1.Sayı - Dr. Sedat Yıldız. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı

Transkript

1. sayısı ile yayın hayatına başlayan dergimiz çalışma gruplarının ve yazarların
katkılarıyla gelişecektir.
Dergi; Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Ortopedi ve Travmatoloji, Spor Hekimliği,
Romatoloji, Nöroloji, Geriatri, Anesteziyoloji ve Reanimasyon, Algoloji,
Endokrinoloji, Plastik Cerrahi, Psikiyatri, Acil Tıp uzman hekimleri ve Aile Hekimleri
ile; Fizyoterapist, Fizik Tedavi Teknikeri, Rehabilitasyon Hemşiresi, Diyetisyen,
Psikolog, Sosyal Hizmet Uzmanı ve diğer sağlık personeli olarak görev yapan sağlık
çalışanlarının ve alanda yaşanan sorunlara duyarlı Sağlık Yönetimi, Tıp Hukuku, Etik
konularında akademisyenlerin integratif, alternatif ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile
ilgili Orijinal Makale, Olgu sunumu, Editöre Mektup, Bilimsel Mektup, Derleme,
Eğitim yazıları türünde yayınları kabul eder.
İntegratif Tıp Dergisi’nin yayın dili Türkçe ve İngilizce’dir. Yazılar hazırlanırken Türk
Dil Kurumu’nun Türkçe Sözlüğü ve Yazım Kılavuzu temel alınmalıdır. Türkiye
dışındaki ülkelerden yazı gönderen yazarlar için Başlık, Özet, Anahtar kelimeler ve
yazıyla ilgili diğer bazı temel bölümlerin Türkçe olarak gönderilmesi zorunlu değildir.
Bu bölümler için Türkçe çeviri hizmetleri, yazarlar tarafından gönderilen özgün
İngilizce metinler dikkate alınarak dergi editörlüğü tarafından sağlanacaktır.
Yazı derlenmesi ve kabulü etkinliklerdeki yuvarlak masa toplantılarında veya
elektronik ortamda yapılmaktadır. Gönderilen yazıların daha önce başka bir elektronik
ya da basılı mecrada sunulmamış ya da yayınlanmamış olması gerekir. Toplantılarda
sunulan yazılar için, organizasyonun tam adı, tarihi, şehri ve ülkesi belirtilmelidir.
Yazıların yayınlanmak üzere kabul edilmesi için öncelikli koşullar; özgün olması,
bilimsel düzeyinin yüksek olması ve atıf alma olasılığının bulunmasıdır. Yayınlanan
yazılardaki kullanılan kaynakların, görüşlerin, bulguların ve sonuçların sorumluluğu
yazar veya yazarlarına aittir. Dergi kurulları ve yayıncı yazıların içeriği ile ilgili
herhangi bir sorumluluk kabul etmemektedir.
Yazıların formatı ve sunumu uluslararası kılavuzlara uygun olmalıdır.
Destekleyenler
İntegratif Tıp Derneği (04.04.2013 - 32-011-157)
Manuel Akademi Yayınevi (22.02.2013 – Sertifika no: 27361)
TURKISH JOURNAL OF INTEGRATIVE MEDICINE
İntegratif Tıp Dergisi
Değerli okurlar,
Çalışma grupları ve düşünce bazında daha uzun bir geçmişe sahip olan ancak 2013 yılının
başında kuruluşunu tamamlayan İntegratif Tıp Derneği`nin ilk yılında bu alanda çalışmaların
yayınlanacağı hakemli bir dergi ihtiyacı hissedilmişti. Sizlerin ve kuruluşta destek veren
yazarların katkılarıyla dergimizi 2013 yılının Mayıs ayına yetiştirme çabalarımızda başarılı
olduk. Dergimiz ile ilgili ilk sayının hazırlıkları yapılırken birçok konuda olduğu gibi ilk
sayıdaki makalelerde bize ciddi katkı yapan çalışma grubu üyeleri özellikle teşekkürü hak
ediyor. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile bu uygulamaların kanıta dayalı bir
zeminde batı tıbbı ile bütüncül kullanımını değerlendiren İntegratif Tıp konusunda yayınların
paylaşılacağı bu dergide danışma kurulumuz, editöryal sürecimiz ve yayın kalitemiz günden
güne daha iyi bir düzeye ulaşacaktır.
İntegratif Tıp Dergisi`nin ilk sayısı için gösterilen emek ve teveccühten dolayı bütün
meslektaşlarıma teşekkür ediyorum. Desteklerinizin sürmesi ve gelecek sayıda buluşmak
dileğiyle.
Dr.Sedat Yıldız
Isparta
1
İNTEGRATİF TIP DERGİSİ TURKISH JOURNAL OF INTEGRATIVE MEDICINE
REVIEW / DERLEME
Sedat Yıldız1, Sevilay Eriş2, Nuray Yücel Polat3, Ümmü Gül Yıldız4, Burcu Bahar Kurt5, Yücel Kurt6, Salih
Ürper7
1
Eğirdir Kemik Eklem Hastalıkları Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Isparta
2
Özel Tarsus Medical Park Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Mersin
3
Aktif Yaşam Fizik Tedavi ve Rehabiltasyon Merkezi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Mersin
4
Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı, Isparta
5
Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Isparta
6
Isparta Devlet Hastanesi, Kulak Burun Boğaz Hastalıkları, Isparta
7
Özel İstanbul Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Van
A METHOD OF HEALING IN TRADITIONAL CHINESE MEDICINE
FIELDS OF APPLICATION FOR CUPPING THERAPY: REVIEW
Abstract
Traditional Medicine or Complementary and Alternative Medicine (TM/CAM) are the oldest existing
therapeutic systems used by humanity for health and wellbeing. Cupping therapy of Traditional
Chinese Medicine, which results from effects of stimulation onto the regional acupuncture points is
able to relieve a variety of diseases or clininical condition. The way performed with only the vacuum
effect of cupping is called as dry cupping therapy, and the form made by adding epidermal incisions to
dry cupping is called as wet cupping therapy (hijama). In this review; basic terminology and
indications for cupping therapy are summarized.
Turk J Integr Med. 2013;1(1):2-10.
Keywords: Traditional Chinese Medicine, hijama, cupping therapy
GELENEKSEL ÇİN TIBBINDA BİR ŞİFA YÖNTEMİ
KUPA TERAPİSİ UYGULAMA ALANLARI: DERLEME
Özet
Geleneksel tıp veya tamamlayıcı ve alternatif tıp sağlık ve iyilik hali için insanlık tarafından kullanılan
en eski tedavi edici sistemdir. Geleneksel Çin Tıbbı`ndan kaynağını alan ve akupunktur noktalarına
uygulanan uyarıları temel alan kupa terapisi, birçok hastalık veya klinik durumda için
kullanılmaktadır. Kupa terapisinin sadece vakum etkisi ile yapılan şekli kuru kupa terapisi (dry
cupping therapy) olarak adlandırılırken, bu uygulamaya epidermal insizyonlar eklenerek yapılan
şekline yaş (ıslak) kupa terapisi (wet cupping, hacamat) olarak adlandırılmaktadır. Bu derlemede, kupa
terapisi ile ilgili temel kavramlar ve kupa terapisinin kullanıldığı alanlar konusunda temel bilgiler
paylaşılmıştır.
Integr Tıp Derg. 2013;1(1):2-10.
Anahtar kelimeler: Geleneksel Çin Tıbbı, hacamat, kupa terapisi
Yildiz S, Eris S, Polat NY, Yildiz UG, Kurt BB, Kurt Y, Urper S. A method of healing in Traditional Chinese
Medicine fields of application for cupping therapy: Review. Turk J Integr Med. 2013;1(1):2-9.
Address for Correspondence: Egirdir Hospital, Isparta, Turkey.
E-mail: [email protected]
Accepted: April 2013
2
A method of healing in Traditional Chinese Medicine fields of application for
cupping therapy: Review.
Yildiz S, Eris S, Polat NY, Yildiz UG, Kurt BB, Kurt Y, Urper S.
Integr Tıp Derg 2013;1(1):2-10.
Traditional Medicine or Complementary and Alternative Medicine (TM/CAM) are the
oldest existing therapeutic systems used by humanity for health and wellbeing (1). Substantial
efforts have been devoted to building the evidence base of TM/CAM. But much of the
scientific research on alternative medicine has focused on acupuncture (2). Cupping therapy
of Traditional Chinese Medicine, which results from effects of stimulation onto the regional
acupuncture points is able to relieve a variety of diseases or clininical condition (3).
The way performed with only the vacuum effect of cupping is called as dry cupping
therapy, and the form made by adding epidermal incisions to dry cupping is called as wet
cupping therapy. Hijama also means cupping, but in Arab and Muslim culture it refers to wet
cupping (2).
Cupping therapy has been used for many diseases or clinical conditions in the current
literature (Table 1) (4-99).
Table 1. Diseases or clinical conditions that has been treated with cupping therapy due to
current literature
Diseases or Clinical Conditions and the Current Literature
Functional constipation (Wang 2012, Lee 2011, Jiang 2005)
Osteoarthritis (Teut 2012)
Acute lumbago (Tang 2012)
Neck pain (Kim 2012, Lauche 2012, Lauche 2012, Cramer 2011, Lauche 2011, Guan 2011)
Low back pain (Lin 2012, Kim 2011, Farhadi 2009, Sherman 2001)
Herpes zoster (Huang 2012, Li 2012, Hui 2012, Pan 2011, Dai 2011, Cao 2010, Liu 2009, Ouyang
2009, Huo 2007)
Chronic urticaria (Zhao 2012, Liu 2002, Wang 2004, Li 2001)
Muscles strain of athletes (Xu 2012)
Ligament injuries (Qin 2012, Zhang 2011)
Arthritis (Zhang 2011, Zhang 2010, Zhao 2009, Ahmed 2005, Wang 1996)
Spondylosis / spondylopathy (Qin 2010, Huang 2004, Wu 2003)
Facial palsy (Cao 2012, Zhang 2011, Tian 2007, Li 2005, Li 2005)
Chronic fatigue syndrome (Xu 2012, Wang 2009, Chen 2008)
Senilis pruritus (Wang 2011)
Intestinal obstruction (Yu 2011)
Raynaud's disease (Li 2011)
Myositis ossificans (Sun 2011)
Fibromyalgia (Cao 2011, Jang 2010, Cao 2010, Zhang 2009, Li 2006)
Human rabies (Li 2011)
Dermatitis (Yang 2011, Yao 2007, Zhang 2007)
Erysipelas (Sang 2003)
Common cold (Ye 2011)
3
Asthma (Goodwin 2011, Zhang 2006, Hong 2006, Lu 2004, Hu 1998)
Hypertension (Lee 2011, Ahmadi 2008)
Superficial thrombotic phlebitis (Wang 2011)
Stroke rehabilitation (Zhou 2010, Lee 2010, Chen 2006)
Dysmenorrhea (Sultana 2010)
Insomnia (Zhang 2010)
Carpal tunnel syndrome (Huisstede 2010, Michalsen 2009)
Pneumothorax (Kaya 2009)
Chloasma (Zhang 2009)
Acnes (Liu 2008, Song 2007, Chen 1993)
Osteoporosis (Zhao 2008)
Vitiligo (Awad 2008)
Headache (Ahmadi 2008, Duo 1999)
Hyperlipidemia (Niasari 2007)
Brachialgia paraesthetica (Lüdtke 2006)
Obesity (Shi 2006)
Polyneuritis (Hong 2006)
Somatoform disorders (Cong 2005)
Ankylosing spondylitis (Wan 2005)
Trigeminal neuralgia (Jiang 2004, Zhang 1997)
Respiratory tract infection (Liu 2002)
Acute mastitis (Liang 1988)
Physiologic disorders (Qie 2005)
Most of the current articles are ancient/historical indications, case reports, anecdotal
evidence or combination therapies with other TM/CAM interventions. Most of them are in
Chinese language and some do not have abstracts. There seems no strong evidence that
significant effect of cupping therapy has been shown in any of this clinical conditions. Most
of the articles pointed towards the need for further research with strong methodological
standards.
References
1. Saffari M, Pakpour AH. Avicenna's Canon of Medicine: a look at health, public health, and
environmental sanitation. Arch Iran Med. 2012;15(12):785-9.
2. AlBedah A, Khalil M, Alolemy A, Elsubai, I, Khalil A. Hijama (cupping): a review of the
evidence. Focus on Alternative and Complementary Therapies. 2011;16(1):12-6.
3. Cui S, Cui J. Progress of researches on the mechanism of cupping therapy. Zhen Ci Yan Jiu.
2012;37(6):506-10.
4
4. Wang PX, Li XM, Zhang L. Moving cupping on abdomen for functional constipation.
Zhongguo Zhen Jiu. 2012;32(8):712.
5. Lee EJ, Warden S. A qualitative study of quality of life and the experience of complementary
and alternative medicine in Korean women with constipation. Gastroenterol Nurs.
2011;34(2):118-27.
6. Jiang ZY, Li CD, Li JC, Gao L, Wang QF. Clinical observation on moving cupping therapy
combined with moxibustion for treatment of senile habitual constipation. Zhongguo Zhen Jiu.
2005;25(12):853-4.
7. Teut M, Kaiser S, Ortiz M, Roll S, Binting S, Willich SN, Brinkhaus B. Pulsatile dry cupping
in patients with osteoarthritis of the knee - a randomized controlled exploratory trial. BMC
Complement Altern Med. 2012;12:184.
8. Tang X, Xiao XH, Zhang GQ. Effect of cupping on hemodynamic levels in the regional
sucked tissues in patients with lumbago. Zhen Ci Yan Jiu. 2012;37(5):390-3.
9. Kim TH, Kang JW, Kim KH, Lee MH, Kim JE, Kim JH, Lee S, Shin MS, Jung SY, Kim AR,
Park HJ, Hong KE. Cupping for treating neck pain in video display terminal (VDT) users: a
randomized controlled pilot trial. J Occup Health. 2012;54(6):416-26.
10. Lauche R, Cramer H, Haller H, Musial F, Langhorst J, Dobos GJ, Berger B. My back has
shrunk: the influence of traditional cupping on body image in patients with chronic nonspecific neck pain. Forsch Komplementmed. 2012;19(2):68-74.
11. Lauche R, Cramer H, Hohmann C, Choi KE, Rampp T, Saha FJ, Musial F, Langhorst J,
Dobos G. The effect of traditional cupping on pain and mechanical thresholds in patients with
chronic nonspecific neck pain: a randomised controlled pilot study. Evid Based Complement
Alternat Med. 2012;2012:429718.
12. Cramer H, Lauche R, Hohmann C, Choi KE, Rampp T, Musial F, Langhorst J, Dobos G.
Randomized controlled trial of pulsating cupping (pneumatic pulsation therapy) for chronic
neck pain. Forsch Komplementmed. 2011;18(6):327-34.
13. Lauche R, Cramer H, Choi KE, Rampp T, Saha FJ, Dobos GJ, Musial F. The influence of a
series of five dry cupping treatments on pain and mechanical thresholds in patients with
chronic non-specific neck pain--a randomised controlled pilot study. BMC Complement
Altern Med. 2011;11:63.
14. Guan JM. Acupuncture at Shousanli (LI 10) combined with cupping therapy for strained neck.
15. Lin ML, Wu HC, Hsieh YH, Su CT, Shih YS, Lin CW, Wu JH. Evaluation of the effect of
laser acupuncture and cupping with ryodoraku and visual analog scale on low back pain. Evid
Based Complement Alternat Med. 2012;2012:521612.
16. Kim JI, Kim TH, Lee MS, Kang JW, Kim KH, Choi JY, Kang KW, Kim AR, Shin MS, Jung
SY, Choi SM. Evaluation of wet-cupping therapy for persistent non-specific low back pain: a
randomised, waiting-list controlled, open-label, parallel-group pilot trial. Trials. 2011;12:146.
17. Farhadi K, Schwebel DC, Saeb M, Choubsaz M, Mohammadi R, Ahmadi A. The
effectiveness of wet-cupping for nonspecific low back pain in Iran: a randomized controlled
trial. Complement Ther Med. 2009;17(1):9-15.
5
18. Sherman KJ, Cherkin DC, Hogeboom CJ. The diagnosis and treatment of patients with
chronic low-back pain by traditional Chinese medical acupuncturists. J Altern Complement
Med. 2001;7(6):641-50.
19. Li XW, Yang YK, Xie XM, Bai LN, Zhang XS. Economic evaluation of treating herpes zoster
with various methods of acupuncture and moxibustion. J Tradit Chin Med. 2012;32(1):125-8.
20. Huang GF, Zhang HX, Xu ZS, Li JW. Comparison of therapeutic effects of different types of
acupuncture interventions on herpes zoster in acute stage. Zhen Ci Yan Jiu. 2012;37(5):403-8.
21. Hui F, Boyle E, Vayda E, Glazier RH. A randomized controlled trial of a multifaceted
integrated complementary-alternativetherapy for chronic herpes zoster-related pain. Altern
Med Rev. 2012;17(1):57-68.
22. Pan H. Observation of curative effect of herpes zoster treated with acupuncture based on
syndrome differentiation combined with pricking and cupping. Zhongguo Zhen Jiu.
2011;31(10):901-4.
23. Dai J, Yin AH, Zhou Y, Yin LJ. Herpes zoster treated with meridian-collateral electric
information therapy combined with pricking and cupping. Zhongguo Zhen Jiu.
2011;31(5):416-9.
24. Cao H, Zhu C, Liu J. Wet cupping therapy for treatment of herpes zoster: a systematic review
of randomized controlled trials. Altern Ther Health Med. 2010;16(6):48-54.
25. Liu YN, Zhang HX, Huang GF, Zou R, Wei W. Observation on therapeutic effect of
electroacupuncture at Jiaji (EX-B 2) combined with blood-letting and cupping on herpes
zoster. Zhongguo Zhen Jiu. 2009;29(11):887-90.
26. Ouyang Q, Wei ZJ, Hou YL. Pricking blood therapy combined with ultraviolet irradiation for
treatment of acute herpes zoster. Zhongguo Zhen Jiu. 2009;29(4):285-8.
27. Huo HM, Yang XP. Observation on therapeutic effect of pricking blood therapy combined
with acupuncture on herpes zoster. Zhongguo Zhen Jiu. 2007;27(10):729-30.
28. Zhao JQ, Liu X. Cupping at Shenque (CV 8) combined with embedding thread at Back-shu
points for 80 cases of chronic urticaria. Zhongguo Zhen Jiu. 2012;32(7):634.
29. Liu D. Pricking, cupping and qu feng tiao ying decoction for treatment of chronic urticaria. J
Tradit Chin Med. 2002;22(4):269-71.
30. Wang W. Moving flash-fire cupping along the channels--a new method for treating urticaria. J
Tradit Chin Med. 2004;24(2):128.
31. Li L, Ding J. Treatment of urticaria with cupping at back-shu points--a report of 40 cases. J
