Bir Arada Yaşamak İ輅n: Merhamet

Bir Arada Yaşamak İçin:
Merhamet
Prof. Dr. Kemal SAYAR
.BSNBSBÃOJWFSTJUFTJ
1TJLJZBUSJ"OBCJMJN%BM‘#BāLBO‘
4
FMBNà[FSJOFPMTVOJOTBOM‘þ‘OÚOEFSJFGFOEJNJ[NFS
IBNFUJOWàDVUCVMNVāIÉMJZEJ.FSIBNFUNFEFOJZF
UJNJ[JOUFNFMEJSFLMFSJOEFOCJSJEJSWFCJSBSBEBZBāBNBO‘O
BIMBL‘O‘CJ[FTBþMBS#VBOMBZ‘āMBEàOZBO‘OGFSZBUMBS‘CJ[JN
GFSZBUMBS‘N‘[ PMVS ÿOTBO‘ JOTBOB LPNāV L‘MBO CJS BIMBLUBO
TÚ[ FEJZPSV[ &MCFUUF TÚ[àO IFNFO CBā‘OEB NFSIBNFU WF
BD‘NBO‘O CJSCJSJOEFO GBSLM‘ PMEVþVOV TÚZMFNFNJ[ HFSFL
±àOLà NFSIBNFUUF EFOLMJL WBS .FSIBNFUUF MàUVGLÉSM‘L
ZPLLFOEJNJ[FCJSSPMCJÎNFCJSàTUàOMàLUBTMBNBIÉMJZPL
±àOLàNFSIBNFUSBINFUJOJOBTM‘TBIJCJOJOWBT‘UBT‘PMNBL
MBNàNLàO#VEBCJSIÉMEJSCJSNBLBNE‘SWFVþSVOBUFS
EÚLàMNFTJHFSFLJS.FSIBNFUFEFONFSIBNFUFEJMNJāUJS
5àSLJZFZBL‘OHFÎNJāUFLPSLVOÎDJOBZFUMFSMFTBST‘ME‘4FW
HJOJOÚ[àOEFLBSā‘N‘[EBLJDBO‘B[J[CJMNFLWBSE‘S;VMàNJTF
P B[J[ DBO‘ CJ[F CJS PCKF CJS OFTOF PMBSBL HÚTUFSJS Ã[FSJOF
LVWWFU VZHVMBZBCJMFDFþJOJ[ FþJQ CàLFCJMFDFþJOJ[ CJS OFTOF
ÿOTBOMBSMBZBCJSCFOTFOJMJāLJTJLVSBS‘[ZBEBCFOāFZJMJāLJTJ
4FWHJHÚSNFZFOJOTBOMBSLFOEJSVIMBS‘OBEBZBCBOD‘MBā‘ZPSWF
LFOEJMFSJOEFOFTJSHFONJāPMBO‘CBāLBT‘OEBOFTJSHJZPS,FOEJ
DBOM‘M‘þ‘O‘TBEFDFZ‘LBSBLWFZPLFEFSFLIJTTFEFCJMFOCJSJOTBO
UàSàPSUBZBΑL‘ZPS4FWHJTJ[MJLJMFSJLJIBZBU‘OEBJOTBOBZBCJS
Ú[HàWFOB[BMNBT‘WFF[JLMJLIJTTJZBEBZJUJSJMNJāPMBO‘LBQBU
83
84
#ÿ3-ÿ,5&:"Ā"."")-",*
NBLJÎJOTBIUFCJSÚ[HàWFOLBCBSNBT‘CJSFHPāJāNFTJPMBSBL
EÚOFCJMJZPS
#àUàOBIMBLT‘[M‘LMBS‘OLBZOBþ‘OEBLPNāVOVO‘TU‘SBC‘O‘O
NFāSVMBāU‘S‘MNBT‘ZBUBS#BOBTPSVMNBN‘āPMTBEBCFOEFOZBS
E‘NEJMFONFNJāPMTBEBÚUFLJOEFOLPNāVNEBOTPSVNMVZVN
,PNāVOVOZà[àCFOJBIMBLBÎBþ‘S‘SWFBIMBLJODJOEJþJNZFSEF
