Seramik Sektörü Raporu

Transkript

T.C.BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI
Belge Başlığı
SERAMİK SEKTÖRÜ
RAPORU
(2015/1)
SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Sektörel Raporlar ve
Analizler Serisi
İÇİNDEKİLER
1
Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi
İÇİNDEKİLER
Belge Başlığı
Tablolar Listesi .............................................................................................................................. 3
Şekiller Listesi ............................................................................................................................... 3
Kısaltmalar Listesi ......................................................................................................................... 3
YÖNETİCİ ÖZETİ ............................................................................................................................ 4
1. SEKTÖRÜN GENEL DURUMU .................................................................................................... 5
1.1. Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki Durumu ..................................................... 5
1.2. Sektörün Türkiye’deki Durumu ............................................................................................. 7
1.3. Sektördeki Üretim Eğilimleri ve Üretilen Başlıca Ürünler ................................................... 10
1.4. Sektörün Alt Sektörleri ve Etkileşim Halinde Olduğu Diğer Sektörler ................................. 10
1.5. Sektörün Bölgesel Yapısı ve Kümelenmeler ........................................................................ 11
1.6. Sektörün Kapasite Kullanımı ............................................................................................... 13
1.7. Sektörün İşyeri Sayısı ve İstihdamı ...................................................................................... 14
1.8. Sektörün Üretim Değeri ...................................................................................................... 14
1.9. Sektörün Cirosu ................................................................................................................... 14
1.10. Sektörün Katma Değeri ..................................................................................................... 15
1.11. Sektörün Ar-Ge Faaliyeti ................................................................................................... 15
1.12. Sektörün Dış Ticareti ......................................................................................................... 16
1.13. Sektörün 2015-2023 Projeksiyonu .................................................................................... 17
2. SEKTÖRÜN SON ALTI AYLIK DEĞERLENDİRMESİ .................................................................... 18
2.1. Son Dönemdeki Sektöre İlişkin Türkiye ve Dünyadaki Gelişmeler ...................................... 18
2.2. Sektörün Üretim Endeksi Değerlendirmesi ......................................................................... 18
2.3. Sektörün İhracat ve İthalat Değerlendirmesi ...................................................................... 19
KAYNAKÇA .................................................................................................................................. 21
2
Tablolar Listesi
Tablo 1: Seramik Karo ve Kaldırım Taşı İmalatı Üretim Değerleri ................................................
Belge Başlığı7
Tablo 2: Seramik Sağlık Gereçleri Üretim Değerleri ..................................................................... 9
Tablo 3: Seramik Sofra ve Süs Eşyası Üretim Değerleri ................................................................ 9
Tablo 4: Sektörün Girişim Sayısı ve İstihdamı ............................................................................ 14
Tablo 5: Seramik Sektörünün Üretim Değeri, 2014 ................................................................... 14
Tablo 6: Seramik Sektörünün Cirosu, 2012 ................................................................................ 14
Tablo 7: Seramik Sektörünün Faktör Maliyetiyle Katma Değeri, 2012 ...................................... 15
Tablo 8: Dünya Seramik Mamulleri Dış Ticareti ........................................................................ 16
Tablo 9: Türkiye’nin Seramik Dış Ticareti (1.000 ABD Doları) .................................................... 17
Şekiller Listesi
Şekil 1: Seramik Kaplama Malzemeleri Tesislerinin Bölgelere Göre Dağılımı ............................ 12
Şekil 2: Seramik Sağlık Gereçleri Tesislerinin Bölgelere Göre Dağılımı ...................................... 12
Şekil 3: Seramik Kaplama Malzemeleri Kapasite Kullanım Oranları .......................................... 13
Şekil 4: Seramik Sağlık Gereçlerinde Kapasite Kullanım Oranı ................................................... 13
Şekil 5: Seramik Karo ve Kaldırım Taşı İmalatı Üretim Endeksi, 2014 (2010=100) .................... 19
Şekil 6: Seramik Sağlık Gereçleri İmalatı Üretim Endeksi, 2014 (2010=100) ............................. 19
Şekil 7: Seramik Sektörü İhracat Değerleri, 2014 ....................................................................... 20
Şekil 8: Seramik Sektörü İthalat Değerleri, 2014 ........................................................................ 20
Kısaltmalar Listesi
AB
: Avrupa Birliği
ABD
: Amerika Birleşik Devletleri
Ar-Ge
: Araştırma-Geliştirme
SAM
: Seramik Araştırma Merkezi
TOBB
: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
TOKİ
: Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
TÜBİTAK
: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
TÜİK
: Türkiye İstatistik Kurumu
3
YÖNETİCİ ÖZETİ
Belge Başlığı
Seramik sektörü; seramik kaplama malzemeleri, seramik sağlık gereçleri, seramik sofra ve
mutfak eşyaları, porselen sofra ve mutfak eşyaları, teknik seramikler, refrakter harç ve tuğlalar
ile seramik hammaddeleri alt sektörlerinden oluşan inşaat sektörüne önemli oranda girdi
sağlayan bir sanayi dalıdır.
Seramik sektörü, Türkiye’nin en eski ve en hızlı ilerleyen sektörlerinden biridir. Sektör, her
geçen yıl ürünlerini geliştirmekte ve ürünlerinin çeşitliliğini artırmaktadır.
Sanayi anlamında 1950’li yıllarda üretime başlayan Türk Seramik Sektörü, 1980’li yıllardan
itibaren hızlı bir gelişme içerisine girmiştir. Dünyada kullanılan yeni üretim teknolojileri ve
modern seramik üretim hatları ülkemize kurulmuştur.
Seramik sektörünün, ihracatta yerli kaynakları en çok kullanan ve ithal ürünlere bağımlılığı en
az olan sektörlerden biri olarak Türk ekonomisine katkısı oldukça önemlidir.
Türk Seramik Sektörü, yaklaşık 2 milyar ABD dolarlık işlem hacmi ve yaklaşık 1 milyar ABD
dolarlık ihracatı ile Türkiye’nin önemli endüstrileri arasında yer almaktadır. Seramik sektörü
Türkiye ekonomisinde, 26 bin doğrudan, 220 bin dolaylı istihdam sağlamaktadır.
