dociletişim ve işbirlik modelleri
download 
Şikayet Transkript
iletişim ve işbirlik modelleri
04.11.2012 İLETİŞİM VE İŞBİRLİK MODELLERİ Özlem Çakır - 2009639055 Ali Mehmet Altundağ - 2009639005 Bilgisayar Destekli Ortak Çalışma Topluluk Bilgisayar Destekli Ortak Çalışma “Ortak faaliyetler ve bunların koordinasyonu nasıl bilgisayar tarafından desteklenir?” sorusuna cevap arar Groupware’i bilgisayar destekli ortak çalışmanın ürünü olarak düşünebiliriz Anahtarlar Yüz yüze iletişim Konuşma Metin tabanlı iletişim Grup çalışması Organizasyon Proje Takımları Küçük Gruplar Bireyler Geleneksel HCI CSCW Yüz Yüze İletişim HCI Yüz Yüze İletişim Aktarım Etkileri ve Kişisel Alan Kuralları kesin değil Kuralların uygulanması şart değil Kültürel farklılıklar Ortama bağlılık En ilkel iletişim formu Bu iletişim formunu kullanmaya özelleştik 1 04.11.2012 Yüz Yüze İletişim Yüz Yüze İletişim Aktarım Etkileri ve Kişisel Alan Göz Teması ve Bakış Edward T. Hall ‘ın kişisel kişisel reaksiyon bölgeleri Görsel temas Gözler bize bilgi verir Video yalnızca sesten iyidir Kaynak: Dış Bağlantı[1] Yüz Yüze İletişim Yüz Yüze İletişim Mimikler ve Beden Dili Grup göstericisi örneği / Sonuç İlgilendiğimiz nesneleri belirtmek için ellerimizi kullanırız Video yetersiz olabilir 12 Angry Men filminden bir sahne (E.G. Marshall) ◦ “oraya”, “şunu” gibi ifadelerde sıkıntı olabilir Grup gösterici bazı problemleri çözmek için kullanılabilir Speak Italian: The Fine Art of the Gesture (Bruno Munari) kitabının kapağı Teamviewer programından bir ekran görüntüsü Yüz Yüze İletişim Yüz Yüze İletişim Arka Kanallar, Doğrulama ve Kesme Sıra Alma Kafa sallamak, yüz buruşturmak ve kısa sesler çıkarmak: Arka kanallar ◦ El kaldırma ◦ Vücut ve göz hareketleri ◦ Ses yoluyla belirtme ◦ Duraksama Kullanılabilir. ◦ Ali: En son gittiğimiz film …mmm… adı neydi? ◦ Ayşe: Nasıl unutursun! Arka kanalların kullanılması her ortamda olamaz ◦ ◦ ◦ ◦ Video Ses Yazı tabanlı ortam Yarı ikiyönlü (Half-duplex) - vücut dili kaybı - yüz ifadeleri yok - arka alan yok - geri bildirim kaybı Konuşma sırasını bir konuşmacıdan diğerine geçmesini sağlamak için İletişim ortamındaki iletim gecikmesi sıra almayı güçleştirebilir ◦ Karmaşa 2 04.11.2012 Yüz Yüze İletişim Konuşma Örnek/Sonuç Temel Konuşma Yapısı Sıra alma en temel diyalog yapısıdır. ◦ ‘A’ bir şeyler söyler sonra ‘B’ bir şeyler söyler Cisco TelePresence Her sıra değişimindeki konuşma ifade olarak tanımlanır. Diyalog ifadeleri çift olarak gruplanabilir. (Soru-cevap--bitişik çiftler) Kaynak: Dış Bağlantı[2] Konuşma Konuşma Temel Konuşma Yapısı Bağlam Bitişiklik bazen açıklamalar yapmak için içsel çiftlerle bozulabilir ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ Ali: Ayşe: Ali: Ayşe: Ali: Ayşe: Biraz kremalı pasta ister misin? Çok şişmanlatıcı değil mi? Evet, çok Ve çokça çikolata? Çokça Öyleyse büyük bir dilim alacağım. Yapı:B-x, A-y, B-y, A-z, B-z, A-x İfadeler tek başlarına yorumlandıkları zaman belirsiz olabilirler Belirsizliği ortadan kaldırmak için bağlamı bilmek gerekir İki çeşit bağlam vardır ◦ İçsel Bağlam: Önceki ifadelerin oluşturduğu bağlamdır. ◦ Dışsal bağlam: Çevrenin oluşturduğu bağlamdır. Konuşma Konuşma Başlık, Odak ve İfadenin Biçimi Başlık, Odak ve İfadenin Biçimi Diyalogun ortak odağı olması önemlidir. Bu odak zaman zaman bozulabilir ve düzeltilmelidir Odağın bozulmasındaki sebebin teknoloji olup olmadığını belirlemek önemlidir. ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ Ali: Ayşe: Ali: Ayşe: Ali: Çiçeklerin arasındaki kediye bak! Ne kadar da güzeller değil mi? Evet, çok şirinler… Çiçekler mi? Hayır, kediler! 