Nisan 2014 Bültenimizde

NİSAN 2014
SAYI 3
 39.MCE ‘ DEN ANILAR
 EKO DİZAYN
www.kiwa.com.tr
Kıymetli okuyucularımız,
2014 yılı da göz açıp kapayıncaya kadar çeyrek
ömrünü tamamladı. Yine hızlı ve dinamik iş
ortamında müşterilerimize hızlı, etkin ve optimal
maliyette çözümler üretiyoruz. Bu hizmetleri
verirken
müşterilerimizin
başarıları
ile
gururlanıyoruz ve bu başarılarda katkımızın
olması bizleri fazlası ile mutlu ediyor. Hizmet
kapsamımız uluslararası çözüm imkânları ile
günden güne artıyor. Havacılık alanında vermiş
olduğumuz hizmetler de bunlardan birisi. AS
9100 serisi standartlar havacılık tedarik
zincirinde yer almak isteyen firmalar için
olmazsa olmaz. Bu kapsamda yerli denetim
ekibi ile faaliyet gösteren Kiwa Meyer, sektörün
gönüllü alanda ihtiyacı olan bu sertifikasyon
konusunda çözüm sağlıyor.
Yakın zamanda AS 9100 müşterilerimizden TCI
Kabin İçi Sistemleri uzun süren kalite
yolculuğunun ödülünü aldı. Türkiye'de bir ilk
olarak binlerce feet yukarı kabin içi sistemleri
uçuran ilk yerli firma oldu. Bizleri uçaklarda
sıcak soğuk ikramlarla rahat ettiren sistemleri
üreten bu müşterimizin ürünleri artık THY'nin
BOEING uçaklarında uçuyor. Yakın zamanda
AIRBUS'larda ve diğer operatörlere at
uçaklarda da uçacak ve ülkemizin yerli uçak
alanındaki hamleleri için bir başlangıç noktası,
öncü olacak. Kendilerini bu zorlu yarışta tebrik
ediyor,
emniyet
ve
kalite
alanındaki
başarılarının
devamını
diliyoruz.
Bu ve benzeri sektöre özel yönetim sistemi
standartları ilerleyen dönemde önemini daha da
artıracak şu an otomotiv, havacılık, medikal,
gıda gibi risk yoğun sektörlerde uygun ve
emniyetli ürün ile zamanında teslimat
parametrelerini yoğun olarak sorgulayan bu
standartlar gelecekte de diğer sektörlerle
genişleyecek.
Yatay standart olarak tanımlayacağım, çevre
(ISO 14001), iş sağlığı güvenliği (OHSAS
18001) enerji yönetimi (ISO 50001) varlık
yönetimi (ISO 55000) müşteri memnuniyeti
(ISO 10002) gibi standartlarında uygulanması
ile firmalar artık uluslararası platformdaki
rakipleri ile yarışıyorlar ve verimliliklerini
artırıyorlar.
Bu düşüncelerle yeni dönemde başarılar diler
ve bültenimizde ilginizi çekebilecek diğer
konuları
da
bilgilerinize
sunarız.
M. Gökhan Yücel
Genel Müdür
1|Sayfa
39.MCE(MOSTRA
CONVEGNO EXPOCOMFORT)
u yıl 39.’su düzenlenen Mostra
Convegno Expocomfort fuarına ilgi
oldukça
büyük
oldu.
Milanao’da
düzenlenen bu geleneksel fuar bu sene
toplam’da 24 Holü ve 2045 katılımcısı ile ve
yaklaşık 255.000 ziyaretçisine ev sahipliği yaptı.
B
MCE, Isıtma, Soğutma, Su ve Enerji başlıkları
altında özellikle Katı-Gaz Yakıtlı Kazan, Güneş
Panelleri, Klima Santralleri ve Plastik boru
sektöründen 2045 Katılımcı firma ile Rho Fierra
Fuar alanında 18 Mart’ta başladı. Milano, Fuara
iyi hazırlanmıştı. Fuar alanına ulaşım oldukça
kolay, Metro(Redline-M1) hattı ile fuar alanına
rahat bir şekilde ulaşabiliyorduk.
Bizim için en dikkat çekici kısmı ise yaklaşık
100 firma ile katılım sağlayan Türkiye’nin, İSİB
aracılığı ile vermiş olduğu reklamlardı. Şehir
Merkezinden metro istasyonlarına, adeta tüm
Milano bu reklamlar ile sarılmıştı. Türkiye ve
Türk katılımcıların fuar için iyi bir hazırlık
yaptıkları aşikardı.
Fuar hazırlıkları, Kiwa İtalya ofisimizin
önderliğinde tamamlandı ve hazırlanmış olan
fuar planımıza göre, Kiwa’ya bağlı 5 ülkeden
çalışma arkadaşlarımız ile MCE’ye katılım
sağladık. Kiwa Standımız 2. Hol’de G39- H12
koridorunda, müşterimiz olan İmmergas’ın
devasa standının yanındaydı.
Tüm fuar hazırlıklarımızı, İtalya ofisimizden
Laura Moro organize etmişti ve dağıtılan
promosyonlardan, ikram edilen yiyeceklere
kadar her şey planlanmıştı. Fuar başlangıcında
Kiwa
tarafından
sertifikalandırılmış
tüm
firmalara özel olarak hazırlanmış “Kiwa
Certified” tabelamız her firmanın standına
yerleştirilmişti ve bu sayede tüm sektör
oyuncuları tarafından, ürün ve sistem
belgelendirme dendiğinde akla kimin geleceğini
daha net görülmüş oldu.
Kiwa olarak katılım sağlayarak, çok uluslu ve
birçok sektör ve ürüne ait özel çözümler
verebildiğimizi, misafirlerimize ve ziyaret
ettiğimiz firmalara göstererek, bir Kiwa
felsefesini daha kanıtlamış olduk.