Türk firmaları bugün 60 ülkeye ürünlerini ulaştırmakta, giderek büyüyen üretim kapasitesi,
modern teknoloji yatırımları ve yüksek kalite avantajları sayesinde Türk seramik sektörünün
dünya pazarlarındaki rekabet gücü de artmaktadır.
Sektörün lokomotif ürün grubu seramik karodur. Türk seramik kaplama malzemeleri sektörü
özellikle 1990 yılından sonra yaptığı yatırımlar ile bugün dünya seramik karo üretiminde söz
sahibi olmayı başarmıştır. Ülkemiz seramik kaplama malzemeleri üretiminde Dünya’da 8’inci,
ihracatında Dünya’da 4’üncü sırada yer almaktadır.
Genç nüfusun toplam nüfustaki payı ve şehirleşme oranındaki artış, seramik sağlık gereçleri ve
seramik karo pazarlarının, 2001 yılından günümüze önemli ölçüde büyümesini sağlamıştır.
Türkiye, dünyanın önde gelen sağlık gereci üreten ülkelerinden biridir. Seramik sağlık gereçleri
sektörü ülkemize istihdam ve döviz girdisi sağlayan, ülke ekonomisinde etkin ve önemli yeri
olan bir sanayi dalıdır. Büyük oranda yerli girdiler kullanan sektör, yüksek ihracat rakamları ile
ülkemizin rekabet gücüne katkı sağlayan en önemli sektörlerinden biridir. Ülkemiz seramik
sağlık gereçleri ihracatında miktar olarak Avrupa’da birinci ülkedir.
4
1. SEKTÖRÜN GENEL DURUMU
1.1. Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki Durumu
Belge Başlığı
Seramik Kaplama Malzemeleri Sektörü
2012 yılında 11,2 milyar m2 olan dünya seramik kaplama malzemeleri üretimi, 2013 yılında bir
önceki yıla göre %6,4 artarak 11,9 milyar m2’ye yükselmiştir. Hemen hemen tüm kıtalarda
üretim artışı yaşanmıştır. Çin, 2013 yılında bir önceki yıla göre %9,6 artışla üretimini 5,7 milyar
m2’ye çıkarmış olup; dünya üretiminden aldığı pay ise %47,8 olmuştur. Çin’i sırasıyla Brezilya,
Hindistan, İran, İspanya ve Endonezya takip etmektedir. Çin’den sonra en fazla üretim artışı
yaşanan ülkeler %8,5 artışla Hindistan ve %8,3 artışla Endonezya olmuştur. Üretimde tek
düşüş yaşanan ülke %1,1 azalışla İtalya olmuştur. Türkiye 325 milyon m2 üretim rakamı ile 8.
sırada yer alırken, toplam dünya üretiminden aldığı pay %2,9’dur. Dünya sıralamasında
üretimini ciddi şekilde artıran ülke %14 değişim oranı ile Türkiye olmuştur.
Dünya seramik kaplama malzemeleri tüketimi ise, 2012 yılında 10,9 milyar m 2 iken, 2013
yılında %5,9 artışla 11,6 milyar m2’ye ulaşmıştır. Asya kıtası global talepteki %66,5’lik payını
korumaktadır. Çin dünya tüketiminden aldığı %39,4 pay ile lider konumdadır. Çin’i sırasıyla
Brezilya, Hindistan, Endonezya, İran ve Vietnam takip etmektedir. Tüketimde düşüş yaşanan
ülkeler %6,7 ile İran ve %1,2 ile Vietnam olmuştur.
2013 yılında dünya seramik kaplama malzemeleri ihracatı değerde bir önceki yıla oranla %12
artarak 20,5 milyar ABD Doları seviyesinde gerçekleşmiştir. Çin toplam ihracattan aldığı
%38’lik pay ve 7,9 milyar ABD Doları ihracat ile sektörde lider konumunu sürdürmektedir. Çin’i
sırasıyla İtalya, İspanya, Türkiye ve Almanya izlerken; Türkiye dünya seramik kaplama
malzemeleri ihracatından aldığı %3 payla 4. sırada yer almaktadır.
2013 yılında dünya seramik kaplama malzemeleri ithalatı değerde bir önceki yıla oranla %12
azalma kaydederek 18,1 milyar ABD Doları seviyesinde gerçekleşmiştir. ABD toplam ithalattan
aldığı %9’luk pay ve 1,6 milyar ABD Doları ithalat ile ilk sırada yer almaktadır. ABD’yi sırasıyla
Fransa, Suudi Arabistan, Rusya ve Almanya izlemektedir. Türkiye’nin dünya seramik kaplama
malzemeleri ithalatından aldığı pay %1’dir.
Seramik Sağlık Gereçleri Sektörü
Seramik sağlık gereçleri sektöründe büyük küresel üreticiler ön planda yer almaktadır. Dünya
seramik sağlık gereçleri üretimi, yılda yaklaşık 200 milyon adettir. Avrupa (Doğu Avrupa
ülkeleri hariç), yaklaşık 50 milyon adetlik üretimi ile Çin’den sonra dünyadaki en büyük üretici
bölgedir. Avrupa’nın en önemli üreticileri, İtalya, İspanya, Türkiye, Fransa, İngiltere ve
Almanya’dır. Seramik sağlık gereçleri sektöründeki ilk 10 üretici, yaklaşık 150 milyon adet
üretim kapasitesine sahiptir.
Çin, seramik sağlık gereçleri sektöründe dünyadaki en büyük üreticidir. Dünyanın üretim
merkezi haline gelen bu ülkeyi sırasıyla, Brezilya, Meksika ve Türkiye takip etmektedir.
5
Seramik sağlık gereçlerinde kapasite ve buna bağlı üretim miktarları dalgalı bir seyir izlemiş,
2009’da yaşanan daralmanın ardından son 4 yılda artış trendine girmiştir. 2013 yılı seramik
sağlık gereçleri üretimi bir önceki yıla göre %4 artarak 270 bin tona ulaşmıştır. Belge Başlığı
2013 yılında dünya seramik sağlık gereçleri ihracatı bir önceki yıla oranla %27 artış kaydederek
5,5 milyar ABD Doları seviyesinde gerçekleşmiştir. Çin toplam ihracattan aldığı %36’lık pay ve
1,9 milyar ABD Doları ihracat ile lider konumdadır. Çin’i sırasıyla Meksika, Almanya, İtalya ve
Türkiye izlerken; Türkiye dünya seramik sağlık gereçleri ihracatından aldığı %4 payla 5. sırada
yer almaktadır.
