Süt ineklerinde Yagli Karaciger Sendromu ve Korunma Yollari

Süt ineklerinde Yagli Karaciger Sendromu ve Korunma Yollari

Kocatepe Veteriner Dergisi
.
KocatepeVeterinaryJournal
DERLEME
Süt ineklerinde Yagli Karaciger
Sendromu ve Korunma Yollari
REVIEWARTICLE
*
.
Mustafa KAB U , Cenker çagri CINGI, Turan crVELEK
Anahtar Kelimeler
YagliKaraciger
Sendromu
SütInegi
Korunma
Key Words
FattyLiver
DairyCows
Prevention
ÖZET
Karaciger yaglanmasi süt ineklerinin önemli metabolizma hastaliklarindan
birisidir. Bu derlernede karaciger yaglanmasinin etiyolojisi, siniflandirilmasi
ve korunma prensipleri hakkinda literatür bilgiler sunulmustur
...
Fatty Liver Syndrome and Prevention in Dairy Cows
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Veteriner FakÜltesi Iç
Hastaliklari Anabilim Dali
SUMMARY
Fatty liver syndrome is one of the most common metabolic disorder in
dairy cows. In this review, etIology, classification, and prevention of Fatty
liver syndrome was dcfincd according to current literature
03200-Afyonkarahisar
TÜRKIYE
* Corrcsponding author
Tel: O 272 2281312
Fax: O 272 2149055
Email: [email protected]
Kocatepe Vet J (2008) 1: 83-87
83
-
ka/m,
cm}!,i, ciiie/ek
8
Jiil
iiiekinindt.
)'(~~!i ktJrtlt~~tr
GIRIs
Yagli Karaciger Sendromu (YKS) süt ineklerinin en
önemli metabolizma hastaliklarindan biridir (1,2),Vücut
depo yaglarinin asiri mobilize olarak
karaciger
paransim hücrelerinde gereginden fazla miktarda
birikmine karaciger yaglanmasi (Fatty Liver, hepatik
lipidozis) denir,3 Karacigerde biriken asiri lipid
oksidasyona ugrayarak Triasilgliserol (f AG) dönüsür
ve depolanir.4,5 Karacigere gelen esterlesmemis yag
asitleri (NEFA) miktarinin artmasi ve trigliseritlerin
(fG) çok düsük dansiteli lipoproteinlere (VLDL)
sentezinin yavaslamasi sonucunda da YKS olusur,6,7
YKS
olusumundaki en önemli neden laktasyon
döneminde artan enerji ihtiyacinin alinan besinlerle
karsllanamamasidir,3,S Kan NEFA konsantrasyonunun
doguma yakin dönemde artisi; günlük yem tüketiminde
azalmaya, dogum sonrasi artisi ise hormonal denge ve
laktogenezis için adipoz dokudan sekillenecek yag
mobilizsasyonuna baglidir,4 NEFA mobilizasyonu,
periparturient dönem enfeksiyon insidansini da artirir.3
Karaciger Yaglanmasinin
Siniflandirilmasi
Etiyolojisi
ve
Önceleri YKS sadece, dogum sonrasi vücutta
sekillenen metabolik degisimlerin sonucuna bagli
gelisen bir hastalik olarak düsünülmekteydi. Ancak
karacigerdeki TG konsantrasyonu dogum öncesi 17.
