2015 Yılı Faaliyet Raporu - T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

Transkript

T.C.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
İç Ticaret Genel Müdürlüğü
2015 YILI
FAALİYET RAPORU
Ocak 2015
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
İÇ TİCARET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
29.01.2016
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ ....................................................................................................................................... 3
I- GENEL BİLGİLER ............................................................................................................. 5
A- Misyon ve Vizyon............................................................................................................. 5
B- Yetki, Görev ve Sorumluluklar ...................................................................................... 5
C- İdareye İlişkin Bilgiler .................................................................................................... 7
1- Fiziksel Yapı .................................................................................................................. 7
2- Teşkilat Yapısı............................................................................................................... 7
3- Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar .................................................................................... 9
4- İnsan Kaynakları .......................................................................................................... 9
5- Sunulan Hizmetler ...................................................................................................... 14
5.1 - Mevzuat Çalışmaları ........................................................................................... 14
5.2 - Projeler................................................................................................................. 27
5.3 – Toplantılar ve Etkinlikler .................................................................................. 31
5.4 - Bilgi Talepleri ...................................................................................................... 32
5.5 - Soru Önergeleri ................................................................................................... 33
5.6 - Mevzuat Görüşleri .............................................................................................. 33
5.7 - Yazışmalar ........................................................................................................... 34
II- AMAÇ ve HEDEFLER .................................................................................................... 35
A- İdarenin Amaç ve Hedefleri ......................................................................................... 35
B- Temel Politikalar ve Öncelikler.................................................................................... 35
III- FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER .......................... 39
A- Mali Bilgiler ................................................................................................................... 39
1- Bütçe Uygulama Sonuçları ve Temel Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar ........... 39
B- Performans Bilgileri ...................................................................................................... 41
1- Faaliyet ve Proje Bilgileri ........................................................................................... 41
2- Performans Sonuçları Tablosu .................................................................................. 43
IV- KURUMSAL KABİLİYET ve KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ ............. 44
A- Üstünlükler..................................................................................................................... 44
B- Zayıflıklar ...................................................................................................................... 44
C- Değerlendirme ............................................................................................................... 45
V- ÖNERİ VE TEDBİRLER ................................................................................................ 45
2
29.01.2016
SUNUŞ
İnsanlık tarihi kadar eski bir olgu olan ticaret, insanın istek ve ihtiyaçlarını karşılama arzusuyla
kendinde olmayan mal veya hizmeti bir başkasından sağlamak istemesi nedeniyle ortaya
çıkmıştır. Genel anlamda, malların veya ürünlerin üretim sürecinden tüketim sürecine kadar
geçen zamanda, ekonomik değeri olan başka nesneler ile değiştirilmesi, alınıp satılması olarak
tanımlanan ticaret, insanlık tarihinde ilk olarak değiş tokuş (takas) şeklinde, yani ürüne ya da
mala karşı ürün veya mal değişimi olarak yapılmıştır. Para ekonomisinin gelişimiyle birlikte,
ticari faaliyetlerde değişim aracı olarak para kullanılmaya başlanmıştır.
Ekonomik, siyasal, toplumsal ve bilimsel dinamiklerle etkileşim halinde olan ticari hayatın
dünya çapında genişlemesi, sermaye birikim sürecini olumlu etkilemiştir. Bu birikimin yatırım
olarak ülke ekonomilerine geri dönmesi, toplumların refah düzeyini artıran bir faktör olmuştur.
Yaşanan bu gelişmeler, ülkeler için son derece önemli olan ticaretin, bu konuda uzman merkezi
bir otorite tarafından düzenlenmesi düşüncesini ortaya çıkarmıştır. Bu kapsamda, ticaret
hizmetlerinin verilmesinde birlik ve bütünlüğü sağlayacak bakanlık örgütlenmelerinin
kurulması süreci Osmanlı İmparatorluğu’nu da etkilemiş ve ticari faaliyetleri düzenlenmek ve
geliştirmek amacıyla ilk kez 8 Temmuz 1839 tarihinde Ticaret Nezareti oluşturulmuştur.
Genel Müdürlüğümüzün kökleri, Osmanlı İmparatorluğu döneminde kurulan Ticaret
Nezareti’ne kadar uzanmaktadır. Daha sonraki dönemlerde Genel Müdürlüğümüz, Ticaret ve
Ziraat Nezareti ve Ticaret ve Umur-ı Nafıa Nezareti gibi çeşitli adlar altında kurulan bakanlıklar
nezdinde faaliyetlerini sürdürmüştür.
Cumhuriyetin ilanı ile birlikte, adları zaman zaman değişmekle birlikte, iç ticarete yönelik
hizmetler, kurulan çeşitli bakanlıklar bünyesinde verilmeye devam etmiştir. Bu kapsamda
Genel Müdürlüğümüz, İktisat Vekaleti, Ticaret Vekaleti, Ekonomi ve Ticaret Vekaleti ve
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı çatısı altında hizmet vermiştir. Genel Müdürlüğümüz, 2011
yılından bu yana Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde ticarete ilişkin politikaların
oluşturulmasına yardımcı olmak, ticari faaliyetleri teşvik etmek, gerekli düzenlemeleri yapmak
ve bunların uygulanmasını sağlamak amacıyla faaliyetlerini yürütmektedir.
Bu kapsamda, 2014 yılında Genel Müdürlüğümüzce önemli çalışmalar yapılmıştır. 2012
yılında yürürlüğe giren 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu ile 5957 sayılı “Hal Kanunu”na
ilişkin hazırlanan ikincil düzenlemeler yürürlüğe konulmaya devam etmiş ve anılan mevzuatın
hukuki altyapısı tamamlanmıştır. Ayrıca, elektronik ticarete ilişkin hukuki altyapının
oluşturulmasına yönelik gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde Elektronik Ticaretin
Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunun
23/10/2014 tarihli birleşiminde görüşülerek kabul edilmiş olup, Kanunun yürürlük tarihi
01/5/2015 olarak belirlenmiştir. Bunun yanında, perakende ticaret sektörüne yönelik temel ilke
ve kuralları belirlemek amacıyla hazırlanan 14/01/2015 tarihli ve 6585 sayılı Perakende
3
29.01.2016
Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 29/01/2015 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir.
Yine, Genel Müdürlüğümüz bünyesinde tutulan elektronik bilgi sistemlerine yönelik olarak da
çeşitli faaliyetler yürütülmüştür. Ticaret sicili kayıtlarının elektronik ortamda tutulduğu
Merkezi Sicil Kayıt Sistemi yani kısa adıyla MERSİS’e veri aktarımı çalışmaları tamamlanmış,
sebze ve meyve ticaretinin kayıt altına alındığı ve izlendiği Hal Kayıt Sistemi geliştirilerek
sektörün ihtiyaç duyduğu gerekli iyileştirmeler yapılmıştır. Ayrıca, insan kaynağımızın
geliştirilmesi amacıyla çeşitli eğitim ve bilgilendirme faaliyetleri gerçekleştirilmiş ve kariyer
meslek mensubu personel istihdam edilmiştir.
Genel Müdürlüğümüzce yürütülen çalışmalarda, yeni kamu yönetiminin gerektirdiği katılımcı,
şeffaf ve esnek yönetim anlayışı çerçevesinde ilgili sektörlerin görüş ve önerileri de azami
düzeyde dikkate alınmaktadır. Böylece, ekonominin gerekleriyle uyumlu proaktif politikalar
üretilebilmektedir.
Ülkemiz ticari hayatına ilişkin önemli görev ve yetkileri bulunan Genel Müdürlüğümüz, bu
sorumluluğunun bilincinde olarak aşağıda detayları açıklanacak olan hizmetlerini gayretle
sunmaya ve geliştirmeye devam etmektedir.
Adnan YANKIN
Genel Müdür V.
4
29.01.2016
I- GENEL BİLGİLER
A- Misyon ve Vizyon
Misyon
Ticari hayatın; vatandaşlarımızın yaşam kalitesine ve ülkemizin refahına katkı sağlayacak
şekilde geliştirilmesine yönelik politikaları belirlemek ve bu doğrultuda gerekli düzenlemeleri
yaparak uygulanmasını sağlamaktır.
Vizyon
Bilgi çağının gereklerini yerine getiren güçlü bir kurumsal yapıyla, ticari hayatın beklentilerini
karşılayabilecek şekilde etkin, verimli ve sürdürülebilir hizmet sunan bir birim olmaktır.
B- Yetki, Görev ve Sorumluluklar
a) Genel Müdürlüğümüzün başlıca yasal mevzuatını;
 640 sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname,
 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu,
 6103 sayılı Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun,
 1447 sayılı Ticari İşletme Rehni Kanunu,
 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu,
 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu,
 2699 sayılı Umumi Mağazalar Kanunu,
 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer
Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunu,
 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun,
 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile,
 1 Tüzük, 44 Yönetmelik ve 21 Tebliğ
oluşturmaktadır.
b) 640 sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname ile Genel Müdürlüğümüzün görev, yetki ve sorumlulukları belirlenmiş
olup, Birimimizin görevleri şunlardır;
 Ticarete ilişkin politikaların oluşturulmasına yardımcı olmak, ticari faaliyetleri teşvik
etmek, gerekli düzenlemeleri yapmak ve bunların uygulanmasını sağlamak.
Türk Ticaret Kanunu ve ilgili diğer mevzuat gereğince Bakanlıkça yapılması gereken
işlemleri yürütmek, Merkezi Sicil Kayıt Sistemini kurmak, işletmek ve bu sistemin
5












29.01.2016
diğer kurum ve kuruluşlar nezdinde tutulan kayıt sistemleriyle bağlanmasına ilişkin
çalışmaları yürütmek.
Kuruluşuna izin verilecek anonim şirketler ile genel kurul toplantılarında Bakanlık
temsilcisi bulunacak anonim şirketleri belirlemek ve bunların işlemlerini yürütmek.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile odalar ve borsalarla ilgili mevzuat ve
uygulamalara ilişkin iş ve işlemleri yürütmek ve bunlarla ilgili düzenlemeler yapmak.
Sebze ve meyveler ile yeterli arz ve talep derinliği bulunan diğer malların ticaretini
düzenlemek, toptancı halleri ile pazar yerlerinin çağdaş bir yapıya kavuşturulmasını
ve işletilmesini sağlamak ve bu konularda mevzuatla verilen görevleri yapmak.
Depolamaya uygun temel ve işlenmiş tarım ürünlerinin ticaretine ilişkin düzenlemeler
yapmak, lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas borsacılığının teşvik edilmesi, geliştirilmesi
ve yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalarda bulunmak ve lisanslı depoculuk, ürün
ihtisas borsacılığı ve umumi mağazacılığa ilişkin mevzuatla verilen görevleri yapmak.
Elektronik ticarete yönelik düzenlemeler yapmak, bu konuda mevzuatla verilen
görevleri yerine getirmek, elektronik ticaretin gelişimine ilişkin çalışmalar yapmak ve
gerekli tedbirleri almak.
İlgili Kanun kapsamında, esnaf ve sanatkâr işletmelerinin ticari faaliyetlerini
ilgilendiren hususlarda ilgili Genel Müdürlükle işbirliği içinde hareket etmek suretiyle
perakende ticarete yönelik düzenlemeler yapmak, perakende ticarete ilişkin mevzuatla
verilen görevleri yerine getirmek, perakende sektörünün sağlıklı bir şekilde büyümesi
ve gelişmesine yönelik çalışmalar yapmak ve gerekli tedbirleri almak.
Sergi, panayır ve tanıtım günleri gibi organizasyonların düzenlenmesine izin vermek
ve bu organizasyonların düzenlenmesi ile faaliyetlerine yönelik düzenlemeler yapmak.
Yurt içi fuarlara ilişkin düzenlemeler yapmak.
Merkezi Sicil Kayıt Sistemini, Hal Kayıt Sistemini ve Perakende Bilgi Sistemini
kurmak, işletmek, bu sistemlerin diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşları nezdinde tutulan kayıt sistemleriyle bağlanmasına
ilişkin çalışmalar yapmak ve gerektiğinde bu sistemleri söz konusu kurum ve
kuruluşların erişimine açmak ve bu sistemlerce üretilen istatistiki bilgileri derlemek ve
yayımlamak.
Lüzumu halinde, ticari faaliyetlere ya da bu ticari faaliyetleri yürütenlere yönelik
düzenlemeler yapmak ve bunların uygulanmasını sağlamak.
Görev ve yetki alanına giren konularda gerekli inceleme ve araştırmalar yapmak veya
yaptırmak.
Bakan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.
6
29.01.2016
C- İdareye İlişkin Bilgiler
1- Fiziksel Yapı
Genel Müdürlüğümüz; Dumlupınar Bulvarı No: 151 Eskişehir Yolu 9. Km
06800 Çankaya/ANKARA adresinde Bakanlığımız yerleşkesi içerisinde yer alan yeni hizmet
binasının 6. ve 7. Katında hizmetlerini yürütmektedir.
2- Teşkilat Yapısı
Genel Müdürlüğümüz teşkilatı, Genel Müdürün yönetiminde 3 genel müdür yardımcısı, 7 daire
başkanlığı ve 17 şube müdürlüğü ile gümrük ve ticaret uzman ve uzman yardımcılarından
oluşmaktadır.
Genel Müdürlüğümüz teşkilat şemasına aşağıda yer verilmiştir.
