³/yıl seviyesinde olup, bu
kontinü proses ile ulaşılan 200 bin m³/yıl düzeyindeki kapasitenin bir hayli altındadır.
Yonga levha üretimi dört hatta oluşmaktadır. Odunların yongalanıp elemeden geçtiği birinci
üretim hattını, yongaların kurutulduğu ikinci hat izlemekte, üçüncü hatta nemi alınan yongalar
tutkallanıp kalıplanmakta ve son hatta ise kalıplar preslenmektedir.
Normal olarak kurulu kapasiteyi presleme hattının belirlendiği sektörde yer alan sanayiciler
kurulu kapasitelerini yongalama ya da presleme kapasitelerinden daha büyük olana dayanarak
açıklamaktadır. Bu nedenle sanayicilerin ifadelerine dayanılarak hazırlanan raporlar kurulu
kapasiteyi daha büyük göstermektedir.
YONGA LEVHA ÜRETİMİ
Yonga levha üretimi 1987 yılından 1995 yılına kadar %60 oranında artmıştır. 1996 yılında
tekrar düşüş yaşayan üretim miktarı, 1998 yılında 1,5 milyon m³ olarak gerçekleşmiştir. 1999 yılının
Ocak-Nisan dönemi itibariyle ise 793 bin m³’lük üretim kaydedilmiştir.
1998 yılı itibariyle 1.9 milyon m³’lük üretim için 375 milyon kw/yıl elektrik enerjisi, 250 bin
ton/yıl (%65’lik) tutkal kullanılmıştır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
22
1999 yılı içinde gerek yonga levha gerek MDF için toplam 7.5 milyon ster 1 odun
tüketilmiştir. Bu miktarın 5 milyon steri yonga levha, 2.5 milyon steri de MDF üretiminde
kullanılmaktadır.
Yonga levha endüstrisi ülkemizde hammadde olarak iğne yapraklı odun yerine yapraklı
oduna yönelindiği için üretim kalitesi yetersiz kalmaktadır.
Ülkemizde mobilya endüstrisinde kullanımı hızla artan Orta Sert Lif Levha (MDF) ile yonga
levha (OSB) endüstrileri desteklenmelidir.
Türkiye'de yonga sanayinin ihtiyacı olan odun hammaddesi ülke ormanlarından yeterince
temin edilememektedir. Son yıllardaki odun hammaddesindeki fiyat artışları, yonga levha
maliyetlerini önemli ölçüde etkilemektedir. Ancak bu sektör için ülkemiz kaynaklarından iyi kalitede
ve yeterli miktarda odun hammaddesi temini imkanları vardır.
YONGA LEVHA ÜRETİMİ
1994
1995
1996
1997
1998
1999*
Miktar (m³)
897.985
1.243.359
1.193.343
1.728.573
1.525.310
793.239
Değer(Milyon $)
123.4
237.6
219.7
234.4
273.0
129.3
Kaynak :DİE, *1999 verileri Ocak-Nisan itibariyle alınmıştır.
Yurdumuzdaki mevcut yonga levha tesislerinin büyük bir çoğunluğu yatık yongalı levha
tesisleridir. Daha kaliteli ürün elde edebilmek için mevcut tesislerde teknolojik yenilik
gerekmektedir. Özellikle Avrupa'da bu teknolojilerin geliştirilmesi yönünde gerekli araştırmalar
yapılmakta, değişik serme sistemleri geliştirilmektedir.
Y O N G A L E V H A Ü R E T İM İ
300
MİLYON $
250
200
150
100
50
0
1994
1995
1996
1997
1998
1999
1
Odun için kullanılan 1 metre küpe eşit hacim ölçüsü birimi
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
23
Ülkemizde de kullanımı özellikle mobilya endüstrisinde hızla artan Orta Sert Lif Levha
(MDF) ile düşük kaliteli yonga odununda kontrplak kalitesine yakın Yönlendirilmiş Yonga Levha
(OSB) üretimi desteklenmelidir.
Kullanımı gelecekte gerileme eğilimi göstermesi muhtemel olan yatık preslenmiş yonga
levha üretimi yeniden gözden geçirilmelidir.
KURULU KAPASİTE ve KAPASİTE KULLANIM ORANI
Tablo :Yonga Levha Sanayinin Yıllar İtibariyle Kapasite, Üretim ve Kapasite Kullanım Oranları
Kurul. kapasite (mil m³/yıl)
Kap. kul. oranı (%)
1994
1.8
60
1995
2.0
75
1996
2.2
70
1997
2.2
70
1998
2.1
70
1999
70
Kaynak. Yonga Levha Sanayicileri Derneği,
1994-1999 döneminde sektörün kapasite kullanım oranı %70 düzeyinde seyretmiş
herhangi bir artış veya azalış gerçekleşmemiştir. Yonga Levha Sanayicileri Derneği’nden alınan
bilgilere göre; sektörde 4500 işçi istihdam edilmektedir.
Yonga levha sektörü kurulu kapasite bakımından 1984 yılından 1996 yılına kadar %82
oranında artış göstermiştir.1996 yılında yonga levha kurulu kapasitesi 2.2 milyon m³ olarak
kaydedilmiş, bu oran 1997 yılında aynı kalmış fakat 1998 yılında SFC şirketinin 100 bin m³’lük iki
hattını MDF’ye çevirmesi ile mevcut kapasite 2.1 milyon m³’e düşmüştür.
Mevcut kurulu kapasitenin teknolojik olarak herhangi bir darboğazın olmadığı, sektörde
gerekli hammadde ve enerjinin ucuz ve yeterli olarak temini halinde kalite ve fiyatın dünya
ülkelerindekilerle rahatlıkla rekabet edebileceği tahmin edilmektedir. Sektörde yapılan sabit
yatırımlar, ülkemizde kağıt sanayi ile birlikte, odundan üretilen ürünler içerisinde birinci sırada yer
almaktadır. Yonga Levha Sanayicileri Derneği’nden alınan bilgilere göre; mevcut kurulu kapasitenin
2002 yılına kadar yeterli olduğu ortaya çıkmaktadır.
YONGA LEVHA SATIŞI
Türkiye’de yonga levha çıplak, ahşap kaplamalı ya da melamin emdirilmiş kağıt kaplamalı
olarak satışa sunulmaktadır. Son yıllarda levha üreticilerinin melamin emdirilmiş kağıt kaplama
tesisleri ile entegre yatırımlar gerçekleştirerek ürünlerinin katma değerini artırma yoluna gittikleri
gözlenmektedir.
1994-99 yılları arasında yonga levha satışı hem miktar hem de değer olarak iniş ve çıkışlar
göstermiş, istikrarlı bir trend ortaya koyamamıştır. Miktar bazında bakıldığında; 1994 yılında 829
bin m³ olan yonga levha satışı 1995 yılında 1,1 milyon m³’ çıkmasına rağmen 1996 yılında %19
oranında düşerek 891 bin m³ seviyesine düşmüştür. 1997 yılında tekrar yükselen satış miktarı
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
24
1998’de 1997 yılına göre %6 oranında düşüşle 1,2 milyon m³ olarak gerçekleşmiştir. 1999 yılının
Ocak-Nisan döneminde ise 622 bin m³ miktarında yonga levha satılmıştır.