2013 yılında dünya seramik sağlık gereçleri ithalatı ise %10 artarak 5,4 milyar ABD Doları
olarak gerçekleşmiştir. ABD toplam ithalattan aldığı %19’luk pay ve 1 milyar ABD Doları ithalat
ile sektörde en fazla ithalat yapan ülke konumundadır. ABD’yi sırasıyla Almanya, Fransa,
İngiltere ve Kanada takip etmektedir.
Seramik Sofra ve Süs Eşyası Sektörü
Dünya seramik sofra ve süs eşyaları sektörü büyüklüğü, yaklaşık 15 milyar ABD doları
seviyesindedir. Dünya porselen ürünler tüketimi, yıllık ortalama %5 büyümektedir. Porselen
ürünlerde tüketim miktarının artmasını sağlayan en önemli hususlar, tüketicilerin gelir
seviyesinin artması sonucu porselen ürünlerin günlük hayatta daha çok kullanılmasıdır.
Seramik sofra ve süs eşyaları sektöründe, küresel ihracatın %36’sı Çin tarafından
gerçekleştirilmektedir. Porselen ve seramik sofra eşyaları ithalat ve ihracat verileri
incelendiğinde görülen en önemli sonuç; ticari faaliyetlerin, Çin, Avrupa Birliği ve Amerika
üzerinde yoğunlaşmasıdır.
2013 yılında dünya seramik sofra ve süs eşyası ihracatı 9,4 milyar ABD doları, ithalatı ise 8,3
milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
Refrakter Sektörü
Refrakter ürünleri üretiminin, yaklaşık %66’sı Çin’de ve %15’i Avrupa kıtasında
gerçekleşmektedir.
Küresel refrakter ürünleri pazar büyüklüğü, 21 milyar ABD doları seviyesindedir. Refrakter
tüketiminin yaklaşık %55’i Asya Pasifik ülkelerinde gerçekleşmektedir. Ardından Amerika ve
Avrupa kıtalarındaki tüketim gelmektedir. Refrakter ürünleri tüketiminin yoğun olduğu yerler,
demir çelik, çimento ve kireç sanayinin gelişmiş olduğu ülkelerdir.
2013 yılı dünya refrakter ihracatı 4,2 milyar ABD doları, ithalatı ise 4,1 milyar ABD doları olarak
gerçekleşmiştir.
6
Teknik Seramik Sektörü
Belge Başlığı
Teknik seramik sektör büyüklüğünün, 30 milyar ABD doları seviyesinde olduğu
tahmin
edilmektedir.
Teknik seramik ürünleri, elektrik, elektronik, endüstriyel uygulamalar, savunma sanayi, tıp ve
taşımacılık endüstrilerinde kullanılan ara malzemeler olmaları nedeniyle; ilgili endüstrilerin
gelişmiş olduğu, Japonya, Kuzey Amerika ve Batı Avrupa ülkeleri sektöre yön vermektedir.
Teknik seramikler için en önemli kullanım alanı, toplam talebin yaklaşık %35’ini oluşturan
elektronik ürünlerdir.
2013 yılında dünya teknik seramik ihracatı 4,5 milyar ABD doları, ithalatı ise 4,3 milyar ABD
doları olarak gerçekleşmiştir.
1.2. Sektörün Türkiye’deki Durumu
Seramik sektörünün 2014 yılı toplam ihracat değeri bir önceki yıla göre %2 oranında artarak
1.021 milyon ABD doları, ithalatı ise bir önceki yıla göre %17,4 oranında artarak 560 milyon
ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde, seramik sektöründe en çok ihracat
yapılan ülkeler Almanya, İngiltere, İsrail, ABD ve Irak olmuştur.
Seramik Kaplama Malzemeleri Sektörü
Türkiye, dünyanın ilk 10 üretici, tüketici ve ihracatçı ülkesi arasında 2014 yılında en yüksek
gelişme oranı gösteren ülkesidir. Üretimini %14 artışla 285 milyon m2’den 325 milyon m2’ye,
tüketimini ise %22,8 artışla 184 milyon m2’den 226 milyon m2’ye çıkartarak, Türk seramik
kaplama malzemeleri endüstrisinde tüm zamanların en yüksek değerine ulaşmıştır.
Türkiye 226 milyon m2 tüketim rakamı ile 10. sırada yer alırken, toplam dünya üretiminden
aldığı pay %2’dir. Türkiye’nin, seramik kaplama malzemeleri tüketimi bir önceki yıla göre
%22,8 artmıştır.
Dünya sıralamasında İtalya ve İspanya ile birlikte ilk 3’te yer almayı hedefleyen Türkiye’nin
ortalama ihraç birim fiyatı 5,2 €/m2, sektör lideri olan İtalya’nın ortalama ihraç birim fiyatı 5,2
€/m2 iken, İspanya’nın birim fiyatı ise 7 €/m2’dir.
Tablo 1: Seramik Karo ve Kaldırım Taşı İmalatı Üretim Değerleri
m 2)
Üretim Miktarı (milyon
Üretim Değeri (milyon TL)
2012
282
2.889
2013
285
3.212
2014
325
3.909
Kaynak: TÜİK
7
2014 yılında seramik kaplama malzemeleri ihracatı bir önceki yıla göre %1 oranında azalarak
598 milyon ABD doları, ithalatı ise %5,6 oranında artarak 110 milyon ABD doları seviyesinde
Belge Başlığı
gerçekleşmiştir. En fazla ihracat İsrail, İngiltere, Kanada ve ABD’ye gerçekleştirilmiştir.
Seramik Kaplama Malzemeleri Sektöründe Türkiye:
 SKM üretiminde Dünya’ da 8.
 SKM üretiminde Avrupa’ da 3.
 SKM ihracatında Dünya’ da 4.
