computer networks

BİLGİSAYAR AĞLARI ( COMPUTER NETWORKS )
Veri Transfer ( Iletim ) Hızı: Bir ağın iletim kapasitesini ölçmek için geliştirilmiş
matematiksel bir modeldir.
· Birim olarak "bps" (bit per second - birim zamanda iletilen bit sayisi) kullanilir.
· Yerel aglarin iletim hizlari geçen yıllara kadar 1-100 Mbps(Megabit per second) arasinda değişirken,
artik gigabit teknolojiler sayesinde 1000 Mbps ve üstü hizlar kullanilmaya baslanmistir.
AĞ (NETWORK) NEDİR?
Bir Ağ Niçin Gereklidir?
Dosya ve Klasörleri paylaşmak için
CD’leri ve taşınabilir ortam sürücülerini (harddisk, disket gibi) paylaşmak için
Yazıcıları paylaşmak için
Internet’i paylaşmak için
Çalışma grubunu yönetmek için
Şirket içi iletişimi canlandırmak için
Ağı Nasıl Planlarım?
1. Donanımı Planlamak;
Çok fazla çalışanı olmayan, küçük şirketler için bilgisayarları bağlamak için gerekecek
donanıma dayalı bir ağ kurmayı planlayabiliriz
2. Bilgiyi Planlamak;
Orta ölçekli yada daha büyük şirketler için , şirketinizin iş yaparken topladığı,depoladığı ya da
dağıttığı bilgiler temelinde ağınızı planlayabilirsiniz
AĞ TÜRLERİ
Ağ üzerinde bilgisayarların nasıl yapılandırıldığına ve bilgilere nasıl erişildiğine göre ağlar
ikiye ayrılır:
-Peer-to-peer Network (eş düzeyli ağ)
-Client / Server Network ( İstemci / Sunucu Ağlar– Sunucu Tabanlı Ağlar)
EŞ DÜZEYLİ (PEER-TO-PEER) AĞLAR
Eşler-arası (peer-to-peer) ağlarda genellikle sınırlı sayıda PC birbirine bağlıdır. Bu
bilgisayarlar düzey olarak aynıdır. Yani içlerinden birisinin ana bilgisayar olarak kullanılması söz
konusu değildir . Bir bağlantı aracılığıyla isteyen kullanıcılar birbirleriyle iletişim kurar ya da dosya
alışverişi yapabilirler.
İstemci / Sunucu (Client / Server) Ağlar
İstemci / Sunucu (client/server) ağlarda bir ana bilgisayar vardır. Buna ana makine (dedicated
server) denir. Ana makine üzerinde ağ yönetimi yapılır. Ayrıca ağa girecek (login) ya da
bağlanacak herkes bu ana makine üzerinde yer alan kullanıcı hesaplarına göre kontrol edilerek
bağlantı gerçekleştirilir. Böylece kullanıcı ve dosya temelinde güvenlik sağlanmış olur
Eşdüzeyli Ağlar ve İstemci / Sunucu Ağlar Karşılaştırması
Eşdüzeyli AĞ
Dosya, yazıcıları ve diğer kaynakları paylaşabilir
Ağa herkes bağlanabilir
Merkezi dosya depolaması yoktur
Güvenlik her kullanıcı tarafından ayarlanır
Kolay kurulum va bakım
Düşük maliyet
Sınırlı Genişleme
İstemci/Sunucu AĞ
Dosya, yazıcıları ve diğer kaynakları paylaşabilir
Yalnızca yetkili kullanıcılar ağa erişebilir
Merkezi dosya depolama vardır
Merkezi Güvenlik
Daha karmaşık kurulum ve bakım
Orta ve yüksek maliyet
Sınırsız genişleme
KABLO TÜRLERİ (KABLOLAMA)
Bilgisayarlar kablo aracılığıyla birbirine bağlanırlar. Değişik kablolama teknikleri ve kablo türleri
vardır.
Koaksiyel (Coaxial) Kablo
Twisted-Pair (Çift Bükümlü) Kablo
UTP (Unshielded Twisted-Pair / Koruyucusuz Çift Bükümlü Kablo)
STP (Shielded Twisted-Pair / Koruyuculu Çift Bükümlü Kablo)
Fiber-Optik Kablo
KOAKSİYEL KABLO
Bir koaksiyel kablo bir iletken metal telin önce plastik bir koruyucu ile, ardından bir metal örgü ve
dış bir kaplamadan oluşur. Bu koruma katları iletilen verinin dış etkenlerden korunmasını amaçlar.