Şimdi sırada ise İstanbul Sodex Fuarı ile
Türkiye’de. 7-10 Mayıs’ta IFM de gerçekleşecek
olan fuara MCE ‘daki firmaların bir çoğunun
katılması beklenmektedir.
2|Sayfa
39. kez düzenlenen MCE- Milano fuarı, kaliteli
katılımcı ve ziyaretçileriyle hem katılımcılar için
hem de Türkiye için güzel bir fuar olmuşa
benziyor. Fuar genelinde katılımcıların kaliteli
ziyaretçi
oranından
memnun
olduklarını
söylemek çokta zor değil. Ayrıca kaliteli Türk
üreticileri ve bu tip fuarlar ile Avrupa’nın,
Türkiye ve Türk üreticisine bakış açılarının iyi
yönde geliştiğini söyleyebiliriz. Görüştüğümüz
tüm Türk üreticilerden de aldığımız yorumlar
hep bu yönde idi. 39. MCE Fuarının tüm
katılımcılar ve ziyaretçiler için geleceğe yönelik
hayırlar getirmesini dileriz.
Y. Burhanettin Balıklılı
3|Sayfa
MİKROFLUİDİKLERİN
GELİŞİMİ
ikrofluidiler, küçük hacimli (mikro,
nano, piko ve hatta femtolitre hacimli)
sıvılarla (bkz. Şekil 2) çalışan mikroboyuttaki cihazların araştırması ve gelişimi ile
ilgili bir teknolojidir (bkz. Şekil 1). Cihazların
boyutları milimetre ile mikrometre arasında
değişmekte olup en az bir boyut mikrometre
cinsinden (ör. Cihazın kanalları) ölçülmektedir
(bkz. Şekil 3).
M
Şekil-2. Ölçüler
Şekil-1.
Mikroflüidikler
mühendislikle ilgili konular
ve
bilim-
Komple sistemin minyatürizasyonu her ne
kadar faydalı olsa da, mikrofluidik sistemin bir
şartı değildir. Anahtar husus, mikrofluidiklerde
bulunan
sıvının
(akışkanın)
mikroskopik
olmasıdır. Mikrofluidik cihazlar, makro-boyutlu
cihazlardan farklı bir yapı ve tasarıma sahiptir.
Mikro-dünyaya
hakim
fiziksel
miktarlar
değiştiğinden (son zamanlarda ölçek etkisi de
bilinir),
geleneksel
cihazların
boyutlarını
küçültmek her zaman mümkün değildir. Mikrodünyada, sıvı akışı laminer olma eğilimde olup,
yüzey kuvvetleri ve yüzey gerilmeleri duruma
hakim olmaya başlamakta ve bu yüzden,
makro-boyutta görülmeyen etkiler önem
kazanmaktadır. Bu nedenle, mikrofluidiklerin
tanımı;
sıvı
davranışındaki
değişiklerle
sonuçlanan küçük-boyutlu ölçeklere ait genel
durumlara atıf yapmaktadır.
4|Sayfa
Şekil-3. Çeşitli mühendislik ve biyolojik bileşenlerin boyut kıyaslaması
Mikrofluidiklerin Ölçek Etkisi
Mikrofluidikler, makrofluidiklerle aynı fiziksel
yapıya sahip olup, ölçek etkisinden dolayı farklı
etkilerin
hakimiyeti
söz
konusudur.
Mikrofluidiklerdeki farklılıklar daha hızlı ısıl
difüzyon, yarı hakim laminer (katmanlı) akış,
kapiler fonomenle ilgili yüzey kuvvetleri ve
elektriksel çifte katman (EDL-Electic double
layer)
olarak
sıralanabilir.
Mikrofluidik
kanallarında, laminer akış düşük Reynolds
sayısına göre hakimiyet kurmaktadır. Diğer bir
deyişle, akış türbülanssız olarak kolay ve
elverişli duruma gelmektedir. Reynolds sayısı,
belirli bir akış içindeki eylemsiz kuvvetlerle
yapışkan kuvvetler arasındaki oranın ölçümü
olup, akışın laminer veya türbülanslı olduğunu
gösterir. Kanallar içindeki akışlarda, 15002000’den küçük Reynolds sayısı, laminer akışı;
bu aralıktan büyük olduğunda ise, türbülanslı
akışa
doğru
bir
eğilimin
olduğunu
göstermektedir.
Elektriksel çifte katman (EDL) formasyonu,
sıvının kanallar içinde mekanik değil de
elektronik olarak hareket etmesine olanak
sağlamaktadır. Birçok katı yüzey, elektrolitle
(sıvı: ör. su) kontağa geçtiğinde, bir yüzey
elektrik yükü elde edilir. Yüzey yükü daha sonra
bir elektrik alanı etkileyerek etrafında, elektrolit
içinde ters yükteki iyonları çekmekte ve aynı
yükteki iyonları itmektedir. Arka arkaya oluşan
yüzey yükü, bu şekilde yüzeyin yanında bir
bölge oluştur ve buna elektriksel çifte katman
(EDL) denilmektedir.
Ölçeklerin küçük boyutlara düşürülmesi, bazı
teknolojik
yetkinlikleri
de
beraberinde
getirmektedir.
Bunlardan
biri,
gaz
kabarcıklarından
ve
kirliliklerden
kaçınılabilmesidir.
Mikrofluidik
cihazların
laboratuar ortamından ziyade uygulama alanı
için tasarlandığı ve numuneyi sisteme sunma
gerçeğini dikkate aldığımızda, kirlilik ve gaz
kabarcıklarından kaçınabilme, mikrofluidikler
için en önemli tasarım konularından biridir.
Birçok filtreleme teknikleri güvenilir operasyonu
sağlamak için kullanılmakta olup, tek bir makro
parçacık veya gaz kabarcıkları, doğru çalışmayı
engelleyebilmektedir.
5|Sayfa
Diğer önemli bir yetkinlik ise numune hacminin
azaltılmasıdır.
