TEKNİK RESİMDE ÇİZGİLER

ÖĞRETİM GÖREVLİSİ RIDVAN YAKUT
TEKNİK RESİMDE ÇİZGİLER
Genel Bilgiler
 Genel anlamda teknik resim, cisimlerin çizgiyle
ifadesidir. Bu ifade herkesçe aynı şekilde anlaşılmalıdır.
 Parçalar, çeşitli geometrik elemanlardan meydana gelir.
Bu elemanlardan kenar ve yüzeyler, gözle görülebilir;
ancak bazıları arka kısımlarda kalarak görünmezler.
 Aynı çizgi şeklini ve kalınlığını kullanarak çizilmiş bir
resim yan tarafta gösterilmiştir. Parçanın şekli ve
boyutları hakkında kesin bilgi sahibi oldukça zordur.
Yanılmalara düşürecek görünüş hataları nedeniyle
imalat sırasında istenilen şeklin elde edilmesi mümkün
olmayabilir.
A
A
Genel Bilgiler
Aynı şeklin çeşitli çizgiler kullanılarak çizimi aşağıda görülmektedir.
Burada; görülen, görülmeyen kenarlar, eksen ve boyutlandırma için
değişik şekil ve kalınlıklarda çizgiler kullanılmıştır. Böylece, parça
hakkında tam bir fikir sahibi olunabilmektedir.
A-A
A
A
Genel Bilgiler
Parça hakkında tam ve kesin bilgi sahibi olmak amacıyla, teknik resimde
çeşitli çizgiler kullanılmalıdır. Ayrıca bu çizgilerin herkes tarafından aynı
şekil ve kalınlıkta çizilmesi gerekir. Bunların şekil ve kalınlıkları TS 88’de
verilmiştir. Çizgi kalınlıkları, çizilen resmin göze hoş gelmesi ve
okunmasını kolaylaştırmak açısından da ele alınarak tespit edilmelidir.
Genel Bilgiler
Çeşitli kalınlıklardaki çizgilerle çizilmiş aynı büyüklükteki resim
incelendiği takdirde; en uygun ve göze hoş gelen şeklin ortadaki olduğu
anlaşılabilir. Aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
Genel Bilgiler
Bu açıklamaların ışığı altında şu sonuca varabiliriz; teknik resimde
parçanın kolaylıkla ve herkesçe aynı şekilde anlaşılması için, çeşitli şekil
ve kalınlıklarda çizgiler kullanılmalı, ayrıca parça büyükse, kalın çizgilerle;
küçükse ince çizgilerle çizilmelidir.
Şekil Bakımından Çizgiler
Kalınlık Bakımından Çizgiler
Çizgi Çeşitleri
Şekil Bakımından Çizgiler
1978 yılında yayınlanmış olan “TS 88 Teknik Resim Standardı’nda”
çizgiler, 9 çeşit olarak belirlenmiştir. Bu çizgilerin şekil ve adları aşağıdaki
çizelgede görülmektedir. Aynı çizelgede bu çizgilerin kullanıldığı yerler de
belirtilmektedir.
Kalınlık Bakımından Çizgiler
Teknik resimde, kalın ve ince olmak üzere iki çizgi kalınlığı vardır. Bu
kalınlıklar arasındaki oran, 2’den büyük veya en az 2’ye eşit olmalıdır.
Kalın çizginin kalınlığı ince çizgi kalınlığının en az iki katı olmalıdır.
(0.7/0.35, 1.0/0.5, 1.0/0.3 vb.)
Çizgilerin çizilmesi
Çizgilerin Çizilmesi
Çizilen resimlerin güzel görünmesi, çizgilerin özelliklerine uygun
çizilmesiyle sağlanır. Bunun için dikkat edilmesi gereken başlıca
hususlar aşağıda açıklanmıştır.
Çizgi kalınlıkları, standartlarda belirtilen şekil ve kalınlıklarda
olmalıdır.
Çizgi grubu, çizilen resmin büyüklüğüne göre seçilmelidir. Ancak
bir çizgi grubu seçildikten sonra bütün resmin, bu grubun
çizgileriyle tamamlanması gerekir.