YONGA LEVHA SATIŞI
Miktar (m³)
Değer (Milyon $)
829.516
112.8
1.149.786
212.4
891.556
166.8
1.258.984
181.4
1.185.845
208.9
622466
104.3
1994
1995
1996
1997
1998
1999*
Türkiye'de üretilen yonga levhaların %97 gibi bir çoğunluğu yurt içinde tüketilmekte,
tüketimde de mobilya ön sıralarda yer almaktadır. Bu yönüyle sektör mobilya sanayiine ara malı
üreten bir konumdadır.
Y O N G A L E V H A S A T IŞ I
250
MİLYON $
200
150
100
50
0
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Mevcut kurulu kapasite 2002 yılına kadar yurtiçi talebi karşılayacak durumdadır. Talebin
2000 yılında 2.4 milyon m³(yonga levha, lif levha ve MDF için), 2005 yılında ise 3.8 milyon m³
olacağı tahmin edilmektedir.
1999 yılında yonga levha sektöründe, iç pazarda maliyetlerin ilan edilen enflasyon oranının
üzerinde olması ve satış fiyatlarının düşüklüğü nedeniyle zararına satışlar ortaya çıkmıştır. Ancak
beklentiler son ekonomik önlemler ve siyasi istikrar nedeniyle yılın son çeyreğinde talep yönünden
bir canlanma gözleneceği yönündedir. Bu trendin 2000 yılında da süreceği ümit edilmektedir.
YONGA LEVHA İHRACATI
1999 YONGA LEVHA İHRACATI
Miktar (m³)
Değer ($)
YONGA LEVHA İHRACATI
Yunanistan
3.663
782.278
Miktar(m³)
Değer($)
Makedonya
3.660
768.296
1996
23.702
4.449.559
Bulgaristan
2.952
619.118
1997
24.972
4.667.183
K.K.T.C
2.929
589.260
1998
75.675
4.268.002
Lübnan
2.412
504.439
1999
21.281
4.650.304
Azerbaycan
1.432
323.383
2000*
15.745
3.191.797
Cezayir
1.311
300.527
Kaynak: DTM verileri,*2000 verileri Ocak-Ekim
İran
481
153.028
itibariyle alınmıştır.
Diğer
5.989
609.975
TOPLAM
21.281
4.650.304
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ---------------------------------------------------------------------------------------------- 25
1996-2000 yılları arasında yonga levha ihracatı genel olarak artış ve azalışlar göstermiştir.
Miktar bazında; 1996 yılında 23 bin m³ olan ihracat 1997 yılında 24 bin m³’e çıkmış, 1997 yılında
ise 75 bin m³'e kadar yükselmiştir. 1999 yılında ise ani bir düşüş göstererek 21 bin m³ olmuştur.
2000 yılı Ocak-Ekim döneminde yonga levha ihracatı 15 bin m³ olarak gerçekleştirilmiştir. Değer
olarak bakıldığında ise; ihracat bahsekonu yıllar itibariyle büyük bir değişim göstermemiş ve 1996
yılındaki 4,4 milyon $’lık değerinden 1999 yılında 4.6 milyon $’a kadar yükselmiştir. 2000 yılı OcakEkim döneminde ise 3,1 milyon $ değerinde yonga levha ihracatı gerçekleştirilmiştir.
Yonga Levha İhracatı
5.000
Bin $
4.000
3.000
2.000
1.000
0
1996
1997
1998
1999
2000*
Sektörde ihracat potansiyelinin düşüklüğü ve iç pazarda talep sıkışıklığı yaşandığı
dönemlerde ihracata yönelinememesi büyük sorundur. Bunun tek nedeni maliyetlerin yaklaşık
%50’sine denk gelen odunun dünya pazarlarının çok üstünde fiyatla sektöre satılmasıdır.
YONGA LEVHA İTHALATI
YONGA LEVHA İTHALATI
1996
1997
1998
1999
2000*
Miktar(m³)
11.335
5.371
8.353
2.249
54.526
Değer($)
2.965.418
1.979.998
2.621.033
896.142
7.185.229
1999 YONGA LEVHA İTHALATI
Miktar (m³)
Değer ($)
İtalya
552
291.525
Kanada
291
170.353
Polonya
410
102.856
Fransa
313
72.599
Almanya
195
69.221
Belç-Lüks.
184
56.064
Rusya Fed.
72
36.300
Diğer
232
97.224
TOPLAM
2.249
896.142
Kaynak: DTM verileri *2000 verileri Ocak-Ekim itibariyle alınmıştır.
1996 yılında 11 bin m³ olan ithalat miktarı, 1997 yılında %53 düşüş göstererek 5 bin m³’e
kadar inmiştir. 1998 yılında 8 bin m³ ve 1999 yılında ise 2 bin m³ olarak gerçekleşmiştir. 2000
yılının Ocak-Ekim döneminde kaydedilen 54 bin m³'lük ithalat yonga levha ithalatında gözle görülür
bir artışı işaret etmektedir. 1999 yılında en çok ithalat yapılan ülkeler başta 291 bin $’la İtalya ve
onu takiben sırasıyla Kanada, Polonya, Fransa ve Almanya’dır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
26
BİN $
Y O N G A L E V H A İT H A L A T D E Ğ E R İ
8 .0 0 0
7 .0 0 0
6 .0 0 0
5 .0 0 0
4 .0 0 0
3 .0 0 0
2 .0 0 0
1 .0 0 0
0
1996
1997
1998
1999
2000
Kaynak: DTM verileri *2000 verileri Ocak-Ekim itibariyle alınmıştır.
3. KONTRPLAK-KONTRTABLA SANAYİİ
Kontrplak; ağaç malzemelerden kesme ve soyma yöntemleri ile elde edilen kaplama
levhalarının, lif yönleri birbirine dik olacak şekilde sentetik tutkallarla sıcaklık ve basınç altında
yapıştırılması sonucu elde edilen düzgün yüzeyli geniş levhalardır. Kontrplaklar kullanış yerleri ve
amaçları doğrultusunda iki gruba ayrılarak sınıflandırılmaktadır.
1. Kapalı yerlerde normal hava rutubetine karşı dayanıklı kontrplaklar olup, genellikle
üreformaldehit ve resorsin-formaldehit tutkalı kullanılarak üretilmektedir.
2. Açık hava şartlarına ve yüksek rutubete karşı dayanıklı kontrplaklar olup, fenolformaldehit tutkalı ile üretim yapılmaktadır.
Kontrplağın bir çeşidi olarak da tanımlanabilen kontrtabla, orta tabakası, birbirlerine
sentetik tutkallar ile yapıştırılmış ahşap çıta veya yonga levhalardan oluşan ve iki yüzü soyma
kaplamalarla kaplı olan bir levha türüdür. Ülkemizde çok gelişmemiş bir sektördür.
Kontrplaklar üretim teknolojileri yönünden de iki gruba ayrılmaktadır.
1-Yaş sistemle kontrplak üretimi
2- Kuru sistemle kontrplak üretimi
Yaş Sistemle Kontrplak Üretimi
Bu sistemde kaplamalar herhangi bir kurutma işlemine tabi tutulmazlar. Yapıştırıcı olarak
kan ve kazein gibi organik madde tutkalları kullanılır. Sıcak preslemede aynı pres katmana birden
fazla kontrplak taslağı konur, presleme süresi kuru sisteme göre daha uzundur. Yaş sistemle
üretilen kontrplaklar, kuru sistemle üretilenlerden daha az kaliteli olup, maliyeti daha düşüktür.