CBāMBS0OVOBÎM‘þ‘WFZPLTVOMVþVCFOJEFJODJUUJþJOEFCBāMBS
,VUMVTÚ[àIBU‘SMBZBM‘Ni,PNāVTVBÎLFOUPLZBUBOLJNTFHFS
ÎFLBOMBNEBJOBON‘āPMBNB[w#J[JNNFEFOJZFUJNJ[iLPNāVZV
OFSFEFZTFLPNāVZBWBSJTL‘MBDBLLBEBSwLPNāVMVLBIMBL‘O‘WVS
HVMBS3VICJMJNEFÎPDVLMVLMBJMHJMJZBSBMBS‘OJIMBMWFJINBMEFO
LBZOBLMBOE‘þ‘TÚZMFOJS±PDVþBCJ[[BU[BSBSWFSNFLJIMBM
WF
CBāLBT‘O‘OWFSEJþJ[BSBS‘EJOEJSNFLJÎJOIBSFLFUFHFÎNFNFL
JINBM
,PNāVMVLJÎJOEFBZO‘EàTUVSVEJMFHFUJSFCJMJSJ[,PN
āVIBLL‘O‘OJIMBMWFJINBMJ‘SLΑM‘LUBOZBCBOD‘EàāNBOM‘þ‘OB
ZPLTVMMVLUBOFāJUTJ[MJþFEFLCJSEJ[JUPQMVNTBMTPSVOVOUFNFMJO
EFZBUBS,VSCBO‘OLFOEJLBEFSJOJIBLFUUJþJOJEàāàOFOWFLÚUà
MàþàBLMBVZEVSBSBLNFāSVMBāU‘SBOMBSZBOJIBLT‘[M‘LLBSā‘T‘OEB
TFTJOJΑLBSNBZBOWFLPNāVTVOVO‘TU‘SBC‘OBT‘SU‘O‘EÚOFOMFS
LÚUàMàþàJDSBFEFOMFSLBEBSNàDSJNEJS±àOLàLÚUàMàLBODBL
POMBS‘OTFTTJ[LBMNBMBS‘LBZE‘ZMBIàLNàOàJDSBFUNFLUFEJS
0ZTBIFSJOTBOCJSCJSJOFLPNāVEVSWFIFSJOTBOCJSCJSJOEFO
TPSVNMVEVSCFOIFSLFTUFOEBIBGB[MBTPSVNMVZVN#JSBSBEB
ZBāBNBBIMBL‘CJ[JCJSCJSJNJ[FCBS‘OBLL‘MBSÿOTBOJOTBO‘OZVS
EVEVS,PNāVNVOBD‘T‘O‘LFOEJNJOCJMNFLMFPOBCVEàOZBEB
ZBMO‘[PMNBE‘þ‘O‘IJTTFUUJSJSJN0OVOBD‘T‘OBCVEàOZBEBCJS
ZFSBÎBSWFPOBCJSBOMBNWFSNFTJOFZBSE‘NFEFSJN0OBLB
Z‘UT‘[āBSUT‘[CJSNFSIBNFUMFZà[àNàEÚOEàþàNEFWFBD‘T‘O‘
EJOEJSNFLJÎJOFZMFNFHFÎUJþJNEFIFNLFOEJEàOZBN‘IFN
EFPOVOEàOZBT‘O‘HFOJāMFUJSJN%BIBNFUBGJ[JLCJSEà[MFNEF
LPOVāBDBLPMVSTBNNFSIBNFUTFÎNFLMFEFþJMTFÎJMNFLMFJMHJ
MJEJSWFNFSIBNFUFEFOTFÎJMNJāUJS#àUàOWBSM‘LMBSBCJSÎFLJN
WFCBþM‘M‘LEVZBS‘[ÎàSàNFLUFPMBOCJSÎJÎFþJOZFSJOJEFþJāUJSJS
ZBSBM‘CJSIBZWBO‘UFEBWJFUNFLJTUFSJ[7BSM‘LCJ[FLPNāVEVS
,FOEJNJ[JCBāLBMBS‘OBZBSE‘NBOFLBEBSIBTSFEFSTFLPOMBSMB
#ÿ3"3"%":"Ā".",ÿ±ÿ/.&3)".&5
