KÖLE AZAT ETME

Transkript

KÖLE AZAT ETME

K ÖLE AZ AT E T ME BAH S
AZ AT E T ME N N FAZ LE T VE K ÖLE LE R E MUAME LE
ÂDÂBI
4988- Eb û H u r eyr e r ad iyal lah u an h ' d an :
( A l lah R esû l ü sal lall ah u al eyh i ve sel lem b u yu rd u : )
" B i r kişi m ü sl ü m an b ir ( kö l e) yi az at ed er se, o n u n h er u z vu n a kar şıl ık
ken d i vü cu d u n u n b i r u z vu n u at eşt en ku r t ar m ı ş o l u r. "
Saî d b . M er cân e d ed i ki : " B u h ad i si A li b . el - H ü seyin ' e i let in ce, A b d u l lah
b . C a' f er ' in o n b in d ir h em ya d a b in d in ar ver d iğ i b i r kö leyi az at et t i. "
B ir r ivayet t e şu ek yer alm ı şt ı r :
" H at t a f er cin e karşı lı k o n u n f er cin i d e ( at eşt en az at ed er) ." B u h âr î,
M ü sli m ve T ir m i z î .
4988- B u h ad isi B u h âr î ( ı t k 1, II I, 117) , M ü sl im ( ıt k n o . 21- 24, s. 1147- 8) ve
T i r m iz î
( n o . 1547) , Saî d b . M er cân e an Eb î H u r eyre asl - ı sen ed i i le t ah r îc
et t il er .
4989- Eb û Ü m âm e r ad i yall ah u an h ' d an :
( A ll ah R esû lü sall al lah u aleyh i ve sell em b u yu r d u : )
" H erh an g i b ir m ü sl ü m an , b i r m ü slü m an kö l eyi az at ed erse, h er
o r g an ın a kar şıl ık o n u n d a h er o rg an ı at eşt en u z ak o l u r . H er h an g i b ir
m ü slü m an iki m ü sl ü m an kad ı n ı az at ed erse, o iki kad ın ı n h er o rg an ı , o
ad am ı n
h er b ir o rg an ı n ın at eşt en ku rt u l m asın ı sağ l ar. H erh an g i b ir
m ü slü m an kad ı n b i r m ü sl ü m an kad ı n ı az at ed er se, az at et t iğ i o kad ın ı n
h er b i r u z vu n a karşı lı k ken d i b ir u z vu at eşt en ku rt u lm u ş o l u r. " T i rm iz î
4989- B u h ad isi T i r m iz î ( n o . 1547) , M u h . b . A b d i la' l â an İ m r ân b .
U yeyn e an H u sayn an Sâl im b . eb î ' l - C a' d an Eb î U m âm e sen ed i i le t ah r îc
et t i ve " h asen sah î h g ar îb " h ü km ü ver d i.
4990- Eb û N ecîh rad i yal lah u an h ' d an :
" K im b i r m ü ' m i n car iye az at ed er se b u , o n u n at eşt en ku r t u l m ası i çi n
f i d ye o lu r ."
Eb û D âvu d .
4990- B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o . 3966) , A b d ü l veh h âb b . N ecd e an
B aki yye an Saf vân b . A m r an Sü leym b . Â m ir an Şu r ah b î l b . es- Sem t an
A m r b . A b ese sen ed i il e t ah rî c et t i .
4991- el - Ğ ar î f b . ed - D eyl em î' d en :
Vâsil e b . el- Eska' ya g i d er ek d ed i k ki:
" B i z e ö yle b ir h ad is b il d ir ki i çin d e n e b i r f az l alı k o l su n , n e d e b ir
eksikl ik. "
K ı z d ı ve şö yl e d ed i:
" B i r in i z m u sh af ı evi n d e asıl ı iken o ku d u ğ u K u r ' ân ' d a b ir eksil m e veya
ar t m a o l u r ( m u ? ) " D ed ik ki:
" B i z Peyg am b er sal lal lah u aleyh i ve sell em ' d en d u yd u ğ u n h ad i si
kast et t ik. " Şö yle d ed i :
" Peyg am b er sal lall ah u al eyh i ve sel lem ' e ci n ayet işl em esi seb eb i yle
ceh en n em i
h ak et m iş b i r ar kad aşım ız ı n d u r u m u n u so r m ak için g i t t i k.
Şö yl e b u yu r d u :
" O n u n ad ın a b ir kö le az at ed in . A ll ah o n u n h er az asın a karşı lı k,
ö t ekin i n b i r az ası n ı at eşt en az at ed er " ." Eb û D âvu d
4991- B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o . 3964) , İsâ b . M u h . er- R em l î an D am r e
an İb r âh im b . eb î A b l e an i' l- G ar îf sen ed i il e t ah rî c et t i . B u n u İ b n H ib b ân
ve el - H âki m d e Sah îh ' ler in d e ir âd et t i ler .
4992- R âf i ' b . M ekîs r ad iyal lah u an h ' d an :
" G ü z el m el eke ( kö lel er e iyi m u am ele) b er eket ve m u t lu l u kt u r . K ö t ü
m u am ele ise u ğ u r su z lu kt u r. " Eb û D âvu d .
4992- B u h ad i si Eb û D âvu d ( n o . 5162- 3) , O sm ân b . Z ü f er an M u h . b .
H âl id b . R âf i' b . M ekî s an R âf i' b . M ekî s asl- ı sen ed i il e t ah r î c et t i .
4993- Eb û B ekr r ad i yall ah u an h ' d an :
" M elekesi ( m u am elesi) kö t ü o lan cen n et e g ir em ez ." T ir m i z î.
4993- B u h ad isi T i rm iz î ( n o . 1946) , İ b n M en î' an Yez î d b . H ârû n an
H em m âm b . Yah yâ an F erkad es- Seb eh î an M u rr e an Eb î B ekr sen ed i i le
t ah r îc et t i.
T i r m iz î ' ye g ö r e i sn âd ı g ar î b t i r.
4994- A li r ad iyall ah u an h ' d an :
A l lah R esû l ü sall all ah u aleyh i ve sell em ' in so n sö z ü :
" N am az ( a d evam ed i n ) , sağ el ler in i z in m ali k o d u ğ u şeyl ere ( kö l e ya d a
car iyeler e) d ikkat ed in i z " i d i.
4994- B u h ad i si İb n M âce ( n o . 2698) , Seh l b . e. Seh l an M u h . b . F u d ayl
an M u ğ î re an Ü m m i M û sâ an A lî sen ed i il e t ah rî c et t i .
4995- İ b n Ö m er r ad i yall ah u an h ' d an :
B i r ad am A l lah R esû lü sal lal lah u al eyh i ve sel lem ' e g el ip so r d u :
" Ey A l lah R esû lü ! H iz m et çiyi n e kad ar af f ed eyi m ? " Su st u . B i r d ah a
so r d u :
" Ey A l lah R esû l ü ! H i z m et çi yi n e kad ar af f ed eyi m ? " Şö yl e b u yu r d u :
" H er g ü n yet m i ş kere af f et ! "
Eb û D âvu d , T ir m i z î.
4995- B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o . 5164) ve T i r m iz î ( n o . 1950) , Eb û H an î
el - H avl ân î an i' l- A b b âs b . C ü l eyd an İ b n Ö m er ( veya A m r ) asl - ı sen ed i i le
t ah r îc et t il er .
