DSK 01.140.20 ÜİTGETME № 3 TDS 617

DSK 01.140.20
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
YKDYSADY IŞLERIŇ
GÖRNÜŞLERINIŇ DÖWLET
KLASSIFIKATORY (YIGDK)
“Türkmenstandartlary” baş döwlet gullugynyň 2016-njy ýylyň iýul aýynyň
«08» № 1/138 buýrugy bilen tassyklandy we güýje girizildi.
Girizilen senesi 2016-08-01
Mazmuny. В seksiýa. Türkmen dilindäki tekstinde. B seksiýanyň adyny täze
redaksiýada “Magdan gazyp çykaryjy senagat we känleri işläp taýýarlamak” diýip
beýan etmeli.
Mazmuny. M seksiýa. Türkmen dilindäki tekstinde. M seksiýanyň adyny täze
redaksiýada “Hünärmenlik, ylmy we tehniki işler” diýip beýan etmeli.
Mazmuny. O seksiýa. Türkmen dilindäki tekstinde. O seksiýanyň adyny täze
redaksiýada “Döwlet dolandyryşy we goranmak; hökmany sosial üpjünçilik” diýip
beýan etmeli.
Mazmuny. O seksiýa. Türkmen dilindäki tekstinde. 84 bölüminiň adyny täze
redaksiýada “Döwlet dolandyryşy we goranmak; hökmany sosial üpjünçilik” diýip
beýan etmeli.
Mazmuny. Q seksiýa. Türkmen dilindäki tekstinde. Q seksiýanyň adyny täze
redaksiýada “Saglygy goraýyş we ilata sosial taýdan hyzmat etmek” diýip beýan
etmeli.
Mazmuny. QA seksiýa. Türkmen dilindäki tekstinde. 86 bölüminiň adyny täze
redaksiýada “Saglygy goraýyş” diýip beýan etmeli.
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
3-nji bölüm. «Klassifikasiýanyň obýektleri» adalgany «ikinji derejeli iş
görnüşi» «goşmaça iş görnüşlerine» çalyşmaly.
4-nji bölüm. Klassifikatoryň düzümi. 1 tablisa. Türkmen dilindäki tekstinde.
1-nji tablisany täze redaksiýada beýan etmeli.
Dereje
1
Oba hojalygy, tokaý
hojalygy we balyk
tutmak
Işläp bejerýän
önümçilik, gazylyp
alynýan peýdaly
magdanlar we başga
senagat
2
2а
3
4
Derejäniň ady
Olardan
Gurluşyk
Lomaý we bölek
söwdasy, ulag işleri we
ýükleri saklamak,
myhmanhanalaryň we
restoranlaryň işleri
Seksiýasy
А
6
7
8
Habar beriş serişdeleri
we aragatnaşyk
Maliýe dellalçylygy we
ätiýaçlandyrmak
Gozgalmaýan emläk bilen
bagly amallar
Hünärmenlik, ylmy we
tehniki işler,
administratiw we
kömekçi işler
Bölüm
Oba hojalygy, tokaý
hojalygy we balyk tutmak
01-03
Magdan gazyp çykaryjy
senagat we känleri işläp
taýýarlamak
Işläp bejerýän önümçilik
C
Elektrik energiýasy, gaz,
D
bug bilen üpjün etmek we
howany kondisionirlemek
Suw üpjünçiligi,
E
galyndylary arassalamak,
gaýtadan işlemek we ikinji
çig maly almak
С Işläp bejerýän önümçilik
B
F
G
H
I
5
Seksiýanyň ady
J
К
L
M
N
Gurluşyk
Lomaý we bölek satuw
söwdasy; awtomobilleri we
motosiklleri abatlamak
Ulag işleri we ýükleri
saklamak
Myhmanhanalaryň we
restoranlaryň işleri
Habar beriş serişdeleri we
aragatnaşyk
Maliýe dellalçylygy we
ätiýaçlandyrmak
Gozgalmaýan emläk bilen
bagly amallar
Hünärmenlik, ylmy we
tehniki işler
Administratiw we kömekçi
işler
05-09
10-33
35
36-39
10-33
41-43
45-47
49-53
55-56
58-63
64-66
68
69-75
77-82
2
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
1-nji tablisanyň soňy
Dereje
9
10
SeksiSeksiýanyň ady
ýasy
Döwlet dolandyryşy we
Döwlet dolandyryşy we
O
goranmak; hökmany sosial
goranmak, bilim, saglygy
üpjünçilik
goraýyş we ilata sosial
taýdan hyzmat etmek
Bilim
P
Saglygy goraýyş we ilata
Q
sosial taýdan hyzmat etmek
Sungat, dynç alyş we
Gaýry hyzmatlar
R
göwün açyş
Gaýry hyzmat ediş işleri
S
Hususy öý hojalyklary
T
bilen hakyna tutma
işgärleriň işleri; şahsy
ulanmak üçin hususy öý
hojalyklarynyň dürli
görnüşli harytlary we
hyzmatlary öndürmegi
Eksçäk guramalaryň işleri
U
Derejäniň ady
Bölüm
84
85
86-88
90-93
94-96
97-98
99
2-nji tablisa. 01 bölüm. 01.61 klasa 01.61.91 kiçi klasa «Biogumus
wermikompostyň önümçiligi» goşmaly.
2-nji tablisa. В seksiýa. Türkmen dilindäki tekstinde. B seksiýanyň adyny täze
redaksiýada “Magdan gazyp çykaryjy senagat we känleri işläp taýýarlamak” diýip
beýan etmeli.
2-nji tablisa. 09 bölüm. 09.10.30 kiçi klasy «Nebitgaz toplumynyň
desgalaryna hyzmat etmekde senagat howpsuzlygy boýunça işler».
«tehniki taýdan hyzmat etmek we abatlamak» sözlerden soň: «nebit we gaz
senagatynyň önümçiliklerini we desgalaryny ulanmak bilen bagly işler: nebit, gaz we
gaz kondensatly ýataklary işlemek; magistral turba geçiriji ulgamlaryny ulanmak;
nebiti, gazy gaýtadan işleýän zawodlary ulanmak; nebiti we gazy toplumlaýyn
taýýarlaýyş enjamlaryny, separasiýa enjamlaryny, sorujy we gysyjy beketleri,
rezerwuar parkyny, nebit-gaz çykaryjy hem-de nebiti we gazy gaýtadan işleýän
toplumlaryny ulanmak; nebit, gaz we gaz kondensatly ýataklarda, termal suwly
ýataklarda, ýerasty we açyk känlerde geofiziki meýdan işlerini, senagat-geofiziki
barlaglaryny alyp barmak; çüwdürime garşy göreş we gazdan halas ediş işleri» sözleri
goşmaly.
3
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
2-nji tablisa. 09 bölüm. 09.90.20 kiçi klasy. «Magdan gazyp alyjy senagatda
senagat howpsuzlygy boýunça işler».
«halk hojalygynyň desgalaryny ýerleşdirmek üçin peýdalanmak “sözlerden soň:
ýerasty magdan çykarylýan ýerleri we desgalary gurmak; karýerleri we magdan
çykaryjy kärhanalaryň ýokarky (ýerüsti) tehnologik toplumyny gurmak; ýörite ýerasty
desgalary gurmak, dag-magdan enjamlaryny abatlamak bilen bagly işler, dag-magdan
önümçiliklerini we desgalaryny ulanmak bilen bagly işler: gazylyp alynýan peýdaly
magdanlaryň ýataklaryny ýerasty usul bilen işlemek; gazylyp alynýan peýdaly
magdanlaryň ýataklaryny açyk usul bilen işlemek, gazylyp alynýan peýdaly
magdanlaryň ýataklaryny ýerasty we açyk usul bilen bilelikde işlemek; magdan
çykarylan ýerlerini we tebigy ýerasty giňişliklerini halk hojalygynyň desgalaryny
ýerleşdirmek üçin peýdalanmak» sözleri goşmaly.
