PDF Formatında Görüntüleyiniz

Hukuk ve Danışmanlık
LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİNE İLİŞKİN YENİLİKLER
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 14 üncü maddesi kapsamında, lisans alma
yükümlülüğü olmaksızın, elektrik enerjisi üretebilecek gerçek veya tüzel kişilere
uygulanacak usul ve esasların belirlendiği Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik
Üretimine İlişkin Yönetmelik 1 (Yönetmelik) ve Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair
Tebliğ’de (Tebliğ) uzun süredir beklenen ve sektör gündeminin başlıca tartışma konusu
olan değişiklikler nihayet 23 Mart 2016 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir.
Genel Olarak
5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı
Kullanımına İlişkin Kanun ile, lisanssız olarak yenilenebilir kaynaklardan üretilen
ihtiyaç fazlası elektriğin, santralin üretime başladığı tarihten itibaren 10 yıl süreyle fiyat
ve alım garantileri ile satışına ilişkin düzenleme yapılmıştır. Her ne kadar lisanssız
olarak kurulabilecek santraller için santral başına 1 MW’lık bir üst sınır belirlenmiş
olsa da aynı yerde ve aynı kişiler tarafından birden fazla santral kurulmasını engelleyen
bir sınırlamaya gidilmemiştir.
Yine, lisanssız üretim tesislerinin devrinin geçici kabulden sonra yapılabileceği
öngörülmüşse de geçici kabule kadarki bu devir yasağı sadece gerçek kişiler adına
geliştirilen projeler için uygulanabilmiştir. Zira, proje sahibinin bir şirket (sırf bu
amaçla kurulmuş, özel amaçlı şirket/SPV) olması halinde şirket hisselerinin devri
suretiyle kurulacak olan üretim tesisine ilişkin hakların geçici kabul öncesinde dolaylı
olarak devri mümkün olmuş ve yaygın bir uygulama alanı bulmuştur.
Bu durum, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız santral yatırımlarında
önemli bir talep yaratmıştır. Bu kapsamda, lisanssız üretim tesisleri projelerini
onaylamakla görevli ve yetkili kurum olarak Türkiye Elektrik Üretim Dağıtım A.Ş.’ye
29/02/2016 tarihi itibariyle onay başvurusu yapılan projelere ilişkin aşağıdaki tablodan
da anlaşılacağı üzere özellikle Güneş Enerjisi Santralleri (GES) olmak üzere bir çok
proje geliştirilmiş ve geliştirilmeye de devam edilmektedir.
PROJE BİLGİLERİ
Santral Türü
BIOKUTLE
Başvuru
Yapılan
Proje
30
Başvuru
Yapılan
Toplam
kWe
30,171
23
25,657
Kabul
Aşamasındakile
rin Gücü kWe
1
RES
240
187,968
124
94,328
21
60
177,887
37
106,440
7
1
5523
4,743,184
3164
2,535,590
İnceleme
Aşamasında
Olan Proje
5193
TOPLAM :
2980
Onaylanan
Proje Kurulu
Güç Toplam
kWe
GES
TRI/KOJEN
ARASYON
4,347,158
Onaylana
n Proje
2,762,015
912
941
0
89,542
458
11,398
101,398
2 Ekim 2013 tarihli ve 28783 sayılı RG’de yayımlanmıştır.
1
Hukuk ve Danışmanlık
Ne var ki, lisanssız elektrik üretimi uygulamasının amacıyla çelişen ve piyasa düzeninin
bozulmasına da neden olabilecek girişimlerin ortaya çıkması nedeniyle Enerji Piyasası
Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından ilgili ikincil düzenlemelerde değişiklik
yapılmasına yönelik çalışmalar 2015 yılının ilk aylarında başlamış ve 2016’nın Şubat
ayında kapsamlı değişikliklerin yer aldığı Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik
Üretimine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Elektrik
Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair
Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ kabul edilerek, Resmi Gazetede
yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilmiştir. Değişiklikler, 23 Mart 2016 tarihinde
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
EPDK’dan lisans alma yükümlülüğü olmadan, enerji kaynaklarından elektrik üretimi
amacıyla yapılacak başvurulara ilişkin şartlarda, usul ve esaslarda önemli ve kapsamlı
değişiklikler getiren bu yeni düzenlemelere ilişkin açıklama ve değerlendirmelerimiz
alt başlıklar halinde aşağıda verilmektedir.