Tradit Chin Med. 2001;21(1):37-8.
32. Xu XS, Lin WP, Chen JY, Yu LC, Huang ZH. Efficacy observation on rear thigh muscles
strain of athletes treated with surrounding needling of electroacupuncture and hot compress of
Chinese medicine. Zhongguo Zhen Jiu. 2012;32(6):511-4.
33. Qin YG, Wang F, Li M, Qin YH, Li L. Efficacy observation on supraspinal ligament injury in
deficiency syndrome treated with acupuncture at Dazhong (KI 4) only. Zhongguo Zhen Jiu.
2012;32(5):399-403.
6
34. Zhang JC, Liu S, Lü JL, Chen ZX, Li J. Periarthritis of shoulder treated with deep puncture by
elongated needle combined with spike-hooked needle and cupping: a multicentral randomized
controlled study. Zhongguo Zhen Jiu. 2011;31(10):869-73.
35. Zhang HX. Acupuncture combined with blood-letting and cupping for periarthritis of
shoulder. Zhongguo Zhen Jiu. 2011;31(3):208.
36. Zhang SJ, Liu JP, He KQ. Treatment of acute gouty arthritis by blood-letting cupping plus
herbal medicine. J Tradit Chin Med. 2010;30(1):18-20.
37. Zhao QW, Liu J, Qu XD, Li W, Wang S, Gao Y, Zhu LW. Observation on therapeutic effect
of electroacupuncture plus blood-letting puncture and cuppingcombined with diet intervention
for treatment of acute gouty arthritis. Zhongguo Zhen Jiu. 2009;29(9):711-3.
38. Ahmed SM, Madbouly NH, Maklad SS, Abu-Shady EA. Immunomodulatory effects of blood
letting cupping therapy in patients with rheumatoid arthritis. Egypt J Immunol. 2005;12(2):3951.
39. Wang K. 116 cases of gonococcal arthritis treated with acupuncture. J Tradit Chin Med. 1996
Jun;16(2):108-11.
40. Qin YG. Clinical observation on therapeutic effect of warming needle at spinal nerves for
treatment of cervical spondylosis of nerve root type. Zhongguo Zhen Jiu. 2010;30(2):121-3.
41. Wu JW. Clinical observation of cervical spondylopathy treated by acupuncture combined with
cupping: a report of 66 cases. Zhong Xi Yi Jie He Xue Bao. 2003;1(3):214, 225.
42. Huang L. Comparison of the effects of electroacupuncture plus cupping with that of the
electrical pulse therapyfor different types of cervical spondylopathy. J Tradit Chin Med.
2004;24(1):33-5.
43. Cao WZ, Zhao H, Zhang ZG. Acupuncture combined with pricking blood, cupping and
moxibustion for 199 cases of intractable facial palsy. Zhongguo Zhen Jiu. 2012;32(4):339-40.
44. Zhang CY, Wang YX. Comparison of therapeutic effects between plum-blossom needle
tapping plus cupping and laser irradiation in the treatment of acute facial palsy patients with
concomitant peri-auricular pain. Zhen Ci Yan Jiu. 2011;36(6):433-6.
45. Li HT, Liu JH. Clinical observation on treatment of peripheral facial paralysis with
acupuncture and pricking-cuppingtherapy. Zhong Xi Yi Jie He Xue Bao. 2005;3(1):18, 69.
46. Tian J. Electroacupuncture combined with flash cupping for treatment of peripheral facial
paralysis--a report of 224 cases. J Tradit Chin Med. 2007;27(1):14-5.
47. Li WH. Clinical observation on plum-blossom needle therapy combined with cupping for
treatment of acute facial paralysis. Zhongguo Zhen Jiu. 2005;25(11):765-7.
48. Xu W, Zhou RH, Li L, Jiang MW. Observation on therapeutic effect of chronic fatigue
syndrome treated with coiling dragon needling and moving cupping on back. Zhongguo Zhen
Jiu. 2012 Mar;32(3):205-8.
49. Wang JJ, Song YJ, Wu ZC, Chu XO, Wang XH, Wang XJ, Wei LN, Wang QM. A meta
analysis on randomized controlled trials of acupuncture treatment of chronic fatigue
syndrome. Zhen Ci Yan Jiu. 2009;34(6):421-8.
50. Chen GL, Xiao GM, Zheng XL. Observation on therapeutic effect of multiple cupping at
back-shu points on chronic fatigue syndrome. Zhongguo Zhen Jiu. 2008;28(6):405-7.
7
51. Wang GQ. Senilis pruritus treated with pricking method combined with cupping. Zhongguo
Zhen Jiu. 2011;31(12):1070.
52. Yu S, Zhang L, Liu SM. Fifty-five cases of postoperative intestinal obstruction treated by
quick cupping therapy and acupuncture. Zhongguo Zhen Jiu. 2011;31(11):1052.
53. Li ML, Liu JY, Chen Q. Acupuncture combined with finger cupping therapy for Raynaud's
disease. Zhongguo Zhen Jiu. 2011;31(10):931.
54. Sun Y, Wang H, Zou JF. Plum-blossom needle, cupping combined with electroacupuncture
for traumatic myositis ossificans of elbow joint in early stage. Zhongguo Zhen Jiu.
2011;31(8):703-4.
55. Cao H, Hu H, Colagiuri B, Liu J. Medicinal cupping therapy in 30 patients with fibromyalgia:
a case series observation. Forsch Komplementmed. 2011;18(3):122-6.
56. Jang ZY, Li CD, Qiu L, Guo JH, He LN, Yue Y, Li FZ, Qin WY. Combination of
acupuncture, cupping and medicine for treatment of fibromyalgia syndrome: a multi-central
randomized controlled trial. Zhongguo Zhen Jiu. 2010;30(4):265-9.
57. Cao H, Liu J, Lewith GT. Traditional Chinese Medicine for treatment of fibromyalgia: a
systematic review of randomized controlled trials. J Altern Complement Med.
2010;16(4):397-409.
58. Zhang HL. Blood-letting puncture and cupping therapies combined with acupuncture for
treatment of 140 cases of fibrositis. J Tradit Chin Med. 2009;29(4):277-8.
59. Li CD, Fu XY, Jiang ZY, Yang XG, Huang SQ, Wang QF, Liu J, Chen Y. Clinical study on
combination of acupuncture, cupping and medicine for treatment of fibromyalgia syndrome.
Zhongguo Zhen Jiu. 2006;26(1):8-10.
60. Li DP, Chen JZ. Experiences in prevention and treatment of human rabies with acupuncture
and moxibustion in ancient time. Zhongguo Zhen Jiu. 2011;31(3):269-70.
61. Yang ZY. Plum blossom needles combined with cupping for dermatitis due to mosquito bites.
62. Yao J, Li NF. Clinical observation on pricking and blood-letting and cupping with a threeedge needle for treatment of acute eczema. Zhongguo Zhen Jiu. 2007;27(6):424-6.
63. Zhang Y, Zhou JW, Huang S, Chen CT, Deng Y, Huang YH. Observation on the therapeutic
effect of a red-hot needle therapy combined with blood-letting puncture and cupping for
treatment of neurodermatitis. Zhongguo Zhen Jiu. 2007;27(4):252-4.
64. Sang J, Wang S, Lü X. Needling and cupping used to treat 20 cases of erysipelas. J Tradit
Chin Med. 2003;23(2):116.
65. Ye XF, Zhang HF, Pang ZW. Therapeutic effects of common cold of wind-cold type at early
stage treated by different cupping duration. Zhongguo Zhen Jiu. 2011;31(4):357-9.
66. Goodwin J, McIvor RA. Alternative therapy: cupping for asthma. Chest. 2011;139(2):475-6.
67. Zhang CQ, Liang TJ, Zhang W. Effects of drug cupping therapy on immune function in
chronic asthmatic bronchitis patients during protracted period]. Zhongguo Zhong Xi Yi Jie He
Za Zhi. 2006;26(11):984-7.
68. Hong J, Fu M, Wang X, Gao Z. Effects of cupping therapy on the pulmonary functions in
asthmatic children. J Tradit Chin Med. 2006;26(1):7.
8
69. Lu YY, Liu LG.Treatment of cough and asthma with blood-letting puncturing and cupping: a
report of 3 cases. Zhong Xi Yi Jie He Xue Bao. 2004;2(4):244, 251.
70. Hu J. Clinical observation on 25 cases of hormone dependent bronchial asthma treated by
acupuncture. J Tradit Chin Med. 1998;18(1):27-30.
71. Lee MS, Choi TY, Shin BC, Kim JI, Nam SS. Cupping for hypertension: a systematic review.
Clin Exp Hypertens. 2010;32(7):423-5.
72. Wang T. Superficial thrombotic phlebitis treated by blood-letting and cupping therapy.
73. Zhou Y, Zhou GY, Li SK, Jin JH. Clinical observation on the therapeutic effect of
electroacupuncture combined with cupping on post-stroke fatigue. Zhen Ci Yan Jiu.
2010;35(5):380-3.
74. Lee MS, Choi TY, Shin BC, Han CH, Ernst E. Cupping for stroke rehabilitation: a systematic
review. J Neurol Sci. 2010;294(1-2):70-3.
75. Chen L. A new thinking of acupuncture and moxibustion treatment of shoulder pain after
hemiplegia. Zhongguo Zhen Jiu. 2006;26(9):669-71.
76. Sultana A, Ur Rahman K, Farzana M, Lone A. Efficacy of hijamat bila shurt (dry cupping) on
intensity of pain in dysmenorrhoea-a preliminary study. Anc Sci Life. 2010;30(2):47-50.
77. Zhang YF, Ren GF, Zhang XC. Acupuncture plus cupping for treating insomnia in college
students. J Tradit Chin Med. 2010;30(3):185-9.
78. Huisstede BM, Hoogvliet P, Randsdorp MS, Glerum S, van Middelkoop M, Koes BW. Carpal
tunnel syndrome. Part I: effectiveness of nonsurgical treatments--a systematic review. Arch
Phys Med Rehabil. 2010;91(7):981-1004.
79. Michalsen A, Bock S, Lüdtke R, Rampp T, Baecker M, Bachmann J, Langhorst J, Musial F,
Dobos GJ. Effects of traditional cupping therapy in patients with carpal tunnel syndrome: a
randomized controlled trial. J Pain. 2009;10(6):601-8.
80. Kaya SO, Karatepe M, Tok T, Onem G, Dursunoglu N, Goksin I. Were pneumothorax and its
management known in 15th-century anatolia? Tex Heart Inst J. 2009;36(2):152-3.
81. Zhang HS, Gao XY. Observation on therapeutic effect of acupuncture, moving cupping and
blood-letting puncture on chloasma. Zhongguo Zhen Jiu. 2009;29(2):119-21.
82. Liu CZ, Lei B, Zheng JF. Randomized control study on the treatment of 26 cases of acne
conglobata with encircling acupuncture combined with venesection and cupping. Zhen Ci Yan
Jiu. 2008;33(6):406-8.
83. Song SJ. Observation on therapeutic effect of ear point blood-letting combined with cupping
on Back-shu points for treatment of acne vulgaris. Zhongguo Zhen Jiu. 2007;27(8):626-8.
84. Chen D, Jiang N, Cong X. 47 cases of acne treated by prick-bloodletting plus cupping. J
Tradit Chin Med. 1993;13(3):185-6.
85. Zhao R, Liu ZL, Wang JM, Xie GD. Combination of acupuncture with cupping increases life
quality of patients of osteoporosis. Zhongguo Zhen Jiu. 2008;28(12):873-5.
86. Awad SS. Chinese cupping: a simple method to obtain epithelial grafts for the management of
resistant localized vitiligo. Dermatol Surg. 2008;34(9):1186-92; discussion 1192-3
9
87. Ahmadi A, Schwebel DC, Rezaei M. The efficacy of wet-cupping in the treatment of tension
and migraine headache. Am J Chin Med. 2008;36(1):37-44.
88. Duo X. 100 cases of intractable migraine treated by acupuncture and cupping. J Tradit Chin
Med. 1999;19(3):205-6.
89. Niasari M, Kosari F, Ahmadi A. The effect of wet cupping on serum lipid concentrations of
clinically healthy young men: a randomized controlled trial. J Altern Complement Med.
2007;13(1):79-82.
90. Lüdtke R, Albrecht U, Stange R, Uehleke B. Brachialgia paraesthetica nocturna can be
relieved by "wet cupping"--results of a randomised pilot study. Complement Ther Med.
2006;14(4):247-53.
91. Shi Y, Zhang LS, Zhao C, He CQ. Comparison of therapeutic effects of acupuncture-cupping
plus acupoint catgut embedding and electroacupuncture on simple obesity of stomach and
intestine excess-heat type. Zhongguo Zhen Jiu. 2006;26(8):547-50.
92. Hong L, Hou ZW, Bai YL. Clinical observation on combined acupuncture and moxibustion
therapy for treatment of 160 cases of polyneuritis. Zhongguo Zhen Jiu. 2006;26(7):469-71.
93. Cong S, Fang L. Observation on clinical therapeutic effects of electroacupuncture combined
with moving cupping on somatoform disorders. Zhongguo Zhen Jiu. 2005;25(6):401-3.
94. Wan XW. Clinical observation on acupuncture combined with cupping therapy for treatment
of ankylosing spondylitis. Zhongguo Zhen Jiu. 2005;25(8):551-2.
95. Jiang GL, Xia XY, Li JJ. Effect of three-step acupuncture and cupping therapy on
cervicogenic trigeminal neuralgia: a report of clinical observation. Zhong Xi Yi Jie He Xue
Bao. 2004;2(2):139-40.
96. Zhang Z. Observation on therapeutic effects of blood-letting puncture with cupping in acute
trigeminal neuralgia. J Tradit Chin Med. 1997;17(4):272-4.
97. Liu Y. Cupping therapy for 103 cases of high fever due to infection of the upper respiratory
tract. J Tradit Chin Med. 2002;22(2):124-5.
98. Liang ZP. 32 cases of acute mastitis treated with acupuncture, moxibustion and cupping. J
Tradit Chin Med. 1988;8(1):15-8.
99. Qie YL. Observation on therapeutic effect of acupuncture and moxibustion combined with
cupping on senile psychophysiologic disorders. Zhongguo Zhen Jiu. 2005;25(5):329-30.
10
İNTEGRATİF TIP DERGİSİ
REVIEW / DERLEME
Sedat Yıldız
Eğirdir Kemik Eklem Hastalıkları Tedavi Ve Rehabilitasyon Hastanesi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon,
Isparta
ULUSLARARASI KURULUŞLARA GÖRE
AKUPUNKTUR
Özet
Akupunktur, “acus” ve “punctura” kelimelerinden oluşan bir deyimdir. Noktaya iğne batırmak
anlamına gelir. Akupunktur alternatif ve tamamlayıcı tedavi yöntemlerinden en iyi bilinenidir.
Akupunktur uygulayan birçok doktor tarafından uygun koşullarda bir tedavi yöntemi olarak tek başına
akupunktur kullanılabilir. Akupunkturun kaynağı 3000 yıldan öncesine dayanır ve dünyanın her
ülkesinde uygulanır. Çin, Japonya, Taiwan ve Kore`de genel olarak ilk tedavi olarak kullanılır.
1970`lerin sonuna doğru batı dünyasında ve ABD`de popülerlik kazanmaya başlamıştır. Bu
derlemede, akupunktur konusunda uluslararası sağlık kuruluşlarının kanıta dayalı veriler ışığında
yayınladığı görüşleri aktarmaktır. Bu bağlamda, Dünya Sağlık Örgütü`ne (WHO) göre endikasyonlar,
WHO`ya göre akupunktur ile tedavi edilen hastalıklar ve bozukluklar, Amerikan Tıbbi Akupunktur
Akademisi`ne göre akupunkturun endike olabileceği durumlar ve akupunktur ile ilgili National
Institutes Of Health Konsensus Paneli paylaşılacaktır.
Integr Tıp Derg. 2013;1(1):11-17.
Anahtar kelimeler: Akupunktur, endikasyon, geleneksel Çin tıbbı, kontrendikasyon
ACUPUNCTURE ACCORDING TO INTERNATIONAL ORGANIZATIONS
Abstract
Acupuncture is an expression consisting of words "acus" and "puncture". It means "pricking with a
needle". Acupuncture is the best known of the alternative and complementary therapies. By many
physicians acupuncture treatment can be used alone as in appropriate clinical conditions. The history
of acupuncture goes back to 3,000 years and this treatment is used in all over the world. It is generally
used as first-line treatment in China, Japan, Taiwan and Kore. Towards the end of the 1970s
acupunctur began to gain popularity in the western world and in the United States. In this review,
evidence-based data about acupuncture in the light of international health organizations papers are
summarized.
Keywords: Acupuncture, indication, traditional Chinese medicine, contraindication
Yıldız S. Uluslararası kuruluşlara göre akupunktur. Integr Tıp Derg. 2013;1(1):11-17.
Yazışma Adresi: Eğirdir Kemik Eklem Hastalıkları Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi, Isparta – Türkiye
E posta: [email protected]
Kabul/Yayın Tarihi: Mayıs 2013
Uluslararası Kuruluşlara Göre Akupunktur
Yıldız S.
Akupunktur, “acus” ve “punctura” kelimelerinden oluşan bir deyimdir. Noktaya iğne
batırmak anlamına gelir. Akupunktur alternatif ve tamamlayıcı tedavi yöntemlerinden en iyi
bilinenidir. Akupunktur uygulayan birçok doktor tarafından uygun koşullarda bir tedavi
yöntemi olarak tek başına akupunktur kullanılabilir. Akupunkturun kaynağı 3000 yıldan
öncesine dayanır ve dünyanın her ülkesinde uygulanır. Çin, Japonya, Taiwan ve Kore`de
genel olarak ilk tedavi olarak kullanılır. 1970`lerin sonuna doğru batı dünyasında ve ABD`de
popülerlik kazanmaya başlamıştır.
Bu derlemede, akupunktur konusunda uluslararası sağlık kuruluşlarının kanıta dayalı
veriler ışığında yayınladığı görüşleri aktarmaktır. Bu bağlamda, Dünya Sağlık Örgütü`ne
(WHO) göre endikasyonlar, WHO`ya göre akupunktur ile tedavi edilen hastalıklar ve
bozukluklar, Amerikan Tıbbi Akupunktur Akademisi`ne göre akupunkturun endike
olabileceği durumlar ve akupunktur ile ilgili National Institutes Of Health Konsensus Paneli
paylaşılacaktır.
Dünya Sağlık Örgütüne (DSÖ) Göre Akupunktur ile Tedavi Edilen Hastalıklar
ve Bozukluklar
Kontrollü klinik çalışmalarda akupunktur tedavisinin etkili olduğu durumlar 4
kategoride incelenebilir.
Tablo 1. DSÖ`ye göre akupunktur ile tedavi edilen bozukluklar: Kontrollü klinik çalışmalarda
akupunktur tedavisinin etkili olduğu ispatlanan hastalıklar
Kontrollü klinik çalışmalarda akupunktur tedavisinin etkili olduğu ispatlanan hastalıklar

