Ozan Oganer/Transparent

transparan / transparent
OZAN OGANER
3-29 mayıs 2011
açılış: 3 mayıs 2011 Salı
19.00-21.00
may 3rd-29th, 2011
opening: tuesday, may 3rd, 2011
7pm-9pm
hüsrev gerede cad. no:37
teşvikiye 34330 istanbul-türkiye
+90 212 227 92 92
[email protected]
TRANSPARAN:
Görünür mü kılar, yoksa örter mi?
Does it reveal or conceal?
Oganer’in heykellerinde transparan olgusu ön plana çıkmaktadır. Sergiye
adını veren bu ‘transparanlık’ başlı başına işlerde kullanılan malzemenin
yarattığı görsel algıdan kaynaklanmaktadır. Oganer, malzeme tercihini
geleneksel Türk el sanatlarında önemli bir yer teşkil eden ‘dantel’ ve ‘iğne
oyaları’ ndan (genel adıyla dantel olarak nitelendirebiliriz) yana
kullanmıştır. Bu bağlamda sanatçının işleri gelenekle bir ilişki içerisindedir. Sanatçının gelenekselden beslenen malzeme tercihinin yanı sıra
yarattığı form ve kavramsal yönüyle, işleri, bugünü yakalamaktadır.
Transparency is the prominent element in the statues of Oganer. This
‘transparency’, which the exhibition is named after, entirely originates
from the visual sensation caused by the material used in the works.
Oganer has made his choice in materials as ‘dantel’ (lace) and ‘iğne
oyaları’ (embroidery), both of which have an important place in Turkish
hand crafts. In this context, the artist’s works have a relationship with the
traditional. Aside from the choice of materials aspect, which is nourished
from tradition, the artist’s works gain a contemporary status in terms of
the form and conceptual aspects. ‘Transparan’ kelimesi dilimizde cinsel çağrışım yaparken, Fransızca
kökenli kelimenin anlamı saydam, şeffaftır. Transparanın, kültürel
algısının zihinde yarattığı durum, Oganer’in heykellerinin kompozisyonunda görselleşmiştir. Genç kadın figürlerinde tercih edilen duruşlar
çekici, davetkar ve flörtözdür. Heykellerin yapımında kullanılan dantel,
transparan yapısıyla bedeni sarar ve cinsel vurguyu arttırır. Öte yandan
kadınlar tarafından yapılan bu dantellerin her biri, geleneksel anlayışta
bir çeyiz unsurudur. Türk aile yapısında, kız çocuğunun doğumuyla
birlikte çeyiz için dantel yapılmaya başlanır ve sandıklarda yıllarca
saklanır. Her bir dantel özenle yapılmıştır. Hepsi üzerinde bir anıyı, bir
emeği, geçmişin izlerini taşır… Çeyiz ve dantel, bir genç kızın geçmişini
anlatır ama gelecek için hazırlanır. Bu anlamda danteller zamansızdır ve
sürekli güncellenen bir belleğe sahiptir. Dantelin, dünün izlerini, hikayelerini üzerinde barındırıp, yarında var olma durumu, Oganer’in işlerinin
bu alt metni üzerinde taşıması, bir belleğe sahip olması demektir. Diğer
bir yandan dantel ve çeyiz kültürü, bir anlamda kızı evliliğe
hazırlamaktadır. Çeyiz kültürü, toplumda bekaret anlayışını, bir genç
kızın sahip olması gerekenleri imgelemektedir. Dantelin geleneksel tavrı
ve sosyo‐kültürel kodları ile Oganer’in genç kadın heykellerindeki seksapellik, ironik bir hal almaktadır. Aslında bugün ülkemizdeki genç kadın
profiline bakıldığında, Ozan Oganer’in heykelinde yakaladığı ifade,
geleneği – dünü – sırtında taşıyan ve bugüne ait olmaya çalışan kadının
içsel probleminin bir yansımasıdır.Oganer’ in heykellerinde transparan
olgusu ön plana çıkmaktadır. Sergiye adını veren bu ‘transparanlık’ başlı
başına işlerde kullanılan malzemenin yarattığı görsel algıdan
kaynaklanmaktadır. Oganer, malzeme tercihini geleneksel Türk el
sanatlarında önemli bir yer teşkil eden ‘dantel’ ve ‘iğne oyaları’ ndan
(genel adıyla dantel olarak nitelendirebiliriz) yana kullanmıştır. Bu
bağlamda sanatçının işleri gelenekle bir ilişki içerisindedir. Sanatçının
gelenekselden beslenen malzeme tercihinin yanı sıra yarattığı form ve
kavramsal yönüyle, işleri, bugünü yakalamaktadır.