Koaksiyel kablonun içindeki tel iletken verileri oluşturan elektronik sinyallerin taşınmasını sağlar.
İç tel genellikle bakırdır.
Koaksiyel kablonun iki tipi vardır:
-Thin (thinnet) – 10Base2 olarak ta bilinir.
-Thick (thicknet)
Thinnet (ince) koaksiyel kablo, 25 inç genişliğindedir. Yaygın olarak kullanılır. Verileri sağlıklı
olarak 185 metre uzağa iletebilirler. Thinnet koaksiyel kablolar RG-58 standardı olarak değişik
biçimde üretilmektedir.
Koaksiyel kabloların network adaptörüne bağlanması için, ayrıca iki kablonun birbirine
eklenmesi için değişik birimler kullanılır. Bu birimler şunlardır:
-BNC kablo konnektörü
-BNC T konnektör
-BNC Barrel konnektörü
-BNC Sonlandırıcı
BNC kablo konnektörü kablonun ucunda yer alır. T konnektör ise koaksiyel kabloyu network
adaptörüne bağlamak için kullanılır. Barrel konnektör ise iki koaksiye kablonun birbirine
bağlanmasını sağlar. Sonlandırıcılar ise kablonun sonunda yer alırlar.
Bus yerleşim biçiminde kurulan network'lerde kullanılan koaksiyel kablonun iki ucunda
sonlandırıcı kullanılır. Bu sonlandırıcılar kablonun sonuna gelen sinyali yok ederler.
Çift Bükümlü Kablo (Twisted Pair Cable)
Çift bükümlü kablo birbiri üzerine bükülmüş iki bakır tel içeren yuvarlak bir kablodur; bir kablo
içinde iki yad sekiz çift tel olabilir. İkiye ayrılır;
–
Korumalı Çift Bükümlü Kablo (Shielded Twisted Pair--STP)
–
Korumasız Çift Bükümlü Kablo (UnShielded Twisted Pair --UTP)
Korumasiz Çift Bükümlü ( UTP ) Kablo
•
•
•
•
10 BaseT olarak da adlandırılmaktadır.
UTP, telefon kablolarına benzeyen, kurulması kolay ve düşük maliyetli bir kablodur.
Bükümlü yapı elektriksel sinyallerin birbirleri üzerindeki etkileri nötrleştirir.
UTP kablolar ag cihazlarina, RJ-45 adi verilen ve telefon baglantilarinda kullanilan RJ-11’e
çok benzeyen konnektörlerle baglanirlar.
UTP Kablo Kategorileri
UTP kablonun çok çeşitli kaliteleri vardır. Kalite yükseldikçe kablo o kadar iyi ve güvenilir olur.
Küçük ağlar için standart derece , Category 5 yada Cat 5 diye adlandırılır.
KATEGORI
Cat 1
Cat 2
Cat 3
Cat 4
Cat 5
Cat 6-7
UYGULAMA ALANI
Yanlizca ses veri iletimi yapilmaz.
Ses ve 1 Mbps’ ye kadar veri iletimi.
Ses ve 10 Mbps’ ye kadar veri iletimi.
Ses ve 20 Mbps’ ye kadar veri iletimi.
Ağ bağlantılarnda
Uzun mesafelerde, yüksek hızlı ağlar için kullanılır
FİBER OPTİK KABLO
Fiber-optik kablolar verileri ışık olarak ileten yüksek teknoloji iletim ortamlarıdır. Fiber-optik
kablolar hızlı ve yüksek kapasiteli veri iletimi için uygundur. Fiber optik kablonun çok düşük hata
oranı vardır ve elektromanyetik girişime maruz kalmaz. Verilerin güvenliği açısından daha iyidir.
Çünkü ışık olarak temsil edilen veriler başka bir ortama alınamazlar.
