haliç

İSTANBUL
İstanbul, tatlı su kenarına kurulmamış iki kıtayı birleştiren tarihi bir şehirdir.
Roma, Bizans ve Osmanlı İmparatorluklarına başkentlik yapmıştır.
Roma Dönemi
Valens (Bozdoğan) Kemeri
Roma döneminde İstanbul’un su ihtiyacı kuyulardan, küçük membalardan ve
sarnıçlardan sağlanmaktaydı.
Şehrin artan su ihtiyacını karşılamak için İmparator Valens, Halkalı’dan
Beyazıt’a kadar isale hattıyla su getirmiştir.
Bizans Dönemi
Yerebatan Sarnıcı
Aspor (Çukurbostan) Sarnıcı
İstanbul’u almak için gelen ve şehri kuşatan ordular Bizans’ın direncini
kırmak için surların dışında bulunan ve şehre giden suları kesmekte ve su
yollarını tahrip etmekteydiler.
Yaşanan bu durum karşısında suların depolanması için Bizans döneminde
70’den fazla üstü kapalı ve birçok üstü açık sarnıç inşa edilmiştir.
3
Osmanlı Dönemi Su Yapıları
Mağlova Kemeri
Üsküdar 3.Ahmet Çeşmesi
4
Valide Bendi
Su Terazisi
- İçme suyunu temin etmek
- Kullanılmış suları uzaklaştırmak,
- Su kaynaklarını korumak.
İSTANBUL İLE İLGİLİ İSTATİSTİKİ BİLGİLER
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Hizmet verilen nüfus
Toplam hizmet alanı
Abone sayısı
Su şebeke Uzunluğu
Kanal şebeke Uzunluğu
Su kaynaklarının verimi
Şehre verilen ortalama su
Su Depolarının Hacmi
Bütçe (2012)
Yatırım (2012)
:13,6 milyon
: 5.461km2
: 5,1 milyon
: 17.071 km
: 13.788 km
: 1 milyar 353 milyon m3/yıl
: 2.250.000 m3/gün
: 1.435.580 m3
: 3 milyar 281 milyon TL
: 1 milyar 475 milyon TL
MEMUR
2.488
İŞÇİ
5.075
TOPLAM
7.563
PERSONEL DURUMU
İSKİ HİZMET ALANI
İSKİ’nin Eski Hizmet Alanı : 1.814 km2
İSKİ’nin Yeni Hizmet Alanı : 5.461 km2
(İstanbul İl Sınırlarının tamamı)
İSKİ’nin Yeni Hizmet Alanı : 9.271 km2
(İstanbul İl Sınırlarının Dışındaki Havzalar ile Birlikte)
Yeni Hizmet
Alanı
Yeni Hizmet
Alanı
Eski Hizmet
Alanı
5216 sayılı kanunla
1 İlçe, 14 belde ve 173 köy İSKİ’nin hizmet alanına girmiştir.
İÇMESUYU TEMİNİ
SU İHTİYACI
Yıllar
Nüfus
(milyon)
Yıllık Su İhtiyacı
(milyon m3/yıl)
Günlük Su İhtiyacı
(milyon m3/gün)
1990
6,6
426
1,2
1995
8,4
525
1,4
2000
10,3
615
1,7
2007
12,6
714
1,9
2010
13,3
753
2,1
2020
17,7
1.066
2,9
2030
20,9
1.373
3,8
2040
23,6
1.723
4,7
İstanbul’un gelecekteki nüfus artışına paralel olarak yeni su kaynakları ve içmesuyu tesisleri planlaması yapılarak
öncelik sırasına göre devreye alınmaktadır.
10
MEVCUT SU KAYNAKLARI
% 65
% 40
Su
% 35
Nüfus
Su
Nüfus
% 60
İstanbul’un içmesuyunun hemen hemen tamamına yakını yüzeysel kaynaklardan karşılanmaktadır.
