çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybı oranı

Transkript

ANASAYFA
Mevzuat metni
MEVZUAT TÜRÜ
| İlişkili mevzuat
RESMİ GAZETE
SIK KULLANILAN KANUNLAR
KANUNLAR FİHRİSTİ
| Dayandığı Mevzuat
FAYDALI LİNKLER
Metin içerisinde ara: Resmi Gazete Tarihi: 11.10.2008 Resmi Gazete Sayısı: 27021
ÇALIŞMA GÜCÜ VE MESLEKTE KAZANMA GÜCÜ KAYBI ORANI TESPİT İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİ(1)
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre sigortalı
sayılanlar ve bunların bakmakla yükümlü oldukları veya hak sahibi çocuklarının çalışma gücü veya meslekte kazanma gücü kayıp
oranlarının tespitine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik;
a) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların iş kazası ile meslek
hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik hâllerinin meslekte kazanma gücünü ne oranda azaltacağına,
b) Hangi hastalıkların meslek hastalığı sayılacağı ve bu hastalıkların işten ayrıldıktan en geç ne kadar süre sonra ortaya çıktığı
takdirde o işten ileri gelmiş kabul edileceğine,
c) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların hangi hâllerde
çalışma gücünün %60’ını yitirdiğine,
ç) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalıların hangi hâllerde çalışma
gücünün en az %60’ını veya aynı kapsamdaki sigortalıların vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü
kaybettiğine,
d) Sigortalıların hak sahibi veya bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının hangi hâllerde çalışma gücünün %60’ını yitirdiğine,
e) 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanların özürlü çocuklarının hangi hâllerde başka birinin sürekli bakımına muhtaç
durumda sayılacaklarına,
f) 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanların yaşlılık sigortası kapsamında çalışma gücü kaybı oranı tespitlerine,
g) 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanların hangi hâllerde erken yaşlanmış sayılacaklarının tespitine,
ğ) Çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybı oranının tespitinde esas alınacak sağlık kurulu raporlarının
düzenlenmesine,
h) Malullük aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış sigortalılar ile çalışma gücünün en az %60’ını yitiren malul
çocukların kontrol muayenelerine,
ı) Sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken ölenlerin, ölümünün iş kazası veya meslek hastalığı sonucu olup olmadığının
tespitine,
ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun 107 nci maddesi hükmüne dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Arıza/Hastalık Listesi: Sigortalıların çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte
kazanma gücünü kayıp ettiklerinin tespitine esas listeyi,
b) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
c) Balthazard Formülü: Birden fazla iş kazası veya meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik dereceleri veya birden fazla
özürlülük derecelerinin birleştirilmesinde kullanılan hesaplama şeklini,
ç) Cetveller: Hastalık ya da arızanın vücudun hangi uzvunu veya kısmını kapsadığı, çalışılan işin niteliği, sigortalının yaşı
dikkate alınarak iş kazası veya meslek hastalığının tespitinde kullanılan listeleri,
d) Genel Müdürlük: Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğünü,
e) Hak sahibi: Sigortalının veya sürekli iş göremezlik geliri ile malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı almakta olanların
ölümü hâlinde, gelir veya aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve babasını,
f) İş kazası: Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen sigortalıyı hemen veya sonradan, bedenen ya da ruhen
özüre uğratan olayları,
http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.12511&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=[12/11/2014 22:54:48]
İLETİŞİM
HAKKIMIZDA
g) Kanun: 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununu,
ğ) Kontrol muayenesi: Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen hâllerde istenilen muayeneyi,
h) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumunu,
ı) Kurum Sağlık Kurulu: Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca düzenlenecek raporlardaki
teşhis ve bu teşhise dayanak teşkil eden belgeleri incelemek suretiyle, çalışma gücü kaybı ve meslekte kazanma gücü kaybı
oranlarını, erken yaşlanma hâlini, vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücü kaybını ve malullük derecelerini
belirlemeye yetkili hekimlerden ve/veya diş hekimlerinden oluşan kurullarını,
i) Meslek hastalığı: Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları
yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük hâllerini,
j) Sağlık kurulu raporu: Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca düzenlenen sağlık kurulu
raporlarını,
k) Sigortalı: Kısa ve/veya uzun vadeli sigorta kolları bakımından adına prim ödenmesi gereken veya kendi adına prim ödemesi
gereken kişiyi,
l) Tam teşekküllü hastane: 10/9/1982 tarihli ve 8/5319 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Yataklı Tedavi
Kurumları İşletme Yönetmeliğinde tanımlanan tam teşekküllü hastaneleri,
m) Vazife ve harp malullüğü: Kanunun 47 nci maddesinde tanımlanan vazife ve/veya harp malullüğü hâllerini,
n) Yükümlülük süresi: Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana
çıktığı tarih arasında geçen en uzun süreyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Sağlık Kurulu Raporlarının Düzenlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar
Sağlık hizmeti sunucuları
MADDE 5 – (1) Sigortalı ve hak sahiplerinin çalışma gücü kaybı oranları ile Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve
(b) bentleri kapsamındaki sigortalıların iş kazası sonucu meslekte kazanma gücü kaybı oranları tespitinde esas alınacak sağlık kurulu
raporlarını düzenlemeye;
a) Sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastaneleri,
b) Devlet üniversitesi hastaneleri,
c) Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı asker hastaneleri,
ç) Sigortalıların ikamet ettikleri illerde (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen hastanelerin bulunmaması durumunda Sağlık
Bakanlığı tam teşekküllü hastaneleri,
yetkilidir.
(2) (Değişik:RG-22/1/2011-27823) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların
meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü kaybı oranları tespitinde esas alınacak sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye,
Sağlık Bakanlığı meslek hastalıkları hastaneleri ile eğitim ve araştırma hastaneleri ve Devlet üniversitesi hastaneleri yetkilidir.
(3) Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkelerde çalışan müşterek sigortalıların maluliyet değerlendirmelerinde,
sosyal güvenlik sözleşmesi yapılan akit ülkenin sigorta kurumunun belirlediği sağlık hizmeti sunucusu tarafından düzenlenen sağlık
kurulu raporları esas alınır.
Sağlık kurulu raporlarının düzenlenmesi
MADDE 6 – (1) Sağlık hizmeti sunucusu tarafından düzenlenecek Sağlık Kurulu Raporlarında aşağıda belirtilen hususlara yer
verilir.
a) Hastane adı.
b) Sigortalı veya hak sahibinin adı, soyadı, sigorta sicil numarası, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, baba adı ve doğum
tarihi.
c) Raporun tarih ve sayısı.
ç) Hastaneye giriş ve çıkış tarihleri.
d) Sigortalı yada hak sahibinin son altı aylık mühürlü fotoğrafı.
e) Sağlık kurulu raporunun düzenlenme nedeni.
(2) Sağlık kurulu raporunun tıbbi değerlendirme bölümlerinde;
a) Kimlik tespiti ile gerekli muayene yapılarak, muayeneye ilişkin test ve tetkik belgelerinde sigortalının adı, soyadı ve tetkik
tarihi yazılır.
b) Maluliyet talebine esas teşkil eden hastalık ya da arızalarının, ilgili branşlarca mevcut klinik durumunu açıklayan ayrıntılı
muayenesi sonucu, muayene bulguları, dayanağı tetkikler, varsa tedavi protokolü yazılır.
c) Tıbbi terimler kısaltılmaksızın yazılır.
ç) Daha önce tedavi görülmüş ise, buna ilişkin işlem tarihinin de yer aldığı epikrizler, ameliyat notları, patoloji raporları,
tetkikleri ve benzeri belgelerin aslı veya resmî onaylı fotokopileri eklenir.
d) Hastalık ve araz tespit edilen branşlarca gerekli tetkikler yapılır, tetkik sonuçları sağlık kurulu raporuna yazılır, tetkik
raporlarının aslı ya da onaylı fotokopileri eklenir.
e) Sağlık Kurulu Raporu ve dayanağı tıbbi belgelerin üzerine, sigortalının sevk nedenine ilişkin kaşe basılır.
f) Sağlık kurulu raporları bilgisayar ortamında düzenlenerek sağlık kuruluna katılan hekimler tarafından ıslak imza ile imzalanır
ve kaşelenerek başhekim tarafından resmî mühür ile onaylanır.
g) Sağlık kurulu raporlarının karar hanesinde çalışma gücü kayıp oranı belirtilmez, "Sosyal Güvenlik Kurumunca
belirlenecektir." ibaresi yazılır.
(3) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların iş kazası sonucu meslekte
kazanma gücü kayıp oranı tespitine ilişkin düzenlenecek Sağlık Kurulu Raporlarında 1 inci ve 2 nci fıkrada belirtilen hükümlere ek
olarak;
a) Arazların iş kazasına bağlı olup olmadığı, bağlı olması hâlinde bu durumun düzenlenecek Sağlık Kurulu Raporlarında net bir
şekilde belirtilmiş ve bunlara ilişkin ayrıntılı muayene bulguları yazılmış, eğer sigortalıda kazaya bağlı olmayan sekeller varsa
bunlara ait muayene bulguları ve tanı yazıldıktan sonra, "İş kazasına bağlı değildir." ibaresi yazılarak imzalanıp, kaşelenmiş,
b) İş kazası sonrası yapılan tedavi farklı sağlık birimlerinde yapılmış ise ilgili epikrizler/raporlar ve benzeri belgeler, ilk sağlık
kurulu raporuna eklenmiş,
c) İş kazası nedeni ile yapılan tedavi tamamlanıp, bulguları sekel hâli aldıktan sonra sigortalının iş başı tarihi veya
çalışamayacak duruma girdiği tarih; gün, ay ve yıl olarak belirtilmiş,
ç) Sağlık kurulu raporlarının karar hanesinde iş kazasına ilişkin meslekte kazanma gücü azalma oranı belirtilmemiş,
olmalıdır.
(4) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların, meslek hastalıkları sonucu
meslekte kazanma gücü kayıp oranının tespiti gereken hâllerde düzenlenen sağlık kurulu raporlarına 1 inci ve 2 nci fıkralarda
belirtilen hükümlere ek olarak;
a) Meslek hastalığı tespiti için başvuru yapmasına neden olan hastalık ya da arıza ile ilgili branş (Göğüs Hastalıkları ve/veya
Alerji, KBB, İç Hastalıkları, Nöroloji, Psikiyatri, Dermatoloji, Ortopedi ve benzeri) tarafından çalışma ortamındaki faktör ya da
faktörlere bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülen hastalık ya da arızaların mevcut klinik durumunu açıklayan, sekel bulguları gösteren
detaylı bir tespit,
b) Bu fıkranın (a) bendindeki tespitlere dayanak teşkil eden;
1) Göğüs hastalıkları ve/veya alerji muayenelerinde; pnömokonyoz vakalarında uygun teknikle çekilen P.A. akciğer grafisi,
ayırıcı tanıda gerek olması hâlinde HRCT, tüberküloz mevcut ise ARB; meslekî astım hastalığı iddiası olduğunda bronş provokasyon
ve benzeri testleri, tatil döneminde 15 gün, iş ortamında 20 gün süreyle günde dört kez belirlenen PEF değerleri,
2) KBB muayenelerinde; her iki kulağın işitme düzeyini gösteren odyogramlar, işe girmeden önce çekilmiş olan odyogramı
mevcut ise her ikisinin kıyaslanarak yapılacak değerlendirme,
3) İç hastalıkları muayenelerinde; anemi, trombositopeni, granülositopeni ve benzeri vakalarda periferik yayma ile gerekli
diğer tetkikler; kurşun ve kurşun tozları ile etkilenme olduğu takdirde, idrarda ve kanda; kurşun, koproporfirin, deltaaminolevülinik
asit ve benzeri düzeylerini gösteren tetkikler,
4) Nöroloji muayenelerinde EMG ve gerekli diğer tetkikler,
5) Ortopedi, Psikiyatri, Dermatoloji ve benzeri branşlarla ilgili muayenelerde ise; meslekî hastalık iddialarına dayanak teşkil
edecek tetkikler,
(Değişik ibare:RG-22/1/2011-27823) ayrıntılı olarak raporun karar hanesi dışında ayrıca belirtilir.
(5) Sigortalı, iş kazası/meslek hastalığı dolayısıyla tanı ve tedavi süresince hekimin bildirdiği tedbir ve tavsiyelere uymaması
yüzünden tedavi süresinin uzamasına, meslekte kazanma gücü kayıp oranının artmasına veya malul kalmasına sebep olmuş ise bu
durum, sağlık kurulu raporunda belirtilir.
(6) (Mülga:RG-22/1/2011-27823)
(7) Bu maddede belirtilen hususların eksikliği veya yetersizliği durumunda sağlık kurulu raporunun verilecek karara esas teşkil
edip edemeyeceği konusunda Kurum Sağlık Kurulu yetkilidir.
(8) Kurum, sağlık kurulu raporlarını elektronik ortamda istemeye ve sağlık hizmeti sunucularını bu konuda zorunlu tutmaya
yetkilidir.
İş kazası ile meslek hastalığı sonucu düzenlenecek istirahat raporları
MADDE 7 – (1) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların iş kazası ile meslek
hastalığı sonucu geçici iş göremezlik ödeneklerinin verilmesine ilişkin istirahat raporlarında;
a) Kontrol muayenesine gerek görüldüğü hâllerde "………. istirahati sonunda kontrolü gerekir." kaydı konularak, kontrol
muayene tarihi net olarak belirtilir. İstirahatın uzatılması gerektiği hâllerde ikinci istirahat raporunun başlama tarihi bir önceki
raporda belirtilen istirahatın bitiş tarihi olacak şekilde yazılır.
b) Tedavi tamamlanıp, bulgular sekel hâli aldıktan sonra sigortalının iş başı tarihi veya çalışamayacak duruma girdiği tarih;
gün, ay ve yıl olarak belirtilir.
Raporların bağlayıcılığı
MADDE 8 – (1) Sağlık hizmeti sunucusu tarafından düzenlenen sağlık kurulu raporlarında yer alan çalışma gücü
kaybı/maluliyet/özürlülük derecesi Kurum Sağlık Kurulu kararlarını bağlayıcı değildir.
Usulüne uygun düzenlenmeyen raporlar
MADDE 9 – (1) Kurum Sağlık Kurulu tarafından usulüne uygun düzenlenmediği tespit edilen sağlık kurulu raporu bu
Yönetmeliğin 6 ncı maddesine göre yeniden düzenlenmek üzere ilgili sağlık hizmeti sunucusuna iade edilir.
Yeni/Ek rapor düzenlenmesi
MADDE 10 – (1) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesine göre düzenlenmiş sağlık kurulu raporlarının Kurum Sağlık Kurulunca
değerlendirilmesi sonucu gerekli görülmesi hâlinde, ek bilgi, belge ve/veya aynı ya da farklı sağlık hizmeti sunucusu tarafından
yeniden muayenesiyle düzenlenecek rapor/sağlık kurulu raporu istenebilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kontrol Muayeneleri
Kontrol muayenesi ve değerlendirme
MADDE 11 – (1) Kanunun 94 üncü maddesine istinaden; sigortalılar ve hak sahibi çocukları,
a) Kurumca yürütülen soruşturma sonucu,
b) Kurum Sağlık Kurulunca verilecek karara göre,
c) Sigortalının malullük durumunda artma veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda olduğuna ilişkin talebi
hâlinde,
ç) Sigortalı veya hak sahipleri dışında yapılan itiraz, ihbar ve şikâyet hâlinde,
kontrol muayenesine tabi tutulabilir.
(2) Kontrol muayenesine istinaden düzenlenen sağlık kurulu raporunun Kurum Sağlık Kurulu tarafından değerlendirilmesi
sonucu gerekli görüldüğü hâllerde sigortalı veya hak sahibi çocukları yeniden kontrol muayenesine tabi tutulabilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Malul Sayılmaya İlişkin Usul ve Esaslar
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların çalışma gücü kaybı tespiti
MADDE 12 – (1) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların sigortalılık süresi
içinde;
a) Arıza/Hastalık Listesinde (Ek-1) belirtilen hastalık veya arızaların meydana geldiği,
b) Eski ve çalışmaya engel olmayan bir arızanın, Arıza/Hastalık Listesinde (Ek-1) belirtilen seviyelere yükseldiği,
c) Çalışma gücünün en az %60’ını kaybetmiş hâliyle ilk defa çalışmaya başlayan, ancak daha sonra ortaya çıkan farklı bir
hastalık veya arıza nedeniyle bu Yönetmelik hükümlerine göre çalışma gücünün en az %60’ını kaybettiği,
ç) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybettiği,
Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar malul sayılır.
(2) Ancak, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce çalışma gücünün %60’ını kaybettiği önceden veya
sonradan tespit edilen sigortalılar hakkında, bu hastalık veya özürleri sebebiyle malullük sigortasına ilişkin hükümler uygulanmaz.
(3) Arıza/Hastalık Listesinde (Ek-1) belirtilen arıza/hastalıklardan birden fazlası mevcut ise çalışma gücünün en az %60’ını
kaybedip kaybetmediğine dair değerlendirmede en ağır sekel bulgu dikkate alınır ve Balthazard Formülü uygulanmaz.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendindeki sigortalıların çalışma gücü kaybı tespiti
MADDE 13 – (1) Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları sağlık kurullarınca düzenlenen sağlık kurulu raporlarına
istinaden, sigortalıların ilk defa çalışmaya başladığı tarihten sonra vücutlarında oluşan arızaları veya tedavi edilemeyen hastalıkları
nedeniyle, çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiğini Kurum
Sağlık Kurulu tespit eder.
(2) Söz konusu maluliyet kararı verilirken;
a) Sigortalıların çalışma gücünün en az %60’ını kaybedip kaybetmediklerinin tespitinde Arıza/Hastalık Listesi (Ek-1),
b) Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde çalışan askerî ve sivil personel ile askerlik görevi ile yükümlüleri için, 8/10/1986 tarihli
ve 86/11092 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği,
c) İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışan personel için, 4/8/2003 tarihli ve 25189 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği,
ç) 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun kapsamında çalışan ve 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununa tabi Koruma Güvenlik Görevlileri için belirlenen ve 7/10/2004 tarihli ve 25606 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel
Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte belirtilen sağlık şartları,
esas alınır.
(3) Vazife malullüğü hâlinde ise, 13/7/1953 tarihli ve 4/1053 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Vazife
Malullüklerinin Nevileri ile Dereceleri Hakkında Nizamname esas alınır.
(4) Ancak, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce çalışma gücünün %60’ını veya vazifesini yapamayacak
derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilen sigortalılar ile yedek subay veya er olarak ya
da talim, manevra, seferberlik veya harp dolayısıyla görevleri ile ilgileri kesilmeksizin silah altına alındıkları dönemde malul olup, bu
malullükleri asıl görevlerini veya işlerini yapmaya mani olmayanlar hakkında, bu hastalık veya özürleri sebebiyle malullük
sigortasına ilişkin hükümler uygulanmaz.
Sigortalıların hak sahibi veya geçindirmekle yükümlü olduğu çocuklarının çalışma gücü kaybı tespiti
MADDE 14 – (1) Arıza/Hastalık Listesinde (Ek-1) belirtilen hastalık veya arızaların meydana geldiği Kurum Sağlık Kurulunca
tespit edilen sigortalının hak sahibi veya bakmakla yükümlü olduğu çocuğu malul sayılır.
Başka birinin sürekli bakımına muhtaç olma hâlleri
MADDE 15 – (1) Sigortalıların ve özürlü çocuklarının başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda sayılacağı hâller aşağıda
gösterilmiştir.
a) Kuadripleji, parapleji, dipleji ve sigortalının yaşamını kendi başına yürütmesine engel hemipleji veya merkezi sinir
sisteminin sfinkter bozuklukları ile birlikte olan diğer hastalık ve arızalar.
b) Süreli veya sürekli ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen psikotik hastalıklar.
c) İki gözde de yüzde yüz (tam) görme kaybı.
ç) İki elin kaybı.
d) Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı.
e) Her iki bacağın alttan en az 1/3’ünün kaybı.
f) Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler.
g) (Ek:RG-22/1/2011-27823) Yukarıda tespit edilen hastalık ve arızalar dışında kaldığı halde tedavi edilemeyen, başka birinin
sürekli bakımına muhtaç olan ağır hastalık ve arızalar.
Yaşlılık sigortası kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücü kaybı oranlarının tespiti
MADDE 16 – (1) Kanunun 28 inci maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarında belirtilen sigortalıların Kurum Sağlık Kurulunca
çalışma gücü kaybı tespitinde, 16/7/2006 tarihli ve 26230 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve
Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik esas alınır.
(2) Birinci fıkrada belirtilen sigortalılar Kanunun 94 üncü maddesi hükümlerine göre kontrol muayenesine tabi tutulabilirler.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Meslekte Kazanma Gücü Azalma Oranı Tespitine İlişkin Usul ve Esaslar
Meslek hastalığı
MADDE 17 – (1) Hangi hastalıkların meslek hastalığı sayılacağı ve bu hastalıkların, işten fiilen ayrıldıktan en geç ne kadar
zaman sonra meydana çıkması hâlinde sigortalının mesleğinden ileri geldiğinin kabul edileceği Meslek Hastalıkları Listesine (Ek-2)
göre tespit ve tayin edilir.
(2) Herhangi bir meslek hastalığının klinik ve laboratuar bulgularıyla kesinleştiği ve meslek hastalığına yol açan etkenin, işyeri
incelenmesiyle kanıtlandığı hâllerde, meslek hastalıkları listesindeki yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz konusu hastalık, Sosyal
Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun kararı ile meslek hastalığı sayılabilir.
Meslek hastalıkları listesi
MADDE 18 – (1) Meslek hastalıkları, Meslek Hastalıkları Listesinde (Ek-2);
a) A Grubu: Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları,
b) B Grubu: Meslekî cilt hastalıkları,
c) C Grubu: Pnömokonyozlar ve diğer meslekî solunum sistemi hastalıkları,
ç) D Grubu: Meslek bulaşıcı hastalıklar,
d) E Grubu: Fizik etkenlerle olan meslek hastalıkları,
olmak üzere beş grupta toplanmıştır.
(2) Bu listenin sol sütununda zararlı ajanın meydana getirdiği başlıca hastalıklar ve belirtileri, orta sütununda yükümlülük
süreleri, sağ sütununda hastalık tehlikesi olan başlıca işler yer almıştır.
Meslekî bulaşıcı hastalıklar
MADDE 19 – (1) Meslekî bulaşıcı hastalıklar Listesinin "D Grubu"nda yer alan bulaşıcı hastalıkların, görülen işin gereği olarak
veya işyerinin özel koşullarının etkisiyle oluşması ve enfeksiyonun laboratuar bulguları ile de kanıtlanması gereklidir.
(2) Bu listede yer almayan fakat görülen iş ve görev gereği olarak bulaştığı kesin olarak saptanan diğer bulaşıcı hastalıklar da
meslek hastalığı sayılır. Bu husustaki teşhisin laboratuar deneyleriyle kanıtlanması gereklidir. Hastalığın en uzun kuluçka süresi
yükümlülük süresi olarak alınır.
Pnömokonyoz meslek hastalığı
MADDE 20 – (1) Pnömokonyozun meslek hastalığı sayılabilmesi için, sigortalının, havasında pnömokonyoz yapacak yoğunluk
ve nitelikte toz bulunan yeraltı veya yerüstü işyerlerinde toplam olarak en az üç yıl çalışmış olması şarttır.
(2) Ancak, havasında yüksek yoğunlukta ve pnömokonyoz yapacak nitelikte toz bulunan yeraltı ve yerüstü işyerlerinde
meydana gelmiş, klinik veya radyolojik bulgular ve laboratuar muayeneleriyle süratli seyrettiği ve ağırlığı saptanmış olgularda
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun kararı ile üç yıllık süre indirilebilir.
(3) Pnömokonyoz değerlendirmeleri, İLO standartları dikkate alınarak yapılır.
Sigortalının mesleği
MADDE 21 – (1) İş kazasının meydana geldiği veya meslek hastalığının başladığı tarihte Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında çalışmakta olanların yapmakta olduğu iş sigortalının mesleği sayılır.
(2) Kurum, bu mesleğin tespitinde sigortalının çalıştığı iş yerinden alınacak belgeyi esas tutabileceği gibi, bu hususu Kurumun
kontrol ve denetimle görevli memurları aracılığı ile inceletmeye ve buna göre karar vermeye yetkilidir.
(3) Hizmet akdine göre, Meslekte Kazanma Gücü Kayıp Oranı Tespit Cetvellerinin (Ek-3) "B Cetveli"nde gösterilen
mesleklerden birden fazlasını yapmakta olan sigortalının, iş kazası veya meslek hastalığı yönünden sürekli iş göremezlik durumuna
girmesi hâlinde, sürekli iş göremezlik derecesinin en yükseğine karşılık gelen meslek, "sigortalının mesleği" sayılır.
İş kazası ile meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü kayıp oranı tespitinde kullanılan cetveller
MADDE 22 – (1) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meydana gelen arızalar sonucunda, sigortalının meslekte kazanma
gücünün ne oranda azalacağına ilişkin hesaplama, Meslekte Kazanma Gücü Kayıp Oranı Tespit Cetvellerinde (Ek-3) yer alan A, B, C,
D ve E cetvellerine göre yapılır.
(2) A Cetveli, iş kazalarının neden olduğu hastalık ve arızalarla, meslek hastalıklarını ve bunların neden olduğu arızaları,
vücuttaki yerlerine göre sınıflandıran ve başlıkları aşağıda gösterilen 14 listeden oluşur. Her liste üç sütundan oluşup bunlardan;
birinci sütun arızanın sıra numarasını, ikinci sütun arızanın çeşidini, üçüncü sütun arızanın ağırlık ölçüsünü gösterir.
a) I. Baş arızaları (Kafa Kemikleri, Nöroloji, Nöroşirurji, Psikiyatri arıza ve hastalıkları).
b) II. Göz arızaları.
c) III. Kulak arızaları.
ç) IV. Yüz arızaları.
d) V. Boyun arızaları.
e) VI. Göğüs hastalıkları.
f) VII. Omuz ve kol arızaları.
g) VIII. El bileği ve el arızaları.
ğ) IX. El parmakları arızaları.
h) X. Omurga arızaları.
ı) XI. Karın hastalık ve arızaları.
i) XII. Pelvis ve alt ekstremite arızaları.
j) XIII. Endokrin, metabolizma, kollagen doku, periferik damar hastalıkları, hematolojik ve romatoid hastalıklar.
k) XIV. Deri arızaları ve yanıklar.
(3) "B Cetveli" sigortalının çalıştığı iş kolları ve meslek veya iş çeşidi listelerini içerir. Her listede iki sütun mevcut olup
bunlardan; birinci sütun meslek veya iş çeşitlerini, ikinci sütun meslek grup numaralarını gösterir.
(4) "C Cetveli", sürekli iş göremezlik simgelerini göstermekte olup, A Cetvelinin listelerine paralel olarak arızanın vücuttaki
yerine göre 14 tabloyu ihtiva eder. Her tablo, A Cetvelinde yer alan 14 listeden birine karşılık gelir ve sol kenardaki sütunda arıza
sıra numaraları, üstteki satırda 1’den 52’ye kadar meslek grup numaraları ve bunların kesişme noktalarında sürekli iş göremezlik
simgeleri bulunur.
(5) "D Cetveli", arızaların ağırlık ölçülerine ve sürekli iş göremezlik simgelerine göre meslekte kazanma gücünün azalma
oranını bulmaya yarar. Bu cetvelin sol kenarındaki sütun 0’dan 65’e kadar arıza ağırlık ölçülerini üstteki satır A’dan R’ye kadar
arızaların sürekli iş göremezlik simgelerini, bunların kesişme noktaları 1’den 100’e kadar meslekte kazanma gücünün azalma
oranını gösterir.
(6) Bu cetvele göre bulunan oran, 38-39 yaşlarındaki bir sigortalının meslekte kazanma gücünün azalma oranıdır.
(7) E cetveli, D cetveline göre bulunan orana ve sigortalının yaşına göre meslekte kazanma gücünün azalma oranını tespite
yarar.
(8) Sigortalının yaşına göre meslekte kazanma gücü azalma oranı tespitinde; sürekli iş göremezlik hâlinin oluştuğu ilk rapor
tarihindeki yaş esas alınır. Ancak sigortalının sağlık durumunda sürekli iş göremezlik yönünden bir değişiklik olmuş ise, bu
değişikliğin raporla saptandığı tarihteki yaşı esas alınır.
(9) Bu cetvelin solundaki sütun 38-39 yaşlara ait meslekte kazanma gücünün azalma oranını, üstteki satır 21’den 64’e kadar
olan yaşları, bunların kesişme noktaları ise, meslekte kazanma gücündeki azalmanın yaşlara göre oranlarını gösterir.
Meslekte kazanma gücü azalma oranının hesaplanması
MADDE 23 – (1) A Cetveli listelerinde yazılı arızalardan birinin meslekte kazanma gücünü ne oranda azaltacağı aşağıdaki
şekilde hesaplanır.
a) A Cetvelindeki vücudun çeşitli bölgelerine veya sistemlerine göre hazırlanmış olan 14 arıza listesinden sigortalının arızası
bulunur. Bu arızanın solundaki arıza sıra numarası ile sağındaki arıza ağırlık ölçüsü bir tarafa kaydedilir.
b) B cetveli listelerinde önce sigortalının iş kolu, sonra bu iş kolu içindeki meslek veya iş çeşidi bulunur. Bunun karşısındaki
meslek grup numarası da bir yere yazılır. Sigortalının meslek veya iş çeşidi bu listelerde bulunmadığı takdirde meslek veya işinin
benzeri veya en yakını esas alınır.
c) Sürekli iş göremezlik simgesini gösteren C cetvelinin arızaya uygun tablosunun sütundaki arıza sıra numarası ile satırdaki
meslek grup numarasının kesiştiği noktadaki sürekli iş göremezlik simgesi bulunarak bir tarafa kaydedilir.
ç) D cetvelinin sütununda yukarıda tespit edilen arıza ağırlık ölçüsü ile satırındaki meslek simgesinin kesiştiği noktadaki sayı,
meslekte kazanma gücünün azalma oranına esas alınacak sayıdır.
d) Tespit edilen bu meslekte kazanma gücü azalmasının sigortalının yaşına uygun oranını bulmak için E cetvelinden
yararlanılır. Bu cetvelin sütununda bulunan meslekte kazanma gücünün azalma oranı ile üstteki satırında bulunan sigortalının
sürekli iş göremezlik hâlinin tespiti tarihindeki yaşının kesiştiği yerdeki sayı, bu yaşa uyan sürekli iş göremezlik sebebiyle meslekte
kazanma gücünün azalma oranıdır.
e) Ancak birden fazla sistemi ilgilendiren sekel bulgu varsa, bu maddenin (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen işlemler her
bir sekel bulgu için ayrı ayrı uygulanır ve Balthazard Formülü kullanılarak birleştirilir.
(2) İş kazası veya meslek hastalığı sayılmayacak bir olaydan veya doğuştan ileri gelmiş herhangi bir arızası bulunan
sigortalının sonradan bir iş kazası veya meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezliğe uğraması hâlinde, meslekte kazanma gücü
azalma oranı aşağıdaki şekilde hesaplanır.
a) Sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı sayılacak veya sayılmayacak olaylardan veya doğuştan meydana gelmiş her
türlü arızalarının sebep olduğu meslekte kazanma gücü toplam azalma oranı bulunur.
b) Sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı sayılmayacak bir olaydan veya doğuştan ileri gelmiş arızalarının sebep olduğu
meslekte kazanma gücü toplam azalma oranı, bu fıkranın (a) bendinde tespit edilen toplam orandan çıkarılır; kalan, iş kazası veya
meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü azalma oranıdır.