AĞ TOPOLOJİLERİ
Topology (yerleşim ve bağlantı biçimi), bilgisayarların birbirine nasıl bağlandıklarını
tanımlayan genel bir terimdir. Yaygın olarak kullanılan topology türleri şunlardır:
-Bus (Yol) -Ring (Halka) -Star (Yıldız)
-Mesh (Karışık)
BUS (Yol) TOPOLOJİ
Bus yerleşim biçimi doğrusal bir hat olarak bilinir. Bütün makinelerin tek bir kabloya bağlı
oldukları bir ağ türüdür
STAR (Yıldız) TOPOLOJİ
Star yerleşim biçiminde bilgisayarlar merkezi biçimde konuşlandırılan bir hub'a bağlı olarak
çalışırlar. Bilgisayarlar tarafından üretilen sinyaller önce hub'a ulaşırlar ardından diğer
bilgisayarlara ulaştırılırlar.
Star yerleşim biçimde bütün bilgisayarlar bir hub'a bağlıdır. Diğer bir deyişle bütün
bilgisayarlara hub'tan bir kablo çekilir. Bu merkezi dağıtım sistemi yıldız yerleşim biçimde her
bilgisayara özel bir kablo çekilmesini böylece herhangi bir kablo arızasının sadece o bilgisayarı
etkilemesi sağlar. Böylece tüm network çökmez. Ancak merkezi dağıtım birim hub'ın bozulması
durumunda ise bütün network çöker.
Star yerleşim biçiminde bütün istasyonlar merkezi bir noktaya bağlıdırlar. Buna "hub" denir.
Star topoloji bugün bus'in yerine geçmiş ve UTP (genellikle Twisted-Pair kablo) kablo ile birlikte
yaygın olarak kullanılmaktadır.
RİNG (halka)TOPOLOJİ
• Ring (halka) yerleşim biçiminde bilgisayarlar bir halka biçiminde birbirine bağlıdır. Herhangi bir
•
sonlandırma işlemi yapılmaz. Sinyaller bir döngü içinde dönerler. Bununla birlikte halka
yerleşim biçimi aktif bir network'tür. Diğer bir deyişle halka üzerinde yer alan bilgisayarlar
verinin ve sinyallerin iletilmesinden sorumludurlar. Bu nedenle halkada yer alan bir
bilgisayarın arızalanması bütün network'ün çökmesi anlamına gelir.
Halka yerleşim biçiminde sinyallerin dolaşımını kontrol etmek için token (JETON) adı verilen
bir bilgi kullanılır. Token bilgisayarlar arasında dolaşır. Sinyal gönderecek bilgisayar
bulunduğunda token o bilgisayar tarafından değiştirilir ve diğer bilgisayarı bulması için sinyalle
birlikte yollanır.
MESH (KARIŞIK)Topoloji
• Birçok durumda yerleşim biçimleri birlikte gerçekleşirler. Örneğin çok sayıda star network bir
bus hat üzerinden birbirine bağlanır. Bu tür birleşimler "star bus" ya da "star ring" olarak
adlandırılır.
KABLOSUZ AĞLAR (Radyo ve Uydu Aglar -Radio Networks, Satellite Networks)
• Kablosuz aglar radyo ve uydu aglar olarak ikiye ayrilir. Radyo aglar yeryüzündeki vericiler
•
•
yardimiyla kurulurken, uydu aglari adindan da anlasilacagi üzere uydu alici/vericiler ile kurulur.
Radyo aglar için omnidirectional(çok yönlü) aglar da denmektedir. Burada kastedilen, iki
dügüm arasindaki iletisimin tüm ag tarafindan takip edilebilecegidir. Radyo aglarda da
yönlendirme algoritmalari kullanmak zorunludur.
Hiz açisindan ele alindiginda, veri aktarim hizi bir kaç yüz bps ile bir kaç on Tbps arasinda
degisir. Radyo aglara örnek olarak hücresel telefon aglari, uydu aglara da (her ne kadar
batmis olsa da) IRIDIUM agi örnek verilebilir. Ayrica kablosuz ethernet aglar da radyo aglar
sinifina dahil edilmelidir.
