Antidepresanlar leblebi değil (HABERTÜRK PAZAR, 16 Ağustos

0-212-217 61 91(PBX) | [email protected]
Yeniyol Cad. GökFiliz İş Merkezi No:11 K:2 D:8
34387 - Mecidiyeköy-Şişli / İSTANBUL
Antidepresanlar leblebi değil (HABERTÜRK PAZAR, 16 Ağustos 2009)
(17 Ağustos 2009, Pazartesi)
Antidepresan kullanımı artık şirazesinden çıktı. Rakamların resmisi de resmi olmayanı da uçuyor. İnsanlar
neredeyse birbirlerine antidepresan ikram ediyorlar. Fakat bilmiyorlar ki, bu ilaçların bilinçsiz kullanımı çok
tehlikeli. Bağımlılık yaratma ihtimali yüksek. Bazılarına alışmanın bedeli çok daha ağır. Bu konuyu uzmanlarla
ve antidepresan bağımlılarıyla konuştuk; dikkatle okuyun...
Antidepresan kullanımı yüzde 80 arttı
Füsun SAKA
Farkında mısınız, bir süredir antidepresan ilaçlara leblebi muamelesi yapılıyor. Eczaneden kafasına göre bu
ilaçlardan alan çok, çünkü çoğu için reçete gerekmiyor. Artık iş, arkadaş tavsiyesiyle antidepresan kullanmaya
kadar vardı, öte yandan bazı hekimler de, fazla düşünmeden reçeteye yazıyor antidepresanları...
Peki, antidepresanlar nasıl ve neden bu kadar yaygınlaştı? Türkiye Psikiyatri Derneği Dış İlişkiler Sekreteri Dr.
Halis Ulaş'ın anlattıkları ilginç:
"Türkiye'de neredeyse her dört kişiden biri, hayatının bir döneminde psikiyatrik hastalık yaşıyor. Tedavi için ilaç
kaçınılmaz. Ama ilaç endüstrisinin karlılık oranlarını artırma çabası ve ülkemizdeki sağlık sistemindeki
yetersizlikler de antidepresanların sık reçete edilmesinin ardında yatan nedenler arasında.
İlaç endüstrisi, ilaç kullanımını artırmaya yönelik tüm etkinliklere çok ciddi para ayırıyor. Türkiye'de psikiyatrist
sayısı yetersiz olduğu için, onların dışındaki hekimlerin yanlış ilaçlar önermesi de antidepresan tüketiminin
artmasında önemli bir faktör. Ve Türkiye dünyada reçetesiz olarak ilaç satın alınabilen ender ülkelerden biri!
Bütün bunlar, hastaların, uygun olmayan ilaçları, uygun olmayan dozlarda ve uygun olmayan sürelerde
kullanmasına yol açıyor."
Halis Ulaş, reçetesiz antidepresan satışının engellenmesi için Sağlık Bakanlığı tarafından acilen yasal
düzenleme yapılması gerektiğini söylüyor. Çünkü araştırmalara göre, bu ilaçların kullanımı yüzde 80 arttı!
Psikiyatri ilaçlarının reçetesiz ve kontrolsüz kullanılması, tedavi edilebilecek rahatsızlıkların iyileşmemesine
neden oluyor. Bu durumda hastaların iş, aile ve toplumsal hayatlarındaki bozulma da devam ediyor, ilacı
bilinçsiz kullanan kişilerde önemli yan etkiler de oluşabiliyor, ki bunların bazılarının tedavisi çok zor. Elinizdeki o
ilacı içmeden önce iki kere düşünün isterseniz...
BU İLAÇLARI PSİKİYATR REÇETEYE YAZMADAN KULLANMAYIN
Laroxyl, Triptilin, Libroksil, Anafranil, Tofranil, İnsidon, Opridon, Ludiomil, Maprotil, Tolvon, Desyrel, Stablon,
Prozac, Depreks, Zedpreks, Fulsac, Lustral, Seralin, Serdep, Faverin, Cipram, Cipralex, Paroksetin, Paxil,
Seroxat, Efexor XR, Milnacipran, DCEL, Reboxetine Edronax, Mirtazapin, Remeron, Moklobemid, Aurorix.
Çok kârlı ilaçlar
Dünyada ilaç satışlarından elde edilen gelirin bölgesel dağılımına bakıldığında, en büyük pay Kuzey
Amerika'nın. Bunu sırasıyla Avrupa ve Japonya izliyor. Dünya genelinde en çok kâr edilen ilk 10 ilaçtan üçü
antipsikotikler.
Türkiye'nin ruh sağlığı
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 2009'un ilk üç ayında 1 milyon 376 bin 828 kişi hastanelerin ruh sağlığı ve
hastalıkları servisine başvurdu.