2-nji tablisa. 10 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 10.1 topary täze
redaksiýada “Et önümlerini öndürmek” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 10 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 10.11 klasy täze
redaksiýada “Et önümçiligi (gaýtadan işlemek we saklamak), guş etinden başga”
diýip beýan etmeli
2-nji tablisa. 10 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 10.51 klasy täze
redaksiýada “Süýdi gaýtadan işlemek we syr (syr gaýnatmak) öndürmek” diýip
beýan etmeli.
2-nji tablisa. 10 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 10.72 klasy täze
redaksiýada “Uzak saklanýan konditer un önümlerini: suhari we kökeleri
öndürmek” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 11 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 11.07 klasy täze
redaksiýada “Alkogolsyz içgileri; mineral suwlary we beýleki çüýşä gaplanan
suwlary öndürmek” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 17 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 17 topary täze redaksiýada
“Kagyz we karton önümçiligi” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 18 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 18.14 klasy täze
redaksiýada “Jiltlemek we bejermek işi” diýip beýan etmeli. Düşündirişiň 1-nji
abzasynda “bezeg işleri” diýlen sözleri “bejergi işleri” bilen çalyşmaly.
2-nji tablisa. 18 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 18.2 topary täze
redaksiýada “Ýazga geçirilen maglumatlary ýaýradyjy önümleri täzeden dikeltme
(nusgasyny alma) we tiražyny kesgitleme” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 18 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 18.20 klasy täze
redaksiýada “Ýazga geçirilen maglumatlary ýaýradyjy önümleri täzeden dikeltme
(nusgasyny alma) we tiražyny kesgitleme” diýip beýan etmeli.
4
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
2-nji tablisa. 20 bölüm. 20.11 klasa 20.11.10 kiçi klasy “Ýangyna garşy
diwarlardaky boşluklary doldurmak üçin elementleri öndürmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 20 bölüm. 20.11 klasa 20.11.90 kiçi klasy “Beýleki senagat
gazlaryny öndürmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 20 bölüm. 20.59 klasa 20.59.30 kiçi klasy “Ot söndüriji we
düzümlerini otdan goraýjy serişdeleri öndürmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 23 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 23.41 klasdaky “altynkümüş” sözi “zergärçilik” sözüne çalyşmaly.
2-nji tablisa. 23 bölüm. 23.41 klasa 23.41.90 kiçi klasy “Beýleki keramiki
hojalyk we dekoratiw önümlerini öndürmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 24 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. Düşündirişde
klasdaky “600 mm bolan” sözi “600 mm az bolan” sözüne çalyşmaly.
24.32
2-nji tablisa. 25 bölüm. Düşündirişde “Ok-ýarag, ýarag önümçiligi hem bu
bölüme goşulan.” sözlemi aýyrmaly. Ikinji abzasyndan soň “Bu bölüm şeýle-de öz içine
alýar: harby maksatly önümlerde geçirilýän işler we hyzmatlar” goşmaly.
2-nji tablisa. 25 bölüm. 25.4 topary aýyrmaly.
2-nji tablisa. 25 bölüm. 25.40 klasy aýyrmaly.
2-nji tablisa. 25 bölüm. 25.99 klasa 25.99.91 kiçi klasy “Harby maksatly
önümleri ulanmak, saklamak, goramak, tehniki hyzmat etmek, bejermek,
döwrebaplaşdyrmak, goşun synagyndan geçirmek we sertifikatlaşdyrmak işleri”
goşmaly.
2-nji tablisa. 25 bölüm. 25.99 klasa 25.99.99 kiçi klasy “Beýleki ýerlerde
ýatlanylmadyk taýýar metallary öndürmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 26 bölüm. 26.30 klasa 26.30.30 kiçi klasy “Ýangyna garşy
göreşmekde telekomunikasiýa enjamlary (aragatnaşyk serişdeleri) öndürmek”
goşmaly.
2-nji tablisa. 26 bölüm. 26.70 klasa 26.70.20 kiçi klasy “Ölçeg we gözegçilik
üçin optiki apparaturalary we fotoenjamlary ýangyna garşy göreşde telemetrik
enjamlary öndürmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 27 bölüm. 27.90 klasa 27.90.30 kiçi klasy “Ýangyn we goragýangyn habar beriji, ýangyn barada adamlara habar beriş, olary guramaçylykly
halas ediş, ýangynlaryň döremeginiň we ýaýramagynyň öňüni alyş ulgamlary üçin
abzallary we enjamlary öndürmek (şol sanda ulgamlaryň böleklerini)” goşmaly.
2-nji tablisa. 28 bölüm. 28.29 klasa 28.29.21 kiçi klasy “Ot söndürijileri
öndürmek” goşmaly.
5
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
2-nji tablisa. 28 bölüm. 28.29 klasa 28.29.29 kiçi klasy “Beýleki suwuklygy
pürküji ýa-da poroşogy owradyjy maşynlary, enjamlary we gaplaýjy, sortlaýjy
maşynlary öndürmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 29 bölüm. 29.10 klasa 29.10.20 kiçi klasy “Ýangyn awtoulaglary,
şol sanda ýangyn söndürmek maksatlary üçin niýetlenen (olara ýöriteleşdirilen
ýangyn enjamlary we bölekleri) öndürmek we kämilleşdirmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 30 bölüm. Düşündirişde 30.30 klasda “amunisiýa we söweşjeň
esbaplaryny öndürmek (25.40 seret);” sözleri aýyrmaly.
2-nji tablisa. 30 bölüm. 30.30.10 kiçi klasy aýyrmaly.
2-nji tablisa. 30 bölüm. 30.4 topary aýyrmaly.
2-nji tablisa. 30 bölüm. 30.40 klasy aýyrmaly.
2-nji tablisa. 32 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 32.1 topary täze
redaksiýada “Zergärçilik önümlerini, medallary we şaýlary öndürmek” diýip beýan
etmeli.
2-nji tablisa. 32 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 32.12 klasy täze
redaksiýada “Zergärçilik önümlerini öndürmek” diýip beýan etmeli. Düşündirişde
“altyn-kümüş” sözi “zergärçilik” sözüne çalyşmaly.
2-nji tablisa. 32 bölüm. Düşündirişde 32.30 klasda “ýarag we ok-däri önümleri
(25.40 seret),” sözleri aýyrmaly.
2-nji tablisa. 32 bölüm. 32.99 klasa 32.99.30 kiçi klasy “Ýangyn enjamlaryny,
gurallaryny, inwentarlaryny, ýangyn halas ediş gurluşlaryny, ýangyn
söndürijileriň esbaplaryny we gorag serişdelerini öndürmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 32 bölüm. 32.99 klasa 32.99.40 kiçi klasy “Ýangyn söndüriji we
tüssä garşy gorag ulgamlary üçin abzallary we enjamlary öndürmek (şol sanda
ulgamlaryň böleklerini)” goşmaly.
2-nji tablisa. 33 bölüm. 33.12.91 kiçi klasy täze redaksiýada “Ýangyn
enjamlaryna, gurallaryna we inwentarlaryna şeýle hem, ot söndürijilerine hyzmat
etmek we abatlamak” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 33 bölüm. 33.12 klasa 33.12.99 kiçi klasy “Beýleki ýörite
niýetlenen enjamlary abatlamak we tehniki taýdan hyzmat etmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 33 bölüm. 33.15 klasa 33.15.10 kiçi klasy “Deňiz we derýa
gämilerinde ýangyn söndüriji enjamlaryny we serişdelerini gurnamak (sazlamak),
abatlamak we tehniki taýdan hyzmat etmek” goşmaly.