Çizgilerin Çizilmesi
Çizgiler standart kalınlıktaki uçlarla çizilmelidir. Kurşun kalemle
çizimlerde sürekli kalın çizgiler, B veya 2B; ince çizgiler, H veya 2H
uçlarıyla ve uygun açılmış şekilde çizilmelidir.
Kesik çizgiler, mümkün olduğu kadar eşit aralıklarla ve aynı kalınlıkta;
resmin büyüklüğüne göre 36 mm, aralıkları 0,8~1,5 mm arasında
olmalıdır. Aşağıdaki şekilde ölçüler gösterilmiştir.
3....6
D1
0,8....1,5
Çizgilerin Çizilmesi
Noktalı kesik çizgiler resmin büyüklüğüne ve aşağıdaki şekilde verilen
ölçülere göre çizilmelidir.
7....15 111
E1
10
G1
10
H1
111
11111
Çizgilerin Çizilmesi
Eksen çizgisinin dolu kısımları, birbirini kesmeli ve belirttikleri kısma ait
ana çizgiden 3~6 mm’den fazla dışarıya uzatılmalıdır.
3...6 mm
Çizgilerin Çizilmesi
Kesişen sürekli çizgiler, kesişme noktalarında taşmamalı veya eksik
kalmamalıdır. Kalınlıkları aynı, köşeleri keskin olmalıdır.
Daire yaylarıyla doğruların birleşme yerleri, birbirinin devamı gibi
olmalı, köşe yapmamalı ve teğet birleşmelidir.
Çizgilerin Çizilmesi
Paralel çizgiler arasındaki en küçük aralık, en kalın çizgi kalınlığının iki
katından hiçbir zaman az olmamalıdır.
2.d
2.d
d: Kalın çizgi kalınlığıdır.
Kesikli Çizgilerin Çizilmesi
İki kesik çizgi, paralel olarak çok yakın çizilirse (en az 2.d) çizgi kısımları,
birbirinden biraz kaçık çizilmelidir.
 İki kesik çizgi bir noktada birleşiyorsa, kısa çizgi kısımları birleştirilir. Kesik çizgi, ikinci
bir kesik çizgiden başlıyorsa, ikinci çizginin kısa çizgisinden başlanmalıdır.
Kesikli Çizgilerin Çizilmesi
Kesik çizgi, sürekli kalın çizgiden başlıyorsa; kesik çizgi, sürekli çizgiyle
birleştirilir. Sürekli çizgiden sonra, kesik çizgi devam ediyorsa, sürekli ve
kesik çizgi arasında boşluk bırakılır.
Kesikli Çizgilerin Çizilmesi
Bir kesik çizgi, başka bir kesik çizgi veya sürekli çizgiyle kesişiyorsa, kesme
noktalarına boşluk olmamalıdır.
Kesikli Çizgilerin Çizilmesi
Üç kesik çizginin, dolu kısımları bir noktadan birleşmelidir.
Kesikli Çizgilerin Çizilmesi
Bir dairenin bir kısmı sürekli, bir kısmı kesik çizgi ise, kesik çizgilerin
başlangıç noktalarında boşluk bırakılır.
Kesikli Çizgilerin Çizilmesi
Çeşitli yarıçaplı yayların kesik çizgilerle çizimleri aşağıda şekilde
görüldüğü gibi yapılmalıdır.
Kesikli Çizgilerin Çizilmesi
Küçük çaplı deliklerin merkezlerinin belirtilmesinde, noktalı kesik çizgi
yerine sürekli ince çizgi kullanılabilir.
Yanlış - Doğru Çizimler
Çizgilerin çizilmesi ve özellikleriyle ilgili olarak verilmiş olan bu
şekillerden başka, karşılaştırma amacıyla doğru ve yanlış çizilmiş şekiller
aşağıdaki çizelgede verilmiştir. İlgili şekilleri inceleyerek, verilen yanlış
şekilleri çizmemeye çalışırsanız, doğru çizgi çizme alışkanlığı
kazabilirsiniz.