Radyoterapi ve/veya kemoterapinin olumsuz etkileri

Alerjik rinit (saman nezlesi dahil)

Safra koliği

Depresyon (depresif nevroz ve inme sonrası depresyon dahil)

Dizanteri (akut basiller)

Primer dismenore

Akut epigastralji (peptik ülserde, akut ve kronik gastritte, gastrospazmda)

Yüz ağrısı (kranio mandibular hastalıklar dahil)

Baş ağrısı

Esansiyel hipertansiyon

Primer hipotansiyon

Doğumun indüksiyonu

Diz ağrısı

Lökopeni

Bel ağrısı

Fetusun malpozisyonunun düzeltilmesi

Sabah bulantısı

Mide bulantısı ve kusma

Boyun ağrısı

Dental ağrı (diş ağrısı ve temporomandibular disfonksiyon)
12
Yıldız S.
tablonun devamı…

Periartrit(omuz)

Ameliyat sonrası ağrı

Renal kolik

Romatoid artrit

Siyatik

Gerilme (burkulma)

İnme

Tenisçi dirseği
Tablo 2. DSÖ`ye göre akupunktur ile tedavi edilen bozukluklar: Akupunkturun tedavi edici
etkinliğinin gösterildiği, fakat daha fazla kanıta ihtiyaç olan durumlar
Akupunkturun tedavi edici etkinliğinin gösterildiği, fakat daha fazla kanıta ihtiyaç olan
durumlar

Karın ağrısı (akut gastroenterit veya

Primer reynaud sendromu
gastrointestinal spazma bağlı)

Tekrarlayan alt idrar yolu enfeksiyonu

Akne vulgaris

Erkek cinsel fonksiyon bozukluğu

Alkol bağımlılığı ve detoksifikasyon
(organik olmayan)

Bell paralizisi

Meniere hastalığı

Bronşial astım

Post herpetik nevralji

Kanser ağrısı

Nörodermatit

Kalp Nevrozu

Obezite

Kolesistit

Afyon, kokain ve eroin bağımlılığı

Kolelitiazis

Osteoartrit

Stres sendromu ile başetme

Endoskobik muayeneye bağlı ağrı

Kapalı kafa içi yaralanma

Tromboanjitis obliteransa bağlı

Diyabet (insüline bağımlı olmayan)
ağrı

Kulak ağrısı

Epidemik hemorajik ateş

Polikistik over sendromu

Burun kanaması (basit, genel ve lokal

Çocuklarda ekstübasyon sonrası
bir hastalığa bağlı olmayan)

Ameliyat sonrası iyileşme dönemi

Göz ağrısı

Refleks sempatik distrofi

Kadın infertilitesi (Kısırlık)

Travmatik idrar retansiyonu

Yüz spazmı

Şizofreni

Kadın üretral sendromu

İlaçla indüklenen sialism

Fibromiyalji ve fasiit

Sjögren sendromu

Gastrokinetik rahatsizlık

Boğaz ağrısı (tonsillit dahil)

Gut artriti

Omurga ağrı (akut)

Hepatit B virüsü taşıyıcısı durumu

Boyun tutukluğu

Herpes zoster

Hiperlipidemi

Temporomandibular eklem

Hipo-ovarianizm
disfonksiyonu

Uyku bozukluğu

Tietze sendromu

Doğum ağrısı

Sigara bağımlılığı

Laktasyon eksikliği

Tourette sendromu
13
Yıldız S.
tablonun devamı…

Premenstürel sendrom

Kronik prostatit

Pruritis

Radiküler ve psödorediküler
sendromu



ağrı

Ülseratif kolit (kronik)
Böbrek taşı
Vasküler demans
Boğmaca (pertussis)
Tablo 3. DSÖ`ye göre akupunktur ile tedavi edilen bozukluklar: Sadece bireysel kontrollü
çalışmalarda etkili olduğu bildirilen, ancak geleneksel tedavilerin zor olduğu durumlarda
akupunkturun denemeye değer olduğu hastalık ve semptomlar
Sadece bireysel kontrollü çalışmalarda etkili olduğu bildirilen, ancak geleneksel tedavilerin
zor olduğu durumlarda akupunkturun denemeye değer olduğu hastalık ve semptomlar

Kloazma (gebelik maskesi)

Koroidopati

Renk körlüğü

Sağırlık

Hypophrenia (nedensiz mutsuzluk, zihinsel zayıflık)

İrritable kolon sendromu

Omurilik yaralanmasında nöropatik mesane

Pulmoner kalp hastalığı (kronik)

Küçük havayolu obstrüksiyonu
Tablo 4. DSÖ`ye göre akupunktur ile tedavi edilen bozukluklar: Modern medikal bilgi ve
tecrübeye sahip ve izlem (monitörizasyon) imkanı olan uzmanların akupunktur tedavisini
uygulayabileceği durumlar
Modern medikal bilgi ve tecrübeye sahip ve izlem (monitörizasyon) imkanı olan uzmanların
akupunktur tedavisini uygulayabileceği durumlar

Kronik akciğer hastalığında nefes darlığı

Koma

İnfantil konvülsiyonlar

Koroner kalp hastalığı (anjina pektoris)

Bebeklerde, küçük çocuklarda ishal

Çocuklarda ensefalit, viral (geç evre)