Bunun neticesinde reaktif
tüketiminin yanı sıra, aynı zamanda daha düşük
tespit algılama sinyali faydası elde edilir. Buna
rağmen,
iyileştirilmiş
etiketlerin,
tespit
metotlarının
ve
numunenin
önkonsantrasyonunun kullanımı ile bu problemler
sıklıkla çözülebilir. Bununla birlikte, numunedeki
hedeflenen molekül konsantrasyonu hacim
azalımı için zaman zaman yetersiz olup, bu
nedenle daha etkin ayrım teknikleri, doğrudan,
örneğin bir proseste saf olmayan (impure)
numunelerin kullanımının gelişimine katkı
sağlayacaktır.
Ayrıca, sıvı buharlaşma; numune hacmi
azaldıkça ve yüzeyin hacme olan oranı arttıkça
önemli hale gelmekte ve buharlaşma “daha
etkin” olmaktadır. Diğer bir yandan, aynı
zamanda numunenin ön-konstrasyonundan
yararlanılabilmektedir. Mikrofluidiklerin son
olmamak kaydı ile diğer bir yetkinliği de montaj,
paketleme ve entegrasyon olarak ifade
edilebilir.
Tüm
sistem
bileşenleri
yük
seviyesinde güvenilir olsa bile, doğru bir şekilde
monte edilmezlerse, sistemin güvenilirliliği
düşük seviyede olmaktadır. Bağlantılar yüksek
basınca dayanıklı olmalıdır. Paketleme sistemi
sert çevrelerden korumalı, bununla birlikte
numunenin girişine imkân verir şekildedir.
Birçok durumlarda, sistem hava-geçirmez olup,
numune girişi için bazı yerlerde açılmalıdır. Bazı
durumlarda, fluidik yolların yanı sıra aynı
zamanda optik ve elektronik olanlar da aynı
hizada olmalıdır.
Hakan Esgin
6|Sayfa
YALIN ÜRETİM SİSTEMİNE
GENEL BAKIŞ
Yalın Üretimin Gelişimi
merikalı Henry Ford ve Frederick Taylor
1940’lı yıllarda emek sanat bir üretim
sisteminden kitle üretime geçişin ilk
öncüleridir. Kitle üretim sistemi ise ilk olarak
otomotiv endüstrisinde geliştirilmiştir ve sonra
bütün endüstri sektörlerinde uygulanmaya
başlamıştır. Kitle üretim anlayışı “itme” sistem
yapısını kapsamaktadır. İtme sistemi ile birlikte
zamanla tüketicinin istemediği halde piyasada
çok fazla ürün meydana gelmiştir. Bu sisteme
karşı olarak ise 1970’li yıllarda, Japon
endüstricilerden Eiji Toyoda ve Taiichi Ohno
yeni bir akım ortaya atmışlardır. Bu akım ise
yüzyıla damgasını vuracak olan “Yalın Üretim
Felsefesi” olmuştur. Yalın Üretim Felsefesi kitle
üretimi sonunda meydana gelen fazla üretime
karşı çıkmış “çekme sistemi “ temelli bir
oluşumdur. Çekme sisteminde ise İtme
sistemine karşı talep tahmin yöntemi yerine
siparişe dayalı üretim yapılmaktadır.
Yalın Üretim Sistemi, Amerika’nın piyasaya
hakim olmasıyla birlikte Japonya’nın bu akım
karşı çıkarttığı bir sistemdir. Yalın üretim sistemi
ilk olarak Toyota Üretim Sistemi olarak da
adlandırılır. Bunu nedeni ise, ilk olarak Toyota
üretim sisteminde kullanılmış olmasıdır. Bunun
için diğer bir taraftan Toyota Üretim sistemi
olarak da adlandırılır.
A
Yalın Üretim Felsefesi
Yalın üretim, yapısında hiçbir gereksiz unsur
taşımayan ve hata, maliyet, stok, işçilik,
geliştirme süreci, üretim alanı, fire, müşteri
memnuniyetsizliği gibi unsurların en aza
indirgendiği
üretim
sistemi
olarak
tanımlanmaktadır. Yalın Üretim Felsefesi
“Çekme sistemi” temelli, siparişe göre çalışan,
sürekli gelişen bir sistemdir.
Yalın Üretim felsefesi;
a)
Maliyeti azaltmayı,
b)
Stoku azaltmayı,
c)
İsrafları azaltmayı, üstelik “sıfır
israf “ yapmayı,
d)
Bekleme zamanını ve üretim
zamanını azaltmayı,
e)
Hataları azaltmayı,
f)
Kaliteyi artırmayı,
g)
Verimliliği artırmayı,
h)
Zamanında üretimi ve
i)
Müşteri memnuniyetini amaçlar.
alın üretimi karakterize eden altı başarı
faktörü vardır. Bunlar; proje yöneticisi,
ekip
çalışması,
bilgi
kültürü,
tedarikçilerle uyum, eşzamanlı mühendislik ve
tüketici oryantasyonudur. Bunlardan ekip
çalışması, proje yöneticisi ve tüketicilerle uyum,
yalın üretim kavramını daha az rekabetçi
alternatif olan Tayloristik yapılandırılmış üretim
kavramından ayıran faktörlerdir.
Y
Yukarıdaki anahtar faktörleri başarılı bir şekilde
uygulamayı öngören bu yaklaşım tarzının
kökeninde, kalite anlamı ve sistemini değiştiren
Toplam Kalite Kontrol Sistemi bulunmaktadır.
Kalitenin "kalite kontrol" veya "kalite güvencesi"
gibi tek bir bölümün sorumluluğu olmadığını,
kalitenin, mal ve hizmetler oluşturulurken
aşama aşama elde edildiğini benimseyen bu
sistem, yalın üretimin köşe taşlarından birisidir.