Su kaynakları batı’da Kırklareli’ye doğu’da ise Düzce’ye kadar uzanmaktadır.
Su kaynaklarının % 60’ı Asya Yakasında, % 40’ı Avrupa Yakasındadır. Nüfusun ise % 35’i Asya Yakasında, % 65’i
ise Avrupa Yakasındadır.
Su Kaynaklarının Kapasitesi
( milyon m3 / yıl )
1.353
2012
Toplam
Su kaynaklarının kapasitesi 620 milyon m3’den 1 Milyar 353 milyon m3’e
yükseltilmiştir.
MEVCUT SU KAYNAKLARI
Hizmete
Giriş Yılı
Verim
(milyon m3/yıl)
1893 – 1950
15
Terkos Barajı
1883
142
Alibeyköy Barajı
1972
36
Ömerli Barajı
1972
220
Darlık Barajı
1989
97
Büyükçekmece Barajı
1989
100
Yeşilvadi Regülatörü
1992
10
1995-1997
75
Şile Keson Kuyuları
1996
30
Kazandere Barajı
1997
100
Sazlıdere Barajı
1998
55
Pabuçdere Barajı
2000
60
Yeşilçay Regülatörü
2004
145
Melen
2007
268
Tesisin Adı
Elmalı I ve II Barajları
Istrancalar (Düzdere, Kuzuludere, Büyükdere,
Sultanbahçedere,Elmalıdere)
Genel Toplam
1.353
ÖMERLİ BARAJI
BÜYÜKÇEKMECE GÖLÜ
15
TERKOS GÖLÜ
16
SAZLIDERE BARAJI
İSTANBUL
İÇME SUYU HAVZALARI
KORUMA STRATEJİLERİ
İÇMESUYU HAVZALARI
KIRKLARELİ
TEKİRDAĞ
İSTANBUL
MELEN
İSTANBUL
DÜZCE
KOCAELİ
İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ HİZMET ALANI
İÇMESUYU TEMİN EDİLEN HAVZA ALANLARI
= 5453 km2
= 6.354 km2
PLANLAMA İLKELERİ
Orman
H.Sınırı
2.000 m
Mutlak Tarım
Arazileri
1.000 m
300 m
Köy Yerleşmesi
Orta
Kısa
Göl
Mutlak
Uzun Mesafe
ÖNCEKİ
SONRAKİ
ÖMERLİ HAVZASI
KAMULAŞTIRMA VE AĞAÇLANDIRMA FAALİYETLERİ
Kamulaştırılan Alanlar Toplamı : 10.228.000 m2 *
* 2011 sonu
itibariyle
Kamulaştırma
Maliyeti
: 393.000.000 TL
ARITMA TESİSLERİ ARASI ENTERKONNEKTE SİSTEMİ
Kağıthane
Arıtma
Çubuklu
Esenyurt
Depo
İkitelli
Arıtma
Kavacık
Çekmeköy
Elmalı
Arıtma
B.Çekmece
Arıtma
Ömerli
Arıtma
Arıtma tesisleri arasında yapılan enterkonnekte sistem ile kuraklık döneminde su ihtiyacı
olan bölgeler diğer arıtma tesislerinden beslenmiştir.
SU ARITMA TESİSLERİNİN KAPASİTESİ
3.675.600
m3/g
2012
Toplam
Su arıtma tesislerinin kapasitesi günlük 1 milyon m3’den 3,7 milyon m3’e
yükseltilmiştir.