Progresif bulbar ve psödobulbar paralizi
14
Yıldız S.
Dünya Sağlık Örgütüne Göre Akupunktur Endikasyonları
Tablo 5. DSÖ`ye göre akupunktur endikasyonları
Solunum yolu hastalıkları
Akut sinüzit
Akut rinit
Soğuk algınlığı
Akut tonsillit
Göz hastalıkları
Akut konjunktivit
Santral retinit
Miyopati (çocuklarda)
Katarakt (komplikasyonsuz)
Gastrointestinal hastalıklar
Özofagus ve kardia spazmı
Hıçkırık
Gastroptozis
Akut ve kronik gastrit
Gastrik hiperasidite
Kronik duodenal ülserler (ağrı
tedavisi)
Akut ve kronik kolit
Basil kaynaklı dizanteri
Konstipasyon
Diyare
Paralitik ileus
Nörolojik hastalıklar
Baş ağrısı
Migren
Trigeminal nevralji
Fasial paralizi (erken evre, 3-6 ay
içinde)
İnme sonrası parezi
Periferal nöropati
Polio sekeli (erken evre, 6 ay içinde)
Meniere hastalığı
Nörojenik mesane bozukluğu
Enürezis nokturna
İnterkostal nöralji
Bronkopulmoner hastalıklar
Akut bronşit
Bronşial astma (çocuklarda ve
komplike olmayan hastalarda en
etkilidir.)
Kas iskelet sistemi hastalıkları
Servikobrakial sendrom
Donuk omuz
Tenisçi dirseği
Siyatik
Bel ağrısı
Osteoartrit
Ağız hastalıkları
Diş ağrısı, çekim sonrası ağrı
Gingivit
Akut ve kronik farenjit
15
Yıldız S.
Amerikan Tıbbi Akupunktur Akademisi`ne Göre Akupunkturun Endike Olabileceği
Durumlar
Tablo 6. NIH paneline göre akupunktur
Akut ve kronik ağrı kontrolü
Travma ve operasyon sonrası ileus
Kas spazmları, tremor, tikler, kontraktürler
Paresteziler
Anksiyete, korku, panik
İlaç detoksifikasyonu
Nevralji (trigeminal, herpes zoster, postherpetik, diğer)
Kardiyovasküler olayların skeli olarak 7. sinir felci
Fonksiyonel gastrointestinal hastalıklar
(bulantı, kusma, özofageal spazm, hiperasidite, irritabl barsak sendromu)
Başağrısı, vertigo (Meniere), tinnutus
Fantom ağrısı
Donuk omuz
Servikal ve lomber omurga sendromları
Plantar fasiit
Artrit, artroz
Bursit, tendinit, karpal tünel sendromu
Sprain ve kontüzyonlar
Kırıklarda ağrı ve ödem kontrolünde ve iyileşme sürecini hızlandırmakta
Temporomandibular eklem bozukluğu, bruksizm
Dismenore, pelvik ağrı
İnsomnia
Anoreksi
Atipik göğüs ağrısı (negatif muayene)
İdiyopatik çarpıntı, sinüs taşikardisi
Alerjik sinüzit
Dirençli hıçkırık
Dermatozlar (ürtiker, pruritis, egzema, psöriasis)
Konstipasyon, diyare
Üriner inkontinans, retansiyon (nrojenik, spastik, ilaç yan etkisi)
Abdominal distansiyon/gaz
Ciddi hipertermi
Narkotiklerin kontrendike olduğu öksürük
Yüksek riskli hastalarda akupunktur anestezisi
16
Yıldız S.
Akupunktur ile İlgili “National Institutes Of Health Konsensus” (NIH) Paneli
Tablo 7. NIH paneline göre akupunktur
Kanıta dayalı etkinliğinin olduğu gösterilmiş
Kemoterapi ile oluşan mide bulantısı,
Diş ağrısı,
Gebeliğe bağlı mide bulantısı,
Postoperatif mide bulantısı
Potansiyel olarak yararlı
Bağımlılıklar,
Astım
Karpal tünel sendromu
Epikondilit
Fibromiyalji
Baş ağrısı
Bel ağrısı
Menstürel kramplar
İnme (felç) rehabilitasyonu
Kaynaklar
1- http://apps.who.int/medicinedocs/en/d/Js4926e/5.html
2- Sierpina VS, Frenkel MA. Acupuncture: a clinical review. South Med J. 2005;98(3):330-7.
17
REVIEW / DERLEME
Sedat Yıldız1, Sevilay Eriş2, Nuray Yücel Polat 3, Ümmü Gül Yıldız4, Burcu Bahar Kurt 5, Yücel Kurt6, Salih
Ürper7
1
Eğirdir Kemik Eklem Hastalıkları Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Isparta
2
Özel Tarsus Medical Park Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Mersin
3
Aktif Yaşam Fizik Tedavi ve Rehabiltasyon Merkezi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Mersin
4
Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı, Isparta
5
6
7
Özel İstanbul Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Van
GELENEKSEL ÇİN TIBBINDA BİR ŞİFA YÖNTEMİ - 2
KUPA TERAPİSİ İÇİN ETKİ MEKANİZMALARI: DERLEME
Özet
Kupa terapisi cilt üzerine kupalar ile oluşturulan vakum etkisi yoluyla uygulanan bir geleneksel ve
tamamlayıcı tıp yöntemidir. Kuru kupa uygulaması derinin basit olarak vakumlama yoluyla
uyarılmasını temel alırken, yaş kupa terapisi kuru kupa uygulamasına ek olarak aynı seansta cerrahi
bıçakla deriye yapılan epidermal insizyonları ve bir miktar kanın emilmesini içerir. Bu derlemede,
kupa terapisi ile ilgili temel etki mekanizmaları ile ilgili bilgiler paylaşılmıştır.
Integr Tıp Derg. 2013;1(1):18-21.
Anahtar kelimeler: Etki mekanizması, hacamat, kupa terapisi
A METHOD OF HEALING IN TRADITIONAL CHINESE MEDICINE - 2
MECHANISM OF ACTION FOR CUPPING THERAPY: REVIEW
Abstract
Cupping therapy is a form of traditional and complementary medicine, in which cups are placed on the
skin to create vacuum. While dry cupping simply involves stimulation of the skin by suction, in wet
cupping, epidermal incisions of the skin was also carried out with a surgical blade and blood was
sucked out in each session. In this review, basic mechanism of action for cupping therapy are
summarized.
Keywords: Mechanism of action, hijama, cupping therapy
Yıldız S, Eriş S, Polat NY, Yıldız ÜG, Kurt BB, Kurt Y, Ürper S. Geleneksel Çin tıbbında bir şifa yöntemi - 2
Kupa terapisi için etki mekanizmaları: Derleme. Integr Tıp Derg. 2013;1(1):18-21.
İletişim: Eğirdir Hastanesi, Isparta, Turkiye
E-mail: [email protected]
Kabul Tarihi: Mayıs 2013
Geleneksel Çin tıbbında bir şifa yöntemi - 2
Kupa terapisi için etki mekanizmaları: Derleme.
Kupa terapisi cilt üzerine kupalar ile oluşturulan vakum etkisi yoluyla uygulanan bir
geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemidir. Kuru kupa uygulaması derinin basit olarak
vakumlama yoluyla uyarılmasını temel alırken, yaş kupa terapisi kuru kupa uygulamasına ek
olarak aynı seansta cerrahi bıçakla deriye yapılan epidermal insizyonları ve bir miktar kanın
emilmesini içerir (1).
Tablo 1. Kuru kupa tedavisi ile uygulanan vakumun olası etki mekanizmaları (2)
Etki Eden Faktör
Kupa içi negatif basınç faktörü
Kupa içi negatif basıncın etkisi ile kan göllenmesine bağlı siyah noktalar oluşması
Kupa uygulamasının bölgesel kan damarları ve kan akışına etkisi
Kupa uygulamasının yüzey dokusunda kapillerlerin ultrastrüktrü üzerine etkisi
Kupa uygulamasına bağlı negatif basıncın bölgesel endotelyal hücreler üzerine etkisi
Negatif basıncın neden olduğu drenajın biyolojik etkileri
Genellikle kupa uygulaması ile oluşturulan negatif basınç lokal kan damarlarını
genişleterek mikrosirkülasyonu geliştirir, kapiller endotelyal hücrelerin iyileşmesini teşvik
eder, ilgili bölgede granülasyon ve anjiyogenezi hızlandırır ve sonuç olarak hastanın
fonksiyonel durumunu normale getirir (2).
Lokal Etkiler
Kupa terapisi uygulanan alanda kan ve diğer interstisyel sıvılar vakum etkisi ile cildin
dışına çıkar. Bu yolla lokal kan akımı artışı ve konnektif dokulardaki yapışıklıkların açılması
sağlanır (3). Tedavi alanında kan damarlarının genişlemesi ile adenozin, noradrenalin ve
histamin gibi vazodilatatörlerin salınımı artar ve kan dolaşımı hızlanır (4,5). Kupa terapisi,
bölgesel dokulardaki subkutan arteriollerde pik sistolik hız ve end-sistolik hızı arttırır ve
vasküler direnci düşürür, bu yolla ağrıda azalmaya neden olabilir (6).
Kapı Kontrol Teorisi
Cilt üzerine uygulanan tedavilerin özellikle ağrı kontrolündeki etkileri ile ilgili öne
sürülen mekanizmalardan biri kapı kontrol teorisidir. 1965 yılında Melzack ve Wall
tarafından geliştirilen teoriye göre ağrısız uyaranlar ağrılı uyaranlara neden olan kapıları
kapatmaktadır. Böylece ağrısız uyaranların ağrıyı baskılaması mümkün olabilmektedir (7).
Nöral Sistem
Nöral sistem üzerinde temel etki serotonin, dopamin, endorfin, kalsitonin gen ilişkili
peptid (CGRP) ve asetilkolin gibi nörotransmitterlerin ve hormonların regülasyonunu ile
19
ilişkilidir. Yaş kupa terapisinin nöronların negatif yükü üzerine de etkili olduğu
düşünülmektedir (8).
Hematolojik Sistem
Hematolojik sistem üzerinde temel etkiler 2 yol ile ilişkilidir (8).
a- koagülasyon ve anti-koagülasyon sisteminin regülasyonu (örneğin fibrinojen
düzeyinde azalma)
b- Hematokrit düzeyinin
oksijenasyonunun artması
azalması,
kan
akımının
artması
ve
on
organ
İmmün Sistem
İmmün sistem üzerine temel etkiler 3 yol ile ilişkilidir (8).
a- Kupa terapisi yoluyla oluşturulan yapay lokal inflamasyona bağlı olarak immün
sistemin uyarılması ile interferon ve tümör nekroz faktörü (TNF) gibi immün yanıt
ürünlerinin düzeyinin artması
b- Timüs üzerine etkiler
c- Lenfatik dolaşımın etkilenmesi ve lenf damarlarında akımın artması
Romatoid artriti olan hastalarda konvansiyonel medikal tedaviye ek olarak yaş kupa
terapisi uygulanan bir çalışmada yaş kupa terapisi grubunda ağrı, şiş eklem sayısı ve hastalık
aktivite skorlarında belirgin azalma izlenmiştir. İncelenen laboratuvar değişkenlerinde yaş
kupa terapisi tedavi sırasında izlenen beyaz kan hücresi sayısında azalmayı engellemiş,
natural killer hücre sayısında artışı uyarmış, çözünebilir interlökin 2 reseptörlerinde başlangıç
düzeyine göre anlamlı azalmaya neden olmuştur. İmmünolojik çalışmalar kupa terapisinin
immün yanıtları modüle ettiği ve bu yolla hastalık aktivitesini ve prognozu iyileştirebileceği
yönünde kanıtlar sunmaktadır (9).
Refleks Mekanizmalar
Özellikle ağrı tedavisinde kupa terapisi gibi refleks mekanizmalara etki edebilen
refleks terapilerin etkili olduğu ile ilgili klinik çalışmalar mevcuttur. Bununla birlikte bu
etkilerin nörobiyolojik temeli net olarak aydınlatılamamıştır. Ağrı patofizyolojisindeki yeni
bilgiler refleks tedavileri ile ilgili de spesifik hipotezler sunmaya imkan vermektedir. Refleks
mekanizmaların nosiseptörler ve spinal kord seviyesinde etkili olduğu düşünülmektedir (10).
20
Plasebo Etki
Literatürde kupa uygulamasının plasebo etkisi üzerine veriler çelişkilidir. Kupa
terapisinin vücut üzerinde belirgin fizyolojik etkileri olduğu ve nörolojik, hematolojik,
dolaşım ve immünolojik etkileri dikkate alınarak plasebo etkiden çok fizyolojik mekanizmalar
öne sürülmüştür.
Bu etki mekanizmalarına ek olarak kan hücreleri kompozisyonunda değişiklikler,
derideki duyu liflerinin uyarılması, nitrik oksid düzeyindeki değişiklikler gibi anektodal
etkilerden de bahsedilmektedir. Mevcut literatürde sunulan bilginin kanıt düzeyinin düşük
olması nedeniyle kupa terapisinin etki mekanizmaları ile ilgili daha ileri çalışmalara ihtiyaç
vardır.
Kaynaklar
1. Shekarforoush S, Foadoddini M. Cardiac effects of cupping: myocardial infarction,
arrhythmias, heart rate and mean arterial blood pressure in the rat heart. Chin J Physiol. 2012
Aug 31;55(4):253-8.
2. Cui S, Cui J. Progress of researches on the mechanism of cupping therapy. Zhen Ci Yan Jiu.
2012;37(6):506-10.
3. Kim JI, Lee MS, Lee DH, Boddy K, Ernst E. Cupping for treating pain: a systematic review.
Evid Based Complement Alternat Med. 2011;2011:467014.
4. Ernst M, Lee MH. Sympathetic effects of manual and electrical acupuncture of the Tsusanli
knee point: comparison with the Hoku hand point sympathetic effects. Exp Neurol.
1986;94(1):1-10.
5. Lauche R, Cramer H, Hohmann C, Choi KE, Rampp T, Saha FJ, Musial F, Langhorst J,
Dobos G. The effect of traditional cupping on pain and mechanical thresholds in patients with
chronic nonspecific neck pain: a randomised controlled pilot study. Evid Based Complement
Alternat Med. 2012;2012:429718.
6. Tang X, Xiao XH, Zhang GQ. Effect of cupping on hemodynamic levels in the regional
sucked tissues in patients with lumbago. Zhen Ci Yan Jiu. 2012;37(5):390-3.
7. Melzack R, Wall PD. Pain mechanisms: a new theory. Science. 1965;150(3699):971-9.
8. Ahmadi A, Schwebel DC, Rezaei M. The efficacy of wet-cupping in the treatment of tension
and migraine headache. Am J Chin Med. 2008;36(1):37-44.
9. Ahmed SM, Madbouly NH, Maklad SS, Abu-Shady EA. Immunomodulatory effects of blood
letting cupping therapy in patients with rheumatoid arthritis. Egypt J Immunol. 2005;12(2):3951.
10. Musial F, Michalsen A, Dobos G. Functional chronic pain syndromes and naturopathic
treatments: neurobiological foundations. Forsch Komplementmed. 2008;15(2):97-103.
21
REVIEW / DERLEME
1
2
3
4
5
6
Ümmü Gül Yıldız , Sedat Yıldız , Burcu Bahar Kurt , Salih Ürper , Yücel Kurt , Selçuk Güzel
1
Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları Ve Doğum Anabilim Dalı, Isparta
2
Eğirdir Kemik Eklem Hastalıkları Tedavi Ve Rehabilitasyon Hastanesi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, Isparta
3
4
Özel İstanbul Hastanesi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, Van
5
6
Özel Diafiz Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon Merkezi, Ankara
DOĞUM AĞRISI VE HİPNOZ
Özet
Doğum sırasında kadınlar tarafından çok çeşitli ağrı yönetimi yöntemleri kullanılır. Hipnoz ve kendi
kendine hipnoz doğum öncesi veya doğum esnasında kasılmalara bağlı ağrının azaltılmasında
kullanılabilir. Bu derlemede, doğum sancıları ve doğum için hipnoz hakkında ki temel çalışmalar
özetlenmiştir. Doğum sancısı ve doğum için hipnoz kullanımını değerlendiren güncel çalışmalar
loğusa bakımı ve ağrı yönetimi için hipnozun klinik kullanımını önermek için yeterli değildir.
Integr Tıp Derg. 2013;1(1):22-27.
Anahtar kelimeler: Doğum, gebelik, hipnoz
LABOR PAIN AND HYPNOSIS
Abstract
A wide range of pain management methods are used by women during childbirth. Hypnosis and selfhypnosis can be used before and in labour to reduce pain from contractions. In this review, basic
studies about hypnosis for labour and childbirth is summarized. Current studies evaluating the use of
hypnosis for labour and childbirth is insufficient to recommend its clinical usefulness for pain
management in maternity care.
Keywords: Labor, pregnancy, hypnosis
Yıldız UG, Yıldız S, Kurt BB, Ürper S, Kurt Y, Güzel S. Doğum ağrısı ve hipnoz. Integr Tıp Derg.
2013;1(1):22-27.
Yazışma Adresi: Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları Ve Doğum Anabilim
Dalı, Isparta
Kabul/Yayın Tarihi: 27 Mayıs 2013
Doğum Ağrısı ve Hipnoz
Yıldız UG, Yıldız S, Kurt BB, Ürper S, Kurt Y, Güzel S.
Kadınlar tarafından doğum sırasında çok çeşitli ağrı kontrolü yöntemi kullanılır. Bu
yöntemlerin dikkatle değerlendirilmesi sosyal güvenlik, uygulama, araştırma ve sağlık
çalışanları ile kadınların eğitimi için önemlidir (1). Genellikle, bunlar hipnoz, biofeedback,
intrakutanöz veya subkutan steril su enjeksiyon, suya daldırma, aromaterapi, gevşeme
teknikleri (yoga, müzik, ses), akupunktur veya akupressür, manuel yöntemler (masaj,
refleksoloji), transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu (TENS) dahil ve farmakolojik
