la ele - Acta Biologica Turcica

la elem hegiinkii
~ veya
bug tin
.raras1
11§ ol.ryilsii
~k de?;lad1r.
~niden
l mii-
umda
a banProf.
de de
lojiye
>miir-
GENEL KAPSAMLI MiLLi BiLiM KONGRELERiNiN
ONEMi ve GEREGi
Prof. Dr. Yusuf VARDAR
Ege Universitesi, Fen Faktiltesi Genel Botanik Klirstisti
Bilimsel kongrelerin bilimciler arasmda kar§1hkl1 fikir ve goril§
ah§ veri§leri saglamalan kadar, bilimcilerin ki§isel ili§ki kurmalan,
birbirlerini daha iyi anlamalarma imkan vermeleri, ge§itli mil§terek projelerin geli§tirilmesine imkan hazirlamalan, milletin ve devletin ilgisini bilimsel ve teknolojik nedenlere gekmeleri ve nihayet bilimsel sonuglarm bir ozel deyimle pazarlanmasma olanak saglayarak; bilimci,
sanayici bulu§mas1, anla§mas1, tam§mas1 ve kayna§mas1m temin etmeleri yonilnden de iilkenin bilimsel ve sosyal hayatmda geni§ kapsamh
ve onemli rol oynarlar.
BU.ti.in bu nedenlerden otilril toplumlarda yeni fikirleri ortaya atmak, sonuglan tart1§mak, tekerriirii onlemek ve gelecekteki bilgi ah§
veri§i ve i§birliginin yeni temellerini hazirlamak igin, bilimciler arasmda Slk Slk toplantilarm yap1lmas1 bilyilk Ve o.zel onem ta§1maktad1r.
Bilindigi gibi ara§tlrmalardaki ilerlemelerin esas1, orijinal fikirlere
dayanmaktadir ve bunlar genellikle §ahsi temas ve tartI§mal~r sonucu dogabilirler. Bilimsel geli§menin en bilyuk tehlikesi izolasyondur.
Bunun igin de bir toplum bilimsel izolasyona mani olucu her tedbirin
iginde olmah ve bunlarm saglanmas1 igin her fedakarhg1 gaze almahdir.
Belli bir bilim alanma doniik ozel nitelikteki kongrelerin amac1,
bir alanda uzmanla§mI§ ki§ilerce yap1lan gah§malan ortaya koymak
ve bu ozel alandaki bilimsel son geli§meleri tart1§1p, bilgi miibadelesini saglamaktir.
Halbuki genel kapsamh bir bilim kongresinin amac1, ge§itli dallarda
uzmanla§ml§ ki§Uerin biri birleri ile ve dig.er milli kesimlerdeki onderlerle tam§ma firsatm1 yaratmaktir. Boyle kongreler, ozel bilimsel toplant1larda saglanamayan, bilimin milli ihtiyaglara tatbikinde ozel bir
onem ta§1yan ~e§itli temas ve tart1§ma ortamlan yaratirlar.
3
Baz1 tilkelerde oldugu gibi memleketimizde de TUBiTAK'ga duzenlenen ve fark,h bilim dallarma mensup tum bilimcileri bir araya
getirici nitelikteki boyle "Genel Bilim: Kongreleri" nin ozellikle kalkm . .
makta olan tilkeler igin ozel bir onemi vard1r. <;iinkii bu sayede bu ill·
ke,lerde say1ca az olan bilimciler arasmda bir tanu~ma, dayam§ma ve
mti§terek anla§ma ortam1 saglanarak sm1rlI bilimci giiciinden daha
etkin yararlanmay1 temin etme, koordinasyona imkan verme saglanIDI§ olur.
Milli seviyede diizenlenen bu tiir Gene! Bilim Kongrelerinden her
zaman a§ag1da s1ralanan ana amaglar bak1mmda onemli sonuglara
ula§1la bilir;
1
~
En yeni geli§melerin kaydedildigi disiplinler aras1 konularm
tart1§1lmas1, bunlarm geleneksel konularla oldugu kadar;
sosyal, fiziki ve hayati bilimler arasmdaki bagmtI ve ili§kileri yoniinden de ayni anda ortaya konmas1.
2. -
Temel ve tatbiki bilimciler arasmda s1k1 temasm kurulmasi.
3 -
Tek disiplinli toplantilarda tart1§1lamayan ve smirda bulundugu igin galI§ma yapanlarm say1s1 az. olan alanlardaki uzmanlar arasmdaki bagmtmm ortaya konmas1.