7
GENEL MÜDÜR
Gümrük ve Ticaret
Uzmanları
Genel Müdür Yardımcısı
Şirketler Dairesi
Başkanlığı
İnsan Kaynakları ve
Bütçe Dairesi
Başkanlığı
Odalar ve Borsalar
Dairesi Başkanlığı
Tarım Ürünleri
Ticareti Dairesi
Başkanlığı
Planlama ve Dış
İlişkiler Dairesi
Başkanlığı
Perakende ve
Elektronik Ticaret
Dairesi Başkanlığı
Şirketler Şubesi
İnsan Kaynakları ve
Eğitim Şubesi
Odalar ve Borsalar
Şubesi
Sebze ve Meyve
Ticareti Şubesi
Planlama ve
Mevzuatı Geliştirme
Şubesi
Elektronik Ticaret
Şubesi
Ticaret Sicili Şubesi
Bütçe Şubesi
İç Ticaret Hizmetleri
Payı Şubesi
Lisanslı Depoculuk
Şubesi
AB ve Dış İlişkiler
Şubesi
Perakende Ticaret
Şubesi
MERSİS Uygulama
Şubesi
İdari İşler Şubesi
Gümrük ve Ticaret
Uzmanları
Hal Kayıt Sistemi
Uygulama Şubesi
Bilgi Edinme ve
İstatistik Şubesi
Gümrük ve Ticaret
Uzmanları
Gümrük ve Ticaret
Uzmanları
Evrak ve Arşiv
Şubesi
Gümrük ve Ticaret
Uzmanları
Gümrük ve Ticaret
Uzmanları
Gümrük ve Ticaret
Uzmanları
Şekil 1: Teşkilat şeması
29.01.2015
3- Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar
Genel Müdürlüğümüzün kullanımında olan bilişim sistemi ağ bağlantısıyla Bakanlığımızın tüm
birimleri ile bağlı durumdadır.
Genel Müdürlüğümüzde Tablo 1’de gösterilen teknolojik kaynaklar, Windows 7, Microsoft
Office 2013 Programı (Word, Excel, Powerpoint ve Outlook), Kazancı bilgisayar programı,
Prezi sunum programı ve internet kullanılmaktadır.
TEKNOLOJİK KAYNAKLAR
ADET
Masaüstü Bilgisayar
129
Dizüstü Bilgisayar
36
Yazıcı
44
Fotokopi Makinesi
4
Projeksiyon Cihazı
3
Projeksiyon Perdesi
3
Dijital Video Kamera
2
İletişim Çeviricileri
5
Görüntü/Ses Alıcı
1
Faks
3
Tarayıcı
11
TOPLAM
241
Tablo 1: Teknolojik Kaynaklar
4- İnsan Kaynakları
Genel Müdürlüğümüzün insan kaynaklarını; memur ve geçici personel statüsünde çalışan
personel oluşturmaktadır.
Personelimizin unvan bazında dağılımına, öğrenim durumuna, hizmet süresi ile yaş ve cinsiyet
dağılımına ilişkin bilgilere aşağıda yer verilmiştir.
29.01.2015
4.1. Unvanlar Bazında Personel Dağılımı
Genel Müdürlüğümüz personelinin unvanlar bazında dağılımı Tablo 2’de gösterilmiştir.
UNVANLAR
SAYI
Genel Müdür
Daire Başkanı
Şube Müdürü
Gümrük ve Ticaret Uzmanı
Gümrük ve Ticaret Uzman Yardımcısı
Uzman
APK Uzmanı
Araştırmacı
Mühendis
Şef
Memur
VHKİ
Bilgisayar İşletmeni
Teknisyen Yardımcısı
Tekniker (4/C’li Geçici Personel)
4/B Sözleşmeli
TOPLAM
Genel Müdürlüğümüzde Geçici Görevli
1
2
5
15
20
36
5
1
5
3
8
4
18
6
1
1
-131
4
GENEL TOPLAM
135
Tablo 2: Unvan Bazında Personel Dağılımı
4.2. Öğrenim Durumu Dağılımı
Genel Müdürlüğümüz personelinin öğrenim durumuna ilişkin veriler Tablo 3’te yer almaktadır.
ÖĞRENİM DURUMU
PERSONEL SAYISI
ORAN (%)
Yüksek Lisans
19
14,50
Lisans
96
73,29
Ön Lisans
9
6,87
Lise
7
5,34
131
100,00
TOPLAM
Tablo 3: Personel Öğrenim Durumu Dağılımı
10
29.01.2015
Personel Öğrenim Durumu Dağılımı
Lise
% 5,34
Ön Lisans: % 6,87
Yüksek Lisans
% 14,50
Lisans
% 73,29
Yüksek Lisans
Lisans
Ön Lisans
Lise
Şekil 2: Personel Öğrenim Durumu Dağılımı
4.3. Personelin Hizmet Süresi Dağılımı
Genel Müdürlüğümüzde görev yapan personelin hizmet süresine ilişkin veriler Tablo 4’te yer
almaktadır.
HİZMET SÜRESİ
PERSONEL SAYISI
ORAN (%)
0-5 yıl
41
31,30
6-10 yıl
20
15,27
11-15 yıl
7
5,34
16-20 yıl
19
14,50
21-25 yıl
7
5,34
26-30 yıl
13
9,93
31-35 yıl
4
3,05
36 yıl ve üstü
20
15,27
TOPLAM
131
100,00
Tablo 4: Personelin Hizmet Süresi Dağılımı
11
29.01.2015
Personel Hizmet Süresi Dağılımı
36 yıl ve üstü
15,27%
0-5 yıl
31,30%
6-10 yıl
15,27%
31-35 yıl
3,05%
11-15 yıl
5,34%
26-30 yıl
9,93%
16-20 yıl
14,50%
21-25 yıl
5,34%
Şekil 3: Personel Hizmet Süresi Dağılımı
4.4. Personelin Yaş Dağılımı
Genel Müdürlüğümüz personelinin yaş dağılımına ilişkin veriler Tablo 5’te yer almaktadır.
YAŞ ARALIĞI
PERSONEL SAYISI
ORAN (%)
25 yaş ve altı
0
0
26-30 yaş arası
30
23
31-35 yaş
33
25,19
36-40 yaş
9
6,87
41-45 yaş
12
9,16
46-50 yaş
16
12,21
51-55 yaş
7
5,34
56-60 yaş
13
9,92
61-65 yaş arası
11
8,40
TOPLAM
131
100,00
Tablo 5:Personelin Yaş Dağılımı
12
29.01.2015
Personelin Yaş Dağılımı
30
33
13
12
9
16
7
0
11
25 yaş ve
altı
26-30
31-35
36-40
41-45
46-50
51-55
56-60
61-65
Personel Sayısı
Şekil 4: Personelin Yaş Dağılımı
4.5. Personelin Cinsiyet Dağılımı
Genel Müdürlüğümüz personelinin cinsiyet dağılımına ilişkin veriler Tablo 6’da
gösterilmektedir.
YAŞ ARALIĞI
PERSONEL SAYISI
ORAN (%)
49
82
131
37,40
62,60
100.00
Kadın
Erkek
TOPLAM
Tablo 6: Personelin Cinsiyet Dağılımı
Kadın
37,40%
Erkek
62,60%
Şekil 5: Personelin Cinsiyet Dağılımı
13
29.01.2015
5- Sunulan Hizmetler
5.1 - Mevzuat Çalışmaları
Genel Müdürlüğümüz tarafından 2015 yılı içinde 2 Kanun, 2 Yönetmelik ve 2 Tebliğ yayımı
ile 1 Kanun değişikliği, 4 Yönetmelik değişikliği ve 2 Tebliğ değişikliği olmak üzere toplam
13 Mevzuat Çalışması gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, 13 Genelge yayımlanmıştır. Genel
Müdürlüğümüzce yapılan mevzuat çalışmalarının konularına göre dağılımı Tablo 7’de
gösterilmiştir.
YENİ MEVZUAT SAYISI
MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİ SAYISI
Konu
Kanun
Yönetmelik
Tebliğ
Kanun
Yönetmelik
Tebliğ
2
Ticaret Sicili ve Şirketler
1
2
Sebze ve Meyve Ticareti
1
1
Odalar ve Borsalar
Elektronik Ticaret
1
Perakende Ticaret
1
TOPLAM
2
1
1
1
4
2
2
2
GENEL TOPLAM
2
13
Tablo 7: Mevzuat çalışmaları
5.1.1 - Ticaret Sicili ve Şirketler
Ülkemiz ticari hayatını düzenleyen başlıca yasal mevzuat 14.02.2011 tarihli ve 27846 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan ve 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret
Kanunu’dur. Bu Kanun ile ticari hayatımız, “güçlü işletmeler, güçlü sermaye şirketleri ve güçlü
Türkiye” hedefi doğrultusunda değişen ve gelişen yerel ve küresel şartlarla uyumlu bir şekilde
yeniden düzenlenmiştir.
Türk Ticaret Kanunu, ticari hayatımıza yönelik birçok çağdaş açılımı beraberinde getirmekte,
özellikle ekonominin en önemli aktörlerinden ticaret şirketleri açısından reformcu bir yaklaşım
sergilemektedir.
Yeni Türk Ticaret Kanunu ile şirketlerimiz için beş temel hedef söz konusudur. Bunlar;
kurumsal yönetim, şirketlerin uzun ömürlü olması, rekabet gücünün artırılması, kamu
güveninin oluşturulması ve şeffaflığın sağlanmasıdır.
6102 sayılı Kanun ile ticari hayatta güven ortamının tesis edilmesi, tüm yatırımcılar için uygun
yatırım ortamının oluşturulması, kayıt dışılığın en aza indirilmesi, bilgi toplumunun gereği olan
hizmetlerin yaygınlaştırılması ve girişimciliğin önünün açılması hedeflenmiştir.
14
29.01.2015
Ticarete ilişkin politikaların oluşturulmasına yardımcı olmak, ticari faaliyetleri teşvik etmek,
gerekli düzenlemeleri yapmak ve bunların uygulanmasını sağlamak görevlerinin yanı sıra,
Genel Müdürlük olarak Türk Ticaret Kanunu ve ilgili diğer mevzuat gereğince yapılması
gereken işlemleri yürütmek görevlerimiz arasındadır.
Bunun yanında;
 Merkezi Sicil Kayıt Sistemi’nin kurulması ve işletilmesine,
 Kuruluş ve esas sözleşme değişiklikleri Bakanlığımız iznine tabi anonim şirketlere izin
verilmesine,
 Ticaret sicili müdürlüklerinin kuruluşuna izin verilmesi ve bu kuruluşların görev
alanlarının belirlenmesine,
 Ticaret sicili müdür ve müdür yardımcılarının atanmasına ve görevden alınmasına,
 238 Ticaret Sicili Müdürlüğü ile gerçek ve tüzel kişilerin Türk Ticaret Kanunu’nun
uygulanmasına ilişkin görüş taleplerinin karşılanmasına
yönelik iş ve işlemler Genel Müdürlüğümüzce yerine getirilmektedir.
Bu çerçevede, 2015 yılında Birimimizce gerçek ve tüzel kişilere 6102 sayılı Türk Ticaret
Kanunu’nun uygulanmasına yönelik 1063 adet görüş verilmiştir.
Kuruluş ve esas sözleşme değişikliği Bakanlık iznine tabi şirket işlemleri kapsamında, 2015
yılında Genel Müdürlüğümüz tarafından 162 şirket kuruluşu ile 703 esas sözleşme değişikliğine
izin verilmiştir.
Bununla birlikte, aynı dönemde, bir Tebliğ ve dört Genelge yayımlanmış olup, ayrıca iki
Yönetmelik ile iki Tebliğ değişikliği yapılmıştır.
20.03.2015 tarihli ve 29301 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren Sermaye
Şirketlerinin Tasfiyesinde Şirket Alacaklılarının Alacaklarının Yatırılacağı Bankanın
Belirlenmesine ilişkin Tebliğ ile tasfiye halinde bulunan anonim, limited ve sermayesi paylara
bölünmüş komandit şirketlerin, bilinen alacaklılarıyla, ulaşılamayan ortaklarının muaccel olan
veya hakkında uyuşmazlık bulunmayan alacaklarının; depo edileceği banka ve depo edilmesi
ile banka hesabına yatırılan tutarın hak sahiplerine ödenmesine ilişkin usul ve esaslar
belirlenmiştir.
28.02.2015 tarihli ve 29281 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanan değişiklikler ile;
 Sermaye Şirketlerinin Açacakları İnternet Sitelerine Dair Yönetmelik,
 Anonim Şirketlerin Genel Kurullarında Uygulanacak Elektronik Genel Kurul Sistemi
Hakkında Tebliğ,
 Ticaret
Şirketlerinde
Anonim
Şirket
Genel
Kurulları
Dışında
Elektronik Ortamda Yapılacak Kurullar Hakkında Tebliğ’ lerde
sermaye şirketlerinin internet sitesine dair yükümlülüklerinin ve elektronik ortamda yapılacak
genel kurullar ile genel kurullar dışındaki kurulların daha sağlıklı gerçekleştirilmesine yönelik
bir takım düzenlemeler yapılmıştır.
15
29.01.2015
27.10.2015 tarihli ve 29515 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan Anonim Şirketlerin Genel
Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret
Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile;
anonim şirketlerin genel kurul toplantısına yetkisiz katılıma ilişkin ileride ortaya çıkabilecek
ihtilafların önlenmesi bakımından Yönetmeliğin 14 üncü maddesine yeni bir fıkra eklenerek
kontrol sorumluluğunun yerine getirilip getirilmediğinin toplantı başkanınca da incelenmesine
yönelik düzenleme yapılmıştır. Ayrıca anonim şirket genel kurul toplantılarında yol gösterici
olarak ve alınacak kararların sıhhati açısından önem arz eden Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
temsilcileri için, mezkur Yönetmeliğin 33’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile
üçüncü fıkrasında değişikliğe gidilerek ilk kez Bakanlık temsilcisi olacaklarda yazılı ve sözlü
sınav, hali hazırda Bakanlık temsilciliği görevini yürütenler için Bakanlıkça belirlenecek
dönemlerde yazılı ve/veya sözlü sınav öngörülmüştür. Böylece Bakanlık temsilcilerinin, teorik
bilgisinin yanı sıra, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkileri de dikkate alınarak yeterlilik
verilmesi ve kamu hizmeti kalitesi ile verimin artırılmasına yönelik düzenleme yapılmıştır.
