SUDAN-TÜRK ÜNİVERSİTELERİ SONUÇ RAPORU

SUDAN-TÜRK ÜNİVERSİTELERİ
İŞBİRLİĞİ TOPLANTISI VE EĞİTİM FUARI
SONUÇ RAPORU
12 - 13 - 14 OCAK 2015, HARTUM
www.sudan-turk.org
Sudan – Türk Üniversiteleri İşbirliği Formu ve Eğitim Fuarı
SUDAN –TÜRK ÜNİVERSİTELERİ İŞBİRLİĞİ FORMU VE EĞİTİM
FUARI SONUÇ RAPORU (8 sayfa)
Sudan Yükseköğretim ve Bilimsel Projeler Bakanlığı ve Çankırı Karatekin Üniversitesi
işbirliği ile 12-14 Ocak 2015 tarihleri arasında Sudan’ın başkenti Hartum’da “Sudan-Türk
Üniversiteleri İşbirliği Formu ve Eğitim Fuarı“ geniş katılımla gerçekleştirildi.
Toplantıya, Türkiye’den 21 Üniversite ( 16 Rektör), Yunus Emre Enstitüsü, TİKA, Yurt
Dışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığından 93 kişilik katılım olmuştur.
Sudan tarafında ise 30 Üniversite ve Yükseköğretim Bakanlığından ve diğer
Bakanlıklardan yaklaşık 160 kişi katılmıştır. Toplantı ve Eğitim Fuarı Sudan Cumhurbaşkanı
Yardımcısı Sayın Hasabo Mohammed Abdelrahman himayelerinde gerçekleştirilmiştir.
Cumhurbaşkanı yardımcısı Hasabo Mohammed Abdelrahman toplantının onur konuğu olarak
toplantıya katılmış ve açılış konuşmasını yapmıştır. Toplantıya Cumhurbaşkanı yardımcısı ile
birlikte Yükseköğretim ve Bilimsel Projeler Bakanı Prof. Dr. Sümeyya Ebu Kashawa, Hartum
Eyalet Valisi Dr. Abdul Rahman Al Khidir, üst düzey bürokratlar, katılımcı Üniversitelerin
Rektörleri, Büyükelçiler, öğretim elemanları ve öğrenciler katılmışlardır.
Toplantının açılış programı, 12 Ocak 2015 tarihinde Friendship Hall’da yapılmıştır.
Açılış programında, TİKA Hartum Koordinatörü Yahya Acu, Yunus Emre Enstitü Başkan
Yardımcısı Prof. Dr. Şeref Ateş, Türk Üniversiteleri adına ise Çankırı Karatekin Üniversitesi
Rektörü Prof. Dr. Ali İbrahim Savaş ve Hartum Büyükelçimiz Cemalettin Aydın açılış
konuşmasını yapmışlardır.
Açılış konuşmalarından sonra Sudan ve Türk Üniversitelerinin tanıtımlarını yaptığı
Eğitim fuarının açılışı yapılmıştır. Yaklaşık 55 Üniversite stant açmış ve tanıtım ürünlerini
sergilemişlerdir
Fuar açılışından sonra işbirliği yapılacak konularla ilgili sunumlara geçilmiştir.
Sudanlılar tarafından 6, Türkler tarafından 6 sunum yapılmıştır. Türkiye’nin sunumlarını
Çankırı Karatekin Üniversitesinden Prof. Dr. Rıza Gürbüz, Kırıkkale Üniversitesinden Prof.
Dr. Hakan Kocamış, İstanbul Üniversitesinden Prof. Dr. Mürteza Bedir, Aksaray
Üniversitesinden Prof. Dr. Mustafa ACAR, Yunus Emre Enstitüsünden Başkan Yardımcısı
Prof. Dr. Şeref Ateş, Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluklar Başkanlığında uzman Burhan
Başoğlu yapmıştır. Sunumlar sonunda katılımcılar tarafından Türk Yükseköğretimi hakkında
sorulan sorular cevaplandırılmıştır.
13 Ocak tarihinde ise 30 Sudan Üniversitesi ile 21 Türk Üniversitesi arasında yaklaşık
160 işbirliği anlaşması (Memorandum of Understanding ve Mevlana Değişim Programları)
imzalanmıştır.
13 Ocak, öğleden sonraki bölümde ise Sudan Yükseköğretim Bakanı Prof. Dr. Sümeyya
Ebu Kashawa, Çankırı Karatekin Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ali İbrahim Savaş, Yunus
Emre Enstitüsü Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Şeref Ateş ve Sudan Yükseköğretim ve Bilimsel
Projeler Bakanlığı Müsteşarı Prof. Azhari Omer Abdelbagi tarafından İşbirliği formunun genel
değerlendirmesi yapılarak, gelecekte Sudan-Türk Üniversiteler arasında yapılacak işbirliği
çalışmaları hakkında yol haritası oluşturulmuştur.