Reçete sorunu
Sağlık Bakanlığı'nın reçetesiz ilaç kullanımıyla ilgili özel bir düzenlemesi yok. Ancak kötüye kullanılma
potansiyeli olan ve bağımlılık riski taşıyan sınırlı sayıda ilaçlarla ilgili düzenleme var.
ANTİDEPRESANLAR NEDEN PEYNİR EKMEK GİBİ SATIYOR?
A. ECZACILAR ÖNERİYOR
B. İLAÇ TEMSİLCİLERİ YÖNLENDİRİYOR
C. BRANŞ HEKİMLERİ DÜŞÜNMEDEN REÇETE YAZIYOR
D. ARKADAŞLAR TAVSİYE EDİYOR
SEMİH GÜNGÖR (İstanbul Eczacı Odası Başkanı)
Eczacılar için söylenenler gerçek değil
0-212-217 61 91(PBX) | [email protected]
Yeniyol Cad. GökFiliz İş Merkezi No:11 K:2 D:8
34387 - Mecidiyeköy-Şişli / İSTANBUL
“Türkiye'de antidepresanların reçetesiz satıldığı konusunda çıkan haberler gerçeği yansıtmıyor. Genelde bu
gruba giren ilaçlar uzun süreli kullanım gerektirdiğinden, hasta, yeni bir kutu alması gerektiğinde bazen
yeniden reçete yazdırmak yerine eski reçetesiyle eczaneden ilacı almayı tercih ediyor. Bu reçetelerin hastaya
ulaşmasında eczacının ilaç danışmanlığı görevi önemli. Çünkü oluşabilecek yan etkiler konusunda hastaya
doğru bilgilendirmeyi yapmak eczacının görevi. Bunu, eczacının ilaç önermesi şeklinde yorumlamak ise doğru
olamaz. Antidepresan kullanımı hızla artıyor. Ama bunun nedeni eczanelerin bu ilaçları reçetesiz satmaları
değil, ülkemizde derinleşen ekonomik kriz ve buna bağlı olarak hissedilen huzursuzluktur.”
DR. BURHANETTİN KAYA (PSİKİYATR)
Eczacılar yanlış ilaç verebiliyor
“Reçetesiz ilaç kullanımı ciddi sorunlara yol açıyor. Hekim muayene etmeden, eczacılar ilaç tavsiye ediyor.
Uygun olmayan ilaçlar hatta kombinasyonlar (birlikte ilaç kullanımı) öneriyorlar. Hatta "Bu ilaç bağımlılık yapar,
bu ilaç sana çok ağır gelir" gibi ifadelerle hastaların tedavilerini kesmelerine neden olabiliyorlar, özellikle
antidepresanlar başta olmak üzere psikiyatride kullanılan ilaçların reçetesiz satışı yasaklanmalı. Bakanlığın
düzenleme yapması gerek.”
DOÇ. DR. ÖZKAN PEKTAŞ (PSİKİYATR)
En az psikiyatrlar yazıyor
“En az psikiyatrlar antidepresan yazıyor. Ama branş hekimleri hastaya bakıyor, bir sorun bulamayınca da
antidepresan veriyor. Antidepresanı verdikten sonra hastanın takip edilmesi gerekiyor oysa. Bugün branş
hekimleri birçok panik atak vakasına sakinleştirici veriyor. İlaçlar hastaya yapışıyor. Eczacı arkadaşlar da
antidepresan öneriyor. Oysa manik depresif bozukluk ya da şizofreni gibi bazı genetik bozukluklar
antidepresanla tetikleniyor.”
DOÇ. DR. ÖZGÜR ÖZTÜRK (SURP PIRGİÇ HASTANESİ PSİKİYATRİ KLİNİĞİ)
Uykusuzluğa bile veriyorlar
“Antidepresanlar günümüzde belki de en çok reçete edilen ilaçlar. Psikiyatri dışındaki branş hekimleri
tarafından kolaylıkla yazılıyor; "Uyku sorunum da var" diyen bir romatizma hastasına, dahiliye uzmanı, hemen
antidepresan da veriyor. Antidepresan ilaçlar, tedavilerde tamamlayıcı gibi görülmeye başlandı sanki.
Kesinlikle reçetesiz satılmamalı. Hiçbir çağdaş ülkede eczaneye gidip reçetesiz antidepresan alamazsınız.”
PROF. DR. ÖZCAN KÖKNEL (PSİKİYATR)
Bazıları intihara yol açabiliyor
“Türkiye'de doktorlar, ilaçları, ilaç temsilcilerinin verdiği bilgilerle hastaya reçete ediyor. Eczanelerde reçetesiz
antidepresan satılan tek ülkeyiz. Biz buna "ilaç kötü kullanımı" diyoruz. En kötü kullanılanlar ise
antidepresanlar. Bazıları intihara neden oluyor üstelik. Antidepresan ilaçların etkili olması için 15 gün lazım.
