İÇİNDEKİLER
Transkript
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm TURİZME GENEL YAKLAŞIMLAR I – TURİZM KAVRAMI VE KAPSAMI .................................................................. 1 A- TURİZM OLAYI VE ÖNEMİ ........................................................................ 2 B- TURİZMİN DİĞER BİLİMLERLE İLİŞKİSİ ................................................. 3 1-Turizm ve Ekonomi .................................................................................... 4 2-Turizm ve Coğrafya.................................................................................... 4 3- Turizm ve Tıp ............................................................................................. 5 4- Turizm ve Psikoloji, Hukuk, Siyaset ....................................................... 5 5- Turizm ve İşletme Yönetimi ..................................................................... 5 6- Turizm ve Mimarlık, Mühendislik .......................................................... 5 7- Turizm ve Tarih, Arkeoloji ....................................................................... 6 8- Turizm ve Antropoloji .............................................................................. 6 9- Turizm ve Sosyoloji ................................................................................... 6 C- TURİZMİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ ..................................................... 7 D- TURİSTİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ....................................................... 8 E- ULUSLARARASI TURİZM GELİR VE GİDERLERİ .................................. 10 1-Uluslararası Turizm Gelirleri .................................................................... 10 2-Uluslararası Turizm Giderleri ................................................................... 11 F -TURİZMİN ÇEŞİT VE ŞEKİLLERİ ................................................................ 11 1 - Turizm Çeşitleri ........................................................................................ 11 2- Turizm Şekilleri .......................................................................................... 14 II – TURİZMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER .............................................................. 16 A- İÇ FAKTÖRLER .............................................................................................. 16 1-İş .................................................................................................................... 17 2-Merak............................................................................................................ 17 3-İnanç ............................................................................................................. 18 4-Sanat ve Eğitim ........................................................................................... 20 viii TURİZM Genel ve Yapısal Yaklaşım 5-Ulusal Kültür ............................................................................................... 20 6-Dinlenme ve Eğlenme ................................................................................ 21 7-Spor............................................................................................................... 21 8-Sağlık ............................................................................................................ 22 9-Taklit Eğilimi ............................................................................................... 22 10-Dost ve Akraba Ziyareti ........................................................................... 22 11-Kongre ve Toplantılar .............................................................................. 22 B- DIŞ FAKTÖRLER ............................................................................................ 23 1- Pazarlama İletişimi (Tutundurma) .......................................................... 23 2-Yeni Turistik Bölgeler ................................................................................ 23 C- GELECEĞE YÖNELİK FAKTÖRLER .......................................................... 24 1-Hareketlilik Faktörü ................................................................................... 24 2-Nüfus Faktörü ............................................................................................. 25 3-Boş Zaman Faktörü .................................................................................... 25 4-Gelir Faktörü ............................................................................................... 25 5-Gençlik Faktörü........................................................................................... 26 6-Üçüncü Yaş Faktörü ................................................................................... 26 7-Psikoloji Faktörü ......................................................................................... 27 8-Genel Faktörler ........................................................................................... 27 III – TURİZMİN GELİŞMESİ .................................................................................... 28 A - TURİZMİN YAPISAL GELİŞİMİ ................................................................ 28 B- TURİZMİN TARİHSEL GELİŞİMİ ............................................................... 30 1-İlkçağda Turizm .......................................................................................... 30 2- Ortaçağda Turizm ..................................................................................... 