NFāHVMJZFUFOFLBEBSBEBSTBLLFOEJNJ[JPÚMÎàEFCFODJMMJþJ
NJ[EFOBS‘O‘S‘[.FSIBNFUCJ[JHàOàCJSMJLIBZBU‘OFOEJāFWF
UBTBMBS‘OEBOV[BþBLPNāVNV[VOLBMCJOFUBā‘S
3VTāBJS:FWHFOJ:FWUVāFOLPBO‘MBS‘OEBJMHJOÎCJSPMBZEBO
TÚ[FEJZPSi4UBMJOCP[HVOBVþSBN‘āCJO"MNBOBTLFSJOJO
TPLBLMBSEBHFÎJUSFTNJOEFCVMVOEVSVMNBT‘O‘JTUFEJ4PLBLMBSEB
UPQMBOBOIBMLEàāNBOMBS‘OBOFGSFUJÎJOEFCBL‘ZPSWFÚGLFZMF
ZVNSVLMBS‘O‘T‘L‘ZPSMBSE‘'BLBUCJSEFOPOMBSBCJSāFZPMEV
"MNBOBTLFSMFSJOJ[BZ‘GMBN‘āTBÎTBLBMLBS‘āN‘āLJSMJWFLBOM‘
CBOEBKMBSJÎJOEFLPMUVLEFþOFLMFSJOEFBLTBZBSBLWFZBBSLBEBā
MBS‘O‘OWàDVEVOBZBTMBON‘āCBāMBS‘ÚOFFþJLIÉMEFZàSàSLFO
HÚSEàMFS4POSBCJSEFOZ‘QSBON‘āÎJ[NFMFSJÎJOEFCJSZBāM‘LB
E‘OÚOFEPþSVJMFSMFEJ)‘SLBT‘O‘OJÎJOEFOSFOLMJCJSNFOEJMF
TBS‘MN‘āCJSāFZΑLBSE‘WFPOVBÎU‘#VCJSQBSÎBTJZBIFLNFLUJ
#VOV[PSMBCJSBTLFSJODFCJOFTPLNBZBÎBM‘āU‘4POSBIFSLÚ
āFEFOLBE‘OMBSHFMNFZFCBāMBE‘MBS"TLFSMFSJOFMMFSJOFTJHBSB
FLNFLWFZBFMMFSJOEFOFWBSTBPOVUVUVāUVSVZPSMBSE‘"TLFSMFS
BU‘LEàāNBOEFþJMEJMFS0OMBSJOTBOE‘MBSw
ÿOTBOTFWHJBSBZBOCJSWBSM‘L4FWHJZMFTFSQJMJQCàZàZFO
ÎJÎFþJO‘ā‘þBZÚOFMNFTJHJCJTFWHJZFZÚOFMFOCJSWBSM‘Li4FWHJ
IBLL‘ZBET‘ON‘āPMBOIFSJOTBOTBLBUMBON‘āWBSM‘þ‘O‘OLÚLMFSJ
CBMUBMBON‘āEFNFLUJSwEJZPS)FOSZ.JMMFS.FSIBNFUFOFWWFM
IFSLFTJOTFWHJZFEFþFSPMEVþVOVUFTMJNFUNFLUJS)BLLBOJZFU
WFTFWHJNFSIBNFUJOÉEFUBL‘[MBS‘E‘S
:BSE‘NTFWFSMJLEJþFSLÉNM‘LWFZBEBZBO‘āNBEFEJþJNJ[EF
NFSIBNFUJOJMIBNWFSEJþJFZMFNMFSEFOTÚ[FUNJāPMVSV[.FS
IBNFUTBIJQMFSJNàāGJLIBZ‘STFWFSOB[JLZVNVāBLZàSFLMJ
BOMBZ‘āM‘WFFNQBUJZFUFOFLMFSJZàLTFLJOTBOMBSE‘SÿOTBO‘OÚUFLJ
JOTBO‘OJZJMJþJOFEBJSCJSNFTVMJZFUIJTTFUUJþJWFPOVO‘[E‘SBC‘ZMB
IBSFLFUFHFÎUJþJCJSEVSVNEBOTÚ[FEJZPSV[,JāJUBMJITJ[MJL