6
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
2-nji tablisa. 33 bölüm. 33.15 klasa 33.15.90 kiçi klasy “Suw ulaglaryny
abatlamagyň beýleki işleri we olara tehniki taýdan hyzmat etmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 33 bölüm. 33.17 klasa 33.17.20 kiçi klasy “Demirýol hereket
edýän düzümleriniň ýangyn awtomatiki ulgamynyň abzallaryny we enjamlaryny
gurnamak (sazlamak), abatlamak we tehniki taýdan hyzmat etmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 35 bölüm. 35.11.30 kiçi klasy aýyrmaly.
2-nji tablisa. 41 bölüm. Düşündirişde 41.10 klasy täze redaksiýada: “Bu klas öz
içine alýar: ýaşalýan we ýaşalmaýan jaýlaryň gurluşygynyň taslamalaryny işläp
taýýarlamak, maliýe, tehniki serişdeleriň we şeýle taslamalary amala aşyrmak üçin
adamlaryň özlerinde bar bolan serişdeleriniň hasabyna geljekde satmaga niýetlenip
gurlan obýektleriň (gozgalmaýan emläk) taslamalary. Bu klas öz içine almaýar: jaý
gurluşyk (41.20 seret); binagärlik we inžener gözleg işleri (71.1 seret), gozgalmaýan
emläk bilen baglanyşykly gurluşyk taslamalaryny dolandyrmak (71.1 seret)“ diýip
beýan etmeli
2-nji tablisa. 42 bölüm 42.3 topary «Nebitgaz toplumynyň we howply
desgalaryň gurluşygynda senagat howpsuzlygy boýunça işler».
Bäşinji bendiň soňunda goşmaly: «korroziýa garşy gorag üçin polat turbalaryň
daşyny izolirlemek;
gaz hojalygy desgalary üçin standart däl enjamlary we täze tehnikanyň
nusgalyklaryny taýýarlamak we abatlamak».
Sekizinji bent. «taýýarlamak» sözüni «howply önümçilik desgalary üçin
enjamlary taýýarlamak bilen bagly işler: toplumlaýyn tehnologiki enjamy taýýarlamak;
partlama-ýangyn howply, zäherleýji we agressiw gurşaw üçin enjamy taýýarlamak»
sözler bilen çalşyrmaly we soňy tekst boýunça dowam eder.
Dokuzynjy bent. «gözegçilik-ölçeg gurallaryny we», «ölçeg serişdelerini»
sözleri aýyrmaly.
Soňunda täze setirden goşmaly: «gaz hojalygy desgalaryny ulanmak bilen
bagly işler: şäherleriň we ilatly ýerleriň gaz hojalygy desgalarynyň we kärhanalarynyň,
şol sanda jemgyýetçilik binalarynyň we ýaşaýyş jaýlarynyň gaz enjamlarynyň gaz
geçirijilerine tehniki taýdan hyzmat etmek we abatlamak; ýerasty gaz geçirijilerini
elektrohimiki korroziýadan goraýan serişdelere tehniki taýdan hyzmat etmek we
abatlamak; suwuklandyrylan uglewodorod gazy enjamlaryna tehniki taýdan hyzmat
etmek we abatlamak; wentilýasiýa ulgamlarynyň, gözegçilik-ölçeg we awtomatika
gurallarynyň işleýşiniň netijeliligini barlamak; gaz geçirijilere we senagat, oba hojalyk
kärhanalarynyň we durmuş taýdan hyzmat edýän kärhanalaryň gaz enjamlaryna tehniki
taýdan hyzmat etmek; ýylylyk elektrik stansiýasynyň, ýylylyk energiýa merkeziniň,
döwlet elektrik merkeziniň, kotelnýalaryň, gaz gorelkasy gurallary bolan ýylylyk
generatorlarynyň gaz enjamlaryna, ýerasty gazgeçirijileri elektrohimiki korroziýadan
goraýan serişdelerine tehniki taýdan hyzmat etmek we abatlamak; gaz enjamlarynyň we
gaz hojalygy desgalarynyň gözegçilik we gorag serişdelerine tehniki taýdan hyzmat
etmek we abatlamak;
7
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
- partlama-ýangyn howply önümçilikleriň we desgalaryň enjamlaryny gurnamak
we olaryň synagyny, işe goýbermek-sazlamak işlerini geçirmek bilen bagly işler:
önümçilikleri, sehleri, uçastoklary, aýry-aýry enjamlary we iri tehnologik desgalary
gurmak we durkuny täzelemek boýunça gurluşyk, gurnama işleri;
- ähli maksatlar üçin niýetlenen guýulary gurmak, şol sanda guýulary
burawlamak işleri («Uglewodorod serişdeleri hakyndaky» Türkmenistanyň Kanunyna
laýyklykda nebit işlerinde alnyp barylýanlardan başgalary).
2-nji tablisa. 42 bölüm 42.91 klasy «Suw desgalaryny gurmak».
3 bent. Rus dilindäki tekstde (72.12) şuna (71.12) çalyşmaly.
2-nji tablisa. 43 bölüm 43.12.10 kiçi klasy «Partladyş işleri bilen bagly
toplumlaýyn işleriň geçirilmeginde senagat howpsuzlygy boýunça işler».
4 bent. Rus dilindäki tekstde ähli ýerde «ремонт» sözüniň öňünde
«изготовление и» sözleri goşmaly.
«we gözegçilik-ölçeg» sözleri aýyrmaly.
Täze setirden goşmaly: « - partlaýjy senagat materiallaryna tehniki talaplary we
tehniki tabşyryklary, şol sanda olaryň howpsuzlygyna bildirilýän talaplary işläp
taýýarlamak; partlaýjy senagat materiallaryny işläp taýýarlamak; partlaýjy senagat
materiallaryny synag etmek;
partlaýjy maddalary we önümleri taýýarlamak bilen bagly işler: stasionar
desgalarda (punktlarda) partlaýjy maddalary we önümleri taýýarlamak, göçme
maşynlarda we mehanizmlerde partlaýjy maddalary taýýarlamak».
2-nji tablisa. 43 bölüm. 43.21 klasa 43.21.10 kiçi klasy “Gurulýan we
ulanyşdaky obýektlerde ýangyn we gorag-ýangyn habar beriji, ýangyn barada
adamlara habar beriş, olary guramaçylykly halas ediş, ýangynlaryň döremeginiň
we ýaýramagynyň öňüni alyş ulgamlaryň abzallaryny we enjamlaryny (şol sanda
ulgamlaryň böleklerini) gurnamak (sazlamak), abatlamak we tehniki taýdan
hyzmat etmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 43 bölüm. 43.21 klasa 43.21.90 kiçi klasy “Gaýry elektrik
gurnama işleri” goşmaly.
2-nji tablisa. 43 bölüm. 43.22 klasa 43.22.10 kiçi klasy “Gurulýan we
ulanyşdaky obýektlerde ýangyn suw geçiriji, ýangyn söndüriji we tüssä garşy
gorag ulgamlaryň abzallaryny we enjamlaryny (şol sanda ulgamlaryň böleklerini)
gurnamak (sazlamak), abatlamak we tehniki taýdan hyzmat etmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 43 bölüm. 43.22 klasa 43.22.90 kiçi klasy “Suw geçiriji
ulgamlary, ýyladyş ulgamlaryny, wentilýasiýa we howany kondisionirleme
ulgamlaryny gurnama (gurnamak)” goşmaly.
2-nji tablisa. 43 bölüm 43.23 klasy. «Galdyryjy-ulag enjamlaryny gurnamak
(sökmek) goýberiş-sazlaýyş işlerinde we ulanyşynda senagat howpsuzlygy boýunça
işler». «we eskalatorlary» sözünden «göteriji desgalar üçin gorag ulgamlarynda we
howpsuzlyk gurallarynda işe goýbermek-sazlamak işleri, şol sanda abatlamak we
ulanmak işleri.» sözleri goşmaly.
