Yaşlı Kadın İstismarı ve İhmali

Kimlik | Bahar 2015
Fotoğraf: Saner Şen (2012) Huzurevinden bir manzara, www.narphotos.net
62
̇ yet
̇ Bağlamında
Toplumsal Cinsi
Yaşlı Kadın İstismarı
ve İhmali
Bahar 2015 | Kimlik
63
NAİLE BİLGİLİ*
Y
aşlı istismar ve ihmali, yaşlı bireylerin
sağlığını ve yaşam kalitesini etkileyen
önemli sorunlardan biridir. Yaşlı istismar ve ihmali, yaşlılara kötü muamele ve
şiddet eylemlerini içeren, eş istismarı ve
aile içi şiddet olayları ile ilgili bir durumdur. Her yaşta olduğu gibi yaşlılıkta da
kadınlar daha fazla istismar ve ihmale
uğramaktadırlar. Bu nedenle yaşlı istismarı
tipik olarak yaşlı kadın istismarıdır. Şiddet
cinsiyetler arasındaki eşitsiz ve baskıcı
güç ilişkilerinin bir yansıması olarak kabul edilmektedir. Bu durum sadece gelenek ve kültürel değerler meselesi değil, aynı zamanda
toplumun eşit olmayan sosyal yapısının ayrılmaz bir
parçasıdır. Kadının sosyal, politik ve ekonomik alanda
bastırılması, kontrol altında tutulması sıklıkla kadına
karşı uygulanan erkek şiddetinde görülebilmektedir. Toplumsal cinsiyet bağlamında ele alınması gereken bu
kontrolcü ilişki yaşlı istismarında ve özellikle yaşlı kadın
istismarında da incelenmesi gereken önemli bir konudur. Yaşlı istismarı ve ihmali sorununun çözümüne
yönelik bireysel ya da olgusal girişimlerden öte temel
sosyal haklar ve eşitlik kavramlarını esas alan, kalıcı ve
uzun vadeli çözümlere odaklanılmalıdır.
ÖZ
*
Anahtar Kelimeler
Yaşlı istismar ve ihmali, yaşlı kadın, toplumsal cinsiyet
Doç. Dr., Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Halk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı Başkanı. Ankara/ Türkiye.
Bilgili, N. (2015). Toplumsal cinsiyet bağlamında yaşlı kadın i̇stismarı ve i̇hmali. Kimlik Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Dergisi, 1 (1), 62-72.
64
Kimlik | Bahar 2015
Older Woman Abuse
And Neglect
Within The Context Of Gender
NAİLE BİLGİLİ*
e
ABSTRACT
*
lder abuse and neglect is one of the important problems that affect the health
and life quality of the older people. It is a
situation including the maltreatment and
violence actions against the elders and
related with the spouse abuse and family
violence events. As in all age groups, the
women are more exposed to abuse and
neglect in also older ages. Therefore elder
abuse is typically older women abuse.
Violence is accepted as a reflection of the
unequal and oppressive power relations
between the genders. This situation is not
only an issue of tradition and cultural values; it is also an
integral part of unequal social structure of the society.
Suppressing the women in social, political and economical areas and keeping them in check are frequently seen
in the violence made to the women by the men. This
checker relation, who should be discussed within the
context of gender, is an important subject that should
also be investigated within the elder abuse, especially the
older women abuse. For the solution of elder abuse and
neglect, permanent and long-term solutions basing on
the basic social rights and equality concepts should be
focused beyond individual and factual attempts.
Keywords
Elder abuse and neglect, older women, gender,
Associate Professor, Gazi University, Faculty of Health Sciences, Head of Department of Public Health Nursing. Ankara/Turkey.
Bahar 2015 | Kimlik
65
Fotoğraf: Saner Şen (2012) Yaşlı eller, www.narphotos.net
Yaşlı şiddeti konuşulduğunda bile, yaşlı kadının maruz
kaldığı şiddet sıklıkla göz ardı edilmekte, yaşamının her
evresinde şiddete maruz kalan kadın, yaşlılık döneminde
de şiddetin kurbanı olmaktadır.
Giriş
Yaşlı bireylere sunulan hizmetlerin hedefi,
yaşlı bireylerin fiziksel fonksiyonlarında
mümkün olduğunca bağımsız, bilişsel ve
entelektüel düzeyi yüksek, yaşamını aktif
sürdürebilen, yaşamdan doyum sağlayabilen bireyler olması kısacası yaşlıların kaliteli bir yaşam sürmelerine destek olmaktır.. Doğuştan beklenen yaşam süresinin
artması ülkelerin refah düzeyinin bir göstergesi olmakla birlikte, yaşanılan yılların
niteliği de daha fazla önem kazanan bir
konu haline gelmiştir.
Yaşlı bireylerin sağlığını ve yaşam kalitesini
etkileyen önemli sorunlardan biri olan yaşlı istismarı ve ihmali özellikle son elli yıldır
hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin gündemindedir. Yaşlı nüfus arttıkça
istismar ve ihmal olaylarının da artabileceği gerçeği konunun önemini gözler önüne sermektedir (Paranjape ve ark., 2007;
Schofield ve Mishra, 2004; Penhale, 2003).
Şiddetin türleri içerisinde yer alan ihmal
ve istismar her an, her yaş ve cinsiyette görülmekle birlikte, yaşlılara yönelik şiddet
özellikle ülkemizde üzerinde az konuşulan konulardandır. Yaşlı şiddeti konuşulduğunda bile, yaşlı kadının maruz kaldığı
şiddet sıklıkla göz ardı edilmekte, yaşamının her evresinde şiddete maruz kalan
kadın, yaşlılık döneminde de şiddetin kurbanı olmaktadır (Paranjape ve ark., 2007;
Schofield ve Mishra, 2004; Penhale, 2003).
Yaşlı istismar ve ihmali bazı durumlarda
bakımı aksatma, yetersiz bakım verme
durumundan kaynaklanırken, özellikle fiziksel şiddette olduğu gibi doğrudan zarar
verme amacıyla da gerçekleştirilmektedir.
Yaşlı kadına uygulanan şiddet olgusunda
cinsiyet ayrımcılığı ve güç dinamiklerinin
önemli bir role sahip olduğu bilinmektedir.
Bu çalışmanın amacı; günümüzde önemli
bir sorun olan yaşlı istismarı ve ihmali ve