Kullanma alanı daha kısıtlıdır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
27
Kuru Sistemle Kontrplak Üretimi
Bu sistemle kontrplak üretiminde soyulan levhalar kurutulduktan sonra, tutkallanarak
kontrplak taslakları hazırlanmakta ve sıcak preslerde her kat bölmesine birer adet kontrplak taslağı
konularak preslenmektedir. 9-30 mm hatta daha fazla kalınlıklarda kontrplak üretilmektedir.
Yaş sistemle kontrplak üretiminde tomruk kalitesi kuru sisteme oranla daha düşük olup,
randımanların genel seyri yaş sistemle üretimde %50'nin üzerinde, kuru sistemle üretimde ise
%35-45 arasındadır. Ancak uygun miktar ve kalitede hammadde yurt içinden sağlanamadığı için
son yıllarda ithal yolu ile sağlanan tropik ağaç türlerinin kontrplak sanayinde kullanılması
sonucunda verimliliklerde önemli artışlar sağlanmıştır.
Yaş sistemle üretilen kontrplakların kullanım alanları kısıtlı olup, ambalaj sandığı ve fıçı
imalatlarında kullanılır. Kuru sistemle üretilen kontrplakların ise inşaat ve mobilya sektöründe geniş
bir kullanım alanları vardır.
Türkiye'de fazla kullanım yeri bulamayan kontrtabla, tomruk hammaddesinin yurtiçinde
yeterli kalitede ve uygun fiyatla temin edilemediği, kaliteli üretim yapılamadığı, yeni ikame
maddelerin ortaya çıktığı diğer levha ürünleri gözönüne alınırsa fazla bir gelişme gösterememiştir.
Kontrplak sanayinde hammadde temininde yurtiçi kaynaklar bakımından sorunlarla karşı
karşıya kalınmıştır. Hammadde ithalatı, sanayinin ihtiyacı olan kaliteli malzemeyi temin etmek
amacıyla bu dönemde artış göstermiştir.
Daha öncede bahsedildiği gibi, fazla kullanış yeri bulunamaması, arz ve talebin az olması,
yeni ikame maddelerinin ortaya çıkması ve teşvik alan herhangi bir kuruluşun bulunmaması,
kontrtabla sektörünün atıl kapasiteyle çalışacağını göstermektedir. Oluşacak üretim-talep açığının
yurtdışından ithalat yolu ile karşılanma durumuna gidileceği tahmin edilmektedir.
KONTRPLAK-KONTRTABLA ÜRETİMİ
Kontrplaklar, yuvarlak odunun soyma makinalarında dıştan merkeze doğru soyulması ile
elde edilen soyma levhalarının lifleri birbirine dik olmak üzere yapıştırılması ve sıcak preslerde
sıkıştırılması ile elde edilen bir ağaç malzemedir.
3-5-7 veya daha fazla tek sayıda, ince soyma kaplamadan yapılan kontrplaklarda birbirini
takip eden tabakaların liflerinin dik olarak konulması rutubet karşısında çalışmaya engel olmak
içindir. Böylece kontrplağın sert oduna nazaran bazı üstünlükleri ortaya çıkmaktadır. Bunları şu
şekilde sıralayabiliriz:
Çalışma en düşük seviyeye indirilmiştir,
Ağacın kapsadığı çeşitli kusurlar ortadan kaldırılmıştır,
Direnç özellikleri bakımından her yerde aynı dirence sahip malzeme sağlanmıştır,
Odundan maksimum fayda sağlanmıştır,
Geniş yüzeyli stabil malzeme elde edilmiştir,
Odunun renk hatalarının gizlenmesine imkan verilmiştir.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
28
Kontrplak endüstrisinde kullanılacak ağaç cinslerinde aranacak en önemli özellik soyma
makinelerinde nispeten kolaylıkla ince tabakalara soyulabilmesidir. Ülkemizde kontrplak
fabrikalarında %90 oranında kayın işlenmektedir. Bunun dışında çam, kavak, okaliptüs ve
kızılağaçtan kontrplak üretilmektedir. Avrupa ülkelerinde ise bunlar dışında çeşitli tropik ağaçlar,
huş, ıhlamur, ladin ve douglas da bu amaçla kullanılmaktadır.
Kontrplak yapımında şu safhalar uygulanmaktadır:
Tomrukların ısıtılarak yumuşatılması,
Tomrukların kabuklarının soyulması ve bölümlere ayrılması,
Soyma makinelerinde belli kalınlıklarda kaplama levhaların elde edilmesi,
Kaplama levhalarının kusurlardan temizlenmesi ve kurutulması,
Dar soyma kaplama levhalarının kenarlarının düzeltilerek yan yana eklenmesi,
Tutkal hazırlama ve tutkallama,
Kontrplaklık levhaların tek sayıda olacak şekilde bir araya getirilmesi,
Presleme ve kondisyonlama,
Boy kesme, yan alma,
Zımparalama ve istif.
Levha sanayi içerisinde en az gelişme gösteren imalat, kontrtabla endüstrisidir. Kontrtabla
üretiminde değişik metodlar kullanılmakta olup, bunlardan en uygunu, tam boydaki tahtalar
yüzeyleri düzeltildikten sonra birbirleri ile reçineli tutkallar vasıtası ile yapıştırılarak kontrtablaların
öz kısımları bu tutkallı blokların testerelerle biçilmesi sureti ile elde edilir. Diğer üretim şekli ise,
kereste fabrikalarının artık ve düşük standartlı tahtalarından elde edilen çıtaların yan yana tutkallar
vasıtası ile birleştirilmesi sureti ile kontrtablanın öz kısmının oluşturulmasıdır. Ülkemizde genellikle
bu ikinci yöntem kullanılmaktadır.
Yaş ve kuru sistemlerle kontrplak üretim yöntemleri olmasına rağmen daha çok kuru
sistemle kontrplak üretimi yapılmaktadır.
Kuru sistemle üretim yönteminde randımanı ve işgücü verimliliğini artırma çabaları
neticesinde, özellikle soyma makinalarında, soyulan sonsuz levhaların uzaklaştırılmasını ve
parçaların eklenmesini sağlayan makinalarda teknolojik gelişmeler olmuştur. Bu amaçla çift
kademeli soyma teknikleri, bandlı ve sargılı levha taşıma teknikleri birlikte ve ayrı ayrı
kullanılmaktadır. Yeni teknolojilere uyum ve kullanma bakımından ülkemizde, özel sektör, kamu
sektöründen oldukça öndedir. Kamu sektöründe teknoloji ilavesi veya yenilenmesi son 8-9 yıldır
yapılmamaktadır.
ÜRETİM MİKTAR VE DEĞERİ
Kontrtabla üretimi konusunda çeşitli teknolojiler bulunmakla beraber, ülkemizde
keresteden elde edilen çıtaların sentetik tutkallarla birleştirilmesinden oluşan orta tabakanın alt ve
üst yüzeylerinin soyma kaplamalarla preslenmesi şekli uygulanmaktadır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
29
KONTRPLAK ÜRETİMİ
Miktar (m³)
Değer (Milyon $)
31.813
17.2
49.407
36.2
60.627
37.1
64.419
32.9
48.727
27.7
14.613
7.1
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Kaynak:DİE verileri, *1999 verileri Ocak-Nisan itibariyle alınmıştır.