2
TRANSPARENT:
The word ‘Transparent’ has sexual implications in Turkish language;
however, in French where the word originates from, it just implies a
see-through nature. The mind’s cultural understanding of the word
transparent gets visual at the compositions of Oganer’s statues. The
chosen postures of the young female figures are captivating, suggestive
and flirtatious. The lace used in the making of the statues wraps the body
and reinforces a sexual emphasis. On the other hand, each of these
laceworks that have been made by women, are considered to be part of
a bride’s belongings in the traditional perspective. In Turkish society, the
family of the daughter prepares a lot of her bridal belongings starting from
her birth and the belongings are kept for years inside a chest. Each piece
of lacework found in the bridal belongings are hand crafted with care.
Every single one of it has a memory, with traces of the past and efforts of
the maker… Bridal belongings and lace tell the story of a daughter’s past,
but are prepared for the daughter’s future. In this context, the laceworks
are timeless and they have a memory that is constantly updated. The
way lacework carries on it traces of the past and yet continues to exist in
the future means that Oganer’s works bear this subliminal meaning on
them, that they have a certain memory of their own. On the other hand,
the cultural elements of bridal belongings and lace are meant to prepare
a girl for marriage. The bridal belonging concept symbolize the conception of richness in a society and all other features that a bride-to-be must
have. The traditional attitude of lace and its sociocultural codes create an
irony with the sexual appeal found in the young female statues of
Oganer. In fact, considering the young female profile in Turkey today, the
expression captured in Ozan Oganer’s statues is a reflection of the
internal problem of the women who carry on their shoulders the weight of
traditions –of yesterday- while trying to belong to the present day. ‘İşlerdeki ironik tavır, malzemenin yarattığı transparanlıkta da devam
etmektedir. Çünkü dantel, hem örtücü bir unsur olarak ortaya çıkar, hem
de görünür kılar. Transparan, şeffaf yapısıyla arka plandakini gözler
önüne serer, bu şekilde bir çeşit kamuflaj sağlar. Aslında arka plandakini
gösterirken asıl özne gizlenir.
Sanatçı, adeta, kadın bedenlerini dantelle örtmüş ama iç dünyalarını
saydam, gözle görülebilir bir hale getirmiştir. Kadının iç dünyasını izleme,
görebilme ve bedenini örtme isteği erkeksi bir tavırdır. Kadın imgesi,
erkek sanatçı bakış açısı ve malzemenin yarattığı doku, Oganer’in
kendine has duruşunu göstermektedir. Bu kadar dişi bir obje ve feminen
üretim ögesi olan dantelin bir erkek sanatçının elinde heykele dönüşmesi,
eserlerdeki ironik dili güçlendiren bir hal almaktadır. Dantellerdeki her
motifin etnografik anlamı, heykellerin beraberinde taşıdığı bir unsur olarak
karşımıza çıkmaktadır. Kadın bedenlerine her bir motif özenle modle
edilmiştir. Dantel, anatomik formlara uyum gösterir, hatta biraz daha
hatları yuvarlaklaştırır. Beden, cinselliğin mekanı olarak somutlaşırken,
ruh, dantelin saydam yapısıyla özgür kılınmıştır. Oganer’in heykellerinde
kadın bedeni, izlenen durumundadır. Kadın, izlenmeyi arzu etmiştir,
duruşu bunu vurgular. Sanatçı, izleyeni karşı cins olarak
konumlandırmıştır. Figürlerin her birinde vücut hatları ön plandadır.
Kadınlar, göğüslerini, bacaklarını ya da kalçalarını izleyiciye sunmaktan
çekinmez.
Ozan Oganer’ in işleri, klasik anlamdaki ‘heykel’ çizgisini içinde barındırır.