girişimler (inhalasyon analjezi, opioidler, non-opioid ilaçlar, lokal anestezik sinir blokları,
lokal anestezik veya opioid epidural ve intratekal enjeksiyonlar veya her ikisi) gibi ilaç dışı
müdahaleleri içerir. Genel anlamda, farmakolojik olmayan müdahalelerin kadınların doğum
sancısı ile başa çıkmasını yardımcı olmaya çalışılırken, farmakolojik girişimler öncelikle
doğum sancısını gidermeyi amaçlar (2). Kendi kendine hipnoz, biofeedback, hipnoz,
imgeleme, meditasyon, dua, gevşeme terapisi, tai chi ve yoganın bulunduğu geniş yelpazedeki
zihin-beden müdahaleleri, genelde doğum ağrısı veya gebelikteki anksiyetenin önlenmesi
veya tedavi edilmesinde kullanılmaktadır (3). Bu yöntemler yaygın olarak kullanılmasına
rağmen doğum sancısında ki ağrının yönetimi için; hipnoz, biofeedback, steril su enjeksiyon,
aromaterapi, TENS veya parenteral opioidlerin, plecebo veya başka müdahalelerden daha
yararlı olup olmadığına dair karar vermek için yeterli kanıt bulunmamaktadır (4).
Hipnozun tanımı tartışmalıdır. Bir uygulayıcı tarafından benimsenen teorik çerçeve bağlı
olarak, hipnoz, çeşitli yollarla tanımlanabilir. Amerikan Psikoloji Birliği tarafından "Bireyin
hipnoz uygulayıcısı tarafından veya kendi kendine aracılık edilen deneyime karşılık olarak
deneyimlenmiş odaklanmış dikkat cevabı. Duygu, algı, kognitif durum, ruh hali ya da
davranışta değişiklik yaratmak için verilen uyarılar." şeklinde tanımlanmıştır (5).
Farklı bir tanım da hipnozun “Hipnoz uygulayıcısı olarak belirlenmiş bir kişi (örneğin, sağlık
çalışanları) ile duygu, algı, ruh hali ya da davranış değişiklikleri ile ilgili telkinler içeren bir
psikoterapi tekniğine katılımcı veya hasta olarak belirlenen bir kişinin arasında bir anlaşma”
olduğunu vurgular (6).
Hipnoz esnasındaki telkin; algı, ruh hali veya davranışta belirgin spontan değişiklikler ile
sonuçlanan sözlü ya da sözsüz iletişim öğeleridir. Bu tedavi edici iletişim kişinin bilinçaltına
yönlendirilir ve yanıtları herhangi bir bilinçli çaba veya akıl yürütmeden bağımsızdır.
Kadınlar doğum sancısında ki kasılmalara bağlı ağrıları azaltmak için kendi kendine hipnozu
öğrenebilir. Nörolojik görüntülemedeki son gelişmeler; hipnoz kaynaklı analjezi sırasında
meydana gelen nörofizyolojik değişikliklerin daha iyi anlaşılmasına yol açmıştır (7). Pozitron
emisyon tomografide (PET CT) çalışmalarında ağrının hipnotik modülasyonunda etkilenen
beyin alanının limbik sistemin anterior singulat girusu olduğu gösterilmiştir (8). Duyusal
korteks ve amigdala-limbik sistemi arasında nöral aktivitenin baskılanması ağrı olarak
deneyimlenen duyuların duygusal ilişkisini engellemektedir. Bir uygulayıcının anneye
meditasyona benzer bilinçlilik durumunun nasıl sağlanacağını öğretmesi ise kendi kendine
23
hipnozdur. Genellikle telkin olarak adlandırılan, sözel ve sözel olmayan iletişimde artan
algılama gücünü geliştirmek için odaklanmış dikkat ve gevşeme kullanır (9).
Bunlar spesifik tedavi hedeflerine ulaşmak için kullanılan olumlu ifadelerdir. Doğum
sancısında ve doğumda amaç; korku, gerginlik ve ağrıyı azaltmak, böylece doğumun
fizyolojik sürecinin anne için rahat bir şekilde ilerlemesini sağlamaktır. Hipnotik durumda
bireyin kendi düşünce ve davranışlarının kontrolünü kaybettiğine dair yaygın yanlış bir kanı
vardır. Doğum sancısı ve doğum için kendi kendine hipnozu kullan kadınlar, kendilerine
olanları kontrol edebilir ve çevresinde olanların tam olarak farkındadır (4,10).
Kendi kendine hipnoz uygulayan kadınların epidural analjezi de dahil olmak üzere daha az
ağrı kesici ilaca ihtiyaç duyduğu ve doğum sırasında ağrı kontrolü ile ilgili memnuniyetlerinin
daha yüksek olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur (11,12). Doğum öncesi gevşeme
sağlamak için kendi kendine hipnoz yöntemi ile ilgili eğitilen kadınlarda eğitilmeyenlere göre
daha az (sırasıyla %36, %53) epidural analjezi ihtiyacı hissedilmiştir (13). İzlenen bu faydalı
etkileri ile hipnozun, doğum deneyimini iyileştirmek, farmakolojik girişimler ile ilgili
komplikasyonları azaltmak ve annelik bakımının maliyetini azaltmak için basit ve pahalı
olmayan bir uygulama olduğu bildirilmiştir (14).
Doğum sırasında kendi kendini hipnoz tecrübesini yaşayan kadınlar hislerini, rahatlama,
teselli, kendine güven artışı, memnuniyet, doğum ağrısının rahatsız edici olarak
hissedilmemesi, ağrı duyusunun baskı hissine dönüşmesi, normal doğum ile ilgili korkuların
azalması, yorgunluk hissetmemek, gerginlik hissetmemek olarak tanımlamıştır. Aynı çalışma
grubunda uterus ve serviks kaslarında artmış konsantrasyon, doğumun her aşamasının
farkında olma ve olumlu düşüncelere sahip olma gözlenmiştir. Genel olarak hipnoz ile doğum
yapan gebeler önceki deneyimlerine göre daha iyi bir doğum deneyimi yaşadıklarını
belirtmişlerdir (15). Hetero hipnoz veya kendi kendine hipnozun ağrıyı azaltmada standart
bakıma ve doğum eğitim sınıflarına üstün olabileceği ile ilgili bulgular vardır. Bu faydalı ek
olarak daha iyi Apgar skorları ve doğumun 1. evresinin daha kısa olması gibi etkiler de
bildirilmiştir (16,17). Doğum ağrısı dışında, gebeler özellikle anksiyete ile baş edebilmek için
de hipnoz ile doğuma yönlenmektedir. Bu uygulama gebeleri doğum öncesinde ve doğum
sırasında rahatlatmak, stressiz doğumu teşvik etmek, ilaçlar ve sezeryan gibi girişimlere olan
ihtiyacı azaltmak için de tercih edilmektedir (18).
Gebeliğin korkulan komplikasyonlarından olan ve perinatal mortalite ve morbiditeyi arttıran
preterm eylemlere neden olabilen intrautein büyüme geriliği ve oligohidroamniozu olan
gebelerde konvansiyonel tedaviye ek olarak klinik hipnozun uygulandığı bir çalışmada;
hipnoz grubunda daha az preterm eylem gözlendiği, düşük doğum ağırlığı insidansının daha
az olduğu, sezeryan benzeri cerrahi süreçlerin daha az sıklıkta olduğu gösterilmiştir. Bu
24
sonuçlar ile hipnozun yenidoğan morbiditesini ve fetal kayıpları azaltabileceği düşünülmüştür
(19).
Jones ve arkadaşları tarafından sunulan bir Cochrane'nin sistematik derlemesinde doğum
ağrısı tedavisinde farmakolojik olmayan yaklaşımlardan hipnoz ile ilgili 7 çalışmayı inceleyen
bir analiz özetlenmiştir (4). Buna göre sadece bir randomize kontrollü çalışmada ağrı
yoğunluğu değerlendirilmiş ve hipnoz lehine anlamlı fark bulunmuş; sadece bir çalışmada
ağrı azalmasından duyulan memnuniyet değerlendirilmiş ve gruplar arasında anlamlı fark
bulunmamış; iki çalışmada doğum deneyimi ile ilgili memnuniyet değerlendirilmiş ve gruplar
arasında anlamlı fark bulunmamış; bir çalışmada taburculuk sırasında emzirme durumu
değerlendirilmiş ve gruplar arasında anlamlı fark bulunmamış; üç çalışmada yardımlı vajinal
doğum değerlendirilmiş ve gruplar arasında anlamlı fark bulunmamış; üç çalışmada sezeryan
değerlendirilmiş ve gruplar arasında anlamlı fark bulunmamış; bir çalışmada kadınlar için
yan etkiler (doğum sonrası kanama, doğum sonrası kan transfüzyonu, doğum sonrası
depresyon, hastaneye yeniden başvuru) değerlendirilmiş ve gruplar arasında anlamlı fark
bulunmamış; bir çalışmada bebekler için yan etkiler (hastaneye yeniden başvuru, yenidoğan
resüsitasyonu) değerlendirilmiş ve gruplar arasında anlamlı fark bulunmamış; iki çalışmada
özel bebek bakım ünitesi veya yenidoğan yoğun bakım ünitesine başvuru değerlendirilmiş ve
gruplar arasında anlamlı fark bulunmamış; bir çalışmada beşinci dakikada Apgar skorunun
yedinin altında olması değerlendirilmiş ve gruplar arasında anlamlı fark bulunmamış; hiçbir
çalışmada doğum sırasında kontrol hissi, anne-bebek etkileşimi üzerine etkisi, uzun dönem
izlemde bebek ile ilgili veriler ve maliyet ile ilgili değerlendirmede bulunulmamıştı (20).
Hipnoz dışında diğer yöntemlerin doğum hazırlığı ve doğum sürecini desteklemek amacıyla
kullanımı da farklı bilimsel çalışmalara konu olmuştur. Gevşeme teknikleri ile ilgili
araştırmaların sonuçları hipnoz ile ilgili olanlara göre daha umut vericidir. Özellikle gebelik
sırasında uygulanan gevşeme tekniklerinin anksiyeteyi azalttığı gösterilmiştir (21). Doğum
öncesi dönemde stres düzeyinde azalmanın doğum sürecini de olumlu etkileyeceği
düşünülebilir. Hipnoz da sadece destek ile gevşeme olarak düşünülürse gebelerde ve doğumda
stres ve anksiyetenin önlenmesi bile başlı başına bir uygulama nedeni oluşturabilir (22).
Klinik araştırmalarda hipnozun öğrenciler, psikologlar, ebeler, kadın hastalıkları ve doğum
uzmanları ile diğer hekimler tarafından kullanıldığı görülmektedir (9). Birçok çalışmada
hipnoz ile doğum için en az 3-6 seans doğum öncesi eğitim önerilmektedir (23,24). Ancak
eğitim almamış annelerde bile doğum öncesi yapılacak uygulamaların olumlu etkileri
gözlenebilmektedir (25). Bu temel desteğin sağlanabilmesi amacıyla hipnozun tıp fakültesi,
ebelik, hemşirelik ve diğer disiplinlerde örgün eğitime entegrasyonu önümüzdeki yıllarda
ülkemizde de gündeme gelecektir.
25
Sonuç olarak; literatürde doğum için hipnoz kullanımı ile ilgili çalışmalar sınırlıdır. Doğum
öncesi hipnoterapiyi değerlendiren çalışmalar arasında zamanlama ve kullanılan teknik
açısından belirgin farklılıklar vardır. Bu metodolojik farklılıkların yanında çalışmalarda
yanlılık riski ve çalışmaların çok az bir kısmının kadın hastalıkları ve doğum alanındaki
bilimsel dergilerde yer bulabilmesi dikkat çekmektedir. Doğuma hazırlık ve doğum sürecinde
hipnoz kullanımı ile ilgili olumlu sonuçlar izlenmekle birlikte bu uygulamaların günlük
pratikte kullanımını önermek için daha fazla veriye ihtiyaç vardır.
Kaynaklar
1. Caton D, Corry MP, Frigoletto FD, Hopkins DP, Lieberman E, Mayberry L, Rooks JP,
Rosenfield A, Sakala C, Simkin P, Young D. The nature and management of labor pain:
executive summary. Am J Obstet Gynecol. 2002;186(5 Suppl Nature):S1-15.
2. National Institute for Health and Clinical Excellence: Guidance. National Collaborating
Centre for Women's and Children's Health (UK). Intrapartum Care: Care of Healthy Women
and Their Babies During Childbirth. London: RCOG Press; 2007.
3. Marc I, Toureche N, Ernst E, Hodnett ED, Blanchet C, Dodin S, Njoya MM. Mind-body
interventions during pregnancy for preventing or treating women's anxiety. Cochrane
Database Syst Rev. 2011;(7):CD007559.
4. Jones L, Othman M, Dowswell T, Alfirevic Z, Gates S, Newburn M, Jordan S, Lavender T,
Neilson JP. Pain management for women in labour: an overview of systematic reviews.
Cochrane Database Syst Rev. 2012;3:CD009234.
5. Green JP, Barabasz AF, Barrett D, Montgomery GH. Forging ahead: the 2003 APA Division
30 definition of hypnosis. Int J Clin Exp Hypn. 2005;53(3):259-64.
6. Montgomery GH, Hallquist MN, Schnur JB, David D, Silverstein JH, Bovbjerg DH.
Mediators of a brief hypnosis intervention to control side effects in breast surgery patients:
response expectancies and emotional distress. J Consult Clin Psychol. 2010;78(1):80-8.
7. Maquet P, Faymonville ME, Degueldre C, Delfiore G, Franck G, Luxen A, Lamy M.
Functional neuroanatomy of hypnotic state. Biol Psychiatry. 1999;45(3):327-33.
8. Faymonville ME, Laureys S, Degueldre C, DelFiore G, Luxen A, Franck G, Lamy M, Maquet
P. Neural mechanisms of antinociceptive effects of hypnosis. Anesthesiology.
2000;92(5):1257-67.
9. Cyna AM, McAuliffe GL, Andrew MI. Hypnosis for pain relief in labour and childbirth: a
systematic review. Br J Anaesth. 2004;93(4):505-11.
10. Landolt AS, Milling LS. The efficacy of hypnosis as an intervention for labor and delivery
pain: a comprehensive methodological review. Clin Psychol Rev. 2011;31(6):1022-31.
11. Schrock SD, Harraway-Smith C. Labor analgesia. Am Fam Physician. 2012;85(5):447-54.
12. Smith CA, Collins CT, Cyna AM, Crowther CA. Complementary and alternative therapies for
pain management in labour. Cochrane Database Syst Rev. 2006;(4):CD003521.
13. Cyna AM, Andrew MI, McAuliffe GL. Antenatal self-hypnosis for labour and childbirth: a
pilot study. Anaesth Intensive Care. 2006;34(4):464-9.
26
14. Cyna AM, Andrew MI, Robinson JS, Crowther CA, Baghurst P, Turnbull D, Wicks G,
Whittle C. Hypnosis Antenatal Training for Childbirth (HATCh): a randomised controlled
trial. BMC Pregnancy Childbirth. 2006;6:5.
15. Abbasi M, Ghazi F, Barlow-Harrison A, Sheikhvatan M, Mohammadyari F. The effect of
hypnosis on pain relief during labor and childbirth in Iranian pregnant women. Int J Clin Exp
Hypn. 2009;57(2):174-83.
16. Landolt AS, Milling LS. The efficacy of hypnosis as an intervention for labor and delivery
pain: a comprehensive methodological review. Clin Psychol Rev. 2011;31(6):1022-31.
17. Reinhard J, Hüsken-Janssen H, Hatzmann H, Schiermeier S. Hypnotherapy, gestational age
and incidence of preterm labour. Z Geburtshilfe Neonatol. 2010;214(3):82-7
18. Granger S. Hypnotherapy for childbirth. Pract Midwife. 2012;15(8):S13-4.
19. Shah MC, Thakkar SH, Vyas RB. Hypnosis in pregnancy with intrauterine growth restriction
and oligohydramnios: an innovative approach. Am J Clin Hypn. 2011;54(2):116-23.
20. Madden K, Middleton P, Cyna AM, Matthewson M, Jones L. Hypnosis for pain management
during labour and childbirth. Cochrane Database Syst Rev. 2012;11:CD009356.
21. Khianman B, Pattanittum P, Thinkhamrop J, Lumbiganon P. Relaxation therapy for
preventing and treating preterm labour. Cochrane Database Syst Rev. 2012;8:CD007426.
22. Kenyon C. Clinical hypnosis for labour and birth: a consideration. Pract Midwife.
2013;16(5):10-3.
23. Harmon TM, Hynan MT, Tyre TE. Improved obstetric outcomes using hypnotic analgesia and
skill mastery combined with childbirth education. J Consult Clin Psychol. 1990;58(5):525-30.
24. Jenkins MW, Pritchard MH. Hypnosis: practical applications and theoretical considerations in
normal labour. Br J Obstet Gynaecol. 1993;100(3):221-6.
25. Rock NL, Shipley TE, Campbell C. Hypnosis with untrained, nonvolunteer patients in labor.
Int J Clin Exp Hypn. 1969;17(1):25-36.
27
REVIEW / DERLEME
1
2
3
4
5
Sedat Yıldız , Sevilay Eriş , Ümmü Gül Yıldız , Salih Ürper , Yücel Kurt , Nuray Yücel Polat
6
1
2
Özel Tarsus Medıcal Park Hastanesi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, Mersin
3
Süleyman Demirel Üniversitesi, Kadın Hastalıkları Ve Doğum Anabilim Dalı, Isparta
4
5
6
Aktif Yaşam Fizik Tedavi Ve Rehabiltasyon Merkezi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, Mersin
DİŞ HASTALIKLARININ TEDAVİSİNDE OZON TERAPİ UYGULAMALARI
Özet
Ozon terapi uygulamalarının diş çürüğü ve periodontitis durumlarında hastalığı iyileştirebileceği