32 3-Rönesans Çağında Turizm ........................................................................ 33 4-Yeni ve Yakınçağda Turizm ...................................................................... 33 VI-TURİZM ENDÜSTRİSİ ........................................................................................ 34 A- TURİZM ENDÜSTRİSİNDE KURUMLAR ................................................. 34 B- TURİZM ENDÜSTRİSİNDE ULAŞTIRMA ................................................. 35 1- Demiryolu Ulaştırması ............................................................................. 37 2- Denizyolu Ulaştırması .............................................................................. 38 3- Havayolu Ulaştırması ............................................................................... 40 4- Karayolu Ulaştırması ................................................................................ 41 İçindekiler ix C- TURİZM ENDÜSTRİSİNDE KONAKLAMA ............................................. 42 1- Geleneksel Konaklama İşletmeleri .......................................................... 43 2- Tamamlayıcı Konaklama İşletmeleri ...................................................... 45 3- Konaklama İşletmelerinde Animasyon .................................................. 49 İkinci Bölüm TURİZMİN EKONOMİDEKİ YERİ VE ÖNEMİ I- TURİZMİN EKONOMİDEKİ YERİ ..................................................................... 53 A- TURİZMİN EKONOMİK YÖNDEN ÖNEMİ ............................................. 54 1- Döviz Kaynağı Olarak Turizmin Önemi ................................................ 58 2- Gelir Kaynağı Olarak Turizmin Önemi .................................................. 64 3- Yatırım Kaynağı Olarak Turizmin Önemi ............................................. 68 B- TURİZMİN SOSYAL YÖNDEN ÖNEMİ VE SOSYAL TURİZM ............. 70 1 – Sosyal Turizmin Tanımı, Özellikleri ve Nedenleri .............................. 71 2 - Sosyal Turizmin Amacı ............................................................................ 74 3- Sosyal Turizmin Gelişmesi ....................................................................... 75 4 - Türkiye'de Sosyal Turizm ........................................................................ 75 C – TURİZMİN SAĞLIK YÖNÜNDEN ÖNEMİ VE SAĞLIK TURİZMİ..... 77 1 – Termalizm ................................................................................................. 79 2 - Klimatizm ................................................................................................. 81 3 - Sağlık Turizminde Genel İlkeler ............................................................. 82 4-Tıp Turizmi ve Kapsamı ............................................................................ 82 D- TURİZMİN DİĞER YÖNLERDEN ÖNEMİ ............................................... 83 1 - Turizmin Politik Önemi ........................................................................... 83 2 - Turizmin Kültürel Önemi ........................................................................ 83 3 - Turizmin Finansal Önemi ........................................................................ 84 4- Turizme Yönelik Eleştiriler....................................................................... 84 II- TURİZMİN TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ ÖNEMİ ...................................... 84 A- GELİR YÖNÜNDEN TURİZMİN ÖNEMİ ................................................. 89 B- İSTİHDAM YÖNÜNDEN TURİZMİN ÖNEMİ ......................................... 90 C- DİĞER YÖNLERDEN ÖNEMİ ..................................................................... 90 TURİZM Genel ve Yapısal Yaklaşım x Üçüncü Bölüm TURİZM TALEBİ VE TURİSTİK ÜRÜN (TURİZM ARZI) I – TURİZM TALEBİ .................................................................................................. 93 A – TURİZM TALEBİNİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ ................................ 93 1-Gelir Düzeyi ................................................................................................ 94 2-Turizm Eğilimi ............................................................................................ 94 3-Boş Zaman ................................................................................................... 94 4-Altyapı Olanakları ...................................................................................... 94 B- TURİZM TALEBİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ........................................ 95 1- Ekonomik Faktörler ................................................................................... 95 2- Sosyal Faktörler.......................................................................................... 97 3- Politik Faktörler ......................................................................................... 98 4-Psikolojik Faktörler..................................................................................... 98 C- TALEP TAHMİN YÖNTEMLERİ................................................................. 99 1- Geçmiş ve Şimdiki Talebin Analizi ......................................................... 100 2- Gelecekteki Talebi Tahmin Yöntemleri .................................................. 101 II – TURİSTİK ÜRÜN (TURİZM ARZI) .................................................................. 108 A – TURİSTİK ÜRÜNÜN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ .................................. 109 B- TURİSTİK ÜRÜN POLİTİKASI..................................................................... 