LVSCBO‘O‘OBD‘T‘ZMBLBSTࡤ‘MBTࡤU‘Hࡅ‘OEBZBZà[àOàWFSVIVOVPOB
EÚOFSNFSIBNFUFEFSZBEBLVSCBO‘OUBMJITJ[MJþJOJOLFOEJTJO
EFZBSBUU‘þ‘IV[VSTV[MVLMBLFOEJOFEÚOFSWFLVSCBOEBOHÚ[MF
SJOJLBΑS‘S.FSIBNFUJāUFPHÚ[MFSJOJÎJOFCBLBCJMNFLMFCBāMBS
85
86
#ÿ3-ÿ,5&:"Ā"."")-",*
#JSHàÎCBāLBCJSHàÎMFLBSā‘MBāU‘þ‘OEBHàÎNàDBEFMFTJPSUBZB
ΑLBSCJSHàÎOB[FOJOCJSWBSM‘LMBLBSā‘MBāU‘þ‘OEBZBCBOD‘MBā
NBPMVSWFOJIBZFUJLJOB[FOJOWBSM‘LCJSCJSJZMFLBSā‘MBāU‘þ‘OEB
ZBL‘OM‘LWFTBNJNJZFU[VIVSFEFSÿODJOFCJMJSPMNBLSVIMBS‘
N‘[‘ZBL‘OMBāU‘S‘SÿLJNJ[EFNBEFNCVEàOZBEBZBSBMBON‘ā
WBSM‘LMBS‘[NBEFNZBSBMBS‘N‘[EBOUBO‘ZBCJMJZPSV[CJSCJSJNJ[J
CVBāJOBM‘LMBEBIBEBTPLVMVSV[CJSCJSJNJ[F:BSBMBS‘N‘[CJ[J
CJSCJSJNJ[FEPTUWFBLSBCBL‘MBS
.FSIBNFUWFZBSE‘NTFWFSMJLBSBT‘OEBÎPLHàÎMàCJSJMJāLJ
WBS.FSIBNFUMJJOTBOMBS‘OEBIBGB[MBTPSVNMVMVLTBIJCJPMEV
þVBIMBLJZàLàNMàMàLMFSJEBIBÎPLTBIJQMFOEJLMFSJCJMJONFL
UFEJS4PTZBMMFāNFNFSIBNFUWFZBSE‘NTFWFSMJþJOHFMJāJNJOEF
ÎPLÚOFNMJEJS&CFWFZOMFSFZMFNWFZPSVNMBS‘ZMBZBSE‘NEBW
SBO‘ā‘O‘OTàSFLMJIÉMFHFMNFTJOJTBþMBS%FOFZTFMÎBM‘āNBMBSÎP
DVLMBSEBEJþFSLÉNEBWSBO‘ā‘OEFTUFLMFZJDJBJMFPSUBN‘WFPMVN
MVBLSBOFULJMFSJUBSBG‘OEBOCFTMFOFCJMEJHࡅJOJHÚTUFSNFLUFEJS
±PDVLMBS‘OZBSE‘NTFWFSMJHࡅJCÚZMFDFIFNQFLJTࡤUJSJMNFLUFIFN
EFBOOFCBCBNPEFMBM‘OBSBLCJSÚODFLJOFTJMEFOÚHࡅSFOJMNFL
UFEJS&MCFUUFCVÚHࡅSFONFTàSFÎMFSJOJOFULJOPMBCJMNFTJJÎJOÎP
DVHࡅVOCBTࡤLBCJSLJTࡤJOJOSVITBMTàSFÎMFSJOJOEFOFZJNMFZFCJMNFTJ
HFSFLJS:BSE‘NFEJMFOLJTࡤJEFNVUMVMVLTFWJOÎWFSBIBUMBNB
HJCJEVZHVMBSHÚSàMEàLÎFÎPDVHࡅVO[JIOJOEFZBSE‘NTFWFSMJL
HJEFSFLZFSMFTࡤJS±PDVHࡅVOZBSE‘NBUFTࡤWJLFEJMEJHࡅJWFTPOVOEB
BOOFWFCBCBUBSBG‘OEBOiTFODÚNFSUCJSÎPDVLTVOwTࡤFLMJOEF
ÚEàMMFOEJSJMEJHࡅJBJMFMFSEFÎPDVLEBiCFODÚNFSUCJSÎPDVHࡅVNw