Öte yandan, Anonim Şirketler ile Tarım Satış Kooperatifleri ve Üst Kuruluşlarının
Denetlenmesine Dair Yönetmelik Taslağı ile Ticaret Sicili Müdürlüklerinin Kurulmasına ve
Sicil İşlemlerinde İşbirliğinin Sağlanmasına Dair Tebliğ Taslağı üzerindeki çalışmalar
sürdürülmüştür.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1524 üncü maddesi ile Sermaye Şirketlerinin Açacakları
İnternet Sitelerine Dair Yönetmelik uyarınca, bağımsız denetime tabi sermaye şirketlerinin
internet sitesi açma yükümlülüğü bulunmaktadır. Şirketler bu yükümlülüklerini,
Bakanlığımızdan lisans alan özel hukuk tüzel kişisi niteliğindeki Merkezi Veri Tabanı Hizmet
Sağlayıcılarından (MTHS) hizmet almak suretiyle de yerine getirebilmektedir. 2015 yılı sonu
itibariyle, Bakanlığımızdan faaliyet izni alarak bu kapsamda hizmet sunan 3 adet MTHS
bulunmaktadır. 2015 yılı içerisinde MTHS’lerce 677 sermaye şirketine hizmet verilmeye
başlanmış olup, hizmet verilen toplam şirket sayısı 31/12/2015 itibariyle 2.776’ya ulaşmıştır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1527 nci maddesi ve Anonim Şirketlerde Elektronik
Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik uyarınca, anonim şirketler genel
kurullarını Bakanlığımızca yetkilendirilen Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından
oluşturulan Elektronik Genel Kurul Sistemi üzerinden yapabilmektedir. Payları borsaya kote
olan şirketlerin genel kurullarını elektronik ortamda yapmaları zorunludur. 2015 yılı içerisinde
334 adet genel kurul elektronik ortamda yapılmış olup, elektronik ortamda yapılan genel kurul
sayısı 2015 yılı sonu itibariyle 1.104’e ulaşmıştır. Elektronik ortamda yapılan genel kurul
toplantılarına 48.674 kişi elektronik ortamda, 16.283 kişi ise fiziki ortamda katılım sağlamıştır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Geçici 7 nci maddesi uyarınca, gayri faal ya da münfesih
durumda olan anonim ve limited şirketler ile kooperatiflerin kolaylaştırılmış usullerle
maliyetsiz olarak tasfiye edilmesi ve ticaret sicili kayıtlarının silinmesi sağlanmıştır. 1/7/2015
tarihine kadar devam eden bu uygulama kapsamında, münfesih durumda oldukları anlaşılan
32.976 anonim şirket, 259.057 limited şirket ve 35.366 kooperatif olmak üzere toplam 327.399
şirket ve kooperatifin ticaret sicili kaydı silinmiştir. Ayrıca, 14/2/2014 tarihine kadar 6102 sayılı
16
29.01.2015
Kanun hükümlerine göre yapılması gereken sermaye artırımlarını herhangi bir nedenle
yapmamış olan şirketler hakkında asgari sermaye şartını bu maddenin yayımı tarihinden
(11/9/2014 tarihinden) itibaren üç ay içinde yapmaları halinde fesih işlemi uygulanmaması ve
sermaye artırımında bulunmaması nedeniyle ticaret sicili kaydı silinenlerin de bu süre içinde
sermaye artırımı için başvurmaları durumunda kayıtlarının resen yeniden oluşturulması imkanı
tanınmıştır.
5.1.2 - Tarım Ürünleri Ticareti
5.1.2.1 - Sebze ve Meyve Ticareti
Ülkemiz uygun iklim koşulları, doğal özellikleri ve üretim alanları bakımından önemli bir sebze
ve meyve üretim potansiyeline sahiptir. 2015 yılı TÜİK verilerine göre Ülkemizde sebze üretim
miktarı 29,6 milyon ton, meyve üretim miktarı ise 17,8 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.
Toplam 47,4 milyon tonluk sebze ve meyve üretimi ile Ülkemiz, dünyada sayılı ülkeler arasında
yer almaktadır.
Sebze ve meyve ticareti sektörü, tüccarları, komisyoncuları, sebze ve meyve üretimi yapan
üreticileri, üretici örgütlerini, nakliyecileri, depoculuk faaliyeti yürütenleri, sebze ve meyve
ihracatı ve ithalatı ile iştigal edenleri, sınai işletmelerinde hammadde olarak sebze ve meyveleri
kullanan sanayicileri, sebze ve meyveleri nihai olarak tüketime sunan perakendecileri (market,
manav, pazarcı), sebze ve meyveleri kendi işletmesinde kullanmak üzere satın alan yurt,
lokanta, otel, hastane gibi işletmeleri ve 76 milyon sebze ve meyve tüketicisini
ilgilendirmektedir.
5957 sayılı “Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların
Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun”, 26.03.2010 tarihli ve 27533 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanmış ve 01 Ocak 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Bu Kanun ile; gıda güvenilirliğinin sağlanması, tüketicilerimizin kaliteli, güvenilir, sağlıklı ve
uygun fiyatlı mal temin edebilmesi, meslek mensuplarımızın faaliyetlerinin düzenlenmesi,
sektörde rekabetçi yapının sağlanması ve kayıt dışılığın önlenmesi, maliyetlerin düşürülmesi,
tedarik, dağıtım ve satışta etkinliğin sağlanması, üreticinin emeğinin karşılığını alabilmesi ve
toptancı halleri ile pazar yerlerinin çağdaş bir sisteme kavuşturulması ve işletilmesi
hedeflenmiştir.
Bu kapsamda, toptancı hallerine, pazar yerlerine, meslek mensuplarına, üreticilere, üretici
örgütlerine ve diğer ilgililere, hal hakem heyetlerine, Toptancı Hal Konseyine ve 5957 sayılı
Kanunla belirlenen diğer faaliyetlere ilişkin iş ve işlemler Bakanlığımızca yerine
getirilmektedir.
2015 yılında, 5957 sayılı Kanun çerçevesinde 1 adet mevzuat düzenlemesi yapılmıştır.
-
Değeri elli bin Türk Lirası ve altındaki uyuşmazlıklarda hal hakem heyetine başvurunun
zorunlu olması ve değeri elli bin Türk Lirası ve üstündeki uyuşmazlıklarda hal hakem
heyetinin vereceği kararların asliye ticaret mahkemesine delil olarak ileri
17
29.01.2015
sürülebilmesine ilişkin parasal sınırın 65.123,56 TL’ye artırılmasını ve bu parasal
sınırın 01.01.2016 tarihinden itibaren uygulanmasını teminen “5957 sayılı Sebze ve
Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin
Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 10 uncu Maddesinde Yer Alan Parasal Sınırların
Artırılmasına İlişkin Tebliğ” 29.12.2015 tarihli ve 29577 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanmıştır.
5.1.2.2. Toptancı Hal Konseyi Çalışmaları
5957 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin on üçüncü ve on dördüncü fıkraları gereğince,
malların ticaretinin Kanunun amacına uygun olarak yapılmasının sağlanması hususunda
karşılıklı bilgi ve görüş alışverişinde bulunmak, sorunları incelemek ve önlemleri tespit etmek,
uygulamayla ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliğini sağlamak üzere ilgili kurum ve
kuruluşlar ile sektör temsilcilerinden müteşekkil olan Toptancı Hal Konseyi oluşturulmuştur.
Konsey, Bakanlığımız Müsteşarının başkanlığında; Bakanlığımızdan iki, İçişleri
Bakanlığından bir, Maliye Bakanlığından bir, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından bir,
Ekonomi Bakanlığından bir, Türk Standartları Enstitüsü Başkanlığından bir, Türk Akreditasyon
Kurumu'ndan bir, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden bir, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları
Konfederasyonundan bir, Türkiye Ziraat Odaları Birliğinden bir, Türkiye Belediyeler
Birliğinden bir, Komisyoncu veya tüccarların ayrı ayrı ya da birlikte oluşturduğu derneklerin
mensup olduğu en fazla üyeye sahip federasyondan bir, tüketici örgütlerinin mensup olduğu en
fazla üyeye sahip federasyondan bir, en fazla üyeye sahip üretici örgütünden bir temsilci olmak
üzere on altı kişiden oluşmaktadır.
Bu kapsamda, “sebze ve meyve ticaretinde fiyat oluşumunu olumsuz etkileyen faktörler” ile
“sebze ve meyve ticaretinde kayıt dışılığın azaltılmasına ilişkin alınabilecek önlemler”
konularını görüşmek üzere Bakanlığımız Müsteşarı’nın başkanlığında 11/12/2014 tarihinde
Ankara’da 1. Toptancı Hal Konseyi Toplantısı yapılmıştır. Konsey’de;
1- Toptancı halleri ile pazar yerlerinin fonksiyonel dönüşümüne yönelik çalışmaların yakından
takip edilmesi,
2- 5957 sayılı Kanun çerçevesinde başta belediyeler olmak üzere denetim yetkisini haiz
Bakanlıklarca bildirim işlemi, künye uygulaması ve belge düzeni gibi konulardaki genel
denetimlerde etkinliğin artırılmasına yönelik alınabilecek tedbirlere ilişkin görüş bildirmek ve
denetimlere katkı sağlamak üzere; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda Konseye
üye olan kurumlar ile konuyla ilgili olabilecek diğer kuruluşların temsilcileri arasından
seçilecek yeterli sayıda üyeden müteşekkil bir “Toptancı Hal Konseyi Denetim Çalışma
Grubu’nun” kurulması,
3- Hal Kayıt Sistemi ile Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı nezdindeki
ilgili bilgi sistemleri arasında entegrasyonun sağlanması ve Sistemin kullanımına yönelik
eğitim faaliyetlerinin arttırılarak sürdürülmesi,
18
29.01.2015
4- a) İç tüketim, ihracat ve sınai üretime yönelik talep analizinin yapılması ve elde edilen
sonuçların bir sonraki yıl üretim planlamasında kullanılmak üzere sektör temsilcileri ile
paylaşılması,
b) Sebze ve meyve piyasasında üreticilerin sözleşmeli üretime yönlendirilmesine dair çalışma
ve tavsiyelerde bulunulması,
c) Bu çalışmaları yapmak üzere Gümrük ve Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda Konseye üye
olan kurumlar ile konuyla ilgili olabilecek diğer kuruluşların temsilcileri arasından seçilecek
yeterli sayıda üyeden müteşekkil bir “Toptancı Hal Konseyi Üretim Planlaması Çalışma
Grubu” oluşturulması ve bu çalışma grubunun yapmış olduğu çalışmaları Konseye 3’er aylık
dönemler halinde sunmaları,
5- Üretici çıkış fiyatları ile perakende satış fiyatlarındaki farkın nedenlerinin araştırılmasına
yönelik, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda Konseye üye olan kurumlar ile
konuyla ilgili olabilecek diğer kuruluşların temsilcileri arasından seçilecek yeterli sayıda
üyeden müteşekkil bir “Toptancı Hal Konseyi Fiyat Analizi Çalışma Grubu” nun oluşturulması
ve bu çalışma grubunun yapmış olduğu çalışmaları Konseye 6’şar aylık dönemler halinde
sunmaları,
6- Üretici ve üretici örgütlerinin mallarını pazarlamalarında karşılaştıkları sorunların tespiti ve
bunların pazarlamada rekabet güçlerinin artırılması için alınabilecek önlemlerin belirlenmesi
ile teşviki ve desteklenmesine yönelik çalışmalar yapmak üzere, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
koordinasyonunda Konseye üye olan kurumlar ile konuyla ilgili olabilecek diğer kuruluşların
temsilcileri arasından seçilecek yeterli sayıda üyeden müteşekkil bir “Toptancı Hal Konseyi
Üretici ve Üretici Örgütlerinin Pazarlama Kapasitelerini Araştırma Çalışma Grubu” nun
oluşturulması ve bu çalışma grubunun yapmış olduğu çalışmaları Konseye 6’şar aylık dönemler
halinde sunmaları,
7- a) Sebze ve meyve ticaretinde zayiat sebeplerinin tespitine,
b) Ambalaj, nakliye ve depolamaya ilişkin standartların belirlenmesine yönelik çalışmalarda
bulunmak üzere Gümrük ve Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda Konseye üye olan kurumlar
ile konuyla ilgili olabilecek diğer kuruluşların temsilcileri arasından seçilecek yeterli sayıda
üyeden müteşekkil bir “Toptancı Hal Konseyi Zayiat Nedenlerinin Tespiti ve Standartların
Belirlenmesi Çalışma Grubu” nun oluşturulması ve bu çalışma grubunun yapmış olduğu
çalışmaları Konseye 3’er aylık dönemler halinde sunmaları,
8- Ürün künyesi konusunda tüketici bilincinin artırılmasına yönelik, Konsey üyesi olan ilgili
kurum ve kuruluşlarla işbirliği halinde gerekli tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinin artırılarak
sürdürülmesi,
karar altına alınmıştır.
Bu kararlar doğrultusunda 2015 yılında, Zayiat Nedenlerinin Tespiti ve Standartların
Belirlenmesi Çalışma Grubu, Üretici ve Üretici Örgütlerinin Pazarlama Kapasitelerini
Araştırma Çalışma Grubu ve Denetim Çalışma Grubu ikişer kez toplanmış olup bu toplantılarda
19
29.01.2015
görüşülen hususlar üzerinden Çalışma Grubu Raporları oluşturulmasına yönelik çalışmalar
devam etmektedir.
5.1.2.3 - Lisanslı Depoculuk ve Ürün İhtisas Borsacılığı
Lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas borsacılığı; depolamaya uygun nitelikte olan ve standardize
edilebilen hububat, baklagiller, yağlı tohumlar, pamuk, fındık, zeytin, zeytinyağı ve kuru kayısı
gibi tarım ürünlerinin;
 Sınıf, kalite ve standartlarının laboratuvarlarca belirlenmesini,
 Modern altyapıya sahip sağlıklı ortamlarda depolanmasını,
 Ticaretinin ürünün mülkiyetini temsil eden ürün senetleri vasıtasıyla Ürün İhtisas
Borsasında yapılmasını öngören bir sistemdir.