7|Sayfa
Yalın üretimin kalite anlayışı, müşterinin bir mal
veya hizmeti satın alırken bu mal veya hizmette
var olduğunu ümit ettiği ve kullanım esnasında
ihtiyaç duyacağı tüm beklentilerini eksiksiz
karşılanmasıdır. Özetle yalın üretim kalite
anlayışına yeni boyutlar kazandırmıştır. Yalın
üretimin, pazardan gelebilecek hedefleri anında
karşılayabilmek için tepe yönetimden işçisine ve
yan sanayicisine kadar herkesin çalışmasını bir
bütün olarak birleştirir.
Üretimin her düzeyinde çok yönlü eğitilmiş işçi
ekipleri çalıştırılır ve yüksek derece esnekliği
olan, otomasyon düzeyi yüksek makineler
kullanılır. Diğer yandan sorumluluk firmanın
organizasyon yapısının en alt kademelerine
kadar itilir. Bu sorumluluk çalışanların kendi
çalışmasını kontrol etme özgürlüğü anlamına
gelir.
Yalın üretim sistemi ile geleneksel üretim
sistemi arasındaki farklara bakarsak eğer;
Planlama
Geleneksel
Üretim
Tahminlere Göre
Üretim
Stok
Hazırlık Süreleri
Ürün
Grubu
Hacmi
Denetim/Yoklam
a
İşçi
Yetkilendirmesi
Yerleşim Düzeni
Esneklik
Uzun
BüyükStok&Kuyruk
Gözlemci/Yönetici
Yalın Üretim
Müşteri
Siparişi
Müşteri
Siparişi
Kısa
Az-Sürekli Akış
Az
%100
Çalışan/İşçi
Yüksek
Fonksiyonel
Az
Ürün Akışı
Yüksek
Şekil 4.
Geleneksel
Arasındaki Fark
ve
Yalın
Üretim
Yalın Üretim Felsefesine Geçiş
Sanayi dönemiyle başlayan fabrikalaşma üretim
süreci, emek yoğun işleri ve insanı çokta
önemsemeyen bir yapıya sahipti. Taylor ile
birlikte bu sorun çözüldü ve geleneksel üretim
sistemi oluşturuldu. Geleneksel üretim sistemi
talep tahmine göre üretim yapan daha çok itme
sistemi ile çalışan bir sistem olup daha eski
sistemlere göre daha verimli, daha seri, kitle
üretime sahip bir üretim sistemidir. Geleneksel
üretim ile birlikte birçok sistemin değişmesine
karşın, bir zaman sonra müşteri ihtiyaçları da
göze batmaya başladı çünkü insanlar artık
teknolojinin gelişimi ile birlikte daha çok çeşit
ürüne talep eder oldular. Müşteri talebine göre
ürün çeşitliliğinin ve kalite ihtiyacının artması ile
birlikte artık geleneksel üretimde firmalar için
yetersiz gelmeye başladılar. Buna karşın
Modern Üretim sistemleri yani Yalın üretim
sistemleri ortaya çıktı. Bu sistem ile birlikte
müşteri talebini karşılayacak nitelikte daha
kaliteli, az maliyetli, tam zamanında, yani
müşteriyi daha çok memnun edici bir üretim
sistemi oluşturuldu. Diğer bir yandan üretim
sisteminin bunları yapabilmesi için kendini de
yenilemesi gerekmektedir. Yalın üretim ile
birlikte işletmede, az stok, az israf, az maliyet,
az hazırlık süresi, yüksek verim, yüksek kalite
ve
yüksek
müşteri
memnuniyeti
oluşturulmuştur.
Yalın Üretim Araçları
Yalın üretim uygulama sürecinde birçok araç rol
almaktadır. Bu araçları kısaca açıklarsak eğer;
a)
Tam Zamanında Üretim ( JIT )
Tam
Zamanında Üretim, Yalın üretim
anlayışının temelini oluşturan bir sistemdir. TZÜ
doğru yerde, doğru zamanda doğru miktarda,
doğru kalitede üretimi amaçlamaktadır.
TZÜ ile birlikte sistemde israf sayılan her şeyin
yok edilmesi istenmektedir. Bununla birlikte ise
optimum maliyet ve kalite dengesini oluşturulur.
Ayrıca karar verme sürecinde işçilerinde üretim
sistemine ve karar mekanizmasına etkin bir
şekilde katılmasını sağlar.
TZÜ hedeflerine gelirsek eğer;
Sıfır hata
Sıfır stok
Sıfır ayar zamanı
Sıfır kumanda süresi
Sıfır malzeme temin zamanı
Sıfır bekleme zamanı
8|Sayfa
b)
Jidoka
d)
Jidoka, Japonca otonom kontrol anlamına
gelmektedir. İnsanın akıl ve zekâsının
makineye
aktarılması
ile
birlikte
akıllı
otomasyon sistemleri oluşur. Jidoka da amaç,
akıllı otomasyon sistemi ile birlikte çıkan
problemi çözmektir. Akıllı otomasyon sistemleri,
probleme karşı makinenin durması ve çalışanın
gelip problemi belirlemesi, çözmesi ile ilgilidir.
c)
Kanban
Kelime manası ile Japoncada “kart” anlamına
gelen Kanban sistemi Yalın üretimde stok
kontrolü için kullanılan bir kart sistemidir.
Kanban kartları ile ihtiyaç olan stoklama yapılır.
Kanban sisteminin amacı, doğru yerde doğru
zamanda uygun ürünü üretim için temin etmek
ve kaynak israfını önleyerek karlılığı hedefleyen
artırmaya ve sıfır stok hedefleyen bir sistemdir.
Kaizen
Kaizenin temel mantığı sürekli iyileştirme
demektir. Kaizenin içindeki en önemli sistem
öneri sistemidir çünkü Kaizen gelen önerilere
göre iyileştirilmeler yapan bir sistemdir.
Kazeinde temel dört adet temel konu vardır.