i. Kapasite Tahsisi Kısıtlamaları
Yönetmeliğin 6 ncı maddesine eklenen onuncu fıkrayla lisans alma yükümlülüğü
olmaksızın yenilenebilir enerji kaynaklarından güneş ve rüzgar enerjisine dayalı enerji
üretim tesisi kurmak için başvuru yapacaklara, her bir trafo merkezi başına sadece 1
MW’a kadar tahsis yapılabilmesi yönünde sınırlama getirilmiştir. Hüküm, başvuru
sahibi gerçek veya tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı ortak olduğu diğer tüzel
kişilerle, kontrolünü elinde bulundurdukları tüzel kişilerin de bu sınırlama kapsamında
olmasını öngörmüştür.
Değişiklik öncesi dönemde, aynı gerçek veya tüzel kişinin doğrudan ya da dolaylı her
biri 1 MW sınırını geçmemek kaydıyla aynı trafo merkezine bağlanmak üzere sınırsız
sayıda proje geliştirmesi ve bu projeler için gerekli izinleri alarak hayata geçirmesi
olanak dahilindeydi ve sık rastlanan bir durumdu. Bundan sonraki süreçte ise güneş ve
rüzgar enerjisine dayalı projeler için (çatı uygulamaları hariç olmak üzere) yapılacak
başvurularda artık bu durum mümkün olmayacaktır.
Bununla birlikte, Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik
kapsamındaki diğer yenilenebilir enerji kaynaklarına (Hidrolik, jeotermal, biyokütle,
biyokütleden elde edilen gaz (çöp gazı dâhil), dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi)
dayalı projeler için herhangi bir sınırlama söz konusu olmayacaktır.
Öte yandan, yeni ihdas edilen GEÇİCİ MADDE 9’da yer alan “6 ncı maddenin
sekizinci, onuncu ve on ikinci fıkraları ile 31 inci maddenin yirmi birinci fıkrası hükmü
bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle bağlantı anlaşması çağrı mektubu
almaya hak kazanıldığı İlgili Şebeke İşletmecisinin internet sayfasında ilan edilen
başvurular için uygulanmaz.” hükmü nedeniyle daha önce başvurusu yapılarak Çağrı
Mektubu alınan Güneş ve Rüzgara dayalı projeler için bu sınırlama uygulanmayacaktır.
Yani, aynı trafo merkezine bağlanmak üzere her biri 1 MW’ın altında 10 proje için
çağrı mektubu almış olan girişimci, söz konusu sınırlamaya tabi olmadan bu projeleri
hayata geçirebilecektir.
Güneş ve rüzgara dayalı lisanssız üretim tesisleri için öngörülen trafo merkezi başına 1
MW’lık sınırlamaya getirilen bir başka istisnaya da kooperatifler, kooperatif birlikleri
ve kooperatif merkez birlikleri vasıtasıyla kurulan tesislere ilişkin olarak Yönetmeliğin
2
Hukuk ve Danışmanlık
6 ncı maddesine eklenen on birinci fıkrada yer verilmiştir. Bu çerçevede ortak sayısına
bağlı olarak ve her bir tüketim tesisi ile ilişkilendirilen üretim tesisinin kurulu gücü 1
MW’ı geçmeyecek şekilde;
a) 100 ortaklı kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri
için 1 MW’a kadar,
b) 100’den fazla 500’e kadar ortaklı kooperatifler, kooperatif birlikleri ve
kooperatif merkez birlikleri için 2 MW’a kadar,
c) 500’den fazla 1000’e kadar ortaklı kooperatifler, kooperatif birlikleri ve
kooperatif merkez birlikleri için 3 MW’a kadar,
d) 1000’den fazla ortağı olan kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatif
merkez birlikleri için 5 MW’a kadar,
tahsis yapılabilmesine imkan sağlanmıştır.
