Üreme ve Üreme Tipleri

Üreme ve Üreme Tipleri
Tohumsuz Bitkiler
Cem Vural
1
Üreme


Canlıların soylarının devamı için kendilerine
benzer yavrular meydana getirmelerine
denir.eşeyli ve eşeysiz olarak iki şekilde olur.
Eşeysiz üreme: Eşey hücrelerine gerek
olmadan yapılan üreme şeklidir. Bitkiden
ayrılan tek hücre (sporla üreme) yada çok
hücreli kısımların (vegetatif üreme) çimlenmesi
ve gelişimi ile olur. Yavrular tamamen ana
bireye benzerler.
Cem Vural
2
Sporla Üreme
 Bazı canlılarda spor adı verilen üreme
hücresinden yeni bireyler oluşturulur. Buna
sporogoni veya sporla üreme denir.
 Spor: bitkiden ayrılıp çimlenerek gelişen ve
doğrudan yeni bir bitki meydana getirebilen
eşeysiz üreme hücresidir.
 Mayoz bölünme ile oluşan sporlara gonospor
denir.
 Oluşum şekillerine göre ekzospor ve
endospor adını alırlar.
Cem Vural
3
Ekzosporlar (özel bir kesede oluşmaz)
 Konidiyosporlar (konidiler): Bazı mantar
türlerinde sterigma denen yapıların ucunda
boncuk dizisi şeklinde oluşur.
Aspergillus sp.
Cem Vural
4
konidiospor
spor
sterigma
Penicillum sp.
Cem Vural
5
Bazidiospor
 Bazidium adı verilen taşıyıcı hücre üzerinde 4
tane sterigma ve her birinde birer spor oluşur.
Cem Vural
6
Cem Vural
7
Cem Vural
8
Piknospor (sperm görevi yapar)
 Puccinia gramiste görülür. Dikaryotik (n+n) hiflerin
oluşumunu sağlayan spermatiumlardır.
Cem Vural
9
Ezidiospor
 Puccinia gramiste görülür. Dikaryotik (n+n)
meydana gelen konidiosporlardır. Buğdaya taşınır.
ezidium
Cem Vural
10
Uredospor
 Hiflerin ucunda oluşan dikaryotik sporlardır.
Örn. Puccinia graminis
Cem Vural
11
Teliospor
 Başlangıçta dikaryotik sonradan çimlenirken
diploid hale gelen spor.
 İki hücreli kalın çeperlidir.
 Puccinia graministe görülür
Cem Vural
12
Cem Vural
13
Ustospor
 Fungus miselinin doğrudan spor haline
gelmesi ile oluşur. Dikaryotik sonra diploid
hale geçer
Cem Vural
14
Cem Vural
15
ENDOSPORLAR
 Bitki üzerinde sporang, sporangium yada
spor kesesi denen yapıların içinde oluşan
sporlardır.
 Planospor : zoospor da denir





Çeperi yoktur.
Bir yada daha fazla kamçı taşır
Aktif olarak hareket eder
Zoosporangiumlarda oluşur.
Alglerde yaygındır.
Cem Vural
16
Planospor, Zoospor
Cem Vural
17
Aplanospor
 Aktif hareket edemez
 Çeperlidir.
 Sporangiumlarda oluşum şekline göre
çeşitleri:



Askosporlar
Tetrasporlar
Karposporlar
Cem Vural
18
Askospor
 Askus adı verilen
sporangiumlarda oluşur
 Genelde 8 adet bulunur
 Ascomycetes sınıfından
mantarlarda görülür.
ascospor
Cem Vural
19
Tetraspor
 Tetrasporangiuml
arda, 4 adet
oluşur.
tetraspor
Cem Vural
20
Karpospor: Karposporangiumlarda bir adet spor oluşur.
Cem Vural
21
Vegetatif üreme
 İkiye bölünme: Bir hücreli canlıların nukleus
ve sitoplazmalarının ikiye bölünüp iki yavru
hücre oluşturmasıdır.
Cem Vural
22
Çok hücreye bölünme: önce nukleus defalarca bölünür
ardından stoplazma bölünmesi gerçekleşir.
Cem Vural
23
Tomurcuklanma
Cem Vural
24
Yavru hücre
Cem Vural
Ana hücer
25
gemma
Cem Vural
26
Eşeyli Üreme
 İlkel alglerde (Cyanophta ) görülmez
 Habitat yada çevre şartlarında değişim
olduğunda gerçekleşir.
 Basitçe iki hücrenin protoplazmalarının
birleşimi ile oluşur.
 Gemet (n) denen iki üreme hücresinin
birleşimi ile olur
 Gametler aynı bireyden yada iki farklı
bireyden oluşabilir.
Cem Vural
27
Eşeyli Üreme
 Gametlerin birleşmesine döllenme denir.
 Döllenme sonucu oluşan genellikle, kalın çeperli hücre