8
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
2-nji tablisa. 43 bölüm. 43.29.11 kiçi klasy täze redaksiýada “Gurluşyk
konstruksiýalaryna we materiallaryna otdan goraýşyny geçirmek (şol sanda
howaçykarlara)” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 43 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde.
redaksiýada “Neçjarçylyk we agaç işleri” diýip beýan etmeli.
43.32 klasy täze
2-nji tablisa. 43 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 43.34 klasy täze
redaksiýada “Reňklemek we aýnalamak işleri” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 43 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 43.39 klasy täze
redaksiýada “Beýleki gutardyş we bejergi işleri ” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 43 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. Düşündirişde 43.99 klasyň
soňky abzasyny täze redaksiýada “Bu klas öz içine almaýar: gurluşyk enjamlaryny
operatorsyz kärendesine bermek (77.32 seret)” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 43 bölüm. 43.99 klasa 43.99.40 kiçi klasy “Gaty ýangyçda işleýän
peçleri, kaminleri, beýleki ýylylyk beriji enjamlary we tüsseçykarlary gurmak
(örmek we sazlamak) abatlamak, ýüzüni örtmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 45 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. Düşündirişde 45.11 klasyň
birinji abzasyny täze redaksiýada “Bu klas öz içine alýar: täze we ulanylan awtoulaglary
we motosiklleri lomaý we bölek söwda (şeýle hem agentleriň, Internetiň üsti bilen we
auksion arkaly satmak) arkaly ýolagçy awtoulaglaryny, ýöriteleşdirilen tiz kömek
maşynlaryny, mikroawtobuslaryny we ş.m. goşmak bilen (agramy 3,5 tonnadan ýokary
bolmadyk) satmak. Awtoulag-wezdehodlary, jipleri (agramy 3,5 tonnadan ýokary
bolmadyk) lomaý we bölek satmak” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 45 bölüm. 45.11.90 kiçi klasy täze redaksiýada beýan etmeli
«Awtoulaglaryň we ýeňil awtoulag serişdeleriniň bölek we komission söwdasy».
2-nji tablisa. 45 bölüm. 45.19.90 kiçi klasy täze redaksiýada beýan etmeli
«Beýleki awtoulag serişdeleriniň bölek we komission söwdasy».
2-nji tablisa. 45 bölüm. 45.20 klasa 45.20.91 kiçi klasy “Ýangyn awtoulag
serişdeleri abatlamak we olara tehniki taýdan hyzmat etmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 45 bölüm. 45.20 klasa 45.20.99 kiçi klasy “Beýleki awtoulaglary
abatlamak işleri we olara tehniki taýdan hyzmat etmek” goşmaly.
2-nji tablisa. 45 bölüm. 45.31 klasa 45.31.90 kiçi klasy “Beýleki awtoulag
şaýlarynyň, simsapaklarynyň we awtoulaga degişli zatlaryň lomaý söwdasy”
goşmaly.
2-nji tablisa. 45 bölüm. 45.32.10 kiçi klasy täze redaksiýada beýan etmeli
«Awtoulaglaryň belgili enjamlarynyň bölek we komission söwdasy».
9
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
2-nji tablisa. 45 bölüm. 45.32 klasa 45.32.90 kiçi klasy “Beýleki awtoulag
şaýlarynyň, simsapaklarynyň we awtoulaga degişli zatlaryň bölek söwdasy”
goşmaly.
2-nji tablisa. 45 bölüm. 45.40.21 kiçi klasy täze redaksiýada beýan etmeli
«Motosiklleriň we olaryň belgili enjamlarynyň bölek we komission söwdasy».
2-nji tablisa. 45 bölüm. 45.40 klasa 45.40.29 kiçi klasy “Motosiklleriň beýleki
şaýlarynyň, simsapaklarynyň we motosikllere degişli zatlaryň bölek söwdasy”
goşmaly.
2-nji tablisa. 46 bölüm. 46.18 klasa 46.18.10 kiçi klasy “Ýangyn enjamlaryny,
gurallaryny, inwentarlaryny, ýangyn halas ediş gurluşlaryny, ýangyn
söndürijileriň esbaplaryny we gorag serişdelerini; ýangyn söndüriji we tüssä garşy
gorag, ýangyn we gorag-ýangyn habar beriji, ýangyn barada adamlara habar
beriş, olary guramaçylykly halas ediş, ýangynlaryň döremeginiň we
ýaýramagynyň öňüni alyş ulgamlary üçin (şol sanda ulgamlaryň bölekleri);
abzallary we enjamlary; ýangyn howpsuzlygynyň ulgamlary üçin (şol sanda
ulgamlaryň bölekleri) enjamlary, abzallary we programma serişdeleri; ot
söndürijileri we ilkinji ýangyn söndüriji serişdeleri, ot söndüriji düzümleri we
otdan goraýjy serişdeleri getirmek boýunça işleri” goşmaly
2-nji tablisa. 46 bölüm. 46.18 klasa 46.18.90 kiçi klasy “Beýleki toparlara
goşulmadyk harytlaryň käbir görnüşlerini ýa-da käbir toparlaryny lomaý satmak
boýunça agentleriň işleri” goşmaly
2-nji tablisa. 46 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 46.34.10 kiçi klasy täze
redaksiýada “Spirti we alkogolly önümleri getirmek boýunça işler hem-de olaryň
lomaý söwdasy” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 46 bölüm. 46.34 klasa 46.34.90 kiçi klasy “Alkogolly we beýleki
içgi önümlerini lomaý satmak” goşmaly
2-nji tablisa. 46 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 46.35.10 kiçi klasy täze
redaksiýada “Temmäki önümlerini getirmek boýunça işler hem-de olaryň lomaý
söwdasy” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 46 bölüm. 46.35 klasa 46.35.90 kiçi klasy “Temmäki önümleriniň
lomaý söwdasy” goşmaly
2-nji tablisa. 46 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. Düşündirişde 46.42 klasyň
soňky abzasynda “altyn-kümüş” sözi “zergärçilik” sözüne çalyşmaly.
2-nji tablisa. 46 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 46.48 klasy täze
redaksiýada “Sagatlaryň, zergärçilik önümleriniň lomaý söwdasy” diýip beýan
etmeli.
10
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
2-nji tablisa. 46 bölüm. 46.69.10 kiçi klasy aýyrmaly.
2-nji tablisa. 46 bölüm. 46.75 klasa 46.75.30 kiçi klasy “Prekursorlary
getirmek, ulanmak, saklamak, daşamak işi we satyn almak” goşmaly.
2-nji tablisa. 46 bölüm. 46.75 klasa 46.75.90 kiçi klasy “Beýleki himiki
önümleriň lomaý söwdasy” goşmaly.
2-nji tablisa. 47 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 47.1 topary täze
redaksiýada “Ýöriteleşdirilmedik dükanlarda bölek söwda” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 47 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 47.11 klasy täze
redaksiýada “Azyk önümlerini hasaba almak bilen, esasan, temmäki önümleriniň
ýöriteleşdirilmedik dükanlarda bölek söwdasy” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 47 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 47.19 klasy täze
redaksiýada “Beýleki harytlaryň ýöriteleşdirilmedik dükanlarda bölek söwdasy”
diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 47 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 47.2 topary täze
redaksiýada “Ýöriteleşdirilen dükanlarda azyk we içgi önümleriniň, temmäki
önümleriniň bölek söwdasy” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 47 bölüm. 47.73 klasa 47.73.90 kiçi klasy “Ýöriteleşdirilen
dükanlarda beýleki farmasewtiki harytlarynyň bölek söwdasy” goşmaly.