Son olarak, bu sınırlamanın, yani trafo merkezi başına 1MW’lık kapasite tahsisi
kısıtının, kabulü yapılmış ve üretime başlamış tesisleri devralmak isteyen gerçek
ve/veya tüzel kişiler için de uygulanıp uygulanmayacağı ise muallakta bırakılmıştır.
“İstisnalar dar yorumlanır” şeklindeki hukuki yorum ilkesi göz önünde
bulundurulduğunda geçici kabulü yapılmış tesisleri devralan kişiler açısından trafo
başına 1 MW’lık sınırlamanın uygulanamayacağı, dolayısıyla yatırımcıların aynı
trafo merkezinde her biri 1 MW sınırını aşmamak kaydıyla çok sayıda tesisi
devralarak işletebileceği düşünülmektedir.
ii. Devir Yasağı
Yönetmelik, lisanssız üretim tesislerin devri konusunu genel olarak 29 uncu
maddesinin birinci fıkrasında “Geçici kabulü yapılmış olmak kaydıyla, bu Yönetmelik
kapsamındaki üretim tesisi; satış, devir veya diğer bir düzenleme ile bu Yönetmelik veya
İlgili Mevzuat kapsamında üretim faaliyeti göstermek isteyen başka bir gerçek veya
tüzel kişiye devredilebilir.” şeklinde düzenlemiştir. Söz konusu hükmün mefhumu
muhalifinden lisanssız üretim tesislerinin ve bu yönde edinilmiş hakların, tesis
kurulumu tamamlanıp, geçici kabulü yapılıncaya kadar üçüncü kişilere
devredilemeyeceği anlaşılmaktadır. Ne var ki bu hüküm, yukarıda da açıklandığı üzere,
lisanssız elektrik üretimi için bağlantı başvurusunda bulunan kişilerin şirket (SPV)
olması halinde, şirket hisselerinin devri suretiyle dolaylı yoldan projelerin devrine
engel olamamıştır.
Bu noktada, Yönetmeliğin 31 inci maddesine eklenen “5 inci maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamında olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı enerji üretim
tesisleri için başvuru tarihinden, başvuruya konu üretim tesislerinin tamamının geçici
kabulü yapılana kadar, veraset dışında pay devri yapılamaz. Pay devri yapılması
halinde ilgili tüzel kişiye ait Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu iptal edilir. Bu fıkra
kapsamında yapılacak pay devrinde, İlgili Şebeke İşletmecisine pay devir işlemi
gerçekleşmeden bir ay önce bilgi verilir. İlgili tüzel kişi, pay devri sonrasına ilişkin
nihai ortaklık yapısını gösterir bilgi ve belgeleri İlgili Şebeke İşletmecisine, pay devir
işleminden sonra en geç on işgünü içerisinde sunar.” şeklindeki yirminci fıkra ile
lisanssız güneş ve rüzgar projeleriyle ilgili olarak proje sahibinin SPV olduğu
durumlarda söz konusu SPV’lerin paylarının da, veraset dışında, üretim tesisinin geçici
kabulü yapılıncaya kadar üçüncü şahıslara devredilemeyeceği kayıt altına alınmıştır.
Söz konusu kısıtlamanın ihlalinin yaptırımı olarak da Çağrı Mektubunun iptali şeklinde
3
Hukuk ve Danışmanlık
belirlenmiştir. Burada da yine güneş ve rüzgar ile diğer yenilenebilir enerji kaynakları
arasında bir ayrım yapıldığı görülmektedir.
iii. Tüketim miktarı ile orantılı kapasite tahsisi
Yönetmeliğin 6 ncı maddesine “5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında kurulacak olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesislerinin kurulu
gücü, ilgili üretim tesisi ile ilişkilendirilecek tüketim tesisinin bağlantı sözleşme
gücünün otuz katından fazla olamaz. Üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesis veya
tesislerine ilişkin aboneliği değiştirilmek istenmesi halinde, üretim tesisi ile
ilişkilendirilecek yeni tüketim tesis veya tesislerinin bağlantı sözleşme gücü, başvuruya
esas bağlantı sözleşme gücünden az olamaz, aksi halde Bağlantı Anlaşması iptal
edilir.” şeklinde on ikinci fıkra hükmü eklenmiştir. Söz konusu düzenleme ile lisans
almaksızın yenilenebilir enerji kaynaklarından güneş ve rüzgar enerjisine dayalı enerji
üretim tesisi kurmak için başvuru yapanlara sağlanacak elektrik üretim kapasitesine
ilişkin her bir üretim tesisine sağlanacak kapasitenin ilişkili tüketim tesisinin bağlantı
sözleşme gücünün en fazla 30 katına kadar tahsis yapılabileceği sınırı getirilmiştir.