2000’li yılların başlarından itibaren kapasitede yakalanan artış ile Türk Seramik Sektörü
dünyada önemli bir oyuncu haline gelmiştir. İhracatta Türkiye seramik kaplama malzemeleri
sektöründe dünya ihracat sıralamasında 4. sırada, üretimde Dünyada 8., Avrupa’da ise 3.
sırada yer almaktadır.
Seramik Sağlık Gereçleri Sektörü
Ülkemiz Seramik Sağlık Gereçlerinde Avrupa’daki en büyük üretici ve ihracatçı ülkedir. Dünya
üretiminin %10’una yakınını üretmektedir. Bugün bu sektörde üretim yapan büyük ölçekli 9
adet üretici şirket mevcuttur. Bunlarla birlikte 1980’li yılların sonlarına doğru ülkemizin çeşitli
yerlerinde faaliyete geçen 30 kadar küçük ve orta ölçekli şirket üretim yapmaktadır.
Seramik sağlık gereçleri, Türkiye geneli ihracatı miktar bazında %1,8 azalarak, değer bazında
ise %8,5 artarak, 9,8 milyon adet ve 203 milyon ABD Doları seviyesinde gerçekleşmiştir. Söz
konusu mal grubunda en fazla ihracat kaydı yapılan ülkeler sırasıyla Almanya, İtalya, İngiltere,
Fransa ve Irak’tır.
2014 yılında seramik sağlık gereçleri ihracatı bir önceki yıla göre %9,2 oranında artarak 222
milyon ABD doları, ithalatı ise %3,9 oranında azalarak 9 milyon ABD doları seviyesinde
gerçekleşmiştir.
Seramik Sağlık Gereçleri Sektöründe Türkiye:
 SSG ihracatında miktarda Dünya’ da 4.
 SSG ihracatında miktarda Avrupa’ da 1.
 SSG ihracatında değerde Dünya’ da 5.
 SSG ihracatında değerde Avrupa’ da 3. (Almanya ve İtalya’dan sonra)
Türkiye seramik sağlık gereçlerinde ihracatta miktar olarak Avrupa birincisi, dünya
dördüncüsüdür. Sektörde genel olarak Kuzey Amerika dışında batıda yavaşlama; yakın Asya ve
Orta Doğu’ da iyileşme gözlenmektedir. Sektörü temsil eden markaların genel olarak algısı
ürün, insan ve servis kalitesi adına dünya sıralamasında İtalya ve İspanya ile birlikte ilk 3’te yer
almaktadır.
8
Tablo 2: Seramik Sağlık Gereçleri Üretim Değerleri
Üretim Miktarı (ton)
Üretim Miktarı (Adet)
2012
247.498
615,1
2013
235.218
707,9
Belge Başlığı
2014
207.274
3.161.804
867,8
Kaynak: TÜİK
Seramik Sofra ve Süs Eşyası Sektörü
Sektörde; üç büyük porselen firmasının yanı sıra, seramik süs eşyası üreten 15 civarında küçük
ve orta büyüklükte firma bulunmaktadır.
Dünyada tek çatı altında en büyük üretim tesisleri Türkiye’dedir. Sofra ve Süs Eşyaları
Sektöründe, tüm Avrupa’daki toplam üretim miktarı, Türkiye’deki üretim miktarlarının
altındadır.
Dünya seramik sofra ve süs eşyaları ihracatından %1 pay alan Türkiye, ağırlıklı olarak Avrupa
Birliği ülkelerine ihracat yapmaktadır.
2014 yılında seramik sofra ve süs eşyası üretimi bir önceki yıla göre %63 oranında artarak
165.490.100 adet olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 3: Seramik Sofra ve Süs Eşyası Üretim Değerleri
Üretim Miktarı (Adet)
2012
96.250.098
165,0
2013
101.404.888
193,3
2014
165.490.100
339,2
Kaynak: TÜİK
2014 yılında seramik sofra ve süs eşyası ihracatı bir önceki yıla göre %17,9 oranında artarak
108 milyon ABD doları, ithalatı ise %32,8 oranında artarak 252 milyon ABD doları seviyesinde
gerçekleşmiştir.
Refrakter Sektörü
Türkiye’de, 20 civarında refrakter ürün imalatı yapan firma mevcut olup; bu firmalar toplam
4.500 kişilik istihdam yaratmaktadır. Yıllık üretim kapasitesi 550 bin ton dolayında olup,
kapasite kullanım oranları ise %43 düzeyindedir. Yerli üretimin, tüketimin yaklaşık %75’ini
karşılamasının yanı sıra, bir miktarı da ihraç edilmektedir.
2014 yılında refrakter malzemeleri ihracatı bir önceki yıla göre %21 oranında azalarak 59
milyon ABD doları, ithalatı ise %5,9 oranında artarak 85,6 milyon ABD doları seviyesinde
gerçekleşmiştir.
9
Teknik Seramik Sektörü
Belgeve
Başlığı
Günümüzde Türkiye’de üretilen teknik seramiklerin, yaklaşık %80’i porselen izolatör
%15’i
elektroporselen ürünlerdir.
Porselen izolatörler, elektroporselen malzemeler ve ileri seramik malzemelerin üretimini
içeren teknik seramik sektöründe, üretim yapan 7 firma bulunmaktadır. Sektörün izolatör
üretim kapasitesi 19 bin 200 ton/yıl, elektroporselen ve teknik seramik üretim kapasitesi ise
4.400 ton/yıl’dır.
2014 yılında teknik seramik malzemeleri ihracatı bir önceki yıla göre %63 oranında azalarak
620 bin ABD doları, ithalatı ise %12,6 oranında artarak 31,1 milyon ABD doları seviyesinde
gerçekleşmiştir.