T i r m iz î ' ye g ö r e i sn âd ı " h asen g ar îb " t ir .
4996- el - M a' r û f b . Sü veyd r ad i yall ah u an h ' d an :
" Eb û Z er ' i ü z er in d e h u ll e ( kı ym et l i elb i se) o l d u ğ u h al d e g ö r d ü m .
K ö lesin i n
sır t ı n d a d a ayn ı d eğ er d e h u l le vard ı . Seb eb in i so r u n ca, şu
açı kl am ad a b u l u n d u :
Eb û Z er , b ir ad am l a at ışm ı ş ve o n u an n esi n d en d o l ayı ayı p lam ı ş. A d am
g el ip
Peyg am b er sall all ah u aleyh i ve sel lem ' e d u r u m u an lat m ı ş. B u n u n
ü z er in e Peyg am b er sal lall ah u al eyh i ve sel lem şö yl e b u yu r m u ş:
" Sen , ru h u n d a cah i li ye b u lu n an b ir ad am sı n ." D ed im ki:
" Şu an d a m eyd an a g el en ku su r yaşlı lı kt an d ır . " Şö yle b u yu r d u :
" Evet o n l ar
em ri n iz
al t ı n d a
yed i kl eri n d en
kal kam ayacaklar ı
yar d ım ed in ! " "
si z i n kard eşler in i z ve h i z m et çi ler in i z d ir . A ll ah o n l arı
kıl m ı şt ı r. K i m in kar d eşi ken d i em ri alt ı n d a o lu r sa,
yed i r si n ,
g iyd i kler in d en
g i yd ir sin .
A l t ın d an
ağ ır yü kü o n lar a yü klem eyi n , eğ er yü kl ersen i z o n l ar a
4996- B u h ad i si B u h ârî ( ıt k 15, I II , 123; ed eb 44, VI I, 85) , M ü sli m ( eym ân
40, s. 1283) , Eb û D âvu d ( n o . 5157- 8) ve T i rm iz î ( n o . 1946) , ayr ı ayrı o l arak
Vâsı l el - A b d eb ve el - A ' m eş an i ' l - M a' r û r asl- ı sen ed i i le t ah r îc et t il er.
4997D i ğ er r ivayet : " O n a t aşım ayacağ ı yü kü yü kl erse, o z am an o n u
sat sın . "
4998D i ğ er
r ivayet :
" H u ylar ın d an
h o şlan d ı ğ ın ı z
kö l eler in i z e,
yed i kl eri n iz d en yed ir in , g iyd i kl eri n iz d e g iyd i ri n . Si z e u yg u n d eğ il ler se,
o n u sat ın ve A l lah ' ın yar at t ı klar ın a az ap et m eyi n ! " B u h âr î, M ü sl im , Eb û
D âvu d ve T ir m i z î.
" Si z d en b i ri , h iz m et çisi o n a b ir yem ek yap ıp g et i r d iğ i z am an , - ki o
h i z m et çi yem eğ i n sıcağ ın a, d u m an ı n a kat lan m ışt ır - o n u ( h i z m et çi yi)
b er ab eri n d e o t u r t su n ve o d a ken d i siyl e b ir l ikt e yesi n . Eğ er yem ek az i se,
o n d an al ıp ( h i z m et çi n in ) eli n e b i r ya d a i ki lo km a ko ysu n ." B u h âr î,
T i r m iz î ve Eb û D âvu d .
4999- B u h ad i si A h m ed ( II , 277) , M ü sl im ( eym ân 42, s. 1284) , Eb û D âvu d
( n o . 1846) ve B eyh akî ( VI II , 8) , D âvu d b . K ays an M û sâ b . Yesâr an Eb î
H u reyr e asl- ı sen ed i i le;
A h m ed ( I I, 409, 430) , D âr im î ( I I, 107) , B u h âr î ( ıt k 18, II I, 125; at ' i m e 55, VI,
214)
ve B eyh akî ( VII I, 8) , Şu ' b e an M u h . b . Z i yâd an Eb î H u r eyr e asl - ı
sen ed i il e t ah rî c et t i ler .
5000- M âli k r ad i yall ah u an h ' d an : O n a u laşt ığ ı n a g ö r e:
" H z . Ö m er h er g ü n M ed in e' n i n ken ar sem t l eri n e g id er , o r ad a g ü cü
yet m ed iğ i b ir i şt e çal ışan b i r kö le g ö rü n ce h em en o n u o i şt en ( acıyar ak)
al ır d ı. "
5000- M u vat t â, ist i' z ân 41, s. 980.
5001- Eb û Saîd rad i yal lah u an h ' d an :
" Siz d en b i ri h i z m et çi sin i d ö ver ken ( h i z m et çi ) A l lah ' ı z i kred er se h em en
el ler in i ( o n d an ) çeksi n ! " T ir m i z î
5001- B u h ad i si T ir m i z î ( n o . 1950) , A h . b . M u h . an İ b n i' l- M ü b âr ek an
Sü f yân an Eb î H âru n el- A b d î an Eb î Saî d sen ed i il e t ah r î c et t i .
Eb û H âr u n seb eb iyle isn âd ı z ayı f t ı r.
5002- Z âz ân r ad iyal lah u an h ' d an :
İb n Ö m er ' e g i t t i m , kö lesi n i az at et m i şt i . Yer d en b i r d eğ n ek ya d a b aşka
b i r şey alı p şö yl e d ed i:
" B u n u az at et m ekt e şu kad ar b il e b i r sevap yo kt u r . A n cak b en A l lah
R esû l ü sall all ah u aleyh i ve sell em ' in şö yl e b u yu r d u ğ u n u d u yd u m :
" K i m kö lesin e b i r t o kat at ar yah u t d ö ver se, kef f âr et i o n u az at
et m esid i r " . " M ü sli m ve Eb û D âvu d .
5002- B u h ad isi M ü sl im ( eym ân n o . 29- 30, s. 1278- 9) ve Eb û D âvu d ( n o .
5168) , Eb û A vân e an F i r âs an Eb î Sâli h Z ekvân an Z âd h ân asl - ı sen ed i i le
5003D i ğ er r ivayet : " K im kö l esin i yap m ad ı ğ ı b i r şey i çin cez a o l arak
d ö ver ya d a t o kat lar sa, kef f âr et i o n u az at et m ekt ir ."
5003- B u h ad isi M ü sl im ( eym ân n o . 29- 30, s. 1278- 9) ve Eb û D âvu d ( n o .
5168) , Eb û A vân e an F i r âs an Eb î Sâli h Z ekvân an Z âd h ân asl - ı sen ed i i le
5004- Sü veyd b . M u kar r in rad i yal lah u an h ' d an :
" B iz M u ker r in o ğ u l lar ın ı n sad ece b ir ( kad ı n ) h i z m et çi m i z var d ı.
İ çim iz d en b ir i o n u t o kat l ad ı. Peyg am b er sal lal lah u al eyh i ve sel lem b u n u
d u yu n ca şö yl e b u yu rd u :
" O n u az at ed in ! " D ed i ler ki :
" B aşka h iz m et çim iz yo k. " B u n u n ü z er in e:
" O n u i st i h d am
b ı r aksı n lar " . " M ü sli m
et sin l er ,
i h t i yaçl arı
kalm ad ığ ı n d a
da
ser b est
5004- B u h ad isi M ü sli m ( eym ân n o . 31, s. 1279) , Sü f yân an Sel em e b .