günden baslamak üzere doguma kadar geçen sürede
yaklasik 4-5 kat artis göstermekte, dogum sonrasi ise
ani artislar gözlenmemektedir. YKS günümüzde, bir
periparturient dönem hastaligi olarak tanimlanmak ta
ve çogunlukla dogum öncesi 8 hafta ile dogum sonrasi
12. hafta arasini kapsayan genis bir aralikta
incelenmektedir,4 Laktasyon öncesi enerji degeri düsük
maddeler içeren besinler günlük ihtiyaci karsilamada
yeterli olurken, laktasyonun ilk haftalarindan itibaren
artan süt verimi nedeniyle ortaya çikan asiri enerji
açigini kapatmak için, vücut dokularinda depolanmis
ve yeniden kullanilabilen karbonhidrat ve yaglar baslica
alternatif enerji kaynaklari olarak kullanilir, Bu nedenle,
inekleri YKS'den korumak amaciyla uygulanacak
islemlere dogum öncesi dönemde baslanilmalidir.9
Sigirlarin Negatif Enerji Balansina (NEB) karsi
adaptasyonu, enerji ve enerji kullanan organ ve
dokulardaki
spesifik etkilesimlerle düzenlenir. Bu
etkilesimler; primer olarak glukoz, NEFA ve keton
cisimcikleri üzerinden saglanmaktadir, Substrat aracili
adaptasyon mekanizmalari, kan glukoz seviyesinde
azalma ve sekiiienen NEFA
mobilizasyonunca
baslatilir,
111,11,12
Karaciger NEB olusumu esnasinda,
yag ve ~'ag
kökenli enerji kaynaklarinin metabolizmasinda
Önemli
roloynar.
NEB durumunda,
adipoz dokudan asJr1
miktarda NEFA salgilanir. Kan dolasiminda bulunan
Kocatepe Vet J (2008) 1: 83-87
Jo/(/miiilf
/ 1:(/11)' Ii/'fr {J'IIdro!J/f in dairy COJl'J
NEF A birçok doku tarafindan enerji kaynagi olarak
kullanilmasina karsin büyük çogunlugu karaciger
tarafindan tutulur.S,13 Bu nedenle karaciger, kan
NEF A konsantrasyonunu ve NEB olustugunda enerji
kontrolünü düzenleyen temel organdir, Yüksek
NEF A alimina bagli gelisen mitokondriyal beta
oksidasyon ve ketogenezis, hücresel ATP ihtiyaci ile
iliskilidirl4.
Oksidasyon ve keton cisimcigi üretimi için
mitokondrilere
girmeyen
NEF A'lar
tekrar
esterleserek TG'ye dönüstürülür.
Yogun lipid
mobilizasyonu esnasinda olusan yüksek kan NEF A
konsantrasyonu sonucu karacigerde çok miktarlarda
TG sentezlenir, Sekillenen bu TG'lerin karacigerden
uzaklastirilmasi için VLDL'ye ihtiyaç duyulur. TG'ler,
çesitli dokularda enerji kaynagi olarak veya meme
bezlerinde süt yagi sentezinde kullanilir.s,15
Sigir karacigerinde TG'lerin VLDL'ye dönüsümü
diger türlere oranla çok daha yavastir. Bu nedenle
sigirlar diger türlerle kiyaslandiginda YKS'ye daha
yatkindirlar.I,4Yemden tamamen yoksun birakilan süt
ineklerinde
48-96
saat
içinde
YKS
sekillenebilmektedir.'6,17 Bu nedenle yem tüketiminin
azaldigi buzagilama döneminde karacigerde TG
birikimine egilim artar. iS
YKS'nin tanisinda karaciger TAG veya total lipid
miktarinin ölçümü ve karacigerden alinan biyopsi
örneklerinin
histopatolojik
muayenesi
altin
standarttir, 19Genellikle kesin tani; biyopsi örneginde
veya T AG konsantrasyonunun ölçülmesi ile konulur.
YKS, karacigerin içerdigi TAG konsantrasyonuna
göre; normal, hafif, orta ve siddetli olarak
sinif1andirilir.211
Klinik YKS, (%10 < TAG bulunduran) ketonüri,
asJr1 kilo kaybi ve süt veriminde azalma ile
karakterizedir.7,21,22Gerrloff ve ark. yaptiklari bir
arastirmada
hafif ve orta dereceli karaciger
yaglanmasinin dogum sonrasi, siddetli karaciger
yaglanmasinin ise dogum öncesi gelismeye basladigini
belirtmisler ve bu duruma dogum öncesinde artan
karaciger TAG konsantrasyonunun neden oldugunu
ileri sürmüslerdir,23 Diger bir çalismada ise
karacigerde TAG birikiminin dogum sonrasinda
basladigi ileri sürülmektedir,7,24
Normal karaciger %1'den daha az oranda TAG
ihtiva eder.25 Bu miktar %1-5 oldugunda hafif, (Yo5-1O
oldugunda orta dereceli, yaglanma olarak adlandirilir.