Lisanslı depoculuk sistemi, Bakanlığımızca gerekli faaliyet izinlerinin verilmesiyle beraber
Ülkemizde ilk olarak 2011 yılının Temmuz ayında Ankara’nın Polatlı ilçesinde yer alan 40 Bin
Ton kapasiteli hububat, baklagiller ve yağlı tohumlar depolarında fiilen uygulamaya geçmiştir.
Bu güne kadar şirket merkezleri Ankara, İzmir, Bursa, Konya, Gaziantep, İstanbul, Kırıkkale,
Çankırı, Kırklareli, Aksaray, Samsun, Mardin, Mersin, Karaman ve Kayseri’de bulunan toplam
21 adet şirkete Bakanlığımızca lisanslı depo işletmesi kuruluş izni verilmiştir.
Bu şirketlerden 9 adedi Bakanlığımızdan lisans alarak faaliyetine başlamıştır. Faaliyete geçen
9 lisanslı depo işletmesine ait Polatlı, Ahiboz, Lüleburgaz, Bandırma, Çorum, Gaziantep, İzmir,
Kırıkkale, Sivas, Konya, Karaman, Çankırı ve Bursa’da yer alan toplam 13 adet depoda lisanslı
depoculuk faaliyetleri yürütülmektedir.
Şekil 6: Faaliyete Geçen Lisanslı Depoların İllere Göre Dağılımı
20
29.01.2015
Ülkemizde lisanslı depo kapasitesi hububat alanında 415 Bin Tona, pamuk alanında 15 Bin
Tona, zeytin alanında 5 Bin Tona ve toplamda ise 435 Bin Tona ulaşmıştır. Kuruluş izni almış
olan şirketlerin tamamının lisans alması durumunda ulaşılması öngörülen toplam kapasite ise
930.500 tondur.
Şekil 7: Kurulan Tüm Lisanslı Depo İşletmelerinin Faaliyete Geçmesi Halinde İllere Göre Dağılımı
Bin ton
1000
930,5
902
900
800
700
600
500
435
415
400
300
200
100
0
15
15
Mevcut lisanslı depo kapasitesi
Hububat
13,5
Tüm şirketlere lisans verilmesi halinde ulaşılacak
kapasite
Pamuk
Zeytin
Toplam
Şekil 8: Ürünlere Göre Lisanslı Depo Kapasiteleri
Öte yandan, yeterli alt yapıya sahip olduğu tespit edilen 9 adet ticaret borsası, lisanslı depolarda
depolanan ürünleri temsil eden ürün senetlerinin işlem görmesi konusunda Ürün İhtisas Borsası
kuruluncaya kadar Bakanlığımızca yetkilendirilmiştir.
21
29.01.2015
Ayrıca, ürünlerin depoya konulmasından önce analizini yapmakla görevli olan yetkili
sınıflandırıcıların sayısı 11’e, analizlere itiraz olması halinde ürünleri yeniden analiz etmekle
ve yetkili sınıflandırıcıların denetimini yapmakla görevli olan referans yetkili sınıflandırıcıların
sayısı ise 4’e ulaşmıştır.
Elektronik Ürün Senedi Uygulaması: Mevzuatımızda, lisanslı depolarda muhafaza edilen
tarım ürünlerini temsil eden ürün senetlerinin elektronik ortamda da oluşturulabileceği ve
elektronik ürün senetlerinin oluşturulmasını sağlamak ve bu senetlere bağlı tüm hak ve
yükümlülükler ile işlemleri kayden izlemek amacıyla bir anonim şirketin Bakanlığımızca
Elektronik Kayıt Kuruluşu olarak yetkilendirileceği belirtilmiştir.
Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerini de kayden izlemekle görevli olan Merkezi Kayıt
Kuruluşu A.Ş. Bakanlığımızca Elektronik Kayıt Kuruluşu olarak yetkilendirilmiştir. Bu
yetkilendirmenin akabinde, elektronik ürün senetlerine ilişkin usul ve esasları içeren Elektronik
Kayıt Kuralları hazırlanmış ve yürürlüğe konulmuştur.
Elektronik ürün senedi uygulaması ilk olarak pamuk ürününde 22.03.2013 tarihinde ELİDAŞ
ve İzmir Ticaret Borsası nezdinde başlatılmıştır.
Söz konusu uygulamada; elektronik ürün senetleri, MKK’nın kurmuş olduğu sistem üzerinden
lisanslı depo işletmesi tarafından oluşturulmakta ve elektronik ürün senetlerine ilişkin tüm
işlemler anılan Kuruluş nezdinde elektronik ortamda yapılmaktadır. Borsada gerçekleşen alım
satımın ardından elektronik ürün senetlerinin ve alım satım bedelinin mudi hesapları arasında
takasına ilişkin işlemler ise ilgili takas kuruluşunca gerçekleştirilmektedir.
Elektronik ürün senedi uygulaması, gerekli sistemsel altyapının kurulması ile 2014 yılı Haziran
ayı itibariyle tüm lisanslı depolar nezdinde başlatılmıştır.
Ürün İhtisas Borsası Kuruluş Süreci: Ürün İhtisas Borsasının kurulmasına ilişkin süreç
30/12/2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yeni Sermaye Piyasası
Kanunu ile yeni bir boyut kazanmıştır. Bu Kanunun 137 nci maddesi ile ürün ihtisas borsalarını
düzenleyen Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 53 üncü
maddesinde değişikliğe gidilmiş ve ürün ihtisas borsasının Bakanlığımız ile Sermaye Piyasası
Kurulu’nun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla kurulması esası benimsenmiştir. Borsanın
kuruluşuna yönelik çalışmalar devam etmektedir.
Lisanslı Depo Kira Desteği: Lisanslı depoculuk sisteminin teşvik edilmesi ve sistemin hızla
gelişip yaygınlaşmasının sağlanması amacıyla ürün sahiplerince lisanslı depo işletmelerine
ödenen depo kira ücretlerinin bir bölümünün devlet tarafından sübvanse edilmesine ilişkin
çalışmalar tamamlanmış olup, “Tarımsal Ürünlerin 5300 Sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı
Depoculuk Kanunu Çerçevesinde Lisans Alarak Faaliyet Gösteren Depolarda Muhafaza
Edilmesi Halinde Kira Destekleme Ödemesi Yapılmasına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı”
16/10/2014 tarihli ve 29147 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu Kararda, lisanslı depolarda muhafaza edilen buğday, arpa, çavdar, yulaf, mısır, çeltik, pirinç,
mercimek, nohut, fasulye, bezelye ve ayçiçeği için aylık ton başına 3 TL, pamuk için aylık ton
22
29.01.2015
başına 7 TL ve fındık, zeytin, zeytinyağı, kuru kayısı, antep fıstığı, kuru üzüm ve kuru incir için
ise aylık ton başına 10 TL’yi geçmemek üzere Bakanlığımızca onaylanacak depolama
ücretlerinin %50 si oranında depo kira ücreti desteği verilmesi öngörülmüştür.
Söz konusu Karar kapsamında;
- 16 Ekim-31 Aralık 2014 dönemine ilişkin olarak 1.155.627,75 TL,
- 1 Ocak-31 Mart 2015 dönemine ilişkin olarak 1.305.451,89 TL,
- 1 Nisan-30 Haziran 2015 dönemine ilişkin olarak 855.027,88 TL,
- 1 Temmuz-30 Eylül 2015 dönemine ilişkin olarak 1.586.739,09 TL
olmak üzere, bu güne kadar toplam 4.902.846,61 TL kira desteği ödemesinin gerçekleştirilmesi
sağlanmıştır.
ELÜS Alım Satım Belgesi: Elektronik ürün senedi (ELÜS) uygulamasını zorlaştıran,
elektronik ürün senedi alım satımlarında fatura veya müstahsil makbuzu düzenleme
zorunluluğunun kaldırılmasına ilişkin olarak Gelir İdaresi Başkanlığı ile bir çalışma
yürütülmüş olup, bu çalışma neticesinde, her ELÜS alım satım işlemi için MKK tarafından
bir ELÜS alım satım belgesinin oluşturularak alıcı ve satıcı taraflara elektronik ortamda
gönderilmesi ve söz konusu belgenin fatura yerine geçen belge olarak kabul edilmesi
sağlanmıştır.
Anılan hususa ilişkin olarak Elektronik Ürün Senedi Yönetmeliğinde 04/04/2015 tarihinde
Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik ile değişiklik yapılmış ve ELÜS Alım Satım
Belgesinin içeriği ve bu belgenin mudilere EKK tarafından elektronik ortamda gönderileceği
hususu mevzuata eklenmiş olup, konuya ilişkin olarak Gelir İdaresi Başkanlığınca 452 sıra nolu
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği 03/06/2015 tarihli ve 29375 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanmıştır.
5.1.3 - Odalar ve Borsalar
Odalar, borsalar ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) ilişkin hususları düzenleyen
yasal mevzuat 01.06.2004 tarihli ve 25479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5174 sayılı
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’dur. Ülkemizde 182 adet
ticaret ve sanayi odası, 56 adet ticaret odası, 12 adet sanayi odası, 2 adet deniz ticaret odası ve
113 adet ticaret borsası olmak üzere toplam 365 adet oda ve borsa faaliyet göstermektedir.
Ticaret Borsası; 113;
30,96%
Ticaret ve Sanayi
Odası; 49,59%
Deniz Ticaret Odası;
2; 0,55%
Sanayi Odası; 12; 3,29%
Ticaret Odası; 57;
Şekil 9: Oda ve Borsaların Dağılımı
23
29.01.2015
Bu kuruluşlar, yaklaşık 1,5 milyon tacir ve sanayici üyesine çeşitli hizmetler sunmakta, ayrıca
üyelerinin ihtiyaçlarını karşılamak, menfaatlerini korumak ve geliştirmek amacıyla yasal
mevzuat çerçevesinde birçok faaliyette bulunmaktadır.
Genel Müdürlük olarak; odalar, borsalar ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile ilgili mevzuat
ve uygulamalara ilişkin iş ve işlemler yürütülmekte ve düzenlemeler yapılmaktadır. Bu
kapsamda;
 Uygulamadaki aksaklıkların giderilmesi ve bu kuruluşlarca yerine getirilen görev ve
hizmetlerin geliştirilmesi amacıyla gerekli düzenlemelerin yapılmasına,
 Mevzuat veya uygulamadan kaynaklanan tereddütlerin giderilmesine,
 Bu kuruluşların üyeleri ile bunlarla ilişkili üçüncü şahısların görüş, şikâyet ve bilgi
taleplerinin karşılanmasına,
 Bakanlığımızca yapılan denetimlerin sonuçlarının uygulanmasına
yönelik iş ve işlemler yürütülmektedir.
2015 yılında odalar ve borsalar mevzuatında herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.
5.1.4 - Elektronik Ticaret
Dünyada olduğu gibi Ülkemizde de bilgisayar ve internet kullanımının artmasıyla birlikte
geleneksel ticaret dönüşüme uğrayarak sanal ortama taşınmaktadır. Ülkemizde 2007 yılında
yüzde 30,1 olan internet kullanan birey oranı 2014 yılı Ağustos ayı itibariyle yüzde 53,8’e
yükselmiştir. 2008 yılında 6 milyon genişbant internet abonesi bulunurken, 2014 yılı üçüncü
çeyrek sonu itibarıyla bu rakam 40 milyona yaklaşmıştır. 3G hizmetiyle birlikte mobil
bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan mobil genişbant abone sayısı da 31.104.046’ya
yükselmiştir.
Artan internet ve mobil iletişim teknolojilerinin kullanımı, Ülkemizde elektronik ticareti olumlu
yönde etkilemiştir. Bu kapsamda, internet üzerinden gerçekleşen kartlı işlemler 2014 yılı Ekim
ayı itibariyle 34,675 milyar TL’ye ulaşmış bulunmaktadır.
Elektronik ticaret bugünün koşullarında en hızlı ticaret yapma biçimidir. Ticaretin hızlı bir
şekilde yapılması ise daha fazla ticaret ve buna bağlı olarak yatırımların artması, ayrıca daha
yüksek istihdam ve büyüme oranı anlamına gelmesi bakımından önemlidir. İnternet
ekonomisinin ülkemiz ekonomisine katkı sağlamasının yolu, e-ticaretin kurallarını belirleyen
hukuki altyapının oluşturulmasından geçmektedir.
Bu niyetle uyumlu olarak, 640 sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile elektronik ticarete yönelik düzenlemeler yapılması
ve uygulanmasının sağlanması, elektronik ticaretin gelişmesine ve yaygınlaşmasına yönelik
çalışmalar yapılması, bu konuda mevzuatla verilen görevlerin yerine getirilmesi ve gerekli
tedbirlerin alınması görevleri Genel Müdürlüğümüze verilmiştir.
Bu çerçevede gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde, Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi
Hakkında Kanun Tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunun 23 Ekim 2014 tarihli
24
29.01.2015
birleşiminde görüşülerek kabul edilmiştir. 5 Kasım 2014 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan
6563 sayılı Kanunun yürürlük tarihi ise 01/05/2015 olarak belirlenmiştir.
Bakanlığımızın uygulayıcı Bakanlık olduğu Kanunda; elektronik ticaret faaliyetinde bulunanlar
için genel bilgilendirme yükümlülükleri, ticari iletişim ve elektronik iletilerle ilgili ön izin ve
çıkış hakkı gibi temel düzenlemeler, elektronik vasıtalarla yapılacak sözleşmelere uygulanacak
kurallar, sözleşme öncesi ve siparişlerde verilmesi gerekli bilgiler ile elektronik ticaret
platformunu sağlayan aracı hizmet sağlayıcılara ilişkin hususlar düzenlenmiştir.