2-nji tablisa. 47 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 47.77 klasy täze
redaksiýada “Ýöriteleşdirilen dükanlarda sagatlaryň we zergärçilik önümleriniň
bölek söwdasy” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 47 bölüm. Düşündirişde 47.78 klasda “ýarag we ok-därileri,”
sözleri aýyrmaly.
2-nji tablisa. 49 bölüm. 49.20 klasa 49.20.90 kiçi klasy “Ýük daşaýan demir
ýol ulagynyň beýleki işleri” goşmaly.
2-nji tablisa. 49 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. Düşündirişde 49.32 klasyň
soňky abzasyny täze redaksiýada “Bu klas şeýle-de öz içine alýar: şahsy maşynlary
sürüjisi bilen kärendesine bermek” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 49 bölüm. 49.32 klasa 49.32.10 kiçi klasy “Awtobuslarda
ýolagçylary gatnatmak boýunça taksileriň işleri ” goşmaly.
2-nji tablisa. 49 bölüm. 49.32 klasa 49.32.90 kiçi klasy “Beýleki toparlara
goşulmadyk başga ulaglarda ýolagçylary gatnatmak boýunça taksileriň işleri”
goşmaly.
2-nji tablisa 49 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 49.41 klasyň ikinji abzasyny täze
redaksiýada “Bu klas şeýle-de öz içine alýar: ýük maşynlaryny sürüjisi bilen kärendesine
bermek: ulag serişdeleri bilen janly ýükli tirkegleri daşamak” diýip beýan etmeli.
11
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
2-nji tablisa. 50 bölüm. 50.20 klasa 50.20.90 kiçi klasy “Deňiz ýük ulaglarynyň
beýleki işleri” goşmaly.
2-nji tablisa. 50 bölüm. 50.40 klasa 50.40.90 kiçi klasy “Derýa ýük
ulaglarynyň beýleki işleri” goşmaly.
2-nji tablisa. 51 bölüm. 51.21 klasa 51.21.90 kiçi klasy “Howa ýük
ulaglarynyň beýleki işleri” goşmaly.
2-nji tablisa. 52 bölüm. 52.10 klasa 52.10.90 kiçi klasy “Ammarlarda ýükleri
saklamak boýunça beýleki işler” goşmaly.
2-nji tablisa. 52 bölüm. 52.11 klasy. «Düzüminde partlama-ýangyn howply
we radioaktiw maddalary saklaýan önümleri saklamakda senagat howpsuzlygy
boýunça işler». Rus dilindäki tekstde «прочих опасных веществ» sözlerden soň
«использование» sözi goşmaly we soňy tekst boýunça dowam eder.
2-nji tablisa. 52 bölüm. 52.29 klasa 52.29.90 kiçi klasy “Beýleki kömekçi
ulaglaryň işleri” goşmaly.
2-nji tablisa. 62 bölüm. 62.09 klasa 62.09.10 kiçi klasy “Ýangyn
howpsuzlygynyň ulgamlary üçin programma serişdelerini (şol sanda ulgamlaryň
böleklerini) işläp taýýarlamak” goşmaly
2-nji tablisa. 62 bölüm. 62.09 klasa 62.09.90 kiçi klasy “Informasion usuly we
hasaplaýyş tehnikasynyň ugry boýunça beýleki işler” goşmaly
2 tablisa. 64 bölüm. 64.11 klasyň “Merkezi bankyň işleri” düşündirmesini
täze redaksiýada: “Bu klas öz içine alýar: ýeke-täk döwlet pul-karz syýasatyny durmuşa
geçirmek boýunça çäreleri amala aşyrýar; Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda
daşary ykdysady gatnaşyklarda pul kadalaşdyrmasyny we pul gözegçiligini özbaşdak
we bank ulgamynyň üsti bilen guraýar hem-de amala aşyrýar; milli pula gatnaşykda
daşary ýurt pullarynyň resmi hümmetlerini belleýär; pul belgileriniň emissiýasyny we
olaryň dolanyşykdan alynmagyny amala aşyrýar hem-de Türkmenistanyň çäginde
Türkmenistanyň Merkezi bankynyň pul belgileriniň ýeke-täk emitenti bolup durýar;
Türkmenistanyň çäginde nagt pul dolanyşygyny guraýar; pul belgilerini we beýleki
gymmatlyklary hasaba almagyň, saklamagyň, daşamagyň we inkassasiýa etmegiň
düzgünlerini belleýär; pul belgileriniň we beýleki gymmatlyklaryň döwlet ätiýaçlyk
gaznalaryny döredýär; Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda karz edaralarynyň
bellige alynmagyny, bank işiniň, gymmat bahaly metallar we gymmat bahaly daşlar
bilen baglanyşykly işiň ygtyýarlylandyrylmagyny amala aşyrýar; Türkmenistanda
hasaplaşyklary geçirmegiň düzgünlerini belleýär we olaryň geçirilişine gözegçiligi
amala aşyrýar; Türkmenistanyň Maliýe ministrliginiň hasaplaryna, karz edaralarynyň
we beýleki müşderileriň hasaplaryna hyzmat edýär; döwletiň ätiýaçlyk altyn goruny
goşmak bilen, Türkmenistanyň halkara ätiýaçlyklarynyň (altyn pul aktiwleriniň)
saklanylmagyny we hyzmat edilmegini üpjün edýär; Türkmenistanyň kanunçylygyna
we maliýe hasabatlylygynyň halkara standartlaryna laýyklykda Türkmenistanda bellige
alnan karz edaralarynda buhgalterçilik hasaba alnyş we maliýe hasabatlylyk ulgamynyň
12
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
kadalaşdyrylmagyny amala aşyrýar; bank hasaplaryny açmagyň we bank amallaryny
geçirmegiň umumy düzgünlerini belleýär; halkara guramalary we daşary ýurt
döwletleri bilen, şeýle hem daşary ýurt döwletleriniň fiziki we ýuridik şahslary bilen
hasaplaşyklary amala aşyrmagyň tertibini kesgitleýär; karz edaralaryny gaýtadan
maliýeleşdirmegi amala aşyrýar we olar üçin soňky basgançakdaky karz beriji bolup
durýar; Türkmenistanyň töleg balansynyň düzülmegini guraýar; bank
kadalaşdyrmasyny we bank gözegçilik barlagyny amala aşyrýar; karz edaralary hem-de
gymmat bahaly metallar we gymmat bahaly daşlar bilen baglanyşykly işi amala
aşyrýan şahslar tarapyndan jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň
kanunlaşdyrylmagyna we terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine garşy çäreleriň
geçirilişine gözegçiligi amala aşyrýar; daşary ýurt korrespondent banklaryndan we
beýleki karz edaralaryndan şertnamalaýyn şertlerde depozitleri kabul edýär; bank
amallarynyň we geleşikleriň ähli görnüşlerini amala aşyrýar; Türkmenistanyň
kanunçylygyna laýyklykda öz ygtyýaryna girýän beýleki wezipeleri amala aşyrýar.
Türkmenistanyň Merkezi banky Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň bankiri,
geňeşçisi we fiskal agenti bolup durýar” diýip beýan etmeli
2-nji tablisa. 64 bölüm. 64.11 klasa 64.11.10 kiçi klasy “Pul biržasynyň işleri.
Bu kiçi klas öz içine alýar: birža söwdalaryň meýdanyny bermek; birža söwdalary
guramak we geçirmek; bu ugurda guramaçylyk-araçylyk, maglumat beriş we
geňeşdarlyk hyzmatlaryny etmek; birža geleşikleri bilen bagly hasaplaşyk-kliring
hyzmatlaryny ýerine ýetirmek; birža söwdalary bilen bagly beýleki işler” goşmaly.
2-nji tablisa. 64 bölüm. 64.11 klasa 64.11.90 kiçi klasy “Merkezi bankyň
beýleki işleri“.