Hafif ve orta derece yaglanmali hastalarda normale
göre daha siddetli NEB vardir. Siddetli NEB; yag
akümülasyonu, progresif kÖtülesen genel durum ve
bozulmus reprodüktif performansla jliskilidir.26
Dogum sonrasi süt ineklerinde siddetli YKS
görülme sikligi %5-10 iken, hafi f ve orta dereceli
yaglanma sikligi °/ii30-40'dir, Bu durum, süt
inciderinde
%50'yc varan oranda
infeksiyöz,
metabolik
ve
reprodüktif
problemler
için
84
kabu,
Ciii,~/, cii~/ek
8 Süt
iiiekleiiiide.yai/t
karaci~e,.
seiidromii
/ Fatf)' li"r
~)'lidrolJle iii daii)' CO/I'S
predispozisyon yaratir. Bu nedenle YKS'de sagaltim ve
korunma, süt sigirciligi açisindan çok büyük ekonomik
öneme sahiptir.27
immun sistemi güçlendirdigini ve enfeksiyon riskini
azaltigini ileri sürmektedir.36,37
Metionin fosfolipid sentezinde görevalir
ve
VLDL
sentezinde zorunlu
bir madde olan
Karaciger Yaglanmasindan
apolipoproteinlerin ön maddesi olarak kullanilir.4,38,39
Bu
nedenle
laktasyonun
erken
döneminde
karacigerde
TG'lerin
VLDL'ye
dönüsümünü
hizlandirmak amaciyla rasyana metionin ilavesi yararli
olabilmektedir. Geçis dönemindeki
hayvanlarin,
rasyonuna ek olarak yalnizca metionin ilavesinin
(ortalama günlük hayvan basina 12 gr.) veya metionin
ve lizinin birlikte yüksek miktarda eklenmesinin,
karaciger yaglanmasina karsi korunmada etkili
oldugu4,4o ve süt verimini, özellikle sütteki protein
oranini artirdigi bildirilmistir.41 Yani sira bu
uygulamalarin karacigerde yag birikimi üzerine etkili
olmadigini gösteren çalismalar da vardir.42,43
Kolin karacigerde fosfatidilkolin sentezinde ön
madde olarak kullanilir ve metionine benzer olarak
Korunma
Karacigerde TG sentez düzeyi ile plazma NEF A
konsantrasyonu arasinda pozitif korelasyon oldugu
bilinmektedir. Bu nedenle dogum öncesi kan NEFA
konsantrasyonunu
düsürmeye yönelik çalismalar,
YKS'ye karsi korunmada da etkili olmaktadir.4 YKS'yi
engellemek için kullanilan koruyucu maddelerin ve
uygulamalarin amaci potansiyel risk faktörlerini
azaltmak veya elemine etmektir. Inekleri periparturient
dönem boyunca ihtiyaca yönelik dengeli beslemek bu
koruyucu önlemlerden biridir. Koruyucu amaçli
infeksiyöz ve metabolik hastaliklar en kisa sürede
sagaltiimali, barinaklar yeteri kadar havalandirilmali,
ahirlar yeterli egzersiz alanina sahip olmali ve hayvan
görev yapar. Ayrica kolin lipotropik bir maddedir ve
her an, taze ve yüksek kaliteli yeme ulasabilmelidir.
karacigerde TG'lerin
dönüsüm
miktarini ve
YKS'den korunmada öncelikli yaklasimlardan biri
salinimini artirarak yag birikimini önler. Geçis dönemi
de bakteriyel endotoksemi ve ruminal asidozdan
esnasinda süt ineklerinin rasyonlarina kolin ilavesinin
korunmadir. Periparturient dönemde ekstra kan glikoz
kaynagi saglanmasi,
adipoz
dokudan
NEF A "'\ yararliligina iliskin birçok çalisma bulunmaktadir.44,45
Yemlere kolin ilavesi sonrasi süt veriminde artis,
mobilizasyonunun minimumda tutulmasi ile ineklerin
karaciger lipid miktarinda azalma sekillenmektedir.44,45
metabolik durumu
dengelemekte,
oksidatif ve
Diger bir çalismada, dogum öncesi konsantre yemin
sitotoksik zararlar engellenmeye çalisilmaktadir.