(3) Ancak, sigortalının işe alınmadan önce mevcut olan veya işe alındıktan sonra iş kazası veya meslek hastalığı sonucu
olmayarak meydana gelen arızaları, yapmakta olduğu işteki kazanma gücünü etkilememesi hâlinde, bu arızalar kazanma gücü
toplam azalma oranının hesabında dikkate alınmaz.
Balthazard Formülünün uygulanması
MADDE 24 – (1) A Cetveli listesinde yazılı arızalardan birkaçının bir arada bulunması veya eski bir arızaya yenisinin eklenmesi
hâlinde meslekte kazanma gücünün ne oranda azalacağı, Balthazard Formülüne göre aşağıdaki biçimde hesaplanır.
a) Sigortalıdaki arızaların meslekte kazanma gücünü azaltma oranları bu Yönetmeliğin 23 üncü maddesine göre ayrı ayrı
tespit edilir.
b) Bu oranlar, en yükseğinden başlanarak sıraya konur.
c) En yüksek oran, sigortalının çalışma gücünün tümünü gösteren %100’den çıkarılır.
ç) Bu çıkarmada kalan miktar, sırada ikinci gelen meslekte kazanma gücü azalma oranı ile çarpılarak l00’e bölünür, çıkan
sonuca en yüksek meslekte kazanma gücü azalma oranı eklenir ve böylece birinci ve ikinci arızaların meslekte kazanma gücü
toplam azalma oranı bulunmuş olur.
d) Sigortalının arızası ikiden fazla ise birinci ve ikinci arızaların meslekte kazanma gücü toplam azalma oranı birinci sıraya ve
üçüncü sıradaki arızanın meslekte kazanma gücü azalma oranı ikinci sıraya alınarak yukarıdaki işlem tekrarlanır.
e) Ancak, A Cetveli listelerinde ayrı ayrı gösterilen çeşitli arızalar, bu listelerde yer alan bir hastalık veya arızanın tabii sonucu
iseler, bunlar, ayrı sebeplere bağlı arızalar gibi ele alınarak haklarında bu madde hükümlerine göre işlem yapılmaz.
ALTINCI BÖLÜM
Erken Yaşlanma
Erken yaşlanma hâli
MADDE 25 – (1) Kanunda yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen yaş şartı dışındaki diğer şartları taşıyan ve 55 yaşını
dolduran sigortalılardan biyolojik yönden, bu yaşı doldurmuş bir insan derecesinde yaşlanmış ve çalışma gücünün bu seviyeye
düşmüş olduğu tayin ve tespit edilenler, erken yaşlanmış sayılırlar.
(2) Erken yaşlanma hâlinin tespitine esas alınmak üzere Sağlık Hizmeti Sunucuları tarafından düzenlenen Raporlar esas
alınarak erken yaşlanma hâlinin bulunup bulunmadığına Kurum Sağlık Kurulunca karar verilir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önceki talepler
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce çalışma gücü kaybı, iş kazası, meslek hastalığı, vazife
malullüğü, harp malullüğü sonucu meslekte kazanma gücü kaybı ile erken yaşlanma durumlarının tespiti talebinde bulunan
sigortalılar ve hak sahipleri için, yürürlükten kaldırılan ilgili sosyal güvenlik mevzuatının Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
Meslek hastalığı raporu düzenlemeye yetkili sağlık hizmet sunucuları
GEÇİCİ MADDE 2 – (Mülga:RG-22/1/2011-27823)
Yürürlük
MADDE 26 – (1) Bu Yönetmelik 1/10/2008 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 27 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı yürütür.
---------------------(1) 3/8/2013 tarihli ve 28727 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Maluliyet İşlemleri Tespiti Yönetmeliğinin bu yönetmeliği
ilgilendiren hükümleri aşağıdadır:
“….
Atıflar
MADDE 22 – (1) 11/10/2008 tarihli ve 27021 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü
Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğinin çalışma gücü kaybı, vazife malullüğü, harp malullüğü ile erken yaşlanma durumlarının
tespiti hükümlerine yapılan atıflar bu Yönetmelik hükümlerine yapılmış sayılır.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 23 – (1) Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğinde yer alan; çalışma gücü
kaybı, vazife malullüğü, harp malullüğü ile erken yaşlanma durumlarının tespiti ile ilgili tüm hükümler yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükmü
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce çalışma gücü kaybı, vazife malullüğü, harp malullüğü ile
erken yaşlanma durumlarının tespiti talebinde bulunan sigortalılar ile bunların hak sahibi veya bakmakla yükümlü olduğu çocukları
için, yürürlükten kaldırılan ilgili sosyal güvenlik mevzuatının Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE 24 – (1) Bu Yönetmelik 1/9/2013 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 25 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı yürütür.”
Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
Tarihi
Sayısı
11/10/2008
27021
Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin Yayımlandığı Resmî Gazetelerin
Tarihi
Sayısı
1. 22/1/2011
27823
2. Yönetmeliğin eklerini görmek için tıklayınız
Sayfa
Ek-1
ARIZA/HASTALIK LİSTESİ
A. BAŞ ARIZALARI (Nöroloji, nöroşirurji, psikiyatri)
HEMİPLEJİ veya AĞIR HEMİPAREZİLER:
Vasküler, enfeksiyöz, travmatik, tümöral veya benzeri nedenlerle intrakraniyal bir
olay sonucu meydana gelen
2- AFAZİLER:
Değişik etiyolojik kökenli sekel halini almış sensoriyel veya mikst tip
3- PARAPLEJİ, DİPLEJİ, TETRAPLEJİ ve AĞIR PAREZİLER:
Vasküler, enfeksiyöz, travmatik, toksik, tümöral veya benzeri nedenlerle oluşan
omurilik hasarı sonucu meydana gelen pleji ve pareziler veya bunlara bağlı oluşan anal
inkontinans veya daimi sonda kullanmayı gerektiren idrar inkontinansı
4- PARKİNSON:
Uygun tedaviye rağmen günlük yaşam aktivitelerini ileri düzeyde bozarak
başkasının yardımına gerek gösteren
5- SEREBELLAR HASTALIKLAR:
Başkasının yardımını gerektirecek derecede denge bozukluğu yapmış, değişik
etiyolojik kökenli
6- SEREBRAL PALSY:
Herediter veya edinsel nedenlerle oluşmuş, ağır düzeyde
7- OMURİLİK HASTALIKLARI:
Serebroherediter, heredodejeneratif nedenli ağır sirengomyeli, ALS ve benzeri
8- MYOPATİLER:
Herediter,heredodejeneratif kökenli, ağır seyirli kas hastalıkları (Miyastenia gravis
ve benzeri)
9- MİYELİN KILIFI HASTALIKLARI:
Orta veya ağır derecede sekel halini almış, sık tekrarlayan yaygın miyelin kılıfı
hastalıkları (multiple skleroz)
10- EPİLEPSİ:
Uygun tedaviye rağmen kontrol altına alınamayan, ayda en az 3 jeneralize nöbetle
seyreden grandmal veya haftada en az 3 nöbetle seyreden psikomotor epilepsi (Mülga
1-
ibare:RG-22/1/2011-27823) (…)
11- NÖROPATİLER:
Ağır sekel oluşturmuş, EMG ve gerekli diğer tetkiklerle desteklenen polinöropati
veya poliradikülopatiler
12- PSİKİYATRİK BOZUKLUKLAR:
Hafif işlerde bile çalışmaya olanak vermeyen (Mülga ibare:RG-22/1/2011-27823)
(…), tedavi ile düzelmeyen, kronik nitelik kazanmış, ağır seyirli, organik veya organik
olmayan psikotik bozukluklar (demans, şizofreni, bipolar affektif bozukluk, frontal lob
sendromu, paranoid vb.)
13- OLİGOFRENİLER:
IQ derecesi 50(hariç)’den düşük olup çalışmaya olanak vermeyen olgular ve
Down Sendromu
14- BEYİN TÜMÖRLERİ:
Ağır nörolojik sekel oluşturmuş, ameliyattan yarar görmeyen, operasyona
rağmen nükslerle seyreden veya ameliyat edilemeyen(inoperabl)
B. GÖZ HASTALIKLARI VE GÖRME ARIZALARI
1- GÖRME AZLIĞI:
Bariz bir patolojinin varlığı ve ileri tetkiklerin desteklediği en iyi düzeltmeyle
bile artmayan her bir gözün görme keskinliğini ileri derecede bozan ( bilateral 0,1
[20/200] ve bu seviyenin altında görme keskinliği olması)
Bu madde kapsamında yer alan katarakt hastaları cerrahi tedavi sonrası
değerlendirilir.
2- PTERİJİUM ve SEMBLAFARON:
Görüşü ileri derecede bozan, korneada ileri derecede bulanıklığa neden olan,
tekrarlayan iki taraflı pitergium veya semblafaron
3- KERATİTLER ve GREFON HASTALIĞI:
Görüşü ileri derecede bozan, tedavi edilemeyen sekel bırakmış keratitler veya grefon
hastalığı
4- KERATOKONUS:
Görüşü ileri derecede bozan, kontakt lensten yararlanmayan, korneal skarı olan iki
taraflı keratokonus
5- ÜVEİTLER:
Görüşü ileri derecede bozan tekrarlayan üveitler
6- RETİNA KANAMALARI:
Görüşü ileri derecede bozan, sık sık tekrarlayan tedavisi güç retina kanamaları
7- ORBİTA PATOLOJİLERİ:
Her iki göz yuvarlağını hareketsiz kılan ve görme keskinliğini bozan orbita
travmaları, iltihapları veya tümörleri
8- RETİNOPATİLER:
Tedavi edilemeyen, görüşü orta-ileri derecede bozan retinopatiler, retina
dejeneresansları, makülopatiler
9- GÖRME ALANI PATOLOJİLERİ:
Her iki gözde periferik görme alanının (Değişik ibare:RG-22/1/2011-27823) 10
dereceye kadar daralarak, tübüler görme seviyesine düşmesi
10- PTOZİS:
Cerrahi tedaviden yarar görmeyen sekel halindeki bilateral göz kapağı düşüklüğü
11- DİPLOPİ:
Çift görmeye neden olan sekel halinde her iki göz kaslarının paralizisi
C. KULAK – BURUN –BOĞAZ HASTALIK VE ARIZALARI
1- KOMPLİKASYONLU SAĞIRLIK:
Yardımsız ayakta durmayı engelleyecek düzeyde denge bozuklukları ile birlikte olan,
ameliyatla ve işitme cihazlarıyla düzeltilmeyen kalıcı iki taraflı tam işitme kaybı
2- KULAK TÜMÖRLERİ:
Tedavi edilemeyen kulak kepçesinin, dış kulak yolunun, orta kulağın, iç kulağın
ameliyat edilemeyen kötü huylu tümörleri
3- DİL:
Kanser veya travma nedeniyle dilin en az 2/3 ünün alınması
4- KANSERLER:
Tedavi edilemeyen, burun, paranasal sinüsler, çene, ağız , farenks, parotis ve boyun
bölgesi kanserleri
5- LARENKS:
Sürekli kanül kullanmayı gerektiren farklı etiyolojili larenks yokluğu
6- SES ORGANLARI:
Ağır dispne ve afoni ile birlikte olan iki taraflı hastalık, travma ve tümörleri
D. SOLUNUM VE DOLAŞIM SİSTEMİ HASTALIKLARI
1- AKCİĞER ve SAĞ KALP:
Etyolojisi ne olursa olsun, klinik radyolojik ve laboratuar bulgularıyla doğrulanan
ve solunum, dolaşım fonksiyonlarını ileri derecede etkileyen sağ kalp yetmezliği
pulmoner hipertansiyon ve sağ kalp büyümesi, kronik kor pulmonale, ileri derecede
restriktif, obstrüktif veya kombine akciğer fonksiyon bozuklukları ve hipoksemi ile
seyreden, akciğer dokusunun, bronşların, akciğer zarlarının göğüs kafesinin hastalık ve
arızaları veya çalışmaya engel tümörleri
2- KALP KASI, KAPAĞI ve ZARI:
Klinik, laboratuar, radyolojik, EKG, ekokardiyografik, angiografik bulgularla
doğrulanan, hafif eforda veya dinlenme halinde fonksiyon kısıtlaması yapan iskemik
kalp hastalıkları, kalp kası hastalıkları, kalp kapağı hastalıkları veya kalp zarı hastalık ve
bozuklukları
3- OPERE KALP HASTALIKLARI:
Klinik, laboratuar, radyolojik, EKG, ekokardiyografik, anjiografik bulgularla
doğrulanan hafif eforda veya dinlenme halinde fonksiyon kısıtlamasıyla birlikte olan,
kalp kapağı onarımı, kalp kapağı protezi, kalıcı kalp pili, intra kardiak defibrilatör,
girişimsel veya cerrahi koroner revaskülarizasyonu, perikardiektomi
E. KARIN HASTALIK VE ARIZALARI
1- KARACİĞER:
Karaciğerin fonksiyonlarını ileri derecede bozan veya tedavi edilemeyen hastalıkları,
kanserleri, tam teşekkül etmiş siroz ve karaciğer transplantasyonu
2- SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI:
a) Anal inkontinanslar veya anal sifinkter yokluğu, kalıcı ileostomi veya kolostomiler
b) Kolonun büyük bülümünü tutan, tedaviden yarar görmeyen ve sekel bırakan crohn
hastalığı, kolitis ülseroza veya malabsorbsiyon sendromları
c) Sifinkterektomi ile birlikte subtotal kolektomiler,
d) Total kolektomi
e) Tedaviden yarar görmeyen sindirim sistemi kanserleri
3- PANKREAS:
Tedaviden yarar görmeyen komplikasyonlu kronik pankreatitler veya total
pankreatektomiler
4- BÖBREK:
Diyaliz gerektirir böbrek hastalıkları veya böbrek fonksiyonlarının transplantasyona
rağmen tekrar bozulması
5- ÜRİNER ve GENİTAL ORGANLAR:
a) Sürekli sistostomi veya sürekli sonda kullanmayı gerektiren ileri derecede üretra
darlıkları
b) Tedaviden yarar görmeyen üriner veya genital sistem kanserleri
c)Üreterosigmoidostomi,üreterokuteneustomi,postoperatif
kalıcı
fistüller,total
inkontinans
d) Penis ve testislerin birlikte yokluğu ve idrarın sürekli akması
F. HAREKET SİSTEMİ( Kemik, Kas Eklem )HASTALIK VE ARIZALARI
1)
OMUZ:
a) Kürek kemiğinin sabit hale gelmesine neden olan iki taraflı omuz eklem ankilozu
b) Omuz yokluğuna neden olan kemik kaybı veya kolun torasik amputasyonu
2) OMUZ-DİRSEK:
Kolun dirsekle omuz arasından amputasyonu veya dirseğin dezartikülasyonu
3) ÖNKOL-DİRSEK-BİLEK-EL
a)İki taraflı ön kol amputasyonu veya iki taraflı bilek dezartikülasyonu
b)İki taraflı el bileği ve elin tüm fonksiyonlarının kaybı
c)İki taraflı elin başparmakları dahil olmak üzere sekiz parmağının metakarpofalengeal
düzeyden amputasyonu
4)
OMURGA:
Omurganın hareketlerini ileri derecede kısıtlayan travma sekelleri
5) KALÇA ,UYLUK ve DİZ:
a) Kalça ekleminin iki taraflı tam ankilozu
b) Kalça ekleminin dezartikülasyonu veya uyluk kemiğinin 1/3 proksimal(üst) seviyeden
amputasyonu
c) İki bacağın alttan en az 1/3 ünün kaybı
d) Diz ekleminin iki taraflı olarak 30 dereceden yukarı fleksiyon halinde ankilozu
G. İÇ SALGI HASTALIKLARI (ENDOKRİN)
1)
HİPOTALAMUS:
Cerrahi veya tıbbi tedavinin sonuç vermediği hipotalamik hastalıklar (diabetes
insipitus, anosmi, görme bozuklukları, mental retardasyonla birlikte olan
hipotalamusun gelişimsel bozuklukları)
HİPOFİZ:
Genel hipofiz yetersizliğine, büyüme hormonu(GH) fazlalığına (akromegali,
gigantizm) ve yetersizliğine bağlı (hipopituitarizm) gelişen komplikasyonlar
3) TİROİD VE PARATİROİD:
Cerrahi ve tıbbi tedaviden yararlanmayan tiroid ve paratiroid hastalıkları, tiroid ve
paratiroidin yaygın karsinomları
4) ADRENAL:
Tedavi edilemeyen böbrek üstü bezi (surrenal) adenomu, karsinomu veya
hiperplazilerine bağlı hiperaldosteronizm, feokromasitoma ve cushing sendromu
5) DİABETES MELLİTUS:
En az bir organın işlevini ileri derecede sınırlayacak şekilde komplikasyon oluşturmuş
diabetes mellitus
2)
H. METABOLİZMA HASTALIKLARI
1)
METABOLİK HASTALIKLAR:
a) Uygun tedaviye rağmen sık kemik kırılmaları ile seyreden ve sekel oluşturmuş
metabolik kemik hastalıkları (osteogenezis inperfekta, osteomalasi ve benzerleri)
b) Porfiria (konjenital eritropoetik porfiria)
K. HEMATOLOJİK VE ONKOLOJİK HASTALIKLAR*****
Aplastik, hypoplastik, miyelofitizik, orak hücreli anemi, thalassamia major,
paroksismal nokturnal hemoglobinüri, hemolitik anemiler ve diğer hemoglobinopatiler
2) Lösemiler
3) Kemik iliği ile ilgili bozukluklar (dismyelopoietik anemiler )
a)Miyeloproliferatif hastalıklar (polistemia vera, myelofibrozis, primer trombositoz)
b)Miyelodisplastik sendrom
4) Trombosit hastalıkları
5) Pıhtılaşma faktör aktivitesi % 3 den az olan koagulopatiler (hemofililer)
6)
Monoklonal gamopatiler (Multiple miyelom, hafif veya ağır zincir hastalıkları,
waldenström makroglobinemisi, primer amiloidoz)
7) Hodgkin dışı lenfomalar
8) Hodgkin Hastalığı
9) Sarkomlar
***** K listesinde yer alan hematolojik ve onkolojik hastaliklar, klinik ve laboratuar
bulguları ile tedaviye yanıtlarına göre değerlendirilir.
1)
L. ROMATOLOJİ
1- Omurga veya diğer eklemlerde çok ağır derecede hareket kısıtlılığı yapan ve tedaviden
yarar görmeyen romatizmal hastalıklar
2- AĞIR VASKÜLİTLER:
a)Behçet hastalığı (vena cava superior ve/veya vena cava inferior sendromu gibi
vasküler komplikasyonlar, pulmoner tutulum, SSS tutulumu, görme kaybı yapan göz
tutulumu ile)
b)Sistemik tutulumlu PAN
c)Sistemik tutulum (akciğer ve/veya böbrek tutulumu) ile wegener hastalığı
3- KOLLAGEN DOKU HASTALIKLARI:
a) Sistemik lupus eritematozis ( akciğer ve/veya böbrek tutulumlu)
b) Sistemik sklerosis (iç organ tutulumlu ve/veya ankiloz yapmış eklem tutulumlu)
c) Overlap sendromları (iç organ tutulumlu)
M. DAMAR HASTALIKLARI
1-
Sistemik kökenli ve tedavisi mümkün olmayan, çalışmayı ileri derecede etkileyen, kısa
mesafe klodikasyosu olan, iskemik yara ve trofik bozukluğa yol açan arteriyel tıkanıklık
(ABI 0.5’den az); büyük arter anevrizmaları veya büyük damar arteriovenöz fistülleri;
ülsere neden olmuş venöz staz (DS‘de oklüzyon olması veya 3-4üncü derece reflü ile
beraber) tablosu; ağır lenfödem ve elefantiyazisler
N. DERİ HASTALIKLARI VE ARIZALARI
12345678-
Vücudun % 50 sinden fazlasını kaplayan ve artropatik şekil gösteren ağır sedef
hastalığı (psoriazis)
İnfiltratif ve tümoral mukoid fungoides
Ağır, tedaviye dirençli pemfigus
Mutulasyon evresinde cüzzam (Lepra)
Ağır, hareketi kısıtlayan ichtiosis
(Değişik:RG-22/1/2011-27823) Çok şiddetli herediter palmoplantar keratodermiler; unna
thost, mal de meleda benzeri hastalıklar ile yürümeyi engelleyici madura ayağı
Metastaz yapmış malign melanom ve küratif tedavisi mümkün olmayan diğer deri
kanserleri
Sistemik tutulumu olan atrofiyle seyreden ve trofik bozukluklar gösteren skleroderma
O. DİĞER
Ağır, ileri evrede AIDS
Yukarıda belirtilenlerin dışında kalan, tedaviye rağmen çalışma olanağının
bulunmadığı hastalık ve arızalar
3- Birden fazla hastalık ve arızanın bir arada olduğu, tedaviye rağmen çalışma olanağının
bulunmadığı durumlar
12-
MESLEK HASTALIKLARI LİSTESİ
Ek-2
( A ) GRUBU
KİMYASAL MADDELERLE OLAN MESLEK HASTALIKLARI
A - I, a Arsenik ve bileşikleri ( arsenikli hidrojen dışında )
Hastalıklar ve Belirtileri
Akut :
- Akut gastro-intestinal bozukluklar ( kusma, koleriform diare, mide - barsak
krampları, eksikoz ),
- Serebrospinal bozukluklar
( baş ağrısı, bilinç bozuklukları, delir, kas krampları ),
Kronik :
- Lokal deri lezyonları (eritem, follikülit, ülserasyon
gibi ),
- Konjonktivit, blefarit,
- Burun lezyonları ( septum
ülserasyonu, delinme ),
- Generalize deri lezyonları
(hıperkeratos, saç dökülmesi,
tırnak kırılması ve tırnaklarda Mee çizgileri, hiperhidroz, melanoz gibi )
- Polinevritler
- Toksik karaciğer ve böbrek
parankim zararları ( ikter,
albüminüri ),
- Deri, solunum yolları ve
karaciğer kanserleri,
- Periferik dolaşım bozukluğu,
akrosiyanoz, gangren.
Yükümlülük
Süresi
1 ay
1 yıl
Sayfa 1 / 58
Hastalık Tehlikesi
Olan Başlıca İşler
- Arsenikli minerallerin elde
edilmesi, işlenmesi,
- Sülfirik asit yapımında içinde arsenik bulunan piritin
kavrulması, piritin taşınması,
ve depolanması,kavurmanın
yapıldığı kurşunlu hüchücrelerdeki artıklar,
- Arsenik ve bileşiklerinin
elde edilmesi, işlenmesi,
- Piroteknik,
- İlaç sanayiinde arsenikli madmaddelerin kullanılması,
- Arsenikli pedisid ve
kereste empermeablize edici maddelerin yapımı ve kullanılması,
- Bazı yapay taşların fabrikaskasyonu ( malachit ),
- Arsenik triklörür ile metal
yüzeylerinin brüne edilmesi,
- Arsenikli boya maddeleri
tentür, pigment, cila, emaye
vernik yapımı, bunların özellikle yer ve duvar döşemeciliği ile dokumaların boyanmasında kullanılması,
- Lastik sanayii ( vulkanizasyon),
- Cam ve seramik sanayiinde
arsenikli ham maddelerin
kullanılması,
- Tabaklıkta tüy ve kılların
temizlenmesi, post ve kürklerin boyanması, dirençleri-
nin arttırılması, şarapçılık,
hayvan derisi doldurma işleri
( Tanı için, gerektiğinde, idrar, dışkı, tırnak ve saçlarda arsenik miktarı tayin edilir.
B.A.L. verilerek yapılan provakasyon ile arsenüri sağlanır. )
A - I, b Arsenikli Hidrojen veya Arsin ( AsH3 )
Akut :
- Baş ağrısı, karın ağrısı, nevralji, parestezi,
- Hemoliz, hemolitik ikter, hehemoglobinüri, anüri, akut
böbrek yetmezliği,
Kronik :
- Baş ağrısı, kas ağrısı uykusuzluk,
- Anemi ( basofil granunasyon-lu
lu cabot halkaları ) ,
- Böbrek fonksiyon bozukluğu.
15 gün
1 yıl
( Gerektiğinde idrarda, dışkıda,
kusmukta arsenik tayini
yapılır
- Arsenik bileşikleri ile kirlenmiş asitlere ( klorhidrik
asit, sülfürük asit gibi ) metallerin aşındırılması,
- Kuvvetli asitler kullanarak
arsenikli cevherlerin işlenmesi,
- Cüruf ve cevherlerin yaş işlenmesi
- Ferrosilis veya mangan silisidlerin yapımı, taşınması
ve kullanılmasında bu madde lere nemin etkisi,
- Kimya sanayiinde kadmiumun
geri kazanılması,
- Kurşunlu maden cevherlerin
den gümüş elde edilmesi,
- Arsenikli cevherlerden asit
sülfürik elde edilmesi,
- Arsenikli kirlenmiş asit
sülfürikden klorhidrik asit
elde edilmesi,
- Kuvvetli asitlerin saklandığı
kapların ve tankların temizlenmesi
- Asetilen yapımı
- Kuvvetli asitlerle kazanlardaki veya borulardaki kazan
taşlarının temizlenmesi.
A - 2 Berilyum ( Glüsinyum ) ve Bileşikleri
Akut :
- Metal humması
- Toksik berilyum pnömonisi
( dispne,siyanoz,solunum
15 gün
Sayfa 2 / 58
- Cevherlerin işlenmesi ve
berilyum elde edilmesi
- Berilyum bileşik ve alaşımlarının elde edilmesi,
yetmezliği, röntgende önce
milier tbc. benzeri görünüm,
sonra yaygın infiltrasyon ),
Kronik ( berilyoz ) :
- Öksürük, dispne (toksikpnömoniyi izler) kronik korpulmonale, spontan pneumotorks,
- Deri lezyonları ( dermatit,
eritem, allerjik dermatoz,
granulomlar, keloid )
- Berilyum raşitizmi,
- Karaciğer fonksiyon bozukluğu
5 yıl
- Alüminyum lehim tozu ( berilyum fluorür ) elde edilmesi,
- Kristal,seramik,porselen ve
ateşe dayanıklı maddelerin
yapımı
- Fluoresans ekranlar ve diğer fluoresans materyal, telsiz
tüpü, radyo lambaları, ampuller için flaman, lüks
gömleği yapımı
- Atom reaktör sanayiinde
yanma çubuk ve maddelerinin
elde edilmesi,
- Füze ve uzay araçlarının yönetim sistemleri ve ölçü ge
reçlerinin yapımı.
( Gerektiğinde idrarda berilyum tayini, B - 2 dipnotunda olduğu gibi, kutan testler,
solunum fonksiyon testleri yapılır, alveolar gaz difüzyonunda bozulma olup olmadığı
saptanır. )
A - 3, a Karbonmonoksit
Akut :
- Bilinç kaybı, kas krampları,
kalpte ritm bozukluğu, solusolunum yetmezliği,
Kronik :
- Nervöz ve psişik bozukluklar
( uyku,bellek bozuklukları,
parkinsonizm, görme ve kokonuşma bozuklukları ),
- Fonksiyonel veya organik
kalp ve dolaşım bozuklukları,
15 gün
6 ay
- Yanlış yapılmış ve defektli
ısıtma sistemleri
- Havagazı şebekesi tamiri,
- Açık ocaklar
- İçinde karbonmonoksit bulunan gaz karışımlarının
elde edilmesi, dağıtımı ve
sanayide kullanılması,
- Garaj, depo ve tamirhanelerdeki çalışmalar,
- Kötü havalandırılan, kapalı
yerlerde motor işletilmesi,
- Özellikle, yeraltı, kapalı yer ve
tünellerdeki yangın ve patlamalar,
- Metal karbonillerin elde edilmesi ve kullanılması,
- Kimya sanayiinde bazı sentezler için karbonmonoksit kullaması,
(Gerektiğinde kanda karbonmonoksit veya karboksihemoglobin tayini, elektrokardiografi, elektroensafalografi ve elektromiyografi yapılır.)
Sayfa 3 / 58
A - 3, b Fosgen ( karbonilklorür )
Akut ve Subakut :
- Üst solunum yolları irritasyonu öksürük
- Akut akciğer ödemi
Kronik :
Non spesifik respirasyon
sendromu,
7 gün
6 ay
- Fosgen elde edilmesi,
- Kimya sanayiinde ilaç hammaddelerin ve bazı boya
maddelerinin elde edilmesinde fosgen kullanımı,
- Yangın söndürücü olarak
kullanılan karbontetraklorür
gibi organik klorlu bileşiklerin, kloroform,
tetrakloretan, trikioretilen v.b. nin
ısınması sonucu fosgen meydana gelişi,
- Bu maddelerin bir ısı kaynağı
ile teması sonucu ( örneğin
kaynak yapımı ) fosgen meydana gelişi.
A - 3, c Hidrosiyanik asit, siyanidler ve siyan bileşikleri
Akut :
- Ağızda acı badem kokusu,
kas krampları, trismus,
midriasis,
- Dispne, siyanoz, asfiksi,
bilinç kaybı koma.
Subakut
- Baş ağrısı, baş dönmesi,
bulantı, halsizlik
- Dispne,
- Kas krampı nöbetleri
Kronik :
- Ekzematiform dermatoz,
- Konjonktivit,
- Parmaklarda ülserler,
- Stenokardi ( EKG değişiklikleri ),
- Nötropenili lenfositoz,
- Nervöz belirtiler
7 gün
1 ay
6 ay
Sayfa 4 / 58
- Sıvı hidrosiyanik asit, siyanidler, ferro siyanat ve diğer türevrevlerin elde edilmesi,
- Zararlı böceklere ( tarım ) fare
lere ( değirmen, gemi ) karşı gaz
şeklinde hidrosiyanik asit kullanılması
- Siyanizasyon ile asal madenmadenlerin ( altın,gümüş ) elde
edilmesi,
- Galvanizasyon işlemlerinde
siyanat kullanılması ( altın,
gümüş, nikel, kadmiyum, bakır v.b. Galvanizasyonu ),
- Metal döküm parçalarının
ısıtılarak işlenmesi,
- Pleksiglas ( asetosiyanhidrin )
yapımı,
- Akrilnitrillerin pestisid olarak
ve sentetik elyaf yapımında
kullanılması,
- Siyanidlerin elde edilmesi, bunlarla temas ve yapay gübre olarak kullanılmaları
A - 4 Kadmium ve bileşikleri
Akut :
- Metal döküm humması,
- Trakeit, bronşit, bronkopnömoni,
- Baş ağrısı, dönmesi, şiddetli
susuzluk ve boğazda kuruluk
duygusu,
- Kanlı kusma ve ishal,
- Karaciğer ve böbrek parankim
zararları,
Kronik :
- Üst solunum yolları irritasyonu,
- Dişlerde sarı renk,
- Burun mukozasında ülserasyon ve atrofi, anosmi,
- Anemi
- Karaciğer ve böbrek parankim zararları
- Kemik değişiklikleri ( osteomalazi ve volkman sendromu biçiminde ) ve buna
bağlı yürüme bozuklukları.