Aynı zamanda Yönetmelik üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesisinde değişikliğe
gidilmesi halinde yeni tüketim tesisinin bağlantı sözleşme gücünün başvuru sürecinde
belirlenen bağlantı sözleşme gücünden az olamayacağını karara bağlamıştır.
Değişiklik öncesi dönemde, tek ampulün olduğu bir tüketim birimine sahip gerçek veya
tüzel kişinin bağlantı sözleşme gücüne bakılmaksızın 1MW’a kadar lisanssız elektrik
üretimi hakkını edinmesi olanak dahilinde iken, bundan sonraki süreçte ise güneş ve
rüzgar enerjisine dayalı projeler için yapılacak başvurularda artık sadece tüketim
tesislerinin bağlantı sözleşme gücünün 30 katına kadar enerji üretim kapasitesi
sağlanacaktır.
Bu uygulamanın temel amacı elektrik tüketimi olan gerçek ve tüzel kişilerin bizzat
yapacakları yatırımlarla kendi elektriğini yerelde üretip enerji ihtiyacını
karşılayabilmesidir. Bu hüküm ile de kendi ihtiyaçlarını karşılamak yerine ticari amaçla
başvuru yapan kişiler kısmen de olsa engellenmek istenmiştir. Güneş ve rüzgar ile diğer
yenilenebilir enerji kaynakları arasındaki ayrım bu hususta da devam etmektedir.
iv. Boş ve yeni kapasitelerin ilanı ve başvuruların alınması
Değişiklik Yönetmeliğinin getirdiği yeni uygulamalardan bir tanesi de trafo
merkezlerindeki kapasite durumuna ilişkin düzenli bir duyuru sistemi oluşturulması ve
yeni ya da boşalan kapasitelere gerekli hazırlıkların yapılarak başvuruların alınması
için duyurudan itibaren asgari bir bekleme süresi belirlenmesi olmuştur.
Kapasite durumları hakkında kamuoyu ve ilgililerin sağlıklı
bilgilendirilmesini ve böylece şeffaflığın sağlanmasını teminen:
bir
şekilde
a. Yönetmeliğin “Bağlantı esasları” başlıklı 6 ncı maddesine eklenen
hükümler:
Söz konusu hükümlerle, trafo merkezlerinde bağlantı yapılabilmesi için yeni kapasite
tahsis edilmesi durumlarında, yeni kapasitelerin TEİAŞ tarafından her yılın nisan,
ağustos ve aralık aylarında ilan edilerek duyurulması; mevcut trafolarda boşa çıkan
kapasite olması halinde ise bu kapasitelerin de takip eden ayın hemen ilk iş gününde
ilan edilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Böylece, herkes nerede ne miktarda kapasite
olduğunu öğrenebilecek, konuyla ilgili isteyen ve gerekli şartları taşıyan kişiler başvuru
yaparak, daha rekabetçi ve gerçekçi yatırımcıların yer alacağı bir yapı oluşmasına katkı
4
Hukuk ve Danışmanlık
sağlayacaktır. Öte yandan, önceki dönemde, boş kapasitelerin bulunduğu trafo
merkezlerine ilişkin bilgileri henüz kamuoyu ile paylaşılmadan el altından edinerek, bu
kapasiteler için herkesten önce başvuran ve kapasitenin kendilerine tahsisini sağlayan
kişilerin neden olduğu haksız rekabet ortamı da ortadan kaldırılabilecektir.