K u h eyl an M u âviye b . Sü veyd asl- ı sen ed i il e t ah r î c et t i .
5005- Eb û M es' û d el- B ed r î rad i yal lah u an h ' d an :
" K ö lem i kam çı i le d ö vü yo r d u m ; ar kam d an :
" Ey Eb û M es' û d iyi b il ! " d i yen b ir ses d u yd u m . Ö f ked en sesi
an l ayam ad ı m . B an a yaklaşı n ca sesl en en in A ll ah R esû l ü sal lall ah u al eyh i
ve sel lem o ld u ğ u n u g ö r d ü m . Şö yle d iyo r d u :
" Ey Eb û M es' û d b il ki! "
H em en kam çı yı at t ım . Şö yle b u yu r d u :
" Ey Eb û M es' û d i yi b i l ki , A l lah ' ın san a kar şı g ü cü , sen i n kö le
ü z er in d eki g ü cü n d en ço k d ah a f az lad ı r. " D ed i m ki :
" B u n d an so n r a b i r d ah a kö le d ö vm eyeceğ im " ."
5005- B u h ad isin l af ı z l arı M ü sli m ' e ait t ir . B u h ad isi M ü sl im ( eym ân
34- 6, s. 1281) , Eb û D âvu d ( n o . 5159- 60) ve T i r m iz î ( n o . 1948) , el- A ' m eş an
İ b r âh î m et - T eym î an eb î h î an Eb î M es' û d asl- ı sen ed i i le t ah r îc et t il er.
5006D iğ er ri vayet : " O ' n u n sall all ah u al eyh i ve sel lem h eyb et in d en
kam çı el im d en d ü şt ü . "
5007- D iğ er r ivayet : " D ed i m ki :
" Ey A l lah R esû l ü , b u kö l e A l lah rı z ası i çin h ü rd ü r ." Şö yle b u yu r d u :
" B ö yle yap m asayd ın , at eş sen i yal ayacakt ı. " Ya d a şö yl e d ed i:
" A t eş sen i sar acakt ı. "
M ü sli m , Eb û D âvu d ve N esâî.
" K i m su çsu z o ld u ğ u h al d e kö l esi n e z in a if t ir ası n d a b u l u n u rsa, kıyam et
g ü n ü ken d isin e şer ' î cez a ( h ad ) u yg u lan ı r. "
B u h âr î , M ü sli m , Eb û D âvu d ve T i rm iz î.
5008- B u h ad i si B u h ârî ( h u d û d 45, VI II , 34) , M ü sl im ( eym ân n o . 37, s.
1282) , Eb û D âvu d ( n o . 5165) ve T ir m i z î ( n o . 1948) , F u d ayl b . G az vân an
A b d ir rah m an b . e. N u am an Eb î H u r eyr e asl - ı sen ed i il e t ah rî c et t i ler .
" H iç kim se sakın : " K u lu m " ve " C ar i yem " d em esi n . K ö l e d e sakı n
" R ab b i m ( sah ib i m ) ve h an ı m R ab b im ( sah i b em ) " d em esin !
K ö le sah ib i : " O ğ l u m " ve " K ız ım " d esi n . K ö l e d e: " Ef en d im " ve
" H an ı m ef en d i m " d esi n . Ç ü n kü h ep i n iz A l lah ' ın ku l lar ısı n ız . R ab ise
sad ece A l lah ' t ı r. "
B u h âr î , M ü sli m ve Eb û D âvu d .
5009- B u h ad isi B u h âr î ( ıt k 17/ 3, II I, 124) ve M ü sli m ( el f âz n o . 15, s.
1764) , A b d ü rr ez z âk an M a' m er an H em m âm an Eb î H u r eyre asl- ı sen ed i
i le;
M ü sli m ( n o . 13, s. 1764) , İsm aî l b . C a' f er an i ' l - A lâ an eb ih î an Eb î
H u reyr e; ve el- A ' m eş an Eb î Sâl ih an Eb î H u r eyr e ( n o . 14) asl- ı sen ed i i le;
Eb û
D âvu d ( n o . 4975) , M û sâ b . İ sm aîl an H am m âd an Eyyû b ve H ab î b b .
eş- Şeh îd an İb n Sîr î n an Eb î H u reyr e sen ed i i le t ah r îc et t il er.
L af ız Eb û D âvu d ' a ait t ir .
5010- Eb û M û sa r ad iyal lah u an h ' d an :
" Ü ç ki m se vard ı r ki iki ecir al ır . K en d i p eyg am b eri n e d e M u h am m ed ' e d e
i n an m ı ş o l an kim se, A ll ah ' ı n h akkı n ı ve ef en d i ler in i n h akl arı n ı yer in e
g et ir en kö l e ve ci n sî il işkid e b u lu n d u ğ u car iyesin i m ü kem m el b ir şeki ld e
t er b iye ve m ü kem m el b i r t ar z d a eğ i t i m ver d ikt en so n r a az at ed ip o n u n la
evl en en kişi. İ şt e b u n lar ın h erb i ri n in iki ecr i var d ır . "
M âli k h ari ç, A lt ı h ad is im am ı.
5010- B u h ad i si B u h ârî ( il m 31, I , 32- 33; ı t k 16/ 2, II I, 123- 4; ci h âd 145,
I V, 20; en b i yâ 48/ 10, IV, 142; n ikâh 12, VI , 120- 1) , M ü sl im ( îm ân n o . 241, s.
134- 5) , T i rm iz î ( n o . 1116) ve N esâî ( n ikâh 65/1- 2, VI, 115) , eş- Şa' b î an Eb î
B ü rd e b . e. M û sâ an Eb î M û sâ asl - ı sen ed i i le t ah r îc et t il er .
5011- Eb û H u r eyr e r ad iyal lah u an h ' d an , d ed i ki :
" İ şin e b ağ lı d ü r ü st b i r kö le iki ecir alı r. Eb û H u r eyre' n in n ef si el in d e
o l an A l lah ' a yem i n ed er im ki , A ll ah yo l u n d a ci h ad , h ac ve an n eye i yil ik
( m eselel eri ) o lm asayd ı , kö l e o l arak ö l m ek i st er d im ."
B u h âr î , M ü sli m ve T ir m i z î.
5011- B u h ad i si B u h ârî ( ı t k 16, II I, 124) ve M ü sli m ( î m ân n o . 44, s.
1284- 5) , ez - Z ü h r î an Saîd b . el- M ü seyyeb an Eb î H u r eyr e asl - ı sen ed i i le
5012- C er î r rad i yal lah u an h ' d an :
" B ir kö l e kaçarsa, o n d an z i m m et ( ve h i m aye) kal km ışt ır . "
5012- B u h ad isi M ü sl im ( îm ân n o . 122- 4, s. 83) , Eb û D âvu d ( n o . 4360) ve
N esâî ( t ah r îm u ' d - d em 12, VI I, 102) , eş- Şa' b î an C er î r asl - ı sen ed i i le t ah r îc
et t il er .
5013D iğ er ri vayet : " K ö le kaçt ı ğ ı z am an , n am az ı kab u l o lu n m az ,
d ö n m ed en ö lü r se kâf ir o lar ak ö lü r ." C er îr ' i n b ir kö lesi kaçt ı. B u n u n
ü z er in e o n u yakal ayıp b o yn u n u vu rd u .
M ü sli m , Eb û D âvu d ve N esâî.