sinirlandirilmasi ve rasyana kolin ilavesinin, serum
Hiperglisemi durumu ayrica hormonal olarakta
BHBA
ve NEF A düzeylerinde azalmaya neden
saglanabilmektedir. Bu amaçla; glukagon, insülin,
oldugu
ve
YKS'yi önledigi tespit edilmistir.43 Ancak
adrenokortikotrop hormon (ACTH), glikokortikoidler
Guretzky
ve
ark.46 geçis dönemi sirasinda kolin
ve
büyüme
hormonu
kullanilabilir.
Yapilan
ilavesinin
karaciger
metabolizmasi üzerine etkilerini
çalismalarda glukagonun 14 gün boyunca 15 mg/gün
arastirmislar ve sonuçta böyle bir uygulamanin etkisiz
deri alti28,29,3o
ve prednizolonun 200 mg/gün kas içi
oldugunu belirtmislerdir.
uygulanmasi sonucu31 YKS gelisiminin engellendigi
Krom (Kr), Kromodulin adli proteinin yapisina
rapor edilmistir. Glikokortikoidler
ve glukagon
girer. Bu protein, insüline duyarli hücrelere glikozun
glikoneogenezisi
artirarak
plazma
glikoz
tasinmasinda görev alir.47 Bu nedenle süt ineiderine
konsantrasyonunu yükseltir. Yavas salinan insülinin
laktasyonun erken döneminde Kr verilmesi hücrelerin
0,14 lU/kg dozunda uygulanmasi ile karaciger TAG
birikimini azaltilabilmektedir. Ancak daha yüksek
glukozdan daha etkin sekilde yararlanmasina ve buna
bagli olarak ketozisin önlenmesine yardimci olur.
dozlarinin 0,29-0,43 lU/kg hipoglisemik soka neden
Pratikte kullanilan Kr-Metionin selatlari ayni zamanda
olabilecegi göz önünde bulundurulmalidir.32
kan
NEFA düzeyini de düsürmektedir.48,49 Gerek
Propilen glikol de (pG) glukoneogenezis saglayan
glikoz gerekse NEF A konsantrasyonu
üzerine
maddelerden
biridir ve ketozis sagaltimi ve
etkisinden dolayi bu bilesigin geçis periyodunda
önlenmesinde kullanilir. PG' nin oral 1 litre/gün
kullanilmasi, YKS'den
korunmada
ve ketozisi
kullanilarak karaciger yaglanma,si üzerine etkinliginin
arastirilmasina ihtiyaç vardir.