EJZFEàTࡤàONFZFCBTࡤMBS#ÚZMFDFJTUJLSBSM‘CJSÚ[LJNMJLPMVTࡤNB
EBOFWWFMÎPDVHࡅVOIBSD‘PMVNMVCJSTࡤFLJMEFZPHࡅSVMNVTࡤPMVOVS
½[FMMJLMFZBTࡤMBS‘OEBÎPDVHࡅVOLFOEJIBLL‘OEBEàTࡤàONF
CJÎJNJPMVTࡤNBZBCBTࡤMBS:BSE‘NTFWFSCJSSPMLJNMJHࡅJOFCàSàOFO
CJSÎPDVHࡅVOCVOV[BNBOJÎJOEFLFOEJLJTࡤJMJHࡅJOJOBZS‘MNB[CJS
QBSÎBT‘PMBSBLCFOJNTFNFTJCFLMFOJS
.FSIBNFUCJ[EFOLBISBNBOM‘LCFLMFNF[7BSM‘HࡅBTJONJTࡤ
LFEFSJBOMBNBN‘[‘JTUFSCJ[EFO,BMCJNJ[JOFOEFSJOMFSJOEFi‘[
U‘SBQJÎJOEFLJZBCBOD‘wO‘O‘[U‘SBC‘O‘EJOEJSNFLJÎJOIB[‘SPMVQ
PMNBE‘Hࡅ‘N‘[‘TPSBS#JSOF[BLFUTÚ[àTࡤFGLBUEPMVCJSEPLVOVTࡤ
#ÿ3"3"%":"Ā".",ÿ±ÿ/.&3)".&5
TBC‘SM‘CJSNFWDVEJZFULFOEJLPSLVWFUFQLJMFSJNJ[JOÚUFTJOF
HFÎNFJSBEFTJ5àNCVOMBSCJSLPSLVWFBD‘BO‘O‘EÚOàTࡤUàSFCJ
MFDFLNFSIBNFUKFTUMFSJPMBCJMJS"OMBNBLWFNFSIBNFUZPMVOEB
ZàSàNFLiEàOZBO‘OGFSZBUMBS‘O‘EJOMFNFZJwÚHࡅSFONFLUJS.FS
IBNFUCJ[JWFPOMBS‘BZ‘SBOEVWBSMBS‘BTࡤNBLZPMVOEBCJSEBWFU
UJS±PHࡅVNV[NFSIBNFUZPMVOEBLFOEJÚOZBSH‘MBS‘N‘[BUPTMBS‘[
%FSJOCJSBOMBZ‘TࡤLBCVMMFOJTࡤ WFDFTBSFUPMNBLT‘[‘ONFSIBNFU
PMNB["OMBNBLJÎJOJOBOJOBONBLJÎJOBOMB
.FSIBNFUiT‘O‘SUBO‘NBZBOLBMQMFSwJOJTࡤJEJSi#FOJBOMB
CFOJEVZwEJZFGFSZBUFEFOIFSLBEFSWF‘[U‘SBQBO‘OEBPOV
BOMBNBLWFJTࡤJUNFLJÎJOPSBEBPMNBLU‘SNFSIBNFU,BMCJOEJMJ
CFOWFTFOBSBT‘OEBLJT‘O‘S‘UBO‘NB[.FSIBNFUBD‘ZBCJSNF
TBGFEFOCBLNBLMBEFHࡅJMPOVOBMFWJOJOZBL‘D‘M‘Hࡅ‘O‘SVIVOEB
IJTTFUNFLMFCBTࡤMBS.FSIBNFUTBC‘SLBCVMMFOJTࡤGBSL‘OEBM‘L
WFEàSàTUMàLMFCFTMFOJS#FONFSLF[DJMJHࡅJWFEBJNBIBLM‘PMNB
BS[VNV[VLVSCBOFUNFEFOZFTࡤFSNF[#J[JVNVUTV[MVLWFTVÎ
MBNBUV[BHࡅ‘OEBOΑLBS‘QBM‘STBZH‘OM‘LWFJÎCàUàOMàLJMFEPOB
U‘S#FOWFÚUFLJBSBT‘OEBLJ‘[U‘SBQM‘BZS‘M‘Hࡅ‘LBME‘S‘S.FSIBNFUF
FCFMJLFEFOBD‘EBOZà[ÎFWJSNFLEFHࡅJMBD‘ZMBCJSMJLUFLBMNB