5013- B u h ad isi M ü sl im ( îm ân n o . 122- 4, s. 83) , Eb û D âvu d ( n o . 4360) ve
N esâî ( t ah r îm u ' d - d em 12, VI I, 102) , eş- Şa' b î an C er î r asl - ı sen ed i i le t ah r îc
et t il er .
5014- M u âz r ad i yall ah u an h ' d an :
" B ir in i z cari ye sat ı n al d ığ ı z am an , o n a yed i receğ i il k şey, h el va o l su n .
Ç ü n kü b u n d an p ek h o şl an ır ." T ab er ân î, el - M u ' cem u ' l- Evsat ' t a.
5014- H eysem î' ye g ö r e isn âd ı
m ert eb esi n d ed ir ( M ecm a' IV, 236) .
h asen
d er ecel er i n in
en
aşağ ı
5015- İ b n A b b âs rad i yal lah u an h ' d an :
( A ll ah R esû lü sall al lah u aleyh i ve sell em b u yu r d u :
" K ö le sat ın alı n , o n lar a r ız ıkl arı n d a o r t ak o lu n ! Sakın z en ci kö l e sat ı n
al m ayın ,
çü n kü o n l arı n ö m ü r ler i kısa, r ız ı klar ı ise az o l u r ." T ab er ân î,
el - M u ' cem u ' l- K eb îr ve' l- Evsat ' t a z ayı f b ir sen ed le.
5015- H eysem î, i sn âd ı için d e t an ı m ad ığ ı b i r r âvi o l d u ğ u n u sö yl em işt ir
( M ecm a' I V, 235) .
5016İb n A b b âs rad i yal lah u an h ' d an : " Peyg am b er sall all ah u aleyh i ve
sel lem ' in yan ı n d a si yah l ard an sö z ed il d i;
" B ı r akı n si yah lar ı, çü n kü siyâh î, yal n ız karn ı n ı ve f er cin i d ü şü n ü r "
b u yu r d u .
T ab er ân î, el- M u ' cem u ' l - K eb îr ' d e leyyin b ir sen ed le.
5016- R âvil eri n d en M u h . b . Z eker i yyâ el- A lâ' î o ld u kça z ayı f t ır . A n cak
o n u n h akkın d a İb n H ib b ân : " G ü ven i li r râvi ler in d en r i vayet et t i ğ i h all er d e
h ad i sin e i t ib ar ed il eb il ir " d em i şt i r .
D en i ld i ki: " Ey A l lah R esû l ü ! H ab eşl i M u ğ îr e o ğ u ll arı n ın
g el m eler in i
r ed d ed il ecekler i
en d işesin d en
b aşka
b ir
en g el lem em ekt ed ir ." Şö yl e b u yu r d u :
san a
şey
" H ab eşli ler d e h ayır yo kt u r. Ç ü n kü aç kald ı kl arı z am an çal arl ar; kar ın l arı
d o yd u ğ u
z am an z in a ed erl er. B u n a karşı lı k o n l ard a i ki g ü z el h aslet
var d ır : Yem ek yed i rm ek ve z o rl u ğ a d ayan ıkl ıl ık."
R ez î n , T ab er ân î, el - M u ' cem u ' l- K eb îr ve B ez z âr .
5017- H eysem î şu b il g iyi ver m ekt ed i r : " B ez z âr ' ın r âvi ler i g ü ven il ir
ki m seler d ir . A vsece el - M ekkî h akkın d a z ar arsı z b i r ih t il âf m evcu t t u r . O n u
p ek ço kl arı t evsî k et t i ler " ( M ecm a' I V, 235) .
" Si yah ( kö lel er) ed in i n . Ç ü n kü o n lar d an ü ç kişi cen n et li kler in il eri
g el en ler in d en d ir : L o km an H ekim , N ecâşî ve M ü ez z in B i lâl. "
T ab er ân î, el- M u ' cem u ' l - K eb îr ' d e z ayı f b ir i sn âd la.
D ed i ki: " Si yah l ar" sö z ü yl e H ab eşli ler i kasd et m i şt i r.
5018- H eysem î ' ye g ö re isn âd ın d a z ayı f b ir r âvi o lan Eb yen b . Sü f yân yer
al m ı şt ı r ( M ecm a' IV, 236) .
5019- O sm an r ad iyall ah u an h ' d an :
" Pi sli kl er yet m iş p ar çad ır ; b ir p ar çası ci n ve in san lar d ad ır , d iğ er al t m ış
d o ku z p ar çası b er b er îl er d ed ir . "
T ab er ân î, el- M u ' cem u ' l - Evsat ' t a l eyyi n b i r sen ed l e.
5019- R âvi ler in d en L eys' i n kât ib i d i ye m ar û f A b d u l lah b . Sâl ih , i h t i lâf lı
b i r r âvi d ir . D i ğ er râvi ler i g ü ven i li r kim sel erd i r ( M ecm a' IV, 234) .
5020- İ b n A m r b . el- Â s rad i yal lah u an h ' d an :
" Z ekât ı n ı b er b erî ler d en b aşka verecek kim se b u l am ayan o n l ara d a
ver m esin . "
A h m ed .
5020- İ sn âd ı n d a İ b n L eh î ' a m evcu t t u r ; o n u n h ad i sler i h asen d i r . D iğ er
r âvil eri g ü ven il ir ki m seler d ir ( M ecm a' I V, 234) .
A h m ed
( I I, 221) b u n u , K u t eyb e an İb n L eh î' a an i ' l - K âsı m b . A b d il lah
el - M eâf i rî an Eb î A b d ir r ah m an el- H u b el î an İb n A m r sen ed i i le t ah r îc et t i.
" Peyg am b er sal lall ah u al eyh i ve sel lem ' in yan ı n d a b i r ad am o t u r d u ve
o n a:
" Sen n er el isi n ? " d i ye so rd u . A d am cevap verd i :
" B erb er îyi m . " Yu m u şak b i r t ar z d a:
" H ayd i yan ım d an kalk! " b u yu r d u . So n ra Peyg am b er sal lall ah u al eyh i ve
sel lem b iz e d ö n ü p şö yle b u yu r d u :
" İm an , b u n l ar ı n g ır t l aklar ın d an aşağ ı g eçm ez " . " A h m ed z ayıf b ir
sen ed le.
5021- B u h ad i si A h m ed ( I I, 367) , Sü reyc b . en - N u ' m ân an A b d i ll ah b .
N âf i ' an İ b n e. Z i ' b an Sâl ih m evl â' t - T ev' em e an Eb î H u r eyr e sen ed i i le
t ah r îc et t i.
A b d u ll ah b . N âf i ' z ayıf b ir r âvi d ir . Sâl ih i se âh i r- i ö m r ü n d e i h t il ât a
u ğ r am ı ş, h ıf z ı b o z u l m u şt u r ( M ecm a' IV, 234) .
5022- Eb û M u h am m ed el- B ed r î rad i yal lah u an h ' d an :
O n a b er b erî b ir car iye h ed iye ed il d i; şö yl e d ed i : " B u , Peyg am b er
sal lall ah u
al eyh i ve sell em ' i n ( evlen m eyi ) yasakl ad ığ ı m ecû si ve
m ü şri kler d en d i r ."
T ab er ân î, el- M u ' cem u ' l - K eb îr ' d e ism i n i b eli rt m ed i ğ i b ir r âvi kan al ıyla.