engellemede etkilidir. Periparturient dönemde propilen
Gliserol ve propionik asit tuzlari gibi glikoz
glikol verilen ineklcrin plazma glikoz ve insülin
prekursörleri
de
YKS'yi
önlemek
için
konsantrasyonunda
artis,
NEFA
ve
kullanilmaktadir. Periparturient dönemde amonyum
Betahidroksibutirik asit (BHBA) konsantrasyonlarinda
ve kalsiyum propionat ile gliserolün (1kg/ gün) oral
ise düsüs belirlenmistir.33.35Doguma iki gün kala oral
kullanimi
plazma
BI-IBA
ve
NEFA
PG verilen ineklerde, laktasyonun ilk döneminde
konsantrasyonunda
düsüse
neden
olur.SO,SlYine
plazma NEF A seviyesinde düsüs ve süt veriminde artis
iyonoforlar, ruminam beslenmesinde canli agirlik
rapor edilmistir.33
artisi ve yemden yararlanmayi artirmak amaciyla
YKS'yi önlemede Basoglu ve ark. sodyum borat'i
yaygin olarak kullanilmaktadir. Iyonoforlar ruminal
oral yolla (100mg/kg)
kullanmis ve basarili
fermentasyonu
düzenleyerek
rumende
üretilen
olmuslardir.36 Hematolojik bulgular, sodyum boratin
Kocatepe Vet J (2008) 1: 83-87
85
k(ibii,
mw,
eh.lek
. JÜt ineklniiidtyaj,1t
kartJe(p'fr
propiyonik asit miktarini artirir, asetik asit ve bütirik
asIt miktarini azaitirlar. Rumendeki propiyonik asit
seviyesindeki artis ayni zamanda rumende üretilen
amonyak miktarinin da azalmasina neden olur.S2 Bir
iyonofor grubu antibiyotik olan monensin dogum
öncesi bir ay süreyle ineklere uygulanmis ve ketozise
karsi etkili bulunmustur.34 Yine süt ineklerine
dogumdan 3 hafta önce, kontrollü monensin saliveren
kapsül uygulamasini takiben, dogum sonrasinda
subklinik ketozis görülme orani %50 azalmistir.53
SONUÇ
Günümüzde,
süt ineklerde YKS'nin varligi ve
derecelendirilmesi uygun yöntemlerle alinan biyopsi
örneklerinin kimyasal ve histopatolojik muayeneleri
sonucu ortaya konulabilmektedir. YKS, süt ineklerinde
genel durum bozuklugu, süt verimi düsüklügü,
tohumlama
zamaninda uzama, diger metabolik
hastaliklara predispozisyon yaratmasi nedeniyle göz
önünde bulundurulmalidir. Hastalik modern süt
sfiidivnm
/ I"att), lii'er syiid,VlIJf
iii dai')' eoii's
isletmelerinde çok ciddi maddi kayiplara neden
olmakta, bu nedenle üzerinde önemle durulmasi
gereken bir durum olarak karsimiza çikmaktadir.
YKS'den
korunma
amaciyla
kullanilan
maddelerin
farkli mekanizmalara
etki etmesi
nedeniyle uygun bilesigin seçilmesinde isletmenin
beslenme sekli ve yönetim programi önemli rol
oynamaktadir.
Obez, istahsiz, güç ya da ikiz dogum yapanlarla,
metabolik ya da infeksiyöz hastaligi olanlarda YKS
çok daha hizli sekillendiginden korunmada öncelikli
hedef grup olarak belirlenmelidir.
Sonuç olarak, YKS yurdumuzda da süt verimi
yüksek sigirlarin sayisinda artisa paralel olarak, tüm
dünyaya benzer sekilde, önemli bir sorunu haline
gelmistir. YKS sagaltimi ve korunma önlemleri her
geçen gün daha da önem kazanmaktadir. Bu
baglamda, YKS'nin önlenmesine yönelik güncel
bilgilerin
veteriner
pratige
fa~dali
olacagi
düsünülmüstür 8
KAYNAKLAR
i,
Gruffat D, Durand D, Grauiet B, Bauehart D (i 996)RegulationofVLDL synthesisand secretion of the liver. ReprodNiitr Dev,36:375-389.
2.
3.
4.
5.
6.
GoffJP, Horst RL (1997) Physiological changes at parturition and their relatianship to metabolic disorders.} Dail)' Jei, 80:i260-1268.
Basogiu A, Sevinç M (2004) Eidi Hap'anlarda Meta/,olik veEndokrin Hastaliklar. PO?itif Matbaacilik, Konya, Türkiye.
Grummer RR (1993) Ethiology of lipid-related metabolic disorders in periparturient dairy cows. j. Dai')' Jei. 76:3882.
Draekley JK (1999). Biolog)' of dairy cows during the transition period: The final frontier? j. Dail)' Jei. 82:2259-2273.
Grum DE, Draekley JK, Younker RS, LaCount DW, Veenhuizen J] (1996) Nutrition during the dr)' period and hepatic lipid metabolism of
periparturient dair)' cows.) Dail)' Jri, 79: 1850-1864.