5.1.5 - Perakende Ticaret
Ülkemizde, 2000’li yılların başından itibaren hızlı bir gelişim seyri izleyen perakende sektörü
2003 yılında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 118 milyar TL ciroya sahipken,
ciddi bir değişim ve dönüşüm yaşayarak 2013 yılı itibariyle ise yaklaşık 430 milyar TL’lik bir
büyüklüğe ulaşmıştır. Bu büyüme performansı bir yandan ülke ekonomisinin büyümesine katkı
sağlarken; bir yandan da muhtelif ekonomik, sosyal ve çevresel sorunlar doğurmuştur.
Bu gelişmeler, perakende sektörüne yönelik hassasiyeti artırmış ve sektörün değişim-dönüşüm
sürecinin ülke ekonomisine katkısını artırırken sorunları ortadan kaldıran yönlendirici ve
destekleyici bir düzenleme gereksinimini ortaya çıkarmıştır.
Bu çerçevede, 640 sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Kanun Hükmünde Kararname ile perakende ticarete yönelik düzenlemeler yapılması ve
uygulanmasının sağlanması, perakende ticaretin gelişmesine ve yaygınlaşmasına yönelik
çalışmalar yapılması, bu konuda mevzuatla verilen görevlerin yerine getirilmesi ve gerekli
tedbirlerin alınması görevleri Genel Müdürlüğümüze verilmiştir.
640 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin verdiği görev ve yetki çerçevesinde yeni ve
bütüncül bir bakış açısıyla, alışveriş merkezi, büyük mağaza ve zincir mağazaların yanı sıra,
esnaf ve sanatkâr işletmeleri ile diğer ticari işletmeleri kapsayan ve sektöre ilişkin temel ilke ve
kuralları düzenleyen bir düzenleme oluşturmak üzere çalışmalara başlanmıştır.
Çalışma sürecinde Genel Müdürlüğümüzce, ilgili tarafları bir araya getiren geniş kapsamlı
toplantılar düzenlenmiş ve sektörle ilgili bulunan kamu kurum ve kuruluşları, meslek örgütleri
ve sivil toplum kuruluşlarının görüşleri alınmıştır.
Bu çalışmalar neticesinde Bakanlığımızca hazırlanan “Perakende Ticaretin Düzenlenmesi
Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı” ilgili kamu kurum/kuruluşları ve sektör temsilcileri ile
gerçekleştirilen toplantılar sonucunda 7/10/2013 tarihinde kamuoyu görüşüne açılmış,
Bakanlıklar ile ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda değerlendirilerek nihai
şeklini almış ve 7/5/2014 tarihinde Başbakanlığa gönderilmiştir. 21/07/2014 tarihli Bakanlar
Kurulu toplantısında ele alınan Taslak, Bakanlar Kurulunca imzalanmış ve 13/08/2014
tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sevk edilerek bir kanun tasarısı haline gelmiştir.
12/12/2014 tarihinde Komisyon çalışmaları tamamlanan Tasarı, 14/01/2015 tarihinde TBMM
25
29.01.2015
Genel Kurulunda görüşülerek kabul edilmiş ve 29/01/2015 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
Tasarıyla getirilen temel yenilikler ana hatlarıyla şu şekildedir:
 Perakende sektöründe sıklıkla kullanılan kavramlar ilk kez mevzuatta tanımlanmıştır.
 İşyeri açılış ve kapanış işlemleri, Perakende Bilgi Sistemi (PERBİS) üzerinden
gerçekleştirilerek bütün iş süreçleri tanımlı ve standart hale getirilecektir. Çok sayıda kamu
kurum ve kuruluşunun yer aldığı işyeri açılış, faaliyet ve kapanış süreçleri TEK KAPI
üzerinden sonuçlandırılacak, bir belge ikinci kez istenmeyecek ve böylece söz konusu
işlemlerdeki uzun ve bürokrasi yoğun süreç kısaltılacak ve basitleştirilecektir.
 Üretici veya tedarikçilerden alınan haksız prim ve bedellerin önüne geçilecektir.
 Üreticilerin markalarının tanınırlığını artırmak ve yeni markaların oluşturulmasına imkân
sağlamak amacıyla mağaza markalı ürünlere yönelik düzenleme yapılmıştır.
 İndirimli ve promosyonlu satış kampanyaları, sürekli indirimli satışlar (outlet satışlar) ve
alışveriş festivalleri belirli kurallara bağlanmıştır.
 Alışveriş merkezlerinde yer alması gereken ortak kullanım alanları belirlenmiştir.
 Esnaf ve sanatkâr işletmeleri ile kaybolmaya yüz tutmuş meslekleri icra edenlerin alışveriş
merkezlerinde faaliyet gösterebilmelerine imkân sağlanmıştır.
 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu, 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile
Odalar ve Borsalar Kanunu ile 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları
Kanununda yapılan değişiklikler ile ustalık belgesine ilişkin uygulamada yaşanan mevzuat
kaynaklı sorunlar giderilmiştir.
5.1.6 – Planlama ve Dış ilişkiler
Genel Müdürlük olarak, Birimimizin görev alanına ilişkin konularda ilgili birimler ile işbirliği
içinde Avrupa Birliği müktesebatına uyum çalışmaları, AB ve üyesi olunan diğer uluslararası
kuruluşlarla ilgili çalışmalar, uluslararası kuruluşlar nezdinde veya bölgesel işbirliğine yönelik
olarak ülkemizin teknik kapasitesinin tanıtılması ve arttırılması amacına yönelik çalışmalar
yürütülmektedir.
Diğer taraftan, kalkınma planlarına ve Bakanlığımızın genel hizmet politikasına uygun olarak,
stratejik plan ile Genel Müdürlüğümüz hizmet alanlarına giren plan ve projelerde yer almak ve
bunların uygulamasının sağlanması, mevzuat görüş taleplerine katkı sağlanması, yazılı ve sözlü
soru önergelerinin cevaplanarak ilgili birime gönderilmesi çalışmaları sürdürülmektedir.
26
29.01.2015
5.2 - Projeler
5.2.1 - Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) Projesi: Gerçek ve tüzel kişilerle ilgili ticaret
sicili kayıtları ile tescil ve ilan edilmesi gereken içeriklerin düzenli olarak depolanması, bunlara
yönelik işlemlerin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi, sunulması ve erişime açılması
amacıyla MERSİS oluşturulmuştur. MERSİS nezdinde tutulan bilgiler, gerek Bakanlığımız,
gerekse diğer kurum ve kuruluşlar açısından önemli bir veri kaynağı niteliğinde bulunmaktadır.
Şu ana kadar toplam 238 adet ticaret sicili müdürlüğünün tamamında veri aktarım ve
yaygınlaştırma çalışmaları tamamlanmış ve bu ticaret sicili müdürlüklerinde MERSİS
üzerinden hizmet verilmeye başlanılmıştır.
MERSİS uygulamasında, ticari alanda faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilere bir anahtar
numara verilmekte, yeni şirket kuruluşları elektronik ortamda yapılabilmekte ve sicil işlemleri
elektronik ortama taşınmaktadır. Böylece şirket sözleşme değişikliği ve sermaye artırımı gibi
değişiklik işlemleri de Sistem üzerinden gerçekleştirilebilmektedir.
Projenin ikinci aşamasında; esnaf, serbest meslek erbabı, meslek kuruluşları (sendikalar, odalar,
birlikler ve bunların üst kuruluşları), kamu kurum ve kuruluşları ile diğer gerçek ve tüzel kişileri
(apartman yöneticiliği gibi) kapsayacak şekilde ülke düzeyindeki tüm ekonomik birimler
sisteme dâhil edilecektir.
2015 yılı sonu itibariyle, 339.484 şirket kuruluşu, 503.557 şirket sözleşmesi değişikliği, 16.987
tasfiye, 115.562 terkin ve 2.853 tür değişikliği olmak üzere toplam 994.683 işlem MERSİS
üzerinden gerçekleştirilmiştir.
MERSİS İşlem Sayıları
Kuruluş; 339.484
Diğer; 16.240
Şirket Sözleşmesi
Değişikliği; 503.557
Terkin; 115.562
Tasfiye; 16.987
Kuruluş
Tür Değişikliği;
2.853
Şirket Sözleşmesi Değişikliği
Tür Değişikliği
Tasfiye
Terkin
Diğer
Şekil 10: MERSİS İşlem Sayıları
MERSİS’teki kayıtlı kullanıcı sayısı 2015 yılı sonu itibariyle 411.158’i aşmıştır. Hizmetlerin
MERSİS üzerinden elektronik ortamda yürütülmesiyle; bilgi toplumuna uyumun sağlanması,
kamu bilişim hizmetlerinin yaygınlaştırılması, bilgilere hızlı, kolay ve güvenli bir şekilde
27
29.01.2015
erişilmesi, güncel verilerle güncel analiz ve raporlamanın yapılabilmesi mümkün olacak,
Bakanlığımızın denetim etkisi arttırılacak, kırtasiye, haberleşme, insan kaynağı ve benzeri
giderlerden de büyük oranda tasarruf edilmesi sağlanacaktır.
5.2.2 - Hal Kayıt Sistemi (HKS) Projesi: Hal Kayıt Sistemi, 5957 sayılı Kanunun 16 ncı
maddesine istinaden Bakanlığımız bünyesinde elektronik ortamda kurulmuş ve 15.02.2012
tarihinde www.hal.gov.tr internet adresi üzerinden resmi olarak faaliyete alınmıştır. Hal Kayıt
Sistemi ile sebze ve meyve ticaretine ilişkin güncel veri tabanının oluşturulması, sebze ve
meyve ticaretinin elektronik ortamda takip edilmesi, meslek mensuplarının kayıt altına
alınması, toptancı halleri arasında ortak bilgi paylaşımı ve iletişimin sağlanması, sektördeki
kayıt dışılığın önlenmesi, hesap verilebilirlik ile saydamlığın sağlanması, kamu sektörünün,
sebze ve meyve ticaretine yönelik olarak daha sağlıklı değerlendirmeler yapabilmesi ve
düzenlemeler oluşturabilmesi, tüketicilerin, ürün künyeleri sayesinde tükettikleri ürünün nerede
ve kim tarafından üretildiği gibi bilgilere ulaşabilmesi amaçlanmaktadır
Hal Kayıt Sistemine yönelik olarak;
 Bakanlığımız ticaret il müdürlüğü ve toptancı hal yönetim birimlerinin Sisteme
tanımlanması, yetkililerinin Sisteme kaydı ve bu kişilere kullanıcı adı ve şifresi
verilmesi işlemleri tamamlanmıştır.
 Sistemin, Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS) ile entegrasyonu sağlanmıştır.
 Toptancı hali içinde faaliyet gösterenlerin toptancı hal yönetimlerince, toptancı hali
dışında faaliyet gösterenlerin ise ticaret il müdürlüklerince Sisteme kayıt işlemleri
yürütülmüş ve bu kişilere kullanıcı adı ile şifreleri verilmiştir.
 İl müdürlüklerimiz bünyesinde oluşturulan hal hakem heyetlerinde görevli asil ve yedek
üyelere ilişkin bilgiler Sisteme aktarılmıştır.
 Hal Kayıt Sistemi ile Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bünyesinde tutulan bilgi
sistemleri arasında entegrasyon yapılmasına yönelik protokol 11.09.2015 tarihinde
imzalanmıştır.
Ayrıca, Hal Kayıt Sistemi Çağrı Merkezi 444 0 425 (444 0 HAL) numarası üzerinden 7/24 esası
çerçevesinde bildirimcilere bildirim işlemleri, bilgi alma, uygulamaya ilişkin her türlü teknik
destek ve şikâyet konularında hizmet vermeye devam etmiştir.
Hal Kayıt Sistemi’ne pazarcı, manav, depo, tasnif ve ambalajlama tesisi, otel, tüccar, market,
sanayici, yemek fabrikası, komisyoncu, ihracatçı, ithalatçı, yurt, üretici, üretici örgütü, lokanta
ve hastane gibi kullanıcı sıfatları özelinde bildirim yapılabilmektedir. Her bir gerçek veya tüzel
kişi iştigal ettiği faaliyetten hareketle sıfat kaydı yaptırmakta ve bir gerçek veya tüzel kişinin
birden fazla sıfata sahip olması mümkün olabilmektedir.
Hal Kayıt Sistemi’nde 2015 yılı Aralık ayı sonu itibariyle 41.310 adet kullanıcı sıfatı
kayıtlıdır.
28
29.01.2015
Hal Kayıt Sistemi, “bildirim modeli” üzerine kuruludur. Bildirim; bildirim miktarı veya
üzerindeki malların üretildiği yerden veya girdiği gümrük kapısının bulunduğu yerden her ne
sebeple olursa olsun sevkinden önce bildirimciler tarafından Hal Kayıt Sistemi’ne beyan
edilmesidir.
Sisteme yapılan bildirim sayısı sistemin kurulduğu 2012 yılında 8.536.518 iken, 2013 yılında
15.550.873, 2014 yılında 84.275.984 ve 2015 yılında 128.440.722 bildirim gerçekleşmiştir.
Şekil 11: Yıllar Bazında HKS'ye yapılan aylık bildirim sayıları
Hal rüsumu ödemelerinin daha kolay bir şekilde yapılmasına yönelik çalışmalarda ise son
aşamaya gelinmiştir. Bu kapsamda, internet bankacılığına ilişkin çalışmalar tamamlanarak
rüsum ödemelerinin internet bankacılığı vasıtasıyla yapılmasına başlanılmıştır. Düzenli ödeme
konusunda ise test aşamasına gelinmiş olup, çalışmalar önümüzdeki dönemde tamamlanacaktır.
Kooperatif ortaklarının yaş sebze ve meyve üretimi ve pazarlaması konusunda
bilinçlendirilmesi ve bu hususlarda farkındalık oluşturulması amacıyla Tarım Kredi
Kooperatifleri Merkez Birliği kapsamındaki bölge birliklerine bağlı kooperatif ortaklarına 5957
sayılı Kanun ile Sebze ve Meyve Üretici Örgütleri Hakkında Yönetmelik kapsamında eğitim
verilmesi planlanmış, bu kapsamda Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği bölge
müdürlükleri tarafından Antalya ve Mersin’de düzenlenen eğitimlere katılım sağlanmıştır.