5022- A d ı b eli rt i lm em iş b ir râvi i le b i rl ikt e i sn âd ın d a İb n L eh îa d a
m evcu t t u r ( M ecm a' IV, 234) .
OR T AK K ÖLE N N VE VE LE D- VE LE D- Z NANIN
AZAT E D LME S LE OR G ANLAR I K E S LE N K ÖLE N N
AZADI, ÖLÜM ANINDA AZAT E T ME VE D E R
ME SE LE LE R
( A l lah R esû l ü sal lall ah u al eyh i ve sel lem b u yu rd u : )
" B i r ki m se b i r kö lesin d eki h issesin i az at ed erse, m al ı b u lu n d u ğ u t akd ir d e
d i ğ er yarı sın ı d a ku r t arm ası g er eki r . Eğ er b u kim sen i n g er i kalan kı sm ın ı
kar şıl ayacak p ar ası yo ksa, kö leye ( kalan h issesin i n ) d eğ eri n i kaz an m ası
i çin g ü cü d ah i li n d eki i şler d e çalı şm a t ekl if i yap ıl ır ." B u h âr î, M ü sli m , Eb û
D âvu d ve T ir m i z î.
5023- B u h ad isi A b d ü r r ez z âk ( n o . 16717) , A h m ed ( I I, 472, 426, 468, 531,
255, 347) , B u h âr î ( şir ket 5/1, I II , şir ket 14/2, I II , 113- 4; ı t k 5/1, I II , 118- 9) ,
M ü sli m
( ıt k 2- 4, s. 1140; eym ân n o . 52- 55, s. 1287) , Eb û D âvu d ( n o .
3934- 39) , T i rm iz î ( n o . 1348) , İb n M âce ( n o . 2527) , İb n H ib b ân ( n o . 4303- 4)
ve B eyh akî ( IV, 128; X, 276, 280, 281) , K at âd e an i' n - N ad r b . En es an B eşîr
b . N ü h eyk an Eb î H u r eyr e asl - ı sen ed i il e t ah rî c et t i ler .
O n a: " Ü z er i n d e b i r kö l e az at et m e b o rcu o l an ki m se, z in a n et i cesi
d o ğ an
ço cu ğ u az at ed eb i li r m i ? " d i ye so r d u lar . " Evet , o o n u kar şıl ar "
d i ye cevap verd i . M âli k.
5024- B u
n akl et m i şt i r .
h ab er i M âli k ( ı t k 10, s. 777) , el - M akb u r î' d en
b elağ an
( A ll ah R esû l ü sall all ah u aleyh i ve sell em b u yu r d u : ) " Vel ed - i z i n a ( z in a
ed en an n e ve b ab ası o lm ak ü z ere) ü ç ki şin i n en kö t ü sü d ü r ." Eb û H u r eyr e
d ed i ki: " A ll ah yo lu n d a b ir kam çıyı ku ll an m ası içi n b ir isi n e ver m em ,
b en i m için b ir vel ed - i z i n ayı az at et m em d en d ah a i yid i r. " Eb û D âvu d .
5025- B u h ad i si Eb û D âvu d ( n o . 3963) , İ b r. b . M û sâ an C er îr an Sü h eyl
b . e. Sâl ih an eb îh î an Eb î H u reyr e sen ed i il e t ah r î c et t i .
5026N âf i ' rad i yal lah u an h ' d an : " İ b n Ö m er veled - i z in a az at et m i şt i r ."
Eb û D âvu d .
5026- B u h ad i si Eb û D âvu d ( n o . 3963) , İ b r. b . M û sâ an C er îr an Sü h eyl
b . e. Sâl ih an eb îh î an Eb î H u reyr e sen ed i il e t ah r î c et t i .
5027- N âf i ' rad i yal lah u an h ' d an : " İb n Ö - m er veled - i z in a i le an n esi n i az at
et t i. " M âl ik.
5027- B u m evkû f u M âl ik ( ı t k n o . 16, s. 780) , an N âf i' an İ b n Ö m er sen ed i
i le t ah r îc et t i.
5028- A m r b . Şu ayb ' d an , o b ab ası n d an , o d a d ed esin d en :
B ir ad am çı ğ lı k at ıp yar d ı m ist eyer ek Peyg am b er sall all ah u aleyh i ve
sel lem ' e g eld i ." Peyg am b er sal lall ah u al eyh i ve sel lem : " N eyi n var? " d iye
so r d u . A d am : " Şer re u ğ rad ı m " d ed i. M eğ er ef en d isin i n car iyesin e
şeh vet l e b akm ış, ef en d i si d e kıskan çlı ğ ı seb eb i yle b u n u n erkekli k u z vu n u
kesm i ş. R esû l u ll ah sall all ah u aleyh i ve sell em şö yl e b u yu rd u : " H ayd i g i t ,
h ü r sü n ."
" Ey A l lah R esû lü ! B u n d an b ö yle b an a yar d ı m et m ek ki m e
d ü şer ? " " H er m ü sl ü m an a d ü şer " b u yu rd u . " Eb û D âvu d .
5028- B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o . 4519) ve İ b n M âce ( n o . 2680) , Eb û
H am z a Sevvâr es- Sayr af î an A m r b . Şu ayb asl - ı sen ed i i le t ah r îc et t il er .
" B i r car iye Ö m er' e g el ip , ef en d isi n in ken d i sin e at eşle işken ce et t i ğ in i
ya d a sald ı rd ı ğ ın ı sö yled i . B u n u n ü z er in e Ö m er o n u az at et t i r d i. " M âli k.
5029- M âli k ( ıt k n o . 7, s. 776) , b u n u b el âğ an d o ğ r u d an H z . Ö m er ' d en
n akl et t i.
5030- Sem u re rad i yal lah u an h ' d an :
" K i m kö lesi n i o r g an l arı n ı kesm ek su r et iyle sakat l ar sa, cez a o l arak
kö l esi az at et t i ri li r. Eğ er kö l e b aşkası n a ait ise, yap t ı ğ ı işken ce seb eb i yle
kö l en in kayb et t i ğ i d eğ er o n a ( işken ceci ye) ö d et t ir il ir ."
n akl et t i.
" K im kö lesin i ( o r g an lar ın ı keser ek) sakat lar sa, cez a o l arak o kö le az at
et t ir il ir . Eğ er kö le b aşkasın a ait i se, ci n ayet in i n d i yet i ver d ir il ir . Eğ er o n u
h ü r b ir i ö ld ü r m ü şse, d eğ er i n i ef en d isi n e ö d er ."
İ kisi d e R ez î n ' e ai t t i r.
n akl et t i.
5032- Eb u ' d - D erd â rad i yal lah u an h ' d an :
( A ll ah R esû l ü sall all ah u aleyh i ve sell em b u yu r d u : ) " Ö lü r ken kö le az at
ed en kim se, d o yd u kt an so n r a yiyecek i kr am ed en ki m se g ib i d ir ." Eb û
D âvu d .
5032- B u h ad i si Eb û D âvu d ( n o . 3968) , M u h . b . K esî r an Sü f yân an Eb î
İ sh âk an Eb î H ab î b e et - T â' î an Eb î' d - D erd â sen ed i i le t ah r îc et t i.
5033- İ m r ân b . H u sayn r ad iyal lah u an h ' d an :
" B ir ad am ö l ü rken al t ı kö l esi n i az at et t i. O n l ard an b aşka h iç m alı yo kt u .