1994-99 yıları arasında kontrplak üretimi miktar bazında, 1998 yılına kadar sürekli artış
göstermiş 1998 yılında bir önceki yıla göre %24 oranında bir düşüş yaşamıştır. Değer bazında
incelendiğinde ise; 1994-1996 yılları arasında yükselme eğilimi gösteren üretim değerinin 1997 ve
1998 yıllarında düştüğü göze çarpmaktadır.
KONTRPLAK ÜRETİMİ
MİLYON $
40
30
20
10
0
1994
1995
1996
1997
1998
1999
KONTRPLAK-KONTRTABLA SATIŞI
1994-99 yılları arasında miktar bazında 1998 yılına kadar artış gösteren kontrplak satışı,
değer bazında artış trendini 1997 yılına kadar korumuş ve 1997ve 1998 yıllarında bir önceki yıllara
göre sırasıyla %26.5 ve %4 oranlarında düşmüştür. Miktar olarak bakıldığında; 1994 yılında 28,5
bin m³ olan kontrplak satışı, 1997 yılında 66,8 bin m³ ile bu artış eğilimini koruyan satış miktarı
1998 yılında %15 oranında azalarak 56,7 bin m³ olarak gerçekleşmiştir. 1999 yılının Ocak-Nisan
dönemi itibariyle ise 17,7 bin m³’lük satış miktarı kaydedilmiştir.
1994
1995
1996
1997
1998
1999
KONTRPLAK SATIŞI
Miktar (m³)
Değer (Milyon $)
28.581
15.5
49.152
35.8
65.949
45.4
66.847
33.4
56.688
32.1
17.682
8.6
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
30
K O N T R P L A K S A T IŞ I
50
MİLYON $
40
30
20
10
0
1994
1995
19 96
1997
1998
1999
KONTRPLAK İHRACATI
1999 KONTRPLAK İHRACATI
Miktar (m³)
KONTRPLAK İHRACATI
Miktar(m³)
Değer($)
1996
24.807
1.641.429
1997
8.053
2.620.258
1998
39.014
2.432.908
1999
5.294
3.241.633
2000*
5.212
2.158.706
Değer ($)
Mısır
787
Türkmenistan
509
781.674
409.148
İtalya
712
311.507
Gürcistan
719
230.609
Yunanistan
403
206.882
İsrail
126
160.100
Azerbaycan
359
142.621
Rusya Fed.
233
131.230
Diğer
1.446
867.862
TOPLAM
5.294
3.241.633
Kaynak: DTM verileri ,*2000 verileri Ocak-Ekim itibariyle alınmıştır.
1996-2000 yılları arasında kontrplak ihracatı iniş ve çıkışlar göstermiştir. Miktar olarak
bakıldığında; ihracat 1996 yılında 24 bin m³ iken, 1997 yılında %677 oranında düşerek 8 bin m³
olarak gerçekleşmiştir. 1998 yılında tekrar artış gösteren kontrplak ihracatı 39 bin m³ olarak
gerçekleşmiş fakat 1999 yılında 5 bin m³'e inmiştir. 2000 yılı Ocak-Ekim döneminde ise 5 bin m³’lük
değerini muhafaza etmiştir.
K O N T R PL A K İH R A C A T D E Ğ E R İ
3.500
3.000
BİN $
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
1996
1997
1998
1999
2000*
Kaynak: DTM verileri,*2000 verileri Ocak-Ekim itibariyle alınmıştır
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
31
1999 yılında en fazla kontrplak ihracatı gerçekleştirilen ilk üç ülke Mısır, Türkmenistan ve
İtalya olmuştur.
KONTRPLAK İTHALATI
1999 KONTRPLAK İTHALATI
Miktar (m3)
Finlandiya
KONTRPLAK İTHALATI
Miktar(m³)
Değer($)
1996
42.401
10.542.913
1997
27.608
7.732.340
1998
197.279
10.032.782
1999
29.069
8.523.489
2000*
28.298
15.027.543
2.959
Değer ($)
2.247.332
Bulgaristan
2.201
1.143.157
Almanya
1.332
1.049.156
Malezya
17.271
772.678
İtalya
555
698.777
1.197
603.956
774
356.006
2.195
1.366.463
29.069
8.523.489
Singapur
Endonezya
Diğer
TOPLAM
Kaynak:DTM verileri, *2000 verileri Ocak-Ekim itibariyle alınmıştır.
1996-2000 yılları arasında kontrplak ithalatı hem miktar hem de değer olarak istikrarsız bir
trend göstermiştir. Miktar olarak incelendiğinde; 1996 yılında 42 bin m³ olan kontrplak ithalatı, 1997
yılında %35 oranında düşmüş, 1998 yılında ise 197 bin m³’e kadar yükselmiştir. 1999 yılında tekrar
düşüşe geçen ithalat miktarı, 2000 yılı Ocak-Ekim döneminde 28 bin m³ olarak gerçekleştirilmiştir.
K O N T R P L A K İT H A L A T D E Ğ E R İ
1 6 .0 0 0
1 4 .0 0 0
1 2 .0 0 0
Bin $
1 0 .0 0 0
8 .0 0 0
6 .0 0 0
4 .0 0 0
2 .0 0 0
0
1996
1997
1998
1999
2000*
Kontrplak ithalatına değer bazında bakıldığında; 1996 yılında 10 milyon $ olan ithalatın
düşüş eğilimi göstererek 1997 yılında 7 milyon $’a düştüğü göze çarpmaktadır. 1998 yılında
yükselerek 10 milyon $'a çıkan ithalat, 1999 yılında tekrar düşmüş ve 8 milyon $ olarak
gerçekleşmiştir. 2000 yılının Ocak-Ekim döneminde ise 15 milyon $'lık kontrplak ithalatı
kaydedilmiştir.
1998 yılında Türkiye’nin en çok kontrplak ithalatı yaptığı ilk üç ülke Finlandiya, Bulgaristan
ve Almanya’dır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
32
C . S E K T Ö R L E
İ L G İ L İ
S O R U N L A R
Son yıllarda ormanlardan elde edilen hammadde miktarı orman ürünleri sanayinin
ihtiyaçlarını karşılayamadığı için eksik kısmın ithal edilerek karşılanması yoluna gidilmektedir.
Hammadde kaynaklarına yönelik optimizasyona gidilmediğinden tedarik masrafları artmaktadır.
Büyük kapasiteli işletmelerde entegrasyon sağlanamadığı için kayıplar artmaktadır. Ayrıca,
ormanlarda budama ve sıklık bakımları sırasında kesilen dallar ve küçük parçalar taşıma zorlukları
nedeniyle lif ve yonga odunu olarak değerlendirilememektedir. Fabrikalara ulaştırılan hammadde
ise ilkbahar ve yaz kesimleri nedeniyle orman depolarında uzun süre bekletildikleri için kalite ve
kantite kayıplarına uğramaktadır. Diğer taraftan yonga levha endüstrisinde kullanılabileceği
kanıtlanan çay fabrikası atıkları gibi bitkisel materyalin kullanımı ise Çaykur Genel Müdürlüğü
tarafından uygun bulunmadığı için mümkün olamamaktadır.
