BİTKİ BİYOLOJİSİ #2 BİTKİSEL DOKULAR BÖLÜNME DOKU

BİTKİ BİYOLOJİSİ #2
BİTKİSEL DOKULAR
BÖLÜNMEZ DOKU
SELİN HOCA
B) BÖLÜNMEZ (DEĞİŞMEZ) DOKU
Meristem dokularının farklılaşarak bölünme özelliklerini kaybetmeleri
sonucunda oluşmuş dokulardır. Görev ve yapılarına göre çeşitlenirler.
1.
2.
3.
4.
5.
TEMEL (PARANKİMA) DOKU
KORUYUCU DOKU
ÖRTÜ DOKU
İLETİM DOKU
SALGI DOKU
1) TEMEL DOKU (PARANKİMA)
Meristem dokuların farklılaşması ile oluşmuştur. Diğer dokuların arasını doldurur ve dokuları birbirine bağlar.
Canlı hücrelerden oluşmuştur. Görevlerine göre dört farklı parankima dokusu bulunur.
a) ASİMİLASYON (ÖZÜMLEME) PARANKİMASI: Klorofil bakımından zengin olup fotosentez yapan
parankimadır. Yaprakların mezofil tabakası içince bulunur. Palizat ve sünger parankiması olmak üzere iki çeşittir.
Palizat parankiması daha fazla klorofil taşıdığından daha koyu yeşildir ve daha fazla fotosentez yapan düzenli
sıralanmış hücrelerden oluşmuştur. Sünger parankiması ise palizat parankimasının altında bulunur. Daha az
klorofil içerdiğinden açık yeşildir ve daha az fotosentez yapar. Düzensiz dizilmişlerdir. Aralarındaki boşluklar
palizata göre fazladır.
b) DEPO PARANKİMASI: Su ve besin depolayan parankimadır. Bitkinin çeşidine göre
depoladığı madde değişir. Gövde, kök, yaprak, meyve… gibi organlarda depolama yapar.
ÖRN; Kaktüslerde su, patateste nişasta, zeytinde yağ, nohutta protein depolar.
c)
HAVALANDIRMA
PARANKİMASI: Oksijenin az olduğu
su ve bataklık gibi bölgelerde yaşayan
bitkilerde bulunur. Bitkinin gaz
alışverişini ve bitkinin su içerisinde dik
durmasını sağlar.
d) İLETİM PARANKİMASI: Özümleme
parankiması ile iletim dokusu arasında
madde alışverişi sağlar.
2) DESTEK DOKU
Otsu ve odunsu bitkilerin genç kısımlarında destekli turgor basıncı,
iletim demeti ve selüloz çeper ile sağlanır. Çok yıllık odunsu bitkilerde
ise desteklik buna ek olarak sklerankima ve kollenkima ile
desteklik sağlanır.
a) SKLERANKİMA (SERT DOKU): İlk oluştuklarında canlı
hücrelerdir. Zamanla hücrelerin çeperlerinde LİGNİN birikimi olur.
Lignin hücrenin madde alışverişine engel olarak hücrenin ölmesine
neden olur. Bu hücrelere SKLERANKİMA denir.
Sklerankima hücrelerinin şekli iğ şeklinde ise bu hücrelere
SKLERANKİMA LİFLERİ denir. Demet hallinde bulunarak bitkiye
desteklik sağlar. Keten, kenevir gibi bitkilerde bolca bulunur.
Sklerankima hücrelerinin şekli yuvarlak ise bu hücrelere TAŞ
HÜCRELERİ denir. Bu hücrelere bitkinin kabuğunda ve tohumlarda
çok rastlanır. Ayva, armut gibi bitkilerin meyvelerinde bolca bulunur.
b) KOLLENKİMA (PEK DOKU): Canlı hücrelerdir. Hücre çeperlerinde SELÜLOZ VE PEKTİN
birikimi olmuştur. Hücreye desteklik sağlarlar. Genç bitkilerde, yapraklarda, çiçeklerde ve
meyve saplarında bulunur. Kollenkima hücreleri gerilme ve kıvrılmaya karşı çok
dayanıklıdırlar.
Selüloz ve pektin birikimi hücrenin köşelerinde meydana gelmişse KÖŞE KOLLENKİMASI ;
boyuna çeperlerinde meydana gelmişse LEVHA KOLLENKİMASI adı verilir.