JSBEFTJEJS,FOEJIBZBU‘OEBZà[àOàLFEFSFEÚOFSTFOEàOZB
EBLJPCJUNFLCJMNF[BD‘ZBHÚ[MFSJOJBÎBDBLT‘O5FSÚSTࡤJEEFU
BÎM‘LWFNàMLTà[MàLQFODFSFTJOEFL‘WSBOBOJOTBOMBSBBΑMBDBL
LBMCJO%àOZBO‘OGFSZBUMBS‘TFOJOGFSZBUMBS‘OE‘S,BMQUFOLBMCF
CJSZPMWBS.FSIBNFUIBZBU‘N‘[BLBΑO‘MNB[CJSTࡤFLJMEFHJSFO
BD‘Z‘OF[BLFUMFLBCVMMFONFLUJS,BZCFEJTࡤJOIà[OàCJ[JIBZBU‘O
L‘S‘MHBOM‘Hࡅ‘O‘HÚSNFZFÎBHࡅ‘S‘ZPS"ODBLLFOEJL‘S‘MHBOM‘þ‘N‘[MB
LBSā‘MBāNBLWFPOVZBL‘OEBOCJMNFLMFÚUFLJOJOBD‘T‘O‘EBBOMB
NBZBCBāMBS‘[.FSIBNFUBOOFOJOSBINJOEFCàZàUUàþàÎPDVþB
LBSā‘IJTTFUUJþJHJCJCJSCBāLBT‘O‘OIBZBU‘O‘IJTTFEFCJMNFLUJS
.FSIBNFUJÎJOCB[FOEFCBþ‘āMBZBCJMNFLHFSFLJS.FSIB
NFUBGGFEJāUFOÚODFHFMJS#Bþ‘āMBNBLiTFOZBQU‘LMBS‘OEBOEBIB
EFþFSMJTJOwEFNFZFHFMJSZBOJiTFOEFVNVUWBSZBQU‘þ‘OāFZ
EFOCBāLBCJSāFZEFZBQBCJMJSEJOUàNPMBOBLMBS‘O‘ZJUJSNFEJOw
EFNFLUJS&þFSCJ[FZBOM‘āM‘LZBQBOLJāJZJBGGFEFNF[TFLUBN
NBOBT‘ZMBJZJMFāFNFZJ[ÿZJMFāNFLJÎJOJOTBO‘OLFOEJTJOJBD‘ZB
87
88
#ÿ3-ÿ,5&:"Ā"."")-",*
BÎNBT‘WFUFTMJNPMBCJMNFTJHFSFLJSJODJOFCJMJSMJLWFBD[JZFUJLB
CVMMFOFCJMNFTJPOMBSMBZà[MFāFCJMNFTJHFSFLJSi"GGFEJāJOJLJL‘[‘
WBS"EBMFUWFNFSIBNFUwEFNJāFTLJMFSEFOCJSCJMHF(FSÎFLUFO
BGGFEFCJMNFLJÎJOBEBMFUMFIBSFLFUFUNFLIBLJLBUMFZà[MFāNFL
WFWFSJMFO[BSBS‘LàÎàNTFNFNFLHFSFLJS#VOVNFSIBNFUMF
ZBQNBM‘Z‘[LJCJSV[MBāNBCPZWFSFCJMTJO6[MBāNBPMNBLT‘
[‘OBEBMFUJOUJLBNE‘SWFJOUJLBNZFOJCJSāJEEFUEÚOHàTàOà
CBāMBU‘S"EBMFUPMNBLT‘[‘OV[MBāNBJTFOJTZBOE‘SVOVUVāUVS
6OVUNBLOFCJSÎÚ[àNOFEFCJSV[MBā‘TBþMBS±BU‘āNBTPOSBT‘
EVSVNMBSEBQBZMBā‘MN‘āUBSJITFMCFMMFþJOZFOJEFOJOāBT‘JMJāLJ
MFSEFLJHàWFOJPOBSNBLJÎJOÚOFNMJCJSBE‘NE‘SÿOTBOIBLMBS‘
JIMBMMFSJOJJTJNMFOEJSNFLMFUPQMVNVOCVJIMBMMFSJTPTZPLàMUàSFM
CJSEà[FZEFBOMBZBCJMNFTJEFTBþMBO‘S4VÎMBS‘WFTVÎMVMBS‘JTJN
