kafa tabanı tümörleri

KAFA TABANI
TÜMÖRLERİ
Dr. Yusuf Öner
GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
RADYOLOJİ A.D. ANKARA
GİRİŞ
• Kafa tabanı tm nadir olmaları, derin ve
önemli nörovasküler yapılara yakın
yerleşimleri, alışılagelmiş anatomik yayılım
yollarının dışına çıkmaları nedeniyle tanıda
olduğu kadar tedavi aşamasında da
zorluklar barındırmaktadır.
• Tm biyolojik davranışı etkin olsada
yerleşim tedavi seçiminde halen en önemli
belirleyici olmaya devam etmektedir.
YERLEŞİM
ANTERİOR
• Aşağıdan büyüyenler
– Sinonazal tümörler
– Orbital tümörler
• Yukarıdan büyüyenler
– Olfaktor meningiom
– Olfaktor nöroblastom
– Subfrontal schwannom
• Psödotümörler
– Mukosel
– Polipozis
– Abse
– Fungal enfeksiyon
– Wegener’s
SANTRAL
SANTRAL
• Klival
– Kordoma
– Metastaz
– Multipl Myelom
– Kondrosarkom
• Sfenoid sinüs tm
• Nazofarenks tm
• Sellar parasellar
– Pitüiter adenom
– Meningiom
SANTRAL
• Kondroid tm
– Kondroma
– Kondrosarkom
• Kavernöz sinüs tm.
– Menengiom
– Sinir kılıf tm
– Anevrizma
– Perinöral yayılım
• Juvenil Angiofibrom
SANTRAL
• Sfenoid kanat
– Menengiom
– Metastaz
– Langerhans histiositoz
• TME
– PVNS
– Sinovyal
kondromatozis
– Sinovyal sarkom
POSTERİOR
• Serebellopontin köşe
– Menengiom
– Schwannom
– Epidermoid. Araknoid…
– Kolesterol granülomu
• Jugular foramen
– Paragangliom
– Schwannom
– Menengiom
– Metastaz
• Foramen Magnum
– Menengiom
– Schwannom
– İntramedüller tm
MENENGİOM
• En sık intrakraniyal kitle,%40’ı kafa tabanında
ve en sık kafa tabanı kitlesi.
• T1 ve T2A da gri cevher ile izointens
• Genellikle iyi sınırlı, yoğun kontrastlanır.
• Dural kuyruk, intratümöral kalsifikasyon
• Kemikte remodeling, skleroz.
• En sık sfenoid kanat, ardından olfaktor groove,
sellar-parasellar, pontoserebellar köşe, foramen
magnum…
KAVERNÖZ MENENGİOM
PSK MENENGİOM
TRİGEMİNAL MENENGİOM
OPTİK MENENGİOM
KRANİOSERVİKAL MENENGİOM
KRANİOSERVİKAL MENENGİOM
OLFAKTOR MENENGİOM
KRİBRİFORM MENENGİOM
SİNİR KILIFI Tm.
• İntrakraniyal kitlelerin %4-8’i
• En sık vestibüler, ardından trigeminal.
• İzole olabilse de vestibüler schwannomların
%5’i, non vestibülerlerin çoğunda NF 2 +.
• Geç dönemde semptomatik olur, çoğu tanı
anında serebellopontin köşeyi doldurur.
• Ekstrakranial yerleşim gösterebilir, V, VII
dallarından köken alan nazal kavite paranasal
sinüs schwannomları.
AKUSTİK-TRİGEMİNAL
AKUSTİK SCHWANNOM
NF 2
GLOSSOFARİNGEAL
GLOSSOFARİNGEAL
OPTİK SCHWANNOM
NAZAL SCWANNOM
ESTESİONÖROBLASTOM
• Olfaktor mukoza bazal tabakasından köken alan
yavaş seyirli malign, nadir tümördür.
• Geç tanı alır, %25 intrakranial uzanım +.
• Histolojik olarak diğer tm ayrımı zor olabilir.
• BT de homojen boyanan kitle, kemik remodeling
olabilir, hiperostozis nadirdir.
• MR sinyali heterojen, yoğun kontrastlanır.
• Kalsifikasyon içeren, intrakranial sınırında kist
içeren sinonazal kitlede ddx de ilk sırada olmalı.
Borges et al. EJR 2008
SİNONAZAL TM
• %70 SCC, adenoca, adenoid kistik karsinom…
• Adenoid kistik karsinomda farklı olarak
nörovasküler yayılım sıktır.
• Agresif kemik destrüksiyonu, nekroz, kistik
alanlar, hemoraji içerebilir.
• Kalsifikasyon nadirdir.
• Heterojen sinyal özelliğinde, değişken boyanır.
KORDOMA
• Notokord artığı kökenli yavaş büyüyen lokal
agresif malign tümör
• 5. Dekadda sık
Sinüs, suprasellar, nazofarenks uzanımı olabilir
• Osteolitik, kalsifiye kitle. Tipik olarak T2
sinyali yüksektir.