düşünülmektedir. Ozon terapi, diş hekimliği pratiğinde tamamlayıcı bir yöntem olabilir, ancak güncel
bir derlemelere göre yöntem ile ilgili daha fazla kanıta ihtiyaç vardır.
Integr Tıp Derg. 2013;1(1):28-31.
Anahtar kelimeler: Diş çürükleri, ozon tedavisi, periodontitis
OZONE THERAPY FOR TREATMENT OF DENTAL DISEASES
Abstract
It has been suggested that the application of ozone for carious dental lesions and periodontitis will
reverse these diseases. Despite ozone should provide a complementary method for dental practice
fundamental need for more evidence was suggested in a novel review.
Turk J Integr Med. 2013;1(1): 28-31.
Keywords: Dental caries, ozone therapy, periodontitis
Yıldız S, Eriş S, Yıldız UG, Ürper S, Kurt Y, Polat NY. Diş hastalıklarının tedavisinde ozon terapi
uygulamaları. Integr Tıp Derg. 2013;1(1):28-31.
Diş Hastalıkları ve Ozon
Yıldız S, Eriş S, Yıldız UG, Ürper S, Kurt Y, Polat NY.
Ozon (O3), üç adet oksijen atomu içeren, üç atomlu bir moleküldür. Molekül ağırlığı
47.98g/mol’dür ve sıcalık ve basınç gibi sistem koşullarına bağlı olarak termodinamik açıdan
yüksek kararsızlıktadır, kısa yarılanma ömrüyle saf oksijene bozunur (1). Ozonun diş
hastalıklarında kullanımı tartışmalıdır. Periodontal hastalıklar ve diş çürükleri ozon terapi
uygulamalarının sıklıkla araştırıldığı klinik alanlardır. Bu uygulamalarda bazı toksik
reaksiyonlar tanımlanmıştır (2). Bu toksisite ozonun diş üniteleri su giriş çıkışlarında
dezenfektan ajanı olarak kullanılması önerisine yol açmış, ancak astımlı çocuklarda respiratör
semptomlara sebep olabileceğinden şüphelenilmiştir (3,4).
Ozonun diş çürüklerine uygulanması ile lezyonları durduracağı ya da gerileteceği
düşünülmüş, bu yönüyle ozonun bu kullanımı geleneksel dolguya alternatif olarak
sunulmuştur. Ozon, dental bakteriyel plağı engelleyebilir, lezyonun gelişimini durdurabilir;
fakat lezyonu geri çevirememektedir. Ozon daha sıklıkla çürük lezyonunun görülmesini
durduracak bir çevrenin oluşumuna neden olmaktadır. Teorik olarak ozonun aktif çürük
lezyonunda bakteri sayısını düşürmek adına kullanımı çürüğün gelişimini geçici olarak
durdurabilir. Bu durum diş yüzeyi tedavisi gerekliliğini ortadan kaldırabilir ya da
geciktirebilir (5-7).
Diş sağlığının iyiye götürülmesi oral hijyen eğitimi ve motivasyon, diyet analizi ve öğütler ile
ebeveynlere ve gebelere ağız-diş sağlığı eğitimi yoluyla mümkün olabilir. Florlu diş macunu
ile dişlerin fırçalanması, hekim tarafından periyodik flor jeli uygulanması, hekim tarafından
fissür örtücülerin uygulanması, öğretmen gözetiminde florlu gargaraların kullanımı, kreş,
anaokulu ve ilköğretim okullarında koruyucu diş hekimliği servislerinin kurulması diğer
koruyucu önlemlerdir (8).
Ozonun klinik etkinliği, maliyet etkinliği ve uygulama kolaylığı açıklığa kavuşturulmalı ve
karşılaştırma ile tedavi masrafı belirlenmelidir. Literatürde etkili ozon uygulaması olarak
takip eden üç ay içerisinde 3 kere uygulama önerilmiş, daha az sıklıkla uygulamanın daha
düşük etkinliğine ve tedaviye katılım düşüklüğüne neden olacağı bildirilmiştir. Holmes ve
arkadaşları bir diş için ozon tedavisinin maliyetinin yaklaşık 190 TL (68 İngiliz Sterlini),
bütün ağız ozon tedavisinin maliyetinin 684 TL (245 İngiliz Sterlini) olduğunu bildirmiştir
(9). Ülkemizde ozon tedavisi ile ilgili yasal düzenleme ve belirlenmiş resmi fiyat tarifesi
bulunmamaktadır.
Diş çürüklerinin tedavisinde ozon terapi uygulaması ile ilgili güncel bir derlemeye göre;
mevcut çalışmalarda bilinen yüksek taraflılık riski göze alındığında ve sonuçları
değerlendirmedeki ölçütlerin tutarsızlığı sebebiyle, ozonun çürümüş diş yüzeyine
uygulanmasının çürüme sürecini durdurduğu ya da gerilettiğine dair güvenilir bir kanıt
bulunmamaktadır. Ozonun yaygın primer dental bakımda kabul görmesinden ya da diş
çürüklerinin tedavisinde ve yönetiminde güncel metotlara alternatif olarak görülebilmesinden
29
önce daha fazla yarar/zarar ve kalite kanıtlarına ihtiyaç vardır (9). Aynı derlemede elde edilen
sonuçların günlük pratik uygulamalara etkisi ve gelecekteki araştırmalara etkisi tartışılmıştır.
Pratik uygulamalar ile ilgili sonuçlar (9,10);
• Ozon uygulamasının diş çürüğü progresyonun durdurulması ya da geri çevirilmesinde
etkinliğini gösteren iyi kanıt bulunmamaktadır.
• Birinci basamak bakımda ozon kullanımı için iyi kanıt bulunmamaktadır.
• Ozonun genel olarak kabul edilmesinden önce uygun yarar/zarar ve kalite kanıtları
gerekmektedir. Ozon terapisi klinik etkinliği ve maliyet etkinliği ile ilgili geçerli kanıtlar
olmadan kabul edilmemeli ve genel kullanıma geçmemelidir.
• Dental bakım sağlayıcı ya da dental hizmet alanlar geleneksel dental injeksiyon ve dolgu ile
karşılaştırıldığında sadece hasta kabulü ve isteği baz alınarak seçim yapılmamalıdır.
Araştırmalara yol gösterecek sonuçlar (9,11,12);
Dişçilikte ozon kullanımının etkinliği ile ilgili yüksek nitelikli çalışmalar bulunmamaktadır.
Birçok uzun longitudinal randomize kontrollü çalışma bulunmaktadır fakat kanıt düzeyleri
yeterli değildir. Diş çürükleri yönetiminde ozonun etkinliğini değerlendirecek iyi
düzenlenmiş, geçerli çalışmalara ihtiyaç vardır. Çürük yönetiminde ozonun değerlendirecek
olan çalışmalarda dikkat edilmesi gereken hususlar:
• Çürük sürecini durduran ya da gerileten yeni tedaviler ideal olarak lezyonun süresi boyunca
etkinlik göstermelidir. Çürük sürecinde anlamlı bir değişiklik kabul edilmesi için en az 2 ila 6
yıllık aralıkta etkinlik gösteren veriler elde edilmelidir.
• Erken çürük lezyonlarının progresyonun değerlendirilmesi ve tanı koyulması için geçerli
kriterlerin geliştirilmesi ve kullanılması tercih edilmektedir. Çürük yönetiminde yeni
tedavilerin etkinliğinin değerlendirilmesi için tasarlanmış çalışmalarda, çürüğün gelişimini
değerlendirmek için kullanılmış herhangi bir ölçü ya da tekniğin, güvenilir, tekrar edilebilir,
hassas ve spesifik olduğu gösterilmelidir.
• Çalışmaların klinik olarak etkinliğini gösterecek kadar güçlü olunduğundan emin olmak için
örneklem boyutu hesaplanmalıdır.
• Gruplama gizliliği uygun olmalıdır.
• Lezyonlar randomize olmalıdır ki her ağızda eşit sayıda plasebo ve müdahale lezyonu
olmalıdır ve analizler sonucunda her dişten ziyade her hasta için sonuç verisi olmalıdır.
30
• Uygulayıcıların, hastaların ve değerlendiricilerin uygun gizliliği ile protokoller
oluşturulmalıdır.
• Yüksek kaliteli çalışmalar için değerlendiricilerin kendi içinde güvenirliliği ve gizli
değerlendiricilerin kullanılması gereklidir.
• Astım vakaları gibi advers olayların daha iyi rapor edilmesi gereklidir.
Kaynaklar
1. Burns DT. Early problems in the analysis and the determination of ozone. Fresenius J Anal
Chem. 1997;357:178–83.
2. Saini R. Ozone therapy in dentistry: A strategic review. J Nat Sci Biol Med. 2011;2(2):151-3.
3. Pankhurst CL, Johnson NW, Woods RG. Microbial contamination of dental unit waterlines:
the scientific argument. Int Dent J. 1998;48(4):359-68.
4. Gent JF, Triche EW, Holford TR, Belanger K, Bracken MB, Beckett WS, Leaderer BP.
Association of low-level ozone and fine particles with respiratory symptoms in children with
asthma. JAMA. 2003;290(14):1859-67.
5. Baysan A, Lynch E. Clinical reversal of root caries using ozone: 6-month results. Am J Dent.
2007;20(4):203-8.
6. Baysan A, Lynch E. The use of ozone in dentistry and medicine. Part 2. Ozone and root caries.
Prim Dent Care. 2006;13(1):37-41.
7. Baysan A, Lynch E. The use of ozone in dentistry and medicine. Prim Dent Care.
2005;12(2):47-52.
8. Çubukçu ÇE. Nedin koruyucu diş hekimliği. Toplum Hekimliği Bülteni, 2003;1:1-4.
9. Rickard GD, Richardson R, Johnson T, McColl D, Hooper L. Ozone therapy for the treatment
of dental caries. Cochrane Database Syst Rev. 2004;(3):CD004153.
10. Iqbal A, Glenny AM. General dental practitioners' knowledge of and attitudes towards
evidence based practice. Br Dent J. 2002;193(10):587-91.
11. Schulz KF, Chalmers I, Hayes RJ, Altman DG. Empirical evidence of bias. Dimensions of
methodological quality associated with estimates of treatment effects in controlled trials.
JAMA. 1995;273(5):408-12.
12. Tranaeus S, Shi XQ, Lindgren LE, Trollsås K, Angmar-Månsson B. In vivo repeatability and
reproducibility of the quantitative light-induced fluorescence method. Caries Res.
2002;36(1):3-9.
31
REVIEW / DERLEME
1
Sedat Yıldız , Salih Ürper
2
1
2
İYİLEŞTİRME SANATI: HOMEOPATİ
Özet
Homeopati sağlıklı insanlara uygulandığında hastalığın özelliklerinin (semptomları, klinik işaretleri,
patolojik durumları) görüldüğü madde müstahzarlarını kullanan bir tedavi metodudur. Bu metod
Samuel Hahnemann tarafından geliştirilmiş ve dünya genelinde uygulanmıştır. Samuel Hahnemann`ın
“İyileştirme Sanatının Organonu” kitabı bu alanda yazılmış temel eserler arasında kabul edilir. Bu
derlemede, “İyileştirme Sanatının Organonu” kitabından tedavinin sanat yönü ile ilgili temeller
özetlenmiştir.
Integr Tıp Derg. 2013;1(1):32-36.
Anahtar kelimeler: Homeopati, Organon, Samuel Hahnemann, sanat
THE ART OF HEALING: HOMEOPATHY
Abstract
Homeopathy is a therapeutic method using preparations of substances whose effects when
administered to healthy subjects correspond to the manifestations of the disorder (symptoms, clinical
signs, pathological states) in the individual patient. The method was developed by Samuel Hahnemann
and is now practised throughout the world. Samuel Hahnemann`s book “Organon of the Art of
Healing” is one of the major works in this field. In this review; basics of healing as an art from the
book “Organon of the Art of Healing” are summarized.
Keywords: Homeopathy, Organon, Samuel Hahnemann, art
Yıldız S, Ürper S.
İyileştirme Sanatı, Homeopati
Homeopati sağlıklı insanlara uygulandığında hastalığın özelliklerinin (semptomları,
klinik işaretleri, patolojik durumları) görüldüğü madde müstahzarlarını kullanan bir tedavi
metodudur. Bu metod Samuel Hahnemann (1755–1843) tarafından geliştirilmiş ve dünya
genelinde uygulanmıştır (1).
Hahnemannà göre allopatik tıp uygulamalarını günlük pratiklerine yansıtan “eski ekol
hekimler” yaptıkları zararlı uygulamaları kitapların ve hocaların önyargılarına ya da övünülen
meşhur eski ekol hekimlerin otoritesine dayandırarak savunabilirler. Sadece, senelerce yaptığı
kötülüklerini anlayan, en sonunda yaptığı “sanatın" (allopatik tıp tedavi sanatının) zararlarına
içtenlikle inanan yaşlı hekim, en ağır hastalık durumlarında bile hiçbir tedavi uygulamayacak
duruma gelebilir. Bu “tedavi sanatı" uzun yüzyıllardan beri kökleşmiş durumdadır, hekimlere
hastaların hayatı ve ölümü hakkında isteğe göre karar verme hakkını vermiştir (2). Bu eski tıp
ekolu, hastalıkların sebebini araştırıp onu yok etmeye çalıştığı için bir tek kendisinin
"rasyonel iyileştirme sanatı" ismini hak ettiğini iddia ediyordu. Ama hastalığın nedenini
bulmaya yönelik bu çağrı karşılık bulamadı. Eski tıp ekolünü savunanlar hastalık sebeplerini
bulabileceğini düşünürken Hahnemann hastalık sebeplerini algılayıp bulmanın mümkün
olmadığını, hastalıkların büyük çoğunluğunun dinamik köklere ve yapıya dayandığını ve
duyularımızla anlaşılamayacağını düşünmüştür (3). “İlaç sanatı” ise yaşam gücünün
hastalıkları hangi yollarla yarattığını anlayamamış ve sadece dıştan etki ederek şiddetli ilaçlar
kullanır. Hahnemann bu noktada Organon`da sadece itaat ettiği ve biraz daha mükemmel hale
getirdiği ve allopatik “tedavi sanatı” ile tam zıt olan gerçek “iyileştirme sanatı” ile olan
karşılaştırmayı ele almıştır (2). 2010 yılında homeopati camiası tarafından 200. yıldönümü
kutlanan bu felsefi metin ilerleyen dekatlardaki çeşitli değişikliklere rağmen homeopatinin
temel metinlerinden olma özelliğini korumuştur (4).
Hahnemannà göre homeopati “çok basit bir iyileştirme sanatıdır”, temel ve
uygulamalarla hep aynı kalır. Dayandığı kurallar iyi anlaşıldığı zaman ve sistem faydalı bir
bütün olarak ve sadece bu şekilde algılandığı zaman, hem sistem berraklığı hem de
uygulamadaki berraklığı kendiliğinden anlaşılır.” Gerçek iyileştirme sanatı ciddi ve
düşündüren bir iştir. İnsanın zihnine, serbest düşünceye, seçen ve mantıklı sebeplere
dayanarak karar veren akıla bağlıdır. Hahnemannà göre hekimin görevi içgüdüsel, şuursuz ve
otomatik olarak enerjisini kullanan yaşam gücünü, dengesi hastalık durumunda bozulduğu
zaman, homeopatik bir ilaçla, benzer bir ilaç hastalığı yaratarak yeniden dengesini
bulabilmesi için etkilemektir. Bu şekilde doğal hastalık etkilerini sürdüremeyecektir.
Hahnemannà göre, eski ekol ise kronik hastaların güç ve sıvıları harcayan ve hayatını
kısaltan metodlarını kullandığından “felaket sanatı” adını hak etmektedir. Eski ekol
hekimlerin direkt yoldan iyileştirebildiği vakalar ise onların sanatı sayesinde değil, sade
insanların tecrübesi ile elde edilen hastalık için spesifik bir ilaç sayesindedir. Allopatik tıpta
operasyon gerektiren durumlar hariç hastalıklar yaşayan bütünlüğün içinde yaşam gücünden
33
ayrı bir varlık olarak düşünülmüş, binlerce yıldır süregelen tedavi şekillerini ölümcül yollara
sürüklemiş, tıbbı iyileştirme yeteneği olmayan, “karanlıklar sanatı” haline getirmiştir.
Hahnemannà göre iyileştirme sanatının tek ve yanılmayan rehberi dikkatle yapılan
çalışmalarla elde edilen saf tecrübelerdir. Bu tecrübelere göre gerçekten sağlıklı insana
uygulandığında, hastalığa en çok benzerlik gösteren semptomları ortaya çıkaran ilaç, hastalığı
tedavi eder. Uygun potens ve en düşük dozlar verildiğinde, bu ilaç, hastalığın bütün
semptomlarını hızlı, kökten ve sürekli bir şekilde ortadan kaldırır. “Doğada rahatlıkla
bulabileceğimiz binlerce homeopatik ilaç bize avantajlar sağlar. Bunları değişik dozlarda
kullanarak doğal hastalıkların iyileşmesine yardım edilebilir. Yapay hastalık oluşturan bu
homeopatik ilaçlar vücuda girer, iyileştirme etkisini tamamlar. Yaşam gücü savaşı kazanır ve
homeopatik ilacın gücü kendiliğinden yok olur. Böylece hiçbir şüpheye yer kalmayacak
şekilde bir daha tedavi etmeye gerek kalmaz.” (5). “ - bu tedavi, şüphe götürmeyen, geçmişten
geleceğe devam eden ve değişmeyen doğa kanunlarına dayanır.” (6). Hahnemann, iyileştirme
sanatının karşıtı olan allopatik tedavi sanatı “hasta yapan sanat” olarak tanımlar. “Şu allopatik
- özellikle son zamanlarda uygulanan- "hasta yapan sanatı" sonucunda oluşan insan sağlığın
harabiyeti, bütün kronik hastalıklar arasında en üzücü, en tedavi edilemeyenidir. Üzgünüm,
ama onların tedavisi için hiç bir zaman ilaçların bulunamayacağından korkuyorum.” (7).