MFOEJSNFLPOMBS‘OCJSEBIBZBāBONBT‘O‘OÚOàOFHFÎNFLJÎJO
FM[FNEJS#ÚZMFDFIBZBUUBLBMBOMBS‘OJZJMFāNFTJI‘[MBO‘SLVSCBO
MBSÎFLUJLMFSJBD‘O‘OCPāVOBPMNBE‘þ‘O‘HÚSNFLMFPOVSMBOE‘S‘M‘S
#B[FOVNVEVOāBGBþ‘CJSàNJUTJ[MJLHFDFTJOJOTPOVOEBEP
þBS6NVUMBLBSā‘MBāNBLJÎJOàNJUTJ[MJþJOEFÚUFTJOFHFÎFCJMNFL
HFSFLJSHFDFOJOFOVDVOBHJUUJþJOJ[EFPSBEBZFOJCJSāBGBLTJ[J
CFLMFZFDFLUJS(àOàNà[EFIFNFOBþS‘EBOLBÎNBLJTUJZPSÎPþV
[BNBOLFEFSFUBIBNNàMFEFNJZPSV["D‘EBOLBÎNBZBÎBM‘
ā‘SLFOPOVOJÎJOFL‘T‘M‘QLBM‘WFSJZPSV["OBMKF[JUPQMVNVOEB
‘[U‘SBQUBOCJSāFZMFSÚþSFONFLZFSJOFPOVZPLFUNFPOVHÚS
NF[EFOHFMNFPOEBOLBÎNBÚOFΑLBOUBW‘SMBSPMVZPS0ZTB
JOTBOEBOUàNÚ[HàSMàLMFSJBM‘OTBCJMFCJSāFZBTMBBM‘OBNB[
,FOEJZPMVOVTFÎNFÚ[HàSMàþà&O[PSLPāVMMBSEBCJMFLFOEJ
ZPMVNV[VTFÎFCJMJSJ[ÿSBEFIBZBU‘OFOEJCFEFþEJþJZFSMFSEF
CJ[FZVLBS‘T‘ÎSBNBLJÎJOJNLÉOWFSJS
"D‘T‘ZMBCJ[FZÚOFMFOLJāJZJGFSBTFUWFCBTJSFUMFEJOMFZFCJM
NFNJ[HFSFL%JOMFNFLQFLÎPLTFWJZFEFHFSÎFLMFāFCJMJS½ODF
EJOMFEJþJNLJāJOJOEàāàODFWFEVZHVMBS‘O‘BOMBNBZBÎBM‘ā‘S‘N
7FCBOBBOMBUU‘þ‘ÚZLàZà(FSÎFLMJþJOBT‘MLVSVZPSBLM‘O‘OB
T‘MLVMMBO‘ZPSPOVOFEVZHVMBOE‘S‘ZPSWFUVULVMBS‘O‘IBSFLFUF
HFÎJSJZPS :BāBOU‘T‘OEBLJÚOFNMJBOWFÚSàOUàMFSOFMFS 4PO
SBLFOEJNJEJOMFSJN,FOEJBS[VMBS‘N‘IFWFTMFSJNJCBþMBO
#ÿ3"3"%":"Ā".",ÿ±ÿ/.&3)".&5
NBÚOZBSH‘WFÚ[HàSMFāFNFNFBMBOMBS‘N‘BOMBNBZBÎBM‘ā‘S‘N
ÃÎàODàPMBSBLJÎJOEFZFSBME‘þ‘NCBþMBN‘EJOMFSJNÿÎJOEFZB
āBE‘þ‘NUPQMVNEBBEBMFUWFFāJUMJþJOÚOàOàOFU‘LBNBLUBE‘S .FSIBNFUJOZBZ‘MNBT‘O‘FOHFMMFZFOāFZOFEJS 5PQMVNBNFOGB
BUWFEFSUMFSOBT‘MEBþ‘U‘MNBLUBE‘S 7FOJIBZFUWJDEBO‘OÎBþS‘T‘O‘
EJOMFSJN#àUàOMàLBIMBLWFBEBMFUFSEFNMFSJJÎJOEBIBJZJCJS
EàOZBJÎJOOBT‘MFZMFNFHFÎFCJMJSJN
.FSIBNFUCJ[EFOCBāLBT‘O‘OIJLÉZFTJOJPOEBOFULJMFONF