KABLOSUZ İLETİŞİM ORTAMLARI
•
•
•
•
Radyo frekans
Uydu alıcı-verici
Infrared(Kızıl ötesi)
Wireless (Wi fi)
• Bluetooth
İletişim Modları
•
Half Duplex (Yarı Çift Yönlü)
•
Duplex (Full Duplex – Çift Yönlü)
•
•
Simplex (Tek yönlü)
NOT: Aynı zamanda modemlerde çalışma şekline göre bu şekilde sınıflandırılır
HALF DUPLEX
Half duplex isaretlerin iki yönlü ancak ayni anda bir yöne dogru iletilebilmesi anlamina gelir. Bir
telefon kanali siklikla iletimin yalnizca tek bir yönde yapilmasina izin veren bir yankI yakalayici,
echosuppressor, içerir.
Bir modem iki telli bir hatta baglandiginda, çikis empedansı hattın giriş empedansı ile tam olarak
esit olmaz, bu yüzden iletilen isaretin bir kismi (Genellikle kötü olarak degiserek) her zaman geri
yansir. Bu yüzden half-duplex alicilar, lokal gönderici aktif iken iptal edilirler. Half-duplex modemler
full-duplex modda da çalisabilirler.
FULL DUPLEX
•
•
•
•
Full duplex isaretlerin ayni anda iki yönlü iletilebilmesi anlamina gelir.
Full Duplex çalisma sekli alinan isaretin gönderilen isaretin yansimasindan ayrilabilmesi
yetenegini gerektirir. Bu ya gönderis ve alis isaretlerinin farkli frekans bandlarinda yer aldigi ve
filtreleme ile birbirinden ayrildigi FDM (frequency division multiplexing) ile veya yanki
dengeleme, Echo Canceling (EC) ile yapilir.
Full-Duplex teriminin anlami modemin tam hiz ile iki yönlü iletim yapmasi anlamina gelir.
Full duplex modemler half duplex kanallarda çalismazlar.
SIMPLEX
Simplex isaretin yalnizca bir yönde geçebilmesi demektir. Bu çalisma seklinde data iletimi
yalnizca bir yönde gerçeklesir.
Ağ Standartları ve IEEE
Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE) dünya çapında değişik teknolojilerin
standartlarını belirler. Çalışmalarını üretici firmalarla birlikte yürüten bu kuruluş 1980 yılında 802
numaralı bir komisyon oluşturdu. Komisyonun görevi bilgisayar ağları ile ilgili çeşitli standartlar
ortaya koymaktır. 802 komisyonu değişik ağ teknolojilerini incelemek üzere alt komisyonlar
oluşturmuştur.
AĞ BAĞLANTI ELEMANLARI
Bir ağın temel bağlantı elemanları kablolar, ağ bağlantı adaptörleri (network kartları) ve
dağıtıcılar (hub, router, repeater) gibi birimlerden oluşur. Bu elemanlar sayesinde ağ (network)
üzerindeki bilgisayarlar birbiriyle bağlantı kurarlar.
Ağ Bağlantı Kartı ( Network Interface Card-NIC)
Network adaptörleri (ağ bağdaştırıcısı ya da network kartı diye de söylenir) bilgisayarla ağ
kablosu arasında fiziksel bağlantıyı sağlayan donanım birimleridir. Ağ adaptörü bilgisayara takılır.
Ardından kablo bağlantısı yapılır.
HUB : (Toplayıcı- Çoklayıcı)
Hub’lar star (YILDIZ) topoloji ağlarda merkezi bağlantı üniteleridir. Hub kendisine bağlanılan
tüm düğümlerin (node’ların) birbirleri ile iletişim kurmasını sağlar.
Hub'ların bir kısmı sadece bağlantıyı sağlarken, bir kısmı gelişmiş sorun giderme yeteneklerine
sahiptir. Bazıları da sinyalleri güçlendirerek network'ün hızını artırırlar.
Bilgi, ağ içinde paket denilen veri grupları halinde taşınır. Hub bir bilgisayardan bir paket
aldığında o paketi, paketin hangi bilgisayara gönderildiğine bakmaksızın, kendisine bağlı olan tüm
bilgisayarlara gönderir. Ağda bulunan tüm bilgisayarlar paketi görebilir ancak paketin gönderildiği
bilgisayar onunla bir şeyler yapabilir.
Switch : (anahtarlayıcı -Anahtarlayıcı hub)
Hub yerine , anahtar ya da anahtarlayıcı hub denilen aygıtı da kullanabilirsiniz, Switch ler,
paketleri süzerek çalışır, switch içerisindeki yazılım, paketin hedef adresine (paketin gönderildiği
bilgisayarın adresine) bakar ve doğrudan bu bilgisayarın anahtardaki bağlantı noktasına aktarır.