110 C- TURİSTİK ÜRÜNÜN BİLEŞENLERİ ........................................................... 112 1- Doğal Kaynaklar Bileşeni ......................................................................... 112 2- Sosyokültürel Kaynaklar Bileşeni............................................................ 113 3- Teknik Olanaklar Bileşeni......................................................................... 114 D- ÜRÜN GELİŞTİRME VE MARKA İMAJI ................................................... 117 III – TURİSTİK ÜRÜN OLARAK DOĞAL VARLIKLAR .................................... 119 A - TÜRKİYE'DE DOĞAL VARLIKLAR .......................................................... 120 1-Doğal Harikalar .......................................................................................... 120 2-İklim ............................................................................................................. 120 3- Şifalı Sular ve Kaplıcalar ........................................................................... 120 4- Milli Parklar ................................................................................................ 121 B- DOĞAL VARLIKLARIN KORUNMASI ..................................................... 122 İçindekiler xi IV- TURİSTİK ÜRÜN OLARAK KÜLTÜR SANAT VARLIKLARI .................... 127 A – TÜRKİYE’DE MÜZELER ............................................................................. 129 B- KÜLTÜR - SANAT VARLIKLARININ KORUNMASI.............................. 133 Dördüncü Bölüm TURİSTİK YOĞUNLAŞMA I- TURİSTİK YOĞUNLAŞMANIN KAPSAMI ...................................................... 135 A-TURİSTİK YOĞUNLAŞMANIN FAKTÖRLERİ ......................................... 136 B- ZAMAN İÇİNDE TURİSTİK YOĞUNLAŞMA .......................................... 138 1- Zaman İçinde Ulaşım Yoğunlaşması ...................................................... 138 2- Zaman İçinde Konaklama Yoğunlaşması............................................... 140 C- ALAN İÇİNDE TURİSTİK YOĞUNLAŞMA .............................................. 140 1- Tatil Konaklaması Açısından Alan Yoğunlaşması ................................ 141 2- Konaklama Türleri Açısından Tesis Yoğunlaşması .............................. 141 II- TURİSTİK YOĞUNLAŞMANIN NEDENLERİ ................................................ 142 A- İKLİM KOŞULLARI VE DOĞAL ÇEVRE ................................................... 142 B- İŞ VE AİLE ÇEVRESİ ...................................................................................... 143 C- TATİL İZİNLERİ ............................................................................................. 143 D- EĞİTİM VE ÖĞRETİM DÖNEMLERİ ........................................................ 144 E- PSİKOLOJİK FAKTÖRLER ............................................................................ 145 F- TURİSTİK ÜRÜN KARMASI ........................................................................ 145 III- TURİSTİK YOĞUNLAŞMANIN SONUÇLARI .............................................. 146 A- TÜKETİCİLER AÇISINDAN SONUÇLAR ................................................. 146 1- Tatile Çıkan Turistler Açısından Sonuçlar ............................................. 146 2- Tatile Çıkmayanlar Açısından Sonuçlar ................................................. 147 B- İŞLETMELER AÇISINDAN SONUÇLAR ................................................... 147 1- Turistik İşletmeler Açısından Sonuçlar .................................................. 147 2-Turistik Olmayan İşletmeler Açısından Sonuçlar .................................. 149 C- YÖNETİMLER AÇISINDAN SONUÇLAR ................................................. 149 1- Ekonomik Sonuçlar ................................................................................... 150 2- Çevresel Sonuçlar ...................................................................................... 151 3-Spekülatif Sonuçlar ..................................................................................... 153 TURİZM Genel ve Yapısal Yaklaşım xii IV - TURİSTİK YOĞUNLAŞMAYI GİDERİCİ ÇÖZÜMLER ............................... 153 A- TATİLLERİN ZAMAN İÇİNDE YAYILMASI ........................................... 154 1- İşletmeler Açısından Tatillerin Yayılması .............................................. 154 2-Okullar Açısından Tatillerin Yayılması ................................................... 155 3 -Dinlenme ve Sağlık Açısından Tatillerin Yayılması ............................. 155 B- TATİLLERİN ALAN İÇİNDE YAYILMASI ................................................ 156 Beşinci Bölüm TURİZM PAZARLAMASI I- PAZARLAMA VE TURİZM PAZARLAMASI .................................................. 157 A – TANIM, ÖZELLİKLER VE AMAÇLAR .................................................... 159 B- TURİZM PAZARLAMASINDA DAĞITIM ................................................ 160 C- TURİZM PAZARLAMASININ ARACILARI (DAĞITIM KANALLARI) ............................................................................. 161 II – TURİZMDE TÜKETİCİ DAVRANIŞI .............................................................. 164 A – TÜKETİCİ DAVRANIŞININ TANIMI VE ÖZELLİKLERİ ..................... 165 B – TÜKETİCİ DAVRANIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER .......................... 166 III- TURİZM PAZARLAMASININ ARAÇLARI ................................................... 170 A- TURİZM PAZARLAMA ARAŞTIRMASI ................................................... 171 B- PAZARLAMA KARMASI ............................................................................. 