2-nji tablisa. 64 bölüm. 64.19.11 kiçi klasyň düşündirişine goşmaly:
“Bu kiçi klas öz içine alýar: Türkmenistanyň karz edaralary kanunçylygyň we
Türkmenistanyň Merkezi bankynyň kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň talaplaryna
laýyklykda hasaplary açmazdan fiziki şahslaryň pul serişdeleriniň geçirilmegini amala
aşyrmaklygyň tertibini we şertlerini ýola goýmaga haklydyrlar.
Fiziki şahslaryň tabşyrygy boýunça bank hasaplaryny açmazdan pul serişdeleriniň
geçirmegini amala aşyrmaklygyň tertibi we şertleri, hasaplaşyk hyzmatlarynyň
töleginiň tertibini goşmak bilen, şeýle hem pul serişdeleriň geçirilmegi boýunça karz
edarasynyň borçlary kanunçylygyň we Türkmenistanyň Merkezi bankynyň
kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň talaplaryna laýyklykda karz edarasy tarapyndan
kesgitlenilýär.
Fiziki şahslaryň tabşyrygy boýunça bank hasaplaryny açmazdan pul serişdeleri
geçirilende, fiziki şahsdan nagt pullary kabul etmekden başlap, alyjynyň bank hasabyna
nagt däl görnüşde geçirilýänçä karz edaralary tarapyndan yzygiderli birnäçe bank
amallary amala aşyrylýar.
Bank hasabyny açmazdan fiziki şahslardan kabul edilen fiziki we ýuridik
şahslaryň peýdasyna telekeçilik işlerini amala aşyrmak bilen bagly bolmadyk pul
serişdeleriniň geçirilmegi boýunça amallar amala aşyrylýarlar”.
13
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
2-nji tablisa. 64 bölüm. 64.19.12 kiçi klasyň düşündirişine goşmaly:
“Bu kiçi klas öz içine alýar: daşary ýurt pulunyň alyş-çalyşy – bu bellenilen
hümmetine laýyklykda milli pulunyň daşary ýurt puluna nagt we nagt däl alyşçalyşy boýunça amallardyr.
Nagt daşary ýurt pulunyň alyş-çalyş amallary Türkmenistanyň hereket
edýän kanunçylygyna laýyklykda karz edaralaryň ýöriteleşdirilen nokatlarynda
(alyş-çalyş nokatlarynda) amala aşyrylýar.
Alyş-çalyş nokatlarynda nagt daşary ýurt pullary bilen aşakdaky amallar
amala aşyrylýar:
а) daşary ýurt nagt puluny Türkmenistanyň nagt puluna satyn almak;
b) daşary ýurt nagt puluny Türkmenistanyň nagt puluna satmak;
ç) bir daşary ýurt döwletiň (döwletleriň toparynyň) daşary ýurt nagt puluny
beýleki daşary ýurt döwletiň (döwletleriň toparynyň) daşary ýurt nagt puluna
satmak (konwersiýa);
d) daşary ýurt döwletiň (döwletleriň toparynyň) pul belgisini (pul
belgilerini) şol bir daşary ýurt döwletiň (döwletleriň toparynyň) pul belgisine (pul
belgilerine) bölmek;
e) bir daşary ýurt döwletiň (döwletleriň toparynyň) zaýalanan pul belgisini
(pul belgilerini) şol bir daşary ýurt döwletiň (döwletleriň toparynyň)
zaýalanmadyk pul belgilerine (pul belgisine) çalyşmak.
Daşary ýurt puluny satyn almak-satmak bank amallary nagt däl görnüşinde
amala aşyrylyp bilner:
1) pul biržasy üstünden – işiniň esasy görnüşi Türkmenistanyň kanunçylygynda
bellenilýän tertipde we şertlerde daşary ýurt puly bilen birža söwdalaryny guramak
bolup durýan, Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda döredilen ýuridik şahs ýada onuň aýrybaşgalanan birligi. Birža söwdasynyň gatnaşyjylary bolup öz adyndan
we öz hasabyna ýa-da müşderileriň adyndan we müşderileriň hasabyna daşary
ýurt pulunyň almak-satmak geleşigini amala aşyrýan ygtyýarlandyrylan karz
edaralary çykyş edýärler;
2) manatdaky ýa-da (daşary ýurt pulunyň bir görnüşinden başga bir
görnüşine konwersiýa edilende) daşary ýurt pulundaky serişdeleri
ygtyýarlandyrylan karz edaralaryň hasabyna geçirmek we daşary ýurt puluny
satyn alyjynyň hasabyna degişli görnüşdäki daşary ýurt pulunyň barabar
möçberinde geçirilmegi arkaly”.
2-nji tablisa. 64 bölüm. 64.19.13 kiçi klasyň düşündirişine goşmaly:
“Bu kiçi klas öz içine alýar: bank karty diýip emitentlerde – karz
edaralarynda ýerleşýän pul serişdeleri bilen fiziki we ýuridik şahslar tarapyndan
amallary ýerine ýetirmek üçin niýetlenen nagt däl hasaplaşyklaryň guralyna
düşünilýär.
Karz edaralary bir wagtda bank kartlarynyň emissiýasyny, ekwaýringini,
şeýle hem olary ýaýratmagy amala aşyrmaga haklydyr.
Bank kartlarynyň emissiýasy diýip karz edaralary tarapyndan müşderiler
bilen baglaşylan şertnamalar esasynda bank kartlarynyň berilmegine düşünilýär.
Karz edaralary bank kartlarynyň dürli görnüşleriniň, meselem: debet kartlarynyň;
kredit kartlarynyň emissiýasyny amala aşyrmaga haklydyr.
14
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
Türkmenistanyň çäklerinde karz edaralary ekwaýringi amala aşyryp
bilerler – bank kartlary ulanmak arkaly amala aşyrylýan amallar boýunça söwda
(hyzmat) guramalary bilen hasaplaşyklar. Şonuň ýaly karz edaralary ekwaýrer
diýlip atlandyrylýar.
Haýsydyr-bir karz edara söwda we serwis kärhanalaryna töleg üçin bank
kartlaryny kabul etmäge mümkinçilik döredýän hyzmaty amala aşyrmagy
ekwaýringiň esasy manysy bolup durýar. Karz edara töleg nokatlarynda bank
kartlaryny ulanmak üçin ýörite enjamlary gurnamakdan başga-da, kassa
enjamlaryny bu tehnologiýa uýgunlaşdyrýar, kartlaryň awtorlaşdyrylyşynyň
(awtorizasiýasynyň) dürli usullaryny üpjün edýär. Ekwaýringi amala aşyrýan karz
edara, töleg resminamalarynyň (çekleriň) inkassasiýasyny öz üstüne alýar we
harytlar ýa-da hyzmatlar üçin müşderileriň bank kartlarynyň üsti bilen gelen
pullaryny şol harytlaryň ýa-da hyzmatlaryň eýeleri bolan guramalaryň, ýagny
dükanlaryň, restoranlaryň, myhmanhanalaryň hasaplaryna geçirýär”.
2-nji tablisa. 64 bölüm. 64.19.14 kiçi klasyň düşündirişine goşmaly:
“Bu kiçi klas öz içine alýar: ynançly dolandyryş (trastly) – ynanylan şahsyň
hukuklarynda şertnama esasynda bankyň öz adyndan müşderiniň bähbidi üçin we onuň
tabşyrygy boýunça müşderileriň serişdelerini (emlägi, puly, gymmatly kagyzlary we ş.m.)
dolandyrmak boýunça amala aşyrýan amaly.
Maýanyň ähli möçberine eýeçiligi öz üstüne almak bilen we ony girdeji getirýän
aktiwe ýerleşdiren ýagdaýynda, ylalaşylan tertibe laýyklykda girdejiniň bir bölegini hemişe
tölemäge borçlanan şertlerinde belli möçberdäki puluň ýa-da gymmatly kagyzlaryň
bukjasyny banka geçirilmegi trastly amallary bolup durýar.