15 gün
5 yıl
- Kadmiyum elde edilmesi,
- Kadmiyum alaşım ve bileşiklerinin yapımı,
- Nikel kadmiyum akümülatörlerinin yapımı,
- Daldırma, püskürtme veya elektroliz yollarıyla metallere kadmiyum kaplama,
- Kaplama, alaşım veya kirlilik
olarak kadmiyum bulunan metal eşyanın eritilmesi, lehimlen
mesi, kesilmesi,
- Atom reaktörleri için kontrol
çubuğu yapımı,
- Kadmiyumlu boyaların ( kadmiyum sarısı ve kırmızısı )
yapımı ve kullanılması,
- Fotosel, lehim elektrodu,
kadmiyum buharlı lambalar,
donanma fişekleri, sis bombaları yapımı
( Gerektiğinde idrar, kan ve dışkıda kadmiyum tayini, aminoasidürinin saptanması için Haler deneyi yapılır.
A - 5 Krom ve bileşikleri
- Dermatit, deride "kuş gözü"
görünümünde ülserler,
- Allerjik dermatoz ve derma
titler,
- Konjonktivalarda ve üst
1 yıl
Sayfa 5 / 58
- Krom, krom alaşım ve bileşikrinin elde edilmesi,
- Galvanoteknik ( elektrolitik
kromlama ),
- Mineral boya maddelerinin
solunum yollarında irritasyon,
- Burun septumunda ülser ve
perforasyon
- Ösofajıt, gastrit, mide ülserleri ( 6 değerli, suda
eriyen krom bileşiklerinin
az ve uzun süre ağızdan
alınması ile
- Bronş karsinomu,
- Hemorajik nefrit, anüri,
- Pnömokonyoz ( kromatlarla )
yapımı ve kullanılması ( çinko ve kurşunlu boyalar ),
( Özellikle tekstil, halı, cam
ve seramik sanayiinde )
- Kerestelerin empermeablize
edilmesi, pastan koruyucu
madddelerin yapımı ve kullanılması, bitkisel zamklar ve
kesme yağlarının yapımı,
- Tabaklık, deri ve ayakkabı
sanayiinde,
- Metallerin aşındırılma ve temizlenmesi, cam yapımı
( sülfokromikasit ve kromik
asitle ),
- Boyanmış maddeleri beyazlatma suyu elde edilmesi ve
kullanılması,
- Lithografide, fotoğrafçılıkta
kromik asit ve alkali kromat
olarak,
- Donanma fişeği yapımında,
- Çimento yapımında ( 6 değerğerli krom bileşikleri ).
( Gerektiğinde cilt testleri, idrarda krom tayini, allerjik dermatoz ve dermatitler
için B - 2 dipnotunda yazılı testler yapılır. )
A – 6 Cıva ve bileşikleri
Cıva ve Anorganik Civa Bileşikleri
Akut :
- Ağızda metal tadı, salivasyon
cıva stomatiti,
- Solunum yolları irritasyonu,
- Dermatoz,
- Kusma, kanlı diyare barsak
mukozasında nekroz,
- Önce diürezde artma, sonra
anüri, mesane tenezmi, böbrek fonksiyon bozukluğu,
Kronik ( Hydrargyrismus ) :
- Salivasyon, gingivit, diş et-
15 gün
1 yıl
Sayfa 6 / 58
- Civalı maden cevherlerinin
çıkarılması ve işlenmesi,
- Civa destilasyonu ve fabrikasyon artıklarından civanın geri
kazanılması,
-Amalgam ve civa bileşiklerinin elde edilmesi,
- İçinde altın ve gümüş bulunan cevherlerin işlenmesi,
- Civa lambalarının floresans
tüplerin, radyo ve televizyon
sanayiinde alıcı, verici, güç-
lerinde civa çizgisi, stomatit,
sinüzit, diş dökülmesi, ağız
ağız kuruluğu, yutakta kızarıklık (cıva yutağı),
- Karaciğer ve böbreklerde
fonksiyon bozukluğu,
- Psişik bozukluklar (erethismus mercurialis) :
ajitasyon, fobiler, emosyonel labilite, dikkat ve
bellek bozuklukları, kişilik,
değişikliği,
- Tremor mercurialis ( parmak, dil ve ağız köşelerinden
başlayıp ekstremitelere
yayılan entansiyonel tremor), yazıda değişme,
- Paresteziler ( en çok gövdede ve ekstremitelerin distal
kısımlarında),
- Konuşma bozuklukları ,
kekeleme (en çok fısıltılı
seslerde konuşma zorluğu,
Organik civa bileşikleri
Akut ve Subakut :
- Anorganik civa zehirlenmesindeki belirtiler (daha
hafif olarak ),
- Anestezi parestezi,motorik
felçler,
Görme ve konuşma bozuk
lukları,
Kronik :
- Anorganik civa zehirlen
mesindeki gibi,
- Merkezi sinir sistemi bozuklukları (irreversibl).
güçlendirici tüplerin, röntgen
tüplerinin, flamanlı elektrik
ampullerinin yapımı,
- Redresör tüpleri ve cıva buharlı lambaların yapımı, bakımı, onarımı,
- Termometre, barometre, manometre gibi ölçü ve laboratuvar gereklerinin yapımı,
bakımı, onarımı,
- Civa akümülatörlerinin yapımı ve onarımı,
- Elektro gereçlerde civanın
iletken olarak kullanılması,
15 gün
1 yıl
Sayfa 7 / 58
- İçinde civa bulunan ilaçların
katalizatör olarak kullanılması,
- Civa katodlarıyla elektroliz,
- İçinde civa bulunan ilaçların
ve bitki koruma maddelerinin yapımı ve ambalajlanması
- İçinde civa olan boya ve yapıştırıcı maddelerin yapımı
ve kullanılması,
- Civa bileşikleri veya amalgam yardımı ile altınlama,
gümüşleme, kalaylama,
bronzlama, dalgalı yüzey işleme gibi çalışmalar,
- Şapka sanayiinde ham materyelin hazırlanması, fötr
yapımı, ( aşındırma, civa tuzları kullanarak hayvan derisi
doldurma
- Tahıl ve tohumlarla çalışma,
bunların dezenfeksiyonu,
konserve edilmesi, tarla çalışmaları, kerestelerin konserve edilmesi,
- İşletme ve laboratuvarlarda
civa ve civalı gereçlerle
çalışma,
- Dişçilikte amalgamla çalışma,
- Foto laboratuvarlarında çalışma.
lışma.
( Gerektiğinde idrar, kan ve dışkıda civa miktarı tayini yapılır. )
A - 7 Manganez ve bileşikleri
Akut :
- Solunum yolları irritasyonu,
- Mangan pnömonisi
Kronik ( manganismus ) :
- Mangan parkinsonizmi
( yürüme bozukluğu, ekstremitelerde motorik rijidite,
tremor, maske yüz, yutma
zorluğu, salivasyon, konuşma bozukluğu ),
- Kas tonusunda artma, yazıda
değişme (mikrografi),
- Psişik bozukluklar (ağlama,
gülme krizleri ),
- Karaciğer parankim zararları
- Basedow sendromu.
15 gün
- Maden cevherlerinin çıkarılması, taşınması, işlenmesi ,
( mangan oksitlerin parçalan1 yıl
ması ),
- Alaşımların yapımı (ferro
mangan, manganlı bakır,
manganlı çinko, manganlı
bronz),
- Potasyum permanganat elde
edilmesi ve kullanılması,
- Demir sanayiinde mangan
kullanımı (manganlı çelik
raspası),
- Seramik ve cam sanayiinde
oksidasyon ve kükürtsüzleştirme,
- Manganlı boya maddelerinin
- Mangan sülfatlı yapay gübrelerin yapımı, taşınması ve
kullanılması,
- manganlı kaynak elektrotları yapımı
ve kullanılması
- Manganlı kuru pil yapımı,.
( Gerektiğinde kanda, safrada, saçlarda mangan miktarı tayini, idrarda koproporfirin
ve provoke manganüri yapılır.)
A - 8, a Nitrik asit
- Cilt yanıkları,
Ciltte ülserasyon,
- Pigmentli sikatrisler,
3 Ay
Sayfa 8 / 58
- Nitrik asit yapımı,
- Organik gübre, patlayıcı
madde nitrosellüloz, sentetik
keloid,
- Üst solunum yolları ve göz
mukozasında irritasyon
- Gözde yanık, görme kaybı,
- Akut akciğer ödemi,
- Kollaps, şok,
- Ösofagusta atrezi ve perforasyon ( ağızdan alınmışsa ) ,
ipek ve deri, saat camı, cila,
boya maddeleri, kolloidum
yapımı,
- Metallerin toplanması, ayıklanması, fikse edilmesi, kazınma sı,temizlenmesi,menevişlenmesi, galvenize edilmesi,
-Kezzapla aşındırma,
-Keçe ve boncuk yapımı.
A - 8, b Nitroz gazları
( N0, N 02, N2 0, N2 03, N2 05 )
Akut :
- Gözde ve solunum yollarında irritasyon,
- Bronkopnömoni, akciğer
ödemi ( birkaç saat-2 günlükbir latent dönemden
sonra,
- Kusma, ishal,
- Methemoglobinüri, siyanoz,
Kronik :
- Kronik, konjonktivit, keratit,
- Kronik bronşit, anfizem,
- El,saç,diş ve ciltte sarı renk,
dişlerde çürüme,
15 gün
1 yıl
Sayfa 9 / 58
- A-8, a bölümünde belirtilmiş
nitrik asit kullanılmasıyla
ilgili bütün işler, özellikle
kimya sanayii, bütün nitrasyon proçesleri, sülfirik asit
mı, sentetik boya maddeleri sentetik maddeler,
patlayıcı maddeler, ilaç
yapımı, hidrokarbonların
nitre edilmesi
- Ark, lambaları, yüksek gerilim li elektrik v.b. kullanılması, kaynak işleri,
- Bakırın cilalanması, alüminyumun aklarla laklarla işlenmesi,
metallerin aşındırılması, gravür,
fotogravür, fötr yapımı
(postların kılsızlaştırılması),
kimya sanayi, bütün nitrasotojen kaynak , galvanoplasti,
- Tahtaların depolanması (silo
hastalığı),
- Dökümhanelerde arkla kesme
işlemleri,
- Nitrik asidin organik maddelerle ( hasır, tekstil v.b. ) kontaktı, nitre edilmiş maddeler
yapan fabrikalardaki yangınlar,
sinema yangınları ( eski sellüloid filmler),patlayıcı madde
kazaları.
A - 8, c Amonyak
Akut :
- Solunum yollarında irritasyon
akut akciğer ödemi, sekonder
bronkopnömoni
- Keratokonjonktivit, iris
atrofisi, kornea ve lens
bulanıklığı,
- Ciltte yanıklar,
- Sindirim sisteminde yanıklar,
- Larenks ödemi, şok,
- Nervöz bozukluklar, koma,
Kronik:
- Astmatiform krizler,
- Psödomembranöz konjonktivit.
15 gün
1 yıl
- Yapay gübre yapımı
- Üre yapımı ve bunun nitrik
asit sentezinde ve bazı sentetik formol üre reçinelerinin yapılmasında kullanılması
- Soğutucu olarak amonyak
kullanılması ile yapay buz
yapımı,
- Solvay işlemi ile soda yapımı
- Kok ve havagazı fabrikaları,
boyacılıkta kazıma maddesi
olarak kullanılması,
A - 9 Nikel ve bileşikleri
a) Nikel ve nikel tuzları
Akut :
- Mide - barsak kanalında
akut zararlar ( bulantı,
kusma).
Kronik :
- Mide barsak belirtileri,
- Dermatozlar (prurit, eritem,
cilt ülserleri, ekzama, pigmentasyon).
7 gün
1 ay
b) Nikel karbonil Ni (CO) 4
Sayfa 10 / 58
- Alaşım yapımı (bakır, mangan
krom, demir ve molibdenle )
ve bu alaşımlarla madeni para
mutfak ve ev eşyası yapılması,
- Demir ve çelik sanayiinde
kullanılan özel çeliklerin
( ferronikel ) fabrikasyonu, ,
korrozyona dayanıklı çelik
dökümü ve bunların tekerlek
yapımı v.b. işlerde kullanılması
- Elektrogalvanizasyon ( nikelleme )
- Nikel - kadmiyum akümülatörlerin yapımı,
- Kimya sanayiinde katalizatör olarak kullanılması.
Akut :
1.Dönem :
- Sendeleme, bilinç bozukluğu gibi merkezi sinir
sisteminde hafif zarar belirtileri,
- Solunum yolları irritasirritasyonu.
2.Dönem :
- Solunum yolları
irritasyonu ( retrosternal delici
ağrı ve siyanoz ile birlikte),
- Tekrarlayıcı sakral ağrılar,
- Genel durumda bozulma
( halsizlik, baş ağrısı, ateş,
sürekli zayıf nabız,
hipertermi ),
- Akciğer ödemi, subikter ve
kalp yetmezliği,
Kronik :
- Nöbet şeklinde astmatiform
dispne,
- Nervöz ve psişik bozukluklar,
- Anemi.
- Karaciğer fonksiyon bozukluğu ( ikter, kolik ),
15 gün
- Cevherlerinden nikel elde
edilmesi,
- Nikel ve bakır ayırma işlemleri,
- Saf nikel elde edilmesi,
- Kimya sanayiinde bazı sentezlerde katalizatör olarak
kullanılması.
6 ay
( Gerektiğinde ilk günde kanda nikel, ilk iki günde kanda karbon monoksit ve
idrarda nikel tayinleri yapılır.)
A - 10, a Fosfor ve anorganik fosfor bileşikleri
Beyaz fosfor
Akut :
- Mide, barsak kanalı zararzararları ( bulantı, kanlı
kusma ),
- Merkezi ve preferik sinir
sistemi bozuklukları,
- Cilt ve mukozalarda yanık,
Kronik :
- Yorgunluk, zayıflama,
iştahsızlık, sindirim bozuk-
15 gün
1 yıl
Sayfa 11 / 58
- Fosfor ya da fosfor bileşiklerinin istihsali
- Maden cevherlerinden ve
kemiklerden fosfor elde edilmesi,
- Kimya ve ilaç sanayiinde
fosforun kullanılması,
- Fosforlu bronz yapımı,
- Fosforlu pestisidlerin yapımı ve kullanılması,
luğu,
- Deri mukoza ve retina
kanamaları,
- Osteonekroz, kemiklerde enfeksiyonlara dirençsizlik
( osteomiyelit, periostit,
özellik le alt çene kekemiğinde ),
- Karaciğer ve böbrek parankim zararları.
- Donanma fişeği, duman çıkarıcı maddeler, yangın bombası işaret ve aydınlatma
fişeklerinin yapımı,
- Beyaz fosfordan kırmızı fosfor elde edilmesi,
Fosforlu hidrojen ( PH3 )
Akut :
- Baş ağrısı, bulantı,
şiddetli suzluk duygusu,
kusma ishal,
- Dispne, siyanoz ve sıkıntı
ile birlikte göğüs
ağrıları,
- Ekstansor kaslarda spazm,
ajitasyon, kramplar, delir,
- Akut karaciğer ödemi,
koma.
15 gün
- Az miktarda fosfor ihtiva
etmek ve nemle birlikte olmak koşulu ile Ferrosiliş
mangansilis, Kalsiyum, Karbit ve Kalsiyum siyanamid
- Tahıl silolarında ensektisit
olarak alüminyum ve çinko
fosfitlerin kullanılması,
- Kalsiyum karbitteki safsızsızlıklardan asetilen elde edilmesi ve kullanılması.
Diğer anorganik fosfor bileşikleri
( Klorlu fosfor bileşikleri )
- Gözlerde, solunum yolları
ve ağız mukozasında
irritasyon.
15 gün
- Özellikle kimya sanayii, grafik sanatlar ve yapay gübre
yapı mında, fosforik asit ve
anorganik fosfor bileşiklerinin kullanılması,
Tetra fosfor tri sülfit
- Eritem (fosfor eritemi),
- Allerjik pruriginöz
dermatoz.
1 ay
- Kibrit kutularındaki sürtme
yüzeyinin yapımı ( tetrafosfortrisülfit : P4 S3 )
( Radyolojik olarak alt çene kemiği nekrozu saptanır )
A - 10, b Organik fosfor bileşikleri
Sayfa 12 / 58
Akut :
- Baş dönmesi nöbetleri,
migren, bulantı, iştahsızlık, sıkıntı hissi, ajitasyon, baş ağrısı,
- Görme bozukluğu, salivasyon, miyosis,
- Dispne, bronşlarda
hipersekresyon, larenks ve
bronş spazmı,
- Bradikardi, hipotansiyon,
- Ekstremitelerde, göz
kasların da, dilde kas
krampları,
- Şiddetli terleme, bulantı,
kusma ve defekasyon ile
birlikte sindirim kanalı
spazmları,
solunum felci,
15 gün
- Organik fosfor bileşiklerinin
yapımı,
- Bu bileşiklerin pestisit olarak kullanılması,
- Böyle maddelerle bulaşmış
kapların gündelik hayatta
kullanılması,
- Bu maddelerle çalışan laboratuvarlar.
( Kanda kolinesteraz aktivitesi tayini yapılır. )
( Dietil paranitrofenil thiosulfat ihtiva eden alkilfosfat zehirlenmelerinde idrarda
paranitrofenol tayin edilir. )
A - 11, a Kurşun ve kurşun tuzları
Akut :
- Sindirim sistemi zararları
( karın ağrısı, kusma ),
- Karaciğer ve böbrek
fonksiyon bozukluğu,
- Nervöz belirtileri
(kramplar),
- Şok,
Kronik :
1.Emilim dönemi :
- Klinik belirti yoktur,
- İdrarda ve kanda kurşun
artmıştır.
- İdrarda koproporfirin ve
delta aminolevülinik
asit artmıştır,
- Kanda delta aminolevünik
1 ay
3 yıl
- Kurşun cevherlerinden ve
çinko izabehanelerindeki
kurşunlu küller ile kurşunlu
piritlerin kavrulmasından
geri kalan artıklarından kurşun elde edilmesi, işlenmesi,
- Kurşunlu eski metallerden
ve eski kurşunlardan kurşunun geri kazanılması,
- Kurşun, kurşun alışımları ve
kurşunlu metallerin izabesi,
dökümü, rafine edilmesi,
haddelenmesi,
- Çinko izabesi, çinko ve kurşundan külçe dökümü,
Sayfa 13 / 58
asit dehidraz aktivitesi
azalmış ve protoporfirin IX
artmıştır.
- Basofil noktalı eritrositler
artmıştır,
- Hemoglobin azalmıştır,
- Dişetlerinde Burton çizgisi
olabilir.
2.Presatürnizm ( kritik başlangıç dönemi ) :
- Halsizlik, ajitasyon, baş
ağrısı, baş dönmesi, kas
gücünde azalma,
- İştahsızlık, kabızlık,
- Ciltte soluk - gri renk
( kurşun kolorit )
- Normo veya hipokrom
anemi,
3.Satürnizm ( belirli zehirlenme ) :
- Yukarıdaki bütün belirtiler
daha da şiddetlenir,
- Kurşun kolikleri,
- Polinevrit ( en çok nervüs
radialis felci ),
- Ensefalopati ( baş ağrısı,
kas krampları, menengial
irritasyon belirtileri, koma
kurşun eklampsisi )
- Kurşun bileşiklerinin yapımı, işlenmesi,
- Elektrikli akümülaör imalat ve tamirleri,
- Kurşun ve kurşun alaşımları ile kaynak, lehim kalaylama, kurşun ve çinko izabehanelerindeki çalışmalar,
- Kurşun ve kurşun alaşımlarından yapılmış bütün maddelerin yapımı dökümü, temizlenmesi,
- Kurşunlu eğe ve zımparalarla, eğeleme ve zımparalama
işlemleri,
- Kurşunlu metallerin kor haline getirilmesi, çekme işlemleri,
- Kurşunlu insektisitlerin yapımı, işlenmes
ve kullanılması
- Kurşunlu boya, badana, cila, lak, mürekkep, yapıştırıcı
maddeler, koruyucu kalkar,
boya maddeleri ( kurşun beyazı, çinko beyazı ), krom sa
rısı, krom kırmızısı ) ve sikatiflerin ( kurşun naftenat )
yapımı, hazırlanması, kullanılması,
- Karma, yakma, raspa yapma,
aşındırma kaynak alevinde
kesme, sıcak perçinle kurşun
kaplama, gemilerin ve demir
yapıların sökülmesi, onarımı,
eski boyaların kazınması,
- Kap kacak ve bazı kiremitlerin yapımı,
- Kurşunlu emaye yapımı, sırlama, seramik eşyanın süslenmesi, işlenmesi, kurşunlu
materyall cam ve diğer eşya
ların emaye edilmesi,
- Kurşunlucam kap, bardak
yapımı,
- Kurşunlu cam dökümü, karıştırılması ( kristal yapımı ),
4.Geç hastalık dönemi :
- Kronik azotemik, hipertansif nefrit,
- Kronik ansefolapati
- Kronik mide, barsak bozuklukları, zararları,
- Romatizmal şikayetler
kurşun gut'u ),
Sayfa 14 / 58
- Kurşunlu elmas tutucular
kullanılarak elmas yontulması,
- Matbaalarda dizgi makinele
rinin kullanılması ( Monotip,
linotip gibi ).
- Kurşunlu tozlarda kromitografi,
- Bazı sentetik maddelerin yapımında organik kurşun bileşiklerinin kullanılması ( poliviklorür için stabilizatör
olarak kurşun stearat ).
- İçinde kurşun tozu dumanı
veya buharı bulunan işyerlerinde de yapılan işler.
( Kanda kurşun miktarı tayini, kurşun zehirlenmesi için en iyi indikatördür. Ayrıca basofil granülasyonlu eritrositlerde artma, idrarda delta aminolevülinik asit, idrarda koproporfirin, idrarda kurşun, kanda delta aminolevülinik
asit dehidraz, eritrositlerde protoporfirin IX tayinlerinden yararlanılır. Selatör ilaçlarla yapılan yükleme testi ile idrarda provoke kurşun miktarı tayini
daha önce geçirilmiş kurşun zehirlenmelerinin tanısında yardımcı olur. )
A - 11, b Organik kurşun bileşikleri
( Kurşun tetraetil, kurşun tetra metil )
Akut :
- Hipotermi, hipotansiyon,
bradikardi.
- Psikoz ( delirium tremens )
Kronik :
- Psişik bozukluklar hiporeksitabilite,
- Uykusuzluk, miyalji, baş
dönmesi, bulanı, kusma,
hipotansiyon,
- Tremor, hiperrefleksi,
- Karaciğer ve böbrek
zararları.
1 ay
3 yıl
- Kurşun tetraetil ve meil
elde edilmesi, bunlarla tetemas içinde vurunu önleyici olarak bu maddelerin
bulunduğu akaryakıtların elde edilmesi,
- Akaryakıt tanklarının temizlenmesi ve onarımı,
- Bu gibi akaryakıların yanması ile atmosferin kirlenmesi,
- İçine kurşunlu akaryakıt katılmış yapışırıcı v.b. Maddelerin kullanılması,
( Kanda ve idrarda kurşun tayini yapılır. )
A - 12, a Karbon sülfür
Sayfa 15 / 58
Akut :
- Yüzde kızarma , öfori,
- Halüsinasyon delirleri,
karbonsülfür rausch'u
bilinç kaybı, solunum felci,
koma
Subakut
- Keratokonjonktivit,
- Nöropsişik bozukluklar
( baş ağrısı, agressivite,
( Seksüel davranış bozuklukları, dikkatte azalma,
ajitasyon, depresyon, uykusuzluk ),
Kronik :
- Polinevrit ( motoriksensible ),
- Retrobulber optik, nevrit,
skotom, pupilla bozuklukları.
- Nervüs akustikus zararı,
- Depresyonlar
- Piramidal ve ekstra
pramidal sinir zararları,
- Mide, barsak şikayetleri,
- Hiperkolesterinemi, hiperlipoproteinemi,
- Damar sklerozu ( öncelikle
beyin ve böbreklerde ),
- Gonad fonksiyonlarında
bozulma,
- Erken ihtiyarlama,
- Koroner seklerozu.
15 gün
1 ay
1 yıl
- Karbon sülfür ve türevlerinin ( karbon tetraklorür ) elde edilmesi,
- Karbon sülfürün çözücü olalarak, özellikle yağların, gutaperka, reçineler ve eterik
yağların ekstraksiyonununda ve çözümünde kullanılması
- viskoz, sentetik, elyaf, selülozik filmler
ve selefon yapımı
- Bazı yapıştırıcıların yapımı,
- Karbon sülfür ile kükürtün
ekstraksiyonu ve özünmesi
bu eriyiklerin kauçuk vulkanizasyonunda ve kibrit
fabrikalarında kullanılması,
- Karbon, sülfürlü ilaç ve kozmetiklarin yapımı,
- Karbon sülfür veya karbon sülfürlü maddelerin ensektisit veya parazit öldürücü olarak tarımda ve tahıl silolarında kullanılması.
- Bazı kemirici hayvanları
yokedici ilaçların yapımı.
( Gerektiğinde idrarda iyodazid testi, gonad hormonlarının tahlili, elektroansefalografi, elektromiyografi, odiyometri yapılır; idrarın Fehling reaktifi
ile kahverengi olup olmadığına bakılır. )
A - 12, b Kükürtlü hidrojen
Akut :
- Göz ve solunum yolları
mukozasında irritasyon,
- Bilinç kaybı, solunum
felci
15 gün
Sayfa 16 / 58
- Sentetik elyaf sanayii (viskoz
ve selofon yapımı),
- Sanayi gazlarının elde edilmesi, ( havagazı )
- Klorhidrik asit, sülfürik asit,
karbon dioksit kükürtlü bo-
Subakut :
uyku bozuklukları, ağızda
madeni tad, salivasyon,
bulantı, ishal
- Keratokonjonktivit, fotofobi,
Görme bozuklukları göz
kapağı kasları krampları,
- Solunum yollarında irritasyon, bronşit, kanlı balgam,
Kronik ( Sulfhidrismus ) :
- Solunum ve sindirim sisteminde karakteristik olmayan
belirtiler,
- Psişik bozukluklar.
1 ay
yaların ve diğer kimyasal
maddelerin yapımı,
- Şeker rafinerileri,
- Hela ve fosseptık temizlemeleri, boşaltma sırasında ve
boşaltmadan sonraki çalışma ve kontroller.
2 ay
A - 12, c Sülfürik asit
Akut :
- Ciltte yanık, nekroz,
- Üst solunum yollarında irritasyon, akut bronşit,
- Konjonktivit, gözde yanık
Kronik :
- Ciltte sikatris, keloid,
- Kornea ülserleri, keratit,
görme zararları,
- Üst solunum yollarında
kronik iltihap, kronik
bronşit,
- Dişlerde dekalsifikasyon,
çürüme, diş dökülmesi,
15 gün
3 ay
- Sülfürik asit üretimi,
- Patlayıcı madde sanayii,
- Sentetik elyaf yapımı,
- Boya ve boya maddeleri yapımı,
- Eterler ve esterlerin üretimi,
- Kurşunlu akümülatör fabfabrika ve onarım yerleri,
- Minaral ve bitkisel yağ rafineri,
- Selülozdan glukoz elde
edilmesi,
- Dericilik ve tabaklık,
- Brom ve iyot üretimi,
- Gaz kurutma işlemleri,
- Uranyum üretimi,
- Sabun sanayiinde yağ asitlerinin geri kazanılması,
- İlaç sanayii,
- Laboratuvarlar.
A - 12, d Kükürt dioksit
Akut :
- Üst solunum yollarında
irritasyon, bronşit, bronkopnömoni, akut akciğer
15 gün
Sayfa 17 / 58
- Sülfürik asit üretiminde ara
ürün olarak,
- Kağıt hamuru yapımı, nişasta sülfitler ve thiosulfatların
ödemi,
- Konjonktivalarda irritasyon,
- Bulantı, kusma.
Kronik :
- Ciltte deskuamasyon,
bronşektazi, sağ kalp
yetmezliği,
- Koku ve tad duygusunun
azalması ve kaybı,
- Parkinsonizm, refleks
bozuklukları,
- Dişlerde çürüme ve
dökülme.
3 ay
üretimi,
- Şeker elyaf, deri ve tutkalların işlenmesinde beyazlaştırıcı olarak,
- Organik sentezlerde,özellikle karbonsülfür, thiofen, sulfonlar ve sülfonatların üretiminde,
- Şarapçılıkta,
- Pestisid olarak kullanılması,
- Cevherden bakır elde edilmesi ve işlenmesi,
- Buz dolaplarında soğutucu
madde olarak,
- Besin maddelerinin dezenfeksiyonu,
- Kok fırınları,petrol rafinerileri, kömür ve fuel-oil yakılan ocaklar, kazanlar.
( Gerektiğinde idrarda sulfat miktarı tayini yapılır. )
A - 13 Talyum ve bileşikleri
Akut :
- Susuzluk duygusu, bulantı,
kusma, kabızlık
- Taşikardi, stenokardi,
hipertansiyon,
- Yüzde, konjonktivalarda,
üst solunum yollarında
hiperemi,
- Parmaklarda parestezi,
- Ayaklarda ağrı ( Burning
feet ),
- Uykusuzluk,
- Assendan polinevrit,
- Saç dökülmesi, tırnaklarda lunula çizgileri,
- Psişik bozukluklar,
- Korsakow sendromu, bulber
paralizi,
- Kafa sinirlerinde nervüs,
15 gün
Sayfa 18 / 58
- Ağır metal cevherlerinden
talyum elde edilmesi, geri
kazanılması, alaşımlarının
ve bileşiklerinin yapımı,
- Talyum veya bileşiklerinin
ilaç sanayinde, cam sanayiinde ( özellikle optik camlar ve
yapay mücevher taşları ) kullanılması, boya ve boya madmaddelerinin, piroteknik maddelerinin yapımı,
- Ensektesit ve fare mücadele
ilacı olarak talyum sulfat elde edilmesi ve kullanılması,
- Kızılötesi ışınlara duyarlı foto
elektrik hücrelerin yapımı.
- Okülomotorius ve nervüs,
optikus, nevrit.
Kronik :
- Zayıflama, uykusuzluk,
- Stomatit, ana-it gastrit,
- Görme bozuklukları,
- Dikkatte azalma,
- Böbrek zararları
( albüminüri, silindirüri,
eritrositüri ),
- Saç dökülmesi.
1 yıl
( Gerektiğinde idrar, dışkı, saç ve tırnakta talyum tayini yapılır. )
A - 14 Vanadyum ve bileşikleri
Akut :
- Solunum yolları irritasyonu
( ses kısıklığı, yutakta
kuruluk, kuru öksürük,
dispne, göğüsde daralma
duygusu ),
- Akut bronşit,
bronkopnömoni,
- Dilde ve ekstremitelerde
tipik yeşil - siyah renk,
Kronik :
- Kronik bronşit (anfizemli
veya amfizemsiz),
- Nörolojik, psişik bozuklar ( parmaklarda tremor,
depresyon ),
- Kalpte fonksiyonel bozuklar (çarpıntı),
- Ekzematiform dermatoz.
15 gün
1 yıl
- Cevherden ve vanadyum bulunan cüruftan elde edilmesi, işlenmesi,
- Ferromangan yapımında
kullanılan vanadyum pentoksidin hazırlanması,
- Demir ve çelik tasfiyesi, ferromanganlı özel çelik yapımı
- Aliminyum cevherlerinin işlenmesi
- Kimya sanayinde katalizatör veya oksidasyon maddesi
olarak kullanımı
- Çeşitli mürekkep, boya maddeleri,
kurutucu maddeler ve fotografçılık
maddelerinin yapımı
- Petrolden elde edilen akaryakıt ( özellikle ağır yağ ) ile
çalışan kazan, ocak, baca ve
türbinlerin temizleme ve
onarımı.