İnsanın uyguladığı hiçbir tedavi sanatı, zararlı allopatik tedaviyle oluşmuş sayısız anormalliği
tamir edemeyecektir (8).
İyileştirme sanatında her vaka bireysel olarak sorgulanır. Bu sorgulamayı yapacak olan
sağlık sanatçısının, her türlü önyargıdan arınmış olarak, dikkatle gözleyerek, sağlıklı
duyularla ve hastalığı hiç değiştirmeden kaydetmesi gerekir (9). “Hasta şikayetlerini anlatır.
Hastanın yakınları şikayetlerini, davranışlarını ve onun hakkında bilinmesi gerekenleri anlatır.
Hekim bakar, işitir ve kendi duyguları ile hastaya özgü değişik bulguları gözler, hastanın ve
onun yakınlarının söylediklerini olduğu gibi yazar. Mümkün olduğu kadar hastayı bölmeden
dinler. Hasta konudan uzaklaşırsa araya girer. Başlangıçta bütün önemli bilgileri yazabilmek
için hastanın yavaş konuşmasını ister.” (10). Bu prensibi savunan Hahnemann buna karşı
gördüğü allopatik tıbbı şu cümlelerle değerlendirmiştir: “Eski ekol hekimleri tedavide kolay
yolu seçtiler. Vakayı bütün yönleriyle, tam olarak araştırmazlar, hatta hastanın kendi
şikayetlerini anlatırken sözünü keserlerdi. Çünkü çabucak bir reçete yazmak isterlerdi. Zaten
bu reçeteler de gerçek etkileri bilinmeyen birçok bileşimi içerirdi. Söylediğim gibi, hiçbir
allopatik hekim vakayı bütün yönleriyle bilmek istemez, ayrıca bulguları kaydetmezdi. Birkaç
gün sonra hastayı gördüğünde bu arada bir çok değişik hasta gördüğünden daha önceki
dinlediklerinden çok azını hatırlar ya da hiçbir şeyi hatırlamazdı. Duydukları bir kulağından
girip diğerinden çıkardı. Bu ziyaretler sırasında birkaç genel soru sorar, bileğinden nabzını
sayar gibi yapıp, diline bakardı ve hemen o anda sebebi anlaşılmadan yeni bir reçete yazar
veya birinciye günde birkaç kez kullanılan kayda değer dozda devam etmesini söyler, sonra
34
aynı sabah ellinci, altmışıncı hastaya benzer bir duyarsızlıkla bakmak için acele ederek izin
isterdi.”
Hahnemannà göre gerçek bir sağlık sanatçısı çok sık kullandığı ve iyi sonuçlar aldığı
ilaçları en sevdiği ilaçlar haline getirmekten kaçınır. Çünkü bu durumda daha nadir kullanılan,
fakat daha uygun ve bu nedenle daha faydalı olan ilaçları gözden kaçıracaktır (11). Benzer
şekilde hiçbir gerçek sağlık sanatçısı, yeni bir vakayı tedavi ederken, kendi hatası nedeniyle
ara sıra yanlış ilaç seçip sonuçları kötü olduğunda ilaçtan şüphe etmez ve ileride onu
kullanmaktan vazgeçmez. Başarısızlığın tek sebebi o ilacın o vaka için homeopatik
olmamasıdır. Her zaman bir vakada karakteristik semptomların tümüne en çok benzerlik
gösteren ilacın seçilmesi gerektiği gerçeği unutulmamalıdır. Bu ciddi seçime, dar kafalı küçük
hırslar karıştırılmamalıdır (12). Bir vakada verilen ilacın uygunluğu sadece homeopatik olarak
doğru olmasına değil, aynı zamanda dozun doğru büyüklükte (tercihen doğru küçüklükte)
olmasına bağlıdır. O anki hastalık durumu için seçilen homeopatik ilaç, gereğinden yüksek
dozda verilirse doğasından gelen yarara rağmen, sadece miktarı ve yaşam gücü üzerindeki
gereksiz güçlü etkisi yüzünden organizmanın zaten hassaslaşmış ve doğal hastalık tarafından
en çok etkilenmiş kısmına zarar verecektir (13). Doğaya en uygun şekilde davranmak için
gerçek sağlık sanatçısı semptomların tümüne göre seçtiği ilacı en ufak dozda uygular. Böylece
eğer bir hata yapıp hastalığa tam uygun olmayan ilacı verdiyse bile o zaman hastaya olan
zarar az olacaktır. Hastanın kendi yaşam gücü bunun üstesinden kolaylıkla gelir ve düzeltir.
Ya da benzerlik kuralına göre daha iyi seçilmiş yeni bir ilaç yine ufak dozda verilir ve
yapılmış olan hata bu şekilde düzeltilmiş olur (14).
Samuel Hahnemann`ın “İyileştirme Sanatının Organonu” kitabında homeopatinin dört
temelini sağlıklı insanlarda maddelerin ilaç olarak kullanımının denenmesi, benzerlik
kanununa göre remedilerin seçimi ve uygulanması, tek remedi ve minimum doz şeklinde
özetlemektedir (15). Hasta ve hekim iletişimi odaklı iyileştirme sanatı özelliği ile homeopatik
konsültasyon genel tıp uygulamaları için ideal bir model olarak sunulmaktadır (16).
Kaynaklar
1. Ernst E. A systematic review of systematic reviews of homeopathy. Br J Clin Pharmacol.
2002;54(6):577-82.
2. Hahnemann S. İyileştirme Sanatının Organonu (Önsöz). İyileştirme Sanatının Organonu.
Everyman's Library No. 663. London, UK, 1913.
3. Hahnemann S. İyileştirme Sanatının Organonu (Giriş). İyileştirme Sanatının Organonu.
4. Schmidt JM. 200 years Organon of Medicine - A comparative review of its six editions (18101842). Homeopathy. 2010;99(4):271-7.
35
5. Hahnemann S. İyileştirme Sanatının Organonu (Paragraf 51). İyileştirme Sanatının Organonu.
11. Hahnemann S. İyileştirme Sanatının Organonu (Paragraf 257). İyileştirme Sanatının
Organonu. Everyman's Library No. 663. London, UK, 1913.
15. Wright-Hubbard. Homoeopathy as Art and Science. Ed. Maesimund B. Panos, MD, and Della
des Rosiers, Beaconsfield Publishers Ltd, Beaconsfield, U.K. 1990.
16. May C, Sirur D. Art, science and placebo: incorporating homeopathy in general practice.
Sociology of Health & Illness 1998;20(2):168-190.
36
REVIEW / DERLEME
1
2
Sedat Yıldız , Sevilay Eriş , Nuray Yücel Polat
3
1
2
Tarsus Medical Park Hastanesi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, Mersin
3
Aktif Yaşam Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon Merkezi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, Mersin
Fitoterapinin kısa tarihçesi
Özet
Tıbbi bitkiler yüzyıllar boyunca halk tıbbı uygulayıcıları tarafından kullanılmıştır. Benzer bitkiler
modern farmakognozide sağlık profesyonelleri tarafından da kullanılmıştır. Bu derleme fitoterapötik
ilaçların tarihçesini ve gelişimini özetlemeyi amaçlamaktadır.
Integr Tıp Derg. 2013;1(1):37-43.
Anahtar kelimeler: Bitkiler ile tedavi, fitoterapi, tarihçe
Short history of phytotherapy
Abstract
Medicinal plants has been used by practitioners of folk medicine for many centuries. It has also been
used by health professionals in the modern pharmacognosy. This review aims to summarize the
history and evoluation of phytotherapeutic medicines.
Keywords: Treatment with herbs, phytotherapy, history
Yıldız S, Eriş S, Polat NY. Fitoterapinin kısa tarihçesi. Integr Tıp Derg. 2013;1(1):37-43.
Yıldız S, Eriş S, Polat NY.
Giriş
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) geleneksel tıbbı (bitkisel ilaçlar da dahil olmak üzere) modern
tıbbın gelişiminden ve yayılışından önce varolmuş ve günümüzde halen kullanılan tedavi
edici yöntemler olarak tanımlamaktadır (1).
Dünya üzerinde insanoğlu var olduğu sürece bitkileri beslenme ve tedavi benzeri amaçlarla
kullandığı düşünülmektedir. Bitkisel ilaçlar, genellikle gelişmekte olan ülkelerde olmak üzere
dünya popülasyonun %75-80‟inde kültürel uygunluğu, insan vucüdu ile uygunluğu ve daha az
yan etkisi olduğu için temel sağlık hizmeti olarak kullanılmaktadır. Fakat son yıllarda
gelişmiş ülkelerde de kullanımında artış olmuştur. En eski kullanımı Hindistan, Çin, Mısır,
Yunan, Roma ve Suriye kaynaklarında 5000 yıl öncesine kadar dayanmaktadır. Klasik
Hindistan yazıtları Rigveda, Athervaveda, Charak Samhita ve Sushruta Samhita bu kapsamda
değerlendirilmektedir. Bitkisel ilaçlar ve geleneksel tıp kadim medeniyetlerin zengin
geleneklerinden ve bilimsel kökenlerinden türemiştir (2). Birçok konvensiyonel ilaç bitki
kaynaklarından üretilmiştir; yüz yıl önce, en etkili ilaçların çoğu bitki tabanlı idi. Aspirin
(söğüt kabuğundan), digoksin (yüksükotundan), kinin (cinchona kabuğudan) ve morfin (afyon
çiçeğinden) örnekleri mevcuttur. İlaç firmalarının büyük oranlarda farmakolojik olarak
bitkileri taramasıyla bitkilerden ilaç geliştirilmesi devam etmektedir (3).
Modern fitoterapinin gelişimine kadar bitkilerin tedavide kullanımı birçok farklı aşamadan
geçmiştir. Bitkiler ile tedavinin tarihindeki temel aşamalar Tablo 1`de özetlenmiştir.
Tablo 1.Bitkiler ile tedavinin tarihi özeti (4)
İmparator Shen Nungùn Farmakopesi
Chinese Herbal (MÖ 2800) 400 bitkisel ilaç
Ebers Papirüleri (MÖ 1800)
Hippocrates (MÖ 460–367) 400 ilaç
Galen (MS 131–201)
Johnson (1636) 4000 bitkinin tıbbi kullanımı
Linnaeus (1751) “Philosophia Botanica”
Withering (1785) “Account of Foxglove”
Yeni Taş Devri (MÖ 8000-5000)
Paleolitikten neolitiğe geçiş periyodu, yiyecek toplayıcılıktan yiyecek üretim ekonomisine
geçiştir. Taş çilalanmış, çiftliliğe yardım ve ağaçları temizlemek için aletler yapılmıştır. Göl
yaşamı sürdürenler, içlerinde medikal özelliklere sahip olanların hatırı sayılır miktarda olduğu
200‟ün üzerinde farklı bitkiyi toplamış ya da işlemişlerdir: Papaver somniferum, Sambucus
38
ebulus, Fumaria officinalis, Verbana officinalis, Saponaria officinalis, Menyanthes trifoliata,
etc...
Mezopotamya
Mezopotamyalı hekimlerin yetenekleri hakkındaki yazılı kanıt kaynakları Hamurabi
Kanunları‟na dayanır. Bu koleksiyon bir tablet üzerinde değil, cilalanmış büyük diyorit
bloklar üzerinde yazılmış olarak bulunmuştur. Bu yazıtlardan bir tanesi anti bakteriyel ajan
olarak da hareket eden başlıca susam yağı içeren sargı uygulamasını tavsiye eder. Poppy,
belladonna, mandrake senna, henbane, licorice ve mint gibi bilinen tıbbi bitkilerin kullanımı
ile ilgili bilgiler içermektedir.
Çin
Geleneksel Çin tıbbı, kadim bilgi ve birikimin günümüzdeki sağlık hizmetlerinin bütüncül
yaklaşımına nasıl uygulandığının önemli bir örneğidir. Geleneksel Çin Tıbbı 3000 yıldan daha
uzun bir geçmişe sahiptir (5). Her ne kadar akupunktur, Geleneksel Çin tıbbının bir parçası
olarak batıda tanınmış olsa da, bitkisel ilaçlar Geleneksel Çin tıbbının az bilinen ve hakkında
birçok yanlış anlaşılma bulunan asıl büyük parçasıdır. Geleneksel Çin tıbbında kullanılan
maddeler genellikle Çin bitkisel ilaçları olarak anılmaktadır. Fakat teknik olarak bu doğru
değildir, kullanılan maddelerin bir kısmı bitkilerden değil hayvanlardan ya da minerallerden
de elde edilmektedir. Genel olarak kullanılan bu terim kabul edilmektedir (6).
Çin materia medicasının yazılı tarihi materia medica hakkındaki ilk kitap olan „Shen Nong
Ben Cao Jing‟`ın (Kutsal Çifçi‟nin Materia Medica Klasiği) görüldüğü Çin Doğu Han
Hanedanlığı‟na (25-220 M.S.) kadar uzanmaktadır. Bu kitap ayrıca „Materia Medica Klasiği‟,
„Materia Medica Kanunu‟ veya Shen-nog‟un Bitkisel Klasiği‟ olarak da bilinmektedir. İkinci
yüzyılda Shen-nong, Kutsal Çiftçi mahlası altında derlenmiştir. Birikimsel ve metodolojik
olarak toplanmış bitkisel bilgilerden oluşan birçok farmakope ve özel bitkiler üzerine
monograf olsa da bilinen en eski bitkisel yazıt 2000 yıl önce Çinde derlenmiş olan Kutsal
Çiftçi‟nin Bitkisel Tedavi Klasiği kitabıdır (7). Kitap yılın her günü için bir adet olarak 365
kayıt bulundurmaktadır. Bu kayıtlar botanik (252 kayıt), zoolojik (67 kayıt) ve mineral (45
kayıt) maddeleri içermektedir. Literatür devam eden hanedan boyunca yeni ilaçların
eklenmesi, bilinen ilaçların yeniden değerlendirilmesi ve yeni kullanım alanlarının eklenmesi
ile geliştirilmiştir. Bunlar arasında devlet tarafından derlenen ve ilk Çin farmakopesi olarak
kabul edilen „Xin Xiu Ben Cao‟ (Yeni Revise Materi Medica) ve dünyaca ünlü klasik „Ben
Cao Gang Mu‟ (Materia Medica‟nın detaylı özeti) bulunmaktadır. Bu gelenek 25 yıllık bir
39
projenin „Zhong Yao Da Ci Dian‟ (Geleneksel Çin İlaçları Ansiklopedisi) adı altında 1977
yılında yayımlanması ile günümüze kadar devam etmiştir. Bitkilerden elde edilen 4,733,
hayvanlardan 740, minerallerden 82 ve bu kaynaklardan elde edilen 172 ürünlerden oluşan
5,767 kayıt içermektedir (8).
Tablo 2. Çin materia medicasının gelişim süreci (Zu YP ve arkadaşları, 1995`den Türkçeleştirilmiştir)
Kitap
‘Shen Nong Ben Cao Jing’
(Materia Medica Klasiği)
‘Ben Cao Jing Ji Zhu’
(Materia Medica’ya ek)
‘Xin Xiu Ben Cao’
(Yeni Revise Materia Medica)
‘Zheng Lei Ben Cao’
(Materia
Medica’nın
paterne
göre
düzenlemiş hali)
‘Ben Cao Yan Yi’
(Materia Medica eki)
‘Ben Cao Pin Hui Ying Yao’
(Materia Medica Temelleri)
‘Ben Cao Gung Mu’
(Materia Medica’nın detaylı özeti)
‘Ben Cao Gung Mu Shi Yi’
(Materia Medica’nın detaylı özetine ek)
‘Zhi Wu Ming Shi Tu Kao’
(Tıbbi Bitkiler Atlası)
‘Zhon Yao Da Ci Dian’
(Geleneksel Çin İlaçları Ansiklopedisi)
‘Zhong Guo Ben Cao Tu Lu’
(Çin Materia Medica Atlası)
‘Zhong Hua Ren Min Gong He Guo Yao
Dian’
(Çin Halk Cumhuriyeti Farmakopesi)
‘Zhong Hua Ben Cao’
(Çin Materia Medica Ansiklopedisi)
Yıl
Yaklaşık
200
502-536
Yazar
Anonim
İlaç Sayısı
365
Tao Hong-Jing
730
659
Su Jing et al.
844
1107
Tang Shen-Wei
1,744
1116
Kou Zong-Shi
472
1505*
Lu Wen-Tai et al
1,815
1596
Li Shi-Zhen
1,892
1765
Zao Xue-Min
716
1848
Wu Qi-Jun
1,714
1977
5,767
1988-..
Jiangsu Modern Tıp
Koleji
Derleme
1990
Derleme
509
Derlenmede
Derleme
Yaklaşık 8000
M.S.
Yaklaşık 5000
*1505‟de derlendi fakat 1700‟de yayımlandı.
Mısır
Bitkilerin tedavi amaçlı kullanıldığını kanıtlayan, M.Ö. 1600‟e dayanan Ebers Papirüsü 1873
yılında bulundu. M.S. ikinci yüzyılda Clemens Alexanrinus Mısırlılar‟ın tüm bilgilerini 42
gizli kitapta topladığından ve bunların altısının tıbbi bilgiler içerdiğinden emindi. Buna ve
eski yazarlara rağmen tıbbın tarihi ile ilgili görüşler uzun bir zaman boyunca değişmedi.
Geleneksel bakışta Hipokrat ve Yunan etkileri üzerinde duruldu. 19. Yüzyılda eski Mısır
bilimcileri tıbbi bilgiler içeren papirusler bulmaya başladı. İlk tıbbi papirus Georg Ebers
40
tarafından 1875‟de yayımlandı. Eber papirüsü 20,23 metre uzunluğunda ve 108 sütunluk bir
yazıttı. Amenophis I (1536 M.Ö.) hükümdarlığına kadar eskiye dayanmaktadır. Bu papirüs
birçok araştırmacı tarafından tercüme edilip yayımlanmıştır. Grundriss‟e göre farklı
kaynaklardan derlendiğini işaret eden kaotik olarak düzenlemiş tıbbi tavsiyeler
bulundurmaktaydı. Ebers papirüsünde farklı sakatlık, hastalık ve rahatsızlıklar için
gruplandırılmış halde reçeteler bulunmaktaydı. Neredeyse tüm gruplar „burada başlayan‟
deyişi başlamaktadır ve 36 kere kullanmıştır. Fakat genellikle farklılık göstermektedir ve
organize değillerdir. Papirüsü yazarı büyük ihtimalle bir hekimdi, yazıt hekimlik sırlarından
bahsetmekteydi. Herodot mısırlı hekimlerin işlerinde uzman olduğu yazmıştır ki bu da Ebers
papirüsü ile doğrulanmaktadır (9).
Hindistan
Eski Hindistan tıp ve eczacılığına dair çok az şey bilinmektedir. Arkeolojik kanıtlar Hintliler
yaklaşık M.Ö. 2500 yıllarında yerleşik hayata geçtikleri göstermektedir. Şehirleri hijyen ve
temizlik açısından özenle donatılmış sistemlere sahipti. Tüm bu anlayış sağlık için duyulan