Banklar özlerine ynanylan maýalary durnukly kärhanalaryň we paýdarlar
jemgiýetleriň paýnamalaryna we obligasiýalaryna ýerleşdirmegi trastly işleriň aýratynlygy
bolup durýar. Şonuň üçin pensiýa gaznalaryny, şeýle hem şahsy trastlary dolandyrmakda
banklar paýnamalary, hususy obligasiýalary netijeli dolandyrylýan gaznalaryň düzümine
çekmegi we bu dolandyrylýan gaznalaryň tizleşdirilen maýalaşdyrylyşy peýdalanýarlar,
şeýlelik-de paýnamalaryň we obligasiýalaryň umumy möçberinde kärhanalaryň we
paýdarlar jemgiýetleriň paýlarynyň artmagyna täsir edýärler”.
2-nji tablisa. 64 bölüm. 64.19 klas 64.19.19 kiçi klasy “Beýleki toparlara
goşulmadyk karz edaralarynyň beýleki bank amallary” goşmaly.
2-nji tablisa. М seksiýa. Türkmen dilindäki tekstinde. М seksiýanyň adyny täze
redaksiýada “Hünärmenlik, ylmy we tehniki işler” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 70 bölüm. 70.22 klasa 70.22.90 kiçi klasy “Beýleki täjirçilik işleri
we dolandyrmak meseleleri boýunça maslahat bermek” goşmaly.
2-nji tablisa. 71 bölüm. 71.11 klasyň üçünji abzasyny täze redaksiýada “Bu klas
şeýle-de öz içine alýar: ýangyn howpsuzlygy meseleleri boýunça taslama işlerini ýerine
ýetirmek: içki we daşky ýangyn söndüriş (şol sanda awtomatiki), ýangyn we goragýangyn habar beriji (şol sanda habar beriş), tüssä garşy gorag ulgamlary (şol sanda
ulgamlaryň bölekleri), ýangyna garşy diwarlary gurnamak boýunça taslamalaşdyrmak
işleri” diýip beýan etmeli.
15
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
2-nji tablisa. 71 bölüm. 71.11 klasa 71.11.90 kiçi klasy “Binagärçilik
ulgamynda beýleki işler” goşmaly.
2-nji tablisa. 71 bölüm. 71.12.70 kiçi klasy. «Tehniki synag we gözegçilik
etmekde senagat howpsuzlygy boýunça işler». «senagat partlama materiallarynyň
synagy» sözleri aýyrmaly.
2-nji tablisa. 71 bölüm. 71.12 klasa 71.12.90 kiçi klasy “Beýleki toparlara
goşulmadyk inžener gözlegleriniň beýleki işleri we bu ugurlarda tehniki
maslahatlary bermek” goşmaly.
2-nji tablisa. 72 bölüm. 72.1 topara 72.12 klasy “Gurluşyk boýunça barlaglar
we işläp taýýarlamalar” goşmaly. Bu klas öz içine alýar:
- taslamalary (ýyladyş, ýelejiretme, kondisionirleme, bug gazan enjamlarynyň,
ýylylyk üpjünçiligi ulgamlarynyň taslamalaryny işläp taýýarlamak; suw lagym we
suwaryş ulgamynyň taslamalaryny işläp taýýarlamak; demir-beton, metal we beýleki
gurnawlarynyň taslamalaryny işläp taýýarlamak; taslamalaryň elektrotehniki bölümini
işläp taýýarlamak; awtomobil ýollaryň (köçeleriň), köprüleriň we demir ýolaryň
taslamalarynyň toplumyny işläp taýýarlamak; taslamanyň tehnologik bölümini işläp
taýýarlamak; sil akymyndan goranyş çäreleriň taslamalaryny işläp taýýarlamak;
önümçiligiň awtomatiki we awtomatlaşdyrmagyny taslamalaryny işläp taýýarlamak;
çenlik resminamalary işläp taýýarlamak; gazüpjünçiligiň ulgamlarynyň taslamalaryny
işläp taýýarlamak we ş.m.);
- gurluşyk kadalaryny we düzgünlerini işläp taýýarlamak we gaýtadan işläp
taýýarlamak;
- ylmy-innowasion taslamalary işläp taýýarlamak;
-binagärlik we şähergurluşygy boýunça uzak möhletleýin ýörelgeleriň baş
ugurlaryny işläp taýýarlamak;
inžener-geologiki işleri (topragyň fiziki we mehaniki ýagdaýlarynyň barlagyny
geçirmek, statiki sünjümleme (zondirleme) we ş.m.)” goşmaly.
2-nji tablisa. 73 bölüm. 73.20 klasa 73.20.10 kiçi klasy «Bazar şertlerini
öwrenmek» goşmaly.
2-nji tablisa. 73 bölüm. 73.20 klasa 73.20.20 kiçi klasy «Jemgyýetçilik
pikirini öwrenmek» goşmaly.
2-nji tablisa. 74 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. Düşündirişde 74.10
klasdaky “altyn-kümüş” sözi “zergärçilik” sözüne çalyşmaly.
2-nji tablisa. 74 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. Düşündirişde 74.90
klasdaky “altyn-kümüş” sözi “zergär” sözüne çalyşmaly.
2-nji tablisa. 77 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. Düşündirişde 77.12 klasyň
ikinji abzasyny täze redaksiýada“ Bu klas öz içine alýar: kärende we amaly lizing: ýük
awtoulaglaryny, tirkeg çekijileri, tirkegleri we ýarym tirkegleri, awtofurgonlary
(agramy 3,5 t ýokary bolan) sürüjisiz; sporta we dynç alşa degişli awtoulag serişdelerini
kärendesine we amaly lizinge bermek” diýip beýan etmeli.
16
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
2-nji tablisa. 77 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 77.29 klasy täze
redaksiýada “Beýleki durmuşda ulanylýan önümleri we şahsy zatlary kireýine
bermek” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 77 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. 77.33 klasy täze
redaksiýada “Hasaplaýyş tehnikalaryny goşmak bilen, ofis maşynlaryny we
enjamlaryny kärendesine bermek” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 81 bölüm. 81.22 klasa 81.22.90 kiçi klasy “Beýleki binalary
(ýöriteleşdirilen) ýygnamak we senagat enjamlaryny arassalamak” goşmaly
2-nji tablisa. О seksiýa. Türkmen dilindäki tekstinde. О seksiýanyň adyny täze
redaksiýada “Döwlet dolandyryşy we goranmak; hökmany sosial üpjünçilik” diýip
beýan etmeli.
2-nji tablisa. 84 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. Bölümiň adyny täze
redaksiýada “Döwlet dolandyryşy we goranmak; hökmany sosial üpjünçilik” diýip
beýan etmeli.
2-nji tablisa. 84 bölüm. 84.25 klasa 84.25.10 kiçi klasy “Howa menzillerinde,
howa gämilerinde, demir ýol menzillerinde, demir ýollarda we otlularda, deňiz we
derýa portlarynda, deňiz we derýa gämilerinde ýangyn barada duýduryş bermek
we ony söndürmek bilen bagly işler” goşmaly
2-nji tablisa. 84 bölüm. 84.25 klasa 84.25.90 kiçi klasy “Adatdan daşary
ýagdaýlarda howpsuzlygy üpjün etmek” goşmaly
2-nji tablisa. 85 bölüm. 85.55 klasa 85.55.90 kiçi klasy “Beýleki toparlara
goşulmadyk, mekdepden daşary okatmak we terbiýelemek” goşmaly.
2-nji tablisa. 85 bölüm. Düşündirişde 85.59 klasda “dini kurslarda okamak;” we
“agyr durmuşdan gutulmagy öwredýän kurslarynda okamak;” sözleri aýyrmaly.