Öte yandan aynı fıkralarda, ilan edilen boş kapasiteler için bağlantı başvurularının en
erken ilan tarihinden itibaren 3 ay sonra alınabileceği öngörülerek, olabildiğince çok
sayıda kişinin durumdan haberdar edilmesi ve başvuru hazırlıklarını yapabilmeleri için
yeterli zaman tanınması hedeflenmiştir.
b. Yönetmeliğin “ Bağlantı ve sistem kullanımı için başvuru” başlıklı 9
uncu maddesinin ikinci fıkrasına eklenen ifadeler:
Söz konusu hüküm uyarınca proje onayı başvurularını alan ve değerlendiren TEDAŞ’ın
ilan edileceği bilgilerden, çağrı mektubu alan kişilerden kimlerin proje onayı için
başvuruda bulunduğu, başvuruların süresinde yapılıp yapılmadığı, hangi projelerin
onaylandığı hangilerininse kabul görmediği öğrenilebilecektir.
c. Yönetmeliğin “Diğer hükümler” başlıklı 31 inci maddesinin beşinci
fıkrasının değişik hali:
Önceki dönemde dağıtım şirketleri, kendilerine yapılan başvuruları ve değerlendirme
sonuçlarını düzensiz bir şekilde ve sınırlı olarak kamuoyu ile paylaşmaktaydı. Ayrıca
paylaşılan bilgilerin kapsamı, paylaşım zamanı, yeri ve formatı konusunda dağıtım
şirketlerinin uygulamaları arasında yeknesaklık söz konusu değildi. Yeni düzenlemeyle
bundan böyle bu bilgiler EPDK’nın belirlediği formatta ve her ayın 25’inde olmak
üzere dağıtım şirketinin internet sayfasında kamuoyuyla paylaşılacaktır.
v. Özel nitelikli projeler için ayrılan kapasiteler
Yönetmelik Değişikliğinin getirmiş olduğu yeni uygulamalardan bir diğeri belli başlı
projeler için münhasırına her bir trafo merkezinde belli bir miktara kadar kapasite
ayrılması olmuştur.
Yönetmeliğin “Bağlantı esasları” başlıklı 7 nci maddesine eklenen yedi, sekiz ve
dokuzuncu fıkralar uyarınca;
-
Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı bileşenlerine dahil hibe
programları kapsamında; yenilenebilir enerji kaynağına dayalı, sadece kendi
elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamak üzere bağlantı sözleşme gücünü
geçmeyecek şekilde
o Tarım ve kırsal kalkınma amaçlı kurulu gücü azami 300 kW olan üretim
tesisi ile tüketim tesisinin aynı bağlantı noktasında olduğu projeler, ile
o Köy İdareleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri, Tarıma Dayalı İhtisas
Organize Sanayi Bölgeleri, 26/5/2005 tarihli ve 5355 sayılı Mahallî
İdare Birlikleri Kanunu ve 18/4/1972 tarihli ve 1581 sayılı Tarım Kredi
Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu kapsamında kurulan birlikler ve
kooperatifler tarafından geliştirilen projeler
-
Bakanlık veya Bakanlık tarafından yetkilendirilen kurum tarafından tip proje
hazırlanması uygun görülen, yenilenebilir enerji kaynağına dayalı ve kendi
tüketim tesisine doğrudan bağlı üretim tesislerinden kurulu gücü azami 10 kW’a
kadar olan üretim tesisleri
5
Hukuk ve Danışmanlık
-
8/3/2011 tarihli ve 6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanunu kapsamında kurulan
birlikler ve söz konusu birliklerin DSİ ile birlikte tüketim birleştirme
kapsamında yapacağı başvurulara konu projeler
için münhasıran, TEİAŞ tarafından her bir trafo merkezi için 5 MW bağlantı kapasitesi
tahsis edilecektir. Tahsis edilen kapasitenin tamamlanması halinde, İlgili Şebeke
İşletmecisince ilave kapasite için TEİAŞ görüşü alınacak ve İlgili Şebeke
İşletmecisince bu görüş çerçevesinde işlem tesis edilecektir. 5 MWlık kapasitenin
toplam 1 MW’lık kısmı ise yedinci fıkranın (a) bendinde düzenlenen “Tarım ve kırsal
kalkınma amaçlı kurulu gücü azami 300 kW olan üretim tesisi ile tüketim tesisinin aynı
bağlantı noktasında olduğu projeler” kapsamında kurulacak üretim tesisleri için tahsis
edilecektir.