özeni göstermektedir. Daha sonra Aryanların Hindistan`ı işgali ile Vedic çağı yaklaşık M.Ö.
1500‟lerde başladı. Rgveda yazıtı Soma ve bitkiler için ilahiler içermektedir. Ayuverda terimi
Ramāyana ve Mahābhārata eski versiyonları ve Atharvaveda‟da geçmektedir. Suśruta cerrahi
alanda çığır açması ile övgüleri almaktadır. Ayurveda, dahili tıp çalışması şu bilgeler sırasıyla
olmaktadır: Brahmā-->Daksa-->Prajāpati-->Aśivinau-->Indra-->Caraka. Öte yandan Suśrutasamhitā, genel olarak cerrahi tıp ile ilgilenmekte olup şu sırada ilerlemiştir: Indra->Dhanvantari-->Suśruta. Caraka ve Suśruta hem tıp doktoru hem de eczacıdırlar ve 1000‟den
fazla bitkiyi incelemiştirler. Ayurveda araştırmacılar tarafından tıbbi amaçlar için
kullanılmıştır. Budizmin yayılması ile nihayetinde Asya‟ya yayılmıştır (10).
Ayurveda tıbbında, hindistan yarımadasındaki bitkisel karışımlar zehirlenmelere yol açabilen
kurşun ve diğer ağır metalleri içermektedir. Bu nedenle bitki ve madenler ile tedavide modern
bilimsel gelişmeler ışığında yan etkileri gösterilen bazı uygulamalar terkedilmiştir (11,12).
Tablo 2. Hindistan`da önemli tıbbi bitkiler (2)
Botanik Adı
Yerli Adı
Cuscuta epithymum
Aftimum vilaiyti
Glycyrrhiza glabra
Mullathi
Lavendula stoechas
Ustukhudus
Operculina turpethum
Turbud
Pimpinella anisum
Anise fruit
Smilax china
Chobchini
Smilax ornata
Ushba
Thymus vulgaris
Hasha
41
Roma
Bilinen eski Yunan tıbbi bilgileri ve eski Yunan tıbbi uygulamaları kaynağı Homer‟dir. İlyada
ve Odyse, M.Ö. 8.yüzyıla dayanan iki destansı şiir Homer‟e atfedilmiştir. Bu iki eserden
İlyada yara tedavisi ve bakımı ile ilgili bilgiler içermektedir. Yaraların tariflenmesinden öte,
Homer yaralı bir savaşçıya uygulanan bakımı da anlatmaktadır. Genel olarak söylemek
gerekirse, tıbbi bakım yaranın kendisini tedavisinden ziyade yaralı kişinin rahatı üzerinedir.
Savaşçıların içinde bandajlama ve bitkisel ilaçlar ile iyileştirme sanatında ustalaşmış az sayıda
kişi de bulunmaktaydı. Daha sonradan ilahlaştırılan efsanevi şifacı Asclepius‟un oğlu
Machaon bu doktorlar arasında idi. Machaon yaralandığında, rendelenmiş keçi peyniri ve arpa
serpiştirilmiş bir kupa sıcak şarap ile tedavi edilmiştir (13).
Arabistan
Botaniğe en fazla katkıyı İspanyol Müslümanlar yapmıştır ve bazıları ortaçağın en iyi
botanikçileri olarak bilinmektedir. Dikkatli gözlemciydiler ve palmiye ve kenevir gibi
bitkilerin cinsel farklılıklarını keşfettiler. Dağlarda deniz kıyılarında ve uzak diyarlarda
botanik bitki arama görevi ile gezmişlerdir. Bitkileri tohumdan yetişen, fidandan yetişen ve
yabani olarak yetişenler şeklinde sınıflandırmışlardır. Arap botanik tıbbının modern
kullanımının eski Arap tıbbından tarihi kökleri vardır. Arap otacıları, farmakolojistleri,
kimyacıları ve hekimleri Mezopotamya, Yunanistan, Roma, İran ve Hindistan kökenli eski
tıbbi uygulamaları benimsemiştirler. İmmün sisteminin keşfi, mikrobiyoloji biliminin
tanınması, ilaçın farmakolojik bilimden ayrılması gibi birçok tıbbi keşif Arap hekimler
tarafından yapılmıştır (14,15).
Kaynaklar
1. Joshi DD. Herbal Drugs and Fingerprints: Evidence Based Herbal Drugs. p:22. Springer 2012.
2. Kamboj VP. Herbal medicine. Current Science, 2000;78(1):35-51.
3. Vickers A, Zollman C. ABC of complementary medicine: herbal medicine. BMJ.
1999;319(7216):1050-3.
4. Adaikan PG, Gauthaman K, Prasad RNV. History of herbal medicines with an insight on the
pharmacological properties of Tribulus terrestris. 2001;4(3):163-169.
5. Xutian S, Zhang J, Louise W. New exploration and understanding of traditional Chinese
medicine. Am J Chin Med. 2009;37(3):411-26.
6. Zhu YP, Woerdenbag HJ. Traditional Chinese herbal medicine. Pharm World Sci 1995; 17(4):
103-12.
42
7. Galor SW, Benzie FF. Herbal Medicine. An Introduction to Its History, Usage, Regulation,
Current Trends, and Research Needs. Herbal Medicine: Biomolecular and Clinical Aspects.
2nd edition.CRC Press; 2011.
8. Zhu YP, Woerdenbag HJ. Traditional Chinese herbal medicine. Pharm World Sci.
1995;17(4):103-12.
9. Hallmann-Mikołajczak A. Ebers Papyrus. The book of medical knowledge of the 16th century
B.C. Egyptians. Arch Hist Filoz Med. 2004;67(1):5-14.
10. Okuda J, Natsume Y. Ancient history of Indian pharmacy. Yakushigaku Zasshi.
2010;45(1):15-29.
11. McElvaine MD, Harder EM, Johnson L, Baer RD, Satzger RD. Lead poisoning from the use
of Indian folk medicines. JAMA. 1990;264(17):2212-3.
12. Keen RW, Deacon AC, Delves HT, Moreton JA, Frost PG. Indian herbal remedies for
diabetes as a cause of lead poisoning. Postgrad Med J. 1994;70(820):113-4.
13. Nagy
M.
History
of
Phytotherapy
and
Pharmacognosy.
http://www.chem.uwec.edu/chem491_w01/%20Pharmacognosy%20491/%20%20%20%20%
20Med%20Chem%20Lectures/Lecture%20%206/HistoryofPharmacognosy.pdf
14. Said O, Khalil K, Fulder S, Azaizeh H. Ethnopharmacological survey of medicinal herbs in
Israel, the Golan Heights and the West Bank region. J Ethnopharmacol. 2002;83:251–65.
15. Azaizeh H, Saad B, Khalil K, Said O. The state of the art of traditional Arab herbal medicine
in the Eastern region of the Mediterranean: a review. Evid Based Complement Altern Med.
2006;3:229–35.
43
REVIEW / DERLEME
1
2
3
4
5
Sedat Yıldız , Elif Kaya , Turgay Altınbilek , Ateş Şendil , Esra Pınar Erdoğdu
1
Eğirdir Kemik Eklem Hastalıkları Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi, Fiziksel Tıp ve
Rehabilitasyon, Isparta
2
Muayenehane, İstanbul
3
Fizyocenter Tedavi Merkezi, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon, İstanbul
4
Spor hekimliği, Muayenehane, Ankara
5
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, İstanbul
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ “OSTEOPATİDE EĞİTİM KRİTERLERİ” KILAVUZU IŞIĞI
ALTINDA OSTEOPATİ: DERLEME
Özet
Geleneksel Tıp veya Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp sağlık ve iyilik hali için insanlık tarafından
kullanılan en eski tedavi edici sistemdir. Son dönemde Alternatif Tıp terimi yerine Tamamlayıcı Tıp
terimi daha yaygın olarak kullanılmıştır. Bu bakımdan “Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp” bu alandaki
ürünleri, uygulamaları ve uygulayıcıları kapsayan bir terim olarak kullanılmaktadır. Osteopatik tıp,
doktorun ellerini ve osteopati alanındaki bilgilerini kullanarak uyguladığı bütünleştirici bir sağlık
sistemidir. Osteopatik Tıp 1874 yılında Dr. Andrew Taylor Still tarafından Kirksville, Missouri`de
(ABD) kurulmuştur. Bu derlemede, Dünya Sağlık Örgütü`nün “Osteopatide Eğitim Kriterleri”
kılavuzu ışığı altında osteopati ile ilgili genel bilgiler özetlenmiştir.
Integr Tıp Derg. 2013;1(1):44-48.
Anahtar kelimeler: derleme, Dünya Sağlık Örgütü, osteopati, eğitim, osteopatik manupilatif tedavi
(OMT) tamamlayıcı tıp
OSTEOPATHY IN THE LIGHT OF WORLD HEALTH ORGANIZATION`S
“BENCHMARKS FOR TRAINING IN OSTEOPATHY” GUIDELINE: REVIEW
Abstract
Traditional Medicine or Complementary and Alternative Medicine (TM/CAM) are the oldest existing
therapeutic systems used by humanity for health and wellbeing. In recent years, the term
Complementary Medicine is more widely used instead of the term Alternative Medicine. The term
“Traditional and Complementary Medicine” encompassing products, practices and practitioners in this
field. Osteopathic medicine (OM) is an integrative healing system which is applied with the doctor's
two hand and advance osteopathic knowledge. OM was founded in 1874 by Dr Andrew Taylor Still in
Kirksville, Missouri (USA). In this review, general information in the light of guideline about
“Benchmarks for Training in Osteopathy” published by World Health Organization are summarized.
Keywords: Review, World Health Organization, osteopathy, education, osteopathic manipulative
treatment (OMT) complementary medicine
Dünya Sağlık Örgütü “osteopatide eğitim kriterleri” kılavuzu ışığı altında
osteopati: Derleme
Yıldız S, Kaya E, Altınbilek T, Şendil A, Erdoğdu EP.
Yıldız S, Kaya E, Altınbilek T, Şendil A, Erdoğdu EP. Dünya Sağlık Örgütü “osteopatide eğitim kriterleri”
kılavuzu ışığı altında osteopati: Derleme. Integr Tıp Derg. 2013;1(1):44-48.
Osteopatik tıp Amerika Birleşik Devletleri`nde (ABD) kabul gören iki farklı tıp okulundan
biridir. Bu durum ABD`de tam lisanslı iki hekim grubunun bulunduğu anlamına gelir.
Osteopatik tıp kurumları Osteopatik Tıp Doktorları veya Osteopati Doktorları (Doctor of
Osteopathic Medicine veya Doctor of Osteopathy – D.O.) mezun verirken, allopatik
(osteopatik olmayan) tıp kurumları Tıp Doktoru (Medical Doctor) mezun verir. Osteopatik tıp
müfredatındaki bazı belirgin farklılıklar dışında her iki kurumda da eğitim süreci benzerdir.
Osteopatik tıp okulun başvuranlar lisans mezunudur ve birçoğu yüksek lisans veya diğer
mezuniyet sonrası derecelere sahiptir. Bu yönüyle osteopati dünyada farklı şekillerde
uygulanan otonom bir primer sağlık çalışanıdır. Dünyada yüzbinin üzerinde osteopati uzmanı
görev yapmaktadır. Osteopatik tedavinin kalitesi hem osteopatlar için hem de hastalar için
çok önemlidir.
Ostopatide yapı ile fonksiyon arasındaki ilişki 5 temel modelle açıklanır. Bunlar; postür ve
denge için somatik bileşenlerin önemini belirten “Biyomekanik yapı ve fonksiyon modeli”;
hücre dışı ve hücre içi çevrenin atıkların uzaklaştırılması, oksijen ve besinler konusunda
dengesi ile ilgilenen “Solunumsal/dolaşımsal yapı ve fonksiyon modeli”; nörolojik
oluşumların nöroendokrin immün ağ üzerine etkilerini gösteren “Nörolojik yapı ve fonksiyon
modeli”; psikolijk ve sosyal etkilerin iyilik halini etkilediğini savunan “Biyopsikososyal yapı
ve fonksiyon modeli”; vücudun enerji üretimi, dağılımı ve kullanımı konusunda dengeyi
koruma eğiliminde olduğu “Biyoenerjetik yapı ve fonksiyon modeli” şeklinde sınıflanır.
Dünya Sağlık Örgütü bu modellere dayanan osteopati alanında eğitim kriterlerini belirlerken,
eğitimlerin içeriğini, yöntemini, kimlerin nasıl eğitileceğini, gelecekteki uygulayıcıların rol ve
sorumluluklarını ve eğitime başlayabilmek için gerekli olan önceki eğitim düzeyini dikkate
alır.
Çekirdek eğitim kriteleri temel bilimler, klinik bilimler, osteopatik bilimler, pratik yetenekler,
osteopatik yetenekler ve gözetim altında pratik uygulamalı eğitim olamak üzere altı bölümden
oluşur.
Önceki eğitim durumuna göre iki farklı eğitim programı önerilir.
TİP 1 Program: Daha önce sağlıkla ilgili herhangi bir eğitim almamış, lise ve eşdeğeri bir
okulu bitirmiş kişileri kapsar. Genel olarak 4 yıl, tam zamanlı bir eğitim programı olarak
45
osteopati: Derleme
uygulanır ve uygun bir klinikte gözetim altında klinik deneyimi ile tez veya proje tamamlama
esastır. Öngörülen eğitim süresi 4200 saat olmalı ve en az 1000 saat klinik ve pratik eğitim
sağlanmalıdır.
TİP 2 Program: Bu eğitim programı, daha önce sağlık alanında eğitimi bulunan profesyoneller
için hedeflenmiştir. Tip 1 ile aynı amaç ve içeriğe sahiptir. Ancak eğitim içeriği ve süresi
katılımcının önceki deneyim ve eğitimlerine göre değiştirilebilir. Bazı durumlarda Tip 2
programların farklı şekilleri Tip 1 programlar için uygulanacak “geçiş dönemi” nde
kullanılabilir. Ülkelerin uygulamalarına göre önceki eğitim ve bilgi düzeyi değerlendirilerek
Tip1 ve Tip 2 programların adaptasyonları yapılabilir.
Uygulamalarda güvenlik ile ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar ve kontrendikasyonlar
listelenmiştir.
Direkt teknikler için mutlak kontrendikasyonlar
1-Şüpheli kanama bozukluğu;
2-Uzamış kanama zamanı;
3-Yakın zamanda değerlendirilmemiş antikoagülan ilaç tedavisi;
4-Pıhtılaşma bozuklukları;
5-Doğumsal veya edinilmiş konnektif doku hastalığı;
6-Metabolik, metastatik ve/veya romatolojik hastalıklarda bozulmuş kemik, tendon, ligament,
eklem bütünlüğü;
Direkt teknikler için göreceli kontrendikasyonlar
1-Osteoporoz;
2- Osteopeni;
46
osteopati: Derleme
Direkt teknikler için uygulama alanı ile ilgili mutlak kontrendikasyonlar
1-Aort anevrizması;
2-Açık yaralar, cilt bozukluğu, yakın zamanda geçirilmiş cerrahi;
3-Akut hidrosefali;
4-Akut intraserebral kanama;
5-Geçici iskemik atağı da içeren akut serebral iskemiler;
6-Şüpheli serebral arterio-venöz malformasyon;
7-Serebral anevrizma;
8-Abdominal ağrı;
9-Sızıntı veya rüptür şüphesi olan akut kolesistit;
10-Sızıntı veya rüptür şüphesi olan akut apandisit;
11-Akut veya subakut kapalı kafa travması;
12-İlerleyici nörolojik defisit ile seyreden akut intervertebral disk herniasyonu;
13-Şüpheli veya belirgin vasküler bozukluklar;
14-Şüpheli vertebral arter bozukluğu;
15-Konjenital malformasyonlar;
16-Akut kauda ekuina sedromu;
17-Erken post-operatif oküler lens implantasyonu;
18-Kontrol altında olmayan glokom;
19-Neoplazmlar;
20-Osteomiyelit, kemik tüberkülozu gibi kemik bozuklukları şüphesi;
47
osteopati: Derleme
İtme içeren direkt teknikler için uygulama alanı ile ilgili mutlak kontrendikasyonlar
1-Cerrahi sonrası internal fiksasyon olan bölgeye uygulama;
2-Eklem veya kemik stabilite bozukluğu (neoplazm, metastaz, süpüratif artrit, septik artrit,
romatoid hastalık, osteomiyelit, kemik tüberkülozu vb);
3-Kemik veya kas içi hematom;
Ülkemizde de osteopati alanında akademik eğitim çalışmaları devam etmektedir. Sağlık
Bakanlığı tarafından yayınlanacak olan yönetmelik ile bu alan düzenleme altına alınacak;
yönetmelik kapsamına ve uluslararası standartlara uygun programlar ülkemize
kazandırılacaktır.
Kaynaklar
1. WHO, Benchmarks for training in osteopathy, 2010.
2. An Osteopathic Approach to Diagnosis and Treatment. Editör: Eileen L. DiGiovanna, Stanley
Schiowitz, Dennis J. Dowling. Lippincott Williams & Wilkins. 2004.
48

1.Sayı - Dr. Sedat Yıldız. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı

Transkript

Benzer belgeler

2.Sayı - Dr. Sedat Yıldız. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı

Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesinde Çalışan

Full Article

sayi 7 k - Sağlik Ve insan Dergisi

6.Sayı - Dr. Sedat Yıldız. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı

Magnum Opus

Hipnoz Bir tiyatro oyunu izliyorsunuz. Oyun da epik değil, oyuncular

P13. Zihnimizin Derinliklerine Yolculuk

O-01 Adduktor kanal blokajına siyatik sinir blokajının eklenmesi: Bir

KLİMUD e-bülten Temmuz 2016 - Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık

İletişim: info@t bd.org.tr Sayı: 7

Asistan Platformu, Eylül 2014 tarihinde DETAE genç ara

bildiri özetleri kitabı

klinik hipnozun esasları

Hipnoz ile Kekemelik Tedavisi: Bir Olgu Sunumu

ALTERNATİF BİR TEDAVİ SİSTEMİ: HOMEOPATİ AN