yeni gelecek kardeşe hazırlık

YENİ GELECEK KARDEŞE HAZIRLIK
Annesinin hamileliği çocuk için, bir sürü
değişimin yaşandığı bir dönemdir. Çocuk bu
büyük haberi nasıl karşılayacağını çoğu zaman
bilemez. Çocuğa kardeşi olacağı söylenirken
heyecanlı ve mutlu bir ses tonu kullanılmalı,
çocuğun bu durumu mutluluk ve gurur kaynağı
olarak algılaması sağlanmalıdır. Aynı zamanda
çocuğun aklına takılan ve merak ettiği bir sürü
şey olacaktır. Hamilelikle ilgili basit açıklamalar
yapılarak çocuğun, merakı giderilmelidir.
Örneğin; bebeğin hemen geleceğini
düşünebileceği için, çocuğa, 9 ay süre
beklemeleri gerektiği ile ilgili bilgi verilmelidir
Annenin, daha çabuk yorulmaya başlaması nedeniyle ya da kendini çok fazla
zorlamak istememesinden dolayı, çocuğuyla daha az oyun oynamaya başlaması
veya hiç oynamak istememesi durumu, çocukta “kardeşi” ile ilgili olumsuz bir algı
geliştirebilir. Çocuk, doğacak kardeşinin, annesini, hasta ve güçsüz yaptığını
düşünebilir. Bu olumsuz algının yerleşmemesi için anne-babanın çocuğunu,
hamileliğin en erken dönemlerinden itibaren bu durumlara karşı hazırlaması
gerekmektedir. Bu durumların yaşanabileceği, normal ve geçici olduğu çocuğa
çok iyi anlatılmalıdır. Ayrıca; baba, çocuk ile yeterli düzeyde zaman geçirir,
çocuğuna gerekli desteği verirse, çocuk, yeni duruma daha kolay uyum
sağlayacak, annesinin aktif katılımının sağlanamadığı durumlardan da çok fazla
etkilenmeyecektir.
Anne ileriki aylarda karnı büyüdükçe, karnını çocuğuna elleterek, kardeşinin
hareketlerini ona hissettirirse, çocuğun kardeşi ile sıcak bir bağ kurması sağlanmış
olur. Çocuk, annesi aracılığıyla kardeşini sevip, onunla konuşabilir. Çocuk, doktor
kontrollerine götürülerek, ultrason görüntüleri yardımı ile de erken dönemde kardeşi
ile tanıştırılabilir.
Kardeşinin doğumu sonrası yaşanacaklar anlatılarak,
çocuk, olacaklara hazırlanmalıdır. Yeni doğan bebeğin
anne bakımına çok ihtiyaç duyacağı, emzirilerek süt ile
besleneceği, altının değiştirileceği gibi durumlar
anlatılmalıdır. Çocuğun, bebekli bir aileyi ve bebeğin
ihtiyaçlarının karşılanmasını gözlemleme olanağı olması
faydalıdır. Hamilelik döneminde küçük bebekli ailelere
misafirliğe gidebilirsiniz. Çocuğa, bebek doğduktan sonra
bebeğin ihtiyaçlarının giderilmesi sürecinde, yardımının çok
önemli olacağı, ağabey-abla olarak onun yardımı
olmadan bu işlerin başarılamayacağı anlatılmalıdır.
Doğumun hemen ardından ilk hastane ziyaretine gelmeden önce çocuk, yakınları
tarafından, annesini nasıl bir manzarada (yorgun ve solgun görünebileceği, ağızdan
yemek yiyemediği için kolundan serum ile besleneceği vb.) göreceği ile ilgili iyi
hazırlanmalıdır. Yine bu durum anlatıldıktan sonra, bu durumun normal ve geçici
olduğu iyi vurgulanmalıdır.
Çocuk, hayatı boyunca dikkatlerin odağında iken,
bir anda yeni gelen bebeğin sonu gelmez ihtiyaçları
nedeniyle anne-babanın onun için seferber
olduğunu görünce, kendisinin gözden düştüğünü
düşünür. Anne-babanın ilgisini ilk kez başka biri ile
paylaşmak zorunda kalan çocuğun kardeşini
kıskanması çok normal ve beklenir bir durumdur. Bu
noktada büyük çocuğa, bebeğin anne-baba bakımı
olmadan yaşayamayacağı ve anne-babanın
yardımına muhtaç olduğu çok iyi anlatılmalıdır.
Çocuğa kendisinin de bebekken böyle olduğu,
kardeşine benzediği gibi hikayeler anlatıldığında
çocuk, bebeğin ihtiyaçlarını daha kolay
kabullenebilir. Çocuğa bebeğin ihtiyaçlarının
giderilmesi sürecinde küçük sorumluluklar verilirse,
çocuk, sürece
dahil edilmiş olur. Böylece çocuk, ağabey-abla rolüne ısınarak kendisini önemli
hissetmeye başlar ve anne-baba ilgisinin bebek üzerinde olduğu durumları daha
kolay kabullenir. Yine de aile bireylerinin büyük çocuğun önünde bebeği, abartılı
şekilde sevmekten kaçınması gereklidir. Ayrıca evde, anne bebek ile meşgul
olduğunda, babanın büyük çocuk ile ilgilenmesi şeklinde düzenlemeler yapılması
şarttır.
Kardeşi doğduktan sonra,
çocuğa, evde annesini bebekle
yalnız bırakarak, okula gitmek zor
gelecektir. Anne-babanın bu
duruma hazırlıklı olması ve
çocuğun okula gitmesi gerektiği
konusunda kararlı bir tutum
sergilemesi gereklidir. Aksi
durumda, çocuk ciddi biçimde
okuldan uzaklaşacak ve okula
yeniden uyum sağlamada çok
büyük zorluk yaşayacaktır. Ayrıca,
kardeşin doğumu ile çocuğun
okula başlaması yakın zamanlı
olduğunda, çocuk, kardeşi geldiği
ve artık kendisine gerek olmadığı
için, ailesinin onu okula
gönderdiğini düşünebilir. Bu
durumda da çocuk okula ilişkin
çok olumsuz bir tutum geliştirecek
ve asla okula gitmek
istemeyecektir. Bu nedenle okula
başlama ve kardeşin doğumu gibi
çocuk için çok önemli iki olayın
birbiri ile çok yakın tarihli olmaması
sağlanmalıdır.
Son bir husus olarak; çocuğun iyi davranışları nedeniyle ağabeylik-ablalığa vurgu
yapılması yararlıdır fakat çocuğun olumsuz davranışlarının ağabeylik-ablalıkla
ilişkilendirilmemesi gereklidir. Örneğin çocuğa, “artık abla oldun yaramazlık
yapmamalısın” gibi ifadeler kullanılmamalıdır. Kardeşi olduğu için, çocuğun artık
daha olgun davranmaya başlaması beklenmemeli ve hala onun da bir çocuk
olduğu unutulmamalıdır. Abla-ağabey olarak kardeşi ile ilgilendiği zamanlarda
çocuk, övülmelidir. Övgü gördüğünde çocuğun kardeşi ile ilgilenme davranışı
pekişecek ve çocuk bu tarz davranışlarını sıklaştıracaktır.