Tam Metin(URL) - ÜNAK

E-Danışma Hizmeti
olarak
Elektronik Sorular
Dr. Hatice Kübra Bahşişoğlu
kubra@hacettepe edu tr
[email protected]
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Geleneksel Danışma
ş
Hizmeti
Okuyucu-kütüphaneci
Ok
kütü h
i yüz
ü yüze
ü
(kullanıcıyı tanıma olanağı var)
Sınırlı saatlerde
Kütüphane içinde
Tanıtım broşürleri
Kullanıcı eğitimi
ğ
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Danışma
ş
Hizmetleri
@
@Web
üzerinde tanıtım
@Web üzerinden kullanıcı eğitimi
@Bilgilendirici yönlendirici e
@Bilgilendirici-yönlendirici
e-belgeler
belgeler
@Kullanıcı merkezli web sayfaları
@Herkese / belli gruplara yönelik uygulamalar
@E-sorular
E sorular
@Herhangi
bir kullanıcı (mevcut,
potansiyel hedef grubu içinden
veya
y dışından
ş
yyeni kullanıcı))
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Danışma
ş
Hizmeti Ne Sağlar?
ğ
@ Kullanıcı-kütüphaneci
K ll
kütü h
i
bağımsız (kullanıcıyı kendisi
i t
istemezse
ttanıma olanağı
l
ğ yok,
k
kimliğini saklayabilir)
@ Kullanıcı istediği zamanda ve
bulunduğu yerden sorar
@ Kütüphaneci uygun
zamanında ve bulunduğu
ğ
yerden cevaplar
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Danışma
E
Danışma Soruları
Bireysel kullanıcı için e-danışma hizmeti
? Belirli bir konuda kaynak-bilgi
? Belirli bir kaynak/kaynaklar
? Bir hizmete yönelik açıklama
açıklama-bilgi
bilgi
? Gerçekte danışma kütüphanecisine
sorulmayan herhangi bir soru
Formatı: Web form, e-posta, chat
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Sorular Kimlerden Gelir?
Yeni veya mevcut bir kullanıcı
Örneğin: Bir üniversitede
(potansiyel kullanıcı
grubundan)
b d )
bAkademisyenler
y
bÖğrenciler
bİdari
İd i personell
(potansiyel kullanıcı
grubu dışından)
bDiğer üniversiteler
bOrta
O ve ilk öğ
öğretim
i
bDiğer
ğ araştırmacılar
ş
bHalk
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Danışma
ş
Hizmeti Siteleri
Internet Public Library (IPL)
Ask a Question / KidScape Ask a Question
http://www.ipl.org/div/ask_us
Question Point (OCLC-LC)
(OCLC LC)
http://www.questionpoint.org/
Google Answers (Google)
htt //
http://answers.google.com
l
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
IPL-Ask
IPL
Ask a Question
™ 17 Mart 1995’de başlamış
™ İki web formu, genel ve genç form (- 13 yaş
için)
™ So
Sorular
ua e
e-posta
posta ile
ea
alınıyor
yo ve
eQ
QRC
C web
eb
tabanlı merkezi yazılımda toplanıyor
™ Cevaplar,
Cevaplar IPL yöneticileri
yöneticileri, deneyimli
öğrenciler ve gönüllülerce hazırlanıyor
™ Ortalama
Ot l
cevap süresi
ü i 2 gün
ü veya d
daha
h
kısa
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
IPL-Ask
IPL
Ask a Question Form
™ Kullanıcının isim ve e-posta
e posta adresi
™ Yaşadığı yer
™ Cevabın
C
b hangi
h
i zamandan
d ö
önce gerekli
kli olduğu
ld ğ
™ Sorunun hangi konu/bilim dalına girdiği
™ Soru
™ Bilginin ne için kullanılacağı
™ Tercih edilen cevap tipi
™ Bilinen
Bili
ve cevap olarak
l k istenmeyen
i t
bilgi/kaynak
bil i/k
k
adları
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
IPL-Ask a Question Form
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Question Point
Þ OCLC – LC ortak projesi – Haziran 2002
200 üye kütüphanenin danışma birimlerinin
işbirliği ile gerçekleşiyor
y kütüphanelerin
p
kullanıcılarına
Üye
Þ herhangi bir yerden