NJ[FJ[JOWFSFSFLEJOMFNFNJ[JJTUFS'FSBTFUCJ[JCVIJLÉZFZJ
EJOMFSLFOSVIVNV[VOL‘Q‘SEBO‘āMBS‘O‘IJTTFUNFZFWFOFZJOCJ[F
JZJCJSLBZOBLUBOOFZJOTFCBāLBCJSZFSEFOHFMEJþJOJBOMBNBZB
ÎBþ‘S‘S#VāFLJMEFÚUFLJOJOIBZBU‘OEBOFPMNBLUBPMEVþVOV
POVOCBL‘āBΑT‘OEBOBOMBNBZBÎBM‘ā‘S‘[0OMBSBΑT‘OEBOOFZJ
ZBQNBO‘OPOMBSBEBIBGB[MBGBZEBTBþMBZBDBþ‘O‘BOMBNBZBÎB
M‘ā‘S‘[#JSZBOEBOEBCVTàSFDJOCJ[JNà[FSJNJ[EFLJFULJMFSJOJ
HÚ[MFSWFCVOVOÚUFLJJÎJOOFBOMBNBHFMEJþJOJBOMBNMBOE‘S
NBZBHBZSFUFEFSJ[.FSIBNFUCJ[JÚUFLJOJOIJLÉZFTJOFEFþFS
WFSNFZFEBWFUFEFS0OVEJOMFNFZFEBWFUFEFSÎàOLàIFQJNJ[
CJSCBāLBT‘OBÚUFLJZJ[)FQJNJ[ÚUFLJMFSJ[&þFSIJLÉZFCJSNà
DBEFMFIJLÉZFTJJTFIFQJNJ[JOZBāBON‘āUFDSàCFMFSJOJOCJSBZOBT‘
WFJOTBOTBZH‘OM‘þ‘O‘OCJSJGBEFTJPMBSBLJÎTFMCJSEFþFSUBā‘S#B[‘
ÚZLàMFSJOFULJTJEBIBCàZàLPMVSBNBIFS‘[U‘SBQÚZLàTàCàUàO
JÎJOIBZBUÔÚOFNEFEJSWFJMHJZJIBLFEFS,BMCJOJ[FEPLVONB
ZBCBāMBE‘þ‘O‘[EBWFZBPOBEPLVOVMNBT‘OBJ[JOWFSEJþJOJ[EF
POVOVÎTV[CVDBLT‘[PMEVþVOVGBSLFEFSTJOJ[POVOCJSÎÚ[à
NàPMNBE‘þ‘O‘CVLBMCJOÎPLCàZàLHFOJāWFT‘O‘ST‘[CJSZFS
PMEVþVOVGBSLFEFSTJOJ[0SBEBOFLBEBST‘DBLM‘LWFOF[BLFU
PMEVþVOVGBSLFEFSTJOJ[WFOFLBEBSEBCPāMVLPMEVþVOV,BM
CJOJTUJBQIBEEJCJUNF[PSBZBBM‘OBDBLNJTBGJSMFHFOJāMFSLBMQ
ZFOJEFOFZJNMFSMFCàZàS,BMQUFOWFSFOLJāJEBIBEB[FOHJOMFāJS
#JSBSBEBZBāBNBLJÎJONFSIBNFUāBSUU‘SÿOTBOEBOJOTBOB
HJEFOZPMVJOTBOEBOWBSM‘þBHJEFOZPMVNFSIBNFUMFZàSàSà[
.FSIBNFUT‘O‘SUBO‘NBZBOLBMQMFSJOEBWBT‘E‘S
89
Efendimiz, sahabileri ikişer ikişer kardeş
yaparken kardeş olmamakta ısrar mı
edeceğiz! Hem birlikte yaşayabilmek için aynı
inancı paylaşmak da gerekmiyor. Medine
Sözleşmesi’ndeki inanç ve düşünce özgürlüğüne
hâlâ ulaşamadı dünya…