O n lar ı Peyg am b er sal lal lah u aleyh i ve sel lem çağ ır ı p ü çe ayır d ı, so n r a
ar alar ın d a ku r' a çekt i, iki sin i az at et t i, d ö r d ü n ü kö l e o lar ak b ı r akt ı.
Yap t ığ ı n ı b eğ en m ed iğ i i çin ad am h akkın d a d a ço k ağ ır ko n u şt u ."
5033- B u h ad i si M ü sli m ( eym ân n o . 56- 57, s. 1288) , Eb û D âvu d ( n o .
3958- 9) ve T i rm iz î ( n o . 1364) , Eyyû b an Eb î K ı lâb e an Eb î ' l - M ü h ell eb an
İ m r ân asl- ı sen ed i il e;
N esâî ( cen âiz 65, IV, 64) , A lî b . H u cr an H u şeym an M an sû r b . Z âd ân
an i ' l - H asan an İm rân sen ed i i le;
M âli k ( ıt k n o . 3, s. 774) , an Yah yâ b . Saî d ve an g ayr i vâh id i n an i ' l - H asan
b . eb i ' l - H asan el - B asr î ve M u h . b . Sîr în m ü r sel sen ed i il e t ah rî c et t i .
5034D i ğ er ri vayet t e şu ek var d ır :
d ef n ed il m ed en
ö n ce
g ö rseyd im ,
g ö m ü lm esi n e m ü saad e et m ez d im ."
" B en b u n u ( kö l el eri n sah ib i n i)
m ü sl ü m an lar ın
kab r ist an ın a
B u h âr î h ar iç, A l t ı h ad i s im am ı.
5034- B u ri vayet i Eb û D âvu d ( n o . 3960) , Veh b b . B akiyye an H âli d b .
A b d il lah
et - T ah h ân an H âli d an Eb î K ıl âb e an Eb î Z eyd sen ed i i le t ah r îc
et t i.
5035Sem u re b . C u n d eb rad i yal lah u an h ' d an : ( A l lah R esû l ü sal lal lah u
al eyh i ve sel lem b u yu rd u : )
" K im yakın akr ab alar ın d an ( m ah rem l eri n d en ) b i ri n i ( kö l e o l arak b u lu r
d a) m ali k o lu r sa o h ü rd ü r . " Eb û D âvu d ve T ir m i z î.
5035- B u h ad i si Eb û D âvu d ( n o . 3949) , T ir m i z î ( n o . 1365) ve İ b n M âce
( n o . 2524) , Â sım el - A h vel ve K at âd e an i' l- H asan an Sem u re asl- ı sen ed i
i le t ah r îc et t il er.
5036- Sef în e rad i yal lah u an h â' d an :
" Ü m m ü Selem e' n in kö l esi id i m ; b an a d ed i ki: " Yaşad ığ ı n sü r ece A l lah
R esû l ü ' n e h iz m et et m en şar t ı yla sen i az at ed iyo r u m . "
" B u şar t ı ko şm asan b il e O ' n a h i z m et ed er i m " d ed i m . B en i az at et t i ve o
şar t ı d a ko şt u . " Eb û D âvu d .
5036- B u h ad i si Eb û D âvu d ( n o . 3932) ve İb n M âce ( n o . 2526) , Saî d b .
C ü m h ân an Sef î n e asl- ı sen ed i i le t ah r îc et t il er.
5037- Yah ya b . Saî d r ad iyall ah u an h ' d an :
" H z . Eb û B ekr ' i n o ğ lu A b d u r rah m an u yu r ken ö l d ü . B u seb ep le kız
kar d eşi Â işe r ad iyall ah u an h â, o n u n ad ı n a b i rço k kö l e az at et t i. " M âli k
5037- B u h ab eri M âli k ( ıt k n o . 14, s. 779) , d o ğ ru d an Yah yâ' d an ah z et t i.
( A ll ah R esû lü sal lal lah u al eyh i ve sel lem b u yu r d u : ) " K im m al ı o lan b ir
kö l eyi az at ed er se, m al kö l en in o lu r ; an cak ef en d i si şar t ko şar sa b aşka."
Eb û D âvu d .
5038- B u h ad i si Eb û D âvu d ( n o . 3962) , A h . b . Sâli h an İb n Veh b an İ b n
L eh î ' a ve L eys b . Sa' d an U b eyd i ll ah b . e. C a' f er an B u keyr el- Eşacc an
N âf i ' an İb n Ö m er sen ed i il e t ah rî c et t i .
5039- R eb î' a b . Eb î A b d ir r ah m an r ad iyal lah u an h ' d an : " Z ü b eyr b ir kö le
sat ın alı p az at et t i . B u kö len i n h ü r b ir kad ı n d an d o ğ m a o ğ u ll arı var d ı.
Z ü b eyr kö l eyi az at ed in ce o ço cu klar h akkın d a: " B u n l ar ı n d a vel âsı b an a
ai t t i r" d eyi n ce, ço cu kl arı n an n esin i az at ed en ef en d i ler i: " H ayı r, o n l arı n
vel âl arı b i z e ait t i r " d ed il er. B u n u n ü z eri n e d ava O sm an ' a akset t i. O sm an ,
ço cu klar ın Z ü b eyr' in vel âsın d a o l d u klar ın a h ü km et t i. "
5039- B u m evkû f u M âl ik ( ıt k n o . 21, s. 782) , d o ğ r u d an R ab î' a' d an
ah z et m işt ir .
5040- Â işe r ad iyall ah u an h â' d an :
" A ll ah R esû l ü sal lall ah u al eyh i ve sell em ' e: " H an g i kö l eyi az at et m ek
ef d ald i r? " d iye so r d u lar . Şö yle b u yu r d u :
" En p ah al ı ve ef en d i si t ar af ı n d an en ço k b eğ en i len i" . " İkisi d e M âli k' e
ai t t i r.
5040- B u h ad isi M âl ik ( ı t k 15, s. 779- 80) , an H i şâm b . U rve an eb îh î an
Â işe asl- ı sen ed i il e t ah r î c et t i .
" O , İ sl âm ' a g i rm ek içi n g el ir ken yo l d a yan ın d a kö lesi d e var d ı; an cak
b i r b ir ler in i kayb et t il er . D ah a so n r a Eb û H u r eyre, Peyg am b er sal lal lah u
al eyh i
ve sell em ' i n yan ı n d a o t u ru r ken kö le çıkag eld i . Peyg am b er
sal lall ah u aleyh i ve sel lem : " İşt e ey Eb û H u r eyre kö len g el d i" b u yu rd u .
Eb û
H u reyr e " Şah it o l, o ar t ık h ü r d ü r" d em ekt en ken d in i al am ad ı ve
ar kası n d an
şu şi ir i o ku d u : " Ey sef er g ecesi! U z u n l u ğ u n d an ve
m eşakkat i n d en A l lah ' a sı ğ ın ı r ım . Yi n e d e b en i kü f ü r yu r d u n d an b u
m eşakkat l i ve u z u n g ece ku r t ar m ı şt ı r " . " B u h ârî
5041- B u h ad i si B u h ârî ( ı t k 7/ 1, II I, 119) , M u h . b . A b d il lah b . N ü m eyr an
M u h . b . B işr an İsm aî l an K ays an Eb î H u reyr e sen ed i il e t ah r î c et t i .