Ülkemizdeki levha tesisleri yurt dışından getirtilen teknolojiler ile kurulmuştur. Bu tesislerde
kapasite ve kalite yönünden üretimi artırmak için fazla gayret gösterilmektedir.
Özellikle yonga levha üretiminde yüksek maliyet ve kalite düşüklüğü nedeniyle ihraç
imkanı yok denecek kadar azdır. Ayrıca çeşitli ülkelerden daha ucuza ithal edilen levhalar ile
karşılaştırıldığında iç piyasada rekabet şansı azalmaktadır. Bu nedenle tüm yonga levha
fabrikalarının en kısa zamanda teknolojik olarak yenilenmesi ve hammadde sorunlarını çözmesi
gerekmektedir.
Odun işleyen endüstrilerde, üretim sırasında meydana gelen çevre ve sağlık zararlarını
azaltma çalışmaları ülkemizde hemen hemen hiç dikkate alınmamakta, verim ve kapasite ile satış
artırma çalışmalarının hızlandırılması üzerine araştırmalar yoğunlaştırılmaktadır. Avrupa Topluluğu
için adaylığı kabul edilen ülkemizin diğer sanayii dallarının karşılaşacağı problemler, odun işleyen
endüstriler için de geçerli olacaktır. Özellikle mobilya ihracatının sağlanabilmesi için mobilyayı
oluşturan yonga levha, kontrplak malzemeleri ile üst yüzey işlemlerinde kullanılan vernik, cila ve
tekstil ürünlerinin çevre ve insan sağlığı bakımından uzun zamandan beri Avrupa’da kabul edilmiş
bulunan standartlara uygun özellikleri taşıması gerekmektedir. Diğer taraftan odun işleyen endüstri
dallarının ihtiyaçlarına göre uygun formda tomrukların ülkemizde azalması ve fiyatlarının artması
sonucu, üreticiler fiyatı nispeten ucuz olan çeşitli tür ağaç tomruklarını ithal etmiştir. Fakat özellikle
egzotik tomrukların bu endüstri dallarında kullanılmasının çalışanların sağlığı üzerine olabilecek
olumsuz etkileri ile ilgili hususlara gerekli özen gösterilmemektedir.
2000’li yıllarda dünya orman ürünleri pazarlarında yeni teknolojilerin kullanılması ve
mamüllere daha geniş kullanım alanı yaratılması, pazarlarda yeni yapısal durumların ve rekabetin
ortaya çıkması ve orman ürünleri sanayilerinde çevre ile ilgili boyuta ağırlık verilmesi
beklenmektedir. Bu kapsamda levha sanayii gelişiminde tüm bunlar dikkate alınmalıdır.
Dünya ticaretini artırmaya yönelik çabalarla uluslararası ticaretteki engellerin azaltılması ve
çok uluslu firmaların gelişmesi sonucunda, yeni teknolojilerin pazarlanmasının yanında global bir
yaklaşımla dünya pazarları için üretilen ürünlerin pazarlanması benimsenmektedir. Ülkemizde de
Ar-Ge faaliyetlerine yeterli kaynak ayırılmadığı için imalat sanayii teknoloji üreten bir yapıya
kavuşturulamamıştır. Dünyanın birçok ülkesinde kontrplak konusunda hammadde sorunu kontrplak
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
33
ikamesi ürünlerin üretimi ile çözülürken, ülkemizde kontrplak ikamesi ürünleri üretecek yeni
teknolojilere henüz yeterli düzeyde önem verilmemektedir.
Global krizin etkisi, her alanda olduğu gibi levha sanayinde de kendini göstermiş ve
özellikle yonga levha ve MDF sanayilerimiz bu krizden olumsuz yönde etkilenmişlerdir. Yonga
levha talebinin mobilya ve inşaat sektöründeki gelişmelere bağlı olduğu ülkemizde, son ekonomik
gelişmeler ve siyasi istikrarın da etkisiyle son yıllarda talepte bir canlanma olarak ortaya çıkmıştır.
Bu trendin 2000’li yıllarda da sürmesi beklenmektedir.
D . Ç Ö Z Ü M
Ö N E R İ L E R İ
Bu endüstrilerin bilinen bazı sorunları yanında son yıllarda ithal egzotik türlerinin de
hammadde olarak kullanılması sonucu bunlardan kaynaklanan bir takım problemleri ortaya
çıkmıştır. Bunlarla birlikte gerekli bazı düzenlemeleri içeren ve üretici kuruluşlarımız tarafından
yapılan öneriler aşağıda maddeler halinde verilmiştir:
1) Kaliteli levha üretebilmek için mevcut tesislerde teknoloji yenilemeleri gerekmektedir.
Avrupa’da geliştirilen ve yonga levhanın kullanım alanını genişleten ve ülkemizde tek tesis
olarak üretim yapan Werzalit gibi üretim sistemleri dikkate alınmalıdır. Avrupa’da liflendirilmiş
materyalin alçı ile karıştırılmasıyla üretilen ve panel bölme asma tavan yapımı gibi amaçlarda
kullanılabilecek olan levha türünün Türkiye’de de üretimi düşülmelidir. Diğer taraftan ucuz bir
yapıştırıcı olan çimento ve bundan üretilen çimentolu yonga levhanın kullanım alanları
genişletilmelidir.
2) Levha üretimi için uygun fakat taşınma sorunu olan artıkların levha üretiminde
kullanılabilmesini sağlamak için orman içinde yongalama yapan birkaç yongalama
makinasının orman işletme müdürlükleri tarafından satın alınarak orman içinde yongalama
işlemine başlamaları ve üretilen yonganın kalite bozulmasına izin vermemek için anında
fabrikalara ulaştırılması sağlanmalıdır.
3) Levha endüstrisinde odun rutubeti yonga kalitesini doğrudan etkileyen bir faktördür. Odun
rutubeti arttıkça oluşacak toz oranı azalır. Bu nedenle ülkemizdeki fabrikalarda yongalama
öncesi odun rutubetini dengelemek için havuz veya yağmurlama sistemlerinin kurulmasının
teşvik edilmesi gerekmektedir.
4) Levha üretimi için en uygun ağaç türleri ibreli ve özgül ağırlığı düşük olan türlerdir. Bu
endüstrideki hammadde açığını kapatmak için hızlı gelişen özellikle ibreli türlerin
yetiştirilmesine önem verilmelidir. Örneğin 16-20 yaşlarındaki sahil çamı odunlarının yonga
levha üretimi için kullanılabileceği belirlenmiştir.
5) Ülkemiz ormanları “Orman Ürünleri Sanayii”nin hammadde ihtiyacını nitelik ve nicelik
açısından karşılayamamaktadır. 1.Ormancılık Şurası Kararlarına göre, lif yonga odunu arzı 2.5
milyon ster, buna karşılık talep 5.9 milyon ster aradaki fark ise –3.4 milyon ster olarak
belirlenmiştir. Bu nedenle daha geniş alanlarda orman yetiştirilmesi ve uygun alanların kısa
zamanda ağaçlandırılması gerekmektedir. Diğer taraftan OGM ve fabrikalar arasında yapılacak
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
34
kira protokolleri ile fabrikalara yakın orman alanlarının (özellikle bozuk alanlar) fabrika sahipleri
tarafından ağaçlandırılarak kendi hammaddesini yetiştirmesi, uygun nitelik-nicelik ve zamanda
hammadde teminini sağlayacağı gibi maliyetinin de düşürülmesi mümkün olacaktır. Ayrıca,
fabrikalar özel ağaçlandırma ile Ağaçlandırma Fonu’nun sağlayacağı imkanlardan da
yararlanabileceklerdir.