vi. Dağıtım şirketi ortak ve çalışanlarına ilişkin yasaklar
Yönetmeliğin 31 inci maddesine:
“Bu Yönetmelik kapsamında; a) Dağıtım ve görevli tedarik şirketlerinin doğrudan ve
dolaylı ortakları ve bu kapsama giren gerçek kişilerin birinci derece akrabaları, b)
Dağıtım ve görevli tedarik şirketleri ile bu tüzel kişilerin doğrudan ve dolaylı
ortaklarında istihdam edilen kişiler ve bunların birinci derece akrabaları, c) (a) ve (b)
bentleri kapsamına giren gerçek ve tüzel kişilerin kontrolünde olan tüzel kişiler,
ilgili dağıtım şirketinin dağıtım bölgesi ve ilgili dağıtım şirketinin hissedarı olduğu
dağıtım bölgesinde 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olan rüzgar
ve güneş enerjisine dayalı kurulu gücü 50 kW’dan fazla lisanssız üretim faaliyetinde
bulunamaz” şeklinde 21 inci fıkra hükmü eklenmiştir.
İlgili düzenleme ile lisans almaksızın yenilenebilir enerji kaynaklarından güneş ve
rüzgar enerjisine dayalı enerji üretim tesisi kurmak için başvuru yapabilecek gerçek ve
tüzel kişilere ilişkin sınırlama getirilmiştir. Söz konusu hüküm uyarınca lisanssız
elektrik üretmek amacıyla başvuru yapacak gerçek veya tüzel kişiler kapasite tahsisi
talebinde bulunacağı bölge içerisindeki dağıtım ve tedarik şirketi ile doğrudan veya
dolaylı ortaklığa sahip ise kendileri ve bu kişilerin birinci dereceden akrabaları ancak
50 kW’a kadar lisanssız elektrik üretimi talebinde bulunabilecektir. Aynı şekilde kişi
başvuruda bulunacağı bölgedeki dağıtım ve görevli tedarik şirketleri veya bu tüzel
kişilerin doğrudan ve dolaylı ortaklarında istihdam edilmekte ise aynı sınırlamaya tabi
olacaktır. Son olarak sınırlamaya tabi olacağını belirttiğimiz bu kişilerin kontrolünde
olan tüzel kişiler de ilgili dağıtım ve görevli tedarik şirketinin dağıtım bölgesinde 50
kW’dan fazla lisanssız üretim faaliyetinde bulunamayacaktır.
Mevzuata eklenen bu yeni hüküm ile lisanssız elektrik üretimi uygulamalarında
kaynakların gerçek yatırımcı eline geçmesi ile birlikte özellikle rekabeti korumak ve
şeffaflığı artırmak hedeflenmiştir. Ancak Yönetmeliğe eklenen Geçici 9 uncu madde
uyarınca bu sınırlamalar çağrı mektubu almaya hak kazanıldığı İlgili Şebeke
İşletmecisinin internet sayfasında ilan edilen başvurular için uygulanmayacaktır.
vii. Enerji Nakil Hattına İlişkin sınırlama
Yönetmeliğin “Bağlantı esasları” başlıklı 6 ncı maddesine eklenen sekizinci fıkrada
üretim tesisinin bağlanacağı mevcut şebekeye olan uzaklığının;
a) Kurulu gücü azami 0,499 MW olan tesisler için kuş uçuşu mesafesi beş
kilometreden, projelendirmeye esas mesafesi ise altı kilometreden,
6
Hukuk ve Danışmanlık
b) Kurulu gücü 0,5 MW’dan 1 MW’a kadar olan tesisler için kuş uçuşu
mesafesi on kilometreden, projelendirmeye esas mesafesi on iki kilometreden
fazla olamayacağı hükme bağlanmıştır.
Söz konusu hükümde elektrik enerjisi üretiminin yapılacağı tesis ile bağlanacağı şebeke
arasında olabilecek azami mesafe uzunluğu belirlenmiş ve kurulu gücü 0,499 MW’a
kadar olan tesisler ile 0,5 MW’dan 1 MW’a kadar kurulu gücü olan tesisler için bu
mesafeler ayrı ayrı düzenlenmiştir.