Planla
Önlem al
Uygula
Kanban üretim birçok yerde kullanılmaktadır ve
bunları şu şekilde sıralayabiliriz;
a)
Çekme Kanbanı
b)
Üretim Kanbanı
c)
Malzeme Kanbanı
d)
Tedarikçi Kanbanı
e)
Sinyal Kanbanı
f)
Acil İhtiyaç Kanbanı
g)
Özel Kanban
h)
Elektrik Kanbanı
i)
İş Emri Kanbanı
j)
Tünel Kanbanı
k)
Ortak Kanban
Bunun gibi çok çeşitli kanban çeşitleri
bulunmaktadır.
e)
Kontrol
et
Şekil 5. Kaizen Kalite çemberi
Kaizen kendi içinde üç çeşidi vardır. Bunlar;
Yönetim Öncelikli Kaizen: Yönetim
öncelikli Kaizen, önemli lojistik ve stratejik
konular üzerine yoğunlaşır. İlerleme ve morali
sürekli diri tutar.
Grup Öncelikli Kaizen: Grup öncelikli
Kaizen, kalıcı bir yaklaşımdır. Kaizen Kalite
çemberleri,
gönüllü
yönetim grupları
ve
problemleri çözmek için çeşitli istatistiksel
araçlar kullanan diğer küçük grup faaliyetleri ile
yürütülür.
Birey Öncelikli Kaizen: Bu Kaizen
çeşidi öneriler ile ortaya çıkan bireyin kendisinin
Kaizeni gerçekleştirmesi ve kendini de
geliştirmesini amaçlamaktadır.
Poka- yoke (Hata Önleme)
Poka-Yoke sisteminde hataların tekrarını ve
hatalı ürünün oluşmasını önlemeyi amaçlayan
ve süreci sürekli iyileştiren sistemleri kurmak
amaçtır. Hata bir süreçtir ve bunun sonucunda
kalitesiz bir ürün ortaya çıkar[23].
Poka-Yoke Japonca bir kelime olup, Poka
kelimesi tesadüfî hata ve Yoke ise sakınma
azaltma anlamındadır. Poke- Yoke Üretim
sisteminin hata
oluşabilecek
kısımlarına
oldukça basit hata önleyiciler yerleştirme
esasına dayanır. Poke- Yoke uygulaması basit
ve ucuzudur. Bu yüzden şirket için en uygun
kontrol yöntemlerinden biridir.
Poka-Yoke sisteminin üç aşaması vardır bunlar;
Kusuru tespit et
Hatayı tespit et
Hatayı önle
9|Sayfa
Heijunka(Dengeli Üretim Seviyesi)
f)
Heijunka, dengeli üretim sistemi oluşturarak
maliyeti azaltmak ve bununla beraber stok
miktarını azaltmaktır. Müşteri siparişlerin geliş
tarihlerine göre öncelik oluşturmaz. Heijunka
üretilecek ürünleri teslim tarihine göre belirler ve
ona göre bir dengeli üretim seviyesi oluşturulur.
g)
5S
5 S i uygulayan iş yerlerinde, gereksiz her şey
engellenir ve daha verimli daha sağlıklı bir
çalışma ortamı oluşturulur. 5 S Japonca “S” ile
başlayan
kelimelerin
baş
harflerinden
gelmektedir. 5 S i şöyle aşağıdaki gibi açıklarız.
Türkiye’ de Yalın Üretim Sistemi
alın üretim düşüncesi ilk olarak 1990’lı
yıllarda
kullanılmaya
başlanmıştır.
Özellikle otomotiv sektöründe oldukça
çok fazla kullanılan yalın üretim anlayışı ilk
olarak, Sakarya’da kurulan Toyota otomobil
fabrikasının üretiminde kullanılmıştır. Daha
sonra ise Ford, Renault, Bosch, Tofaş gibi
otomotiv fabrikalarında kullanılmıştır. Ülkemizde
kullanılma amacına gelirsek eğer; kısıtları
kaynakları etkili kullanmak için, yüksek
maliyetleri önlemek, israfı azaltmak ve
verimliliği artırmak için kullanılır.
Y
Şahsine Büşra Arslan
Seiri ( Sınıflandırma): Bu aşama ilk
aşamadır ve bu aşamada kullanım sıklığına
göre
malzemeler
sınıflandırılır.
Sınıflandırmadan sonra hiç kullanılmayan
ürünler yok edilirken diğerleri kullanım
sıklığına göre yerleştirilir.
Seiton ( Düzen) : Bu aşamamada
sınıflandırılan ürünler düzenlenir yani hangi
malzeme nereye, ne kadar yerleştirilecek
belirlenir.
Seiso ( Temizleme): İş ortamında
istenmeyen toz, kırpıntı gibi pis şeylerin
ortadan kaldırılır ve daha verimli bir iş
ortamı elde edilir.
Seiketsu
(
Standartlaştırma):
İş
ortamında sağlanan düzenin ve temizliğin
sürdürülebilmesini ve standartlaşmasını
sağlamak için yapılan bir aşamadır.
Shitsuke ( Eğitim ve Disiplin): Son
aşamada ise diğer aşamalarda yapılan
bütün aktiviteler eğitimler aracılığıyla
sürdürülür
ve
faaliyetlerin
hepsine
çalışanların fiili olarak katılmaları sağlanır.
10 | S a y f a
CB RAPOR
CB formatının bir üyesi olarak kabul edilebilmek
için kalite sistemi ve teknik yeterlilik ile ilgili
gereksinimleri karşılaması gerekmektedir.