1.3. Sektördeki Üretim Eğilimleri ve Üretilen Başlıca Ürünler
Ülkemizde seramik sağlık gereçleri sektörünün gerek üretim gerekse ihracat performansı
açısından dünya ölçeğinde önemli bir yere sahip olduğu ve bunun devam edeceği
öngörülmektedir. Hammadde kaynaklarının ülkemizde zengin olması, sektörde yeni
teknolojilerin kullanılması ve dinamik bir yatırım ortamının bulunması bu eğilimin devam
etmesini sağlayacak unsurlardır. (Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş., Sektörel Araştırmalar,
Seramik Sağlık Gereçleri)
Ülkemizde konut ihtiyacının sürekli artması ve kişi başına tüketimin düşük düzeylerde olması;
son yıllarda istikrarsız bir seyir izleyen yurtiçi talebinin tekrar artış eğilimine girmesi sektörün
geleceği adına önemli verileri oluşturmaktadır. Kişi başına seramik sağlık gereçleri tüketiminin
artacağı ve bunun da yurtiçi talebi pozitif yönde etkileyeceği düşünülmektedir. (Devlet
Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Seramik Kaplama Malzemeleri Sektörü, Dokuzuncu Kalkınma
Planı)
Türk seramik kaplama malzemeleri sektörünün dış pazarlardaki genişlemesinin de sürmesi
beklenmektedir. Ülkemiz her geçen yıl, ihracat yaptığı ülkelerdeki pazar payını artırarak ve
yeni pazarlarla kalıcı ilişkiler kurarak gösterdiği etkin başarılarla dünyanın önde gelen ihracatçı
ülkelerinden biri olma özelliğini korumaya devam edecektir. (Devlet Planlama Teşkilatı
Müsteşarlığı, Seramik Kaplama Malzemeleri Sektörü, Dokuzuncu Kalkınma Planı)
İnşaat sektöründe son yıllarda yaşanan canlanma seramik sektörünü olumlu yönde
etkilemektedir.
1.4. Sektörün Alt Sektörleri ve Etkileşim Halinde Olduğu Diğer Sektörler
Seramik sanayi; seramik yer ve duvar karoları, banyolarda ve mutfaklarda kullanılan lavabolar,
klozetler, rezervuarlar gibi inşaat sektörünün girdisi olan malzemeleri, sofra ve mutfak eşyaları
gibi günlük hayatımızda kullanılan eşyaları ve modern bilim ve tekniğin ürünlerini ve
teknolojilerini üreten şu alt sektörlerden oluşmaktadır:
10
Seramik Kaplama Malzemeleri
Seramik Sağlık Gereçleri
Refrakter Ateş Tuğlaları
Seramik Ham Maddeleri
Seramik Mutfak ve Sofra Eşyaları
Teknik Seramik
Belge Başlığı
Seramik sektörü, seramik hammaddeleri sektörü ile bire bir ilişki içindedir. Sektörde en çok
kullanılan hammaddeler, kil, feldspat, kaolen gibi endüstriyel hammaddelerdir. Seramik
sektöründeki kapasite ve üretim artışına paralel olarak, seramik hammaddeleri sektörü de hızlı
bir gelişim göstermektedir. Türkiye’de seramik makine ve teçhizat sanayi ise yeterince
gelişmemiştir.
Seramik sektörü hammadde yönünden madencilik, yardımcı maddeler ve bazı kimyasal
maddeler yönünden kimya, ürün yönünden konut ve inşaat, müteahhitlik, mühendislik ve
müşavirlik hizmetleri sektörleri ile yakın ilişki içindedir. Ürünün tamamı inşaat sektöründe
kullanılmaktadır. Seramik sağlık gereçleri ve aksesuarlarında yan ürün olarak adlandırılan
birçok ürün kullanılmaktadır. Bunlar, rezervuar iç takımları, klozet kapakları, spiral boru ve
hortumlar, vana musluk gibi armatürler, tuvalet kağıdı makarası vb. tamamlayıcı ürünlerdir.
1.5. Sektörün Bölgesel Yapısı ve Kümelenmeler
Türkiye’de seramik kaplama malzemelerinin üretildiği iller Çanakkale, Bilecik, Eskişehir,
Kütahya, Uşak, İzmir, Manisa, Aydın, Çankırı ve Yozgat’tır. Tesislerin %49,82’si Eskişehir –
Bilecik – Kütahya bölgesindedir.
Seramik kaplama malzeme üreticilerinin bulundukları yörelere göre tesis dağılımı;
%14,61’i Çanakkale,
%49,82’i Bilecik-Eskişehir-Kütahya bölgesi,
%28,61’i İzmir-Manisa-Uşak-Aydın bölgesi,
%6,96’sı Çankırı-Yozgat şeklindedir.
Seramik kaplama malzemeleri üreticilerinin Türkiye’de bulundukları bölgeler Şekil 1’de
gösterilmektedir.
11
Şekil 1: Seramik Kaplama Malzemeleri Tesislerinin Bölgelere Göre Dağılımı
Belge Başlığı
6,96%
14,61%
28,61%
49,82%
Çanakkale
Bilecik-Eskişehir-Kütahya
Uşak-İzmir-Manisa-Aydın
Çankırı-Yozgat
Kaynak: Türkiye Seramik Federasyonu
Seramik Sağlık Gereçleri Üreticileri Çanakkale, Tekirdağ, İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Bilecik,
Eskişehir, Kütahya, Manisa, İzmir, Çorum, Zonguldak, Ordu, Kayseri, Diyarbakır illerinde yer
almaktadır.
Sektör yoğun olarak %34,3 payla Bozüyük – Eskişehir - Kütahya Bölgesinde kümelenmiştir.
Diğer yerleşim bölgeleri sırasıyla,
%15,3 ile Çorum-Ordu-Zonguldak’tan oluşan Orta Karadeniz,
%14,1 ile İzmir- Manisa’dan oluşan Ege Bölgesi,
%13,0 Kayseri, İç Anadolu Bölgesi,
%12,0 ile İstanbul-İzmit-Sakarya’dan oluşan Marmara Bölgesi ve
%11,2 ile Çanakkale Bölgesidir.
Seramik sağlık gereçler tesislerinin kurulu kapasitelerin ülke çapındaki dağılımı Şekil 2’de
görülmektedir.