5.2.3 - Büyüyen Anadolu’ya Kredi Kolaylıkları Projesi (BAKK): Genel Müdürlük olarak,
ekonomimizin lokomotifi konumundaki KOBİ’lere yönelik çalışmalarımız da
sürdürülmektedir. Bu kapsamda, Türkiye’nin çoğunlukla az gelişmiş bölgelerinde faaliyet
gösteren mikro işletmeler ve KOBİ’lerin finansmana erişimini kolaylaştırmak amacıyla ilgili
29
29.01.2015
kurum ve kuruluşlarla işbirliği halinde Büyüyen Anadolu’ya Kredi Kolaylıkları (BAKK)
Projesi başlatılmıştır.
Proje ile 4.000 işletmeye toplamda 500 milyon avro tutarında bir kredi kullandırılması
hedeflenmişken, 2011 yılında 215, 2012 yılında 130, 2013 yılında 4.681 olmak üzere 2014 yılı
sonu itibariyle 8.329 KOBİ’mize toplam 515 milyon avro kredi kullandırılmıştır. Ayrıca,
BAKK Projesi için 400 milyon avroluk ilave kaynak sağlanarak nihai aşamada ulaşılacak kredi
imkanı 537,5 milyon avrodan 937,5 milyon avroya yükseltilmiştir. Bununla birlikte Projenin
ilk bileşeni olan mikro işletmelere kredi olanağına ilişkin ayrılan kredi teminatı da 9 milyon
avroya artırılmış olup, mikro işletmeler için ilave 75 milyon avroluk bir hacim daha
oluşturulmuştur.
5.2.4 - Girişimcilik Ekosisteminin İyileştirilmesinde Tacir ve Sanayicilere Hizmet Sunan
Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarının Etkinliğinin Artırılması Projesi: 10.
Kalkınma Planı’nda yer alan, “Girişimcilik ekosisteminde hizmet ve destek sağlayan tüm
kurum ve kuruluşların kurumsal kapasiteleri ve işbirliği düzeyleri artırılacaktır. Kamu tüzel
kişiliğine sahip meslek kuruluşları, ekonomiye katkılarını artırmak ve girişimciliği desteklemek
üzere yeniden yapılandırılacaktır.” (10. Kalkınma Planı, p.691) eylem planından hareketle
hazırlanan “Girişimcilik Ekosisteminin İyileştirilmesinde Tacir ve Sanayicilere Hizmet Sunan
Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarının Etkinliğinin Artırılması Projesi” 2015
yılında gerçekleştirilmesi öngörülerek, 2014 yılında hazırlanmış ve kabul edilerek 2015 yılı
bütçesinde 500.000 TL ödenekle yerini almıştır.
Proje kapsamında, 2015 yılında projenin şartnamesi hazırlanmış ve bu kapsamda projeyi
tamamen veya kısmi şekilde yürütecek akademik kesim ile görüşmeler yapılmıştır. Henüz nihai
sonuca ulaşmayan bu görüşmeler neticesinde ortaya çıkacak yol haritası sonrasında projeye
2016 ilk çeyreğinde başlanılarak aynı yıl içerisinde bitirilmesi planlanmaktadır.
30
29.01.2015
5.3 – Toplantılar ve Etkinlikler
2015 yılında, Genel Müdürlüğümüz tarafından toplam 24 toplantı vb. tertip edilmiş, ayrıca
diğer kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenen toplam 107 toplantıya katılım sağlanmıştır.
Düzenlenen veya katılım sağlanan toplantılara ilişkin bilgilere Tablo 8’de yer verilmiştir.
TOPLANTILAR / ETKİNLİKLER
Katılım Sağlanan
İlgili Alan
Etkinlik Türü
Düzenlenen
Toplam
Yurtiçi
Tarım Ürünleri
Ticareti
Odalar ve Borsalar
Perakende ve
E-Ticaret Ticaret
Planlama ve Dış
İlişkiler
Şirketler
Toplantı
5
39
Komite Toplantısı
1
Eğitim
3
Komisyon Toplantısı
1
Kongre
1
Çalıştay
4
Seminer
1
Toplantı
10
Çalıştay
Toplantı
7
Panel
2
Çalıştay
1
1
Müzakere
1
Toplantı
6
1
Bilgilendirme Toplantısı
1
Proje Kapanış Toplantısı
1
Müzakere
1
Eğitim
1
Çalıştay
3
Toplantı
1
7
TAIEX Expert Mission
1
1
(Uzman Talebi)
Çalıştay
1
Tablo 8: Düzenlenen veya katılım sağlanan toplantılar
Yurtdışı
55
1
3
11
15
9
23
6
17
İslam İşbirliği Teşkilatı (İTT) Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (İSEDAK)
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), İslam dünyasının çıkarlarını korumak ve üye devletler arasında
işbirliği ve dayanışmayı güçlendirmek amacıyla 1969 yılında kurulmuştur. Ülkemiz, bu
Teşkilata kuruluşundan bu yana üye olup, Teşkilatın bir daimi komitesine, iki alt kuruluşuna ve
üç ilgili kuruluşuna ev sahipliği yapmaktadır.
İslam dünyasının çok taraflı ekonomik ve ticari işbirliğine yönelik ana platformu olan İslam
İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi’nin (İSEDAK) Başkanlığı
Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından yürütülmekte ve her yıl Ülkemizde bir kez Bakanlar
düzeyinde, bir kez de teknik düzeyde İzleme Komitesi toplantısı düzenlenmektedir.
31
29.01.2015
İSEDAK’ın 2012 yılında icra edilen İslam İşbirliği Teşkilatı Üye Ülkeleri Bakanlar Görüş AlışVerişi Oturumunun teması olan “KOBİ’lerin Rekabet Gücünün Geliştirilmesi” kapsamında,
11-12 Eylül 2013 tarihlerinde Ankara’da “İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Üyesi Ülkeleri
Ticaret Sicil Teşkilatları Arasında İşbirliği ve Tecrübe Paylaşımı Çalıştayı”
düzenlenmiştir. Çalıştayda, üye ülkelerin ticaret sicil teşkilatlarının ortak sorunlarının tespit
edilmesi, bilgi ve tecrübe paylaşımının yapılması ve ileriye dönük yapılabilecek potansiyel
işbirliği olanaklarının değerlendirilmesi ve nihai hedef olarak piyasadaki Küçük ve Orta
Büyüklükteki İşletmelerin (KOBİ) etkinliğinin artırılması hedeflenmiştir.
İİT içinde bu tema ile gerçekleştirilen ilk organizasyon olan Çalıştay, üye ve gözlemci olmak
üzere toplam 29 ülkeden ve Dünya Bankası, OECD ve AB Türkiye Delegasyonu’ndan
temsilcilerin katılımı ile gerçekleştirilmiştir.
Ülkemiz ev sahipliğinde düzenlenen bu Çalıştay’da, ticaret sicili ve MERSİS uygulamasına
ilişkin ülkemiz deneyimleri İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkeler ile paylaşılmış, üye
ülkelerdeki ticaret sicili uygulamaları değerlendirilmiş ve ülkeler arası işbirliği noktasında
çalışmalar yapılmıştır.
Çalıştay sonucunda, üye ülkelerdeki ticaret sicili uygulamaları arasında benzerlikler bulunduğu,
üye ülkelerin sicili uygulamaları konusunda kapasite geliştirme ve tecrübe paylaşımı
konusunda talep olduğu, katılımcıların bu tür faaliyetlerin ve sicil otoriteleri arasındaki
işbirliğinin devam etmesini istediği görülmüş; ticaret sicil teşkilatlarının bilgi paylaşımı
sayesinde yeni ticari ilişkilerin daha az bir maliyetle kurulacağı, ticari ilişkilere sahip şirketler
arasında uzun dönemde güvenin arttırılacağı, ticaret sicil teşkilatlarını geliştirmiş ülkelerden
yeni mekanizmalar öğrenilmesi veya esinlenilmesi hususlarında görüş birliğine varılmıştır. Bu
doğrultuda 2015 yılında İstanbul’da gerçekleştirilen İSEDAK Toplantısında 2016 yılı ikinci
yarısında ilk çalıştayın devamı niteliğin ikinci çalıştayın gerçekleştirilmesi önerisinde
bulunulmuş ve teklifimiz ülkeler tarafından olumlu karşılanarak Sonuç Bildirgesinde yer
almıştır.
Öte yandan çalıştayın sağladığı fayda neticesinde değerlendirilen talepler ile benzer bir
çalışmanın Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) ülkeleri ile birlikte de gerçekleştirilebileceği
düşünülmüş ve 2016 yılının ilk yarısında Ülkemiz ev sahipliğinde bir çalıştay düzenlenmesi
konusunda KEİ Sekretaryasıyla mutabakata varılmıştır.
5.4 - Bilgi Talepleri
2015 yılında Genel Müdürlüğümüz tarafından 9.598’i Başbakanlık İletişim Merkezi
(BİMER) başvurusu olmak üzere toplam 10.215 bilgi edinme başvurusuna yanıt verilmiştir.
Bilgi edinme mevzuatı çerçevesinde Genel Müdürlüğümüze iletilen başvuruların konularına
göre dağılımı Tablo 9’da gösterilmiştir.
32
29.01.2015
BİLGİ EDİNME BAŞVURULARI
Konu
Bilgi Edinme
Başv.
896
211
60
20
Tarım Ürünleri Ticareti
210
8
Odalar ve Borsalar
153
38
Elektronik Ticaret
132
21
Perakende Ticaret
2
4
Bilgi Edinme ve İstatistik
TOPLAM (Islak imzalı cevaplar)
1.453
302
TOPLAM (Mesaj yoluyla verilen cevaplar)
8.145
150
GENEL TOPLAM
9.598
452
Tablo 9: Bilgi Edinme Başvuruları
BİMER
AKİM
Diğer
TOPLAM
42
3
3
1
7
7
63
74
2
6
8
12
102
63
102
1.223
85
227
200
172
13
1.920
8.295
10.215
5.5 - Soru Önergeleri
2015 yılında Genel Müdürlüğümüz tarafından toplam 54 Yazılı Soru Önergesi
cevaplandırılmıştır. Soru önergelerinin konularına göre dağılımına Tablo 10’da yer verilmiştir.
SORU ÖNERGELERİ
Konu
Yazılı
9
4
5
18
18
54
Sebze ve Meyve Ticareti
Odalar ve Borsalar
Elektronik Ticaret
Perakende Ticaret
Planlama ve Mevzuat
İnsan Kaynakları ve Bütçe
TOPLAM
GENEL TOPLAM
Sözlü
54
Tablo 10: Soru önergeleri
5.6 - Mevzuat Görüşleri
Genel Müdürlüğümüz tarafından ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından hazırlanarak görüş
alınması amacıyla Bakanlığımıza intikal eden mevzuat taslakları hakkında gerekli
değerlendirmelerin yapılmasını müteakip, söz konusu mevzuata ilişkin görüşler verilmiştir. Bu
kapsamda, 2015 yılında 21 Kanun, 8 Tüzük, 53 Yönetmelik, 28 Tebliğ ve 19 diğer
düzenlemeler olmak üzere toplam 129 Mevzuat Taslağı hakkında görüş verilmiştir.
Mevzuat
Türü
Kanun
Tüzük
Yönetmelik
Tebliğ
Diğer
21
8
53
28
19
TOPLAM
129
Tablo 11: Mevzuat taslak görüşleri
33
29.01.2015
5.7 - Yazışmalar
2015 yılı içinde Genel Müdürlüğümüze çeşitli kurum ve kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişiler
tarafından muhtelif konularda 9.062 adet evrak iletilmiş olup, bu evraklarla ilgili 6.935 adet
yazışma gerçekleştirilmiştir.
YAZIŞMALAR
Gelen
Giden
9.062
6.935
Tablo 12: Yazışmalar
34
29.01.2015
II- AMAÇ ve HEDEFLER
A- İdarenin Amaç ve Hedefleri
Genel Müdürlüğümüzün amaçlarını;
 İlgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve eşgüdüm halinde ticarete ilişkin yönlendirici
politikaları belirlemek,
 Görev alanımızdaki kurum ve kuruluşlara (şirketler, odalar ve borsalar, toptancı halleri,
pazar yerleri, lisanslı depo işletmeleri, yetkili sınıflandırıcılar, organize perakende
işletmeleri vb.) yönelik politikalar belirlemeye yardımcı olmak ve belirlenen politikaları
işbirliği içinde hayata geçirmek
oluşturmaktadır.
Genel Müdürlüğümüz bu amaçları sağlamak üzere aşağıdaki hedefler doğrultusunda
faaliyetlerini sürdürmektedir;
 Ticarete ilişkin genel ve konuya özel yönlendirici politikalar belirlemek ve gerçekleştirmek,
 Ticaret politikalarının geliştirilmesinde tüm paydaşların katkı sunacağı katılımcı bir yapı
oluşturmak,
 Politika geliştirme ile hızlı ve nitelikli karar almaya yardımcı olacak veri, enformasyon ve
bilgi yönetimini geliştirmek ve kurumsallaştırmak,
 Şirketler, tacirler ve bunların mesleki kuruluşlarına/üst kuruluşlarına yönelik stratejiler
geliştirmek, düzenlemeler yapmak ve yürütmek.
B- Temel Politikalar ve Öncelikler
Onuncu Kalkınma Planı (2014 – 2018)
2014-2018 dönemini kapsayacak olan Onuncu Kalkınma Planı ile Türkiye’nin uluslararası
değer zinciri hiyerarşisinde üst basamaklara çıkmış, yüksek gelir grubu ülkeler arasına girmiş
ve mutlak yoksulluk sorununu çözmüş bir ülke haline gelmesi amaçlanmaktadır. Bu çerçevede;
 E-Ticaretin, ihracatın artırılmasında etkili bir araç olarak kullanılması amacıyla gerekli
mekanizmalar geliştirilecektir.