Uygulamada her ne kadar lisanssız elektrik üretim tesisleri ile mevcut şebeke arasındaki
enerji nakil hattının kurulumuna ilişkin masraflar ilk etapta enerji üretim hakkına sahip
olan kişi tarafından karşılansa da sonrasında dağıtım şirketleri yapılmış olan bu
giderleri proje sahiplerine geri ödemektedir. Enerji nakil hattı için yapılan masrafların
bilahare iade alınacağı garantisi proje sahiplerini trafo merkezine çok uzak ve aslında
nakil hattının uzunluğu nedeniyle hiç de ekonomik olmayan projeler geliştirmelerine
ve kaynakların verimsiz kullanılmasına neden olmuştur. Mevzuata eklenen bu yeni
hüküm ile hem geliştirilecek projelerin daha ekonomik olması sağlanmaya, hem de
dağıtım şirketlerine ek yük getiren uygulama ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır.
viii. Birleşme ve bölünme işlemleri
Yönetmeliğin 31 inci maddesine eklenen on sekizinci fıkrada lisanssız üretim tesisi
sahibi tüzel kişinin;
a) Hisselerinin tamamına sahip olduğu başka bir tüzel kişi ile kendi bünyesinde,
b) Hisselerinin tamamına sahip olduğu lisanssız üretim tesisi sahibi diğer bir
tüzel kişi bünyesinde,
tüm aktif ve pasifleri ile birlikte birleşmek istemesi halinde aranacak şartlar ve
yapılması gereken işlemler hakkında hükümler ihdas edilmiştir. Buna göre birleşme
işlemi için temel ve öncelikli şart, ilgili üretim tesislerinin tamamının geçici kabulünün
yapılmış olmasıdır. Üretim tesislerinin geçici kabulü yapılmışsa, birleşme işlemi
mümkün olup, meri mevzuat yani Türk Ticaret Kanunu hükümleri kapsamında yerine
getirilecektir. Öte yandan, birleşme işlemi gerçekleşmeden bir ay önce İlgili Şebeke
İşletmecisine ilgili mevzuat kapsamındaki iş ve işlemler için başvuruda bulunulacaktır.
Birleşme işlemi ve ilgili mevzuat kapsamında yapılması gereken iş ve işlemler eş
zamanlı olarak icra edilerek, tamamlanacaktır.
Yönetmeliğin aynı maddesine eklenen 19 uncu fıkrada ise üretim tesisi sahibi bir tüzel
kişinin tam veya kısmi bölünme yoluna başvurması haline uygulanacak şartlar
belirlenmiştir. Bölünme işlemi için de temel ve öncelikli şart şirket uhdesindeki üretim
tesislerinin tamamının geçici kabulünün yapılmış olmasıdır. Bölünme işleminin TTK
hükümlerine göre yapılması, bir ay önceden Şebeke İşletmecisine bilgi verilmesi ve
işlemlerin eşzamanlı icrası kriterleri, birleşmede olduğu gibi bölünmede de
uygulanacaktır.
ix. Bağlantı Başvurusunda ibraz edilecek belgeler
Yönetmeliğin “Bağlantı başvurusu” başlıklı 7 nci maddesinin birinci fıkrasında
Yönetmelik kapsamındaki hidrolik kaynağa dayalı üretim tesisleri haricindeki üretim
tesislerinde üretim yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, bağlantı ve sistem
kullanımı amacıyla İlgili Şebeke İşletmecisine yapacağı başvuru kapsamında Şebeke
İşletmecisine sunacağı belgeler düzenlenmiştir.
7
Hukuk ve Danışmanlık
Yönetmelik Değişikliğiyle söz konusu fıkraya üç adet yeni bent halinde üç yeni belge
eklenmiştir. Bu belgelerden ilki, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM)
tarafından hazırlanacak olan Teknik Değerlendirme Formu’dur. Önceki uygulamada bu
form proje onayı aşamasında TEDAŞ’a sunulmaktayken artık bağlantı için yapılacak
ilk başvuru aşamasında İlgili Şebeke işletmecisine de bu belgenin sunulması
gerekecektir. YEGM Teknik Değerlendirme Formu olmayan başvurular kabul
edilmeyecektir. İkinci belge ise “Koordinatlı aplikasyon krokisi” olarak belirlenmiştir.