Van den Top AM, Van Tol A, Jansen H, Geelen MJ, Beynen AC (2005) Fatt)' liver in dair)' eows post partum is associated with decreased
concentration of plasma triac)'lglycerols and decreased activity of lipoprotein lipase in adipocytes.} Dail)' Res, 72(2): 129-37.
Herdt TH (2000) Ruminant adaptatian to neh",ti"e eneq,')' balance. Inlluences on the etialah')' of ketosis and fatty liver. Vet Cliii Norlb Am Food
Aiiim Pract,16: 215-230.
7.
8.
9.
Shibano K, Kawamura S (2006) Serum free amino acid concentration in hepatic lipidasi s of dair)' cows in the periparturient period.} Vet Med Jei,
68(4): 393-396.
LO. Civelek T (2002) Sütçü Sigirlarin Periparturient Dönem Hastaliklarinda Serum Apolipoprotein B-l00 Konsantrasyonlari. Doktora Te?i, Selçuk
Üni,'ersitesi Saglik Bilimleri Enstitüsü, Konya, Türki)'e.
lt.
Civelek T, Çelik HA, Birdane FM, Yage! A, Pancare! SM, Kabu M (2006a) Serum apolipoprotein B100 concentrations in abese Holstein
heifers. The Re,'ue de Medecine Veterinaire. 157(2):72-75.
12. Civelek T, Sevine M, Boydak M and Basoglu A (2006b) Serum apolipoprotein BIOO concentrations in dair)' cows with left sided displaced
abomasum. The Revue de Medecine Vererinaire.157 (7):361-365.
13. KeUer V, Gerber PP and Stauffaeher W (1988) Fatty acid-independent inhibition of hepatic ketone bod)' production b)' insulin in humans. /~iii}
Pbysiol,254: E694-699
14. Draekley JK, Overron TR and Douglas GN (2001) Adaptations of glucose and long chain fatty acid metabolism in her of dair)' cows during the
periparturient period.} Dairy Jei (E Suppl.), 84, 100-112.
15. Reynolds CK, Aikman PC, Lupali B, Humphries DJ, Beever DE (2003). Splanchnic merabolism of dair)' cows during the transition fromlare
gestation through earl)' lactat;on.} Dai')' Jei, 86: 1201-1217.
16. Grummer RR, SandraJB, Laeounr DW (1990) Estrogen induction offati)' liver in dair)' cattle.} Daii)' Jei, 73: 1537-1543
17. Oikawa S, Oerzel GR (2006) Decreased insulin response in dairy cows following a four-day fast to induce hepatic lipidasis.} Dai" Jei, 89: 29993005
18.
Draekley JK, BeItz DC, Young JW (1991) Regulation of in "itro palmitate oxidation in her from dair)' cows during earl)' lactation.} Dai')' Jei, 74:
1884-1892
19.
Woltow G, Sraufenbiel R, Langhans
conclusions. <lIbr/d 1\(ed, 46: 576.582.
20.
Johannsen V, Menger S, Sraufenbiel R, Rossow N (1993) I",'estih"'tions on morpholog)' and function of the li"er of highyielding cows rwo
weeks post parium. Dtsch Tieraer:;:tIlP'oehellSebl;
100: 177.181.
21.
Veenhuizen J], Draekley JK, Richard MJ, Sanderson TP, MiUer LD, Young JW (1991) i\letabolic changes in blood and her during
development and early treatment of experimental fattr liver and ketosis in cO\vs.} Dail)' Jei, 74: 4238-4253.
Hippen AR, She P, Young JW, BeItz DC, Lindberg GL, Richardson LF, Tueker RW (1999) :\lIeviarion of fatl). li,'er in dairy cows by 14-day
intra"enous infusions of glucagon..I J)aiiy Sei, 82: 1139.1152.
Gerloff BJ, Herdt T H, Emery RS (19R6) Relaiionship of hepatic lipidos;s to health and perfonnance in dair)' cattle.} 'Jiii i 'et Med .ArJoe,
188:845.850.
22.
23.