A - 15 Halojenler
A - 15, a Klor
Akut :
1. Dönem :
- Göz ve üst solunum yolları
15 gün
Sayfa 19 / 58
- Klor elde edilmesi ve sıvılaştırılması,
- Sıvı klorun taşınması ve bu-
öksürük krizleri, göğüste
sıkışma hissi,
2. Dönem :
- 48 saat süren latent dönem.
3. Dönem :
- Akut akciğer ödemi, şok,
- Taşikardi,hipotansiyon,
oligüri
Kronik :
- Göz ve üst solunum yolları mukozasında irritasyon, kronik bronşit,
amfizem,
- Atipik mide,barsak
şikayetleri,
nunla temas,
- Kimya ve ilaç sanayiinde
klor türevlerinin yapımı,
- Metal yüzeylerinin klorhidhidrik asit ile aşındırılması,
- Hipoklorürlere ( klorlu su )
asit etkisi ile klor atomlarının açığa çıkması.
3 ay
Halojenler
A -15, b Brom
Akut :
- Klorda olduğu gibi üç
dönem vardır,belirtileri
daha hafiftir, solunum sis
temi belirtileri daha az,
sindirim sitemi belirtileri
daha sıktır,
- Ciltte yanıklar, nekrotik
ülserasyonlar,
Kronik :
- Ekzama,akne,deride
ülserasyon
15 gün
- Bromun deniz suyundan ve
deniz tuzunun,yosunun ve
sanayide potasyum tuzlarının işlenmesinden kalan artıklardan elde edilmesi,
- Brom türevlerinin yapımı,
- Bromun kimya sanayiindeki
bazı sentezlerde oksidasyon
maddesi olarak kullanılması.
3 ay
Halojenler
A - 15, c İyot
- Deride,göz ve üst
solunum yolları mukozasında irritasyon
- Gözlerde yanık,
- Akne, pemfigus.
3 ay
Halojenler
Sayfa 20 / 58
- Deniz alglarından, ( Şili güherçilesinden ve petrol rafinerlerindeki çeşitli işlemler sırasında iyot elde edilmesi,
- İyot ve iyot bileşiklerinin
kullanılması, ( örneğin kimya, ilaç sanayii ve fotoğrafçılık) .
A - 15, d Fluor
Akut :
- Cilt ve mukozada yanık,doku zararları ( bir latent süreden sonra ağrılı derin nekrozlar,doku kaybı ),
- Solunum yollarında irritasyon, akut akciğer ödemi,
- Kramplar,felçler,
- Akut böbrek zararları,
- Akut kalp ve dolaşım bozukları,
Kronik :
- Fluor kaşeksisi ( fluoroz ),
- Dişlerde lekeler ( güve yenigörünüm ), çürükler,
- Osteoskleroz ve osteomalazi
benzeri kemik değişiklikleri
( öncelikle kostalar, kolomna
vertebralis ve pelvisde ),
- Eklem bağlarında kireçlenme eklem hareketlerinde sınırlanma ( Morbus Bechtrew
benzeri ),
- Zayıflama, anemi,
- Deride kuruluk, tırnaklarda
kırılma,
15 gün
1 Yıl
- Fluorhidrik asit ve alkali flufluorürlerin elde edilmesi, kullanılması,
- Kryolit banyosunda elektroliz ile alüminyum elde edilmesi,
- Döküm parçalarının aşındırılması ve çeliğin parlatılması (fluorhidrik asit ve tuzları ),
- Cam ve porselenin dağlanması, camın matlaştırılması,
kristallerin parlatılması,döküm parçalarının ve çeliğin
temizlenmesi ( fluorhidrik
asit ve tuzları ),
- Fluor bileşiklerinin pestisid
ve kereste konserve edicisi
olarak kullanılmaları,
- Amonyum flüorür ile emaye yapımı,
- Düşük küllü filtre kağıdı yapımı,
- Temizlik tozu yapımı, ( sodyum silisyum fluor bileşikleri )
- Özel çimento türlerinin yapımı ( kalsium fluorür ),
- İçinde fluor bileşikleri bulunan sanayii artıkları ( örne
ğin süperfosfat ve petrol sanayii ),
( Gerektiğinde idrarda fluor miktarı tayini yapılır. )
A - 16 Alifatik veya alisiklik hidrokarbonlar
( Petroleter ve benzinin bileşiminde bulunan petroleter, petrol benzini,
kerosin, diesel yağı, fuel oil v.b. gibi )
Akut :
- Baş dönmesi,kulak çınlama-
15 gün
Sayfa 21 / 58
- Ham petrolün distile ve rafine edilmesi,
sı rausch hali, koma, pnömoni, plörit.
Kronik :
- Komedon, akne, follikülit,
- Fotosensibilite, cilt kanseri,
1 yıl
- Hidrokarbonların yapılarını
değiştirmeye hizmet eden
kraking ve reforming işlemleri,
- Distilasyon ürünlerinin çözücü, yakıt maddesi, yağları
temizleyici ve yanma maddesi olarak kullanılması,
- Bu maddelerin depolandığı
kap, tank v.b.nin temizliği.
A - 17 Alifatik ve alisiklik halojenli hidrokarbonlar ( Metil klorür,
kloroform, karbon tetraklörür 1, 1, 1 ve 1, 1, 2 triklor etan,
tetrakloretan, trikloretilen, perkloretilen metan ve etanın fluorlu
ve klor-fluorlu türevleri, metil bromür, klorbrom metan, DDT
DDD, heksaklor sikloheksan, aldrin, dieldrin, endrin, texafen,
vinil klorür, tetra fluor etilen, kloropen v.b. )
A – 17 I. Doymuş alifatik halojenli hidrokarbonlar
a. Metil klorür, metil bromür
Akut :
- Konjonktivalarda ve solunum irritasyon,
- Baş dönmesi, nistagmus,
mid riasis, ışığa karşı pupilla refleks kaybı, konuşma
bozuklukları, intentionel tremor, yürüme bozuklukları,
- Fobi, somnolans delir,
- Kas krampları, pareziler,
- Jackson tipi epilepsi,
- Böbrek zararları ( oligoüri,
anüri, albüminüri, üremi ),
- Beyin ödemi, akut akciğer
ödemi,
- Tedaviye cevap vermeyen
neralize tremor ( kalıcı ).
Subakut :
- İntestinal ve nervöz bozuklukları,
- Miyokloni,
Kronik :
- İntestinal bozukluklar ( bulantı, kusma, kolik, diyare ),
- Nörolojik belirtiler ( baş ağ-
15 gün
1 ay
1 yıl
Sayfa 22 / 58
- Bu gruptaki bileşiklerin ara
veya son ürün olarak elde
edilmesi ve kullanılması,
- Kuru temizleme işleri,
- Bunların yağ, cila, lak, reçine vernik, bitum, kükürt,
balmumu, sentetik elyaf ( selüloz ) için çözücü olarak kullanılmaları, metallerin
temizlenmesi ve yağsızlaştırılması, boyama işleri,
- Soğutucuların içinde soğutma maddesi olarak, bunların
yapımı ve onarımı,
- Ensektisit olarak kullanılmaları ( özellikle spray şeklinde ),
- İlaç sanayiinde çeşitli dezenfeksiyon maddeleri anestetik ve antiseptiklerin yapı
mında,
- Boyacılıkta kullanılan maddelerin çözücü, inceltici ve
aşındırıcı ( düzeltici ) olarak ya-
rısı, somnolans, koordinasyon bozukluğu, tremor, felçler ).
pımı ve kullanılması ),
- Yangın söndürücü maddelerin yapımı ve kullanılması,
( Bu maddelerin bazıları yük
sek sıcaklık derecelerinde veya
alevle temasta fosgen vb. A – 3.b
de olduğu gibi toksit halojen
türevleri meydana getirirler ).
b. Tetraklor etan ve karbon tetraklorür
Akut :
- Konjonktivalarda ve solunum yolları mukozasında irtasyon
- Bulantı, kusma, baş dönmesi, somnolans,
- Hepatonefrit ( latent bir dönemden sonra )
Kronik :
- Dermatozlar.
15 gün
3 ay
A - 17, II. Doymamış alifatik halojenli hidrokarbonlar
a. Trikloretilen, tetrakloretilen
Akut :
- Baş ağrısı, dönmesi, uyuşukluk,
- Mukoza irritasyonları,
- Somnolans, narkoz,
Kronik :
- Yorgunluk, tremor, karakter
değişikliği,
- Dermatozlar,
- Ani kalp durması
- Trikloretilen alışkanlığı.
15 gün
Alifatik diziden hidrokarbonların halojen türevlerrinin istihsali, açığa çıkarılması ya da kullanılmasına ilişkin herhangi bir
işlemle uğraşma,
6 ay
A - 17, III. Halojenli alfatik ve alisiklik ensektisitler
( DDT, Aldrin, Dieldrin v.b. )
Akut :
- Tremor, lokal ve generalize
kramplar, felçler,
Kronik :
15 gün
1 yıl
Sayfa 23 / 58
- Blefarokonjonktivit,
- Dermatozlar,
- Nörolojik bozukluklar,
- Hipoplastik anemi ( son ikisi
daha çok hekzakloroheksanla
olur ).
A - 17, IV. Metan ve etanın klor ve fluorlu türevleri
( fluoranlar )
- Bu maddelerin şimdiye kadar insanlarda zehirleyici
etkileri görülmemiştir. Ancak ısıtılmala rında zehirle
halojen maddeler açığa
çıkar.
A - 17, V. Sentetik maddelerin halojenli monomerleri
( Vinil klorur ve kloropren gibi )
Akut :
- Somnolans, bilinç kaybı,
Kronik :
- İntestinal ve nörolojik bozukluklar,
-Alopesia ( öncelikle kloroprenle ),
- Parmaklarda Raynaud sendromu tipinde vasomotor bozukluklar,falankslarda akroosteoliz,dermatozlar (vinilklorür polimerizasyonu sırasında).
15 gün
1 yıl
( Gerekirse idrarda Fujiwara reaksiyonu ile bazı klorlu alifatik hidrokarbonların tri ve per gibi parçalanma ürünlerinin saptanması yoluna
gidilir. )
A - 18, a Alkoller
- Konjonktivalarda ve üst solunum yollarında irritasyon,
- Alkol ve bunların halojenli
bileşiklerinin elde edilmesi,
Sayfa 24 / 58
- Narkotik etki.
Metil alkol
Akut :
- Baş ağrısı, bulantı, kusma,
siyanoz, taşikardi, akut akciğer ödemi, koma.
- Görme bozukluğu,
- Nefropati, hepatopati, nöropati,
Kronik :
- Konjonktivalar ve üst solunum yollarında irritasyon.
- Dispeptik şikayetler,
- Fotofobi, görme azlığı, midriasis, papilla ödemi.
15 gün
1 yıl
- Boya, cila, vernik, doğal ve
sentetik reçine, kimyasal temizleme maddeleri, leke çıkarıcılar için çözücü ve üretici yapımı ve kullanılması,
- Verniklerin, elektrik malzemesindeki yalıtıcı manroların ( diaseton alkol ), anilin
boyalarının ( metanol ) yapımı ve işlenmesi,
- Kozmetik, parfüm ve sabun
yapımı,
- Meyve esanslarının elde
edilmesi,
- İlaç sanayii
- Antifriz, fren sıvısı, sentetik
yağlama maddeleri, koruyucu cam ekran yapımı,
- Lastik sanayii ve yapay deri yapımı,
- Kereste konserveleme maddelerinin yapımı ve kullanıl( diaseton alkol ),
- Sentetik elyaf sanayiinde
sellüloid ve sellüloz asetat
için çözücü olarak ve temizleme ve
çözünleme maddesi olarak kullanılması,
- Bazı sentetik kumaş ve örtülerin yapımı,
- Şapka yapımı ( hasır şapka )
- Formalhedit elde edilmesi
( metanol ),
- Tohumculukta su çekici ve
bakteriostatik olarak,
- Petrokimya sanayii ( rafineriler ),
- Füzelerde yakıt olarak (pro
panol ),
- Patlayıcı madde sanayiinde
( Gerektiğinde kanda ve idrarda metil alkol ve formik asit miktarları
tayin edilir. )
A - 18, b Glikoller
Sayfa 25 / 58
Akut :
- 12 saatlik latent süreden
sonra
- Nörolojik belirtiler ( bacaklarda zayıflık, kramplar ),
- Karaciğer ve böbrek zararları ( ikter, hematüri ),
- Akut böbrek yetmezliği,
- Akut akciğer ödemi.
Kronik :
- Rinit, kronik konjonktivit,
- Karakteristik olmayan hematolojik bulgular,
- Baş ağrısı, baş dönmesi, nistağmus,
- Ruhsal bozukluklar, kişilik
bozuklukları,
15 gün
1 yıl
- Glikol, poliglikoller, bunların türevleri ve asetatların
elde edilmesi,
- Kimya sanayiinde çeşitli organik sentez işlemlerinde ara
ürün olarak, öncelikle cila,
reçine, sellüloz bazına dayanan ve çabuk kuruyan
notrosellüloz ve sellüloz asetat için çözücü olarark,
- Çeşitli ilaçlarda sıvağ (sulfonamid, antibiotik, asetilkolin ) deodorant, dezenfeksiyon
maddesi, bakteriostatik ( klima cihazlarında hava sterilizasyonu için ) gliserin yerine,
- Kozmetik sanayii ( sabun,
krem, yüz kremleri ),
- Antifriz, fren sıvısı ve hidrolik yağ yapımı,
- Besin maddeleri sanayiinde
çeşitli esans ve ekstrelerin
yapımı,
- Tekstil sanayiinde dokuların
yumuşatılması, boyamaya,
basma işlemine hazırlanması,çeşitli sentetik kuvvetlendirici maddeleri yapımı, çeçeşitli sentetik kumaş ve yapıştırıcıların yapımı,
- Fotoğraf sanayiinde bazı
plak ve filmlerin yapımı,
- Patlayıcı madde sanayii,
sentetik lastik maddeleri
- Tütün sanayiinde kurutma
maddesi olarak, gazların kurutulması için ( ancak propilenglikol nem muhafaza edici
olarak da kullanılır. )
- Yeraltı havagazı borularının
izolasyonu ( etilenglikol katılarak. )
Sayfa 26 / 58
A - 18, c Eter ve türevleri
- Somnolans, baş ağrısı, baş
dönmesi, bulantı, kusma,
Etilen oksit ve dioksan
- Göz, burun ve yutakta irriritasyon,
- Baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma,
- Karaciğer stazı, böbrek yetmezliği,
- Akut akciğer ödemi, Halojen türevleri ( özellikle diklordietil eter )
- Solunum yollarının şiddetli irtasyon,
- Akut pnömoni,
1 yıl
- Eterin ve halojenli türevlerinin elde edilmesi,
- Kimya sanayiinde balmumu yağ, lastik, reçine, cila ve ve nitrosellüloz için çözücü olarak, organik sentezlerde ara maddesi ve kurutucu
olarak, kollodyum yapımında nikotin ekstraksiyonunda,
- İlaç sanayiinde alkaloidlerin
da edilmesi, sterilizasyon
maddesi ve anestezik olarak,
Sentetik elyaf sanayiinde
sellüloz asetatın ve yapay
ipeğin çözücüsü olarak, dokumaların boya ve basma işlemlerine hazırlanması,
A - 18, d Ketonlar
( aseton, bukanon, metilizobutil keton, sikloheksanon v.b. )
- Parfümeri, lastik, fotoğraf
ve plastik sanayiinde,
- Bazı özel yakıtların yapımı,
- Dumansız barutla patlayıcı
madde yapımı,
- Boya ve cilalar için çözücü ve
kazıyıcı ( düzeltici ) olarak,
Per akut :
- Şiddetli irritasyon ( salivasyon, gözyaşı akması, öksürük ), baş dönmesi, bulantı
kusma, koma,
Akut :
mukozası irritasyonu,
- Bulantı, kusma, baş dönmesi, baş ağrısı,
Kronik :
- Baş dönmesi, baş ağrısı, halsizlik,
- Kabızlık,
2 gün
15 gün
6 ay
Sayfa 27 / 58
- Ayakkabı sanayiinde temizleyici,
- Ketonların ve türevlerinin
elde edilmesi,
- Kimya sanayiinde ekstraksiyon maddesi, temel madde
veya ara ürün olarak kullanılması, cila, vernik, reçine,
yapıştırıcı maddeler, boya
maddeleri, yağlar, kollodyum selüloz astetat, asetilen
için çözücü olarak,
- Sentetik elyaf sanayiinde,
yapay ipek ve yapay deri
yapımı, kumaşların boyama,
basma işlemlerine hazırlanması,
- Parfümeri ve kozmetik sanayii,
- Sellüloid yapımı,
- İlaç sanayiinde kloroform,
- Göz ve solunum yollarında
irritasyon,
- Dermatozlar.
iodoform, bromoform, sulfonal yapımı,
- Yapay lastik ve patlayıcı
madde, dumansız barut ) yapılan yerler,
- Eğlence maddeleri sanayii.
A - 18, e Organik esterler
( Alifatik asitlerin esterleri - asetat, formiat, laktat, butirat, aromatik
anorganik asitlerin esterleri, ftalatlar, mineral asitlerin esterleri,
dimetil sülfat, metil silikat, nitrik asit esterleri - nitrogliserin gibi )
Akut :
- Mukozalarda irritasyon,
Kronik :
- Konjonktivada hiperemi,
korneada kuruma, kornea ülseri, gözyaşı akması, fotofobi,
- Solunum yollarında irritasyon, öksürük, retrosternal
yakıcı, ağrı, dispne,
- Sindirim sistemi şikayetleri,
1. Dimetil Sulfat
Akut :
( fosgen intoksikasyonuna
benzer ),
- Latent bir süre,
- Cilt ve gözde yanık,
- Hepato - nefrit, hepatorenal
yetmezlik,
- Trakeit, kronik bronşit,
- Görme bozuklukları,
( yanık sonucu ),
Kronik :
- İnatçı trakeit ve bronşit,
- Ciltte derin lezyonlar, kalıcı
lokal analjezi,
- Konjonktivit, keratit,
II. Metil silikat
7 gün
6 ay
7 gün
1 yıl
Sayfa 28 / 58
- Organik esterlerin yapımı,
- Kimya sanayiinde nitro cilaları, sellüloz asetat, doğal
ve sentetik reçineler, lastik,
yağ, balmumu, boya maddeleri, vernik, emaye, mürekkep için çözücü, plastik
leştirici, yapıştırıcı, aseton
yerine organiz sentezlerde
ara ürün,
- Yapay deri sanayii,
- Duvar, zemin döşeme malzemesi yapımı, yapay tahta,
yapay döşemelik kumaş yapimı,
- Parfümeri (tırnak cilası,
parfüm ),
- besin maddeleri sanayii (meyva esanslar
(meyva esansları)
- Kırılmaz cam yapımı,
- Benzine ve motor yağlarına
vuruntuya karşı triorto-kresilfosfat katılması,
- İlaç sanayiinde çeşitli bakteriostatikler ve inhalasyon
maddeleri için sıvağ olarak,
- Seramik ve kereste sanayiinde yapı işlerinde çimento, alçı, refrakter tuğla için
sarsıntılardan ve asitlerden
koruyucu olarak ( metil sili-
- Korneada dejeneratif bozukluklar, görme azlığı veya
kaybı.
katlar )
1 yıl
A - 19, a Organik asitler
( Formik asit, asetik asit, oksalik asit )
Akut :
- Konjonktiva, solonum yolları mukozası ve ciltte, yanıklar, lezyonlar,
- Dermatozlar,
- Astmatiform bronşit,
- Oksalik asit ( oral )
- Epigastriumda ağrı, şiddetli
kusma,
- Nevröz bozukluklar, tremor,
tetanik kramplar, trismus,
- Böbrek zararları ( hemoglobinüri, eritrositüri, idrarda
oksalik asit kristalleri.
7 gün
2 ay
1 yıl
1 yıl
- Organik asitlerin ve tuzların ( asetat, oksalat, formiat)
elde edilmesi,
- Tekstil sanayiinde aşındırma, temizleme, soldurma, boyama, basma işlemleri,
- Kimya sanayiinde organik
sentezler için, mürekkep, boya, cila ve vernik yapımı,
kurşun tuzlarının, sabunun
sentetik parfümlerin hazırlanması, asetik asit anhidritlerinin yapımı, bazı sentetik elyafın ( sellüloz asetat )
ve metal asetatın hazırlanması,
- Besin maddeleri sanayiinde
sirke yapımı, besin maddesi
konserveciliği, şarap mayalandırma,
- Metal sanayiinde ( öncelikle
içinde demir bulunmayan
metaller ),
- İlaç sanayiinde ( aspirin yapımı ),
- Kauçuk sanayiinde ( pıhtılaştırma maddesi olarak ),
- Leke çıkartıcıların özellikle
potasyum tetra oksalatın
" Sorrel tuzu " yapımı,
- Tabaklıkta,
- Fotoğraf sanayiinde.
A - 19, b Aldehitler
Akut :
- Gözlerde ve üst solunum
yolları mukozasında irritas-
15 gün
Sayfa 29 / 58
- Aldehitlerin ve bileşikleri
nin elde edilmesi,
- Organik sentezlerde ve mo-
yon ( konjonktivit, rinit keratit, trakeit )
-Akut akciğer ödemi, bron
kopnömon,
-Astmatiform bronşit,
- Ekzematiform dermatit ve
ürtiker,
- Epidermiste kalınlaşma, ter
bezlerinin yok olması, nörodermatit, tırnaklarda kırılma, ekstremitelerde cerahatlanma ve hiperestezi
Furfurol
- Nörolojik belirtiler:
tremor, nevrit.
3 yıl
2 ay
1 yıl
nomer olarak sentetik madde sanayiinde ( bakalit,
üreformal reçineleri, galalit,
sellüloit yapay, kehribar ),
- Yapay ipek liflerinin aşındırma ve sertleştirilmesinde
( formol ), kumaşlara buruşmayacak özellik verilmesi.
- Lastik sanayiinde (çeşitli
vul kanizasyon işlemleri ),
- Formolün dezenfeksiyon
maddesi, deodorant, bakteriostatik, tarım da zararlı
böceklere karşı, şarbon sporlarının yok edilmesinde ( deri, pamuk, kürklerde ) anatomik preparatların konserve
edilmesinde, fotoğraf sanayiinde jelatin tabakalı plaka
ve filmlerin sertleştirilmesinde kullanılması,
- Asetaldehitin sirke yapımında ve ayna gümüşlemede
kullanılması,
- Akroleinin sabun sanayiinde, yağlı boya yapımında,
kemiklerden tutkal çıkarılmasında, ısıtılmış ve yağlanmış materyalin lehimlenmesinde, yağlama yağlarının
hazırlanmasında, galvanoplastide kullanılması,
- İlaç sanayiinde, hekzametilen tetramin, kloraldehit, pa
raldehit yapımı,
- Yakıt maddesi ve ensektisit
olarak metasetaldehit yapımı ve kullanılması.
A - 20, a Alifatik Hidrokarbonların Nitro Türevleri
Nitrometan ve Nitroetan
- Cilt ve solunum yolları
1 yıl
Sayfa 30 / 58
- Organik sentezlerde,
- Reçine, balmumu, yağ, bo-
ya maddeleri, nitrosellüloz
için çözücü olarak,
1 nitropropan, 2 ( nitropropan )
1 yıl
- Narkotik belirtiler,
- Baş ağrısı, baş dönmesi, kusma,
- Karaciğer zararları,
( Sürekli olabilir ),
- Methemoglobinemi,
- Füze yakıtı olarak,
- Organik esterler, sellüloz,
yağ, balmumu, bazı boya
maddeleri ve reçine için çözü
mü,
- Bazı sıva ve lakların, özellikle korruzyondan koruyucu
olanların, cila, tutkal, sentetik maddeler ve çeşitli ensektisitlerin yapımı,
Tetranitrometan
Akut :
- Bronşit, pnömoni, akut akciğer ödemi,
Kronik :
- Nervöz bozuklukları, bradikardi.
- Methemoglobinemi,
- Karaciğer ve böbreklerde
yağlı dejeneresans.
1 yıl
- Trinitrotoluen ve diğer patlayıcı maddelere katılır.
Nitroparatinin klorlu türevleri
- Mukozalarda özellikle solunum yollarında şiddetli irritasyon,
- Kronik bronşit, akut akciğer
ödemi, akciğerlerde fibrosis,
- Methemoglobinemi.
1 Yıl
- Pestisit ve fungusit olarak,
- Organik sentezlerde,
- Çözücü olarak.
A - 20, b Nitrik asit esterleri
( nitroglikol ve nitrogliserin gibi )
Akut :
15 gün
Sayfa 31 / 58
- Patlayıcı madde yapımı, bu
- Şiddetli baş ağrısı ,baş dönmesi krizleri, bulantı, sarhoşluk hissi, yüzde kızarma,
genel sıcak basması duygusu, uykusuzluk,
- Bradikardi, hipotansiyon
stenokardi,
- Pisişik bozukluklar ( depresyon, delir ),
- Bu belirtilerin hafta başında artması ( pazartesi hastalığı ), maruziyetten ve temasın kesilmesinden 1-2 gün
sonra ani ölümler.
- Parmak uçlarında ve tırnak
altında tedaviye dayanıklı
ülserler,
Kronik :
- Nevralji, tremor, baş ağrısı,
baş dönmesi,
- Alkole tahammülsüzlük.
maddelerin karıştırılması,
kartuşların doldurulması,
- Defektli, eskimiş, patlamamış kartuşlarla çalışma ( maden ocaklarında, cephane
depolarında v.b. )
- İlaç sanayiinin bazı dalları.
1 yıl
A - 21, a Benzol ( benzen ) ve Homologları
( benzol, toluol, ksilol, kumol, kümen v.b. )
Benzol :
Perakut :
- Kronik kas krampları, parezi, bilinç kaybı ,periferik damarlarda spazm, solunum
felci.
Akut :
- Bilinç bulanıklığı ( benzol
rausch'u ), baş ağrısı, baş
dönmesi, kaslarda fibrilasyon
Kronik :
- Yorgunluk, baş ağrısı, baş
dönmesi,
- Mide - barsak şikayetleri,
- Lökopoez, eritropoez, trombopoezde tek veya birlikte
zararlar ( nötropenili lökopeni, trombopeni kapiller
frajilite, anemi ( çoğu kez
normokrom, hipo veya aplas-
3 gün
15 gün
3 ay
1 Ay
Sayfa 32 / 58
- Taş kömürü katranından havagazı ve kok fabrikalarında kataliz veya distilasyonla benzol ve hemologlarının
elde edilmesi,
- Benzol ve homologlarının
reitifiye edilmesi,
- Benzol ve homologlarının
çözücü, inceltici ve kuru temizleme maddesi olarak kullanılmaları, yağsızlaştırma
ve ekstraksiyon işlemleri,
temizleyici maddelerin yapımı, lastik sanayiinde çözücü, boya maddeleri, lak cila,
vernik yapımında inceltici
olarak, lastik vulkanizasyonda, su geçirmez elbise,
ayakkabı, hasır şapka yapımı, tutkal ve bazı yapıştırıcı
tik ), hemorajik diatezekimoz, purpura, kanamalar ),
- Enfeksiyonlara dayanıksızlık ( nekrotik anjin, akciğer komplikasyonları ),
- Agranülositoz, panmiyelofitizi,
- Lökozlar,
Benzol hemologları
Kronik :
- Çabuk yorulma, baş ağrısı,
bulantı,alkole tahammülsüzlük,
- Ciltte orhoerjik irritasyon
belirtileri.
3 ay
3 yıl
10 yıl
6 ay
maddelerin yapımı boya, lak,
cila, vernik reçinelerin kullanılmasında inceltici olarak, foto gravürcülükteki
mürekkeplerde, ofset baskıda, cila macunlarının yapımında, linolyum, mukavva
sanayiinde, ayra yapımında,
- Yağ ve greslerin ekstraksiyonunda,
- Saat ve duyar ölçü gereçlerinin yapımı, metal parçaların temizleme, aşındırma
ve yağsızlaştırılması,
- İlaç sanayii, parfüm yapımı,
- Yakıt madeleri sanayii.
( Gerektiğinde idrarda fenol, kanda benzol, idrarda sulfat tayini toluol
için idrarda hippurik asit tayini yapılır. )
A - 21, b Naftalin ve homologları
( naftalin, metil naftalin, asetil naftalin v.b. )
Akut :
- Baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma,
- Hemoliz, hemoglobin,
- Anemi ( Heinz cisimcikleri ile ),
- Keratitis punktiforme, mercekte ve göz sinirlerinde za
rarlar,
- Ciltte eritem, akne.
1 ay
- Taş kömürü katranının desilasyonu ile naftalin elde
edilmesi,
ve kereste konserve edioisi
olarak kullanılması,
- Ftalik asit, hidre naftalinler ( dekalin, tetralin ) ve
sentetik maddelerin yapımında naftalin kullanılması, bazı ilaç ve bazı boya
maddelerinin yapımında ara
ürün olarak,
- Ensektisit ( güvelere karşı )
ve kereste konserve edilmesi
olarak kullanılması.
A - 22 Aromatik hidrokarbonların halojen türevleri
Genel olarak :
- Göz ve solunum yolları mukozasında irritasyon,
1 yıl
Sayfa 33 / 58
- Klorbenzol, diklorbenzol,
heksaklorbenzol, klortuluol,
benzilklorür, benzilbromür,
- Dermatoz,
- Karaciğer ve böbrek zararları,
- Merkezi sinir sistemi zararları,
klor naftalin, klordifenil
v.b. nin yapımı ve kullanılması,
Klorbenzol
- Somnolans, bilinç kaybı, yüz
ve ekstremite kaslarında
kontraksiyonlar,
- Ciltte eritem.
- Organik sentezlerde çözücü
olarak.
1 yıl
Ortodiklorbenzol
- Merkezi sinir sisteminde
depressif etki,
- Karaciğer ve böbrek zararları,
1 yıl
- Ensektisit ve leke çıkarıcı
olarak.
Paradiklorbenzol
- Burun ve göz mukozasında
irritasyon,
- Baş dönmesi, kusma,
- Karaciğer zararları ( ikter,
siroz.
1 yıl
- Ensektisit ve dezenfektan
olarak.
Heksaklorbenzol
- Bullöz dermatoz,
- Fotosensibilite ve porfiri,
mukozasında irritasyon
1 yıl
- Ensektisit, fungusit olarak,
- Tahıl tohumlarının konserve edilmesi,
Klortuluol
- Göz mukozasında irritasyon.
1 yıl
- Yapım ve kullanılması.
Benzilklorür ve benzilbromür
Klornaftalin
- Gözlerde ve üst solunum
yollarında irritasyon
- Deri ve mukozalarda yanık
ve nekroz,
- Yüz, açık cilt ve elbise ile
1 yıl
Sayfa 34 / 58
- Boya sanayii, tabaklık, parfümeri, ilaç ve foto sanayii,
- Sentetik balmumu, temizlik
maddeleri, vernik, kondansatör yapımı,
irrite olan yerlerde akne,
prurit.
1 yıl
- Ensektisit ve yağlama maddesi olarak.
Klordifenil
Akne :
1 yıl
- Kullanma alanı klornaftalin gibidir, çoğukez onunla
karıştırarak kullanılır.
A - 23, a Fenol, tiofenol, bunların homologları ve halojenli türevleri
A - 23, a I Fenol homologları ve halojen türevler
A.Fenol
Akut :
- Lokal yanıklar, nekroz ( fenol gangreni ),
- Baş ağrısı, baş dönmesi, ajitasyon, kulak çınlaması,
delir, solunum felci.