Dünyada selüloz ve kağıt sanayii ile lif ve yonga levha sanayii aynı standarttaki hammadde
odunu kullanmaktadır. Ülkemizde ise iki ayrı standart bulunmaktadır. Uygulamada sorun
yaratan bu durumun çözülmesi için bu iki standart birleştirilmeli ve uygulanması sağlanmalıdır.
6) Yakacak ihtiyacının doğal gaz gibi alternatif maddeler ile karşılanması ile azalacak yakacak
odun ihtiyacı levha endüstrisinin hammadde darboğazı sorununun çözülmesine yardımcı
olacaktır.
7) Üretilen levha kalitesini daha üretim hattında belirleyen bilgisayar destekli cihazlar ile üretimde
daha kolay kalite kontrolü yapılabilecektir. Eskiyen preslerin yenilenmesi ile zımpara kayıpları
azaltılacaktır. Piyasaya arz edilen yonga levhaların önemli bir kısmı laminat türü kaplama
ürünleri ile kaplanarak kullanılmaktadır. Bu şekilde yonga levhaların fiziksel ve mekanik
özellikleri iyileştirilmelidir. Bu durum dikkate alınarak üretilen yonga levhaların kalınlıkları
böylece hammadde ihtiyacı ve üretim maliyeti azaltılabilir.
8) Yonga ve plastik karışımı kompozitlerin üretimi konusunda araştırmalar yapılarak yonga
levhanın kullanım alanlarına yeni boyutlar katılmalıdır. Böylece atık madde olarak çevre
kirliliğine neden olan plastik şişe gibi atıkların değerlendirilmesi ile çevre kirliliğinin önlenmesi
için bir adım daha atılmış olabilecektir.
9) ABD’de kontrplak üretiminin önemli bir kısmı (16-18 milyon m³) iğne yapraklı ağaç
tomruklarından yapılmaktadır. Uygun üretim tekniklerinin belirlenmesi ile ülkemizde yetişen
iğne yapraklı ağaçlardan kontrplak üretimi çalışmaları özendirilmelidir.
10) En önemli ağaç türlerimizden olan kayının genel amaçlı kontrplak üretiminde kullanılması
kaplama üretim teknolojisi bakımından uygunsa da ülke ekonomisi bakımından önemli kayıp
olmaktadır. Genel amaçlı kontrpkaların kullanım yerinde fazla özellik aranmamaktadır. Bu tür
kontrplak üretiminde hızlı yetişen yerli ağaç türlerinin kullanılması için uygun teknolojiler
geliştirilmelidir. Zira gittikçe azalan kaliteli kayın, işlenme kolaylığı ve teknolojik özellikler
bakımından mobilya endüstrisinde değerlendirilmesi daha uygun olacaktır.
Karadeniz bölgesinde bazı küçük kapasiteli kontrplak fabrikalarında, renk ve teknolojik
özellikler bakımından kayın kontrplakları aratmayacak, kızılağaç tomruklarından kontrplaklar
üretilmektedir. Aynı tür ağaçtan Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Endüstri Mühendisliği
laboratuarlarında üretilen kontrplaklarda da yeterli sonuçlar elde edilmiştir.
11) Birçok ülkede, odun hammaddesi ve bunlardan üretilen mamül maddelerin insan sağlığına
etkisi üzerine çalışmalar yapılamakta, hatta bazı ağaç türlerinin neden olduğu önemli
rahatsızlıklardan dolayı ithalatlarına sınırlamalar getirilmektedir. Bilindiği gibi ülkemize son
yıllarda bol miktarda tomruk ithal edilmiştir. Bunların bir kısmının kullanım yerleri dışında
bilinçsizce değerlendirilmeye çalışılması (örneğin soyma kaplama üretimine uygun tomrukların
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
35
inşaat ve mobilya sektöründe kullanılması gibi) önemli problemler yaratmıştır. Birçok egzotik
ağaç türünün işlenmesi sırasında oluşan odun tozları, hatta depolanma sırasında bir kısım
kimyasal maddelerin emisyonu sonucu, çalışanlarda ekzama, astım, cilt tahrişleri gibi
hastalıklar yanında baş dönmesi, göz kararması, hareketlerde yavaşlama, kısmi felç, mide
bulantısı, baş ağrısı, burun ve boğazdan kan gelme gibi zehirlenme sonucu oluşan
rahatsızlıklar da görülebilmektedir. Bu rahatsızlıkların bazılarının kesici aletlerle çalışan
işçilerde aniden oluşmasının ciddi iş kazalarına sebep olacağı unutulmamalıdır. Bu
nedenlerden dolayı bu ağaç türleri belirlenerek ithalatına ülkemizde de sınırlamalar
getirilmelidir.
12) Odun hammaddesinin yaratabileceği sağlık problemleri yanında, kontrplaklarda da tutkallama,
zımparalama, presleme ve depolama sırasında bir takım problemler çıkmaktadır. Bunların
başında yonga levhalarda olduğu gibi kullanılan yapıştırıcıdan kaynaklanan formaldehid
emisyonu problemi gelmektedir. Türkiye’de kontrplak üretiminde genelde yapıştırıcı olarak üre
formaldehid tutkalı kullanılmaktadır. Ayrıca ucuz olması, daha uzun süre depolanabilmesi ve
kontrplak üretimi (veya kaplama presleme) sırasında pres süresinin daha kısa tutulabilmesi gibi
nedenlerden dolayı, kontrplak üreticileri, kaplama presleme atölyeleri ve mobilya üreticileri bu
tür yapıştırıcının da formaldehidce fazla olanını tercih etmektedirler. Bu durumda formaldehid
emisyonunun presleme sırasında çok fazla olmasına neden olarak özellikle pres ve yakınında
çalışan işçilerde sağlık problemleri yaratmaktadır. Ayrıca, bu tür üre formaldehid tutkalı ile
üretilen odun levhalarında üretimden sonra kullanım yerlerinde de emisyon devam etmektedir.
Bunun için çeşitli ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de idari tedbirler alınmalıdır. Özellikle
hastane, okul, kreş ve bakım evlerinin dekorasyonu ve yapımında kullanılan odun levha
ürünlerinin formaldehid emisyonunun kesinlikle az olması sağlanmalıdır. Kullanım yerine uygun
ağaç türü ve tutkal seçilmelidir. Kontrplak ve diğer odun levhaları üreten fabrikalarda
zımparalama makineleri çevresindeki zımpara tozu emisyonu ölçülmeli ve gelişmiş ülkelerde
kabul edilmiş oranlara indirilme çalışmaları başlatılmalıdır.
13) Deprem bölgesinde inşaat levhası olarak çimentolu yonga levha kullanımı desteklenmelidir.
Ayrıca bu amaçla emprenyeli levha ürünleri de kullanılabilir.
14) 2000’li yıllarda Türk firmaları iç ve dış pazarda dünya firmaları ile rekabet etme zorunluluğu
içerisinde olacaktır. Firmaların rekabet gücünü artırmak için teknoloji-yoğun üretime geçirilmesi
ve verimlilik yükseltilmesi gerekmektedir.