YILLARA GÖRE İSTANBUL’A
VERİLEN TEMİZSU MİKTARI
Sütun2, 2011, 824
Sütun2, 2010, 778
milyon m3
Sütun2, 2006, 732
Sütun2,
Sütun2,
718 2009, 724
Sütun2, 2007,
714 2008,
Sütun2,
709 2005, 698
Sütun2,
Sütun2, 2003,
692 2004,
Sütun2, 2002, 669
Sütun2, 2001, 639
Sütun2, 2000, 615
İÇMESUYU ARITMA TESİSİNİN YERLERİ
Tekirdağ
KARADENİZ
Taşoluk
İkitelli
B.Çekmece
Kağıthane
Elmalı
Ömerli
MARMARA
İçmesuyu Arıtma Tesisi
Kocaeli
ÖMERLİ İÇMESUYU ARITMA TESİSİ
30
KAĞITHANE İÇMESUYU ARITMA TESİSİ
BÜYÜKÇEKMECE İÇMESUYU ARITMA TESİSİ
İSALE HATLARI UZUNLUĞU (KM)
1.824 km
2012
Toplam
18 yıl içinde döşenen isale hattı uzunluğu
385 km’den 1.824 km’ye çıkarılmıştır.
SU KALİTE RAPORU 2011
ATIKSULARIN TOPLANMASI, ARITILMASI VE
UZAKLAŞTIRILMASI
ATIKSU ARITMA TESİSİNİN YERLERİ
Tekirdağ
KARADENİZ
Terkos
Kilyos
Şile Kumbaba
Ağva
Paşabahçe
Çanta
Baltalimanı
Silivri
Küçüksu
Selimpaşa
Bahçeşehir
Üsküdar
B.Çekmece
Paşaköy
Ambarlı
Ataköy
K.Çekmece
Yenikapı
Kadıköy
Biten
Devam Eden
Kocaeli
MARMARA
Tuzla
Planlanan
Doğu, 2010, 2,725
Doğu, 2011, 2,939
Doğu, 2009, 2,404
Doğu, 2008, 2,182
Doğu, 2007, 1,984
Doğu, 2006, 2,085
Doğu, 2005, 1,953
Doğu, 2004, 1,755
Doğu, 2003, 1,370
Doğu, 2002, 942
Doğu, 2001, 865
Doğu, 2000, 790
Doğu, 1999, 627
Doğu, 1998, 556
Doğu, 1997, 370
Doğu, 1996, 214
Doğu, 1995, 211
Doğu, 1994, 208
Doğu, 1993, 192
bin m3/gün
YILLARA GÖRE
GÜNLÜK ARITILAN ATIKSU MİKTARI
PAŞABAHÇE
KÜÇÜKSU
Arıtma Tesisleri
AVRUPA ATIKSU HAVZASI
Mevcut Arıtma
Devam Eden Arıtma
Planlanan Arıtma
TUZLA BİYOLOJİK ARITMA TESİSİ 2.ÜNİTE
İnşa Edilen
2.Kademe
Toplam Kapasite
250.000 m3/gün
Tuzla Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi 150.000 m³/gün kapasitesi ile hizmet vermektedir.
Ancak, gelen atıksu miktarının artması nedeniyle kapasitesinin arttırılması ihtiyacı hasıl olmuştur.
100.000 m³/gün kapasitelik yeni ünite ilavesiyle tesis kapasitesi 250.00 m³/gün’e çıkarılmıştır.
KADIKÖY ÖN ARITMA TESİSİ
KAPASİTE : 833.000 m3/g
41
KÜÇÜKSU ÖN ARITMA TESİSİ
KAPASİTE : 654.000 m3/g
Mevcut Kapasite
100.000 m3/gün
İlave Kapasite
100.000 m3/gün
Toplam Kapasite
200.000 m3/gün
PAŞAKÖY 2. KADEME İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU TESİSİ
KAPASİTE : 200.000 m3/g
PAŞABAHÇE ÖN ARITMA TESİSİ VE DENİZ DEŞARJI
Kapasite : 572.000 m3/g
Hizmet Verilecek Nüfus: 2.228.000 kişi
Paşabahçe Atıksu Ön Arıtma Tesisi Çavuşbası’dan Elmalı Barajı’na ve Beykoz
bölgesinden de İstanbul Boğazı’na akan atıksular kontrol altına almaktadır.