Bu amaglara yonelik faaliyetler ile Genel Bilim Kongrelerinden
saglanacak esas faydalar, §U §ekilde ozetlenebilir.
a)
Bilimcilerin verimini artt1rmak.
b)
Gergek ba§anlarm demonstrasyon'una imkan vermek, sonuglanabilmesi igin firsat saglamak.
c)
Bilim potansiyelinin ortaya konmasm1 ve toplumun bilimsel
metodlara deger vermesini saglamada yard1mc1 olmak.
d)
Gen<; insanlara bilimi bir kariyer olarak benimsetmek; boylece yeni bilimciler kazandirmada yard1mc1 olmak.
e)
Bilimcilere, milli ihtiyaglan tamtmak ve diger gruplarla tart1§ma yolu ile milli problemler iizerinde daha realist bir §ekilde <;all§may1 te§vik etmek.
f)
Bilimcilerle, endiistri, politika, ziraat, bankac11Ik, bakanllklar
ve belediyeler gibi diger kesimlerdeki onderler arasmda temas
kurarak bilimin halka iletilmesinde katk1da bulunmak.
Bu tipteki Genel Kongrelerden en eski y1llardan beri uygulananlardan birisi, !ngiltere Bilimde ilerleme Dernegi tarafmdan diizenle4
:a. ctuaraya
alkm ..
bu Ul-
na. ve
daha
tglann her
wlara
llarm
:adar;
ili§ki.mas I.
ulund uz-
in den
' soimsel
boy-
iklar
emas
.nanenle-
nendir. Bu dernek, 130 y1ldan fazla bir zamandan beri faal bulunmakta ve Genel Bilim Kongreleri duzenlemektedir. Boylece y1llardan beri
bu dernek, bilimin halka tamtilmas1 ve toplum problemlerine bunun
tatbiki konusunda !ngiltere'ce buyfik faydalar saglanm1§t1r.
Enteresan olan bir hususta ~ngiltere'deki bu dernegin duzenledigi
Genel Bilim Kongrelerine ozellikle genc;lerin ka tilmasm1 teminen ozel
te§vik tedbirlerine yOnelik c;all§malarm yap1lmas1dir.
Son y11larda genel kapsamh Milli Bilim Kongrelerinde, her y1l bir
ana konunun sec;ilip bu ana konuda bir temel seksiyonun organize edi·
lip bunun i<;in de c;e§itli alt seksiyonlar §eklindeki bir c;ah§mamn benimsenmi§ olmas1dIT. Boylece farkh bilim dallarmdan gelen ve o y1l
i<;in sec;ilen ana konunun ic;ine giren tebligler, davetli konm~mac1lar
tarafmdan tart1§1lmaktadir. Bu konularm sec;iminde dis.iplinler aras1
yakla§malara onem verilmekte ve meslek dallarmdaki bilimcilerin yorumlarmm saglamas1 da ongortilmektedir.
Bu yeni §ekli ile her y1l yeni bir ana konu almd1g1 ic;in, her y1hn
genel bilim kongresine kat1lanlar da birbirinden farkll olmaktad1r.
Esasen her y1l aym ki§ilerin katilmas1, kongrelerin cazibesini de azalt1c1 nitelikte bir unsur olarak kabul edilmektedir.
Birkac; y1ldan beri Ulkemizde TUBiTAK tarafmdan duzenlenenlerden ortaya c;1kan gerc;ekleri ve beliren geli§meleri dikkate alarak bu
tip genel bilim kongresinde, her y1l ana bir konurnin sec;ilmesi ve bu ana
konunun i§lendigi temel seksiyon ile ona bagh alt seksiyonlann planlanmas1 halinde organize edilmesi du§U.ntilebilir.
Ana konunun sec;imi ic;in Turkiye §artlarmda ilk akla gelen
ler §oyle siralamrlar:
-
teklif~
Bilimciler ve Turkiye'deki tabii kaynaklann geli§tirilmesi,
Ttirkiye'de bilim, §ehirsel geli§me ve ula§Im,
Koylerde sosyal-zirai-ekonomik geli§mede bilimin rolti,
Ttirkiye'de okul, universite ve tahsil sonras1 bilimsel egitim
programlarmm koordinasyonu v.s. gibi.
Euna gore belki gelecekte Genel Bilim Kongrelerimize k1smen yeni bir huviyet verilebilir. Ancak her halukarda yukanda mukerreren
<;e§itli baklmlardan faydalan belirtilen "Gene! KapsamlI Milli Bilim
Kongrelerine" 1srarla devam olunmas1 TUBiTAK'm ba§ta gelen odevi
olmalI baz1 aksamalar ve ele§tiriler higbir zaman genel htiviyetten sapmaya vesile te§kil etmemelidir ka.naatindeyim .
5