 KOBİ’lerin rekabet güçlerinin artırılarak ekonomik büyümeye katkısının yükseltilmesi
temel amaçtır. Bu kapsamda, öncelikle hızlı büyüyen veya büyüme potansiyeline sahip
girişimler ile ürün, hizmet ve iş modeli açılarından yenilikçi KOBİ’lerin desteklenmesi
esastır.
 Şirket kuruluş ve şube açılış işlemlerinde maliyetler azaltılacaktır.
 Şirketlerin iradi tasfiyesi sürecine yönelik düzenleme yapılacaktır.
35
29.01.2015
62. Hükümet Programı
62’inci Hükümet Programı, 01.09.2014 tarihinde TBMM Genel Kurulunda açıklanmıştır.
Hükümet programında ticarete yönelik olarak;
 Önceki hükümet dönemlerinde iç ticaret alanında önemli reformlar gerçekleştirildiği,
50 yılı aşkın süredir yürürlükte olan Ticaret Kanunu’nun tüm paydaşlarla istişare
edilerek yenilendiği,
 Girişimcilerimiz ile iş dünyamızın önündeki engellerin kaldırılması, sayıları 800 bini
aşan şirketimizin ve 500 bini aşkın şahıs işletmesinin kurumsal yapılarının
güçlendirilmesi, bu şirket ve işletmelerin etkin ve rekabetçi birer küresel oyuncu haline
dönüştürülmesini hedefleyen Yeni Ticaret Kanunu’nun ikincil mevzuat
düzenlemeleriyle birlikte uygulamaya konulduğu,
 Kamunun en kapsamlı dört temel veri tabanından biri olan MERSİS’in (Merkezi Sicil
Kayıt Sistemi) hayata geçirildiği, bu sistemle, ticari işletmeler ile şirketlerin tüm kuruluş
ve değişiklik işlemlerinin elektronik ortama taşındığı, önümüzdeki dönemde
ülkemizdeki tüm ekonomik birimlerin sisteme dahil edileceği,
 Kayıtdışı ekonomi ile mücadelede önemli adımlar atıldığı, tarım ürünleri ticaretine yeni
bir boyut kazandıran “Hal Kayıt Sistemi” ve “Lisanslı Depoculuk Uygulamasının”
hayata geçirildiği ve önümüzdeki dönemde bu uygulamaların yaygınlaştırılmasına
devam edilerek, tarladan sofraya ticarette güvenin tesis edileceği,
 Çalışmaları tamamlanan elektronik ticaret ve perakende ticaretin düzenlenmesine
ilişkin yasa tasarılarının yasalaşmasının sağlanacağı,
ifade edilmektedir.
64. Hükümet Programı
64’üncü Hükümet Programı, 25.11.2015 tarihinde TBMM Genel Kurulunda açıklanmıştır.
Hükümet programında ticarete yönelik olarak;
 Ülkemizin küresel refah ve zenginlikten daha fazla pay alabilmesi için etkin ve
kesintisiz işleyen bir ticari ortam tesis edilmesinin kritik olarak görüldüğü, dış ticarette
yapılan atılımların canlı bir iç ticaret ortamının tesis edilerek desteklenmesine ekonomik
büyüme açısından önem verildiği, bu yaklaşımla, yeni dönemde kalite odaklı, yenilikçi
yaklaşım ve uygulamalarla ülkemizi ticaretin en kolay ve en güvenli yapıldığı, dünyanın
önemli ticaret merkezinden biri haline getirmenin hedeflendiği,
 Ticareti kolaylaştırıcı ve güven ortamını tesis etmeye yönelik uygulamalara devam
edileceği,
36
29.01.2015
 Ticaret hizmetlerinde markalaşma ve kurumsallaşma kapasitesinin geliştirilmesi
yoluyla işletmelerin özellikle yeni gelişen çevre ülke pazarlarına daha fazla açılmasının
sağlanacağı,
 Girişimcilerin yurtdışı pazarlara açılması amacıyla elektronik ticaret hizmetlerinin
geliştirilmesinin sağlanacağı, elektronik ticaretin geliştirilmesi amacıyla mevzuat
çalışmalarının tamamlanacağı,
 Geleneksel toptan ve perakende sektörünün rekabet gücünü artırıcı tedarik ve satış
faaliyetlerinin geliştirileceği; bu kesimde modern işletme teknikleri, yeni hizmet
modelleri ve teknoloji kullanımının destekleneceği, perakende ticaretin düzenlenmesine
ilişkin kanun ile ilgili ikincil düzenlemelerin tamamlanacağı,
 Kamunun en kapsamlı dört temel veri tabanından biri olan MERSİS (Merkezi Sicil
Kayıt Sistemi) ile ticari işletmeler ile şirketlerin tüm kuruluş ve değişiklik işlemlerinin
elektronik ortama taşındığı, önümüzdeki dönemde ülkemizdeki tüm ekonomik
birimlerni sisteme dâhil edileceği,
 Tarım ürünleri ticaretine yeni bir boyut kazandıran “Hal Kayıt Sistemi” ve “Lisanslı
Depoculuk Uygulamasını” önümüzdeki dönemde yaygınlaştırılmasına devam edilerek,
tarladan sofraya ticarette güvenin tesis edileceği,
belirtilmektedir.
Orta Vadeli Program (2015-2017)
2015-2017 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program 08.10.2014 tarihli ve 29139 mükerrer
sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir.
2015-2017 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program (OVP), Türkiye ekonomisinin daha
rekabetçi ve yenilikçi bir zeminde, 2023 hedeflerine ulaşmak için gerekli atılımı
gerçekleştirmek üzere tasarlanmıştır.
Yeni bir kalkınma hamlesi için ülkemizin ihtiyaç duyduğu yapısal reformlar OVP döneminde
hayata geçirilecektir. Bu kapsamda, Onuncu Kalkınma Planında yer alan öncelikli dönüşüm
programları çerçevesinde hazırlanan eylem planları uygulamaya konulacaktır. Bu eylem
planlarının düzenli takibiyle gerçekleşme düzeyi artırılacaktır.
Program döneminde, yurt içi tasarrufları artırmak, mevcut kaynakları üretken alanlara
yönlendirmek, ekonominin üretim kapasitesini ve teknoloji seviyesini yükseltmek, verimlilik
düzeyini ve ihracatın büyümeye katkısını artırmak temel önceliklerimizdir. Program
kapsamında aşağıda yer alan politika ve önceliklere yer verilmiştir:
 Girişimcilik ekosisteminde hizmet ve destek sağlayan tüm kurum ve kuruluşların
kurumsal kapasiteleri ve işbirliği düzeyleri artırılacaktır.
 Piyasaların ve rekabet ortamının iyi işlemesi, fikri mülkiyet haklarının korunması, iş ve
yatırım ortamının cazip ve öngörülebilir hale gelmesi desteklenerek yerli ve uluslararası
doğrudan yatırımların artırılması sağlanacaktır.
37
29.01.2015
 E-ticaretin, ihracat artışına katkı yapması ve tüketim malı ithalatını artırmaması için
gerekli mekanizmalar geliştirilecektir.
Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) 2015-2016 Yılı Eylem
Planı
Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu 2015 - 2016 yılı yılı Eylem Planı
kapsamında Teknik Komite Sekretaryası Bakanlığımızca yürütülen Şirket İşlemleri ve
Kurumsal Yönetim Teknik Komitesi faaliyetleri kapsamında;
 Sigorta acentelerinin iş yeri açma ve çalışma ruhsatına ilişkin sorunlarının giderilmesine
yönelik çalışma yapılması, ve,
 Ülkemizde kayıt dışılığın ticari faaliyetler üzerindeki olumsuz etkilerinin ortaya
konularak gerekli tedbirlerin tespitine yönelik Çalışma Raporu hazırlanması
amaçlanmaktadır.
Ayrıca, Finansmana Erişim Teknik Komitesi eylem planında Bakanlığımızın sorumlu kurum
olarak belirlendiği,
 Çek ve bono kullanımının ve tedavülüne ilişkin güvenilirliğin artırılmasına yönelik
çalışma yapılması ve ihtiyaç duyulması halinde gerekli mevzuat değişikliğinin
yapılması
eylemine ilişkin olarak gerekli çalışmalar yürütülmektedir.
Kayıt Dışı Ekonomi ile Mücadele Stratejisi Eylem Planı (2015-2017)
3. Bileşen: Denetim Kapasitesinin Güçlendirilmesi ve İlgili Mevzuatın Gözden Geçirilmesi
Politika 3.1: Kayıt dışılıkla mücadelede denetimlerin daha nitelikli hale getirilmesi ve gerekli
düzenlemelerin yapılması
 Hal Kayıt Sistemi”nin daha etkin ve verimli kullanımına yönelik gerekli güncelleme ve
geliştirme çalışmalarına devam edilecek ve Sistemin diğer bilgi sistemleriyle
entegrasyonu tamamlanacaktır.
 Lisanslı Depoculuk Sistemi”ne konu olan tarım ürünleri ticaretinin, elektronik ortamda,
hızlı ve güvenilir yapılması sağlanacaktır.
 Tarımsal destek uygulamalarına ilişkin belge düzeninin sağlıklı bir şekilde işlemesi
amacıyla borsa müessesesinin ve borsalardaki tescil işlemlerine yönelik otomasyon
sistemlerinin etkin bir şekilde kullanılması sağlanacaktır.
Saydamlığın Artırılması ve Yolsuzlukla Mücadelenin Güçlendirilmesi Eylem Planı
01. Önlemeye Yönelik Tedbirler
 Özel sektör kuruluşlarında saydamlığın artırılması ve yolsuzluğun önlenmesi
konusunda gerekli çalışmalar yapılacaktır.
38
29.01.2015
III- FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER
A- Mali Bilgiler
1- Bütçe Uygulama Sonuçları ve Temel Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar
2015 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile Genel Müdürlüğümüze 8.023.000.-TL ödenek
tahsis edilmiş, yıl içinde 12.000.-TL ödenek eklenmiş, 12.000.- TL ödenek düşülmüş ve yılsonu
itibariyle 8.023.000.-TL olan bütçe ödeneğinin %78,38‘i olan 6.288.520,21 TL harcanmıştır.
2015 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile Genel Müdürlüğümüze tahsis edilen Kesintili
Başlangıç Ödenek miktarları ile yıl içerisinde gerçekleşen aktarma ve harcamalar Tablo 13’te
gösterilmiştir.
TERTİP
KBÖ
EKLENEN
DÜŞÜLEN
TOPLAM
ÖDENEK
HARCAMA
KALAN
01.1
PERSONEL GİD.
5.357.000
0
0
5.357.000
5.190.345
166.655
01.4
GEÇİCİ PERSONEL
40.000
0
0
40.000
25.062
14.938
02.1
SOS. GÜV. PRİMİ GİD.
923.000
0
0
923.000
848.437
74.563
02.4
GEÇİCİ PERSONEL
6.000
0
0
6.000
4.038
1.962
03.2
TÜKETİM MAL MALZ.
40.000
0
0
40.000
39.053
947
03.3
YOLLUKLAR
120.000
12.000
0
132.000
124.420
7.580
03.5
HİZMET ALIMLARI
73.000
0
12.000
61.000
30.344
30.656
03.6
TEMSİL VE TANITMA
400.000
0
0
400.000
8.407
391.543
03.7
MENKUL MAL ALIM
19.000
0
0
19.000
18.414
586
06.3
SERMAYE GİDERLERİ
1.045.000
0
0
1.045.000
0
1.045.000
8.023.000
12.000
12.000
8.023.000
6.288.520
1.734.480
TOPLAM
Tablo 13: 2015 Yılı Bütçe Ödenekleri ve Harcamalar
Tablodan görüleceği üzere, 2015 yılı bütçesinde;
 “01.1-Personel Giderleri” için 5.357.000.-TL ödenek tahsis edilmiş olup, personel
maaşlarının ödenmesi için kullanılan 5.190.345.-TL sonrasında kalan 166.655.-TL,
 “01.1-Geçici Personel” Genel Müdürlüğümüzde 2014 yılında çalışmaya başlayan bir
personel maaşının ödenmesi için tahsis edilen 40.000.- TL ödenekten 25.062.- TL
harcanmış olup, kalan 14.938.- TL,
 “02.1-Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri” için 923.000.-TL ödenek
tahsis edilmiş olup, yılsonu itibariyle harcama tutarı 848.437-TL,
 “02.4 – Geçici Personel” için 6.000.-TL ödenek tahsis edilmiş ve bu ödeneğin yılsonu
itibariyle harcama tutarı 4.038-TL,
 “03.2-Tüketim Mal Malzemesi Giderleri” için 40.000.-TL ödenek tahsis edilmiş olup,
yılsonu itibariyle harcama tutarı 50.976.-TL,
39
29.01.2015
 “03.3-Yolluk Giderleri” için 120.000.-TL ödenek tahsis edilmiş olup, yıl içinde 12.000.TL ödenek eklenmiş, toplamda 132.000.-TL olan bütçe ödeneğinin yılsonu itibariyle
harcama tutarı 124.420.-TL,
 “03.5-Hizmet Alımları” için 73.000.-TL ödenek tahsis edilmiş olup, yıl içinde 12.000.TL düşülmüş toplamda 61.000.-TL olan bütçe ödeneğinin yılsonu itibariyle harcama
tutarı 30.344.-TL,
 “03.6 – Temsil ve Tanıtma Giderleri” için 400.000.- TL ödenek tahsis edilmiş olup, yıl
içinde harcama miktarı 8.407.-TL,
 “03.7-Menkul Mal Alımları” için 19.000.-TL ödenek tahsis edilmiş olup, bu kalemde
tahsis edilen bütçe ödeneğinin yılsonu itibariyle harcama tutarı 18.414.-TL,
 “06.3-Sermaye Giderleri” için 1.045.000.-TL ödenek tahsis edilmiş olup, toplamda
1.045.000.-TL olan bütçe ödeneğinden herhangi bir harcama gerçekleştirilmeden
yılsonu itibariyle Bütçe Ödeneklerine iade edilen tutar 1.045.000.-TL,
olarak gerçekleşmiştir.