CB taslak raporu tanıtımı:
CB taslak raporu içeriği:
C
CB taslak deney raporu, test edilen ürünün
standartlara göre uygun olduğunu tespit edip
diğer NCB’leri bilgilendirmek için verilen bir
resmi belgedir. CB deney raporu reklam
amaçlı kullanılmamalıdır. Ancak CB deney
raporuna referans verilerek kullanılmasına izin
verilir. CB scheme, ilgili IEC standart
maddelerinin gerekliliklerine göre bir yan bir
rapordur. Rapor ilgili standardın her bir
maddesini
kontrol
etmemize
olanak
tanımaktadır. CB raporu gerekli testler,
ölçümler,
doğrulamalar,
denetimler
ve
değerlendirmeleri berrak ve kesin sonuçlar ile
sağlar. Ayrıca fotoğraf, elektrik şemaları,
sanat çizimlerinin yanı sıra ürünün bir
açıklamasını içerir.
B taslak raporu, elektrik ve elektronik
bileşenlerin başarılı bir şekilde test
edilen ürünlerin IEC standartlarının test
gereksinimlerinin
uygun
olup
olmadığını
kanıtlamak için kullanılır. CB taslak raporun
temeli,
uluslararası
standartlara(IEC)
dayanmaktadır. Üstelik CB taslak raporu
uluslararası farklılıkları, özel koşulları ve çeşitli
üye ülkelerin düzenleyici gereksinimlerini
içerebilir. Ulusal farklılıklar, özel milli koşullar ve
CB Taslak Rapor sahibi katılan tüm ülkelerin
düzenleyici ihtiyaçları IECEE sekreterliğine
sunulan CB bülteninde yayımlanır. IECEE ( IEC
uygunluk test sistemi Elektrik ve Elektronik
bileşenleri Ekipman ve Ürünlerin Sertifikasyonu
) anlamına gelmektedir. Kısaca CB taslak rapor
programı,
belgelendirme
kuruluşları
programıdır.
CB Taslak Raporu Örneği aşağıdaki gibi
sunulur:
CB taslak işleyişi, CEE (eski Avrupa
“Elektrik Ekipmanları Uygunluk Testi için
Uluslararası
Komisyon”)
tarafından
yönetilmekteydi.
1985
yılında
IEC
(International
Electrotechnical
Commission ) ile birleştirildi.
Sertifikasyon katılımcı kuruluşlar arasında
elektrik ve elektronik ekipmanların, ekipman ve
güvenliği ile ilgili belgelerin karşılıklı kabulü için
IEC tarafından kurulmuş geniş bir uluslararası
sistemdir. Bu sistem katılımcı ülkeler ve
sertifikasyon kuruluşları arasında çok taraflı bir
anlaşmaya dayanmaktadır. CB Taslak Raporu
dünya çapında 50’den fazla ülkede ürün
belgelendirme kuruluşlarının ağıdır.
Her NCB üyesi CB formatında rapor
hazırlamakla yükümlüdür. NCB ( Ulusal
Sertifikasyon kuruluş ) ise elektrikli ürünlere
ulusal olarak tanınan uygunluk sertifikası veren
bir belgelendirme kuruluşudur. Böylelikle
uluslararası pazarda tek bir test şeması ile
genel olarak ürün hakkında bilgi sahibi olunur.
11 | S a y f a
KAYNAKÇA
CB taslak raporunu kullanmada KIWA
kapsamı
Kiwa olarak Kiwa Netherland B.V. ve
Kiwa Italy ortaklarımızın NCB üyeliği
bulunmaktadır. Ortaklarımızın ; İnce filmli
düz alanlı fotovoltaik modüler- Tasarım
nitelikleri ve tip onayı, Kristalin silikon
karasal fotovoltaik (PV) modüller-Tasarım
değerlendirmesi ve tip kabulü ve
Fotovoltaik (pv) modül güvenlik niteliği (
1- Yapım özellikleri ve
2- Deney
özellikleri)
standartlarını
belgeleme
yetkinliği bulunmaktadır.
1. www.iecee.org
2. www.kiwaenergyusingproducts.com
Selahattin Gençtürk
12 | S a y f a
GAZLA ÇALIŞAN PİŞİRME
CİHAZLARI İÇİN KULLANILAN
BACA BAĞLANTI TİPLERİ
Bu makalemizde ticari pişirme cihazları ve
fırınlar için kullanılan baca bağlantı tipleri
hakkında konuşacağız.
Baca bağlantı tiplerini aşağıda belirtilen
şekilde sıralanabilir:
ünümüzde gaz yakıt kullanan ticari ya
da endüstriyel tip pişirme cihazlarının
üretici ve tüketici/kullanıcı sayısı
oldukça fazladır. Gaz yakan cihazların riski
diğer ürünlere oranla daha fazla olduğu için
tasarım/üretim ve belgelendirme sürecinde
oldukça dikkatli davranılmalı, ilgili direktif ve
standart Maddelerinin büyük bir titizlikle
uygulanması gerekmektedir.
G
Gaz yakıt kullanan cihazlar, diğer katı ya da
sıvı yakıt kullanan cihazlarda da olduğu gibi
yanan gazı tahliye etme gereği duymaktadır.
Yanan gazın tahliyesi, cihazın verimli ya da
“mavi ve kopmayan alev” tabiri ile yanabilmesi
için önemlidir. Bun nedenle belgelendirme
sürecinde cihazda kullanılacak baca bağlantı
tipleri büyük önem taşımaktadır. Ürünü
belgelendirme sürecinde olan firmalar baca
bağlantı tiplerini uygun olarak belirlemeli ve
testler, belirlenen baca tipinde yürütülmelidir.
Edindiğimiz tecrübeler sonucunda firmaların
baca bağlantı tipleri hakkında yeterli bilgiye
sahip olmadıkları ve bu nedenle belgelendirme
süreci/belgelendirme süreci sonrası birtakım
sorunlar yaşamaktayız. Özellikle bu sorun,
belgelendirilmiş ürünlerin kurulumu ve gaz
projeleri üzerinde belirtilen bu ürünlerin ilgili gaz
dağıtım şirketlerinin gaz açımı sürecinde
yaşanmaktadır. Cihazın yapısı gereği baca
bağlantı
tipi
belli
olmasına
rağmen
firmaların/ilgili kişilerin talepleri ve istekleri
cihazlarının sahip oldukları baca tipi ile
uyuşmamaktadır. Bu makale, bu tip durumlar
için bir kılavuz görevi görecektir.