Şekil 2: Seramik Sağlık Gereçleri Tesislerinin Bölgelere Göre Dağılımı
1%
13%
34%
15%
Bozüyük-Eskişehir-Kütahya
İzmir-Manisa
İstanbul-İzmit-Sakarya
Çanakkale
Çorum-Ordu-Zonguldak
Kayseri
Diyarbakır
11%
12%
14%
12
1.6. Sektörün Kapasite Kullanımı
Seramik kaplama malzemelerinde kapasite kullanım oranı 2013 yılında bir önceki
göre
Belgeyıla
Başlığı
11,6 puan yükselerek %76,4 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Şekil 3: Seramik Kaplama Malzemeleri Kapasite Kullanım Oranları
90,00%
84,20%
80,00%
76,40%
77,90%
72,20%
70,00%
63%
62,50%
60,00%
56,90%
50,00%
64,80%
60,30%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Seramik sağlık gereçlerinde kapasite kullanım oranı 2013 yılında bir önceki yıla göre 3 puan
artarak %81,8 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Şekil 4: Seramik Sağlık Gereçlerinde Kapasite Kullanım Oranı
90%
80%
78,80%
79%
71%
70%
78,80%
73%
63,90%
60%
81,80%
78,90%
69,70%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
13
1.7. Sektörün İşyeri Sayısı ve İstihdamı
2012 yılı itibari ile seramik sektöründe 1.262 adet girişim faaliyet göstermektedir.
BelgeSektörde
Başlığı
54.983 kişi çalışmaktadır.
Tablo 4: Sektörün Girişim Sayısı ve İstihdamı
2010
2011
2012
Girişim Sayısı
1.280
1.243
1.262
Çalışan Sayısı
46.282
51.920
54.983
Kaynak. TÜİK (Nace 23.2-23.3-23.4 Kodlu Faaliyet)
1.8. Sektörün Üretim Değeri
Tablo 4’te seramik sektöründe üretilen ürünlere ait 2014 yılı üretim değerleri yer almaktadır.
Toplam üretim değeri 5.067 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 5: Seramik Sektörünün Üretim Değeri, 2014
Nace rev. 2 2331 (Karo ve kaldırım taşı)
Nace rev. 2 2341 (Sofra Süs)
Nace rev. 2 2342 (SSG)
Nace rev. 2 2343 (Seramik yalıtkanların (izolatörlerin) ve
yalıtkan bağlantı parçalarının imalatı)
Nace rev. 2 2349 (Başka yerde sınıflandırılmamış diğer
seramik ürünlerin imalatı)
TOPLAM
3.895.428.103 TL
304.303.904 TL
867.790.822 TL
5.067.522.829
Kaynak: TÜİK
1.9. Sektörün Cirosu
Seramik sektörünün toplam cirosu 2012 yılında 5.608 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 6: Seramik Sektörünün Cirosu, 2012
TOPLAM
3.392.838.123 TL
1.083.318.790 TL
1.098.582.086 TL
29.925.853 TL
3.606.495 TL
5.608.271.347 TL
Kaynak: TÜİK
14
1.10. Sektörün Katma Değeri
Seramik sektörünün yarattığı katma değer 2012 yılı itibariyle 1.518 milyon
TL Başlığı
olarak
Belge
hesaplanmıştır.
Tablo 7: Seramik Sektörünün Faktör Maliyetiyle Katma Değeri, 2012
TOPLAM
865.574.027 TL
355.293.464 TL
289.944.473 TL
6.720.840 TL
1.196.597 TL
1.518.729.401 TL
Kaynak: TÜİK
1.11. Sektörün Ar-Ge Faaliyeti
Avrupa’da ve Dünya’da büyük üreticilerden olan Türk seramik sektörünün, artan rekabet
ortamında araştırma, teknoloji geliştirme ve inovasyon ihtiyacı da artmaktadır. Bu ihtiyaçlar
paralelinde Seramik Araştırma Merkezi A.Ş. (SAM A.Ş.), seramik sektörü ve Anadolu
Üniversitesi işbirliğiyle ve TÜBİTAK şemsiyesi altında Anadolu Üniversitesi içinde 1998 yılında
kurulmuştur. 2007 yılında şirketleşerek, üniversite-sanayi ortak araştırma merkezi
faaliyetlerine Eskişehir Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nde devam etmektedir.
Ülkemizde seramik üretiminin %85’inden fazlasını gerçekleştiren firmaların işbirliği ortağı
olduğu SAM A.Ş.’nin ana faaliyet alanı ve temel gelir kaynağını, proje sözleşmeleri kapsamında
firmalara sağlanan Ar-Ge hizmetleri oluşturmaktadır. İşbirliği ortakları ile çok yakın ilişkiler
içinde olan SAM A.Ş.’nin imkanları gelişen teknolojiler, ortaklarının ihtiyaçları ve öncelikleri
doğrultusunda sürekli olarak genişletilmektedir. İşbirliği ortağı şirketler, ortak yarar proje
çalışmalarına katılma ve sonuçlarından ücretsiz yararlanma, acil üretim problemlerinde
öncelik ve hizmetlerden önemli oranda indirim hakkında sahiptir.
Seramik kaplama malzemeleri, sağlık gereçleri, refrakter malzemeler, sofra eşyası, seramik
hammaddeleri ve ileri seramik malzemeler SAM A.Ş.’nin faaliyet alanını oluşturmaktadır. Bu
alanlarda öncelikli olarak Ar-Ge hizmetleri verilmekte, ancak sektördeki bazı eksiklikleri
tamamlamak amacıyla, proje sözleşmeleri kapsamında verilen Ar-Ge hizmetleri paralelinde
test/analiz, eğitim ve teknik-teknolojik destek hizmetleri gibi hizmetler de sürdürülmektedir.
TÜBİTAK tarafından 2014 yılında seramik sektöründe 69 adet proje desteklenmiştir. Destek
tutarı toplam 510 bin TL değerindedir.
15
Türkiye Seramik Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nda yer alan "Kamu koordinasyonunda
Ulusal Odak Projeleri oluşturulması ve desteklenmesi" eylemi kapsamında TÜBİTAK tarafından
Belge Başlığı
seramik sektöründe 2014 yılında 69 akademik proje ve 35 özel sektör projesi desteklenmiştir.