1
Sudan – Türk Üniversiteleri İşbirliği Formu ve Eğitim Fuarı
Toplantılar dışında Africa City of Teknoloji Süper Bilgisayar Merkezi, Sudan Milli
Müzesi, TİKA ve Çankırı Karatekin Üniversitesi desteği ile Hartum’da kurulan “Sudan-Türk
Mesleki ve Teknik Eğiticilerin Eğitim Merkezi”, ve Afrika Üniversitesi ziyaret edilmiştir. 14
Ocak akşamı Sudan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Hasabo Mohammed Abdelrahman’ın Türk
katılımcılar için verdiği akşam yemeği ile Sudan’daki program tamamlanmıştır.
Sudan-Türk Üniversiteleri İşbirliği Formu ve Eğitim Fuarı kapsamında Bakanlık yetkilileri,
Üniversite Rektörleri ve Öğretim elemanları ile yapılan görüşmeler sonucunda Sudan
üniversiteleri ile aşağıdaki konularda işbirliği yapılması konusunda genel bir kanaat
oluşmuştur.
ABCDEFG-
YÖK- Mevlana Öğretim Elemanı-Öğrenci Değişim Programları
Sudan-Türk Üniversiteleri Arasında İmzalanan İkili İşbirliği Anlaşmaları
Yunus Emre Enstitüsü Sudan Kültür Merkezi Türkçe Kursları
Başbakanlık Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Bursları
TÜBİTAK desteği ile Sudan-Türk Üniversiteleri Ortak Araştırma Bursları
TİKA Sudan-Türk Mesleki ve Teknik Eğiticilerin Eğitim Merkezi
Uluslararası Sudan-Türk Üniversitesi
A- YÖK- Mevlana Öğretim Elemanı-Öğrenci Değişim Programları
30 Sudan, 21 Türk Üniversitesi yaklaşık 160 Mevlana Değişim Programıyla ilgili ikili
işbirliği anlaşması imzalamışlardır. 2015-2016 Eğitim-öğretim yılından itibaren Sudan
Üniversiteleri ile her yıl belirli miktarda öğrenci ve öğretim elemanı değişiminin
gerçekleştirilmesi Üniversite düzeyinde İlişkilerin geliştirilmesine önemli katkı sağlayacaktır.
Mevlana değişim programlarından Sudan Üniversitelerinin dengeli şekilde yararlanabilmesi
için hem Türk hem de Sudan tarafında üst düzeyde bir koordinasyon gereklidir. Hartum
dışındaki eyaletlerdeki Üniversitelerin değişim programlarından yeterince yararlanmaları Türk
Üniversitelerinin bu bölgelerdeki Üniversitelere değişimde ilgi göstermeleri ile mümkündür.
Ülkemizin TİKA aracılığı ile bazı eyaletlerdeki gerçekleştirdiği projelerin (Darfur - Niyala
Bölgesindeki Hastane, El-Cezire Eyaletinde Suni Tohumlama ve Gen kaynakları merkezi vb. )
olduğu eyaletlerdeki Üniversitelere destek sağlaması Türkiye’nin bu bölgede uyguladığı
projelerinin başarısını daha da artıracaktır.
B- Sudan-Türk Üniversiteleri Arasında İmzalanan İkili İşbirliği Anlaşmaları
Mevlana Değişim programları ile birlikte Türk Üniversiteleri Sudan Üniversiteleri ile
öğretim Elemanı, öğrenci değişimi ve ortak proje işbirliği anlaşmaları imzalamışlardır. Türk
Üniversiteleri Mevlana Değişim programları dışında da Sudan Üniversiteleri ile Üniversite,
devlet ve bireylerin imkânlarını kullanarak öğrenci, öğretim elemanı değişimleri ile ortak
araştırma projeleri gerçekleştirebileceklerdir.
C- Yunus Emre Enstitüsü Sudan Kültür Merkezi Türkçe Kursları
Sudan-Türk Üniversiteleri İşbirliği Formu ve Eğitim Fuarına katılan Yunus Emre Enstitüsü
Başkan yardımcısı ve uzmanları, Yunus Emre Enstitüsü Sudan Kültür Merkezi için Hartum’un
Merkezinde bina kiralamışlardır. Sudanlı gençlerin ve akademisyenlerin Sudan’da bu
merkezlerde Türkçe öğrenmeleri Türkiye’deki eğitimlerini ve yaşamlarını kolaylaştıracaktır.