Þ herhangi bir zamandan
Þ webe dayalı
Þ profesyonel e-danışma hizmeti vermeyi
ç y
amaçlıyor
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Question Point
Þ Küresel bir işbirliği ağı
Þ Kullanımda sadece bir web tarayıcı yeterli
Þ Taslak halde hazır kullanıcı soru formları
Þ Ara yüzü özelleştirme olanağı
Þ Yönetici ara yüzü
Þ Soru
Soru-cevap
cevap izleme olanağı
Þ Bilgi tabanı (Knowledge Base)
Þ Üye kütüphane profil veri tabanı
Þ Kullanıcı istatistikleri ve raporlar
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Question Point
Fiyatlandırma
y
İndirimler
$ Abone /
$ Konsorsiyum
sınırsız
kullanım
$ Abone
paketleri
$ Katılım
$ Soruları cevaplamak
$ Soru-cevapları Bilgi Tabanına
eklemek
$ Bilgi Tabanında tamamlanmış
soru-cevapları
l kontrol
k t l etmek
t k
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Question Point
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Google
g Answers
Üyeliğe
y ğ dayalı
y ve ücretli e-danışma
ş
hizmeti
Soran kişi, cevaplanma sürecinde sorusunda
değişiklik yapabiliyor
Cevapları önceden hazırlanmış testlerden
geçirilerek yetkinliği sınanmış 500
500’den
den fazla
“researcher” hazırlıyor
E ödevleri,
öd l i sağlık,
ğl k h
k k parasall sorunlara
l
ili
ki
Ev
hukuk,
ilişkin
sorulara cevap verilmiyor
Sorular ve cevaplar, herkes tarafından
okunabiliyor ve bunlara “comment” yazılabiliyor
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Google
g Answers
Researcher ve cevapları,
p , kullanıcı memnuniyetine
y
göre değerlendiriliyor
Başlangıç olarak 2
2.50
50 USD
Ücret 2 - 200 USD arası, yani değişken. Soran
ücreti belirliyor ve cevap buna göre hazırlanıyor
(Ask a question. Set your price. Get your answer.)
Ücretin 2/3’ü cevabı yazana
1/3 ü hizmetin devamını sağlamak üzere Google’a
1/3’ü
Google a
Comment mesajlar ücretsiz
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Google
g Answers
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
HÜK’de E-Soru/Cevap
p Hizmeti
Sanal bir adres: [email protected]
library@hacettepe edu tr
Web sitesinin oluşturulması ile e-posta ile
sorular gelmeye başladı
Nisan 2002’ye
2002 ye kadar e-posta
e posta adresine
bağlantılı serbest yazılan mesajlar
alınıyordu
Mayıs 2002 başından itibaren web form
kullanılıyor
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Neden Web Form?
Serbest e-posta
e posta formu ile alınan sorular
sorular, kullanıcı
sorusunu açık olarak yazmamışsa, cevaplamak
için yeterli bilgi içermiyordu
içermiyordu.
Form ile kullanıcının soru olarak yazdığı ifadenin
yanında bazı bilgilerde alınıyor
Kullanıcının niteliği (durumu, mesleği vb),
Kullanıcının bulunduğu yer,
Kullanıcının hangi
g dilde, hangi
g zamana ait, hangi
g
ana konuda ve ne türde kaynak istediği
belirlenebiliyor.
y
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Soru Formu
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Hangi
g E-Sorular Cevaplanıyor?
p
y
Bilgi kaynağı
• Katalog taraması sonucu
• Kitap-tez listesi
• Abone
Ab
olunan
l
e-kaynaklar
k
kl
• Serbest erişilen e-kaynaklar
Bilgi-yönlendirme
• Kütüphane
p
hakkında
• Hizmetler hakkında
• E-kaynakların kullanımı hakkında
• Arama motorlarından sorgulayarak bağlantıları
aktarma
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Hangi
g E-Sorular Cevaplanıyor?
