İnsan

Havacılıkta İnsan Faktörleri
Uçak Müh.Tevfik Uyar, MBA
Ders Hakkında
•
Dersin Genel Amacı:
- İnsanı tanımak
- Kusurlarımızın farkına varmak
- (Sağlıklı) “düşünme”yi öğrenmek
•
Dersin Özel Amacı:
- İnsan faktörlerini dikkate alan
sistemler kurabilmek
- Havacılık emniyeti algımızı
geliştirmek
- İnsan faktörlerinden doğan
emniyetsiz durumları bertaraf
edebilmek
Modüller
• Dersimiz üç ana modülden oluşmaktadır:
Biyolojik Varlık
İnsan
• Fiziksel Faktörler
ve Algı
• Fizyolojik
Faktörler
• Çevresel
Faktörler
Düşünen ve
HissedenVarlık
İnsan
• İrrasyonel İnsan
• Psikolojik
Faktörler
• Psikososyal
Faktörler
Havacılıkta İnsan
• Örgüt Faktörleri
• Tesis Tasarımı
• Sistem Tasarımı
Modüller
Biyolojik Varlık
İnsan
• Fiziksel Faktörler ve
Algı
• Fizyolojik Faktörler
• Çevresel Faktörler
•
Fiziksel Faktörler:
–
–
–
–
•
Vücut ölçüleri
Cinsiyet ve Yaş
Güç
Duyu Organları ve Algı
Fizyolojik Faktörler
– Vücut Kimyası
– Ergonomi
– Yorgunluk
•
Çevresel Faktörler
–
–
–
–
Sıcaklık
Hava
Işıklandırma
Gürültü
Modüller
Düşünen ve
Hisseden Varlık
İnsan
•
–
–
–
–
• İrrasyonel İnsan
• Psikolojik Faktörler
• Psikososyal
Faktörler
İrrasyonel İnsan
•
Eleştirel düşünce
Yargı hataları
Mantık Hataları
Yanılgılar / Safsatalar
Psikolojik Faktörler
–
–
–
–
–
–
Kişilik / Mizaç
Tecrübe
Özgüven
Duygudurum
Tutum
Vb.
•
Psikososyal Faktörler
– Sosyal Etki
– Kişilerarası Çatışmalar
Modüller
Havacılıkta
İnsan
•
–
–
–
–
–
• Örgüt Faktörleri
• Tesis Tasarımı
• Sistem Tasarımı
Örgüt Faktörleri
Örgüt Kültürü
Örgütsel Güven
Örgütsel Sessizlik
Örgütsel Adalet
Örgütsel Vatandaşlık
•
•
Tesis Tasarımı
Sistem Tasarımı
•
Uygulama ve
Örnekler
Tartışma
Ders Öncesi Okuma:
ELEŞTİREL DÜŞÜNCE, BAHADIR ÜRKMEZ
BÖLÜM 1
Biyolojik Varlık Olarak İnsan
Birinci Bölüm: Fiziksel Faktörler ve Algı
İnsan Tarihi
•
Homo Sapiens Sapiens
2.5 milyon yıl önce Homo Habilis
1.3 milyon yıl önce Homo Erectus
200 bin yıl önce Homo Sapiens
Önce avcı / toplayıcı toplumlar olarak
yaşamışlar, daha sonra tarımı ve
hayvancılığı keşfederek
uygarlaşmışlardır.
İnsan beyninin büyük ölçüde avcı
toplayıcı dönemde geliştiği
düşünülüyor.
1. Gorilla 2. Australopithecus 3.
Homo erectus 4. Neanderthal 5.
Steinheim Skull 6. Anatomik
modern Homo sapiens
İnsan Tarihi
•
Homo Sapiens Sapiens
2.5 milyon yıl önce Homo Habilis
1.3 milyon yıl önce Homo Erectus
200 bin yıl önce Homo Sapiens
Önce avcı / toplayıcı toplumlar olarak
yaşamışlar, daha sonra tarımı ve
hayvancılığı keşfederek
uygarlaşmışlardır.
İnsan beyninin büyük ölçüde avcı
toplayıcı dönemde geliştiği
düşünülüyor.
1. Gorilla 2. Australopithecus 3.
Homo erectus 4. Neanderthal 5.
Steinheim Skull 6. Anatomik
modern Homo sapiens
İnsan Tarihi
Türler
İnsan
Fare
Kedi
Köpek
Sincap
Kurbağa
Aslan
Fil
At
Köpek Balığı
Hipopotam
Beyin /
Vücut Ağırlık
Oranı
1:40
1:40
1:110
1:125
1:150
1:172
1:550
1:560
1:600
1:2496
1:2789
İnsan Vücudu
• Sistemler
–
–
–
–
–
–
Dolaşım Sistemi
Örtü Sistemi
İskelet Sistemi
Üreme Sistemi
Sindirim Sistemi
Boşaltım Sistemi
–
–
–
–
–
Solunum Sistemi
Salgı Sistemi
Lemf Sistemi
Kas Sistemi
Sinir Sistemi
• İnsan:
-
Gelişmiş ülkelerde ortalama 1.7–1.8 m (erkek) ve
1.6–1.7 m (kadın) boyundadır.
Kıtadan kıtaya değişmekle beraber ortalama
ağırlığı 57.7 kg (Asya) ila 80.7 kg (Kuzey
Amerika)’dir.
İnsan Vücudunda Hangi
Elementler Var?
60 kilogramlık ortalama bir erkekte
Ağırlık
Atomların
Oranı
Hidrojen
6.0 kg
63%
Oksijen
38.8 kg
25.5%
Karbon
10.9 kg
9.5%
Azot
1.9 kg
1.4%
Kalsiyum
1.2 kg
0.2%
Fosfor
0.6 kg
0.2%
Potasyum
0.2 kg
0.07%
İçerik
İnsan Limitleri
Susuzluk
Açlık
Yorgunluk
• 3-5 günde gerçekleşir.
• Kan koyulaşır
• Kalbin ritmi bozulur
• Kanda mineral ve toksin derişimi artar
• Depolanmış besine göre su alındıkça aylar
sürebilir.
• Önce karbonhidrat, sonra yağ, sonra protein.
• Besin eksikliğine bağlı hastalıklar
• Direkt ölüm sebebi değildir.
• Rekor: 11 gün
• Etik nedenlerle deney yapılamıyor
İnsan Limitleri
Basınç
Sıcaklık
• Kademeli dalış ile deneysel rekor
68 atm. Oksijen miktarı da etkendir.
(Bkz: Grafik)
• Neme bağlı olarak değişiklik
gösterir (Bkz: Grafik)
Haftaya
• Konu: Fiziksel Faktörler / Duyu Organları ve Algı
• Okuma Ödevi: Bakarken Görmemek