Kronik :
- Solunum yolu irritasyonu
- Bulantı, kusma, ishal,
- Böbrek ve karaciğer zararları,
- Allerjik ekzama
B.Difenol
- Dermatoz, depigmentasyon,
- Keratit,
C.Pentaklorfenol ve tuzları
- Dermatoz,
- Kabızlık, terleme krizleri,
dispne
- Böbrek zararı ( oligüri ).
15 gün
1 yıl
2 ay
1 yıl
1 yıl
- Bunların türevlerinin öncecelikle Nitro türevlerinin yayapımı ( trinitrofenol, pikrin
asidi, melinit gibi patlayıcı
maddeler ),
- Tahtanın kreosot veya karbolineum ile işlenmesi ( bu
iki maddede kreosol ve fenol çoktur ) ve pentaklorfenol kullanılması,
- Fenollü reçineler gibi sentetik reçinelerin yapımı ( bakelit oplıepoksid reçinesi, polikarbonat ),
- Sentetik elyaf yapımı ( polyamid vb. ),
- Ham petrol rafineleri,
- Temizleyici maddelerin, boya maddelerinin yapımı, ensektisit yapımı ve bunlarla
temas ( özellikle klorofenol ),
- İlaç sanayii ( karbol asidi ),
- Kerestenin karbolineum ile
empermeablize edilmesi
( kreosol ve fenol ),
- Taş kömürü katranının işlenmesi, havagazı ve bazı
sentetik maddelerinin ısınması sonucu.
( Gerektiğinde idrarda glukronik asit ile birleşmiş veya sülfat olarak
Sayfa 35 / 58
atılan fenol miktarı ve fenilsülfürik asit tayini yapılır. )
A - 23, a II Naftol, homologları ve halojen türevleri
- Konjonktivalarda ve solunum yolu mukozasında irritasyon,
- Merkezi sinir sistemi zararları.
15 gün
1 yıl
- Bazı reaktiflerin ve boya
maddelerinin yapımı,
- Lastik sanayii,
- Parfüm yapımı,
- İlaç sanayii.
A - 23, b Alkil, aril ve alkilariloksitlerle alkilarilsülfitlerin
halojenli türevleri
( etilenklorhidrin, epiklorhidrin, dikloretiler, iperit " hardal gazı " v.b. )
- Ciltte ve solunum yolları mukozasında irritasyon,
- Ciltte ödem, bül ve nekrotik
ülserler,
- Konjonktiva ve kornea zararları, körlük,
- Kronik bronşit, bronşektazi, akciğer apsesi ve akciğer
ödemi,
- Hiperkeratoz, klor aknesi,
sikatris, nekrotik ülserler,
- Merkezi sinir sistemi zararları ( somnolans, delir ).
1 yıl
- Kimya sanayiindeki bazı organik sentezlerde ara ürün
olarak bu maddelerin elde
edilmesi ve kullanılması
( etilenglukol, etilendioksit
v.b. ),
- Cila ve reçine yapımında çö
zücü, tekstil ve metal sanayiinde yağsızlaştırıcı olarak,
- Ensektisit, fungusit olarak
kullanılması,
- İrritan savaş gazları yapımı,
bunların depo edilmesi.
A - 23, c Hidrokinonun oksidasyon ürünleri ve Benzokinon
- Ciltte depigmentasyon ve allerjik dermatoz,
- Göz zararları ( üç dönemde ):
a.Konjonktiva ve korneada irritasyon, korneada lekeler,
göz kapaklarında pigmen
tasyon,
b.Kornea erozyonları, düzensiz gözlükle düzeltilemeyen astigmatizm,
c.Birkaç yıl sonra ( kronik dönem ): kornea ülserleri ( ulkus serpens ) keratektazi,
renk körlüğü, görme azlığı
ve kaybı.
1 yıl
Sayfa 36 / 58
- Fotoğrafçılıkta banyo maddesi olarak ıhidrokinon ), bazı biyolojik koşullarda hidrokinon, benzokinona dönüşür. )
A - 24 Aromatik amin ve hidrazinler, bunların halojenli, fenollü ve
nitro veya sulfo türevleri ( Anilin, anilinin nitro ve nitrose türevleri,
fenilendiamin ve homologları, difenilamin ve homologları " zenzidin ",
naftilamin, aromatik hidrazin türevleri, fenil - hidrazin gibi )
Akut :
- Baş ağrısı, kaslarda ağrı,
kusma, bradikardi, hipertansiyon, somnolans, stenokardi,
- Hemoliz, anemi (eritrositlerde Heinz cisimcikleri ), siyanoz,
- Methemoglebinemi ( anilin ile ).
Kronik :
- Baş ağrısı, baş dönmesi, solukluk, febiler,
- Gözde irritasyon, konjonktivit, keratit,
- Subikter, hemolitik anemi,
- Allerjik dermatoz, ciltte granulom ve nekroz,
- Mesane tömörleri ( sisteskopi ve biopsi ile kesinleşmiş ).
30 gün
1 yıl
10 yıl
- Bu maddelerin yapımı ve kimya sanayiinde sentetik
boya maddeleri ile birçok diğer organik sentezlerde ara
ürün olarak kullanılmaları,
- İlaç sanayiinde ensektisit
( sulfonamid ) yapımı v.b.,
- Bazı türevlerin yapımı ile
las tik sanayiinde reaksiyon
hız landırıcı ve oksidasyon
frenleyici olarak kullanılmaları,
- Bazı patlayıcı maddelerin
yapımı ( tetril ),
- Deri, ayakkabı sanayii, kürkçülükte, saç ilaçları yapımında, kağıt sanayiinde ve berberlikte boya maddesi olarak
kullanılmaları,
- Fotoğrafçılıkta banyo maddesi olarak ( P-aminofenol ),
( Kanda methemoglobin, diazo reaksiyonu ile idrarda aromatik amin
tayini yapılır.)
A - 25 Aromatik hidrokarbonların ve fenollerin nitro türevleri
( Benzol, toluol, ksilol ve fenolün nitro türevleri )
Nitrotoluol ( özellikle trinitrotolul)
- Methemoglobinemi, siyanoz,
hemoliz, hemolitik anemi,
eritrositlerde Heinz cisimcikleri,
- Karaciğer parankim zararı,
mide-barsak şikayetleri,
1 yıl
Sayfa 37 / 58
- A - 24 deki tehlike kaynakları,
- Patlayıcı madde sanayii
( nitrobenzel, trinitrotoluol,
dinitrofenol ),
- Tarımda zararlı bitkilerle
mücadele ilaçları (dinitroortokrezol ),
- Polinevrit.
- Bazı siyah sulfon boyaları
nın yapımı ( dinitrofenol ).
Dinitrobenzol
- Methemoglobinemi,
- Hepatit, akut sarı karaciğer
atrofisi,
1 yıl
Klornitrobenzol
- Methemoglobinemi, ikter,
hemoliz, hepatit,
- Ciltte sensibilizasyon, papülovesiküler effloresans, dermatitis, eksfoliativa generalisate.
1 yıl
Dinitrofenol
- Ciltte sararma büllü eritem,
ellerde ve bileklerde cilt ülserleri,
- Merkezi hipertermi, norvöz
bozuklukları,
1 yıl
( Gerektiğinde metabolizma ürünlerinin-aminonitrofenol-idrarda terrien
reaksiyonu ile tayini yapılır. )
( B ) GRUBU
MESLEKİ DERİ HASTALIKLARI
B - 1 Deri Kanserleri ve Prekanseröz Deri Hastalıkları
( Kurum, zift, katran, asfalt, antrasen, mineral yağlar, parafin ve
benzeri maddelerle )
- Eritem, pruriginöz dermatit,
kahverengi lekeli pigmentasyon (melanoz), folikülit, ciltte katran papillaları,
- Hiperkeratoz gibi cilt lezyonları,
- Bu lezyonların kanserleşmesi,
- Derinin primer epiteliomaları.
2 ay
5 yıl
Sayfa 38 / 58
- Taş kömürünün distilasyonu ( kok ve havagazı fabrikaları. ),
- Yanma gazlarını ve dumanı
toplayan, dışarı atan, ocak,
şömine, bacaların bakımı,
temizliği, onarımı,
- İçinde % 8-10 oranında zift
bulunan kömür tozundan
briket yapımı,
- Caddelerin katranlanması ve
asfaltlanması, gemilerin kalafatı,
- Sıcak zift ve silikat karışımından boru, levha, yer döşemeleri ve çeşitli kapların
yapımı,
- Bitümlü malzeme, ziftli kâğıt ve kartonlar, empermeabl tekstil ürünleri ve izolasyon maddesi olarak kullanılacak diğer malzemenin
yapımı,
- Kerestenin katran veya antrasen yağları ile empermeablize edilmesi,
- Bazı boya maddeleri ve verniklerin yapımı,
- Sık sık mineral yağlarla yağlanması gereken makinelerle yapılan kesme ( mekanik
sanayii ) ve dokuma ( tekstil
sanayii) işlemleri.
B - 2 Kanserleşmeyen cilt hastalıkları
( Diğer bölümlerde bahsedilmeyen maddelerle )
A-Toksik orijinli hiperarjik
ekzema veya dejeneratif ekzama,
B-Allerjik orijinli hipererjik
ekzama veya sensibilite ekzaması,
C-Çeşitli orijinli ender dermatoz şekilleri,
- Mineral yağlar, zift, bazı
aromatik hidrokarbonların
klor türevleri ile olan akne,
- Dermatomikozlar,
- Işınların ( ültraviyole, termik, iyonize ) etkisi ile
olan dermatozlar,
- Toksik materyalde yabancı
cisim etkisi olan maddelerle
( beliryum, anilin, asbest ) ortaya çıkan dermatozlar,
2 ay
Sayfa 39 / 58
Kimyasal etkenler:
- Metal, metaloidler ve bile
şikleri, nikel, kobalt, cıva,
vanadyum, arsenik, beliryum, altı değerli krom,
- Alkaliler, çimento, çeşitli
deterjanlar, temizlik maddeleri, oksidasyon maddeleri
renksizleştiriciler,
- Organik çözücüler, organik
klor türevleri, terpentin ve
diğer terpenler, alkilize kumel türevleri ( para,metil
isopropilben zol) ve bunların
substitisyon ürünleri,
- Formaldehit, beksametilentetramin, fenol, stirol, epoksid, reçinelerinin yapımı ve
ara ürünleri sentetik madde
- Arsenik hiperkeratozu, yine leyen mekanik irritasyonlar v.b.
yapımında ek ve dolgu maddeleri ve ara ürünleri,
- Aromatik hidrokarbonların
bazı halojenli ve nitro, klornitro, amino, azo, hidroksi
ve sulfo türevleri,
- Bazı sentetik boya maddeleri,
- Fenetiazin türevleri ( klorpromazin ), antibiotikler ( strepto misin, kloramfenikol, penisilin, neomisin v.b. ) bazı
ilaçlar,
- Tetramelithiuramid sülfit,
dithiokarbomad gibi kauçuk
sanayiinde kullanılan bazı
yardımcı maddeler,
- Organik fosfor, civa ve kü
kürt türevleri gibi bazı pestisidler, ensektisit olarak
kullanılan bütün klor türev
leri,
- Vanilin, primel, ekzotik tah
ta çeşitleri, kinin gibi bazı
bitkisel maddeler,
Fiziksel etkenler :
- Metal ve cam carakları, cam
pamuğu, asbest, hayvan ve
insan saçı, kılı v.b.
- Işınlar (ültraviyole) ve termik zararlar ( soğuk, sıcak ),
- İyonize ışınlar,
Cilt için patojen mikroorganizmalar :
- Ciltte bakteriyel enfeksiyon
veya mantar hastalığı yapabilen mikroorganizmalar,
- Bazı koşullarda ( sıcaklık
ve nem ),
Cilt için patojen olan saproditler :
( Bu etkenlerle temasa gelinen bütün işler tehlike kaynağı sayılır. )
Sayfa 40 / 58
( Kesin tanı için :
1. Ayrıntılı kişisel anamnez ve iş anemnezi,
2. Klinik bulgu, özellikle hastalığın lokalizasyonu,
3. Epikutan ve intrakutan testler,
4. Testler negatif ise, aynı işin yinelenmesiyle ortaya çıkacak nükslerin saptanması önemlidir.
5. Orthoerjik dermatozlarda testler negatiftir; tanı ilk iki ölçüye göre
konur,
6. Yağ ( oil) aknesi tanısı anamneze, lezyonun karakteristik lokalizasyon ve görünümüne bakarak konur,
7. Klorlu hidrokarbonlarla olan aknelerde yeni maruz kalıştan önlenmelidir, her yeni maruz kalıştan çok uzun bir zaman sonra
ağır ve inatçı residivler ortaya çıkabilir. )
( C ) GRUBU
PNÖMOKONYOZLAR VE DİĞER MESLEKİ SOLUNUM
SİSTEMİ HASTALIKLARI ( X )
C - 1, a Slikoz ve silikotuberküloz
- Dispine, öksürük, balgam
göğüste ağrı,
- Sağ kalp yetmezliği, kronik
kor pulmonale,
- Akciğerlerde infiltrasyon,
fibrosis,
- Tüberküloz ile kombinasyon
10 yıl
Sayfa 41 / 58
- Silisli maden cevheri ve taşların delinmesi, çıkarılması,
taşınması,
- Silisli maden cevherleri ve
taşların parçalanması, öğütülmesi, elenmesi ve her türlü işlenmesi,
- Silisli taşların, ( şist ocakları ) kesilmesi, perdahlanması, düzeltilmesi,
- Silisli perdahlayıcı, temizleyici ve benzeri maddelerin
yapımı, bunlarla çalışma,
- Korund, cam, porselen, taş,
seramik ve ateşe dayanıklı
maddelerin yapımı,
- Kumtozu kullanılan dökümhanelerde çalışma (çapak giderme, yüzey düzeltme, kumlama),
- Silisli maddelerden yapılmış
zımpara taşları ile perdahlama, parlatma, düzeltme,
- Kumlama püskürtücüleriyle
pas temizleme ve parlatma,
- Kumlu zımpara taşlarının
yapımı,
- Sanayi fırınlarının yapımı
ve onarımı ( baca duvarcıları ),
- Silikatlı ve silisli mineral
tozlarla çalışma.
1. Yeterli teknikle çekilmiş göğüs grafisi ( 35x35 cm. veya hiç olmazsa
10x10 cm. lik film ),
2. Gerektiği takdirde HRCT
( X ) Radyolojik teşhis uluslararası pnömokonyoz klasifikasyonuna göre
yapılır.
3. Yeterli solunum ve dolaşım fonksiyon testleri ( röntgen bulgusu
karakteristik olmadan da fonksiyonlar bozulmuş olabilir. ),
4. İş anamnezi ve işyeri incelemesi,
5. Tüberküloz için bakteriolojik inceleme yapılır. )
C - 1, b Asbestoz
- İrritasyon öksürüğü, dispne,
göğüs ağrısı, balgam,
- Akciğerde fibroz plevra plakları, plevral ve plevra ile
perikard arasında yapışıklıklar, kireçlenmeler,
plörit,
kor pulmonale,
- Bronşiyal kanserler, plevra
ve peritonda mesotheliom,
- Kornea, yutak ve larinksde
ülserasyon,
- Elin volar yüzünde, ayak tabanında asbest papillaları.
10 yıl
Sayfa 42 / 58
- Asbest ve asbestili toprak çıkarılması, kullanılması, Elyaflı materyalin hazırlanması: levhalaştırma, eğirme, örme v.b.
- Asbest artıklarının işlenmesi,
- Asbestli doku, karton ve kağıtların yapımı,
- Asbestli çimento ( eternit ) ve
elyaflı çimento ürünlerinin
yapımı ve bunlarla çalışma
( kesme, delme, frezeleme,
perdahlama ),
- Isı ve ses izolasyonu işleri,
- Yapılarda asbestli maddelerle yapım ve yıkma çalışmaları,
- Fren balatası yapımı,
- Borulara asbestli koruyucu
materyalin veya ateşe dayanıklı boyaların püskürtül-
mesi,
- Talk yerine özellikle lastik
sanayinde öğütülmüş asbest
tozu kullanılması ( bazı talk
çeşitlerinde de asbest vardır. )
1. Yeterli teknikle çekilmiş göğüs grafisinden,
2. Yeterli solunum ve dolaşım fonksiyon testlerinden,
3. Balgamda ve asbest papillarında asbest cisimciklerinin mikroskobik
olarak görülmesinden yararlanılır ).
C - 1, c Silikatoz
( Asbest dışındaki silikat tozları )
Akut :
- Dispne,
Akut :
- Akciğer grafisinde difbüz
lekeler,
Kronik :
- Bronşit, dispne,
- Akciğerlerde infiltrasyon,
özellikle orta ve alt akciğer
alanlarında küçük taneli
nodüler görünüm ve ağ şeklinde fibroz veya opal gölge
ler, ilerlemiş vakalarda anfizemli büyük alanlar ve
subplevral plaklar,
- Anfizem, sağ kalp yetmez
liği, kronik kor pulmonale.
1 ay
10 yıl
Sayfa 43 / 58
- Minarallerin çıkarılması, elde edilmesi,
- Parçalama, öğütme, torbalama ve taşıma ( talk değirmenleri ),
- Lastik sanayi, ( temel madde % 60 talk ve % 40 lastiktir. ),
- Kağıt ve linolyum sanayii
kar ton fabrikaları bazı elyaflı çimento türleri,
- Deri ve kürklerin işlenmesi,
- Porselen ve seramik sanayi
( kaolin ),
- Elektrokimyada izalasyon
maddeleri, akümülatörler,
- Parfüm ve kozmetik maddeler yapımı, sabun fabrikaları, mücevher yontulması,
- Kimya ve ilaç sanayii, permuttin suları yumuşatıcı olarak,
betonitin absorban olarak kullanılması,
- Metal sanayiinde olivin ve
zirkon tuzlarının dökümcülükte aşındırma ve dökme
işlemlerinde kullanılması,
betonit kullanılması,
- Bazı boya maddelerinin ya-
pımın da pigment olarak
( ultramarin ).
1. Yeterli teknikle çekilmiş göğüs grafisinden,
2. Balgamda talk cisimcikleri bulunmasından yararlanılır. )
C - 1, d Sideroz
- Öksürük, eforla dispme, az
muközlü balgam,
- Fibrojen olmayan sideroz
( elektrik ark kaynakçılarında )
- Radyolojik olarak arborizas yonda artma, düğümcük
şeklinde opal görüntü, milier yayılma,
- Anfizem, sağ kalp yetmezliği,
- Fibröz sideroz ( cevher ve
ork madencilerinde ),
- Radyolojik olarak makronodüler infitrasyon, psödotümöral görünüm,
- Sağ kalp yetmezliği.
5 yıl
- Demir cevheri ve okrun elde
edilmesi, parçalanması işlenmesi,
- Okr tozunun parlatıcı olarak
kullanılması ( ayna yapımı )
- Dökümhaneler, haddehaneler,
- Elektrik , ark kaynağı, elektrik kaynağı v.b. ile kesme,
perdahlama, ( demir parçalarının),
- Mağnetik demir oksid yapı
mı ve kullanılması.
C - 2 Alimünyum ve bileşikleri ile ( toz veya duman )
bronko-pulmonal hastalıkları
- Öksürük, nefes darlığı,
- Bronşit,
- Non spesifik respiratuvar
sendrom,
- En fazla akciğerlerin üst
ve orta alanlarında lokalize
olan, sınırları iyi belirnemeyen, bazen çizgi ve leke,
bazen dumanlı yüzeyler
biçiminde görünüm, perihiler
bölgelerin ve apekslerin
musap olmaması, ilerlemiş
vakalarda plevra adhezyonları, subplevral büller, spontan pnömotoraks, adhezyonlar sonucu bronşlarda defor-
3 yıl
- Cevherinden alimünyum elde edilmesi, özellikle boksitten alüminyum oksidinin elektolitik ergitme yolu ile elde
edilmesi ( yapay korund elde
edilmesi ).
- Alüminyum tozu elde edilmesi, özellikle ufalama, eleme ve karıştırma ile yağsız
ince toz haline getirilmesi,
- Alüminyum alaşımlarının yapımı,
- Boksit eritme fırınlarındaki
Sayfa 44 / 58
masyon,
- Anfizem, sağ kalp yetmezliği, kronik kor pulmonale.
artıklarda bulunan pigmentten matbaacılıkta kullanılan
bazı boya ların elde edilmesi,
- Alüminyum hidratın kağıt
fabrikalarında kullanılması
(alüminyum sulfat hazırlanması), pis suların temizlenmesi, tekstil sanayiinde empermeablize edici madde
olarak, petrol rafinelerinde bazı katalizörlerin yapımı
ve kullanılması, cam yapımı
ve alüminyum ve bileşiklerinin çeşitli alaşımlarda
kullanıldığı sanayi dalları.
C - 3 Sert metallerin tozları ile olan bronkopülmoner hastalıklar
- Öksürük, balgam, dispne,
bronşit, astmatiform nöbetler,
- Anfizem, akciğerlerde infiltrasyon, fibrosis, hiluslarda
genişleme ile birlikte ağ biçi minde veya nodüler görünüm,
- Anfizem, kronik kor pulmonale, sağ kalp yetmezliği,
- Dermatoz.
3 yıl
- İçine az veya çok tantal veya
tital karbid de katılmış wolfram karbit başta olmak üzere basıt veya kompleks metal
karbitlerin ince toz haline
getirilmesiyle ham materyal yapımı,
- Sinterleme işlemi için metal
tozunun kobalt tozu ile karıştırılması,
- Elde edilen karışımın sıkıştırılarak şekillendirilmesi,
- Ön sinterme ve sinterleme
işlemleri, elmas veya korund
çarkı ile düzeltme çalışmaları.
C – 4 Thomas cürufu ile olan bronkopulmonal hastalıklar
- Akut, subakut veya kronik
bronşit,
- Antibiotiklere resistans pnömoni ve bronkopnömoni.
3 yıl
Sayfa 45 / 58
- Thomas cürufunun yapay
gübre olarak kullanılması
için parçalanması, öğütülmesi, ambalajlanması, taşınması, depolanması, diğer maddelerle karıştırılması, serpilmesi,
- Thomas cürufunun ısı geçirgenliğini azaltıcı tabaka ola-
rak kullanılması.
C – 5 Mesleki bronşiyal astma
- Astma nöbetleri ( dispne,
özellikle ekspirasyonda
zorluk ), nöbet aralarının
normal olması,
- Anfizem, kronik kor pulmonale.
1 yıl
- Toksik - hiperarjik biçim :
bazı kimyasal maddelerin
solunması ile :
- İzosiyanat, akrolein, formol,
klor platinat, parafenilendiamin, diazometan, fitalik asit
anhidridi, risin, gom arabik,
ipeca cuanhae ekstresi gibi.
1. İşyeri incelemesi ile etkeni saptanır
2. Provokasyon testleri ile nöbetçi etkenle, provoke edilir
3. Yeterli solunum fonksiyon testleri yapılır
C - 6 Bissinoz
- İş haftası birinci gününde
göğüs sıkışması duygusu,
dispne, öksürük, balgam,
konjonktivalarda ve burun
mukozasında irritasyon, ateş
" pazartesi ateşi ",
- Bu belirtilerin sıklaşması, sürekli hale gelmesi,
- Dispne, anfizem, kronik obstrüktiv akciğer hastalığı tablosu,
korpulmonale.
15 gün
Pamuk tozu ile temas, pamuk
işlenmesiyle ilgili çalışmalar,
öncelikle tekstil sanayiinde
çırçır, harman, halaç, tarak,
vater bölümleri
Keten ve kendir işlenen
işyerleri, fabrikalar, özellikle
bunların ıslatma, soyma
yumuşatma ve iplik bölümleri
3 yıl
3 yıl
( Tanı için yeterli solunum fonksiyon testleri yapılır. )
( D ) GRUBU
MESLEKİ BULAŞICI HASTALIKLAR
D – 1 Helminthiasis
- Ankilostomiasis,
3 ay
Sayfa 46 / 58
- Tünel ve yeraltı maden işle-
- Necatoriasis.
3 ay
ri, pirinç tarlalarında, killi,
nemli toprak zeminde çalışmalar.
D – 2 Tropik hastalıklar
- Malarya,
- Amobiasis,
- Sarı humma,
- Veba,
- Rekürrent ateş,
- Dank,
- Leishmanioz,
- Frambosie
- Lepra,
- Lekeli humma,
- Riketsiöz.
40 gün
30 gün
10 gün
10 gün
12 gün
10 gün
7 ay
7 hafta
25 yıl
20 gün
20 gün
- Bu gibi hastalıkların saptandığı ve tedavi edildiği
sağlık örgütlerinde ve kurumlarında veya bu hastalıkların patojen ajanları
ile çalışılan laboratuvarlar
daki sağlık görevlerinde
sağlık görevlerinde ve
araştırmalarında çalışmalar.
D – 3 Hayvanlardan insana bulaşan hastalıklar
- Bruselloz,
- Tetanoz,
- Şarbon,
- Salmonella enfeksiyonları
- Weil hastalığı,
- Kuduz,
- Ornithozlar, psittakoz,
- Rekurrent ateş
- Şap hastalığı
- Çiçek,
- Q humması
- Lekeli humma
- Ekinokok humması,
- Ruam,
- Bovin tipi tüberküloz.
6 ay
30 gün
30 gün
30 gün
14 gün
2 yıl
30 gün
12 gün
10 gün
12 gün
30 gün
20 gün
1 yıl
1 ay
1 yıl
- Hayvan gütme, bakma, terbiye etme, veterinerlik hizmetleri,
- Hayvanlardan elde edilen
materyelle veya hayvan artıklarıyla yakın temas, bunların işlenmesi, saklanması,
taşınması ( ahır, mezbaha,
hayvan taşımacılığı, veteririner hastaneleri, kasap sakadatçı, sucukçu, et ve balık
konserveciliği, süt ve süt
mamullerinin işlenmesi,
mutfak işleri, hayvan derisi, kılı, yelesi, yünü, kemik
v.b. nin işlendiği, toplan
dığı, yok edildiği v.b. yerlerdeki çalışmalar ),
- Laboratuvarlarda bu hasta
talıkların etkenleriyle
veya hastalanmış hayvanlardan alınmış biyolojik
materyalle yapılan çalışmalar.
D – 4 Meslek gereği enfeksiyon hastalıklarına özellikle maruz
Sayfa 47 / 58
kişilerdeki enfeksiyon hastalıkları
- Viral hepatit,
- Tüberküloz,
6 ay
1 yıl
- Hastane, dispanser, poliklinik araştırma laboratuvarı
v.b. sağlık kurumlarında
çalışmalar.
( E ) GRUBU
FİZİK ETKENLERLE OLAN MESLEK HASTALIKLAR
E – 1 İyonlayıcı ışınlarla olan hastalıklar
1 - Elektromanyetik ışınlar ( röntgen ve gama ışınları ),
2 - Korpüsküler ışınlar ( alfa, beta ışınları, nötron ve protonlar),
Lazer ışınları,
I. Akut ışın sendromu
a. 400 radlık doz ile ( 1 rad:
İyonize ışın etkisindeki
cismin bir gr. nın soğurduğu
100 erg'lik enerjiye eşittir ):
1 inci faz (inisyal faz ):
İki-üç günlük bir süre ile
bulantı, kusma, yorgunluk,
geçici hiperlökositoz,
lenfopeni,
2 nci faz ( latent faz ): üç
haftalık bir süre içinde
genel belirtiler azalır, lenfopeni sonra ilerliyen ağır
bir granulositopeni, tromboteni ve orta derecede bir
anemi,
3 üncü faz ( kritik faz ): üç
haftalık bir süre ile genel
belirtiler: ateş, enfeksiyon
odakları, adinami, baş ağrısı,
granulositopeni, trombopeni artar, hemorajiler ve
mide- barsak kanalı şikayetleri,
4 üncü faz: olgu iyiye
giderse dinlenme fazında
belirtiler ve hematolojik
2 ay
- Röntgen ışınları, radyoaktif
elemanlar, siklotron ve betatron gibi hızlandırıcılarla
tıbta tanı ve tedavi,
- Sanayi röntgenografisi,
- Kristallografisi,
- Gama ışınları fotografisi,
- Kalınlık ve kapanma ölçümleri,
- Sondaj ve yer saptama gereçleri,
- Radyoindikatörler,
- Elektrostatik yüklerin yok
edilmesi,
- Luminasan boyalar,
- Cerrahi gereçlerin sterilizasyonu,
- Bazı analiz yöntemlerinin
uygulanışı,
- Radyoaktif minerallerin çıkarılması ve işlenmesi,
- Reaktörlerde araştırma ve
enerji sağlama,
- Radyoaktif maddelerin elde
edilmesi ve kullanılmasına
yarayan kuruluşlar,
Sayfa 48 / 58
dinlenme fazında belirtiler
ve 4 üncü faz: olgu iyiye
giderse hematolojik değişiklikler geriler, veya ağırlaşan
enfeksiyon veya kanamalarla ölüm.
b. 700-800 rad'lık ve daha
yüksek doz ile:
Mide-barsak kanalı bozuklukları çok belirlidir,
genellikle letaldir.
- Birkaç bin rad ile adinami,
ataksi, kramplar ile ilk 48
satte ölüm.
c. 200 rad ile: hastane tedavisi gereklidir.
d. 75 rad altında: görünür.
klinik belirti yoktur. Sadece
kan tablosunda bazı değişiklikler olur.
- Işınlandırılmış atom yakıtlarının tekrar işleme sokulması,
- Atom artıklarının yokedilmesi,
- Radyoaktif materyalin taşınması,
- Araştırma laboratuvarları.
3 ay
2. Deri ve mukozalara etki
- Sınırlı bir deri bölgesine
ve 500 rad'dan aşağı bir ışınlama söz konusu ise organ
zararı yoktur.
- 600 rad'dan on-ondört gün
sonra eritem ondört günde
kaybolur, hiperpigmentasyon bırakır,
- 800 rad ile eritem, deskuamasyon, en fazla üçüncü
haftadadır, altı haftada
kaybolur, kalan pigmentasyon daha çok ve daha süreklidir ( kuru dermit ),
- Eksüdatif ışın dermiti:
Bir defalık 1000 rad'lık
dozdan sonra olur. eritemli
büllü, eksudalı deskuamasyon 2 inci derece yanık,
2 ayda spontan sikatris
meydana gelir, pigmentasyon ve telenjektaziler kalır.
- Gerçek ışın dermiti: ağrılı
ülserler vardır, bunların
Sayfa 49 / 58
sikatrisleşmesi aylar sürer
ve ağır zararlar kalır.
- Akut ışın dermiti: kısa
sürede birkaç bin rad ile
olur, hemen ağrılı bir
hiperemi, birkaç saatte
kızarma, şişme ve radyodermit.
Geç ışın zararları : bir defada
500 rad'a maruz kalan bir
cilt kısmında sonradan en
ufak bir doz bile ( örneğin
güneş ışınları ) ağır zararlara
yol açar,
- Kronik radyodermitte ciltte
epitelyoma spinosellülare
gelişebilir.
3. Göze etki:
- 500 rad ile bir haftada göz
kapağı iltihabı ve konjonktivit, daha sonra kornea iltihabı, nekroz, telanjektazi,
bulbusda ülserasyon, ret
raksiyon, maruz kalma uzarsa lensde bulanıklık.
4. Hemetopoeze etki
( kronik ) :
- Spesifik değildir; panmiyelopati, aplastik anemi, lökopeni, lökositoz.
- Lökozlar.