Büyük bir ağı segmentlere (parçalara) bölerek ağ performansını arttırır. Herhangi bir düğümden
(node) gelen verinin tüm ağa dağıtılması yerine istenilen düğüme dağıtılmasını sağlar. Ağ
durumunu izler, veriyi gönderip, iletim işleminin yapılıp yapılmadığını test eder. Bu özelliğe “store
and forward” (depola ve ilet) denir.
Repe
ater :
Tekrarlayıcı
Bir tekrarlayıcı, ağ sinyalini yükselterek aygıtlar arasındaki uzaklığın artmasını sağlar, ancak
çarpışmaları engellemez ve ağ hızını artırmaz. Sinyali alıp, güçlendirip, gönderme özelliğine
sahiplerdir.
Sinyaller belli bir mesafe yol kat ettiğinde zayıflarlar. Bu duruma "attennuation" denir.
Anlaşılmaz hale gelen bu sinyaller daha uzak yerler gönderilmek üzere repeater'dan geçirilirler.Bu
nedenle iki segmenti birbirine bağlamak için repeater denilen aygıtlar kullanılır.
Router’lar ağ trafiğini filtre eder ve dosyanın doğru yere gönderilmesini sağlamak için değişik
protokolleri birbirine bağlar. Bu filtreleme işleminden dolayı router, switch veya bridge’den daha
yavaş çalışır. Hub veya switch’lerden farklı olarak router’lar ağ yönetim hizmetleri sunarlar.
Router'lar verinin iletiminde en uygun yolu bulurlar. Network trafiğini düzenlerler ve herhangi bir
segment'in fazla yüklenmesini engellerler.
Bridge (Köprü)
Bridge’ler bağımsız workgroupları birbirine bağlamak için kullanılır. Veri yönlendirme işlemi
yapar.
Köprü, yalnızca köprünün diğer tarafındaki bilgisayarlara gönderilenler köprü üzerinde
aktarılacak şekilde paketleri süzer
Fazla karmaşık aygıtlar olmayan bridge'ler gelen frame'leri (veri paketleri) alır ve yönlendirirler.
Bridge'ler fiziksel bağlantının yanı sıra ağ (network) trafiğini kontrol eden aygıtlardır
Gateway (Ağ Geçidi)
Bir ağ geçidi, farklı iletişim kurallarını (protokolleri) kullanan değişik türdeki ağları birbirine
bağlar.
Değişik mimarili ve farklı protokollere sahip bilgisayarların kullanıldığı alt network'lerde
kullanılırlar
OSI REFERANS MODELİ
OSI (Open Systems Interconnection – Açık Sistem Bağlantısı) modeli ISO (International
Standards Organization) tarafından geliştirilmiştir ve iki bilgisayar arasındaki iletişimin nasıl
olacağını tanımlar. İlk olarak 1978 yılında ortaya çıkarılan bu standart 1984 yılında yeniden
düzenlenerek OSI (Open System Interconnect) olarak referans modeli olarak yayınlanmıştır. Model
yaygın olarak kabul görmüş ve network işlemi için bir kılavuz olmuştur.
OSI Modeli herhangi bir donanım ya da network tipine özel değildir. OSI'nin amacı network
mimarilerinin ve protokollerinin bir network ürünü bileşeni gibi kullanılmasını sağlamaktır
OSI modeli olarak bilinen yedi katman şunlardır:
No
OSI Referans modeli
Katman (Layer)
İşlevi
7
Application (Uygulama) --- Kullanıcı uygulamalarına servis sağlar.
6
Presentation (Sunum) --- Kul lanıcı uygulaması için verinin dönüşümünü sağlar. Veriyi
yeniden düzenler.
5
Session (Oturum)
--- Sistemler arasındaki iletişimi sağlar.
4
Transport (Ulaşım)
--- Temel network bağlantısı sağlayan 1 ve 3. katman ile uygulama
iletişimini sağlayan 5 ve 7. üst üç katman arasındaki bölümleri birbirinden ayırır.
3
Network (Ağ)
-- Network bağlantısını düzenlemek, devam ettirmek ve
sonlandırmaktan s orumlu.