yada nukleusa zigot (2n) denir.
Aynı bireyden meydana gelen gametlerin döllenmesine
homotalik döllenme denir.
Farklı bireylerden meydana gelen gametlerin birleşmesine
heterotalik döllenme denir.
Gamet oluşturan bireylere gametofit denir.
Mayoz bölünme ile meydana gelen gametlere gonogamet,
yada gon denir.
Gametlerin içerisinde oluştuğu yapıya gamet kesesi,
gametang, yada gametangium
Cem Vural denir.
28
Eşeyli üreme çeşitleri
Eşeyli üreme
Gametogami
Gametangiogami
Gameto-gametangiogami
Somatogami
Cem Vural
29
Gametogami
 İki gemetin birleşmesi ile olur.
 İzogami, anizogami, oogami
 İzogami: şekil ve büyüklükleri birbirine tıpatıp
benzeyen gametler oluşursa, izogami adını
alır.
 Morfolojik olarak aynı olmasına rağmen
izogametler fizyolojik olarak farklı eşeydedir.
 Gametler kamçılıdır. Zoogamet adını alır.
 Alglerde ve funguslarda görülür.
Cem Vural
30
Cem Vural
31
Spyrogyra’da izogamiCem Vural
32
Anizogami
 Gametler aynı biçimde ancak büyüklükleri
farklıdır.
 Bu tür gametlere anizogamet, bu gametlerle
oluşan üremeye de anizogami denir.
 Her iki gamette kamçılıdır.
 Büyük olana makrogamet, küçük olana
mikrogamet denir.
 Algler ve funguslarda görülür.
Cem Vural
33
Cem Vural
34
izogami
anizogami
Oogami
Cem Vural
35
Cem Vural
36
Oogami
 İzogaminin ilerlemiş halidir.
 Makrogamet, hareketsiz, mikrogamet
hareketlidir.
 Makrogamet Oosphere yada yumurta adını
alır.
 Yumurtanın içinde geliştiği gametangiuma
arkagonyum (çok hücreli) yada oogonyum
(bir hücre) denir.
 Anteridyum denen gametangiumda gelişen
erkek gamet sperm, spermatium,
spermatazoid gibi isimler alır.
Cem Vural
37
yumurta
sperm
Cem Vural
38
Oogami çeşitleri
 A) Kamçılı ve hareketli spermatazoit.
Chlorophyta, Musci, Pteridophyta ve
phaeophyta
 B) kamçısız pasif hareketli sperm.
Oogonyuma karpogonyum denir.Rhodophta
 C) polen tüpünde meydana gelen generatif
nukleusun yumurtayı döllemesiyle
Cem Vural
39
Cem Vural
40
Cem Vural
41
Cem Vural
42
Gametangiogami
 Normal gametler oluşmaz.
 Çok sayıda nukleus içeren gametangiumlar
birbiriyle birleşir.
 Çok sayıda zigot oluşur.
 Mantarlarda görülür.
Cem Vural
43
Cem Vural
44
Gameto-gametangiogami
 Genellikle erkek gametler oluşur ve
gametangiumu terk eder.
 Dişi gametler (nukleuslar), gametangium
içerisinde kalır.
 Gametler gametangiumun içine girerek dişi
nukleusları döller.
 Mantarlarda görülür.
Cem Vural
45
Somatogami
 Gametangiumlar yoktur.
 Bazitli mantarlar sınıfında görülür.
 Monokaryotik hiften, dikaryotik hif oluşur.
Cem Vural
46
Cem Vural
47