5. Kemiklere etkı :
- Nekroz ve spontan fraktürler,
- Kötü tabiatlı ( maligne ) tümörler, osteosarkom, paranasal sinüslerde, processus mas
toidus'de tümörler,
6. Akciğer kanseri :
- Bronşiyal karsinom gibi,
7. Gonadlara etki :
- Geçici veya sürekli sterilite,
amenore, oligo veya azospermi, fertiliteyi azaltan en
küçük doz 150 rad'dır.
5 yıl
5 yıl
10 yıl
10 yıl
10 yıl
2 yıl
Sayfa 50 / 58
1. Dıştan etki yapan ışınların ölçülmesi, parsiyel ve global dozimetri,
2. İç kontaminasyonun ölçülmesi için total veya parsiyel beden
spektrometrisi yapılır.
3. Işına maruz kalınan işlerde çalışanların özel kuruluşlar tarafından
sürekli denetimin ve hastalıkları halinde bu denetimi sonuçlarından
yararlanılır. )
E - 2 Enfraruj ışınları ile katarakt
- Lensin arka kutbundan başlıyan bulanıklık, ön kapsüldeki
yüzeysel lamellerinin ayrılması, bulanıklığın bütün lense
yayılması, görme zorluğu,
- Yüz cildinde kahverengi,
kırmızı pigmentasyon,
telenjektaziler.
3 yıl
- Cam sanayiinde ergimiş cam,
çelik yapımında ve dökümhanelerde, ergimiş ve akkor
haline gelmiş her türlü maden karşısında çalışma, haddehaneler,
- Saç yapımı, karpit yapımı,
- Ergimiş materyalin içinde
bulunduğu kaplar (ergitme
fırınları, potalar).
E – 3 Gürültü sonucu işitme kaybı
- Korti organındaki sensoryel
hücrelerin zarara uğramasına
ve kokleadaki dejeneratif
değişikliklere bağlı çoğu kez
iki taraflı irreversibl,
maruz kalma sona erdikten
sonra ilerlemeyen işitme
zorluğu veya kaybı, gürültüye uzun süre maruz kalmada iki dönem vardır :
a. İşitme yorgunluğu :
- Salt sensoryel, geçici bir
işitme azlığıdır,
b. Manifestasyon dönemi :
- İşitme azlığı veya kaybı irreversiblidir, odiogramda
tipik olarak başlangıçta
4000 Hz.lik frekanslarda
-V- şeklinde bir düşme
görülür, sonra bu 500-2000
Hz. lik frekans alanlarına da
yayılır; konuşmayı işitme
zorluğu bu alanlarda ortala-
6 ay
Sayfa 51 / 58
- Çekiçle, özellikle hava basınçlı
çekiçlerle kaporta ve perçin işleri,
- Metallerin, saç levhaların
haddelenmesi, perdahlan
ması, yüzeylerinin düzeltilmesi, buhar kazanlarındaki
kazan taşlarının parçalanıp
çıkarılması, hava basmalı
kumla temizleme ve metal
püskürtme işlemleri,
- Kakma, zımbalama, çekiçleme, perçinleme,
- Bazı testereler ve planya makineleri,
- Dokuma tezgahlarında mekik vurması, tekstil sanayiinde gürültü yapan diğer
makine ve tezgahlar,
- Maden cevherlerinin parçalanması, kırma değirmenler,
çekiçli, bilyalı değirmenler,
titreşimli elekler,
ma 35 desibellik bir işitme
azalmasına uyar.
- Metal taşıyıcıların otomatik
yüklenmesi,
- Taş kesme,
- Gaz türbinleri, kompresörler, aspiratörler,
- Şahmerdan, buldozer, ekskakavatör gibi gürültülü araçlarla yapılan yapılan çalışmalar ( cadde, ev yapımı v.b.),
- Motorların ( pistonlu, jet
v.b. ) muayene edildikleri ve
onarıldıkları, teste tabi tutuldukları işyerleri,
- Tarak dubaları, demiryolu,
denizyolu araçlarında kullanılan diezel motorları ma
kine daireleri,
- Havayolları ( yer personeli,
makinistler, uçucu personel
v.b. )
- Taşınabilir motorlu testerelerle ağaç kesimi,
- Müzikçiler ( caz ).
( I - Gürültü zararlarının meslek hastalığı sayılabilmesi için gürültülü işte
en az iki yıl, gürültü şiddeti sürekli olarak 85 desibelin üstünde olan
işlerde en az 30 gün çalışılmış olması gereklidir.
II - Kesin tanı için :
1. Bilateral eşik odiogramı Yapılmalıdır. Değerlendirme sırasında
40 yaşından sonra her yaş için yarım desibellik düşme fizyolojik
azalma olarak hesaplanmalıdır.
2 - Odiometre, konuşma ve ton odiometresi olarak yapılmalıdır,
fısıltı sesi ile yapılan konuşma odiometrisinin değeri yoktur.
3 - İş yerinde sağlığa zarar verecek derecede gürültü bulunduğu
saptanmalıdır.
4 - Varsa işe girişte ve periodik kontrol muayenelerinde çekilmiş
odiogramlardan da yararlanılmalıdır.
5 - İşitme zararına yol açan travmatik, toksit, medikamentöz ve
dejeneratif diğer etken ve nedenler giderilmelidir. )
E - 4 Hava basıncındaki ani değişmelerle olan hastalıklar
Akut :
3 gün
Sayfa 52 / 58
- Normal basınçtan yüksek basınca ani geçişte baş ağrısı,
kulak ve diş ağrıları ( özellikle sağlam olmayan dişlerde ),
denge bozukluğu,
- Normal basınçtan alçak basınca
ani geçişte kulaklarda, yüz
sinüslerinde, ağrı, karın ağrıları, bilinç kaybı,
- Yüksek basınçtan normal basınca ani geçişte kaşıntı,
subkutan anfizem, kas ve
eklem ağrıları, dispne, kulak
çınlaması,
- İşitme kaybı, baş dönmesi,
hipertermi, ödem, taşikar
di, stenokardi, asfeksı, gaz
embolosi, sonucu miyokard
infarktüsü, nervöz bozukluklar, ( öfori, psişik bozukluklar,
epilepsi, felçler ),
- Felçler ( en çok alt ekstremiterlerde ) ve ( Menier sendromu
kalıcıdır ).
Geç zararlar :
- Kemik nekrozları, epifizlerde deformasyon ( en fazla
pelvis ve omuz kemik ve eklemlerinde)
- Yükseklerdeki uçuşlarda
uçak iç basıncının ani olarak düşmesi,
- Yüksek basınçlı ortamda
( caisson ) çalışma,
- Solunum cihazları taşıyan
dalgıçlar,
- Bunların süratle normal basınçlı ortama geçmeleri ( son iki
durum için ).
10 yıl
( Gerektiğinde rutin radyografik muayene yanında femur ve humerus
başı tomografisinden yararlanılır. )
E - 5 Titreşim sonucu kemik - eklem zararları ve anjönöratik
bozukluklar
- Sırt ve bel ağrıları, ver
tebralarda artrozik değişmeler, disk hernisi, visseroptoz,
- Dirsekte kemik-eklem zararları ( eklem aralığında daralma, ekzostoz, osteoliz,
2 Yıl
Sayfa 53 / 58
- Yapı makina ve araçlarını
kullanma,
- Helikopterle uçuş,
- Zeminde titreşime yol açan
sabit makineler,
- Elle kullanılan hava kompre
sörlü gereçler ( testere, fre-
ostoskleroz ), ayni şeyler
daha ender olarak omuz ve
el eklemlerinde görülür,
- El bilek kemikleri zararları :
ağrı, el gücünde azalma, os
teokondroz, Kienböck hastalığı, fraktür, psödoartroz,
ze, zımparalama, perdahlama, delme v.b. makineleri )
bunların madenlerde, taş
ocaklarında, tersanelerde
çelik sanayiinde, metalurjide
yapı işlerinde, ormancılıkta
kullanılmaları, ayakkabı sanayiinde, derilerin düzeltilmesinde vibrasyonlu makina kullanılması.
( Tanı için :
1. Kemik- eklem zararlarında; radyografik inceleme,
2. Anjionorotik bozukluklarda;
a. Termoelement aracılığı ile orta parmağın dorsal yüzünde cilt
sıcaklığı ölçümü " vardiyanın sonunda başlangıçtakinden 5-6
C° fazla olmalı " ,
b. Bağlanarak 2 dakika dolaşımı durdurulmuş parmağın tekrar
ısınması için 75 saniyeden fazla zaman geçmesi,
c. Parmak pletismografisi,
gibi yöntemlerden de yararlanılır.)
E - 6, a Sürekli lokal baskı sonucu artiküler bursların hastalıkları
- Aşağıda belirtilen bölgelerdeki burs cidarlarında kalınlaşma, eksuda, hemoraji, higroma, kronik bursit, kireçlenme, hareket zorluğu, üstteki
ciltte indurasyon, iltihap,
ağrı, fistül,
- Bursitis prepatellaris,
- Dizin iç yüzeyinde bursit,
- Eksternal malleolar bursit,
- Presternal bursit,
- Boyun vertebraları prossesus spinalislerinde ( öncelikle servikal 7 de ) ve suprakromiyodeltoidal bursit,
- Retro-olekraneat bursit,
3ay
- Diz çökerek yapılan çalışmalar ( yer temizleyicileri,
parke döşeyiciler, bahçivanlar, bazı onarım işleri, kaldırım döşeyicileri ),
- Ata binenlerde,
- Terzilerde,
- Marangozlarda,
- Madencilerde,
- Dirsek dayalı olarak çalışanlarda,
E - 6, b Aşırı yükleme sonucu veter, veter kılıfı ve periost hastalıkları
Sayfa 54 / 58
A. Tendosinovit
- Aşağıda belirtilen bölgelerde lokal şişme, ağrı hareket
zorluğu, palpasyonla krepitasyon, (parmakta ve en fazla başparmakta ),
- Ekstansor kasların veter kılıfının daralması ile sitenozan tendosinovit gelişebilir,
sponton veya basma ile şiddetli ağrı, ilerleyen ve irreversibl hareket sınırlanması ( Quervain hastalığı ),
- Dirsek tendosinoviti,
- Müskülüs fleksor karpi radiyalis ve müskülüs ekstansor karpi ulnaris tendosinoviti,
- Müskülüs supraspinatus,
müskülüs tibiyalis anteriyör tendosinoviti.
3 ay
- Garson, kasiyer, ciltci, piyanist dikişci
, daktilo, arabacı, çamaşırcı v.b.
- Sürekli kaldırma, çekme işleri, ağır
eşya taşıma, kürek çekme,
- Piyanist, duvarcı, trampetçilerde
- kolun iş gereği sürekli abdüksiyon
olduğu hallerde
B. Periostit
- Kasların kemiklere yapıştıkları yerlerdeki periost'un
aşırı yüklenmesi ve yineleyen periost yırtılmaları sonucu lokalize ve şiddetli
ağrı, hareket zorluğu, epikondilit ( tenis dirseği ),
- Metatarsların periostiti,
- Olekranalji (triseps alanında periostit),
- 2 ve 3 üncü metakarp bölgesi, ön kol fleksor kaslarıperiostiti,
3 ay
- Ayrıca omuzda, Aşil veteri
bölgesinde, krista ilyaka ve
vertabraların prosessus
spinalislerinde de periostit
olabilir.
Sayfa 55 / 58
- Uzun saplı gereçlerle ( çekiç,
uzun tornavida, somun, anahtarları v.b. ) çalışmalarda,
taş kırma, duvarcılık, toprak kazımı, elle ağır kaldırma v.b. İşlerde,
- Ön kol kaslarının aşırı yüklenmesini gerektiren işler,
- Uzun zaman yürüyen veya
ayakta duranlarda,
- Yıkma çekiçleriyle çalışanlarda,
- Raspa, perdahlama v.b. işlerde.
E - 6, c Maden ocağı ve benzeri işyerlerindeki meniskus zararları
- Yineleyen mikrotravmalarla meniskus, kısmen veya
tamamen eklem yüzeyinden
ayrılma, ağrı, ani eklem hareketsizliği, eklem faresi,
oluşumu.
3 ay
- Uzun süre diz çökerek veya
çömelerek yapılan işler ( maden ocağı işçileri, yer döşemecileri, parkeciler, kaldırım
döşeyiciler v.b. ).
E - 6, d Fazla zorlama sonucu vertebra prosessuslarının yırtılması
- Boyun alt ve göğüs üst bölgelerindeki vertebralar proseslerinde yırtılmalar, ağrı
ve hareket zorluğu.
- Kürekle çalışma,
- Ağır yük taşıma.
1 ay
E - 6, e Sürekli lokal baskı sonucu sinir felçleri ( genellikle
yüzeysel seyreden motor sinirlerde )
- Aşağıda belirtilen sinirlerin
seyrettiği yerlerde yorgunluk
parestezi, uyuşma, karıncalanma, motorik felç ve trofik
bozukluklar,
- Nervus ulnaris ve nervus medianus felci,
- Karpal tünel sendromu ( nervus medianus felci ile ilgili )
- Nervus torasikus longus, ner
vus dolsalis skapula, nervus axillaris
- Nevrus fibularis kommunis
felci,
- Nervus tibialis felci,
- Nevrus radialis felci ( ender).
6 ay
Sayfa 56 / 58
- Ağaç kesme, demircilik kürekle çalışma, spor ( disk, çekiç,
cirit ),
- El bileğinin sürekli, aşırı
ekstansiyonu ile yapılan
işler ( ütü, çamaşır yıkama,
kumaş veya başka maddeleri kesme, biçme, bisiklete
binme.
- Hava kompresyonlu gereçlerle çalışma,
- Dirseklere dayanarak veya
avuçlardan güç alınarak yapılan işler; süt sağma, klişe
çilik, cam kesme ve yontma
keski ile çalışma, ayakkabıcılık, telefon santralcılığı,
- Ağır yüklerin omuzda taşınması ( hamallık, mobilya,
çuval taşıma ),
- Uzun süre çömelerek çalışma
( taş parke döşeme, asfaltlama
işleri, bahçivanlık, kundura
mağazası tezgahtarlığı ),
- Yere dayanarak diz çökmüş
durumda çalışma ( parke, fa-
yans v.b. döşeme, bahçıvanlık ),
- Müskülüs brakiyoradiyalis'in
yineleyen kontraksiyonu ile
yapılan işler ( trampet çalma,
şöförlük v.b. ).
( Kesin tanı için elektrodiyagnostikten yararlanılır. )
E - 6, f Kas krampları
- İş gereği yapılması gereken
hareket ile ilgili kas veya
kas gruplarında tonik kramp
oluşumu.
1 ay
- Belirli kas veya kas gruplarının sürekli olarak aynı hareketinin yapılması sonucu yüklendiği haller ( daktilo, teleks,
telgraf maniplesi, v.b. ile çalışma), müzisyenler ( keman,
piyano v.b. ) bale yapanlar,
devamlı yün ve pamuk
eğirme v.b.
E-6 grubundaki bütün arızalarda kesis karar için etraflı bir iş analizi ve arıza ile saptanan
çalışma şekli arasında tam bir uygunluk gereklidir.
E - 7 Maden işçileri nistagmusu
- Çok defa rotasyon nistagmusu, bazen vertikal, ender olarak horizontal veya eğri nistağmustur. Yukarı bakma ile
artar, aşağı bakma ile azalır;
frekansı dakikada 100-400
arasındadır.
- Görme bozukluğu, baş dönmesi, akomodasyon bozukluğu, güvensizlik duygusu.
6 ay
Sayfa 57 / 58
- Yeraltında uzun süre çalışanlarda,
- Karanlıkta uzun süre çalışanlarda,
- Gözün uzun süre belli bir noktaya bakmasını gerektiren
işlerde, ( lokomotif, makinist
v.b. ).
Sayfa 58 / 58
MESLEKTE KAZANMA GÜCÜ KAYIP ORANI TESPİT CETVELLERİ
A
I. LİSTE
Baş Arızaları (*)
(Kafa kemikleri, nöroloji, nöroşirürji, psikiyatri arıza ve hastalıkları)
Arıza
Sıra
No
1
Trepenasyon veya travma sonucu baş kemiklerinin açıklıkları
A -- 4 cm ² ye kadar ( plastikle kapatılmamış )
B-4 - 9 cm. ² ( plastikle kapatılmış )
C-4 - 9 cm. ² ( plastikle kapatılmamış )
D-9 - 25 cm. ² ( plastikle kapatılmış )
E-9 - 25 cm. ² ( plastikle kapatılmamış )
F-25 cm. ² den geniş ( plastikle kapatılmış )
G-25 cm. ² den geniş ( plastikle kapatılmamış )
2
Epilepsiler
A-Ayda birkaç kez gelen, antiepileptik tedavilere rağmen
nöbetleri süren grandmal epilepsi,
B-Zaman zaman statüs epileptikusla seyreden grandmal
C-Sık sık tekrarlayan ve zaman zaman generalize nöbetlerle
seyreden jaksoniyen epilepsi,
D-Haftada birkaç kez tekrarlayan ve kontrol edilemeyen
psikomotor epilepsi
3
Konuşma bozuklukları
A-Dizartiriler, motor afazi
B-Sensoriyel afaziler
C-Miks afaziler
D-Felçle birlikte konuşma bozukluğu
4
Vasküler, enfeksiyon, entoksikasyon veya travmaya bağlı denge
bozuklukları, vertigo
A-Günlük hayatın sürdürülmesine engel olmayanlar
B-Baston gerektirenler
C-Başkasının yardımını gerektirenler
5
Ekstra pramidal sistem hastalıkları
A-Parkinsonizm ( bazı parkinson
parkinsona benzer haller )
Sayfa 1 / 100
semptomları
gösteren
Ek-3
B--
Postensefalik veya arteriyoskleroza bağlı parkinson hastalığı
( paralizi ajitan )
a -Hafif
b-Orta
c-Ağır
6
Serebro vasküler hastalıklar
A-Kalıcı parazi veya paralizi yapmayan gelip geçici iskemik
B-Trombotik, embolik, subaraknoidal veya intraserebral
kanama sonucu oluşmuş ve sekel halini almış monoparazi,
monopleji, hemiparazi, hemiplejiler, pedunkulus, pons ve
bulbustaki kafa çiftleri, alternparazi, paraliziler ( Weber
sendromu vb. ) ve konuşma bozukluğu ile birlikte
a -Hafif
b-Orta
c-Ağır
7
Vasküler, enfeksiyon, tümör ve travmaya bağlı paraparaziler
A-Baston gerektirmeyenler
B-Günlük fizyolojik gereksinimlerin giderilebilmesi için iki
baston veya diğer bir gereç veya başkasının yardımını
C-Enkontinensle birlikte yatağa bağımlı kılanlar.
8
7 arıza sıra numarasında yazılı nedenlerle meydana gelen dipleji,
parapleji, ve kuadropleji
9
Menenjit, ensefalit, menengoensefalit gibi beyin zarları ve beyin
dokusu enfeksiyonu sekelleri
a-Hafif ( günlük hayatı çok az etkiliyenler )
b-Orta ( günlük hayatı oldukça etkileyen ve birkaç
kafa çifti veya hareket sistemi bozukluğu yapanlar )
c-Ağır ( günlük hayatı yardımcısız yürütülemeyecek
derecede etkileyen ve kafa çifti felçleri, epileptik
veya mental bozukluklarla birlikte olanlar )
10
Herediter, heredo-familyal dejeneratif ve henüz sebebi bilinmeyen
A-Serebrum ( kranial sinirler, serebral palsi )
B-Bazal ganglion ( kronik progresif kore, paralizi ajitan )
C-Serebellum hastalıkları ( Friedreich ataksisi )
D-Omurilik hastalıkları ( skleroz, lateral amyotrofik,
a-Hafif ve orta
b-Ağır
E-Kas hastalıkları (miyastenia gravis, miyopatiler )
a-Başkasının yardımını gerektirmeyenler
Sayfa 2 / 100
F--
b-Başkasının yardımını gerektirenler
Miyelin kılıfı hastalıkalrı ( multiple skleroz )
a -Hafif ( belirtiler kesin değil )
b-Orta ( kronik, tekrarlayıcı, yaygın )
c-Ağır ( kronik, ilerleyici, yaygın )
11
Boyun sapının ( pedunkulus, pons, bulbus ) travmatik, vasküler,
enfeksiyoz, toksik vb. lezyonları sonucu oluşan kafa çifti paralizileri )
12
Kafa travmaları ( kommosyo, kontizyo serebri ), kafa kemikleri fissuru,
çökme kırığı sonucu oluşan psişik bozukluklar ( vertigo, amnezi,
semptomatik epilepsi vb. )
a -Hafif
b-Orta
c-Ağır
13
Travmatik, enfeksiyoz ( apse ), vasküler nedenlere, tümörlere bağlı
beyin arızalarıyla bunların ameliyatları sonucu meydana gelen
sekeller, ameliyat edilemeyen beyin tümörleri
a -Hafif
b-Orta
c-Ağır
d-Kötü tabiatlı
14
Poliradikülönevrit, radikülit, polinevrit ve polinöropatiler
a -Hafif
b-Orta
c-Ağır
15
Psikozlar
A--
Organik psikozlar
a -Senil demans ( basit tip, depresif tip, paranoid, akut
konfizyonal )
b-Presenil demans
B--
Alkolik psikozlar
a -Korsakof psikozu
b-Alkolik demans, alkolik halusinöz
C--
İlaç psikozları
Sayfa 3 / 100
a -b--
16
Tedavi edilebilen
Tedavi edilemeyen
D--
Şizofrenik psikozlar
a -Tedaviyle çalışma olanağı veren
b-Tedaviyle çalışma olanağı vermeyen
E--
Effektif psikozlar
F--
Paranoid psikozlar
a -Basit
b-Paranoya
c-Parafreni
G--
Organik olmayan psikozlar ( depresif veya eksite tipler veya
psikojenik paranoid psikozlar )
Nevrotik bozukluklar, kişilik bozuklukları ve başka psikotik olmayan
ruhsal bozukluklar
A-Nevrotik bozukluklar ( Anksiyete, histeri, fobik, obsesif,
kompulsif, nevrotik depresyon, nevrasteni, hipokondriazis,
depersonalizasyon sendromu psikozları )
B--
Kişilik bozuklukları ( Paranoid kişilik, affektif kişilik, şizoid
kişilik, eksplozif kişilik, histerik kişilik, astenik kişilik,
sosyopatik kişilik, veya sosyal yönü ağır basan bozukluklar )
17
Alkol ve ilaç ( morfin, esrar, kokain, barbütrik, amfetamin ) bağımlılığı
18
Organik beyin zedelenmesinden sonra oluşan psikotik olmayan özgül
bozukluklar
A-Frontal lob sendromu
B-Post kontuzisyon sendromu
Sayfa 4 / 100
19
20
Oligofreniler
a -b-c--
İdiosi ( IQ 20 ' den küçük )
Embesilite ( İQ 20 - 40 arası )
Debilite ( İQ 40 - 85 arası )
Travma veya travma dışı cinsel sapma ve bozuklukalr
a -Tedavi edilebilen
b-Tedavi edilemeyen
A CETVELİ
II . LİSTE
Göz Arızaları ( * )
Arıza
Sıra
No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
1.0 ,
1.0 ,
1.0 ,
1.0 ,
1.0 ,
1.0 ,
1.0 ,
1.0 ,
1.0 ,
10
Bir gözün 1.0 , diğerinin 0.9 görmesi
11
12
13
14
15
16
17
18
19
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
0.9 ,
0.9 ,
0.9 ,
0.9 ,
0.9 ,
0.9 ,
0.9 ,
0.9 ,
0.9 ,
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
Sayfa 5 / 100
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
0.8 ,
0.8 ,
0.8 ,
0.8 ,
0.8 ,
0.8 ,
0.8 ,
0.8 ,
0.8 ,
0.8 ,
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
0.7 ,
0.7 ,
0.7 ,
0.7 ,
0.7 ,
0.7 ,
0.7 ,
0.7 ,
0.6 ,
0.6 ,
0.6 ,
0.6 ,
0.6 ,
0.6 ,
0.6 ,
0.5 ,
0.5 ,
0.5 ,
0.5 ,
0.5 ,
0.5 ,
0.4 ,
0.4 ,
0.4 ,
0.4 ,
0.4 ,
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0
0.1
0.2
0.3
0.4
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
Sayfa 6 / 100
57
58
59
60
61
62
63
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
Bir gözün
0.3 ,
0.3 ,
0.3 ,
0.3 ,
0.2 ,
0.2 ,
0.2 ,
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
diğerinin
64
65
Bir gözün 0.1 , diğerinin 0 görmesi
66
Bir gözün
67
Travma ve çeşitli hastalıklara bağlı, sekel olarak kalan ve görüşü bozan
retina kanamaları, iltihaplar
68
Çift görmeye neden olan her iki göz kaslarının sekel halindeki
69
Bir gözün hareketsizliğine ve çift görmesine neden olan göz kaslarının
sekel halindeki paralizisi
70
Göz yuvarlarını hareketsiz kılan ve görüş derecesini bozan, sekel
bırakan orbita yaralanmaları, tümörleri ve iltihapları
a -Tek gözde
b-İki gözde
71
72
Sekel halinde lagoftalmi
a -Tek gözde
b-İki gözde
Optik sinir hastalıkları iltihapları, tümörleri, vasküler göz hastalıkları
73
Sekel halindeki hemianopsiler ( bitemporal, binazal vb. )
0 , diğerinin
0
0.1
0.2
0.3
0
0.1
0.2
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
görmesi
0 görmesi
Sayfa 7 / 100
74
Sekel halindeki ektropiyon veya entropiyon
a -Tek gözde
b-İki gözde
75
Göz kanalının tıkanması ve kese iltihapları
a -Tek gözde
b-İki gözde
76
Sekel halinde tam pitozis
a -Tek gözde
b-İki gözde
Sekel halinde yarım pitozis
a -Tek gözde
b-İki gözde
77
Şaşılık ( Nistagmus )
78
Periferik görme alanının azalması
A-Görüş alanı 30 º
a-Tek gözde
b-İki gözde
B-Görüş alanı 10 º
a-Tek gözde
b-İki gözde
( * ) A-- Anizometropi varsa, meslekte kazanma gücü azalma oranına, Tüzüğün 7 ' nci
maddesi hükümlerine göre % 2 eklenir.
B-- İki taraflı afak nedeniyle binoküler görmesi olanlarda, meslekte kazanma güçü
azalma oranına, Tüzüğün 7 ' nci maddesi hükümlerine göre % 10 eklenir.
C-- Afakın tek taraflı olması nedeniyle binoküler görmesi olmayanlarda, meslekte
kazanma güçü azalma oranına, Tüzüğün 7 ' nci maddesi hükümlerine göre % 12 eklenir.
D-- Retina kanamalarında, görme bozukluğuna bağlı meslekte kazanma gücü azalma
oranına, Tüzüğün 7 ' nci maddesi hükümlerine göre,
Sayfa 8 / 100
a-- Tek göz için % 5
b-- İki göz için % 10
eklenir
E-- Retina dekolmanlarında, görme bozukluğuna bağlı meslekte kazanma gücü azalma
eklenir
F-- Glokomda, görme bozukluğuna bağlı meslekte kazanma gücü azalma oranına,
Tüzüğün 7 ' nci maddesi hükümlerine göre,
eklenir
G-- Şaşılıkta ( nistagmus ), görme bozukluğuna bağlı meslekte kazanma gücü azalma
eklenir
H-- Optik sinir hastalıklarında, görme bozukluğuna bağlı meslekte kazanma gücü azalma
eklenir
A CETVELİ
III . LİSTE
Kulak Arızaları
Arıza
Sıra
No
1
A--
Her iki kulakta tedavi ve işitme cihazıyla giderilemeyen tam
işitme kaybı
B--
Bir kulakta tedavi ve işitme cihazıyla giderilemeyen tam
C--
Doğuştan ( konjenital ) sağır ve dilsiz
Sayfa 9 / 100
2
Odiometrik incelemeyle teşhis edilen iletim, sensorinöral ve mikst tip
işitme kayıpları ( * )
3
Plastikle düzeltilemeyen tek taraflı sayvan yokluğu
4
Plastikle düzeltilemeyen iki taraflı sayvan yokluğu
5
6
Kronik orta kulak iltihabı
Kulaklarda akıntılı, labirent komplikasyonu sonucu sürekli baş
dönmeleri ve denge bozukluklarıyla birlikte iki taraflı tam işitme kaybı
7
Dış kulak yolunun ve orta kulağın kötü tabiatlı tümörleri, ameliyat
edilemeyen akustik nörinoma
8
Psikoz oluşturacak ağır kulak çınlaması ( tinnitus )
( * ) İşitme kayıplarının belirlenmesinde, ISO standartları uygulanır. Bu kayıplar ve bunların
neden olduğu meslekte kazanma gücü azalma oranları, aşağıdaki biçimde hesaplanır :
A-- Bir kulağın işitme kaybı, purton odiogramda 500 - 1000 - 2000 hertz frekanslardaki
konuşma seslerinin işitme eşik değerleri, desibel cinsinden toplanıp ortalaması alınarak
saptanır. 40 ' dan sonraki her yaş için 0.5 desibel yaşlılık değeri düşülür. Bundan hata payı
sabitesi olarak 15 çıkarılır. Kalan 1.5 ile çarpılır. Bu, bir kulağın işitme kaybı yüzdesidir.
39 yaşındaki bir sigortalının bir kulağının tam işitme kaybının neden olduğu meslekte
kazanma gücü azalma oranı, yukarıdaki esaslara göre belirlenen bir kulağın işitme kaybı
yüzdesiyle çarpılarak bir kulağın kısmi işitme kaybının meslekte kazanma gücü azalma
B-- İki kulağın işitme kaybı yüzdesi, iyi işiten kulağın işitme kaybı yüzdesinin 5 katıyla,
kötü işiten kulağın işitme kaybı yüzdesinin toplamının 6 ' ya bölünmesiyle bulunur.
39 yaşındaki bir sigortalının iki kulağının tam işitme kaybının neden olduğu meslekte
kazanma gücü azalma oranı, yukarıdaki esaslara göre belirlenen iki kulağın işitme kaybı
yüzdesiyle çarpılarak iki kulağın kısmi işitme kaybının meslekte kazanma gücü azalma
35 desibelden az işitme kayıpları, kısmi işitme kaybı olarak değerlendirilmez.
A CETVELİ
IV . LİSTE
Yüz Arızaları
Sayfa 10 / 100
Arıza
Sıra
No
1
Çiğneme ve konuşmayı ileri derecede güçleştiren alt ve üst çene
kırıkları sekeli ( * )
2
Dil yokluğu veya konuşma ve yutmayı zorlaştıracak derecede dil
harabiyeti ( * )
3
Tükürük bezleri kanallarının yaralanması veya hastalıkları sonucu
sürekli ve tedavi edilemeyen fistül
4
Periferik fasial sinir paralizisi
5
Burun kaybı
A-Tam
B-Kısmi
6
Koklama ve tatma duygularının azalması
7
Burunun kemik ve kıkırdak kısımlarının nefes almayı ileri derecede
güçleştiren harabiyetleri
8
Protezle düzeltilemeyen damak defektleri
A-Tam
B-Kısmi
9
Septum daviasyonu
10
Primer atrofik rinit ( ozena )
11
Komplikasyonlu sinüzitler
A-Osteomiyelit sekelleri
B-Görme bozukluğu yapan orbita absesi
C--
Mental bozukluklar yapan beyin abseleri
12
Ameliyat edilemeyen burun, paranazal sinüsler, çene, ağız ve farenks
13
Bütün dişlerin kaybı ( protez olanaksız )
Sayfa 11 / 100
14
Tam fonksiyon bozukluğu yapan dudak arızaları
( * ) Meslekte kazanma gücü azalma oranı, fonksiyonların sağlam kalışı oranında azaltılır.