• Yoğun kontrastlanır
KORDOMA
KLİVAL KORDOMA
KONDROSARKOM
• Yarısı kafa tabanı yerleşimli ve kafa tabanı
kitlelerinin %6’sı(genellikle orta fossa)
• 4. dekadda sık, destrüktif permeatif kitle, dural
invazyon %30, uzak metastaz %10 var.
• BT’de destrüktif kalsifiye kitle, MR T2 sinyali
yüksek. Yoğun kontrastlanır.
• Kordoma ile ayırdedilemeyebilir.
KONDROSARKOM
KLİVAL KONDROMA
Parasellar Chondroma
KLİVAL PLAZMOSİTOM
NAZOFARENKS CA
MAKROADENOM
• Fonksiyonel (gençlerde), non-fonksiyonel
(yaşlılarda)
• Sellar, ekstrasellar
• %2-5 dev makroadenom (> 5 cm), kafa tabanı
ve sinüsleri invaze edebilir. Genelde lateral ve
süperiore, daha az sıklıkla inferiore büyür.
• Nadiren pür intraosseöz olabilir
MAKROADENOM
İNTRAOSSEÖZ ADENOM
Borrg EJR 2008
KRANİOFARENGİOM
• Faringohypofizeal kanal artığı (Ratke kesesi)
benign tümör
• Nazofarenks-suprasellar bölgede olabilir.
• Genellikle farklı içerikli kistik ağırlıklı,
kalsifiye ekstraaksiyal kitle
• Nadiren pür sfenoid sinüs içi yerleşimli
olabilir.
KRANİOFARENGİOM
ANEVRİZMA
• ICA kavernozal segmenti
• Tromboz derecesi ve lüminal patensiye göre
görüntüleme bulguları çok değişken
• Kavernöz sinüs lateral duvarında bombeleşme,
uzun dönemde sfenoid sinüs duvarında
remodelling.
JUVENİL ANGİOFİBROM
• Adolesan erkeklerde görülen benign tümör.
• Fibröz doku ve vasküler stromadan oluşur.
• Sfenopalatin fossa veya komşuluğundaki nazal
kavite posterolateralinden köken alır.
• Damarları normal foramen ve fissürlerden takip
eder.
• Hipervasküler olduğu için tedavi öncesi
embolizasyon standart yaklaşım.
JUGULAR FORAMEN
• Pars Nervoza
– Glossofaringeal sinir
– İnferior petrozal sinüs
• Pars Vascularis
– Vagus
– Aksesuar sinir
– İnternal Jugular ven
JUGULAR FORAMEN Tm.
• Otoskopide retrotimpanik hipervasküler kitle
• Glomus Jugulare (kemodektoma,
paraganglioma) en sık
• Schwannoma (CN IX-XI)
• Menengiom
GLOSSOPHARYNGEAL Sch.
JUGULAR PARAGANGLİOMA
JUGULOTİMPANİK Pgglm.
JUGULAR SCHWANNOM
PSÖDOTÜMÖRLER
•
•
•
•
•
•
Orbital psödotümör
Wegener
Mukormiköz,
Fibröz displazi
Ossifying fibroma
Rhinoskleroz
ENFLAM. PSÖDOTÜMÖR
• Orta yaşta en sık orbit, daha sonra tiroid,
sinonazal kavite ve kafa tabanında görülür.
• Fibrozan mediastinit ve retroperitoneal fibrozis
ile ilintilidirler.
• Orbital olan genellikle unilateral ve erişkin
proptozisinin sık nedeni. Kemik destrüksiyon
nadir. Farklı formları var: Myozitik form (en sık),
dakrioadenit, nörit, apikal, episkleral ve diffüz
formlar.
ORBİTAL PSÖDOTÜMÖR
RİNOSKLEROZ
WEGENER
Benign Fibroosseöz Lezyonlar
• Fibröz displazi ve ossifying fibrom, histolojik
olarak ayırdedilemez.
• Etmoid, sfenoid, temporal, frontal kemik sık.
• Medüller mesafede ekspansiyon, buzlu cam
görünümünden yeni kemik oluşum odaklarına
değişen BT görünümü.
• Korteks hafif kalın ama intakt.
• MR sinyali değişken, ama sinyal intensitesi
klinik ve patolojik aktivite ile orantılı olabilir.
FİBRÖZ DİSPLAZİ
FİBRÖZ DİSPLAZİ
OSSİFYİNG FİBROMA
Borrg EJR 2008
CEVAPLANMASI GEREKENLER
• Tümör rezektabl mı?
• Total rezeksiyon için feda edilecek yapılar
nelerdir.
• En iyi biyopsi yolu nedir
• En iyi cerrahi yaklaşım hangisidir
RAPORLANMASI GEREKENLER
• Kemik invazyon uzanımı
• İntrakranial uzanım (dural, leptomeningeal,
parankimal).
• Nörovasküler tutulum
• Orbital invazyon, özellikle orbita apeksi
RAPORLANMASI GEREKENLER
• Kemik invazyon uzanımı
• İntrakranial uzanım (dural, leptomeningeal,
parankimal).
• Nörovasküler tutulum
• Orbital invazyon, özellikle orbita apeksi
P