2015 yılı bütçe ödeneğinden yapılan harcamaların oransal dağılımı Şekil 12’de gösterilmiştir.
Personel Giderleri
82,93%
SGK Devlet Primi
Giderleri
13,55%
Tüketim Malz.
0,62%
Temsil ve Tanıtma
0,14%
Yolluklar
1,98%
Hizmet Alımları
0,48%
Menkul Mal Alımları
0,29%
Personel Giderleri
Yolluklar
Temsil ve Tanıtma
SGK Devlet Primi Giderleri
Hizmet Alımları
Tüketim Malz.
Menkul Mal Alımları
Şekil 12: 2015 Yılı Harcamalarının Oransal Dağılımı
2015 yılı bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırmasına bakıldığında, %82,93 Personel
Giderlerine, %13,55 SGK Devlet Primi Giderlerine, %0,62 Tüketim Malzemesi Alımlarına,
%0,48 Mal ve Hizmet Alımlarına, %1,98 Yolluk Giderlerine, %0,29 Menkul Mal Alımlarına,
%0,14 Temsil ve Tanıtma Giderlerine harcanmıştır.
Yatırım programı için ayrılan 1.045.000 TL tutardan ise harcama yapılmamış yılsonunda
Bütçeye iade edilmiştir.
40
29.01.2015
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde 2015 yılı için Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile
Genel Müdürlüğümüze tahsis edilen ödenekler, etkin ve verimli bir şekilde kullanılarak,
ülkemizin ticari hayatına yön veren hizmetlerimizin en üst düzeyde ve sağlıklı bir şekilde
yürütülmesi sağlanmıştır.
B- Performans Bilgileri
1- Faaliyet ve Proje Bilgileri
a) Genel Müdürlüğümüz tarafından Stratejik Plan 2013-2017 dâhilinde aşağıdaki proje ve
faaliyetler yürütülmektedir;
 Uluslararası rekabet üstünlüğü sağlamak için etkin bir piyasa sistemi oluşturmak üzere
uzun vadede izlenecek politikalar geliştirmek,
 Ticari kurumların kurumsal yapılarını güçlendirecek politikalar geliştirmek,
 Yatırım ortamının iyileştirilmesi stratejisinin geliştirilmesine katkıda bulunmak
(Stratejik Eksen 1 /Amaç 1 /Hedef 1.1)
 Şirket kuruluş sürecini kısaltmak ve maliyetlerini azaltmak,
 Merkezi Sicil Kayıt Sisteminin kapsamını genişletmek,
 Lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas borsacılığı sisteminin gelişip yaygınlaşmasını
sağlayarak tarımsal ürün piyasalarının çağdaş bir yapıya kavuşmasına öncülük etmek,
 Hal kayıt sistemini geliştirmek,
 Elektronik ticaretin güvenli bir biçimde yapılmasına ve yaygınlaştırılmasına yönelik
çalışmalar yapmak,
 Toptan ve perakende ticaret sektöründe düzenlenmesine yönelik mevzuat çalışmaları
yapmak,
 Geç ödemelerde ihtar çekmeye ihtiyaç kalmadan temerrüde düşülmesinin sağlanmasına
yönelik çalışmalar yapmak,
 Büyüyen Anadolu’ya Kredi Kolaylıkları Projesi’ni yürütmek
(Stratejik Eksen 4 /Amaç 4 /Hedef 4.1)
b) Genel Müdürlüğümüz tarafından Bakanlığımız Performans Programı (2015) dâhilinde
aşağıdaki proje ve faaliyetler yürütülmektedir.
 İç Ticaretin Geliştirilmesi Faaliyeti
c) Genel Müdürlüğümüz tarafından muhtelif Eylem Planları ile Yıllık Program Tedbirleri
(2015) çerçevesinde aşağıdaki proje ve faaliyetler yürütülmektedir;
 MERSİS Projesinin yürütülmesi,
 Türk Ticaret Kanunu kapsamında ikincil mevzuatın tamamlanması,
 TTK ve ikincil düzenlemelerin uygulanmasının gözlemlenmesi ve sorunların tespit
edilmesi,
41
29.01.2015
 Şirket kuruluş, tasfiye, iflas ve birleşme işlemlerini kolaylaştırıcı mevzuat değişiklerinin
yapılması,
 Şirket kuruluşu ve işyeri açma işlemlerinin kolaylaştırılması,
 E-Ticaretin hukuki ve teknik alt yapısının geliştirilmesi,
 Perakende ticaretine yönelik mevzuat çalışmalarının tamamlanması,
 Hal Kayıt Sisteminin tamamlanması,
 Lisanslı depo işletmeleri, yetkili sınıflandırıcılar, ürün ihtisas borsası, tazmin fonu ve
diğer ilgili kuruluşlar arasında çevrimiçi bilgi sisteminin kurulması,
 Balkan Emtia Borsası Kurulması
 Girişimcilik Ekosisteminin İyileştirilmesinde Tacir ve Sanayicilere Hizmet Sunan
Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarının Etkinliğinin Artırılması Projesi,
 Bilirkişilik müessesesinin etkinlik ve verimliliğinin artırılmasına yönelik düzenlemeler
yapılması,
 Arabuluculuk sisteminin yaygınlaştırılması ve sistemin etkinleştirilmesinin sağlanması,
 Meslek birliklerinin hakem heyeti uygulamaları etkin hale getirilmesi,
 Tarımsal destek uygulamalarına ilişkin belge düzeninin sağlıklı bir şekilde işlemesi
amacıyla borsa müessesesinin ve borsalardaki tescil işlemlerine yönelik otomasyon
sistemlerinin etkin bir şekilde kullanılmasının sağlanması
d) Genel Müdürlüğümüz tarafından yürütülen diğer proje ve faaliyetler şunlardır;
 Gayri faal şirketlerin tasfiyesi,
 Lisanslı depo ve borsa sisteminin yakın coğrafyada yaygınlaştırılması,
 Ürün ihtisas borsasının faaliyete geçirilmesi,
42
29.01.2015
2- Performans Sonuçları Tablosu
Performans program uyarınca yürütülen faaliyetlerin sonuçlarına Tablo 14'te yer verilmiştir.
Faaliyet
İç Ticaretin
Geliştirilmesi
Ölçü
Birimi
Hedef
Gerçekleşme
Durumu
Adet
4
13
Adet
4
-
Adet
3
-
Adet
1.000.000
1.827.472
Adet
10
1
Yüzde
8
16
Adet
17.000.000
128.440.722
Adet
1
1
Adet
4
9
Yüzde
5
1,25
Ton
1.000.000
435.000
Borsada gerçekleşen işlemlerin
Türkiye tarım ticaretindeki payı
Yüzde
5
Ürün İhtisas
Borsası
kurulamadı.
Lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas
borsacılığı
sistemlerinin
uluslararası düzeyde bilinirliğini
artırmaya yönelik düzenlenen
tanıtım ve eğitim faaliyeti sayısı
Adet
1
-
Performans Göstergeleri
E-ticarete ilişkin düzenlenen
ulusal/uluslararası toplantı/panel
sayısı
E-ticarete ilişkin bilgilendirme
amaçlı hazırlanan yayın sayısı
Sektör temsilcileri ile yapılan
periyodik toplantı sayısı
Merkezi Sicil Kayıt Sistemi
(MERSİS)’e alınmış ekonomik
faaliyet yürüten birim sayısı
Şirketlerin tek bir noktadan
gerçekleştirebildiği işlem sayısı
Şirket kuruluş maliyetlerinin kişi
başı
milli
gelire
oranının
düşürülmesi
Hal Kayıt Sistemi’ne yapılan
bildirim sayısı
Perakende ticarete ilişkin yapılan
düzenleme sayısı
Faaliyet izni verilen lisanslı depo
işletmesi sayısı
Sistemin
tarım
ürünleri
ticaretindeki payı
Hedeflenen
depo
kapasitesi
miktarı
Tablo 14: Performans Program Sonuçları
43
29.01.2015
IV- KURUMSAL KABİLİYET ve KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
A- Üstünlükler
 Yaklaşık 1,5 milyon tacirden oluşan geniş bir kesime hizmet sunması,
 Sektör ve sivil toplum odaklı yaklaşımlar sergileyebilmesi,
 252 oda, 113 borsa ve TOBB ile ticaret şirketleri, toptancı halleri, organize perakende
işletmeler ve lisanslı depolara yönelik düzenleme ve denetleme yetkisinin bulunması,
 Ticaretin temel yapıtaşı olan şirketlere ilişkin mevzuatın uygulayıcısı olması,
 Sebze ve meyve ticareti ile lisanslı depoculuk sistemine yönelik düzenlemeler yaparak
tarım ürünleri ticaretine ilişkin hizmet üretebilmesi,
 Ticaret sicili kayıtlarına MERSİS üzerinden erişerek şirketlere daha etkin hizmet
verebilmesi,
 Hal Kayıt Sistemi’ndeki güncel verileri kullanarak sebze ve meyve ticaretini
izleyebilmesi ve sektöre yönelik daha sağlıklı politikalar oluşturabilmesi,
 Görev alanındaki sivil toplum kuruluşları ve özel sektör temsilcileri ile diyalog halinde
olarak onların görüş ve önerilerinden faydalanması,
 Sektör, sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler, diğer kamu kurumları ve uluslararası
düzeyde işbirliği imkânları ile birlikte iş yapabilme ve dışa açık dinamik yapısı,
 Yılda biz kez toplanacak Toptancı Hal Konseyi ile sebze ve meyve ticareti sektöründeki
ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapabilme imkanına sahip olması,
 Görev alanına ilişkin kanun ve ikincil düzenlemeleri büyük ölçüde tamamlamış olması,
 İstihdam edilen kariyer uzmanların ve teknik personelin sayılarının artmasıyla sunulan
hizmetlerde kalite ve verimliliğin yükselmesi,
 Personele yönelik hizmet içi eğitim ile kişisel gelişim programlarına önem verilmesi,
 İş süreçlerinin tanımlanmış olması,
 Planlama, karar alma ve uygulama performansının yüksek düzeyde olması,
 Hizmet verdiği fiziki ortamın uygun olması,
 Yeterli teknolojik alt yapı ve donanıma sahip olması,
B- Zayıflıklar
 İnsan kaynakları planlaması ve personel istihdamında yeterli etkinliğin sağlanamaması;
artan iş yoğunluğu karşısında yeterli sayıda ve nitelikte personel ihtiyacının devam
etmekte olması,
 Kurumsal kapasitenin geliştirilmesine yönelik çalışmaların istenilen düzeyde henüz
tamamlanmamış olması,
 Personel arasındaki sosyal ilişkilerin yeterince gelişmemiş olması,
 Kurum kültürünün tam manasıyla oturmaması,
44
29.01.2015
C- Değerlendirme
Genel Müdürlüğümüz, sahip olduğu üstünlükler sayesinde kendisine verilen görevleri
zamanında, etkin ve etkili bir biçimde yerine getirmek için faaliyetlerini sürdürmektedir.
Geniş bir kesime hizmet sunması, sektör ve sivil toplum odaklı yaklaşımlar sergileyebilmesi,
ticarete ilişkin geniş düzenleme yetkisinin bulunması ve görev alanına ilişkin mevzuatın büyük
ölçüde tamamlanmış olması Genel Müdürlüğümüze üstünlük sağlamaktadır. Öte yandan, insan
kaynakları planlaması, personel istihdamı ile kurumsallaşma yönündeki çalışmaların tam
anlamıyla tamamlanamamış olması Genel Müdürlüğümüzün geliştirilmeye açık yönleri olarak
ortaya çıkmaktadır.
Genel Müdürlüğümüz, zayıf yönlerine rağmen üstünlükleri sayesinde görevlerini büyük
ölçüde yerine getirmiştir. Ancak daha verimli ve etkin bir performans gösterilebilmesi,
zayıflıklarımızın giderilmesine ve üstünlüklerimizin korunmasına bağlı bulunmaktadır.
V- ÖNERİ VE TEDBİRLER
Hizmet kalitemizin yükseltilebilmesi ve daha nitelikli hizmet verilebilmesi için, sürdürülen
Genel Müdürlüğümüz kurumsal çalışmalarının tamamlanması ve kurumsal kültürün sağlıklı bir
şekilde oluşturulması gerekmektedir.
Bunun yanında, Genel Müdürlüğümüzün personel ihtiyacının karşılanması için yeterli sayıda
personel ataması yapılması, mevcut personel ile yeni atanacak personelin görev tanımlarına
paralel olarak ihtiyaç duyduğu eğitimlerin verilebilmesi ve etkin bir insan kaynakları
politikasının uygulanması gerektiği değerlendirilmektedir.
Ayrıca, iş süreçlerinde bilgi teknolojilerinin daha etkin kullanılması için gerekli çalışmalara
devam edilmesi sağlanmalıdır.
Öte yandan, personel arasındaki sosyal ilişkilerin arttırılması ve güçlendirilmesine yönelik
gerekli tedbirler alınmalı ve bu yönde çalışmalar yürütülmelidir.
45

2015 Yılı Faaliyet Raporu - T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

Transkript

Benzer belgeler

BANKA VE TİCARET HUKUKU DERGİSİ M a k a l e l e r

Sayfa 1 / 1 Kamuyu Aydınlatma Platformu 14.08.2013 http://kap.gov

E-Ticaret

Secret CV

ORTA ANADOLU ĠHRACATÇI BĠRLĠKLERĠ GENEL

İSTANBUL TİCARET SARAYI Tanıtım Broşürü