A CETVELİ
V . LİSTE
Boyun Arızaları
Arıza
Sıra
No
1
2
Larenks yokluğu sonucu sürekli kanül takılmasını gerektiren hastalık
Ses organlarının tedavi edilemeyen arızaları
a-Tek taraflı ( disfoni )
b-Çift taraflı ( afoni )
c-Dispneyle birlikte afoni
A CETVELİ
VI . LİSTE
Göğüs hastalıkları
Pnömokonyozlar dışında kalan solunum, dolaşım hastalıkları.
Arıza
Sıra
No
1
Klinik ve radyolojik bulgularla belirlenmiş, solunum ve dolaşım
fonksiyonlarını etkileyen akciğer dokusunun, bronşların, plevranın,
kemik kafesinin ( toraks ) hastalıkları, kaburgaların ( kot ) kırılma ve
rezeksiyonu, akciğer fıtığı ve bunların sekelleri
a-Hafif
b-Orta
c-Ağır
Sayfa 12 / 100
2
Solunum organlarının, ( larenks, akciğer, plevra ) işyeri koşullarına ve
göreve bağlı olan veya olmayan nedenlerle ortaya çıkan, uyumu bozan
ve görevin yapılmasına engel olan ve tedaviyle giderilmesi
umulmayan ağır tüberkülozları veya buna bağlı sekeller
3
Sağ kalp yetmezliği bulunmayan, fakat pulmoner hipertansiyon
belirtileri olan ve sağ kalp büyümesi gösteren veya sağ kalp
yetmezliğiyle birlikte kronik korpulmonale
a-Kompanze ( nükseden )
b-Dekompanze ( tam )
4
Kalp ve dolaşım hastalıkları
A-Alışılmıştan daha ağır bedensel efora rağmen fonksiyon
kısıtlaması olmayan
B-Ağır eforda fonksiyon kısıtlaması olan
C-Hafif eforda fonksiyon kısıtlaması olan ( dekompanze )
D-Dinlenme halinde fonksiyon kısıtlaması olan ( tam
5
İskemik kalp hastalıkları
A-Kronik stabil anjina pektoris
B-Anstabil anjina pektoris
( Akut koroner yetersizliği, intermedier koroner sendromu,
variant anjina vb. )
C-Romatizmal kalp hastalığı ( bir veya birkaç kapak afeti )
D-Endokardit, miyokardit, perikardit, primer miyokardiyopati
6
Kalp ameliyatları
A-Kapalı komissürotomi
B-Kalp kapağı protezi
C-Kalıcı pasemaker
D-Koroner revaskülarizasyonu
E-Eforu kısıtlayan perikardioektomi
( Bu arızalar, yukarıda yer alan arızalara tüzüğün 7 ' nci
maddesi hükümlerine göre eklenir. )
7
Geçirilmiş stabil miyokart infarktüsü
8
Sistemik hipertansiyonlar
A-Komplikasyonu olmayan labil dönemde olan esansiyel
hipertansiyonlar
B-Gunn belirtileri ( Stad II ), koroner sklerozu, sol ventrikül
hipertrofisi ile birlikte esansiyel hipertansiyonlar
C-Tedavi edilemeyen kötü tabiatlı hipertansiyonlar
Sayfa 13 / 100
D--
Maksima, minima tansiyon yükselmesi ile birlikte hipertansif
ensefalopati, böbrek ve kalp yetersizliğiyle birlikte kötü
tabiatlı hipertansiyonlar
Pnömokonyozlar (*)
9
A-Düzenli veya düzensiz küçük opasiteler
Tip
Küçük opasitenin sıklığı (perfüsion )
p ve s
1/0 , 1/1 , 1/2
2/2
2/3 , 3/2
3/3
3/4
q ve t
1/1
1/2 , 2/1
2/2
2/3 , 3/2
3/3
3/4
r ve u
1/1
1/2 , 2/1
2/2
2/3 , 3/2
(Değişik:RG-22/1/2011-27823)
3/3
3/4
B--
Geniş opasiteler
Kategori
A
B
C
Genişlik alanı ( ekstend )
Büyük çapı 1 - 5 cm. arasında olan opasite
Çaplarının toplamı 5 cm. ' yi geçmeyen, herbirinin
büyük çapları 1 cm. ' yi geçen birçok opasite
A kategorisinde gösterilenlerden daha büyük,
ancak yüzölçümü sağ üst zon genişliğini geçmeyen
A kategorisinde gösterilenlerden daha büyük,
ancak yüzölçümleri toplamı sağ üst zon genişliğini
geçmeyen birçok opasite
Yüzölçümleri toplamı sağ üst zon genişliğini geçen
bir veya birçok opasite
Sayfa 14 / 100
(Ek cümle:RG-22/1/2011-27823)
(*)
Büyük ve küçük opasitelerin birlikte yer aldığı olgularda sadece daha yüksek iş göremezlik derecesi g
1--
p, ortalama çapları 1.5 mm. ' ye kadar,
q, 1.5 - 3 mm. arasında,
r, 3 - 10 mm. arasında olan düzenli,
s, ince,
t, orta kalınlıkta,
u, kalın, düzensiz, çizgisel ( linear ),
opasiteleri simgelemek üzere kullanılmıştır.
2--
Her olayda dispne,eksprium uzaması, siyanoz aranır, bunlardan biri veya birkaçı
varsa aşağıdaki biçimde değerlendirilerek meslekte kazanma gücü azalma
oranına, Tüzüğün 7 ' nci maddesi hükümlerine göre eklenir :
a-Ancak zorlu çalışma ve ekzersizlerle meydana çıkan hafif dispne % 5
b-Olağan çalışma ve ekzersizlerle meydana çıkan orta dispne % 10
c-Dinlenme halinde görülen ağır dispne % 20
Uzamış eksprium veya belirgin siyanoz
a -b-c-3--
Hafif % 5
Orta % 10
Ağır % 15
Dispne eksprium uzaması ve siyanozun klinik belirtileriyle radyolojik görünümü
arasında belirgin bir çelişki olursa, akciğer fonksiyon testlerine başvurulur.
Bu testlerin ortalaması değerlendirilerek meslekte kazanma gücü azalma
oranına, Tüzüğün 7 ' nci maddesi hükümlerine göre aşağıdaki eklemeler yapılır :
a -Hafif % 10
b-Orta % 20
c-Ağır % 30
Akciğer fonksiyon testleri yapılan olaylarda dispne, eksprium uzaması, siyanoz
gibi belirtiler için meslekte kazanma gücü azalma oranına ayrıca ekleme
4--
Aktif akciğer tüberkülozu aşağıdaki üç kategoride değerlendirilerek meslekte
kaznama gücü azalma oranına, Tüzüğün 7 ' nci maddesi hükümlerine göre
aşağıdaki eklemeler yapılır :
a -b--
c--
Hafif ( kavite bulunmayan, apeksten 2. aralığa kadar ) % 10
Orta ( yaygınlığı bu lobu aşmayan veya kaviteli olmakla birlikte tek
veya toplam kavitelerin çağı 4 ' cm. ' yi geçmeyen, orta derecede
ilerlemiş ) % 20
Ağır ( çok ilerlemiş, orta derece ilerlemiş olandan daha geniş alan
kaplayan ) % 30
Sayfa 15 / 100
5--
Pnömokonyoza bağlı sağ kalp yetmezliği ( korpulmonale ) aşağıdaki üç
kategoriye göre değerlendirilerek meslekte kazanma güzü azalma oranına,
Tüzüğün 7 ' nci maddesi hükümlerine göre aşağıdaki eklemeler yapılır :
a -b-c--
Hafif ( dolaşım bozukluğu oluşmamış ) % 10
Orta ( kompanse sağ kalp yetmezliği ) % 20
Ağır ( dekompanse sağ kalp yetmezliği ) % 30
B CETVELİ
VII. LİSTE
Omuz ve Kol Arızaları
Arıza
Sıra
No
1
Köprücük kemiğinin, damarlarda, sinirlerde, komşu organlarda arıza
yapmayan ve düzeltilemeyen kırıkları ve ters kaynamaları
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
2
Omuz eklem ankilozu
A-Kürek kemiği serbest fonksiyonel pozisyonda
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
B--
Kürek kemiği fonksiyonel pozisyonda değil
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
C--
Kürek kemiği sabit
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
3
Omuz ve kolda çalışmayı zorlaştıran tendosinovit, bursit, periostitler
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
4
Geniş kemik kaybı sonucu omuz yokluğu ( sallanan kol )
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
Sayfa 16 / 100
5
Yanık vb. nedenlerle koltukaltı yapışmaları
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
6
Kol kemiği ( humerus ) amputasyonları
A-Kolun kürek kemiği hizasından dezartikülasyonu
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
7
B--
Kolun tek taraflı veya iki taraflı torasik amputasyonu
C--
Kolun omuzla dirsek arası amputasyonu
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
Ön kol amputasyonalrı
A-Ön kolun dirsek ekleminden kaybı veya dezartikülasyonu
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
B--
8
Kol kemiği ( humerus ) kırıklarının kısalık yapan yanlış kaynamaları
A-2 - 5 cm. arası
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
B--
9
Ön kolun dirsekle bilek arası amputasyonu
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
5 - 6 cm. arası
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
Yalancı eklemler
A-Kol kemiği ( humerus ) ortasından
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
B--
Dirsek yakınından
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
C--
Omuz yakınından
Sayfa 17 / 100
a -b--
Tek taraflı
İki taraflı
10
Dirsek ekleminin tam ekstansiyon veya fleksiyon halinde ankilozu
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
11
Dirsek ekleminin ekstansiyon veya fleksiyon hareketlerinin
A-0 º - 60 º arası
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
B--
60 º - 90 º arası
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
C--
90 º - 110 º arası
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
D--
110 º den fazla
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
12
Dirsek ekleminin ekstansiyon veya fleksiyon halinde hareket
A-70 º -110 º arası
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
B-110 º den fazla
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
13
Ön kolun tam supinasyonu
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
14
Ön kolun tam puronasyonu
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
15
Radius kemiği arızaları
A-El ve bileğe zarar verir şekilde radius kemiği kırığı
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
Sayfa 18 / 100
B--
Dirsekte radius başı rezeksiyonu
a -Tek taraflı
b-İki taraflı
16
Ön kol iki kemiğinin yalancı eklemleri
a-Tek taraflı
b-İki taraflı
17
Ön kol kemiklerinden birinin hareketi zorlaştıran yalancı eklemi
a-Tek taraflı
b-İki taraflı
18
Kol ve ön kol atrofileri
A-2 - 3 cm. arası ( 3 cm dahil )
B-3 - 6 cm. arası ( 6 cm dahil )
C-6 cm. ' den yukarı
19
Kol ve ön kol paralizileri ( *** )
A-Bir kolun total paralizisi
B-Yukarı tip radiküler paralizi ( Erb )
C-Aşağı tip radiküler paralizi ( Klumpke )
D-N. Aksillaris paralizisi
E-N. Radialis paralizisi
F-N. Medianus paralizisi
G-N. Ulnaris paralizisi
H-N. Torasikus paralizisi
K-N. Serratus paralizis
( * ) Bu liste, çalışan omuz ve kol için düzenlenmiş olup çalışmayan tarafın aynı arızalarında bu
listede yer alan arıza ağırlık ölçüsüne göre bulunacak meslekte kazanma gücü azalma
oranının 1 / 5 ' i indirilir.
(** ) Bükülme kısıtlanması 0 methoduna göre belirlenir.
( *** ) Birden çok sinirin paralizisindeki meslekte kazanma gücü azalma oranı, amputasyondaki
meslekte kazanma gücü azalma oranından çok olamaz.
A CETVELİ
VIII. LİSTE
El Bileği ve El Arızaları ( * )
Arıza
Sıra
Sayfa 19 / 100
No
1
2
El bileği dezartikülasyonu
a
Tek taraflı
b
Çift taraflı
El bileği ankilozu
A
Fonksiyonel pozisyonda
a
Tek taraflı
b
Çift taraflı
B
Fonksiyonel pozisyon dışında gelişmiş ankilozlar
supinasyon, fleksiyon, ekstansiyon, pronasyon )
a
Tek taraflı
b
Çift taraflı
C
El bileği ekleminde ve elde,
tendosinovit, bursitve periostitler
a
Tek taraflı
b
Çift taraflı
çalışmayı
(
zorlaştıran
3
Naviküler psödoartrozu veya oslunatum nekrozu ( Klenböck )
a
Tek taraflı
b
Çift taraflı
4
Tüm belirtileriyle Volkman kontraktürü
a
Tek taraflı
b
Çift taraflı
5
El bileğinde tüm fleksör ekstansör tendon kesileri
a
Tek taraflı
b
Çift taraflı
( * ) Bu liste, çalışan el ve bilek için düzenlenmiş olup çalışmayan elin aynı arızalarında bu
listede yer alan arıza ağırlık ölçüsüne göre bulunacak meslekte kazanma gücü azalma
oranının 1/5 ' i indirilir
A CETVELİ
IX. LİSTE
El Parmakları Arızaları (*)
Arıza
Sıra
Sayfa 20 / 100
No
1
A--
B--
2
A--
Başparmak amputasyonu
a-Karpo - metakarpal eklemden
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
Metakarpo - falangeal eklemden
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
Falango - falangeal eklemden
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
Başparmak sertlikleri, ankilozları
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
İşaret parmağı amputasyonu
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
d--
Distal - interfalangeal eklemden
Sayfa 21 / 100
da-db-B--
3
A--
B--
Tek taraflı
İki taraflı
İşaret parmağı sertlikleri ankilozları
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
d--
da-- Tek taraflı
db-- İki taraflı
Orta parmak amputasyonu
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
d--
da-- Tek taraflı
db-- İki taraflı
Orta parmak sertlikleri ankilozları
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
Sayfa 22 / 100
bb--
4
A--
B--
İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
d--
da-- Tek taraflı
db-- İki taraflı
Yüzük parmağı amputasyonu
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
d--
da-- Tek taraflı
db-- İki taraflı
Yüzük parmağı sertlikleri, ankilozları
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
d--
da-- Tek taraflı
db-- İki taraflı
Sayfa 23 / 100
5
A--
B--
6
A--
Küçük parmak amputasyonu
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
d--
da-- Tek taraflı
db-- İki taraflı
Küçük parmak sertlikleri, ankilozları
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
d--
da-- Tek taraflı
db-- İki taraflı
Başparmak ve işaret parmağının birlikte amputasyonları
a-Karpo - metakarpal veya metakarpo - falengeal
eklemden
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
Sayfa 24 / 100
B--
Başparmak ve işaret parmağının birlikte sertlikleri, ankilozlar
a-Metakarpo - falengeal eklemden
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
7
A--
Başparmak, işaret parmağı ve orta parmağın birlikte
a-Karpo - metakarpal veya metakarpo - falangeal
eklemden
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
B--
A--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
Başparmak, işaret parmağı, orta ve yüzük parmağının
birlikte amputasyonları
eklemden
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
B--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
Başparmak, işaret parmağı ve orta parmağın birlikte
sertlikleri, ankilozları
a-Metakarpo - falangeal eklemde
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
8
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
Başparmak, işaret parmağı, orta ve yüzük
birlikte sertlikleri, ankilozları
Sayfa 25 / 100
parmağının
aa-ab-b--
9
A--
A--
B--
Falango - falangeal eklemde
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
Başparmak, işaret parmağı, orta parmak, yüzük parmağı ve
küçük parmağın birlikte sertlikleri, ankilozları
aa-- Tek taraflı
ab-- Çift taraflı
b--
10
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
Başparmak, işaret parmağı, orta parmak, yüzük parmağı ve
küçük parmağın birlikte amputasyonları
eklemden
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
B--
Tek taraflı
İki taraflı
ba-- Tek taraflı
bb-- Çift taraflı
İşaret parmağı ve orta parmağın birlikte amputasyonları
eklemden
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
İşaret parmağı ve orta parmağın birlikte sertlikleri ve
Sayfa 26 / 100
aa-ab--
11
A--
B--
12
A--
Tek taraflı
İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
Distal - interfalangeal eklemde
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
İşaret parmağı, orta parmak ve yüzük parmağının birlikte
amputasyonları
eklemden
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
İşaret parmağı, orta parmak ve yüzük parmağının birlikte
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
İşaret parmağı, orta parmak, yüzük parmağı ve küçük
parmağın birlikte amputasyonları
Sayfa 27 / 100
B--
13
A--
B--
a--
Karpo - metakarpal veya metakarpo - falangeal
eklemden
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
İşaret parmağı, orta parmak, yüzük parmağı ve küçük
parmağın birlikte sertlikleri, ankilozları
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
Orta parmakve yüzük parmağının birlikte amputasyonları
eklemden
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
Orta parmakve yüzük parmağının birlikte sertlikleri,
aa-- Tek taraflı
Sayfa 28 / 100
ab--
14
A--
B--
15
A--
İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
Orta parmak, yüzük parmağı ve küçük parmağın birlikte
amputasyonları
eklemden
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
Orta parmak, yüzük parmağı ve küçük parmağın birlikte
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
Yüzük parmağı ve küçük parmağın birlikte amputasyonları
eklemden
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
Sayfa 29 / 100
B--
16
(*)
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
Yüzük parmağı ve küçük parmağın birlikte sertlikleri,
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
c--
ca-- Tek taraflı
cb-- İki taraflı
Şekil bozukluğu yapan metakarp kırıkları
A-1 - 2 metakarp kırığı
a-Tek taraflı
b-İki taraflı
B--
2 ' den fazla metakarp kırığı
a-Tek taraflı
b-İki taraflı
1--
Bu liste, çalışan el için düzenlenmiş olup çalışmayan elin aynı arızalarında bu
listede yer alan arıza ağırlık ölçüsüne göre bulunacak meslekte kazanma gücü
azalma oranının 1 / 5 ' i indirilir.
2--
1 ' inci parmağın Falango - falangeal eklemden amputasyonu veya eklemdeki
sertlik ve ankilozuyla II, II + III, II + III + IV, II + III + IV + V ' inci parmakların
distal - interfalangeal eklemden amputasyonları veya bu eklemlerdeki sertlikleri
ve ankilozlarının birleşmesi halinde, meslekte kazanma gücü azalma oranları,
Tüzüğün 7 ' inci maddesi hükümlerine göre bulunur.
Sayfa 30 / 100
3--
Çeşitli parmakların çeşitli eklemlerin ( DİP, PİP, MP ) listede bulunmayan birlikte
amputasyonları, sertlikleri ve ankilozlarında, meslekte kazanma gücü azalma
oranları, Tüzüğün 7 ' inci maddesi hükümlerine göre bulunur.
A CETVELİ
X. LİSTE
Omurga Arızaları
Arıza
Sıra
No
1
A--
Bir omurun ( vertebra ) ezilmesi ( kompresyon ) veya parçalı
kırıkları ( x )
a-Hafif ( omur yüksekliğinin 1 / 3 kaybı )
b-Orta ( omur yüksekliğinin 1 / 2 kaybı )
B--
Bir omurun çıkıkla birlikte ezilmesi veya parçalı kırıkları
a-Servikal bölgede
b-Dorsal bölgede
c-Lomber bölgede
C--
Bel bölgesinde indirekt muskulus kuadratus kesilmesine
bağlı bir veya birkaç omur prosesüs spinozus, prosesüs
2
Omur kırıkları sonrası veya kırıkları nedeniyle yapılmış füzyon
ameliyatlarında oluşan omurların iki veya daha fazla seğmentte
3
Omurganın ( kolumna vertebralis ) kırıkları, çıkıkları veya kırıklı
çıkıkları nedeniyle oluşan omurilik ( medulla spinalis ) yaralanmaları
veya kesilmeleri ( seksiyonları )
a -Kuadripleji ( xx )
b-Parapleji ( xx )
4
Omurga travmalarından sonra oluşan
A-Kronik radikülitler
B--
Disk hernileri ( cerrahi ve tıbbi tedaviden istifade etmemiş
diskopatiler )
a-Nörolojik defisit yapmamış olanlar
b-Nörolojik defisit yapmış olanlar
Sayfa 31 / 100
C--
5
İleri derecede sertlik veya ankiloza neden olan omurga
travmaları veya hastalıkları
Post travmatik veya hastalık sonucu gelişmiş
A-Jibbozite
B-Kifoz
Kifo - İskolyoz
C-a -Hafif
b-Orta
c-Ağır
( * ) Her fazla omur kırığında meslekte kazanma gücü azalma oranına, Tüzüğün 7 ' nci
maddesi hükümlerine göre % 5 eklenir.
( ** ) Parapleji ve kuadroplejinin inkontinesle birlikte olması halinde meslekte kazanma gücü
azalma oranı % 100 ' dür.
A CETVELİ
XI. LİSTE
Karın Hastalıkları ve Arızaları
Arıza
Sıra
No
1
2
Ameliyat ve plastikle düzeltilemeyen eventrasyonlar
a -Hafif ( çapı 5 cm. )
b-Orta ( çapı 10 cm. ' ye kadar )
c-Ağır ( çapı 10 cm. ' den yukarı )
A--
Sindirim kanalı hastalıkları
a-Özefagus korozif darlıkları, akalazya, kronik peptik
ülser,
hiatus
hernileri,
postgastrektomik,
postvagatomik sendromlar
b-Kronik iltihabi barsak hastalıkları ( Crohn hastalığı,
kolit ülseroza, sekal bırakan tüberküloz vb. )
c-Tedavi edilemeyen anal inkontinens
d-Daimi anüs kontrnaturalis
e-1 metreden çok ince barsak rezeksiyonları
Sayfa 32 / 100
f-g-h--
Hemi kolektomi
Total kolektomi
Karın organlarının işlevlerini önemli derecede
bozan ve çeşitli nedenlerden ileri gelen
peritonitlerin yapışık sekelleri
B--
Karaciğer hastalıkları
a-Fibrozis, minimal nekrozla birlikte karaciğer
fonksiyon testleri orta veya ortadan fazla bozuk
olan kronik ve tekrarlayan hepatitler
b-Fibrozis veya ağır derecede hücre harabiyetiyle
birlikte karaciğer fonksiyon testleri ileri derecede
bozuk olan kronik, aktif ( agresif ) hepatitler
c-Değişik etiyolojili tam teşekkül etmiş karaciğer
d-Safra kesesi yokluğu
C--
Pankreatitler
a-Kronik pankreatitler
b-Residivli, kronik pankreatitler
3
Kan hastalıkları dışındaki nedenlere bağlı splenektomi
4
Nefrolojik hastalıklar
A-Nefrektomi
a-Diğer böbrek sağlam
b-Diğer böbrek arızalı
B--
Nefropatiler ( x )
Böbrek fonksiyon testleri sonuçlarına ve tedavi gerektirip
gerektirmediğine göre
a -% 10 ' a kadar arızalı ( tedavi ve takibi
b-% 10 - % 30 arızalı ( sık tedaviyi ve devamlı takibi
gerektiren )
c-% 30 - % 60 arızalı ( cerrahi veya devamlı tıbbi
tedavilerle tam kontrol altına alınamayan )
d-% 60 - % 90 arızalı ( tedaviye rağmen arızaları
aynen devam eden )
Sayfa 33 / 100
5
Hemodiyalizi gerektiren durumlar
6
Böbrek transplantasyonu
7
Travmatik bir veya iki taraflı böbrek düşüklüğü
a -Böbrek fonksiyonlarını bozmamış
b-Böbrek fonksiyonlarını bozmuş
8
Ürolojik hastalıklar
A-İş gücünü
etkilemeyen
ve
ürogenital organların
fonksiyonlarını bozmayan böbrek, üreter, mesane, üretra,
prostat ve penisin şekil bozuklukları, hafif varikosel, hidrosel,
doğuştan (konjenital) anomaliler, iyi tabiatlı, ameliyat
edilebilir tümörler, idrar akımını bozmayan, enfeksiyonsuz
ve komplikasyonsuz üriner taşlar, ara sıra oluşan enüresisler,
B-İş gücünü orta dereceye yakın bozacak şekilde fonksiyonel
düzensizlikler yapmış ürogenital sistem anomalilikleri ve
hastalık sekelleri, devamlı idiopatik enurezis, ameliyat ve
tedavi ile giderilemeyen penis, üretra, prostat hastalıkları,
arasıra dilatasyon ve sonda kullanmayı gerektiren üretra
C-Laboratuvar bulguları ile saptanan ve koruyucu tedavi ile
iyileşmeyen üriner sistem tüberkülozları, üretero sigmoidostomi, üretero - kutaneustomi, postoperatif oluşan
devamlı üriner fistüller, inkoktinensler, ekstrofolia vezikalis,
total epispadias ve hipospadias, devamlı sistostomi veya
sonda kullanmayı gerektiren ileri derecede üretra darlıkları
D-Üriner sistemin kötü tabiatlı tümörleri
9
Komplikasyonsuz travmatik üretra darlıkalrı
10
Penis yokluğu
11
Testis yokluğu
a --
Tek taraflı
Sayfa 34 / 100
b--
İki taraflı
12
Penis ve testisin birlikte yokluğu ve idrarın sürekli akması
13
Overlerin yokluğu
a -Tek taraflı ( 50 yaştan küçük )
b-İki taraflı ( 50 yaştan küçük )
14
Ameliyat edilemeyen prolapsus uteri
( * ) Böbrek fonksiyonları, kreatinin klirens, fenol sulfa fitaleyn ( P.S.P. ) veya diğer laboratuvar
testleriyle değerlendrilir.
A CETVELİ
XII. LİSTE
Pelvis ve Alt Ekstremite
Arızaları
Arıza
Sıra
No
1
Pelvis kemiklerinden birinin kırığı sonucu oluşan hafif deformiteler
2
Pelvis organlarına zarar vermeyen, fakat şekil bozukluğuyla kalça
eklemlerinde hareket güçlüğü meydana getiren kırıklar
3
Pelvis kemiklerinin ürolojik ve nörolojik komplikasyonlarla birlikte
4
Koksa - femoral eklemin 15 º fleksiyon, 10 º abdüksiyondan fazla
olmamak üzere ankilozu
a-Tek taraflı
b-İki taraflı
5
Koksa - femoral eklemin 15 º fleksiyon, 15 º abdüksiyondan daha fazla
oluşmuş kötü durumda tam ankilozu
a-Tek taraflı
b-İki taraflı
6
Koksa - femoral ekleminin normmal hareketlerinin % 50 ' sini
kaybettirecek şekilde sertliği
Sayfa 35 / 100
a-b--
Tek taraflı
İki taraflı
7
Uyluk kemiği ( femur ) boynunda yerleşmiş psödoartroz, asetabular,
kırıklı çıkıklardan sonra kalça ekleminde yerleşmiş tam veya yarı
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
8
Koksa - femoral eklem dezartikülasyonu veya trokanter seviyesinde
amputasyon
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
9
Uyluk kemiği (femur) amputasyonları
A-1 / 3 üstten ( proksimal )
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
B--
1 / 2 ( ortadan )
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
C--
1 / 3 alttan ( distal )
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
10
Uyluk kemiğinin ( femur ) ameliyat edilemeyen diafiz psödoartrozu
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
11
Uyluk kemiğinin boyun kırıkları
A-Ortopedik uygulama ile iyileşmiş olanlar
a-2 - 5 cm. arası kas atrofisi olan
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
B--
5 cm. ' den fazla kas atrofisi olan
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
Ortopedik ameliyat sonucu
a-Parsiyel protez uygulaması
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
Sayfa 36 / 100
b--
C--
12
13
Total protez uygulaması
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraflı
Ameliyat edilemeyen uyluk kemiği başı nekrozu
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
Alt bacak amputasyonları
A-1 / 3 üstten ( proksimal ) veya diz ekleminden
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
B--
1 / 2 ( ortadan )
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
C--
1 / 3 alttan ( distal ) veya ayak bileği dezartikülasyonu
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
Ayak amputasyonları
A-Tars kemikleri hizasından ( chopart )
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
B--
Metatarstan
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
14
Ayak başparmağının dipten ( metatarsofalangeal ) amputasyonu
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
15
Ayak parmaklarının tümünün dipten amputasyonu
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
16
Ayak parmaklarının amputasyonu ve sertlikleri
A-II, III, IV veV ' nci parmakların birlikte dipten amputasyonu
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
Sayfa 37 / 100
17
18
B--
III, IV veV ' nci parmakların birlikte dipten amputasyonu
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
C--
Ayak parmaklarının tümünün fonksiyon yapamayacak
derecede sertlikleri, şekil bozuklukları ve sikatrisleri
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
D--
II, III, IV veV ' nci parmakların tümünün fonksiyon
yapamayacak derecede sertlikleri, şekil bozuklukları ve
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
E--
III, IV veV ' nci parmakların fonksiyon yapamayacak
derecede sertlikleri, şekil bozuklukları ve sikatrisleri
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
Ayak tarsal kemikler arası eklemlerinde sertlik veya artrodez ( tripler,
subtalar vb. )
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
A--
Tars kemiklerinden birinin eksikliği ( aseptik nekrozu )
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
B--
Talus ve kalkaneus kırıkları
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
19
Metatarsların travmatik şekil bozukluğu,
travmatik pes planus
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
20
Bacak kısalıkları
a-b-c-d-e--
10 cm. den çok
8 - 10 cm. ( 8 cm. dahil )
6 - 8 cm. ( 6 cm. dahil )
4 - 6 cm. ( 4 cm. dahil )
4 cm .den az
Sayfa 38 / 100
lüksasyonu, eksikliği,
21
22
Diz ekleminin tam ankilozu veya artrodezi
A-0 º - 10 º fleksiyonda
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
B--
10 º - 20 º fleksiyonda
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
C--
20 º den yukarı fleksiyonda
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
Diz eklem hareketlerinde kısıtlanmaya neden olan sertlikler ( x )
A-140 º - 90 º arası hareketli
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
B--
140 º - 60 º arası hareketli
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
C--
140 - 30 º arası hareketli
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
D--
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
E--
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
F--
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
G--
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
H--
a-Tek taraflı
Sayfa 39 / 100
b-İ--
İki Taraflı
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
23
Diz ekleminde gevşeme yapan ve ameliyat edilemeyen travmatik
ligament, kapsül, sinoviyal, menisküs yırtılmaları
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
24
Diz ekleminde gevşeme yapan ve ameliyat edilemeyen travmatik
ligament, kapsül, sinoviyal, menisküs yırtılmaları nedeniyle meydana
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
25
Total veya parsiyel diz eklem protezleri uygulanmasını gerektirmiş diz
eklemlerinin travmatik lezyonları
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
26
Ayak bileği ekleminin ligament, kapsül, sinoviyal yaralanmaları
sonucu yerleşmiş eklem gevşekliği
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
27
Ayak bileğinin
A-Tam ankilozu ve artrodezi
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
28
B--
Planter fleksiyonu % 50 ' den az
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
C--
Planter fleksiyonu % 50 ' den çok
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
Ayak bilek ekleminin sertliği
A-Normal hareketlerin % 50 kaybı
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
Sayfa 40 / 100
B--
29
Normal hareketlerin % 50 den çok kaybı
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
Diz bölgesi ( femur kondilleri, tibia platosu, patella ) kemiklerinde
oluşan kırık ve yaralanmalardan sonra kalan genurekurvatum,
genuvarum, genuvalgum gibi şekil bozuklukları
A-25 º ' den çok ( 25 º dahil )
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
B--
25 º ' den az
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
30
Ameliyat edilemeyen diz kapağı ( patella ) kırığı, kuadroseps kas,
tendon, ligament kopması sonucu ekstensiyon hareketlerinin
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
31
Diz kapağının fonksiyon bozukluğu yapmamış, iyileşmiş kırıkları
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
32
Tibianın, fibulanın veya krurusin iyileşmiş, komplikasyonsuz kırıkları
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
33
Tibia, fibula, tibio - fibulanın
A-10 º 'ye kadar angulasyon veya eksen rotasyonu bırakarak
tam iyileşmiş kırıkları
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
B--
10 º ' den çok angulasyon veya eksen rotasyonu bırakarak
tam iyileşmiş kırıkları
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
C--
Psödoartrozları
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
D--
Geniş kemik defektleri
Sayfa 41 / 100
a-b--
Tek taraflı
İki Taraflı
34
Kalça (trokanter ) ve bacakta, çalışmayı etkileyen tendosinovitler,
bursitler, periostitler
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
35
Uyluk diafiz kırıklarından sonra oluşan, hareketsizliğe bağlı kas
atrofileri ve bacak sinirlerinin felci dışındaki nedenlerden ileri gelen,
kas kopma harabiyetlerinin kalıntısı uyluk bölgesi kas atrofileri veya
a-2 - 3 cm. ( 3 cm. dahil )
b-3 - 5 cm. ( 5 cm. dahil )
c-5 cm. den çok
36
Miyozitis ossifikans
a-Tek taraflı
b-İki Taraflı
37
Alt bacak kırıklarından sonra oluşan, hareketsizliğe bağlı kas atrofileri,
kas kopma harabiyetlerinin kalıntısı, bacak sinirleri felci dışındaki
nedenlerden ileri gelen kas atrofileri, hipertrofileri
a-3 cm. ' ye kadar ( 3 cm. dahil )
b-3 - 5 cm. ( 5 cm. dahil )
c-5 cm. ' den çok
38
Alt tarafın sinir sistemi arızaları ( Pleksus lumbalis, pleksus sakralis
lezyonu sonucu oluşan alt taraf periferik sinir paralizileri )
A-Dejenerasyonla birlikte N.Proneusun kısmi veya tam
B-Dejenerasyonla birlikte N. İskiadikusun kısmi veya tam
39
Post travmatik veya travma dışı enfeksiyonlar ( osteomiyelit,
tüberküloz, mantar vb. )
A-Aktif olmayanlar
a-Uzun kemiklerde
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
B--
Omurgada
ba-- Servikal
bb-- Dorsal
bc-- Lomber
Aktif olanlar ( Tedaviye cevap vermeyen, akıntılı )
Sayfa 42 / 100
40
(x)
a--
Uzun kemiklerde
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraflı
b--
Omurgada
ba-- Servikal
bb-- Dorsal
bc-- Lomber
Kalıcı nitelikte osteoporozlar
Hareket kısıtlanması 0 methoduna göre belirlenir.