ÜMMÜ' L- VE LE D, MÜDE BBE R K ILMA VE MÜK ÂT E BE
YAPMA
5042- Sel âm e b n . M a' kil r ad iyall ah u an h ' d an :
" C ah i li ye d evri n d e am cam yan ı m a g el m i şt i . B en i H ab b âb b . A m r' d an sat ı n
al d ı. O n a A b d u r r ah m an b . H ab b âb ' ı d o ğ u r m u şt u m . So n r a ö ld ü . A sıl
kar ısı b an a d ed i ki:
" Şi m d i ko cam ın b o r cu n u n ö d en m esi içi n sat ı lacaksın . "
H em en A l lah R esû l ü sal lall ah u al eyh i ve sel lem ' e g i d ip şö yl e d ed im :
" Ey A l lah R esû lü ! B en H âr ice- i K ays- i Ğ aylân ko lu n d an b i r kad ı n ım .
C ah i li yed e am cam b en i M ed in e' ye g et ir ip Eb u ' l - Yesâr b . A m r ' ı n kar d eşi
o l an H ab b âb b . A m r' a sat t ı . O n a A b d u r r ah m an b . el- H ab b âb ' ı d o ğ u r d u m .
K ar ı sı b an a:
" Şi m d i o n u n b o rcu n u n ö d en m esi i çin sat ı lacaksı n " d ed i. "
Peyg am b er sal lal lah u al eyh i ve sel lem b u yu r d u ki:
" H ab b âb b . A m r' ın vel îsi ki m d ir ? "
" K ar d eşi Eb u ' l - Yesâr " d ed i ler . O n a h ab er g ö n d er d i; g el in ce şö yle
b u yu r d u :
" O n u az at ed in ! B an a b i r kö le g eld i ğ in i d u yar san ı z , siz e o n u n yer in e
b i r t an e veri ri m . "
B u n u n ü z er in e b en i az at et t il er; Peyg am b er sal lall ah u aleyh i ve
sel lem ' e b i r kö le g el d i ve o n u b en i m yer im e verd i ." Eb û D âvu d .
5042- B u h ad i si Eb û D âvu d ( n o . 3953) , es- N ü f eyl î an M u h . b . Sel em e an
M u h . b . İ sh âk an H at t âb b . Sâli h an ü m m i h î an Selâm e b in t i M a' ki l sen ed i
i le t ah r îc et t i.
5043- Ö m er r ad i yall ah u an h ' d an :
" H erh an g i b ir car iye, ef en d isi n d en ço cu k d o ğ u ru r sa o n u sat am az ,
b aşkasın a
h ed iye ed em ez , m i ras o l arak b ı r akam az . K en d isi o n d an
f ayd alan ır . ( Ef en d i si) ö l ü n ce h ü r ri yet i n e kavu şu r ."
M âli k.
5043- B u m evkû f u M âli k ( ıt k n o . 6, s. 776) , an N âf i ' an İ b n Ö m er an
Ö m er sen ed i i le t ah r îc et t i.
5044- C âb i r r ad iyall ah u an h ' d an :
" Peyg am b er sal lal lah u aleyh i ve sell em ar am ız d a h en ü z sağ i ken ,
ço cu klar ım ız ı n an n eler i o lan car i yel eri m i z i sat ar ve b u n d a h i çb ir sakın ca
g ö r m ez d i ." İb n M âce
5044- B u h ad isi İ b n M âce ( n o . 2517) , A b d ü r r ez z âk an İb n C ü r eyc an
Eb î ' z - Z ü b eyr an C âb i r sen ed i i le t ah r îc et t i.
Si n d î, Z evâi d ' d e i sn âd ı n ın
o l d u ğ u n u sö yl em işt ir .
sah î h ,
râvi ler in i n
ise
g ü ven i li r
ki m seler
5045- C âb i r r ad iyall ah u an h ' d an :
" En sâr ' d an b i r ad am kö l esin i m ü d eb b er yap t ı ( yan i b en ö l d ü kt en so n r a
h ü r sü n d i yerek az at et t i ) . O ysa b aşka kö l esi yo kt u .
B u n u n ü z eri n e Peyg am b er sal lal lah u aleyh i ve sel lem o n u sat ıl ığ a
çı kar d ı ,
K ıpt î
o lan
İb n ü ' n - N ah h âm
onu
sat ın
ald ı . B u
kö l e,
İ b n ü ' z - Z ü b eyr' in em ir l iğ i n in il k yıl ın d a vef at et t i ."
5045- İ lk laf ız M ü sli m ' e, i kin ci si i se N esâî' ye ait t ir .
B u h ad isi B u h âr î ( b u yû ' 59, II I, 24; 110) , I II , 42; ist ikr âd 16, II I, 86; ah kâm
32, VI II , 117) , M ü sl im ( eym ân n o . 59/3, s. 1290) , Eb û D âvu d ( n o . 3955- 6) ve
N esâî ( b u yû ' 84/ 3, VII I, 304) , A t â b . e. R eb âh an C âb ir asl - ı sen ed i il e;
B u h âr î ( ı t k 9, II I, 120; kef f âr et u ' l- eym ân 7, VII , 238) , M ü sl im ( eym ân n o .
58- 9, s. 1289) , T ir m i z î ( n o . 1219) ve İb n M âce ( n o . 2513) , A m r b . D în âr an
C âb i r asl- ı sen ed i i le;
B u h âr î ( h u sû m ât 3/ 2, II I, 89- 90) , İ b n e. Z i ' b an M u h . b . el - M ü n ked i r an
C âb i r t ari kiyle;
M ü sli m
( eym ân 59/a, s. 1289) , Eb û D âvu d ( n o . 3957) ve N esâî ( b u yû '
84/ 1- 2, VII , 304) , Eb û ' z - Z ü b eyr an C âb i r asl- ı sen ed i i le t ah r îc et t il er.
5046- D iğ er r ivayet :
" O n u sekiz yü z d i r h em e sat t ı . O p ar ayı ken d i si n e ver er ek:
" Ö n ce ken d i n ef si n d en b aşl ayar ak t asad d u k et , so n ra ar t an ı ai len e
t asad d u k
et , yi n e b i r şey ar t ar sa, akr ab an a ver, akr ab an d an d a ar t arsa
ö n ü n d e, sağ ın d a ve so lu n d a b u lu n an f akir ler e ver " d ed i. "
M âli k h ari ç, A lt ı h ad is im am ı.
5046- İ lk laf ız M ü sli m ' e, i kin ci si i se N esâî' ye ait t ir .
B u h ad isi B u h âr î ( b u yû ' 59, II I, 24; 110) , I II , 42; ist ikr âd 16, II I, 86; ah kâm
32, VI II , 117) , M ü sl im ( eym ân n o . 59/3, s. 1290) , Eb û D âvu d ( n o . 3955- 6) ve
N esâî ( b u yû ' 84/ 3, VII I, 304) , A t â b . e. R eb âh an C âb ir asl - ı sen ed i il e;
B u h âr î ( ı t k 9, II I, 120; kef f âr et u ' l- eym ân 7, VII , 238) , M ü sl im ( eym ân n o .
58- 9, s. 1289) , T ir m i z î ( n o . 1219) ve İb n M âce ( n o . 2513) , A m r b . D în âr an
C âb i r asl- ı sen ed i i le;
B u h âr î ( h u sû m ât 3/ 2, II I, 89- 90) , İ b n e. Z i ' b an M u h . b . el - M ü n ked i r an
C âb i r t ari kiyle;
M ü sli m
( eym ân 59/a, s. 1289) , Eb û D âvu d ( n o . 3957) ve N esâî ( b u yû '
84/ 1- 2, VII , 304) , Eb û ' z - Z ü b eyr an C âb i r asl- ı sen ed i i le t ah r îc et t il er.