2
Sudan – Türk Üniversiteleri İşbirliği Formu ve Eğitim Fuarı
Yakın zamanda açılacak olan, Yunus Emre Enstitüsü Sudan Kültür Merkezi hem Türkçenin
hem de Türk Kültürünün tanıtımı açısından çok önemli katkılar sağlayacaktır. Türkçe kursları
ve kültür programları, Türkçenin öğrenilmesine ve Türk Kültürünün Sudan’da daha hızlı
şekilde tanıtımına katkı sağlayacaktır.
D- Başbakanlık, Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Bursları
Başbakanlık, Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı bursları ile Sudanlı
gençler Türkiye’de lisans ve Lisansüstü eğitim imkânına kavuşmaktadırlar. Ülkelerine
döndüklerinde ise Sudan Üniversitelerinde üst düzeyde görevler alarak, Sudan
Yükseköğretimine hizmet vermektedirler. Sudan-Türk Üniversiteleri İşbirliği Formunda
Türkiye’de öğrenim gören akademisyenler toplantı süresince çok değerli katkılar sağladılar.
Lisans ve Lisansüstü bursları dışında Sudan için Mesleki ve Teknik Eğitim alanında da burs
imkânları oluşturulmalıdır.
Hartum Eyalet Bakanlığına bağlı Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezlerinde görev yapan
yönetici ve eğiticilere sağlanacak olan burslar ile Sudan Mesleki ve Teknik Eğitimine önemli
katkı sağlanabilir. Daha sonra bu uygulamalar, sonuçlarına göre diğer Afrika ülkeleri için
yaygınlaştırılabilir.
E-TÜBİTAK desteği ile Sudan-Türk Üniversiteleri Ortak Araştırma Bursları
Sudan’da araştırma yapılacak olan en önemli alanların başında tarım projeleri
gelmektedir. Sudan tarım alanı ve su kaynakları ile itibari ile önemli potansiyele sahiptir.
TÜBİTAK desteği ile ticari değeri yüksek tropikal bitkilerin üretimi, araç yakıtında
kullanılacak tropikal bitkilerin üretimi, İlaç sanayinde kullanılan bitkilerin üretimi, Sudanda
yetişmeyen sebze ve meyvelerin Sera ortamında üretilmesi,
Seraların otomasyonla
iklimlendirilmesi, Güneş enerjisinden elektrik üretilmesi ve üretilen elektriğin tarımda sulama
ve seralarda soğutma işlemlerinde kullanılması, tarım için gerekli temel laboratuvarların (
toprak, su, kalıntı , gübre vb analizi ) kurulması, Türk Üniversiteleri ile Sudan Üniversiteleri
arasında tarım alanında işbirliği ağının oluşturulması gelecekte Türkiye’nin Sudan’da
gerçekleştireceği tarım projelerine önemli destek sağlayacaktır.
F- TİKA Sudan-Türk Mesleki ve Teknik Eğiticilerin Eğitim Merkezi
TİKA –Hartum Eyalet Valiliği işbirliği ve Çankırı Karatekin Üniversitesinin Eğitici
desteği ile 2008-2012 yılları arasında inşaatı ve eğitici hazırlık çalışmaları tamamlanmıştır.
Merkez, 23 Şubat 2013 tarihinde zamanın Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ ve Kalkınma
Bakanı Cevdet Yılmaz tarafından resmi olarak hizmete açılmıştır. Merkezde 2 yıl içinde 9 farklı
programda yaklaşık 1200 kişiye uygulamalı sertifika eğitimi verilmiştir. Sudan-Türk Mesleki
ve Teknik Eğiticilerin Eğitim Merkezi Sudan’ın en modern Mesleki ve Teknik Eğitim
Merkezidir. Türkiye’deki Üniversitelerden işbirliği anlaşmaları kapsamında Sudana gelecek
öğretim elemanları hem eğitim faaliyetlerinde hem de konaklamada merkezin imkânlarından
yararlanabilirler.
“Sudan-Türk Mesleki ve Teknik Eğiticilerin Eğitim Merkezi” sahip olduğu tecrübesi ile
diğer Afrika Ülkelerine değişik ölçeklerde transfer edilecek özellikte bir projedir. Merkezdeki
eğitim kalitesinin korunması için TİKA tarafından sağlanan desteğin artırılarak sürdürülmesi
önem arz etmektedir. Merkezle ilgili ayrıntılı bilgilere www.turk-sudan.org internet sitesinden
erişilebilir.