Aplikasyon krokisi de proje onayı başvurusu kapsamında TEDAŞ’a sunulan belgeler
arasında yer almaktaydı. Son olarak, bundan böyle başvuruda bulunan kişinin tüzel kişi
olması halinde, tüzel kişilikte doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan gerçek ve tüzel
kişilerin ortaklık yapısını ve varlığı halinde kontrol ilişkisini ortaya koyan bilgilerin de
Şebeke İşletmecisine sunulması şart koşulmuştur.
x. Lisanslı ve lisanssız proje alanlarının çakışması durumu
Yönetmeliğin “Bağlantı başvurusu başlıklı” 7 nci maddesine eklenen on birinci fıkrada
önlisans veya üretim lisansı başvurusuna konu üretim tesisi sahaları için lisanssız
üretim başvurusu yapılamayacağı, yapılması halinde ise ilgili başvuruların iade
edileceği hükme bağlanmıştır.
Söz konusu fıkra hükmü ile ön lisans ve üretim lisansına konu üretim tesisi sahaları için
lisanssız elektrik üretimi amacıyla başvurulamayacağı ifade edilerek proje sahalarının
çakışması hallerinde lisanslı elektrik üretimi amaçlı başvurulara öncelik tanınacağı
belirtilmiştir.
Aynı maddeye eklenmiş on ikinci fıkra hükmünde ise lisanssız üretim başvurusuna
konu üretim tesisi sahası için rüzgar ve/veya güneş enerjisine dayalı önlisans
başvurusunda bulunulması halinde, her bir başvuru için YEGM tarafından yapılan
Teknik Değerlendirmenin olumlu olması durumunda söz konusu başvuruların birlikte
değerlendirileceği öngörülmüştür. Zira değerlendirmenin olumlu olması halinde
başvuruların durumları birbirlerini etkilememektedir. Ancak Teknik Değerlendirme
sonucu ilgili başvuruların birbirlerini olumsuz etkilemesi halinde ise lisanssız üretime
ilişkin başvurular, bağlantı anlaşması çağrı mektubu almış olanlar hariç reddedilecektir.
Lisanssız üretime ilişkin başvurunun Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu almaya hak
kazanmış olması durumunda ise önlisans ve lisans başvurusunun revize edilmesi
yoluna gidilecektir. Revize imkanı olmayan Başvurular ise reddedilecektir.
Rüzgar ve güneş enerjisi dışında diğer kaynaklara dayalı önlisans ve lisans
başvurusunda bulunulması ve lisanssız üretime ilişkin başvurunun Bağlantı Anlaşması
Çağrı Mektubu almaya hak kazanmamış olması hallerinde ise ön lisans ve lisans
başvurularına öncelik verilecektir.
Rüzgar ve güneş enerjisi dışında diğer kaynaklara dayalı önlisans ve lisans
başvurusunda bulunulması ve lisanssız üretime ilişkin başvurunun Bağlantı Anlaşması
Çağrı Mektubu almaya hak kazanmış olması durumunda ilgili önlisans ve lisans
başvurusu reddedilecek ve lisanssız üretime ilişkin başvurular ilgili mevzuat hükümleri
çerçevesinde sonuçlandırılacaktır.
8
Hukuk ve Danışmanlık
LBF Partners Olarak Sizin İçin Ne Yapabiliriz?
Enerji hukuku ve şirketler hukuku ekibimiz aşağıdaki hukuki hizmetleri sunmaktadır:

Enerji projelerine ilişkin yatırım süreçlerinin yürütülmesi,

Şirket kuruluşlarının yapılması,

Enerji şirketlerinin devralınmasında hukuki inceleme dahil tüm süreçlerin
yürütülmesi,

Enerji projelerine ilişkin due diligence sürecinin yürütülmesi,

Enerji projelerine ilişkin uyuşmazlıklarda hukuki destek sunulması.
9