p
y
Soru açık değilse
değilse, açıklama isteniyor.
isteniyor
Herhangi
g bir konuda yyorum,, analiz,, değerlendirme
ğ
isteniyorsa
Ödev için kaynak yerine ödevin yapılıp
gönderilmesi isteniyorsa
H t l k için
i i ttanı ve ttedaviye
d i yönelik
ö lik soru
Hastalık
yöneltilmişse
kullanıcının istediği şekilde cevap
verilemiyor
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Hangi
g E-Sorular Cevaplanmıyor?
p
y
E-posta adresi yanlış veya eksik olan
Konu/subject dahil boş gelen
Sadece konu/subject verilmiş ancak herhangi
bir metin içermeyen
Kullanıcının cevap için öngördüğü zaman
süresi geçen
Reklam olarak gönderilen
Spam türü mesajlar
cevaplanmıyor
p
y ve değerlendirilmeye
ğ
y alınmıyor
y
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Soru
E
Soru Dağılımı–
Dağılımı iIgili kütüphaneciye
yönetimle ilgili soru-öneri, teşekkür, eleştiri
e-kaynaklar, kütüphane sistemi, bilişim
sağlık bilimleri
teknoloji/mühendislik, sosyal bilimler
teknoloji/mühendislik
bilimler, fen
bilimleri, eğitim, güzel sanatlar
ödünç işlemleri, ILL, fotokopi işlemleri
yeni kitap/dergi istekleri,
istekleri bağış önerileri
sınıflama sistemi
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Soru/Cevap
p Değerlendirme
ğ
Soru sahibine cevap gönderilirken sistem
kütüphanecisi e-adresine de kopyalanmaktadır.
S
Soru-cevaplar
l bi
bir verii ttabanı
b
iiçinde
i d ttoplanmaktadır.
l
kt d
Soru-cevaplar, zaman zaman gözden geçirilmekte
ve analiz edilmektedir.
Geleneksel danışma hizmetleri ile birlikte istatistikleri
tutulmaktadır.
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Kaç
ç E-Soru Geldi?
428
262
184
73
1999
2000
2001
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E l 02
Eyl.02
E-Soru/Cevap Analizi –
10/2001-9/2002 Aylara Göre Dağılım
120
107
100
80
66
60
50
33
40
27
29
2
3
34
40
42
8
9
19
20 10
5
0
10
11
12
1
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
4
5
6
7
E-Soru/Cevap Analizi –
Soran Kullanıcının Niteliği
Nereden?
Diğer Üni.
HÜ
Lise
İlköğretim
Kütüphane
p
Kamu
Diğer
Belirsiz
Kim?
200
80
23
10
8
2
54
100
Öğrenci
A Gö /Ak d
Arş.Göv./Akad.
Y.Lisans
D /PhD
Dr./PhD.
Doç./Yrd.Doç.
P f ö
Profesör
Kütüphaneci
Diğer
Belirsiz
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
168
65
29
27
15
12
10
56
85
E-soru-cevap analizi –
Ad /Ş hi D
Adres/Şehir
Dağılımı
ğl
Hangi adreslerden?
.edu.tr
h
hacettepe.edu.tr
d
Ücretsiz e-posta
ISS
.com(tr)
.gov.tr
uluslararası
.org ve .mil
Eksik/yanlış
y
ş
Hangi şehirlerden?
44
41
277
56
13
3
11
5
17
Ankara
İstanbul
İzmir
Kocaeli
Bursa
Türk cum
cum.