Akademik tekniği elden bırakmayışı, el işçiliği, titizliği ve anatomiye sadık
kalışıyla Oganer, nitelikli işler çıkartmaktadır. Ozan Oganer’i farklı kılan
yanı malzeme tercihidir. Dantelleri uygulayış biçimi, formların yüzeyinde
ikinci bir boyut daha oluşturur. İşle temas ettiğinizde, detaylardaki bu
farklılık açıkça görülmektedir. Oganer’ in heykelleri mekanla
bütünleşmektedir. İşler, önce hayali bir uzamla birleşir, akabinde
bulunduğu mekanla ilişkiye girer. “Çiğdem” elini duvara yaslamış
pozisyondadır. Figürün elini yasladığı yüzeyde dantel de devam etmektedir. Bu noktada, sanatçı yarattığı nesnenin uzayda kapladığı yeri görünür
kılar. Belli belirsiz alan, izleyicinin algısında hacimlenir ve dantel motifleri
beyinde sonsuza kadar devam eder. Aynı durum “Meryem”de de gözlemlenir. Heykellerini, yaşayan kılmak, mekanla ve izleyiciyle ilişkide olmasını
sağlamak için Oganer, bazen yardımcı objelere başvurmuştur. Kullanılan
obje, kimi zaman bir mimari öge, kimi zaman gündelik bir nesne veya bir
hayvan olabilir. “Bahar” bunun en iyi örneğidir. Güncel hayattan
koparılmış bir sahneyi somutlaştıran çalışmada, figür sanki birazdan adım
atacak gibidir. Köpeğini dolaştıran genç kızın yüzündeki hatlardan,
köpeğin anatomik özelliklerine varan tüm detaylarlar malzemenin
yarattığı güçlüğe rağmen ustalıkla işlenmiştir. “Yükseklik Korkusu” adlı
işinde figür tepeden izleyiciyi gözlemlerken, üzerinde oturduğu sütun,
bulunduğu mekanda uzam algısını değiştirir.
The ironic attitude in the works also continues with the transparency
caused by the material used. Because, lace is a concealing element and
yet still, a revealing one. Transparency serves to vaguely display what is
in the background with its see-through nature while creating a certain
form of camouflage. In fact, the actual subject is concealed while the
background is displayed. This way, the artist has managed to conceal the
female bodies with lace but also to make the inner worlds of them visible
and see-through. The desire to be able to view a woman’s inner world
and conceal her body is a masculine attitude. The female figure, the male
artist’s perspective and the visual texture created by the material used;
display the unique stance of Oganer. The fact that lace, which is such a
feminine object and a production material, turns into statues under the
hands of a male artist, serves to reinforce the ironic expression in the
artworks. The ethnographic meanings communicated by each of the
motifs on the lacework appear also as elements that the statues carry on
them. Each of the motifs have been carefully woven on to the female
bodies. Lace conforms with the anatomical shapes and even serves to
make all corners rounder. Whereas the body materializes as an abode of
sexuality, the soul is set to be free with the transparent nature of lace. In
Oganer’s works the female body is an object of observation. The woman
herself desires to be observed. That is what her posture conveys. The
artist has envisioned the observer to be male. In each of the figures, parts
of the body have been emphasized. These women are not reluctant about
presenting their breasts or thighs to the observer.
The works of Ozan Oganer have internalized the concept of ‘statue’ in its
most classical meaning. Oganer puts qualified works in many ways
including his manual craft, adherence to academic techniques, meticulousness and his loyalty to anatomy. What makes Ozan Oganer different
is his choice of materials. His method of applying the lace creates a
second dimension upon the surface of forms. This difference in details
can clearly be seen as one comes into contact with his works. The statues
of Oganer merge with the surrounding environment. The works first join a
dreamscape and then interact with the actual place that they are in.