15) Teknolojinin büyük bir hızla değiştiği günümüzde rekabet gücünün korunabilmesi için 20-30 yıl
öncesinin teknolojisi ile kurulan fabrikalarda üretim akışında modernizasyon çalışmaları
yanında kalite ve standart sorunlarının da çözülmesi gerekmektedir. Kurulmuş tesislerinin tam
kapasiteyle çalışması sağlanmalıdır.
16) Üniversite-sanayi işbirliği çerçevesinde, bilimsel ve teknolojik araştırmalara imkan yaratılmalı
ve Ar-Ge faaliyetleri karşılıklı olarak desteklenmelidir.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
36
E . S O N U Ç
Levha sektörü, yonga levha ve MDF de dahil olmak üzere, genel olarak ekonomik
krizlerden etkilenmektedir. Genelde üretilen levhaların yaklaşık %80’i mobilya sanayinde, %20’si
inşaat sektöründe kullanılmaktadır. Bilindiği üzere mobilya her ne kadar ihtiyaç maddesi ise de
diğer ihtiyaç maddeleri ile kıyaslandığı takdirde lüks tüketim maddesi olarak tanımlanabilmektedir.
Bu itibarla ülke genelindeki piyasa sıkışıklığı sektörü ciddi biçimde etkilemektedir. Aynı şekilde,
inşaat sektörü genel ekonomide sürükleyici sektör olmasının yanısıra mobilya ve levha sektörünü
doğrudan etkileyen sektör özelliğindedir.
Türkiye’deki mobilya imalatçıları belirli bölgelerde yoğunlaşmış olmakla birlikte ülke
genelinde de bir dağılım arz etmektedir. En küçük yerleşim birimindeki marangoz atölyesinden,
otomasyona dayalı mobilya üreticilerine kadar yonga levha ve MDF kullanılmaktadır.
Yonga levha sektöründe maliyetlerin yaklaşık %50’sini içeren odunun dünya pazarlarının
çok üstünde sektöre satılması sorun yaratmaktadır. Bu yüksek fiyatla üretilen levhalar ihraç
edilemediği gibi son yıllarda gerçekleşen ciddi boyuttaki ithalatla da rekabet edememektedir.
Türkiye’nin orman potansiyeli özellikle levha sektörü için hammadde yönünden yeterli
büyüklüktedir. Ancak kalite yönünden diğer ülkeler ile rekabet edemeyecek durumdadır. Genel
olarak bakıldığında, tomruktan başlayan orman ürünlerinde devletin tek üretici olması nedeni ile
rantabl olmayan işletmecilik ve yüksek maliyetler kendini göstermektedir.
Orman ürünlerinde çok büyük boyutlarda olan fonlar maliyeti etkileyen diğer bir unsurdur.
Bu yüksek maliyetler nedeniyle kaliteli ürünler ithal edilmektedir.
Levha sanayinde faaliyet gösteren mevcut tesislerin ileri düzeyde işlenmiş ürün imal
etmek üzere modernizasyonu ve dışa açılmaları için, üretimde ürün uzmanlaşmasına gidilmesi ve
çok fonksiyonlu üretime öncelik verilmesi gerekmektedir.
Ülke genelindeki istatistiki verilerin azlığı maalesef bu sektörde kendini göstermektedir. Bu
bağlamda, bilimsel ve teknolojik araştırmaya yönelik kaynaklar artırılmalı, Ar-Ge çalışmalarına
gereken önem verilmelidir.
Dünyadaki gelişmeler doğrultusunda küçük ve orta ölçekli işletmelerde teknoloji
yenilenerek, büyük sanayi ve üniversiteler arasındaki işbirliği geliştirilmelidir.
Hammadde, enerji ve diğer hususlardaki kalite ve maliyet sorunları çözüldüğünde,
sektörün rekabet şansı yükselecek ve özellikle MDF ile yonga levha ihracatı artacaktır. Bu nedenle
problemlerin çözümüne yönelik her türlü çalışma sektör için hayati önem taşımaktadır.
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
37
YONGA LEVHA SANAYİİ ÖNEMLİ KURULUŞLARI
Orman Genel Müdürlüğü
Anadolu Yongasan Tic.
Ayorsan
Beytaş (Novapan) A.Ş.
Devrektaş Orm.Ür.San.Tic.A.Ş.
Düzsan A.Ş.
Düzpan A.Ş.
Foça Sunta
Köykobir
Köseoğlu Orm.San.Ür.A.Ş.
Mastaş
MKE Ağaç.San.veTic.A.Ş.
Orma Orm.Mah.İntegre
San.Tic.A.Ş.
Samedoğlu Orm.Ür.Değ.
San.ve Tic.A.Ş.
Serdar Ağaç Kap.San.veTic.A.Ş.
S.F.C. Ağaç San.A.Ş.
Setaş A.Ş.
Sumaş A.Ş.
Tever Ağaç San.A.Ş.
Teverpan A.Ş.
Vezir Ağaç
Yıldız Sunta A.Ş.
Organize San. Böl.
4. Cad. İnegöl/BURSA
Denizciler Mah.
Zübeyde Hanım Cad.
Fab. Tesis Alanı
Ayancık/SİNOP
Abide-i Hürriyet Cad.
Mezarlık Sok.
Hacıonbaşılar İş Merk.
Şişli/İSTANBUL
Hisiroğlu Köyü
Devrek/ZONGULDAK
İskele Meydanı
Damga Sok.
İffet Gülhan İş Merk.
No:9/11 K:2
Kadıköy/İSTANBUL
Fevzi Çakmak Cad.
Bostanlar Yolu- 39
Maltepe/İSTANBUL
Zincirlikuyu Cad.
Selin Apt. No:15/9
Ulus/İSTANBUL
Fatih Cad.
No:2912 Pk.115
GİRESUN
Sivas Cad.
Lale Apt. K:1 D:3
KAYSERİ
Bolu Cad. No:
227
Mudurnu/BOLU
Etimesgut/ANKARA
İstiklal Mah.
Atatürk Bulv.
ISPARTA
Beydeğirmeni Civarı
No:10 Tarsus/İÇEL
Organize San.Böl.
İnegöl/BURSA
Rıhtım Cad.
Derya İşhanı K:2
Kadıköy/İSTANBUL
Pk.43
500
Simav/KÜTAHYA
Çayıcı Cad. No:41
Edremit/BALIKESİR
Reşit Efendi Sok.
No:39 Kadıköy/İST.
Nüzhet Efendi Sok.
No:40 Kadıköy/İST.
Adliye Karşısı
Vezirköprü/SAMSUN
Organize San.Böl.
GAZİANTEP
0-312-418 70 61
0-312-418 30 24
0-312-418 14 47
0-312-212 63 00
0-224-714 91 00
0-312-425 75 19
0-224-714 91 09
0-368-613 10 66
0-368-613 19 38
0-212-230 94 44
0-212-232 37 93
0-212-246 03 11
0-212-248 09 14
0-212-230 55 83
0-372-556 13 40
0-372-556 13 41
0-216-348 76 84
0-216-348 76 85
0-372-556 53 26
0-216-348 75 89
0-216-305 70 89
0-216-305 62 07
0-216-352 15 79
0-212-257 46 36
0-212-257 66 46
0-454-215 16 75
0-454-215 16 78
0-352-222 63 13
0-352-222 63 14
0-352-222 63 15
0-374-421 33 70
0-374-421 31 21
0-312-278 07 25
0-246-224 10 20
0-312-278 07 60
0-246-224 10 19
0-324-616 02 60
0-324-616 02 72
0-224-714 81 25
0-224-714 81 27
0-216-346 35 90
0-324-616 08 54
0-274-513 85 01
0-274-513 85 06
0-266-373 13 22
0-266-373 20 86
0-216-348 73 00
0-216-338 85 77
0-216-345 28 26
0-216-338 87 78
0-362-647 17 40
0-362-674 15 78
0-262-337 17 00
0-262-337 17 03
0-224-714 81 67
0-216-346 23 70
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
38
Yongapan Orm.Ür.San.
ve Tic.A.Ş.(Kast.Ent.Ağaç San.
ve Tic.A.Ş.)