3
Sudan – Türk Üniversiteleri İşbirliği Formu ve Eğitim Fuarı
G- Uluslararası Türk - Sudan Üniversitesi
Sudan, Sahra altı Afrika’da doğrudan 8 ülke ile komşu olan ve Türkiye ile ilişkileri üst
düzeyde olan ve Yükseköğretim alanında desteğe ihtiyacı olan bir ülkedir. Hartum’da
kurulacak olan devlete ait özel statülü “Uluslararası Türk-Sudan Üniversitesi” Sudan ve komşu
Afrika ülkeleri ile ilişkilerin Üniversite düzeyinde geliştirilmesi ve Türk girişimcilerin Sudan’a
yatırım yapmaları için çok önemli bir yatırımdır. Uluslararası Türk-Sudan Üniversitesi ile ilgili
hazırlanan gerekçeli rapor 17 Aralık 2014 tarihinde Başbakan Yardımcımız Prof. Dr. Numan
Kurtulmuş’a makamında sunulmuştur.
2014 yılı Ağustos ayında Hartum Büyükelçimiz ile Hartum Eyalet Valisi, 2015 yılı
Ocak ayında Sudan Yükseköğretim ve Bilimsel Projeler Bakanı ile Uluslararası Türk-Sudan
Üniversitesinin kurulması için fikir planında ön görüşmeler yapılmıştır. Sudanlı yöneticiler
Üniversitenin kurulması için gerekli desteği sağlayacaklarını ve Türkiye Hükümeti ile gerekli
yazışmaları yapacaklarını ifade etmişlerdir.
SONUÇ
Türkiye, 2005 yılından itibaren Afrika ülkeleri ile işbirliğini geliştirmek için çok önemli
projeleri yaşama geçirmektedir. 12-14 Ocak 2015 tarihleri arasında Sudan’ın başkenti
Hartum’da büyük katılımla gerçekleştirilen “Sudan-Türk Üniversiteleri İşbirliği Formu ve
Eğitim Fuarı “ bu kapsamda Afrika Ülkelerine yönelik örnek bir işbirliği çalışmasının
başlangıcı olmuştur. Üniversitelerimizin; YÖK, TİKA, Yunus Emre Enstitüsü, Yurt Dışı
Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı ve TÜBİTAK ve diğer ilgili kurum ve kuruluşlar ile
işbirliği içinde yukarıda tanımlanan projeleri yaşama geçirmeleri, Sudan ve Türkiye arasındaki
ilişkilerin ve işbirliğinin gelişimine katkı sağlayacaktır. Önümüzde Afrika için çok önemli bir
fırsatlar vardır. Bu fırsatın ülkemiz adına değerlendirilmesi için uygulanabilir projelere,
projelerin takibine ve bol miktarda sabra ihtiyacımız vardır.
Sudan-Türk Üniversiteleri İşbirliği Formu ve Eğitim Fuarı ile ilgili ayrıntılı bilgilere ve
fotoğraflara www.sudan-turk.org internet sitesinden erişilebilir.
4
Sudan – Türk Üniversiteleri İşbirliği Formu ve Eğitim Fuarı
Açılış Toplantısı 12 Ocak 2014, Friendship Hall, Hartum
Stantların Açılışı, 12 Ocak, 2015, Hartum
5
Sudan – Türk Üniversiteleri İşbirliği Formu ve Eğitim Fuarı
Sudan ve Türk Akademisyenlerin Sunum Toplantısı, 13 Ocak 2015
Üniversiteler arasında İşbirliği Anlaşmalarının İmzalanması 13 Ocak 2015
6
Sudan – Türk Üniversiteleri İşbirliği Formu ve Eğitim Fuarı
Değerlendirme Toplantısından Sonra Yükseköğretim Bakanı ile Hatıra Fotoğrafı
Sudan-Türk Mesleki ve Teknik Eğiticilerin Eğitim Merkezi Ziyareti, 14 Ocak 2015
7
Katılımcı Kurumlar ve Üniversiteler
Yunus Emre Enstitüsü
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı
Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı
Akdeniz Üniversitesi
Aksaray Üniversitesi
Amasya Üniversitesi
Atatürk Üniversitesi
Batman Üniversitesi
Bozok Üniversitesi
Bursa Teknik Üniversitesi
Çankırı Karatekin Üniversitesi
Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi
Hitit Üniversitesi
Iğdır Üniversitesi
İstanbul Üniversitesi
Karabük Üniversitesi
Kastamonu Üniversitesi
Kırıkkale Üniversitesi
Namık Kemal Üniversitesi
Ondokuz Mayıs Üniversitesi
Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi
Siirt Üniversitesi
Sinop Üniversitesi
Şırnak Üniversitesi
Sudan-Türk Üniversiteleri İşbirliği Formu ve Eğitim Fuarı İçin ayrıntılı bilgilere
www.sudan-turk.org internet sitesinden erişilebilir.