2-nji tablisa. 85 bölüm. 85.59 klasa 85.59.90 kiçi klasy “Beýleki toparlara
goşulmadyk bilim ulgamynda beýleki işler” goşmaly.
2-nji tablisa. Q seksiýa. Türkmen dilindäki tekstinde. Q seksiýanyň adyny täze
redaksiýada “Saglygy goraýyş we ilata sosial taýdan hyzmat etmek” diýip beýan
etmeli.
2-nji tablisa. Q seksiýa. Türkmen dilindäki tekstinde. Q seksiýanyň birinji
sözlemini täze redaksiýada “Bu seksiýa öz içine alýar: saglygy goraýyş we ilata sosial
taýdan hyzmat etmek ulgamynda edilýän işler” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. QА seksiýa. Türkmen dilindäki tekstinde. QА seksiýanyň adyny
täze redaksiýada “Saglygy goraýyş” diýip beýan etmeli.
17
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
2-nji tablisa. QА seksiýa. 86 bölüm. Türkmen dilindäki tekstinde. QА kiçi
seksiýanyň adyny täze redaksiýada “Saglygy goraýyş” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa. 86 bölüm. 86.22 klasa 86.22.10 kiçi klasy “Lukmançylyk
kosmetologiýasy hyzmatlary ulgamynda lukmançylyk işleri” goşmaly.
2-nji tablisa. 86 bölüm. 86.22 klasa 86.22.19 kiçi klasy “Beýleki ýörite
lukmançylyk tejribesi ulgamynda işler” goşmaly.
2-nji tablisa 2. 94 bölüm. 94.91 klasyň birinji abzasyny täze redaksiýada “Bu
klas öz içine alýar: dini we şoňa meňzeş guramalaryň işi” diýip beýan etmeli.
2-nji tablisa 2. 94 bölüm. Düşündirişde 94.99 klasda aşakdaky sözleri aýyrmaly:
- “ylymlary, syýasy täsirleri we ş.m. arkaly jemgyýetçilik meseleleri we problemalary
çözmäge ýardamçy guramalar (gös-göni syýasy partiýalara degişlilerden başgalary); raýat
başlangyçlar we garşylyk herketler; daşky gyrşawy we ekologiýany goramak boýunça
hereketler (şol sanda haýwanlary goramak guramasy); beýleki toparlara goşulmadyk
jemgyýetiň we ylmyň tarapynda çykyş edýän guramalar; ilatyň aýratyn toparlaryny
goramak we durmuşyny gowulandyrmakda çykyş edýän guramalar, meselem, etniki
toparlaryň”;
- “masson ložalary”;
- “Bu klas şeýle-de öz içine alýar: jemgyýetçilik guramalary tarapyndan
subsidiýalaryň (dotasiýalaryň) berilmegi, ýagny birleşikler we birleşmeler tarapyndan
howandarlyk işleri”.
18
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
IŞLENIP DÜZÜLDI:
Türkmenistanyň Statistika baradaky
döwlet komitetiniň statistiki sanawlar we
toparlamalar müdirliginiň başlygy
M.K.Myradow
Statistiki sanawlar we toparlamalar
müdirliginiň başlygynyň orunbasary
A.U. Ylýasowa
Statistiki sanawlar we toparlamalar
müdirliginiň baş hünärmeni
M.K.Amanowa
Statistiki sanawlar we toparlamalar
müdirliginiň esasy hünärmeni
G.M.Geldiýewa
Statistiki sanawlar we toparlamalar
müdirliginiň esasy hünärmeni
T.A. Gökije
YLALAŞYLDY:
Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Türkmenistanyň Ykysadyýet
we ösüş ministrligi
Türkmenistanyň Maliýe
ministrligi
Türkmenistanyň Merkezi
banky
«09» iýun 2016 ý.
13/21917 belgili hat
«06» aprel 2016 ý.
13/Min-1709 belgili hat
«29» aprel 2016 ý.
2/1637 belgili hat
«30» aprel 2016 ý.
0231-185/5433 belgili hat
Türkmenistanyň Baş döwlet
salgyt gullugy
«07» aprel 2016 ý.
1496/1 belgili hat
Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady
aragatnaşyklar ministrligi
«20» aprel 2016 ý.
11/1515 belgili hat
Türkmenistanyň Oba we suw
hojalyk ministrligi
«27» aprel 2016 ý.
02-472/07 belgili hat
Türkmenistanyň nebit we gaz ýataklaryny
enjamlaşdyrmak baradaky
"Türkmennebitgazgurluşyk" döwlet konserni
«12» aprel 2016 ý.
11/1067 belgili hat
"Türkmengeologiýa"
döwlet korporasiýasy
«11» aprel 2016 ý.
9/1780 belgili hat
"Türkmenhimiýa"
döwlet konserni
«12» aprel 2016 ý.
13/1832 belgili hat
19
ÜÝTGETME № 3
Türkmenistanyň Nebitgaz
ministrligi
"Türkmengaz" döwlet
konserni
"Türkmennebit"
döwlet konserni
Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we
derman senagaty ministrligi
Türkmenistanyň Gurluşyk we
binagärlik ministrligi
TDS 617-2012
«08» aprel 2016 ý.
06/810 belgili hat
«12» aprel 2016 ý.
01-5/5944 belgili hat
«06» aprel 2016 ý.
ТЗ-16/2911 belgili hat
«03» iýun 2016 ý.
12/81 belgili hat
«12» aprel 2016 ý.
2-8/2433 belgili hat
Türkmenistanyň Awtomobil
ulaglary ministrligi
«04» aprel 2016 ý.
07-05/1187 belgili hat
Türkmenistanyň Goranmak
ministrligi
«30» aprel 2016 ý.
7/549 belgili hat
Türkmenistanyň Içeri işler
ministrligi
«25» maý 2016 ý.
1/3638 belgili hat
Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň
Ýangyn howpsuzlygy müdirligi
«02» maý 2016 ý.
20/946 belgili hat
Türkmenistanyň Ykdysadyýet we öşüş
ministrliginiň ýanyndaky Ykdysadyýeti
töwekgelçiliklerden goramak agentligi
«02» iýun 2016 ý.
05/218 belgili hat
Türkmenistanyň Demir ýol ulaglary ministrligi
«12» aprel 2016 ý.
25/576 belgili hat
Türkmenistanyň Jemagat
hojalygy ministrligi
«11» aprel 2016 ý.
02-7/1221 belgili hat
Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky
"Türkmenhowaýollary" döwlet milli gullugy
«19» aprel 2016 ý.
1.18-3913 belgili hat
Türkmenistanyň Aragatnaşyk
ministrligi
«13» aprel 2016 ý.
871 belgili hat
20
ÜÝTGETME № 3
TDS 617-2012
Türkmenistanyň Deňiz we derýa ulaglary
döwlet gullugy
«11» aprel 2016 ý.
DG 5/920 belgili hat
Türkmenistanyň Azyk senagaty
döwlet birleşigi
«11» aprel 2016 ý.
10/2-1763 belgili hat
Türkmenistanyň Medeniýet
ministrligi
«15» aprel 2016 ý.
2-07/1028 belgili hat
Türkmenistanyň Senagat
ministrligi
«18» aprel 2016 ý.
2-5/1437 belgili hat
Türkmenistanyň Energetika
ministrligi
«19» aprel 2016 ý.
2/1453 belgili hat
Türkmenistanyň Bilim
ministrligi
«18» aprel 2016 ý.
8/3126 belgili hat
Türkmenistanyň Milli howpsuzlyk
ministrligi
«11» ýanwar 2016 ý.
4/271 belgili hat
Türkmenistanyň Adalat
ministrligi
«28» aprel 2016 ý.
2-9/3604 belgili hat
Türkmenistanyň döwlet serhet
gullugy
«22» aprel 2016 ý.
10/3348 belgili hat
21