Yonsan Ege Yonga Levha San.
ve Tic.A.Ş.
Yontaş A.Ş.
Kastamonu Entegre Ağaç San.
ve Tic.A.Ş.
Dekor Orm.Ür.San.Tic.Ltd.Şti.
(Sun Dekor Melamin Kaplamalı
Levha San.Tic.A.Ş.)
Eken Ağaç Mam.Tic.veSan.A.Ş.
Özlem Çelik Büro
Mobilyaları Tic.Lmt.Şti.
Sim Paz.San.Ağaç Ür.San.
İç ve Dış Tic.Ltd.Şti.
Starwood Orm.Ür.San.A.Ş.
Top Laminat Ahşap San.
ve Tic.Ltd.Şti.
Yaprak Ağaç San.ve Tic.
Yaprakağaç Orm.Tarım Ür.
İnş.San. ve Tic.A.Ş.
Yenidoğan Mah.
Atışalan Cad.Üsküp Sok.
No:23 Bayrampaşa/İST.
1437 Sok. No:22/1
Alsancak/İZMİR
Köyceğiz Sok. 26/3
Siteler/ANKARA
Yenidoğan Mah.
Org.San.Böl. 1.Cad.
ESKİŞEHİR
0-212-565 90 30
0-212-567 61 17
0-212-576 02 97
0-232-421 41 12
0-232-421 41 13
0-312-351 44 11
0-232-422 35 19
0-312-351 78 94
0-212-565 90 30
0-212-567 61 17
0-212-576 02 97
0-222-236 02 00
0-222-236 0207
Numune Bağ Cad.
0-212-576 77 19
No:82
Bayrampaşa/İST.
Fab.Çark Sanayi Cad.
0-264-278 15 21
No:87 SAKARYA
İstiklal Cad.
0-212-249 37 20
Beyoğlu İşm.
K:3 No:155
Beyoğlu/İST.
Organize San.Böl.
0-224-714 81 00
2.Cad. İnegöl/BURSA
Yenidoğan Mah.
0-212-535 37 80
Numunebağ Cad.
Özgür Sok. No:1/C
Bayrampaşa/İST.
Numunebağ Cad. No:58 0-212-565 48 09
Bayrampaşa/İST.
Orta Mah.
0-212-565 48 03
Demirkapı Cad.
0-212-670 06 36
No:73/1 Bayrampaşa/İST.
0-212-576 14 91
0-212-243 53 07
0-224-714 81 20
0-212-535 37 86
0-212-613 06 51
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
39
LİF LEVHA SANAYİİ ÖNEMLİ KURULUŞLARI
Çamsan Ağaç San.ve Tic.A.Ş.
Divapan Entegre Ağaç Panel
San.Tic.A.Ş.
Dumanlar Orm.Ür.San. ve Tic.
Ltd.Şti.
Ege Türkmen Mob.Paz.Ltd.Şti.
Kastamonu Entegre Ağaç San.
ve Tic.A.Ş.
Starwood Orm.Ür.San.A.Ş.
Top Laminat Ahşap San.
ve Tic.Ltd.Şti.
Tunalı Hilmi Cad.
67/22 Kavaklıdere
ANKARA
Tokuşlar Köyü
Yığılca Yolu Üzeri
Düzce/BOLU
Çuhadarağa Sok. No:21
Kadıköy/İST.
Küçükbalıklı Mah.
Köşk Cad.
Lale Sok. No:8
BURSA
Yenidoğan Mah.
Organize San.Böl.
2.Cad. İnegöl/BURSA
Yenidoğan Mah.
Numunebağ Cad.
Özgür Sok. No:1/C
Bayrampaşa/İST.
0-312-439 66 25
0-312-438 66 62
0-374-557 87 24
0-374-557 87 25
0-216-415 09 81
0-216-420 07 61
0-224-252 58 75
0-224-252 39 27
0-212-565 90 30
0-212-567 61 17
0-212-576 02 97
0-224-714 81 00
0-224-714 81 20
0-212-535 37 80
0-212-535 37 86
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
40
KONTRPLAK SANAYİİ ÖNEMLİ KURULUŞLARI
Bizon Ağaç San.Tic.A.Ş.
Dastaş Demircioğlu Ağaç
San.ve Tic.A.Ş.
Eken Ağaç Mam.Tic.veSan.A.Ş.
Hasep Kaplama San.ve Tic.A.Ş.
Sitaş Siteliler Ağaç İşleri
İmalat San. Ve Tic.A.Ş.
Taner Entr. Ağaç San.Tic.A.Ş.
Varışlar Ağaç Mam.San.ve
Tic.A.Ş.
Yiğit İnş.-Orman Ür.Tic.Ltd.Şti.
ZED Ahşap Ltd.Şti.
Gebeş Köyü Mevkii
ADAPAZARI
İnönü Cad.
Beykalfa Sok. No:40
ADAPAZARI
Numune Bağ Cad.
No:82
Bayrampaşa/İST.
E-80 Karayolu Üzeri
Kervan Mevkii
Düzce/BOLU
Taşdelen Cad.
Kalım Sok. No:15
Siteler/ANKARA
Organize San.Böl.
Pk.187
İnegöl/BURSA
Emniyet Sarayı Karşısı
No:53 ÇORUM
Nuh San.Sit.
A Blok No:8
Tersaneler Bölgesi
Tuzla-Pendik/İST.
Hüsrevgerede Cad.
Fırın Sok.
Kısmet Sok. No:4/2 D.1
Teşvikiye-Şişli/İST.
0-264-458 62 24
0-264-458 62 23
0-264-279 10 86
0-264-279 10 90
0-212-576 77 19
0-212-576 14 91
0-374-514 11 04
0-374-512 22 53
0-312-349 03 19
0-312-350 98 89
0-224-714 80 47
0-224-714 80 46
0-364-213 21 05
0-364-213 38 45
0-216-395 45 45
0-216-395 63 01
0-212-227 05 09
OAİB/AR-GE ŞUBESİ ----------------------------------------------------------------------------------------------
41

levha sanayii sektör raporu - orta anadolu ihracatçı birlikleri genel

Transkript

Benzer belgeler

Coğrafya/10-levha hareketleri

Rutubetli Bodrum Kat Duvarlar nda

Levha Hareketleri ve Etkileri

Düz Levha Teknik Bilgi Formu

Plate Tectonics - For Eng Soc

rektör adayı bilgi formu

Levha Tektoniği Kuramının Oluşumu ve Gelişimi

İnfografi için TIKLAYINIZ

Dünya Dışı Yaşam