2
Data Link (Veri bağı) -- Fiziksel bağlantıyı sağlar. Veri frame (paket) lerini düzenler.
1
Physical (Fiziksel) --- Veri iletimi ortamı düzeyinde verilerin elektrik sinyalleri olarak
iletimini sağlar.
OSI referans Modeli
OSI modelinin kullanımında en önemli şeylerden birisi kendi özel terminolojisidir. Bu
terminolojiye göre katmanlar ve fonksiyonlar vardır. Her katman bir sonraki katmana veriyi iletirken
kendi artı değerini ekler. Taşınacak veriye paket ya da frame denir. "frame"'ler data link katmanı
tarafından geliştirilirler. "Datagram"'lar network katmanı tarafından geliştirilirler. "Message"'ler
application katmanı tarafından geliştirilir.
Bir network paketi veriyi ve orijinal isteği içerir. Paketler OSI katmanları tarafından geliştirilen
birçok frame tarafından çevrelenmiştir. Her frame farklı alanları içerir.
A. KATMANLAR (LAYER)
OSI modelinde iletişim problemi yedi katman ile çözülmüş. İki bilgisayar sisteminin birbiriyle
iletişim kurabilmesi için önce uygulama programın sistemin 7. katmanıyla konuşur. Bu katman 6.
katmanla ve böylece ilerler. Ardından iletişim network hattına oradan da diğer sistemin 1.
katmanına geçer. Buradan diğer katmanlara yükselir.
Bütün LAN'lardaki teknolojinin anlaşılması için OSI modeli olarak adlandırılan yedi katmanlı
modelin anlaşılması gerekir. OSI modeli modüler bir mimariye dayanır. Her katmanda belli bir iş
yapılarak bir sonraki katmana geçilir.
NETWORK ÜZERİNDE İKİ BİLGİSAYARIN İLETİŞİMİ
PHYSİCAL (FİZİKSEL) KATMAN
En alt katmandır. Verileri bit olarak iletir. Bu katmanda network kablosu ile iletişim kurulur.
Fiziksel katman düzeyinde verilerin sayısal olarak (basebant) koaksiyel kablo, UTP, fiber-optik ya
da radyo sinyalleri, mikrodalga, infrared üzerinden iletimi yapılır. Fiziksel iletimle ilgili olarak yaygın
olarak IEEE 802.3, 802.4 ve 802.5 standartları kullanılır. Bunun dışında ANSI FDDI (Fiber
Distributed Data Interface) standardı ve daha sonra çıkan yeni standartlar vardır.
Fiziksel katman verinin gönderilmesini ve alınmasını tanımlayan katmandır. Kablolamayı ve
network kartına bağlanmayı sağlayan birimleri içerir. İletim ortamındaki sinyal iletimini kontrol eder.
DATA LİNK (VERİ HATTI) KATMANI
•
•
•
Data Link katmanında; bir alt aşamada sağlanan elektronik medya üzerinde verilerin nasıl
iletileceği ya da verilerin bu medyaya nasıl konulacağı belirlenir.
Veri hattı katmanında veriler network katmanından fiziksel katmana gönderilirler. Bu
aşamada veriler belli parçalara bölünür. Bu parçalara paket ya da frame denir.
Veri hattı katmanında yaygın olarak kullanılan protokoller Ethernet ve Token Ring'dir
NETWORK (AĞ) KATMANI
•
•
•
Network katmanının ana görevi yönlendirme (routing) dir. Yönlendirme işlemi paketlerin
yerel ağ dışında diğer ağlara gönderilmesini sağlar.
Network katmanında iki istasyon arasında en ekonomik yoldan verinin iletimi kontrol edilir.
Bu katman sayesinde verinin router'lar aracılığıyla yönlendirilmesi sağlanır.
Network aşamasında mesajlar adreslenir ayrıca mantıksal adresler fiziksel adreslere
çevrilir. Bu aşamada network trafiği, routing gibi işlemler de yapılır.
TRANSPORT (ULAŞIM) KATMANI
Transport katmanının görevi network katmanında yapılmayan işlemleri tamamlamaktır.