“Çiğdem” has assumed a posture in which she leans on the wall with her
hand and the lace texture continues onto the surface that she touches
with her hand. At this point, the artist makes visual the space covered by
the object he has created. This almost indiscernible area takes a more
solid shape in the observer’s perception and the lace motifs continue
forever in the mind. The same goes for “Meryem” In order to keep his
statues alive and interacting with the observer as well as the environment;
Oganer occasionally used complementary objects. The object is
sometimes an architectural element and sometimes a daily object or even
an animal. “Bahar” is the best example for the latter. The artwork, which
materializes a scene from the daily life, displays a figure that almost feels
like she will come to life and take her next step. From the lines on the face
of the young girl, who is taking her dog out for a walk, to the anatomic
features of her dog, all the details have been shown fully despite the
difficulties caused by the material. “Fear of Height” views the observer
from above whereas the pillar that she is sitting on alters the perception of
space in the environment. 3
Oganer, büyük boyutlu heykellerinin yanı sıra detaylardaki titizliğini
büstlerinde de kanıtlamaktadır. Sanatçının büstlerindeki model tercihi
yine kadınlardır… Fakat büstlerde dikkat çeken nokta; dantelin
bünyesinde barındırdığı motiflerin, portre özelliğini bozmayışıdır.
Yüzlerdeki ifade açıkça okunabilmektedir. “B II” ve “B I” deki ifade, dudak
şekli ve gözler net bir biçimde algılanmaktadır. İfadeyi vermede sanatçıyı
başarılı kılan yönü; Oganer’ in işlerini dantelle inşaa ederken tek bir motif
yerine, büyüklü küçüklü, çiçekli veya geometrik farklı desen ve ebatlardaki dantelleri, vermek istediği formun boyutuna ve yapısına göre seçip
şekillendirmesinden kaynaklanmaktadır.
Oganer’in işlerinin bir diğer özelliği; ışıkla ve renkle yakaladığı ritm,
aidiyet duygusu ve farklı bir boyutta var oluşudur. Dantelin transparan ve
kamufle eden yapısı, ışıkla buluştuğunda farklı bir anlam kazanır.
Dışarıdan bakıldığında sanatçının işleri tek başlarına ‘var olabiliyor’
larmışcasına gibi dursa da, Oganer’in bu geçirgen çalışmalarını mekana
ait kılan veya farklı bir uzama taşıyan unsur, onu aydınlatan ışıktır. Işığın
kullanılış biçimi, eserin algısını her seferinde değiştirmektedir. Bu durum,
işi her zaman canlı kılar ve hareketi güçlendirir. Oganer, dantelle inşaa
ettiği işlerini renklendirmektedir de… Renk, ışığın algılanış biçimini
tamamen değiştirmektedir. Sanatçının renk seçimi koyulaştıkça,
(dantelin deliklerinden görünen) figürün iç dünyası ön plana çıkar. Açık
renklerde hem beden hem ruh, ışığın etkisiyle aydınlanarak daha da
saydam bir hale gelir. Işık ve rengin uyumu ya da zıtlığı, Oganer’ in
işlerindeki boşluk‐doluluk kavramının altını çizen öge olarak karşımıza
çıkmaktadır.
Ozan Oganer, tüm bu durumları izleyicinin algısına bırakmayı tercih
eder… Onun için önemli olan izleyicinin “Transparan”a nasıl bakacağıdır:
Görünür kılan mı? Yoksa, örten mi ?...
Özlem Ünsal
Aside from the large statues, Oganer proves his meticulousness in his
smaller scale bust works as well. The model of choice for the bust works
is also females. However, the interesting point about the busts is the way
the motifs found on the lace do not spoil the portrait feature. The expressions on the faces remain clearly discernible.
The expressions, shape of the lips and the look at the eyes of “B1and
“B2” can be observed fully. The reason why Oganer is successful in
conveying the expression is how he chooses to use for creating his works
lace materials with motifs of various sizes and shapes –such as flowers
or geometrical patterns- instead of single-motif textures and how he
shapes this material in accordance dimensions and structure of the form
he wishes to achieve. Another aspect of Oganer’s works is the rhythm they capture along with
light and colors; a sense of belonging and an existence within a different
dimension. The transparent and camouflaging nature of lace takes on a
whole new meaning as it meets light. Even though the works of the artist
seem “to be able to exist” on their own to the casual observer, the thing
that makes these transparent works of Oganer belong to the surroundings and that carries them to another extent is the light that illuminates
them. The way light is used is capable of changing the way an artwork is
perceived each time. This situation makes the works alive and strengthens motion. Oganer also colors the works that he has made by using
lace…. Color entirely changes the way light is perceived. As the color
choice of the artist gets darker, the inner world of the figure, (which can
be observed from the holes in the lace) is made prominent whereas in
lighter colors both the body and soul are illuminated to become much
more transparent. The harmony or contrast between light and color
appears as an element in Oganer’s works that underlines the concept of
emptiness/fullness.