Kıbrıs
Avrupa
p
Asya
Belirsiz
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
119
44
27
11
10
5
2
9
2
100
E-Soru/Cevap Analizi –
Konu Dağılımı
Sağlık Bilimleri
Sosyal Bilimler / Edebiyat
Teknolojij / Mühendislik
Eğitim
Veri Tabanları
Fen Bilimleri
Ekonomi / İşletme
Güzel Sanatlar
Bilgi Kaynağı hakkında
Kütüphane Hizmetleri hakkında
Hastalık hakkında (tanı-tedaviye yönelik)
Diğ
Diğer
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
81
59
46
43
41
31
27
13
56
34
11
25
E-Soru/Cevap Analizi –
Dil D
Dağılımı
ğl
Türkçe
İngilizce
Türkçe-İngilizce
Türkçe-Almanca
Türkçe-İngilizce-Almanca
Türkçe-İngilizce-Almanca-Fransızca
Belirsiz
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
171
20
56
2
3
1
215
E-soru-cevap analizi –
YlG
Yıl
Gruplarına
l
Gö
Göre D
Dağılımı
ğl
2002200120001990-1999
1950-1989
1900-1949
1900
1949
-1900
Belirsiz
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
10
16
22
73
55
15
5
271
E-Soru/Cevap Analizi –
K
Kaynak
k Tü
Türüne
ü Gö
Göre D
Dağılımı
ğl
Kaynak Türü
İstenen
Cevaplanan
Kitap
144
75
Makale
127
53
Tez
114
32
Web
107
126
Bildiri/Top
Bildiri/Top.
47
8
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Soru/Cevap Analizi –
C
Cevap
V
Verenlere
l
Gö
Göre D
Dağılımı
ğl
Birim
Bi
i (Ki
(Kişi)
i)
Sistem K. (1)
Beytepe (3)
Tıp Merk
Merk. (5)
Diğer (4)
C
Cevapsız
Toplam
Gelen Soru
Cevaplanan
206
150
78
10
23
467
204
146
69
8
0
427
3/10/02’de cevaplanmayı bekleyen soru: 17 (40-23)
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Sorulardan
E
Sorulardan Örnekler
HÜ’den bir araştırma görevlisi:
“Azize Ergeneli isimli yazarın makalesinin H.Ü.İktisadi
İdari Bilimler Fakültesi Dergisinin
g
hangi
g yyıl-cilt ve
sayısında olduğunu öğrenmek istiyorum.”
Bi öğ
Bir
öğrencimiz:
i i
“Ankara Meslek Yüksek Okulu Büro Yönetimi ve Sekreterlik
bölümü öğrencisiyim, mesleki ingilizce dersinden 20012002 öğretim yılı 2.yarıyılında başarılı olup olmadığımı
gösterir öğrenci transkriptinin mail adresime gönderilmesini
saygılarımla rica ederim. Öğrenci No: xxxx”
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Sorulardan
E
Sorulardan Örnekler
Azerbaycan Tıp Üniversitesinden bir doktor:
“Cok Degerli arkadaslar! Ben Sizden bir yardim dileyirem.
Asagidaki makalelerin fotokopisini mene gondererseniz
b hti
bahtiyar
olaram/
l
/ Bi
Bir K
Kardes
d yardimi
di i olarak
l k mene ell
tutersaniz Size minnetdar olaram.”
İstanbul’dan bir öğrenci:
“Prof.Dr.Eren Kum hakkında geniş bilgi almak istiyorum.”
Diyarbakır’dan bir kullanıcı:
“Hacettepe Dişhekimliği kitaplarını nereden satın alabilirim?”
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Sorulardan
E
Sorulardan Örnekler
Bir ISS kullanıcısından:
“Yeğenimin okul ödevi için AIDS ve Hepatit hakkında bilgi
gönderebilir misiniz?”
Cevap: AIDS'le ilgili bilgileri
http://www hatam hacettepe edu tr/aids shtml
http://www.hatam.hacettepe.edu.tr/aids.shtml
Hepatit'le ilgili bilgiler Saglik Bakanligi sitesinden
http://www.saglik.gov.tr/
Sag Bilgileri
Saglik
g e say
sayfasina
as a g
girdiginizde
dg
de hem
e hepatit
epat t hem
e de
AIDS'le İlgili bilgiler iceren baglantilari bulacaksiniz.