5047an h :
A m r b . Şu ayb ' d an , o b ab asın d an , o d a d ed esi n d en r ad iyal lah u
( A ll ah R esû l ü sal lal lah u aleyh i ve sel lem b u yu r d u : ) " M ü kât eb ( yan i
b o r çlan ar ak
h ü rr iyet in i ef en d i sin d en sat ı n alan kö l e) , ü z eri n d e b ir
d i r h em b o r ç kald ı kça kö le sayı lı r. "
5047- B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o . 3926) , H âru n b . A b d i ll ah an Eb î B ed r
an
Eb î U t b e İsm . b . A yyâş an Sü l. b . Sü l eym an A m r b . Şu ayb sen ed i i le
t ah r îc et t i.
Bu
h ad i sin i sn âd ı h akkın d a İ b n
h ü km ü verd i ( N eyl VI, 99) .
H acer, B u l û ğ u ' l - m er âm ' d a " h asen "
5048- Ü m m ü Selem e rad i yal lah u an h â' d an :
" B i ri n iz i n m ü kât eb kö lesin i n yan ı n d a b o rcu n u ö d eyeb i leceğ i p ar ası
var sa, ar t ı k o kö le h ü r sayıl acağ ı i çin kad ın sah i b esi o n d an sakın sı n ve
ö r t ü n sü n ."
İ kisi Eb û D âvu d ve T i rm iz î' ye ait t ir .
5048- B u h ad i si Eb û D âvu d ( n o . 3928) , T ir m i z î ( n o . 1261) ve İ b n M âce
( n o . 2250) , Sü f yân b . U yeyn e an i' z - Z ü h r î an N eb h ân an Ü m m i Selem e asl - ı
sen ed i il e t ah rî c et t i ler .
5049- Ö m er b . En es r ad iyall ah u an h ' d an :
" Sî r în , m al ı ço k o lan En es' d en m ü kât eb e ( p ara kar şıl ığ ı ö z g ü r lü ğ ü n ü )
i st ed i , raz ı o l m ad ı. B u n u n ü z eri n e Sî rî n , Ö m er ' e g it t i . Ö m er o n u ( En es' i)
çağ ı rı p
" H ayd i b u n u m ü kât eb yap ! " d ed i. G en e raz ı o l m ayın ca o n a
b ast o n la
vu r d u ve şu âyet i o ku d u : " Eğ er o n lar d a b i r i yil ik b il ir sen iz
( g ö r ü rsen i z ) o n l ar ı m ü kât eb yap ın . " ( N û r , 24/ 33) B u n u n ü z er in e o n u
h em en m ü kât eb yap t ı ." R ez în
D eri m ki: B u h âr î' n in m ü kât eb b ö lü m ü n d e m u al lak o l arak şu r ivayet yer
al m ı şt ı r: R avh , İ b n C ü r eyc' d en n akl et t i: A t â' ya d ed im ki:
" M alı o lu d u ğ u n u b i ld i ğ im d e kö l em i m u kât eb yap m am b an a vâci p
m id i r? " A t â:
" B en vâcip o lar ak g ö r ü rü m " d i ye cevap verd i . A m r b . D î n âr d ed i ki:
A t â' ya d ed im ki:
" B u h u su st a b i ri n d en b i r h ad is d u yd u n m u ? "
" H ayır " d ed i ve şu n u i lave et t i:
" B an a M û sa b . En es b i ld i r d i: " Par ası o l an ( kö l e) Sî rî n , En es' t en
m ü kât eb o l m asın ı i st ed i " ." Yu kar d aki h ad i si n akl et t i.
5049- Sah î h - i B u h âr î , m u kât eb 1, I II , 126.
5050- Â işe r ad iyall ah u an h â' d an :
" B er î re, Â işe' d en m ü kât eb e b ed eli n i ö d em esi i çin o n a p ar a yar d ı m
yap m ası n ı r i ca et m i ş. H en ü z ki t âb et in d en ( m ü kât eb l ik t aksi t ler in d en
h i çb ir şey) ö d em em i şt i . Â i şe o n a şö yle d em iş:
" H ayd i sah ib i n e d ö n , ist er l er se sen in m ü kât eb l iğ i n in h esab ın ı
ö d eyeyim , an cak b u t akd i rd e velâ h akkı n b an a ai t o l u r. " B er î re g id i p
b u n u sah ip l er i n e an lat ın ca r az ı o lm ayar ak, şö yl e d em i şl er:
" İ st er se sevab ın a ö d esin , an cak velâ b i z e ai t o l su n ." B u n u Â i şe,
Peyg am b er sall all ah u aleyh i ve sell em ' e an lat ın ca, şö yle b u yu r m u ş:
" O n u ö n ce sat ı n al , so n ra az at et , vel â an cak az at ed en e ait t i r ." So n r a
kal kı p şö yl e b u yu rd u :
" B u in san lar a n e o lu yo r d a A l lah ' ın K it ap ' ı n d a o l m ayan şar t l ar ö n e
sü r ü yo rl ar? A ll ah ' ın K i t ap ' ın d a o lm ayan b ir şeyi yü z ker e d e şart ko şsa
yi n e o n u n o lm az . Ç ü n kü A ll ah ' ı n şart ı d ah a d o ğ r u ve d ah a g ü ven i li r d ir " ."
5050- İ lk l af ı z M ü sl im ' e ( ıt k n o . 6, s. 1141- 2) , ai t o l u p sen ed i: K u t eyb e an
L eys an i ' z - Z ü h rî an U r ve an Â i şe;
Ü çü n cü l af ı z B u h ârî ' ye ( m u kât eb 1, I II , 126) ai t o lu p m u al lak sen ed i
şö yl ed i r : L eys an Yû n u s an i ' z - Z ü h rî an U r ve an Â i şe;
D ö rd ü n cü l af ı z yi n e B u h âr î' ye ( m u kât eb 1, I II , 127) , ait isn âd ı şö yled i r:
K u t eyb e an L eys an i ' z - Z ü h r î an U r ve an Â i şe.
Bu
h ad i s d ah a ö n ce g eçm i şt i r ( n o . 4406- 7) . D i ğ er t ari kler i i çi n o raya
m ü racaat ed il sin .
5051D i ğ er ri vayet : " H er yıl b i r u kiye ö d em ek ü z er e sah i p ler im l e d o ku z
u ki yeye m ü kât eb e yap t ım ."
Bu
5052- D i ğ er ri vayet : " B er îr e, m ü kât eb l iğ i n d e yard ı m ist ed i . Ü z eri n d e b eş
yı la b ö lü n m ü ş t aksit l er h al in d e b eş u kiye ( b o r ç) var d ı ."
Bu
5053- D iğ er r ivayet : " O n a ( Â işe' ye) Peyg am b er sall all ah u aleyh i ve sell em
şö yl e b u yu rd u :
" O n u sat ın al ve o n l ara velâyı şar t ko ş. Ç ü n kü vel â h akkı az at
ed en i n d ir ." B en z er i r ivayet . A l t ı h ad i s i m am ı .
Bu

KÖLE AZAT ETME

Transkript

Benzer belgeler

zekat