Kocatepe
Vet
J (2008) 1:83-87
J (1991) Comparison
berween histologically and biochemicall)' determined Ih'er fat levels and resulting
86
ktJlm,
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
rl1~!!.',rii",/;:;;.. 8 Jiil
im-kh:ri,,&
r(~~/i ktl1lll~!!.fl stlidm!JJu
/ rat!),
fitoer ~'Y1IdrollJe if! dt/il)' roin
Van den Top AM, Geelen MJ, Wensing T, Wentink GH, van'i Kloosler AT, Beynen AC (1996) Higher posipartum hepaiic iriacylglycerol
concemrations in dairy cows wiih free raiher ihan resiricled access lO feed during ihe dry period are associaied wiih lower acii\'iiies of hepaiic
glycerolphosphaie acyliransferase.} Siltr, 126: 76.85.
Jordisma R, Jorritsma H, Schukken YH, Bartieli PC, Wensing T, Weniink GH (2001) Prevalence and indicaiors of posi parium fatt)'
infiliraiion of ihe liver in nine commercial dair)' herds in ihe !\:eiherlands. i jml ProdJri, 68: 53-60.
Wensing T, Kruip T, Geelen MJH, Wentink GH, van den Top AM (1997) Posipanum fatt)' liver in high-producing dairy cows in praciice and
in animal sludies. The conneciion wiih healih, produciion and reproduciion problems. Com/, Haemalo/ 11/1,7:167-171.
Bobe G, Young JW, Beitz DC (2004) Paihology, eioloj.,')',pre\'eniion, and Irealmeni of fally liver in dair)' cows.l Dai/)' Jri 87:3105-3124
Nafikov R A, Amelaj BN, Bobe G,. Young JW, Beitz De. (2002). Pre\'ention of fatty liver in iransiiion dair)' cows by glucagon..I Dai~ySri, 85
(Supp!. 1): 21. (Abm.).
Nafikov RA, Amelaj BN, Bobe G, Koehler Kj, YoungJW, Beitz DC (2006) Preveniion of faii)' liver in iransition dair)' cows by subcuianeous
Injeciions of Glucagon.} Dai/)' Jri, 89: 1533-1545
Bobe G, Amelaj BN, Young JW, Anderson LL, Beiiz DC (2007) Exogenous glucagon effecis on healih and reproductive perfonnance of
laciaiing dairy cows wiih mild faiiy liver. AI/im TV/'lVd.rei, 102: 194-207.
FürU M, FürU B (1998). Glucoconicoid (prednisolone) effecis on various bload, urine and li\'er parameiers in cows in ihe second posi panum
week. Tieraerzil. Prax. Ausg. G Giv.rsiierei\'IiI,liere, 26: 262-268.
Hayirli A (2006) The role of exogenous insulin in ihe complex of hepaiic lipidosis and keiosis associ"ied wiih insulin resisiance phenomenon in
posipartum dairy caiile Vd TVsCOnliliill/,30: 749-74.
Overlan TR, Waldron MR (2004) !\:uiriiional managemenl of iransiiion dair)' cows: Siralegies Lo optirni,e meiabolic healih..I Da;')' Sri, 87: E i 05E119.
Duffield TF (2000). Subclinical keiosis in laciaiingdain' co\\.s. Vel. Clil/. ,\'orlh, Im. Food/ll/inl.l'racl. 16:231-253.
MoaUem U, Kaiz M, Adeli A, Lehrer H (2007) Effecls of peripartum prop)'lene gl)'col or fai s differing in fatty acid proiiles on feed intakc,
produciion, and plasma melaboliles in dairy cows.} Dairy Jri, 90: 3846-3856
Basoglu A, Sevinç M, Birdane FM, Boydak M (2002) Efficacy of sodium boraie in ihe prevemion of fatt)' Ih'er in dairy cows..I f ''1 ll/km M,d,
16: 732-735.
Basoglu A, Sevinç M, Güzelbekias
38.
Sandra J, Beriies R, Ric R, Grummer R (1999) Effecls of fat and meihionine h)'drox)' analog on preveniion or alleviaiion of fatt)' liver induced
by feed restriction.l Dairy Jri, 82: 2731-2736.