BALTALİMANI ARITMA TESİSİ
KAPASİTE : 625.000 m3/g
45
KÜÇÜKÇEKMECE ATIKSU ARITMA TESİSİ
KAPASİTE : 354.000 m3/g
ATAKÖY İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ
KAPASİTE : 400.000 m3/g
Ataköy’ün içinden geçen Tavukçudere ve İstanbul’un giriş kapılarından birisi olan Atatürk Havalimanının
hemen yanından akan Ayamama Deresi ve bu derelerin kolları vasıtasıyla Marmara denizine kontrolsüz olarak
akan atıksular ciddi şekilde kirliliğe sebebiyet vermekte iken; 2010 yılında hizmete alınan bu tesisle Marmara
Denizinin kirlenmesi önlenmektedir.
AMBARLI İLERİ BİYOLOJİK ARITMA TESİSİ
(İNŞAA EDİLİYOR)
KAPASİTE : 400.000 m3/g
Avcılar, Esenyurt, Gürpınar, Kıraç, Yakuplu, Beylikdüzü bölgelerinde toplanarak Haramidere
vasıtasıyla Marmara Denizini kirleten atıksular kollektörlerle toplanarak Ambarlı ileri biyolojik atıksu arıtma
tesisine iletilecek.
Tesisin hizmete alınmasıyla Sazlıdere Havzası, Ambarlı Sahilleri ve Küçükçekmece Gölü atıksu
tehdidinden kurtulacak.
GERİ KAZANIM
PAŞAKÖY 2.KADEME İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ
(DEZENFEKSİYON)
Giriş Suyu
Çıkış Suyu
Tesise Gelen Atıksuyu Dezenfeksiyon
Ünitesinden Geçtikten Sonraki Görünümü
Tesiste yapılan dezenfeksiyon ünitesi ile 100.000 m3/gün’lük su geri kazanılarak bahçe sulamalarında,
parklar, rekreasyon alanları gibi yerlerde kullanılabilecektir.
Ger kazanılan suyun Tuzla, Pendik, Kartal ve Maltepe İlçeleri’nin sahil bandındaki yeşil alanlarının
sulanması sağlayacak şebeke hatları 2012 yılında işletmeye alınması hedeflenmektedir.
PAŞAKÖY 2.KADEME İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ
(DEZENFEKSİYON)
Paşaköy Arıtma Tesisi'nde tekrar kullanılabilir hale getirilen su ile doldurulan bir
akvaryumda, Ömerli Barajı'ndan alınan balıklar yaşıyor.
ATAKÖY İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ
(KOJENERASYON ÜNİTESİ)
Tesisin ve kurutma ünitesi termal enerji ihtiyacının karşılanması için 2 adet 4,6 MW kapasiteli
kojenerasyon ünitesi kurulmuştur.
Çamur Çürütme Tanklarında oluşan biogaz kojenerasyon ünitesinde ısı ve elektrik enerjisine
dönüştürülecek ve bu enerji tesiste kullanılacaktır.
HALİÇ
Haliç, Avrupa kıtasında ve Boğaz’ın güney girişinde Sarayburnu mevkiinden başlayıp
Kağıthane ve Alibey Derelerine kadar uzanan yaklaşık 7,5 km. uzunluğunda bir deniz
parçasıdır.
Geçmişten Günümüze Haliç
Haliç antik çağdan beri Altın Boynuz (Golden Horn) olarak adlandırılmaktadır.
Tarihte Haliç’in Kirliliğe Karşı Korunması
Bizans devrinde, Haliç’in dere ve yamaçlardan gelen teressubat ve evsel atıklarla
dolduğu ve kirlenmekte olduğuna ve bunları önlemek için tedbirler alındığı
bilinmektedir.