174 1- Ürün Politikası ........................................................................................... 175 2-Fiyat Politikası ............................................................................................. 176 3-Dağıtım Politikası ....................................................................................... 177 4- Tutundurma Politikası .............................................................................. 178 IV- MAKRO TURİZM PAZARLAMA STRATEJİSİ .............................................. 181 A- TURİZM PAZARLAMA STRATEJİSİNİN AMAÇLARI .......................... 181 1- Olumlu Tercih Oluşturma ........................................................................ 181 2- Dinamik Pazarlama ................................................................................... 182 3- Çeşitlendirme ve İşbirliği ......................................................................... 182 B- TURİZM PAZARLAMA STRATEJİSİ PROGRAMI ................................... 183 1- Hedeflerin Belirlenmesi ............................................................................ 183 İçindekiler xiii 2- Pazarlama Araştırmasının Yapılması ..................................................... 185 3- Pazarlama Karmasının Oluşturulması ................................................... 186 4- Kaynak Analizleri ...................................................................................... 187 5-Sonuç Analizleri .......................................................................................... 188 Altıncı Bölüm TURİZM POLİTİKASI VE PLANLAMASI I – TURİZM POLİTİKASI.......................................................................................... 191 A-TURİZM POLİTİKASININ TANIMI VE ÖZELLİKLERİ ........................... 191 1-Dinamik Özellik .......................................................................................... 191 2- Çok Yönlü Özellik ..................................................................................... 192 3- Kurumsal Özellik ....................................................................................... 192 4- Akılcı Özellik .............................................................................................. 192 B- TURİZM POLİTİKASININ HEDEFLERİ ..................................................... 192 1- Turizm Politikasında Ana Hedefler ........................................................ 194 2- Turizm Politikasında Ara Hedefler ......................................................... 194 3- Turizm Politikasında Uygulama ve Değerlendirme ............................. 195 C- TURİZM POLİTİKASI VE DEVLET MÜDAHALESİ ................................ 196 1- Turistik Arz ve Talebin Yönlendirilmesi ................................................ 197 2- Turistik Önlemlerin Sektör Paylaşımı..................................................... 198 D- TURİZM POLİTİKASININ ARAÇLARI ..................................................... 199 1- Turizm Örgütü ........................................................................................... 199 2 - Turizm Planlaması.................................................................................... 202 E- TÜRKİYE'DE TURİZM POLİTİKALARI ..................................................... 203 1- Planlı Döneme Kadar Türkiye'nin Turizm Politikası ........................... 203 2- Planlı Dönemde Türkiye'nin Turizm Politikaları .................................. 203 II- TURİZM PLANLAMASI ..................................................................................... 205 A-TURİZM PLANLAMASININ KAPSAMI .................................................... 205 1-Tanım, Yararlar ve Özellikler .................................................................... 206 2- Turizmin Planlaması ve Sürdürülebilir Turizm .................................... 210 3- Turizm Planlamasının Türleri .................................................................. 212 4- Plansızlığın Sonuçları ................................................................................ 214 xiv TURİZM Genel ve Yapısal Yaklaşım B - BÖLGESEL ÖLÇEKLİ TURİZM PLANLAMASI ....................................... 215 1-Hazırlık Aşaması ........................................................................................ 215 2- Turistik Arz ve Talebin Planlanması ...................................................... 216 3- Kaynakların Korunması ve Geliştirilmesi .............................................. 217 4-Bölgesel Planlama Tekniği ve Süreci ....................................................... 219 C - DESTİNASYON ÖLÇEKLİ TURİZM PLANLAMASI .............................. 223 1-Tanım ve Özellikleri ................................................................................... 224 2-Destinasyon Belirleyicileri ......................................................................... 225 3-Destinasyon Planlama Tekniği ve Süreci ................................................ 226 D – MAHAL ÖLÇEKLİ TURİZM PLANLAMASI ......................................... 232 1-Tanım ve Özellikler .................................................................................... 232 2-Mahal Belirleyicileri ................................................................................... 233 3-Mahal Planlama Tekniği ve Süreci ........................................................... 234 4-Mahal Temelli Planlama ve Ön Proje ...................................................... 236 Kaynakça ..................................................................................................................... 239