RAMAZAN AYINDA ORUÇ TUTMAK (1) 29.6.2014 Pazar

RAMAZAN AYINDA ORUÇ TUTMAK (1) 29.6.2014 Pazar-Yüreğir/ADANA
ORUÇ KELİMESİ; Farsçadan Türkçeye geçmiş bir kelimedir.( İslâm Ansiklopedisi - İst:
1964, M.E.B. Yayını, C: 9, Sh: 408.) Kelimenin aslı "Roze"dir. Bu kelime Türkçeye önceleri
"Oruze" (Günlük) olarak geçmiş, daha sonra "Oruç" halinde kullanılmaya başlanılmıştır.
Arapça karşılığı Savm veya Siyam'dır. "Savm" kelimesinin lügat manası: Yeyip-içmekten
kendini tutmak, imsak, hareketsiz kalmak ve her şeyden el-etek çekmektir.( İbn-i Abidin Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar - İst: 1983, C: 4, Sh: 228. Ayrıca Molla Hüsrev Dürerû'l Hükkam fi şerhû Gureri'l Ahkâm - İst: 1307 C: 1, Sh: 196, İslâm Ansiklopedisi "Oruç" maddesi, C: 9, Sh: 408) İslâmî ıstılahta "ikinci fecirden (Fecr-i sadıktan) itibaren
güneşin gurubuna kadar; yemekten, içmekten, cinsi münasebetten
ve orucu bozan diğer şeylerden, Allahu Teâlâ (cc)'ya kulluk niyeti ile nefsi men
etmeye"(Şeyh Nizamüddin ve bir heyet - El Feteva-ı Hindiyye - Beyrut: 1400, C: 1, Sh:
194.) verilen isimdir. Malum olduğu üzere, oruç; yalnız bedenle yapılan ibadetler
cümlesindendir. Dolayısıyla her mükellefin nefsi için "farz-ı Ayn" dır. Resûl-i Ekrem (sav):
"Bir kimse, başka bir mükellefin yerine oruç tutamaz. Yine bir kimse, başka bir
mükellefin yerine namaz kılamaz"(İbn-i Hümam - Fethû'l Kadir - Beyrut : 1315 D. Sadr
Mtb. C: 2, Sh: 85) hükmünü beyan buyurmuştur. Zira oruçta; sürekli olarak kötülüğü
emreden "Nefs-i Emmare'yi" kahretme söz konusudur.
Öncesini bilmem ama 1965’ten bu yana Ramazan ayı geldiğinde Oruçla yakından uzaktan
ilgisi olmayan kimseler Oruç hakkında bilir-bilmez görüşler ortaya atarak Müslümanların
zihnini karıştırıp dururlar. Hâlbuki bunların sanıldığı gibi dini bilgileri de yoktur. Ve
bunların çoğunun ilgi alanı Tefsir-Hadis değil. Bunların büyük çoğunluğu ilahiyat
fakültelerinde öğretim üyeliği yaptıkları için milletimiz bunları İlahiyatçı olarak bilir.
Ramazan ayı geldiğinde Orucun başlama Vakti İmsak ile Ramazan ayında kılınan Teravih
namazı üzerinde en çok spekülasyon yapılır. Bilhassa Ramazan orucu yaz aylarına
geldiğinde imsak’le ilgili olarak çok uzun süre oruç tuttuğumuzu söyleyip dururlar. İmsak
kelimesinin tarifini yukarıya yazdım. Bir de buraya daha değişik bir tarifini tekrar yazayım.
İşte İMSAKIN bir başka tarifi şöyle yapılmıştır:
İmsak: Sözlük anlamı, tutmaktır. Yemek yemenin yasaklandığı, orucun başlama zamanına
imsak vakti denir. Sabah şafak sökmeden önceki vakit olan imsak vakti, aynı zamanda
sabah namazının başlangıcıdır. İmsak vaktinin başlamasından itibaren orucu bozacak
davranışlardan sakınmak gerekir. Orucun vakti akşam gün batıncaya kadar devam eder.
1/3
RAMAZAN AYINDA ORUÇ TUTMAK (1) 29.6.2014 Pazar-Yüreğir/ADANA
İmsaki böyle tarif ettikten sonra şimdi bir de İFTARI tarif edeyim. İşte İFTARIN tarifi;
“İftar: Orucun sona erdiği vakit olan güneşin battığı ve akşam namazının vaktinin girdiği
zamana denir. İftar yemeğini yiyerek o günkü orucumuzu tamamlamış oluruz.
Sahurun Vakti
Kur’an-ı Kerimde Orucun başlama ve bitişini anlatan ayetteki SİYAH VE BEYAZ İPLİĞİN
BİRBİRİNDEN AYRILMASINA KADAR yemek yemeye devam edileceğinin zikredilmesi
bizim bildiğimiz ve günlük hayatta kullandığımız Siyah-Beyaz iplik olmadığı bizzat
Peygamberimiz tarafından izah edilmiştir. Şöyle ki:
Semûre b. Cündüb (r.a.) cemaate hitap ederken, "Rasûlullah (s.a.) şöyle buyurdu"
demiştir:
"Bîlâlin ezanı da, etrafa genişlemesine yayılmadıkça ufkun şu şekildeki beyazlığı da sizi
sahur yemeği yemekten alıkoymasın."( Buhârî, ezan 13, savm 17; Müslim, Sıyâm 39, 41,
43; İbn Mâce, ,Sıyâm 23; Tirmizî, savm 15; Ahmed b. Hanbel, I, 386, 392, 435; Dârekutnî,
Sünen, II, 166. Sünen-i Ebu Davud Tercüme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 9/180.)
HADİS ÂLİMLERİ BU HADİSTEN ŞU HÜKÜMLERİ ÇIKARMIŞLARDIR
Hadîs-i şeriften anladığımıza göre; Hz. Peygamber Müslümanlara, Bilâl ezan okudu diye
veya fecr-i kâzib denilen, yukarıdan aşağıya doğru inen aydınlık ufukta görüldü diye
yemeyi içmeyi kesmemelerini, sahur vaktinin fecir yayılıncaya kadar devam ettiğini
bildirmiştir. Çünkü Hz. Bilâl geceyi ibadetle geçirenlerin istirahata çekilmelerini,
uyumakta olanların da ibadete kalkmalarını temin için erkence ezan okurdu.
Rasûlullah (s.a.)'ın "ufkun şöyle olan beyazlığı" sözü, fecr-i kâzibî tarif etmektedir. "Ufuk
yayılıncaya kadar" sözünden maksad da fecr-i sâdıktır. Nitekim Müslim'in ve Nesâî'nin
çeşitli rivayetlerinde ve Ebû Davud'un bundan sonra gelecek olan rivayetinde râviler bu
2/3
RAMAZAN AYINDA ORUÇ TUTMAK (1) 29.6.2014 Pazar-Yüreğir/ADANA
durumu elleri ile tarif etmişlerdir. Dârekutnî'nin ashab-ı kiramdan Abdurrahman b.
Âişe'den yaptığı rivayette, fecr-i sâdık ve fecr-i kâzib şu şekilde tarif edilmiştir(DEVAMI
VAR)
3/3