1- Tip A



2- Tip B








Tip A1
Tip A2
Tip A3
Tip B1
Tip B11
Tip B12
Tip B13
Tip B14
Tip B2
Tip B22
Tip B23
Tip A
Herhangi bir baca deliğine ya da yanan gazın
tahliyesinin cihazın kurulu olduğu ortamın
dışına
atılması
için
tasarımlanmamış
cihazlardır. Bacanın ya da herhangi bir tahliye
ekipmanına ihtiyaç duyulmadığı bu baca tipinin
kullanılacağı ortamın iyi havalandırılmış olması
gerekmektedir.
Genellikle bu tip bağlantılar açık bek ya da bir
başka değişle vok bekler için kullanılmaktadır.
Örneğin endüstriyel kuzineler, döner ocakları,
yer ocakları bu bağlantı tipini kullanmaktadır.
Tip A baca tipi kullanılacak ise tavsiye edilen
iyi havalandırılmış mekânlar ve davlumbaz
altında kullanılması gerekmektedir.
13 | S a y f a
Tip A1: Fan kullanılmayan cihazlardır. Örnek
vermek gerekirse genellikle set üstü ocak fansız
ve Tip A baca tipini kullanan cihazlardır.
Tip B1: Bu baca bağlantı şeklinde ise yanma
ürünleri devresinde davlumbaz yönlendiricisi
kullanılmaktadır.
Tip B11: Bir baca yardımı ile cihaz doğrudan
dış ortama bağlanmaktadır ve baca çekişi doğal
yollarla yapılmaktadır.
Tip A2:
Yanma
odasının/cehennemliğin/eşanjörün
çıkışında fan bulunan cihazlardır.
Tip A3:
Yanma odasının/cehennemliğin/eşanörün giriş
tarafında fan bulunan cihazlardır. Bu fan
sayesinde cehennemliğe ilaveten hava verilir.
Tip B
Bu baca bağlantı şeklinde, cihazın yanma
sonucunda meydana getirdiği atık/yanmış
gazlar cihazın bulunduğu ortamın dışına tahliye
dilecek şekilde tasarlanmış ve bu tahliyeyi baca
bağlantısı kullanarak yapan cihazlardır.
Genellikle daha büyük ve ısıl güç bakımından
daha kuvvetli cihazlar için kullanılmaktadır.
Çünkü bu cihazların meydana getirdiği yanmış
gaz oranı, yukarıda bahsedilen cihazlardan
daha fazla olduğu için yeterli havalandırma
sağlanıldığı
ortamlarda
ve
davlumbaz
kullanımında bile yetersiz gelmektedir. Ayrıca
bu cihazların baca bağlantısı yapılarak yanma
için çekiş sağlanılmakta ve daha verimli
yanmaktadırlar.
Tip B12:
Yanma
odasının/cehennemliğin/eşanjörün
çıkış tarafına ayrıca davlumbaz yönlendiricisinin
giriş tarafına fan takılması ve çekişin doğal
yollarla yapıldığı baca için tasarımlanmış Tip B1
cihazlardır.
Tip B13:
Yanma odasının/cehennemliğin/eşanjörün giriş
tarafına bir fan takılması ve doğal çekişli baca
için tasarımlanmış Tip B1 cihazlardır.
Tip B14:
Yanma odasının/cehennemliğin/eşanjörün ve
davlumbaz yönlendiricisinin çıkış tarafına bir fan
takılmış B1 tipi cihazlardır.
Tip B2: Üzerinde davlumbaz yönlendiricisi
bulunmayan Tip B cihazlardır.
14 | S a y f a
Tip B22:
Yanma odasının/cehennemliğin/eşanjörün çıkış
tarafında fan kullanılan Tip B2 cihazlardır.
Bilindiği üzere bu cihazlarda davlumbaz
yönlendiricisi kullanılmamaktadır.
Tip B23:
Yanma odasının/cehennemliğin/eşanjörün giriş
tarafında fan kullanılan Tip B2 cihazlardır.
Ayrıca bacalar için ekstra güvenlik tertibatları
takılabilir. Bu güvenlik tertibatları bacaların
tıkanması/kısıtlanmasına
tepki
veren
sistemlerdir. Bunun için Tip B cihazlarda ayrıca
bir alt indis daha kullanılmaktadır ve “BS” ile
gösterilir (bloklanmış güvenlik). Örneğin Tip
B22BS.
Basınçlı baca kanalı ile birlikte çalışması
tasarımlanmış Tip B cihazlar için ayrıca “B” alt
indisi
kullanılması
gerekmektedir.
Baca
bağlantısı sadece pozitif basınçlarda çalıştığı
zamanlardaki veriler dikkate alınır ve imalatçı
tarafından belirlenen baca bağlantı talimatlarına
uygun kurulum yapıldığında kullanılmaktadır.
Sonuç olarak baca bağlantı tiplerinin
çeşitlerinin olduğunu ve baca bağlantı tipinin
cihazların yanışları üzerinde büyük bir
etkiye sahip olduklarını görmüş olduk. Bu
nedenle üreticiler bu konuda bilgi sahibi
olmalı ve cihazlarının sahip oldukları baca
tiplerini iyi bilmeleri gerekmektedir. Bu, hem
cihazlarının daha verimli çalışabilmesi
açısından önemlidir hem de belgelendirme
sürecinde cihazlar için uygulanacak test
metotlarının belirlenmesi açısından önem
taşımaktadır.
KAYNAKÇA
Türk Standardı TS EN 203-1+A1 Ocak 2009
(A1: 2008 dahil)
Akın Taşkıran
15 | S a y f a
EKO DİZAYN
Etiketleme, daha önceden de bazı beyaz eşya
gruplarında yapılan etiketleme ile benzer
olacaktır.