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Sorulardan
E
Sorulardan Örnekler
Bir ilköğretim öğrencisi:
Ben 8. sınıfa gidiyorum ve çevre kirliliği hakkında dönem
ödevi hazırlamam gerekiyor. Bu konu ile ilgili bilgiyi
nasıl bulabileceğimi söylerseniz veya bilgi gönderirseniz
çok sevinirim.
Bir dergi editöründen:
Orta Asya Türklerinin kullandığı 12 Hayvan Takvimi olarak
adını çevirebileceğimiz takvimi aramaktayız. Bu takvim
hakkında bize gerekli bilgiyi verirseniz ya da
ulaşabileceğimiz bilgi kaynakları konusunda yardımcı
olursanız çok memnun olacağız
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Sorulardan
E
Sorulardan Örnekler
İzmir’den bir üniversite öğrencisi: İngilizce kaynak arıyor,
“balın antibakteriyel özelliği konusunda bilgi edinmek
istiyorum ( antibacterial activity of honey )”
Cevap: Konunuz ile ilgili olarak Science Direct veri
tabanindan yapilan taramada asagidaki makaleye ulastim.
Makalenin tam metnini bu veri tabanında bulabilirsiniz.
The contribution of catalase and other natural products to the
antibacterial activity of honey: a review,
Food Chemistry, Volume 71, Issue 2, November 2000,
Pages 235-239
Roderick J. Weston
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Sorulardan
E
Sorulardan Örnekler
Giresun’dan bir öğrenci:
“İngilizce ünivesiteye hazırlık yayınlarınızın listesini
öðrenmek istiyorum.Listeyi gönderirseniz bana yardımcı
olmuş
l
olursunuz.”
l
”
Cevap: Bizim kütüphanemizde üniversiteye hazirlik kitaplari
bulunmamaktadır. Bu kitaplari kitapcilardan ancak temin
edebilirsiniz. Calismalarinizda basarilar dilerim.
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Sorulardan
E
Sorulardan Örnekler
Ankara’dan bir kullanıcı:
“6 ay önce hpv tip16 tespit.Saadece üşüttüğüm zaman yanma
şikayetim var.Onun dışında bir şikayetim yok.Olumsuz hiç bir
etken yok yaşım 28 4 yıllık evliyim bir doğum yaptım sezaryanla
tek eşliyim yani evliyim eşiminde tek partneri olduğuna eminim
bu konuda yurt dışı yayınlar ve türkiyedeki gelişmeler hakkında
bilgi edinmek istiyorum yurt dışında bukonu hakkında aşu ile
ilgili çalışmalar nedurumda ve tedavimi yurt dışında yaptırmam
konusunda ne düşünürsünüz tavsiyeleriniz varmı ? çocuğumda
bunu görülme ihtimali nedir yada böyle bir risk varmı ilginize
şimdiden teşekkür ederim”
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
E-Sorulardan
E
Sorulardan Örnekler
Tekirdağ’dan bir kullanıcı:
B 12 vitamin eksikliğine bağlı olarak 1 yıl önce yürüme
güçlüğü
g
ç ğ ççekmeye
y başladım.
ş
B 12 seviyesi
y
100 ün
altındaydı.DODEX verilerek seviye 1200 ün üstüne
çıkarıldı.yürümem biraz iyileşti, fakat ROMBERG TESTİ
hala pozitif.EMG
f
G çekildi.ayaklarımdan yanıt alınamadı.1961
doğumluyum. Bir kamu kuruluşunda memurum.Ayrıca ağız
mukozasında EROZİV LİKEN PLANUS var
var.1
1 yıldır
PREDNOL 16 mg kullanıyorum.hastalıklarımla ilgili olarak
beni bilgilendirirseniz
g
memnun olurum.teşekkür
ş
ederim.
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun
Sorular ve Görüşler
Teşekkürler
ÜNAK 2002- 10-12 Ekim 2002 Samsun