Haliç’in Kirlenmesi
İstanbul halkının yaşam ve mesire yeri olan Haliç, şehir planlamasının yanlış yapılmasıyla 1950’li yıllarda sanayi
bölgesi ilan edilmiştir.
Haliç’in sanayi bölgesi ilan edilmesiyle fabrikalara işgücü çalışana ev gerekiyordu. Altyapı planlaması olmaksızın
kurulan her yeni ev açılan her yeni fabrika kirlilik üretiyor ve Haliç’i öldürüyordu.
1985 yılına gelindiğinde Haliç çevresinde 700 civarında sanayi tesisi ve 2000’den fazla iş yeri bulunmaktaydı.
Haliç’in Kirlenmesi
Hızla kirlenen Haliç’in kirlilikten ve pis kokulardan yanına yaklaşılmıyordu.
Haliç’in Kirlenmesi
Altın Boynuz, kısa sürede sanayileşmeden nasibini alarak hızla kirleniyordu.
HALİÇ’İN KURTARILMASI İÇİN
YAPILAN ÇALIŞMALAR
• Haliç kıyısındaki sanayi tesislerinin
faaliyetlerine son verildi,
• Haliç’e gelen atıksuların arıtma
tesislerine iletilmesi,
• Haliç’te zaman içinde birikmiş olan
çamurun taranarak uygun bir alana
toplanması,
• Haliç ve çevresinin yeniden
düzenlenmesi.
GÜNEY HALİÇ’DE YAPILAN ÇALIŞMALAR
Cebeci – Yaylaköy
Atıksu Tüneli
Küçükköy Deresi
Dere Islahı
Yenikapı – Küçükköy
Atıksu Tüneli
Yenikapı
Atıksu Arıtma
Tesisi
Zeytinburnu
Terfi Merkezi
60
60
KUZEY HALİÇ’DE YAPILAN ÇALIŞMALAR
Baltalimanı
Ön Arıtma
Tesisi
61
61
Haliç Çamur Tarama Çalışmaları
Haliç’de bulunan 5 milyon m3 çamur Alibeyköy’de bulunan bir taşocağına çamur tarama gemisi
ile taranarak Haliç – Alibeyköy arasına döşenen boru hattı ile taşınmıştır.
Taşocağında dibe çöken çamurun suyu tekrar Haliç’e alınmıştır.
Dolgu alanı barajı
Dolgu alanı barajı üzerine
yapılan spor alanları
Haliç’in Temizlik Öncesi ve Sonrası Durumu
Temizlik
Öncesi
Temizlik
Sonrası
Haliç’in Önceki ve Sonraki Hali
Haliç’in Önceki ve Sonraki Hali
Önceki
Sonraki
HALİÇ’İN PIERRE LOTI’DEN GÖRÜNÜMÜ
67
DENİZ SUYU AKTARILMASININ
DOĞAL HAYATA ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI
( Sarıyer Çayırbaşı- Ağazağa Tüneline ait İstanbul Üniversitesi Aralık 2005 Raporu)
MEVCUT
İNŞAATI DEVAM EDEN
MEVCUT DERE
Haliçte 3 adet noktada
(H1,H2,H3 İstasyonları)
2000 yılından itibaren;
- tuzluluk
- çözülmüş oksijen
- sıcaklık ve canlı türü
ölçümleri rutin olarak
yapılmaktadır
SARIYER
S1 istasyonu (0,5m) :
- Sıcaklık
: 110
- Tuzluluk
: 16.65
- Çözünmüş Oksijen : 8.69
Çayırbaşı İstasyonunda
çözünmüş oksijen değeri Haliç’
e oranla daha yüksek, tuzluluk
ise Haliç istasyonları ile uyumlu
olduğu gözlenmiştir.