AB Komisyonu tarafından 07/2013 tarihinde
kabul gören ve AB resmi gazetede 06.09.2013
tarihinde yeni bir direktif, ErP Yönetmeliği
yayımlanmıştır. Fakat şuanda bu yönetmelik
gönüllülük aşamasında olup, 09/2015 tarihinde
zorunlu hale gelecektir. ErP Yönetmeliği
şuanda mevcut BED Yönetmeliğinin yerine
geçecek
ve
BED
Yönetmeliği
kullanılmayacaktır.
Bu yönetmelik ile amaçlanan belirlenmiş
doğalgaz kullanan bazı cihazlarda enerji
verimliliği sağlamaktır. Biliyoruz ki, dünyada
doğal kaynaklar hızla tükenmekte ve dünya
ülkeleri artık mevcut kaynakların nasıl daha
verimli
kullanılması
konusunda
birtakım
çalışmalar yürütmektedirler. Bunun sonucu
olarak 7 yıldan beri çalışan Avrupa ülkeleri, ErP
Yönetmeliğini oluşturmuşlardır.
Yeni yönetmelik, sektörde LOT 1 ve LOT 2
sınıfı ürünleri kapsamaktadır.
LOT 1 Sınıfı Ürünler:
1-Kombi ve kazanlar
LOT 2 Sınıfı Ürünler:
1-Su ısıtıcıları
Yeni yönetmelik ile sektörü yakından
ilgilendiren birtakım değişiklikler olacaktır. Artık
klasik fanlı hermetik ısıtıcılar yerine tüm
gruplarda yoğuşmalı ürünler kullanılacaktır.
Bahsi geçen ürünler 09/2015 tarihinden itibaren
satışı
yapılamayacak
ve
belgelendirilemeyecektir. LOT 15 grubu katı
yakıtlı kazanlar ise şuanda yönetmelik dışı olup
üzerinde çalışılmaktadır.
ukarıda çamaşır makinesi etiketlemesi
örneği yer almaktadır. Bahsi geçen
doğalgazlı cihazlar içinde yaklaşık
olarak aynı yöntem kullanılacaktır.
Y
Avrupa 7 yıldır, Türkiye ise 3 yıldır yeni
yönetmelik üzerine çalışmaktadır. Tartışılan
konu ise Türkiye pazarının %80 klasik fanlı
hermetik cihazlardan meydana gelmektedir.
09/2015 de yürürlüğe girecek yeni yönetmelik
için Türkiye pazarı hazır değildir. Bu, yerli
üreticiyi zorlayacaktır. Tartışılan konu ise,
Türkiye’nin bu yönetmeliğe zorunlu olarak
girmesi için ek süre istenmesidir. TC. Bilim
Sanayi Teknoloji Bakanlığı bu konu üzerinde
çalışmaktadır.
Akın Taşkıran
Ürünlere ilgili yönetmelikte yer alan test
methodları ile testler yapılıp enerji sınıfı
etiketleri vurulacaktır. Testlerin detayları ve
yöntemleri ilgili yönetmelikte yer alacaktır.
16 | S a y f a
DEMİRYOLU ENDÜSTRİSİ
İÇİN UYGUNLUK
DEĞERLENDİRME
HİZMETLERİ
Tsı Uygunluk Değerlendirme Hizmeti
EN 15085-2 sertifikasyonu
Kiwa Meyer, 2008/57/AT Karşılıklı İşletilebilirlik
Yönetmeliği kapsamındaki Teknik Şartnamelere
uygunluk hizmetlerini Correl Rail (NoBo: 1144)
ile sunmaktadır. Yüksek Hız (HS) ve
Konvansiyonel
(CON)
alanda
hizmet
sunulabilecek TSI’lar aşağıda takdim edilmiştir:
Kiwa Meyer, EN 15085-2 sertifikasyon
hizmetini; İsviçre Kaynak Birliği SVS ile
vermektedir. SVS, 2 Haziran 2006 tarihinden
itibaren, Almanya-Bonn’da bulunan Alman
Federal Demiryolu Otoritesi (EisenbahnBundeseamt EBA) tarafından Almanya dışında
tanınmış tek kuruluş olarak (DIN 6700-2’nin
yerini alan), EN 15085-2 ile ilgili imalatçı
belgelendirmesi kapsamında yetkilendirilmiştir.
Demiryolu araçlarına ait kaynak alanında
belgelendirme kuruluşunuz olarak uluslararası
rekabette
başarı
elde
etmenize
katkı
sağlayacak avantajlı bir durumdur. Bu
kapsamda
aşağıdaki
faaliyetler
gerçekleştirilmektedir:







TSI ENE
TSI PASLOC
TSI WAG
TSI SRT
TSI CocoSi
TSI NOI
TSI PRM
IRIS Sertifikasyonu
IRIS standardı ISO 9001:2008 ile bağlantılı
olarak, tasarım ve geliştirme, üretim, bakım (filo
bakım, tamir) ve uygulanabildiğinde, tesis etme,
demiryolu araçlarının müşteri hizmeti ve
sinyalizasyon ile ilintili ürünlerine yönelik iş
sistemi gereklerini tanımlar. Kiwa Meyer bu
alanda Correl Rail denetçileri ile denetim ve
sertifikasyon hizmetleri sunmaktadır.

Denetime
raporlama

hazırlık,
denetim
ve
Sertifikanın yayınlanması ve
www.EN15085.net online
firmanın dahil edilmesi
kayıt
sistemine
Demiryolu Araçlarındaki Kaynaklar için Avrupa
Koordinasyon Komitesi (ECWRV) periyodik
yayınları, önemli standartlardaki değişiklikler,
SVS haberler v.b. yayınların aktarılması.
Daha fazla bilgi için tıklayınız
17 | S a y f a