1.12. Sektörün Dış Ticareti
2013 yılında seramik ürünlerinde dünya ihracat toplamı 51,2 milyar ABD doları, ithalat toplamı
ise 46,5 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Tablo 8: Dünya Seramik Mamulleri Dış Ticareti
(Milyar ABD Doları)
İthalat
İhracat
30,93
30,38
34,21
34,20
39,51
38,60
41,9
41,33
34,1
40,0
44,0
44,1
46,5
34,2
39,7
45,5
47,4
51,2
Kaynak: International Trade Center, Trade Map
Seramik sektöründe, gerek kaplama malzemelerinde gerek sağlık gereçlerinde seramik
sektörünün başlıca pazarları İngiltere, Almanya, Fransa ağırlıklı olmak üzere Avrupa’dır. Irak
pazarı son 2 yıldır ciddi gelişme göstermiş olup, dördüncü sıraya yükselmiştir. Türk Seramik
Sektörü Avrupalı rakiplerine göre Orta Doğu, Balkanlar ve Türki Cumhuriyetlerde avantajlı
konumdadır. Önümüzdeki dönemde ise Orta Doğu, Türki Cumhuriyetler ve Afrika öne çıkacak
pazarlardır. Sektör olarak büyüme yaratacağımız coğrafya bu pazarlardır.
Türkiye’nin en fazla seramik ihracatı yaptığı ülkeler arasında Almanya, Irak, İngiltere ve İsrail
yer almaktadır. Türkiye’nin seramik ithalatı yaptığı ülkeler arasında ise Çin, Almanya, İtalya ilk
sıralarda yer almaktadır. Sektörde en fazla ihracat yapılan alt ürün grubu cilalı veya sırlı
seramik döşemeler ve sağlık gereçleri olurken, en fazla ithalat yapılan alt ürün grubu da
porselen veya çini sofra eşyaları ve refrakter ürün grubudur.
16
Tablo 9: Türkiye’nin Seramik Dış Ticareti (1.000 ABD Doları)
2013
2014
Belge Başlığı
İhracat
İthalat
İhracat
İthalat
76.889
49.780
87.707
55.519
528.158
54.524
510.907
54.613
203.266
9.470
221.995
9.096
59.180
147.327
64.801
201.072
27.834
20.771
37.773
28.384
4.784
21.770
5.508
22.727
6909 (Teknik Seramik)
1.691
27.667
623
31.175
6902 (Refrakterler)
75.027
80.837
59.191
85.651
Diğer
24.791
65.079
33.394
72.254
1.001.620
477.225
1.021.899
560.491
6907 (Cilasız veya sırsız
seramik döşemeler)
6908 (Cilalı veya sırlı
seramik döşemeler)
6910 (Sağlık Gereçleri)
6911 (Porselen veya çini
sofra eşyaları)
6912 (Seramik sofra
eşyaları)
6913 (Seramikten
heykelcikler veya diğer süs
eşyaları)
Toplam
Kaynak: International Trade Center, Trade Map
1.13. Sektörün 2015-2023 Projeksiyonu
Yapılan yeni, tevsi ve modernizasyon yatırımlarının tamamı dört ana üretim bölgesinde
yoğunlaşmaktadır. Bunlardan birincisi Bilecik-Eskişehir, ikincisi Uşak-Kütahya, üçüncüsü İzmirManisa ve dördüncüsü Çanakkale bölgesidir. Bu bölgeler mevcut üreticilerin üretim yaptığı
seramik hammadde rezervlerinin bulunduğu bölgelerdir.
Ülkemizde seramik sağlık gereçleri sektörünün gerek üretim gerekse ihracat performansı
açısından dünya ölçeğinde önemli bir yere sahip olduğu ve bunun devam edeceği
öngörülmektedir. Hammadde kaynaklarının ülkemizde zengin olması, sektörde yeni
teknolojilerin kullanılması ve dinamik bir yatırım ortamının bulunması bu eğilimin devam
etmesini sağlayacak unsurlardır. Ülkemizde konut ihtiyacının sürekli artması ve kişi başına
tüketimin düşük düzeylerde olması; son yıllarda istikrarsız bir seyir izleyen yurtiçi talebinin
tekrar artış eğilimine girmesi sektörün geleceği adına önemli verileri oluşturmaktadır. Kişi
başına seramik sağlık gereçleri tüketiminin artacağı ve bunun da yurtiçi talebi pozitif yönde
etkileyeceği anlaşılmaktadır. (Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş., Sektörel Araştırmalar, Seramik
Sağlık Gereçleri, Mehmet Ali Kafalı, Kd. Uzman, Araştırma Müdürlüğü)
17
Türk seramik kaplama malzemeleri sektörünün dış pazarlardaki genişlemesinin de sürmesi
beklenmektedir. Ülkemiz her geçen yıl, ihracat yaptığı ülkelerdeki pazar payını artırarak ve
Belgeihracatçı
Başlığı
yeni pazarlarla kalıcı ilişkiler kurarak gösterdiği etkin başarılarla dünyanın önde gelen
ülkelerinden biri olma özelliğini korumaya devam edecektir.
Üretim kapasitesinin yurtiçi talebin çok üzerinde olması nedeniyle firmaların son on yıl içinde
zorunlu olarak ihracata yönelmeleri, yurtdışı pazarlarda yapmış oldukları pazarlama faaliyetleri
ve satış/satış sonrası destek yatırımları nedeniyle sektörün ihracatının artması
beklenmektedir. Ülkemizin içinde bulunduğu makroekonomik şartlar ve inşaat sektörünün
büyüme potansiyeli göz önüne alındığında, önümüzdeki dönemde yurtiçi pazarda seramik
tüketiminde yaşanacak bir artışın mevcut üretim kapasitesini artırması mümkün
gözükmektedir.
2. SEKTÖRÜN SON ALTI AYLIK DEĞERLENDİRMESİ
2.1. Son Dönemdeki Sektöre İlişkin Türkiye ve Dünyadaki Gelişmeler
Küresel ekonomik kriz sürecinde farklı alanlarda faaliyet gösteren Avrupalı birçok şirket ya
hisselerinin tamamını ya da büyük bir bölümünü satmak zorunda kalmış olup, İtalya ve
İspanya'daki şirketlerin sıkıntıya düşmesi Türk seramik sektörü için satın alma fırsatı
doğurmuştur. Bu yüzden seramik sektöründe faaliyet gösteren bazı Avrupalı firmaların
hisselerine Türk şirketler de talip olmuştur.