(İÜ 2005)
ÇAYIRBAŞI
TARABYA
İstanbul Boğazının Suyu Haliç’e Can Verecek
İstanbul Boğazından alınan (Sarıyer Çayırbaşı) deniz suyu 5 km’lik tünel ile Kağıthane Deresine verilerek Haliç’e
ulaştırılacaktır. Tünelin kazısı bitmiş olup 2012 yılı içerisinde hizmete alınacaktır.
Bu tünelin tamamlanmasıyla Haliç’teki çözünmüş oksijen miktarını artırarak Haliç suyunun yenilenmesi ve
biyolojik çeşitliliğin artması sağlanacaktır.
Boğazdan Haliç’e
Denizsuyu Aktarma Tüneli
Sarıyer
Çayırbaşı
İnşa Edilen
Tünel (5 km)
Ayzağa Terfi
Merkezi
İstanbul
Boğazı
Kağıthane
Deresi
Deniz Suyu Aktarma Tüneli
Şematik Boy Kesiti
Debi : 10.800 m3/sa
Pompa basma yüksekliği : 23 m
MEVCUT
İNŞAATI DEVAM EDEN
MEVCUT DERE
ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN ÖLÇÜMÜ ÇALIŞMALARI
Haliç’e dökülen Alibeyköy ve Kağıthane Dereleri ile bu derelerin
kolları hafta sonları da dahil olmak üzere düzenli olarak kontrol
edilmektedir.
Alibeyköy ile Kâğıthane Dereleri
üzerinde ve bu derelerin Haliç’ e
döküldüğü bölgelerde
haftanın 5 (beş) günü 8 (sekiz)
noktada,
haftanın bir günü 21 (yirmi bir)
noktada,
haftanın 3 günü de ölçüm
yapılan 21 (yirmi bir) noktadan
farklı olmak üzere 15 (onbeş)
noktada
düzenli olarak sudaki çözünmüş
oksijen
ölçümlerine
devam
edilmektedir.
HALİÇ’TE ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN ÖLÇÜMÜ YAPILAN NOKTALAR
K2 : Kağıthane Deresi Sünnet Köprüsü Sağ Taraf ( Kağıthane yönü )
K1 : Kağıthane Deresi Sünnet Köprüsü Sol Taraf ( Haliç yönü )
KH1 : Haliç A1 Su Alma Yapısı (Sünnet Köprüsü Yanı) Beton İskele Üzeri
KH2 : Haliç Miniatürk Önü
A2
A1
AH1
AH2
: Alibeyköy Deresi Fil Köprüsü
: Alibeyköy Köprüsü Üzeri
: Eyüp Tansaş Karşısı Park İçi
: Miniatürk Karşısı Park Bahçeler Müdürlüğü İçi
ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN ÖLÇÜMÜ
YILLIK ORTALAMALARI
Su Kalitesi
Çözünmüş Oksijen ( Ç.O.) Değeri Aralığı
1. Sınıf Su
8 mg O2/L < Ç.O
2. Sınıf Su
6 mg O2/L < Ç.O < 8 mg O2/L
3. Sınıf Su
3 mg O2/L < Ç.O < 6 mg O2/L
4. Sınıf Su
Ç.O < 6 mg O2/L
GERİ KAZANIM
İSTANBUL SAHİLLERİ, HALİÇ VE HALİÇİ BESLEYEN DERELERDE
TESPİT VE KONTROL ÇALIŞMALARI
İstanbul sahillerine, Haliç’e ve Haliç’i
besleyen derelere gelen veya gelebilecek olan
evsel ve endüstriyel atıksu kirliliklerinin
izlenmesi, kontrolü, tespiti ve giderilmesine
yönelik ilgili
birimlerle
koordinasyon
sağlanmaktadır. Bulgar Kilisesi karşısındaki
hatta tespit edilen atıksu deşarjı sorunu ilgili
birimlerle koordine sağlanarak giderilmiştir.
ÖNCEKİ HALİ
SONRAKİ HALİ
TEŞEKKÜR EDERİZ
İSKİ 2012