Piepenbrink
MS, Marr AL, Waldron MR, Butler WR, Overton TR, Vazquez-Aiion
M, (2004) Holi heding 2-I-l)'drox)'-4-(Meih)'lthio)Buianoic Acid io Periparturient Dairy Cows Iinpro\'es Milk Produciion bui not Hepalic 1\!etabolism.f. Dail1'Sri. 87:1071-1084
Durand D, ChiUiard Y, Bauchari D (1992) Effecis of Iysine and meihionine on in \'i\'O hepatic secretion of VLDL in ihe high )'ielding dairy cow.
} Dai1)'Jri, 75: 279 (Absir.).
Rulquin H, Delaby L (1997) Effects of the enerj.,')'balance of dairy cows on laciational responses to rumen-protecied 1\.leihionine.} Dairy Jri, 80:
2513-2522.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
H, Civelek T (2000) EffeCl of borax on lipid protile in dogs online
J vet. Res.4: 153-156.
37.
Colin-SchoeUen O, Laurenl F, Vignon B (1995) Inieraciions of ruminali)' proiecied meihionine and I)'sine wiih proiein source or energy b'eI in
ihe diets of cows.} Dai1)'Jri, 78: 2807-2818.
Bertics SJ, Grummer RR (1999) Effecls of fal and methionine h)'drox)' analog on pre\'eniion or aUe\'iation of fall)' Ih'er induced by feed
resiriciion..I Dai1)'Jri, 82: 2731-2736.
Erdman RA, Sharma BK (1991) Effecl of dielary rumen-proiecied choline in lactating dairy cows..I Dairy Sei, 74: 1641-1647.
Cooke RF, SUya Del Rio N, Caraviello
DZ, Bertles SJ, Ramos MH, Grummer
RR. (2007) Supplememal choline for pre\'ention and
alleviation of fatt)' li\'er in dair)' cattle.} Dai,,' Sri, 90: 2413-2418.
Guretzky NA, Carison DB, Garrett JE, Draekley JK, (2006) Lipid metaboliie profiles and milk production for holsiein and jersc)' cows fed
rumen-protecied choline during ihe periparturieni period.} Dairy Jri, 89: 188-200.
Vincent JB (2004) Recem ad\'ances in the nuiriiional biochemistr)' of irivaleni chromium. ProrSiilr Sor, 63: 41-47.
Bryan MA, Socha MT, Tomlisan DJ (2004) Supplemeniing iniensi\'el)' gra,ed late-gesiation and earl)'-Iaciation dairy caiile "iih chromium..I
Dai~1'Sri, 87: 4269-4277.
Hayirli A, Bremmer DR, Berties SJ, Soeha HT, Grummer RR. (2001) Effeci ai chromium supplememaiion on produciion and mctaboljc
parameiers in peripariurieni dair)' co\\'s.} Dairy Sri, 84: 1218-1230.
Goff JP, Horsl RL, Jardon PW, BoreUi C, Wedam J (1996) field irials of an oral cakium propionate pasie as an aid to pre\'enl milk fever in
periparturicni dair)' co"s..f Dai~)'Jri,79: 378-383.
DeFrain JM, Hippen AR, Kalschcur KF, Jardon PW (2003) Feeding gl)'cerol lo transiiion dain' cows; effects on dr)'m;mer imakc, milk
productio'n, and blood meiaboliies.} DairrSri, 86 (Suppl. 1): 104 (AbsIL).
Talug AM, Özkul H (1999) Ruminanilarin beslenmesinde iyonofor kullanimi. Har/'aiis"/ (,.Iiiii, 39-40: 72-80.
Duffield TF, Sandals D, Leslie KE, Ussemore
K, HeBride BW, Lumsden JH, Dick P, Bagg R. (1998) Efticac)' of monensin ior ihe
pre\'eniion of subelinical kcios;s in lactating dairy co"s.'i /)(iii)' Sci, 81: 2866-2873.
Kocatepe
Vet
J (2008) 1: 83-87
87