Hasta ilacı alıyor ve daha agresif hale gelebiliyor. Gelişigüzel alınırsa, mevcut sorunları artırabilir.”
KULLLANDILAR, BAĞIMLI OLDULAR, HAYATLARI KARARDI
Ş.E. (28) REKLAMCI
İlaç içmezsem çalışamıyordum
“Dört yıldır sakinleştirici kullanıyorum. Aslında tedavi edici bir özelliği bulunmayan bu ilacı, sınav stresi
nedeniyle kullanmaya başladım. Üniversitede çok gergin olduğum sınav döneminde, arkadaşımın önerdiği ilacı
aldım. Kısa süre içinde de bağımlısı haline geldim, giderek dozunu arttırdım. Mezun olamadan, okuldan
ayrılmak durumunda kaldım. İş bulmam için arkadaşlarım çok yardımcı oldu. Ama ne yazık ki, ilacı almadığım
zamanlarda çalışamaz hale geldim. Şimdi ilacı bırakmak için ciddi bir tedavi görüyorum. Ücretsiz izin alarak
işime ara verdim. Doktorlarım, altı ay içinde bu bağımlılıktan kurtulabileceğimi söylüyor.”
N.D. (38) BİLGİSAYAR PROGRAMCISI
Altı yıldır antidepresan bağımlısıyım
32 yaşındaydım. Eşimden ayrılmaya karar verdiğimde çok mutsuzdum. Boşanma sürecini nasıl atlatabileceğimi
bilmiyordum. En yakın arkadaşım imdadıma yetişti; o da benzer bir ayrılık sürecinde antidepresan kullanmıştı
ve çok işine yaramıştı, o ilacı önerdi. Zaten doktora gidip terapi süreciyle uğraşacak zamanım yoktu. Hem
terapist bana ne anlatacaktı; sorunlarımın nedenini biliyordum, önerilerine ihtiyacım yoktu. Kendimi iyi
hissettirecek ilacı alıp sakinleşmek ve eskisi gibi mutlu olmak istiyordum, ilacı aldığım ilk gün hiç kolay
geçmedi, inanılmaz baş dönmesi yaşıyordum. İş yerinden izin alıp eve, dinlenmeye gittim. Bir haftanın sonunda
0-212-217 61 91(PBX) | [email protected]
Yeniyol Cad. GökFiliz İş Merkezi No:11 K:2 D:8
34387 - Mecidiyeköy-Şişli / İSTANBUL
rahatlama hissetmeye başladım. Ama altıncı aydan sonra, aldığım doz yetmedi, ilacı alırken eczacı arkadaşıma
danışmıştım, dozu biraz artırmamı önerdi. Bir süre sonra eskisi kadar mutsuzdum, üstelik epeyce kilo almıştım,
ilacı bırakmam gerektiğini düşünmeye başladım ama bunu yaparken de doktora gitmeyi aklıma getirmedim.
ilacı birden bıraktım. "Dozunu azaltmalısın" uyarılarına bile kulak asmadım. Sonuç faciaydı; altüst oldum.
Ayakta bile zor duruyordum, sinirlerim çok bozuktu. Aynı ilaca yeniden başladım. Artık tam bir ilaç
bağımlısıydım. Ayrıldığım eşimle ilgili sorunlarımı unutmuştum ama ilaçtan kopamıyordum. Altı yılın sonunda,
bir psikiyatra giderek yaşadığım kabusu anlatmaya karar verdim.
S.G. (19) İŞSİZ
Beni dalgın yaptı, üniversite sınavında başarısız oldum
17 yaşında, liseyi bitirdiğim yıl başladım antidepresan kullanmaya. Ailemin haberi yoktu, ilacı arkadaşımın
önerisiyle aldım. "Mutluluk hapı" diyorlardı... Ergenlik sorunları nedeniyle çok mutsuz, depresif bir
dönemdeydim. Benim gibi birçok arkadaşım aynı ilacı kullanıyordu, ilk hafta delirecek gibi olsam da, kısa
sürede ilaca alıştım ve onsuz yapamaz hale geldim. Antidepresan içtiğimi ailemden gizlemem gerekiyordu,
ama bir yandan da bağımlı hale geldiğimi fark ediyordum. O kadar dalgındım ki, üniversite sınavında başarısız
oldum. Bu durumdan, ilacı sorumlu tutuyordum. Okuduğum yazılar da yaptığımın yanlış olduğunu söylüyordu.
Bir gün annemle konuştum ve beni doktora götürmesini istedim. Şimdi tedavim sürüyor.