2014 yılında Türk Seramik sektöründe bazı seramik firmaları yeni yatırımlar yaparken bazı
seramik firmaları ise yurt dışından seramik firmalarını satın alarak gücüne güç katmıştır. Türk
seramik markaları son 7 yılda Avrupa devi 7 seramik markasını satın alarak bünyesine
katmıştır. Seramik pazarında ilk önce Eczacıbaşı Alman şirketleri Engers Keramik ve Alman
Villeroy&Boch’a ait karo seramik bölümünü satın almış, sonrasında Edilcuoghi, Edilgres ve
Campani markalarını bünyesinde barındıran İtalyan Fincuoghi, Kale Grubu’nun bünyesine
geçmiştir. Son satın almayı ise Seramiksan ve ECE Holding gerçekleştirmiştir. Seramiksan
İtalyan Rondine Group’un %50’sini satın alırken, ECE Holding de bir başka İtalyan marka
Isvea’yı satın alarak bünyesine katmıştır.
Seramik sektörünün en büyük hedef pazarları arasında Almanya, İngiltere, Balkan ülkeleri,
ABD, Kanada ve Batı Afrika ülkeleri yer alırken; sektör aynı zamanda yeni pazar arayışlarını
sürdürmektedir.
Türkiye’de seramik sektörü modern teknoloji yatırımları ve hammadde rezervleri ile üretim
kapasitesini 2,7 milyar ABD dolarına, ihracatını ise 1 milyar ABD dolarına taşımıştır.
2.2. Sektörün Üretim Endeksi Değerlendirmesi
2014 yılı seramik karo ve kaldırım taşı imalatı üretim endeks ortalaması bir önceki yıla göre
%11,4 oranında artarak 107,9 olarak gerçekleşmiştir.
18
Şekil 5: Seramik Karo ve Kaldırım Taşı İmalatı Üretim Endeksi, 2014 (2010=100)
140
Belge Başlığı
120
100
80
60
40
20
0
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs
Üretim Endeksi 95,2
92
Hazira Temm Ağust
Eylül Ekim Kasım Aralık
n
uz
os
107,8 107,2 114,8 110,3 114,6 111,8 112,8 112,5 111,8 104,8
Kaynak: TÜİK
2014 yılı seramik sağlık gereçleri imalatı üretim endeks ortalaması bir önceki yıla göre %2
oranında artarak 124,6 olarak gerçekleşmiştir.
Şekil 6: Seramik Sağlık Gereçleri İmalatı Üretim Endeksi, 2014 (2010=100)
135,0
130,0
125,0
120,0
115,0
110,0
105,0
Hazir Tem Ağust
an muz os
Üretim Endeksi 122,4 116,1 129,3 126,2 128,9 124,7 122,0 125,3 128,4 115,8 126,7 130,0
Kaynak: TÜİK
2.3. Sektörün İhracat ve İthalat Değerlendirmesi
Seramik sektörünün 2014 yılı toplam ihracat değeri bir önceki yıla göre %2 oranında artarak
1.001 milyon ABD doları, ithalatı ise bir önceki yıla göre %17,4 oranında artarak 560 milyon
ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
19
Şekil 7: Seramik Sektörü İhracat Değerleri, 2014
120,0
Belge Başlığı
Milyon ABD Doları
100,0
80,0
60,0
40,0
20,0
0,0
Ocak Şubat Mart Nisan
İhracat 82,1
84,4
89,5
98,1
Mayı Hazir Tem Ağust
Eylül Ekim
s
an
muz
os
Kası
Aralık
m
96,7
75,9
88,6
82,9
80,9
81,1
78,4
83,1
Kaynak: TÜİK, HS: 69 Kodlu Faaliyet
Şekil 8: Seramik Sektörü İthalat Değerleri, 2014
60,0
Milyon ABD Doları
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
İthalat 43,8
43,1
44,6
45,8
44,5
Hazir Tem Ağust
an
muz
os
42,3
43,8
51,5
52,3
52,2
50,1
46,5
Kaynak: TÜİK, HS: 69 Kodlu Faaliyet
20
KAYNAKÇA
1. Türkiye Seramik Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2012-2016)
Belge Başlığı
2. Ceramic World Review. 2014. Tile Edizioni, 108/2014
3. Dokuzuncu Kalkınma Planı-Kimya Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu (2007-2013)
Devlet Planlama Teşkilatı Müstesarlığı. Eylül - 2005. Eylül -2005.DPT. 2008
4. Dokuzuncu Kalkınma Planı-Taşa ve Toprağa Dayalı Sanayiler Ö.İ.K., 7. Tuğla ve Kiremit
Sanayi Alt Ö.İ.K Raporu. Ankara : s.n., 2008
5. Kafalı, Mehmet Ali. 2005. Sektörel Araştırmalar-Seramik Yer ve Duvar Kaplamaları.
Ankara : Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş., 2005
6. Türkiye Seramik Federasyonu Seramik Kaplama Malzemeleri ve Seramik Sağlık
Gereçleri Performansı Sorunları ve Dünya Üzerindeki Konumu, G. SAATÇİOĞLU, Nisan
2013, İstanbul
7. Dünya ve Türk Seramik Sektörü 2013 Yılı Bilgi Notu, Çimento, Cam, Seramik ve Toprak
Ürünleri İhracatçıları Birliği, Eylül 2014
8. Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK
9. International Trade Center, Trade Map
10. http://www.seramikfirmalari.com/2014-yilinda-turk-seramik-sektoru-hizla-buyumeyedevam-etti.html
11. http://www.bugun.com.tr/son-dakika/ortadogu-ve-kuzey-afrikadaki--haberi/1317753
21

Seramik Sektörü Raporu

Transkript

Benzer belgeler

Katalitik Konvertör Ağ Sargılar

Seramik Atölye –IV - Erciyes Universitesi GSF

SL GRANITEX

Ayırma Bilezikleri - KnitMesh Technologies

Anıtsal Seramik Uygulamaları

EK-4 ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Eren KOCAMAN 2. Doğum Tarihi

1- Dünyaya açılan bir marka Özellikle vitrifiye seramik sağlık