3 04.11.2012 Konuşma Konuşma Bozulma ve Tamir Bozulma ve Tamir Bozulma iletişim sırasında odağın kaymasıdır Bozulmadan sonra yapılan düzeltme tamir olarak isimlendirilir Yiğit Özgür Bozulma iletişim sırasında odağın kaymasıdır Bozulmadan sonra yapılan düzeltme tamir olarak isimlendirilir Bozulmanın kaynağı belirlenmelidir Bozulmanın kaynağı belirlenmelidir Konuşma Konuşma Ortak Anlayış İnşa Etme Söz-Edim Teorisi Konuşanların geçmişi ve bilgileri aynı olamaz Ama aynı zeminde birleşebilir Yardımcı olma ve ilgili olma Konuşma Konuşma analizinin bir başka formu İfadelerin ne yaptıklarıyla tanımlanması söz-edim teorisinin temel varsayımıdır İfadelerin anlamları kime söylediğimize göre anlam değiştirebilir Bu özellikleri sayesinde “Koordinatör” olarak kullanılmışlardır Yazı Tabanlı İletişim Söz-Edim Teorisi Temsili durum diyagramı Kaynak: Understanding Computers and Cognition: A New Foundation for Design ,Terry Winograd/Fernando Flores Eşzamanlı olmayan Groupware sistemlerde çok yaygın Groupware sistemlerde metinsel iletişim türleri ◦ ◦ ◦ ◦ Ayrık Doğrusal Doğrusal olmayan Uzaysal 4 04.11.2012 Yazı Tabanlı İletişim Yazı Tabanlı İletişim Arka Kanallar ve Etkinlik Durumu Ortak Zemin Kısıtları Metin tabanlı iletişim de arka kanallar tamamen kaybolur ◦ Geçicilik (cotemporality) ◦ Senkron (simultaneity) ◦ Sekans (sequence) Sıra sunma söz konusu değildir Facebook’tan bir mesajlaşma örneği Ortak zeminin özellikleri Duyguların iletimindeki eksiklikten dolayı etkiliği belirtmek için ifadeler :-) ve kısaltmalar-LOL gelişmiştir Metin tabanlı iletişimin ortak zeminde buluşması zor Yazı Tabanlı İletişim Yazı Tabanlı İletişim Sıra Alma Örnek/Sonuç Metin tabanlı iletişimde konuşmanın bitişini belirten kesilmeler iletişimdeki gecikmeler nedeniyle belirgin olmadığı için ifadeler birbirlerini beklemeden gönderilir Gecikme e-posta da daha çok sohbet programlarında daha azdır Katılımcı sayısının artmasıyla problem daha da büyür Bir cep telefonundan mesaj ekranı görüntüsü Yazı Tabanlı İletişim Yazı Tabanlı İletişim Bağlam ve İşaret Zamirleri Hız ve Tanesellik Metin tabanlı iletişim ortamları dış bağlamdan yoksundur Temponun azalması etkileşimi azaltır Metin tabanlı iletişimde tempo görece az olduğu için taneselliği arttırma eğilimi vardır Etkileşimi arttırmak için Belirsiz ifadelerin anlamlandırılması zordur Metin tabanlı iletişimde “bu”, “şunu” gibi ifadeler yerine daha çok tanımlayıcı ifadeler kullanılmalıdır ◦ Birden fazla ifadeyi aynı anda kullanma ◦ Ve olasılıkları tahmin ederek ifadenin içine dahil etme yöntemleri kullanılır. 5 04.11.2012 Yazı Tabanlı İletişim Grup Çalışması Hız ve Tanesellik Sokak harika görünüyor… Çiçeklerin arasındaki kediye bak! Ali Ne kadar da güzeller değil mi? Çok şirin bir kedi gerçekten… Ayşe Çiçekler de güzel gerçekten… Fotoğrafını çekeceğim Çiçekler mi? Taraf sayısı ikiden fazla Daha karmaşık Dinamik sosyal ilişkiler göz önünde bulundurulmalı Ali İletişim ‘oyunu’ Grup Çalışması Grup Çalışması Grup Dinamikleri Fiziksel Yerleşim Grup içi ilişkiler ve görevler genellikle sabit değildir Bulunulan ortam önemlidir Görev süresince ilişkiler ve görevler sıklıkla değişir Grup toplantı odaların tasarımında ◦ Ekranların yerleşimi ◦ Toplantıyı yönetenin konumu ◦ Bir üyenin ayrılması ◦ Yeni bir üyenin katılması ◦ Alt grupların oluşturulması Sistemin bu rollerin değişimine izin verebilmesi gerekir. etkileşimde önemli rol oynamaktadır Masaya dahil edilmiş ekranlar yüz yüze etkileşim kurmayı kolaylaştırır Grup Çalışması Grup Çalışması Fiziksel Yerleşim Dağıtık Biliş Geleneksel biliş psikolojisi insan aklına bakar Dağıtık biliş ise dışsal (dünya ve diğer insanlar) ilişkilere bakar Etkileşim gerçekleşir ◦ Diğer insanlar ◦ Fiziksel çevreyle Toplantı odası düzeni, Kaynak: Human-Computer Interaction , Alan Dix Grup bilgisi önemlidir 6 04.11.2012 Kaynaklar Human-Computer Interaction 3ed, Alan Dix http://www.eto.org.uk/faq/faqcscw.htm http://data.bolton.ac.uk/staff/mwj1/PLE/pmwiki.php?n=Main.ConversationForAction http://en.wikipedia.org/wiki/CSCW Dış Bağlantı[1]: http://en.wikipedia.org/wiki/Personal_space Dış Bağlantı[2]: http://www.cisco-small-business.com/News.Detail.php?NewsID=14 http://en.wikipedia.org/wiki/Backchannel http://en.wikipedia.org/wiki/Emoticon http://www.cs.washington.edu/education/courses/cse490f/06au/discussion_files/490F_CSCW.ppt http://www.hcibook.com/e3/plain/resources/ http://yunus.hacettepe.edu.tr/~htuzun/courses/ 7