Ozan Oganer prefers to leave all of these circumstances to the
observer’s perception… What’s important for him is how the observer is
going to look at the “Transparent”: Does it conceal, or does it reveal ?...
Özlem Ünsal 4
yükseklik korkusu / fear of heights
2011
55 x 55 x 316 cm
dantel, resin, akrilik / lace, resin, acrylic
5
çiğdem / çiğdem
2011
110 x 40 x 180 cm
dantel, resin, akrilik / lace, resin, acrylic
6
eyvah kilo aldım / oops! I put on weight
2011
81 x 42 x 180 cm
dantel, resin, akrilik / lace, resin, acrylic
7
sindrella / cindrella
2011
30 x 40 x 24 cm
dantel, resin, akrilik / lace, resin, acrylic
8
bahar / bahar
2011
140 x 60 x 181 cm
dantel, resin, akrilik / lace, resin, acrylic
9
meryem/ meryem
2011
60 x 57 x 164 cm
dantel, resin, akrilik / lace, resin, acrylic
10
cemre / cemre
2011
57 x 117 x 63 cm
dantel, resin, akrilik / lace, resin, acrylic
11
b1 / b1
2011
30 x 34 x 60 cm
dantel, resin, akrilik / lace, resin, acrylic
12
b2 / b2
2011
33 x 30 x 47 cm
dantel, resin, akrilik / lace, resin, acrylic
13
b3/ b3
2011
37 x 32 x 53 cm
dantel, resin, akrilik / lace, resin, acrylic
14
b4/ b4
2011
30 x 32 x 54 cm
dantel, resin, akrilik / lace, resin, acrylic
15
OZAN OGANER ( TR,1973)
1998 - 2002
Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakultesi, Heykel Bölümü
Dokuz Eylül University, Academy of Fine Arts,Department of Sculpture
KiSiSEL SERGiLERi
SOLO EXHIBITIONS
2011
Transparan, İlayda Sanat Galerisi, İstanbul
Transparent, İlayda Art Gallery, İstanbul
2002
Heykel Sergisi, Özel Türk Koleji Sergi Salonu, Izmir
Exhibition of Sculpture; İzmir Private Turkish Collage Exhibition Hall, İzmir
GRUP SERGiLERi
GROUP EXHIBITIONS
2011
Los Angeles Istanbul Connection, 18th Street Arts Center,
Project Room, Los Angeles
Gizli Bahce, AlanIstanbul, Istanbul
2001
Karma Heykel Sergisi, AKM, izmir
Group Exhibition - Sculpture
16
Bu katalog 3 - 29 Mayıs 2011 tarihleri arasında
İlayda Sanat Galerisi’nde düzenlenen OZAN OGANER;
TRANSPARAN sergisi nedeniyle 1000 adet basılmıştır.
This catalogue is printed in total of 1000 copies for the
exhibition of OZAN OGANER; TRANSPARENT held at
İlayda Art Gallery from May 3rd 2011 to May 29th 2011
Yayıncı / Publisher
İlayda Sanat Galerisi
Hüsrev Gerede Cad. No:37
Teşvikiye 34330 İstanbul-Türkiye
+90 212 227 92 92
[email protected]
Metin / Text
Özlem Ünsal
Fotoğraf/ Photography
Bahar Susup
Yiğit Ulutaş
Sanatçı Portresi/ Artist Portrait
Ümit Can Gören
galerimiz pazar günleri hariç
10.00 - 19.00 arası açıktır.
the gallery is open from 10 am to 7pm
monday through saturday.
galerimizin karşısında ve altında
otopark mevcuttur.
parking is available below and
across the gallery.
Bütün görseller © Ozan Oganer izniyle
Tasarım ve baskı öncesi hazırlık
Design and pre-press
Yiğit Ulutaş
Baskı/ Printing
Ajans Ankara Reklamcılık ve Tanıtım Hizmetleri
1511 Sokak No:5 Alsancak- İzmir
+90 232 422 20 88
hüsrev gerede cad. no:37
teşvikiye 34330 istanbul-türkiye
+90 212 227 92 92
[email protected]