A CETVELİ
XIII. LİSTE
Endokrin, Metabolizma, Kollagen Doku, Periferik Damar
Hastalıkları, Hematolojik ve Romotoid Hastalıkları
Arıza
Sıra
No
1
Endokrin Hastalıkları
A-Hipotalamik Hastalıklar
a-Devamlı replasman tedavisi
sekonder diabetes insipidus
b--
B--
gerektiri
primer,
Organik nedene bağlı diabetes insipidus
ba-- Primer, herediter, sekonder, nefrojenik
diabestes insipitus
bb-- Multiple miyelomaya bağlı nefrojenik
diabetes insipidus
Hipofizer Hastalıklar
a-Gelişim Salgı ( STH ) fazlalığı
aa-- Gigantizm
ab-- Komplikasyonsuz akromegali
ac-- Akromegali + diabetes mellitus +
artropati + kompresyon belirtileri ( x )
Sayfa 43 / 100
C--
b--
Adenokortikotrop hormon ( ACTH ) fazlalığına
bağlı Cushing sendromu ( hipertansiyona bağlı
arterioskleroz gelişmesi sonucu kardiak
c--
Hipofizer nanismus
d--
Hipofiz tümörleri ( görme, görme alanı defektleri ) (
e--
Hipofizin hormon yetersizlikleri
ea-- Hipopitiutarizm
eb-- Panhipopitiutarizm ( Simmond kaşeksisi )
Tiroid Hastalıkları
a-Yaygın tiroid kanser metastazı
b--
D--
Paratiroid
a-Primer hiperparatiroidi
aa-- Böbrek yetmezliği ile birlikte
ab-- İskelet sistemine ait deformitelerle birlikte
aba-- Hafif
abb-- Ağır
b--
E--
Nodüler, diffüz, multinodüler, toksik guatriler,
subakut tiroidler ( x )
ba-- İyileşme
bb-- Kalıcı hipoparatiroidi ( replasman
tedavisi uygulanır )
bc-- Rekurrens felci ( x )
bd-- Kalıcı hipotiroidi (replasman tedavisi
be-- Replasman tedavisi yapılamayan
hipotiroidi ( böbrek yetmezliği,
arteriosklerotik koroner kalp yetmezliği)
bf-- Kretinizm ( x )
bg-- Anaplastik tiroid karsinomları
Paratiroid karsinomları
Adrenal hastalıklar
a-İki taraflı hiperplazi
aa-- Karsinomaya bağlı
ab-- Adenomaya bağlı
b--
Adrenal korteks yetersizliği ( Addison hastalığı )
Sayfa 44 / 100
c--
Primer hiperaldosteronizm
ca-- İyileşme
cb-- Kan basıncı normalin üzerinde
cc-- Cerrahi tedaviden yararlanamayanlar ( * )
d--
Feokromasitoma
da-- Post operatif kontrol altında
db-- Cerrahi tedaviden yararlanamayanlar
F--
Gonad hastalıkları ( * )
G--
İntersebsualite sendromları ( * )
H--
Diabetes mellitus
a--
b-c--
d--
2
Diyet ve oral antidiabetiklerle kontrol altına alınan,
organ komplikasyonu gösteren, fakat fonksiyon
bozukluğu yapmamış tip II diabetes mellitus
Organlarda arızalar ve fonksiyon bozuklukları
gösteren ve tedaviyle düzeltilemeyen tip II diabetes
Komplikasyon yapmamış olan, açlık kan şekeri 200
mgr. ' ın altında tutulabilen, ketoz ve hipoglisemi
göstermeyen tip I diabetes mellitus
Açlık kan şekeri sürekli olarak 200 mgr. ' ın altında
tutulamayan, organ fonksiyon bozuklukları
gösteren tip I diabetes mellitus
Metabolizma hastalıkları
A-Diffüz primer osteoporoz
a-Kemikte radyolojik dekalsifikasyon mevcut, fakat
spontan kırık ve şekil bozukluğu yapmayan
b-Radyolojik dekalsifikasyonla birlikte spontan
kırıklar, şekil bozuklukları yapan
B--
Osteomalasi
Tıbbi tedaviye
a -Cevap veren
b-Yavaş cevap veren
c-Çevap vermeyen
C--
Gut hastalığı
a -Tedaviyle kontrol altında tutulabilen geçirilmiş
akut gut artiriti
b-Kronik gut artiriti
Sayfa 45 / 100
ba-bb--
D--
Alkaptanuria
( Akronotik artiritin meydana getirdiği eklem fonksiyon
bozuklukları ) ( * )
E--
Osteogenezis imperfekta
a -Tip 1 - 4
( İşitme kaybı ve iskelet deformasyonlarıyla birlikte
b--
F-3
Eklemlerde deformite, hareket kısıtlaması
yapan
Yeterli tedaviye rağmen böbrek
yetmezliği oluşturan tıbbi ve cerrahi
tedaviyle düzeltilemeyen
Tip 2 - 3
( Ağır vakalar )
Porfiria ( Doğustan eritropoetik porfiri )
Hematolojik hastalıklar
A-Anemiler
a-Sideroblastik ( tedaviye cevap vermeyen )
b-Aplastik anemi ( pansitopeni )
c-Miyelofitizik annemi
d-Orak hücreli anemi
e-Thalassemia majör
f-Thalassemia minör
g-Paroksismal nokturnal hemoglobulinuri
h-Komplikasyonlu polistemia vera
i-Komplikasyonsuz polistemia vera
B--
Lökozlar ( Lösemiler )
a-Kronik, lenfoid, kronik miyeloid
aa-- Remisyonda olanlar
ab-- Tedaviye cevap vermeyenler
C--
Hemorajik diatezler
a-Allerjik purpura
b-İdiopatik trombositopenik purpura
( Werlhof hastalığı )
c-Psödohemofili ( Von Willebrand hastalığı
D--
Hemofililer
a-Pıhtılaşma faktör aktivitesi % 6 ' dan az
Sayfa 46 / 100
b--
Pıhtılaşma faktör aktivitesi % 6 - % 30
E--
Dissemine intravasküler kuagulasyon
F--
Ağır zincir hastalıkları ( makroglobilinemia, multiple
G--
Kötü tabiatlı lenfoma
a-Hodgkin hastalığı
aa-- Evre I - II
ab-- Evre III - IV
b-Diğer kötü tabiatlı lenfoma ve sarkomlar
4
Romatoloji
A-Eklem hareketlerinde hafif kısıtlanmaya ve ağrıya rağmen
günlük aktivitelerin tümüyle yapılabildiği haller
B-Günlük aktivitelerin, hastaların ancak kendi bakımını
yapabilecek kadar sınırlanması hali
a -Orta ( ileri derecede harekat kısıtlanmasına neden
b-Ağır ( ileri derecede ankiloz ve hareket
kısıtlanmasına neden olan )
c-Hastanın yatağa veya tekerlekli iskemleye bağımlı
kalması hali )
5
Kollagen doku hastalıkları
A-Wegener granulomatozisi ( nekrotizan granulomatoz )
B-Periarteritis nodoza ( poliartiridis )
C-Sistemik lupus eritematosis
D-Komplikasyonlu ve ağır sistemik lupus eritematosis
6
Periferik damar hastalıkları
A-Arter hastalıkları
a -Hafif ( postural renk değişikliği, soğukluk, hafif
nutrisiyonel bozukluk, intermitent ağrılarla birlikte
uzun mesafede klodikasyonu olanlar ve ameliyatı
başarılı, komplikasyonsuz olanlar )
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraf
b--
Orta ( postural renk değişikliği, solukluk, hafif
nutrisiyonel bozukluk, intermitent ağrılarla birlikte
kısa mesafede klodikasyonu olanlar veya bypass
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraf
Sayfa 47 / 100
c--
B--
C--
Ven hastalıkları
a -Hafif ( variköz venler, uzun süre ayakta durmakla
meydana çıkan künt ağrılar, gece gelen kramplar,
lokalize oldukları yerlerde yanma, kaşıntı, dermatit
b--
Orta ( yaygın, derin ven trombozis geçirmiş
olanlarda meydana gelen ödem, sıcaklık artması,
yüzeysel venlerde belirginlikle postural renk
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraf
c--
Ağır ( post trombotik sendrom ) ( yaygın ödem,
belirgin sekonder varikozis, femo - inguinal
bölgede
aşırı
kollateral,
deride
kalınlaşma,pigmentasyon, ülserasyon, lokal sıcaklık
artması veya aynı belirtileri veren venöz yetmezliği
Kronik lenf ödemi
a -Bir ekstremiteyi bütünüyle içine alan, normal
ekstremiteye nazaran 10 cm. ' den fazla çap
aa-- Tek taraflı
ab-- İki taraf
b--
(*)
Ağır ( postural renk değişikliği, solukluk, soğukluk,
devamlı klodikasyon intermitent, istirahatte
şiddetli ağrılar, skleroderma, atrofi, ödem,
arterlerde tıkanma, nekroz, gangren veya arter
hastalıklarında ameliyat edilemeyenler, ameliyattan
yaralanmayanlar veya kabul etmeyenler, tıkayıcı
arter hastalıkları, anevrizmalar, arteriovenöz
Elefantiazis
ba-- Tek taraflı
bb-- İki taraf
Meslekte kazanma gücü azalma oranı, arıza veya arızaların yer aldığı liste veya listelerdeki
arıza ağırlık ölçüleri asas alınarak Tüzüğün 6 ' ncı veya 7 ' nci maddesi hükümlerine göre
A CETVELİ
Deri
XIV. LİSTE
Arızaları ve Yanıklar
Sayfa 48 / 100
Arıza
Sıra
No
1
Yanıklar ( * )
A-Vücut yüzeyinin % 10 ' unu kaplayan ve plastik ameliyatla
giderilemeyen keloid ve hipertrofik sikatrisler
B-Vücut yüzeyinin % 50 ' sini kaplayanlar
C-Vücut yüzeyinin % 50 ' den fazlasını kaplayanlar
D-Saçlı derinin yarıdan çok alanını kaplayan yanıklar ve yaralar
2
Deri hastalıkları
A-Nüks eğilimli ekzamalar
B--
Psoriazis
a -Hafif ( vücudun % 20 ' sini kaplayan )
b-Orta ( vücudun % 20 - % 50 ' sini kaplayan )
c-Ağır (artropatik şekilde vücudun % 50 ' sinden
fazlasını kaplayan )
C--
Mucoid funguides
a -Eritem evrede
b-İnfiltratif ve tümoral
D--
Pemfigus
a -Kronik evre başlangıcında ( 5 yıllık )
b-Kronik evrede ( 5 yıldan fazla )
E--
Cüzzam ( lepra )
a -Tedavi evresinde
b-Mutulasyon evresinde
F--
Eritrodermi
G--
Doğuştan icthiosis
a -Hafif
b-Ağır ( kokulu ve çirkin görünüşlü )
H--
Darier Hastalığı
İ--
Doğuştan ve ilerleyici meleda hastalığı
Sayfa 49 / 100
(*)
J--
Hiperkeratoz ( tabanda geniş alan kaplayan )
( verru - kallus )
K--
Skleroderma
a -Hafif ( vücudun % 20 ' sini kaplayan )
b-Orta ( vücudun % 20 ' sinden çoğunu kaplayan )
Yanıklar aynı zamanda ortopedik arızalara da neden olmuşsa, meslekte kazanma gücü
azalma oranı, Tüzüğün 7 ' nci maddesi hükümlerine göre bulunur.
Sayfa 50 / 100
LERİ
Ek-3
Arıza
Ağırlık
Ölçüsü
10
10
20
20
30
30
50
57
65
57
57
30
30
58
65
10
30
65
13
Sayfa 51 / 100
13
50
65
13
35
57
65
30
57
65
65
13
57
65
65
50
60
45
65
45
Sayfa 52 / 100
65
30
57
65
Raporda belirtilen
bulgulara
göre
değerlendirilir.
30
45
65
30
50
57
65
30
45
57
65
45
65
57
Sayfa 53 / 100
35
57
45
65
45
65
0
57
57
45
65
45
65
57
35
57
65
35
57
Sayfa 54 / 100
65
59
25
35
57
Arıza
Ağırlık
Ölçüsü
35
30
25
20
15
5
3
2
Meslekte kazanma
gücünü etkilemez
Meslekte kazanma
gücünü etkilemez
35
30
25
20
15
10
5
3
Meslekte kazanma
gücünü etkilemez
Sayfa 55 / 100
Meslekte kazanma
gücünü etkilemez
40
35
30
25
17
14
12
5
3
Meslekte kazanma
gücünü etkilemez
40
38
35
32
30
20
15
12
45
43
40
37
30
25
20
48
45
43
40
35
30
50
48
45
40
35
Sayfa 56 / 100
55
50
48
45
59
55
50
61
59
65
Meslekte kazanma
gücü azalma
oranları, görme
derecelerine göre
değerlendirilir.
57
41
41
57
1
35
Meslekte kazanma
gücü
azalma
oranları,
görme
derecelerine göre
değerlendirilir.
41
Sayfa 57 / 100
10
20
10
20
35
57
5
30
Meslekte kazanma
gücü
azalma
oranları,
görme
derecelerine göre
değerlendirilir.
5
45
15
60
ranına, Tüzüğün 7 ' nci
meslekte kazanma güçü
eklenir.
olmayanlarda, meslekte
erine göre % 12 eklenir.
te kazanma gücü azalma
Sayfa 58 / 100
a gücü azalma oranına,
kte kazanma gücü azalma
Arıza
Ağırlık
Ölçüsü
51
13
57
Sayfa 59 / 100
5
10
10
57
65
6
Bu kayıplar ve bunların
biçimde hesaplanır :
2000 hertz frekanslardaki
lanıp ortalaması alınarak
üşülür. Bundan hata payı
tme kaybı yüzdesidir.
neden olduğu meslekte
n bir kulağın işitme kaybı
kazanma gücü azalma
aybı yüzdesinin 5 katıyla,
nmesiyle bulunur.
neden olduğu meslekte
n iki kulağın işitme kaybı
endirilmez.
Sayfa 60 / 100
Arıza
Ağırlık
Ölçüsü
41
57
7
10
40
10
10
40
55
37
0
20
0
A.Cetveli II. Liste
uygulanır
A.Cetveli I. Liste
uygulanır
65
20
Sayfa 61 / 100
35
şı oranında azaltılır.
Arıza
Ağırlık
Ölçüsü
60
10
25
57
Arıza
Ağırlık
Ölçüsü
6
30
57
Sayfa 62 / 100
60
57
65
6
30
57
65
Bu listenin 4 ' üncü
sıra numarasının
ilgili arıza çeşitine
göre işlem yapılır.
26
30
56
58
30
57
8
45
57
Sayfa 63 / 100
65
__
6
11
16
21
6
11
16
21
26
31
6
16
21
26
31
36
11
16
26
46
58
Sayfa 64 / 100
da sadece daha yüksek iş göremezlik derecesi gerektiren dikkate alınır.
unlardan biri veya birkaçı
enir :
çıkan hafif dispne % 5
n orta dispne % 10
iyle radyolojik görünümü
tlerine başvurulur.
ğıdaki eklemeler yapılır :
ksprium uzaması, siyanoz
na ayrıca ekleme
eğerlendirilerek meslekte
addesi hükümlerine göre
kadar ) % 10
viteli olmakla birlikte tek
geçmeyen, orta derecede
olandan daha geniş alan
Sayfa 65 / 100
lmonale ) aşağıdaki üç
a güzü azalma oranına,
lemeler yapılır :
Arıza
Ağırlık
Ölçüsü
0
5
30
45
35
50
45
65
15
20
57
60
Sayfa 66 / 100
35
50
62
65
65
60
65
58
65
49
60
6
10
15
20
33
45
33
45
Sayfa 67 / 100
50
60
41
55
40
55
35
40
31
45
41
55
10
19
7
15
20
40
16
35
15
30
Sayfa 68 / 100
10
20
35
60
18
25
3
7
10
57
40
52
15
47
47
47
15
15
rafın aynı arızalarında bu
e kazanma gücü azalma
ma oranı, amputasyondaki
Arıza
Ağırlık
Sayfa 69 / 100
Ölçüsü
48
65
20
30
30
45
12
19
15
20
49
60
42
52
elin aynı arızalarında bu
Arıza
Ağırlık
Sayfa 70 / 100
Ölçüsü
24
30
20
26
16
22
13
16
10
13
7
10
7
10
7
10
6
9
Sayfa 71 / 100
2
5
4
7
4
7
2
5
2
5
5
8
5
8
3
6
1
3
5
8
5
Sayfa 72 / 100
8
1
4
1
2
3
6
3
6
1
4
1
2
1
4
1
4
1
3
1
2
Sayfa 73 / 100
2
5
2
5
1
4
1
2
1
4
1
4
1
3
1
2
30
45
20
30
Sayfa 74 / 100
23
28
13
18
35
50
22
32
30
35
15
20
40
60
30
35
Sayfa 75 / 100
35
40
27
32
43
60
33
38
40
46
23
28
20
30
6
10
3
5
Sayfa 76 / 100
13
18
4
9
3
5
28
35
16
20
4
9
23
30
10
15
4
6
Sayfa 77 / 100
35
57
18
25
5
11
25
31
11
16
5
8
15
20
5
9
3
5
11
Sayfa 78 / 100
16
4
9
3
5
25
40
13
20
3
7
14
31
7
13
3
5
13
20
Sayfa 79 / 100
9
16
2
4
9
13
3
9
1
3
5
10
10
18
elin aynı arızalarında bu
meslekte kazanma gücü
utasyonu veya eklemdeki
IV + V ' inci parmakların
bu eklemlerdeki sertlikleri
ma gücü azalma oranları,
Sayfa 80 / 100
stede bulunmayan birlikte
lunur.
Arıza
Ağırlık
Ölçüsü
15
22
40
25
35
10
33
65
65
10
30
57
Sayfa 81 / 100
65
15
25
20
30
45
ranına, Tüzüğün 7 ' nci
Arıza
Ağırlık
Ölçüsü
7
35
57
27
57
60
65
5
Sayfa 82 / 100
15
60
57
35
60
65
1
35
51
15
25
Arıza
ağırlık
ölçüsü nefropatiler
için
öngörülen
esaslara
göre
bulunur.
10
45
60
65
Sayfa 83 / 100
65
Arıza
ağırlık
için
öngörülen
esaslara
göre
bulunur.
0
Arıza
ağırlık
için
öngörülen
esaslara
göre
bulunur.
10
35
65
65
13
19
1
Sayfa 84 / 100
41
64
1
41
41
. ) veya diğer laboratuvar
Arıza
Ağırlık
Ölçüsü
5
35
50
35
55
40
57
Sayfa 85 / 100
25
35
35
56
60
65
56
65
50
62
45
60
40
56
5
10
10
15
30
55
Sayfa 86 / 100
40
60
40
55
45
60
37
57
33
57
25
45
20
35
7
15
15
23
5
7
Sayfa 87 / 100
3
5
15
23
5
7
3
5
10
18
10
18
5
10
10
18
24
19
7
1
0
Sayfa 88 / 100
25
40
30
55
35
57
40
60
30
57
20
35
10
17
30
57
25
45
20
35
15
Sayfa 89 / 100
20
10
15
20
30
30
45
20
45
15
28
15
30
10
25
7
15
10
20
Sayfa 90 / 100
15
25
20
35
17
25
20
30
1
5
1
5
10
18
15
22
20
30
Sayfa 91 / 100
30
45
15
20
3
6
10
1
3
3
6
10
30
45
16
28
30
20
25
Sayfa 92 / 100
57
57
57
57
57
10
Arıza
Ağırlık
Ölçüsü
45
45
65
0
6
Sayfa 93 / 100
0
45
65
65
0
45
45
65
65
65
25
60
65
65
25
45
Sayfa 94 / 100
0
45
45
65
25
57
30
57
25
50
0
25
65
25
Sayfa 95 / 100
45
65
50
60
60
25
65
65
65
65
25
65
65
57
35
65
0
65
25
65
Sayfa 96 / 100
25
65
65
25
65
65
0
35
57
65
65
65
57
65
3
9
19
43
Sayfa 97 / 100
65
6
29
43
65
26
46
46
65
dığı liste veya listelerdeki
ddesi hükümlerine göre
Sayfa 98 / 100
Arıza
Ağırlık
Ölçüsü
7
10
13
7
5
1
10
60
50
65
15
60
15
65
10
0
65
1
57
Sayfa 99 / 100
65
5
57
r.
Sayfa 100 / 100
D CETVELİ
38-39 YAŞLARINDAKİ SİGORTALININ MESLEKTE KAZANMA
GÜCÜNÜN AZALMA ORANLARI
Arıza
ağırlık
ölçüleri
Sürekli İşgöremezlik Simgeleri
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
0
3
4
5
6
7
8
8
9
9
1
1
1
1
1
2
2
2
1
5
7
9
11
13
16
18
20
22
2
2
2
2
2
2
2
2
2
6
8
10
12
14
17
19
21
23
4
2
2
2
2
2
2
2
3
7
9
11
13
16
18
20
22
24
5
3
3
3
3
3
3
3
4
8
10
12
14
16
19
21
23
25
6
3
3
3
3
3
3
3
5
9
11
13
15
17
20
22
24
26
7
4
3
3
3
3
3
3
6
10
12
14
16
19
21
23
25
27
8
6
4
4
4
4
4
4
7
11
13
15
17
20
22
24
26
28
9
6
4
4
4
4
4
4
8
12
14
16
18
20
23
25
27
29
10
7
5
5
5
5
5
5
9
13
15
17
19
22
24
26
28
30
11
9
6
5
5
5
5
5
10
14
16
18
20
23
25
27
29
31
12
10
7
6
6
6
6
6
11
15
17
19
21
24
26
28
30
32
13
11
8
6
6
6
6
6
12
16
18
20
22
25
27
29
31
33
14
12
9
7
7
7
7
7
13
17
19
21
24
26
28
30
32
34
15
13
11
8
7
7
7
7
14
18
20
22
24
27
29
31
33
35
16
14
11
9
8
8
8
8
15
19
21
23
25
28
30
32
34
36
17
15
12
10
8
8
8
8
16
20
22
24
26
29
31
33
35
37
18
16
13
11
9
9
9
9
17
21
23
25
28
30
32
34
36
38
19
17
15
12
10
9
9
9
18
22
24
26
29
31
33
35
37
39
20
18
16
13
11
10
10
10
19
23
25
27
30
32
34
36
38
40
21
19
16
14
12
10
10
10
20
24
26
28
30
33
35
37
39
41
22
20
17
15
13
11
11
11
38 - 39 yaşa
göre meslekte
kazanma
gücünün
azalma oranı
E CETVELİ
YAŞLARA GÖRE MESLEKTE
K A Z A N M A G Ü C Ü N Ü N A Z A L M A O R A N LARI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
Sürekli İşgörmezlik Halinin Raporla Tespit Edildiği Tarihte Sigortalının Yaşı
21
22
24
26
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
48
50
52
54
56
58
60
62
64
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
ve
(-)
1.0
1.2
2.1
3.0
3.3
4.2
5.1
6.0
6.3
7.2
8.1
9.0
9.3
10.3
11.2
12.1
13.0
14.0
14.3
15.2
16.2
17.0
18.0
19.0
23
1.0
1.2
2.1
3.0
3.3
4.2
5.2
6.1
7.0
7.3
8.2
9.2
10.1
11.0
11.3
12.3
13.2
14.1
15.0
16.0
17.0
18.0
18.2
19.2
25
1.0
1.2
2.1
3.1
4.0
4.3
5.2
6.2
7.1
8.0
9.0
9.3
10.2
11.2
12.1
13.0
14.0
15.0
15.2
16.2
17.2
18.2
19.0
20.0
27
1.0
1.3
2.2
3.1
4.0
5.0
5.3
6.3
7.2
8.1
9.1
10.0
11.0
11.3
12.3
13.2
14.2
15.2
16.0
17.0
18.0
19.0
19.2
20.2
29
1.0
1.3
2.2
3.2
4.1
5.1
6.0
6.3
7.3
8.2
9.2
10.2
11.1
12.1
13.0
14.0
15.0
15.2
16.2
17.2
18.2
19.2
20.2
21.0
31
1.0
1.3
2.3
3.2
4.2
5.1
6.1
7.0
8.0
9.0
9.3
10.3
11.2
12.2
13.2
14.1
15.2
16.0
17.0
18.0
19.0
20.0
21.0
22.0
33
1.0
1.3
2.3
3.3
4.2
5.2
6.2
7.1
8.1
9.1
10.0
11.0
12.0
13.0
13.3
15.0
15.2
16.2
17.2
18.2
19.2
20.2
21.2
22.2
35
1.0
2.0
2.3
3.3
4.3
5.3
6.2
7.2
8.2
9.2
10.2
11.1
12.1
13.1
14.1
15.0
16.0
17.0
18.0
19.0
20.0
21.0
22.0
23.0
37
1.0
2.0
3.0
4.0
4.3
5.3
6.3
8.0
8.3
9.3
10.3
11.3
12.3
13.1
14.2
15.2
16.2
17.2
18.2
19.2
20.2
21.2
22.2
23.2
39
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
10.0
11.0
12.0
13.0
14.0
15.0
16.0
17.0
18.0
19.0
20.0
21.0
22.0
23.0
24.0
41
1.0
2.0
3.0
4.0
5.1
6.1
7.1
8.1
9.1
10.1
11.1
12.1
13.1
14.1
15.2
16.2
17.2
18.2
19.2
20.2
21.2
22.2
23.2
24.2
43
1.0
2.0
3.1
4.1
5.1
6.1
7.2
8.2
9.2
10.2
11.2
12.3
13.3
14.3
16.0
17.0
18.0
19.0
20.0
21.0
22.0
23.0
24.0
25.0
45
1.0
2.1
3.1
4.1
5.2
6.2
7.2
8.3
9.3
10.3
12.0
13.0
14.0
15.0
16.0
17.0
18.2
19.2
20.2
21.2
22.2
23.2
24.2
25.2
47
1.0
2.1
3.1
4.2
5.2
6.3
7.3
9.0
10.0
11.0
12.1
13.1
14.2
15.2
16.2
17.2
18.2
20.0
21.0
22.0
23.0
24.0
25.0
26.0
49
1.1
2.1
3.2
4.2
5.3
6.3
8.0
9.1
10.1
11.2
12.2
13.3
14.3
16.0
17.0
18.0
19.0
20.2
21.2
22.2
23.2
24.2
25.2
27.0
51
1.1
2.1
3.2
4.3
6.0
7.0
8.1
9.1
10.2
11.3
12.3
14.0
15.0
16.0
17.2
18.2
19.2
20.2
22.0
23.0
24.0
25.0
26.2
27.2
53
1.1
2.2
3.3
4.3
6.0
7.1
8.2
9.2
10.3
12.0
13.0
14.1
15.2
16.2
17.2
19.0
20.0
21.0
22.2
23.2
24.2
25.2
27.0
28.0
55
1.1
2.2
3.3
5.0
6.1
7.2
8.2
9.3
11.0
12.1
13.2
14.2
16.0
17.0
18.0
19.2
20.2
21.2
23.0
24.0
25.0
26.0
27.2
28.2
57
1.1
2.2
3.3
5.0
6.1
7.2
8.3
10.1
11.1
12.2
13.3
15.0
16.0
17.2
18.2
19.2
21.0
22.0
23.2
24.2
25.2
27.0
28.0
29.0
59
1.1
2.2
4.0
5.1
6.2
7.3
9.0
10.1
11.2
12.3
14.0
15.2
16.2
17.2
19.0
20.0
21.2
22.2
23.2
25.0
26.0
27.2
28.2
29.2
61
1.1
2.3
4.0
5.1
6.2
8.0
9.1
10.2
11.3
13.0
14.1
15.2
17.0
18.0
19.2
20.2
22.0
23.0
24.0
25.2
26.2
28.0
29.0
30.0
63 yukarısı
1.1
1.2
2.3
2.3
4.0
4.1
5.2
5.2
6.3
7.0
8.0
8.1
9.2
9.2
10.3
11.0
12.0
12.1
13.1
13.2
14.2
15.0
16.0
16.0
17.0
17.2
18.2
19.0
19.2
20.0
21.0
21.2
22.0
22.2
23.2
24.0
24.2
25.0
26.0
26.2
27.0
27.2
28.2
29.0
29.2
30.0
30.2
31.2
25
20.0 20.2 21.0 21.2 22.0 22.2 23.2 24.0 24.2 25.0 25.2 26.0 26.2 27.2 28.0 28.2 29.0 29.2 30.0 31.0 31.2 32.0
32.2

çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybı oranı

Transkript

Benzer belgeler

Canon i-SENSYS MF6680dn

Canon i-SENSYS MF5880dn

Broşür için tıklayınız

Eroğlu - Kıbrıs Postası

Ankara`nın Kitapları

Bayim Olur Musun?

Otobüs Rayiç Bedelleri - izmir yüksek teknoloji enstitüsü