Transport katmanı ağın servis kalitesini (QoS) artırır. "Quality of Service -QoS", bir network
servisinin kalitesinin ölçümü için belli kriterleri kullanılır:
–
–
–
–
–
•
- İletişimin maliyeti
-İletişim için sağlanan bant genişliği
-Network katmanında oluşan hataların giderilmesi
-Kayıp paketlerin kurtarılması
-Sırası bozulan paketlerin yeniden düzenlenmesi
Transport katmanında verinin uçtan uca iletimi sağlanır. Verinin hata kontrolü ve zamanında
ulaşılıp ulaşmadığı kontrol edilir. Ulaşım(Taşıma) katmanı üst katmanlara taşıma servisi sağlar.
SESSİON (OTURUM) KATMANI
Oturum katmanında iki nokta arasında iletişim bağlantısı kurulur, başlatılır ve sona erdirilir.
Oturum Katmanı uygulamalar arasındaki oturumu temsil eder. Oturum katmanı sunum katmanına
yollanacak veriler arasında diyalog kurar.
Oturum katmanında iki bilgisayardaki uygulama arasındaki bağlantının yapılması, kullanılması
ve bitirilmesi işlemleri yapılır.
PRESENTATİON (SUNUM) KATMANI
Sunum katmanında verinin çevrilmesi işlemi yapılır. Sunum Katmanı Uygulama katmanına
verileri yollar. Bu katmanda verinin yapısı, biçimi ile ilgili düzenlemeler yapılır
Sunum katmanında verinin formatı belirlenir. Ayrıca verinin şifrelenmesi ve açılması da bu
katmanda yapılır. Yine bu katmanda verinin sıkıştırılması işlemi yapılır.
APPLİCATİON (UYGULAMA) KATMANI
Bilgisayar uygulaması ile network arasında gerçek bir arabirim sağlar. Bu katman kullanıcıya
en yakın olandır. Sadece bu katman diğer katmanlara servis sağlamaz. Uygulama katmanında ise
uygulamaların network üzerinde çalışması sağlanır.
Uygulama katmanı network servisini kullanacak olan programdır. Bu katman kullanıcının
gereksinimlerini karşılar. Örneğin veritabanı uygulaması ya da e-mail uygulaması
NETWORK (AĞ) PROTOKOLLERİ
Protokoller iletişimin kurallarıdır. Bir network'teki iletişim kuralları protokoller tarafından
düzenlenir. Diğer bir deyişle bilgisayarlar aynı ya da uyumlu protokolleri kullanıyorlarsa birbirleriyle
iletişim kurabilirler.
Çok sayıda protokol vardır. Ancak her birinin değişik amaçları vardır. OSI modeline göre veri
iletiminde birçok protokol birlikte çalışır. Bu bileşime protokol kümesi (protocol stack) denir.
Böylece bir protokol kümesinde farklı protokoller bulunabilir.
OSI katmanı protokolün fonksiyonunu da belirler. Örneğin bir protokol fiziksel katmanda
çalışıyorsa onun görevi verinin kablo ile iki network (ağ) kartı arasında iletimidir.
STANDART PROTOKOL KÜMELERİ (STACKS)
Network dünyasında belli protokol kümeleri standart hale gelmiştir. Bunlar;
OSI protokol kümesi:
-IBM System Network Architecture (SNA)
-Digital DECnet
-Novell Netware
-Apple AppleTalk
-TCP/IP
OSI MODELİ VE PROTOKOL KÜMELERİ
OSI modeli 7 katmanlı bir iletişim modelini kullanmaktadır. Gerçekte katmanlara ayrılmış bir dizi
protokol ağı gerçekleştirir. Katmanlara ayrılmış protokollere ise protokol kümesi denir. Küme
içindeki protokoller iletişimdeki paketleme, gönderme ve alma gibi işlemleri yerine getirirler.
Protokollerin görevi iki bilgisayar arasındaki iletişim kurallarını düzenlemek ve verilerin
gönderilmesini sağlamaktır. Bu anlamda OSI modeli içindeki yedi katmandaki görevleri yerine
getirmek için gereken protokoller katmanı üç bölümden oluşur:
-Application (uygulama)
-Transport (gönderme)
-Network
Uygulama kümesinde uygulamadan-uygulamaya verilerin iletimini sağlar. Örneğin SMTP
protokolü.
Gönderme kümesinde ise bilgisayarlar arasındaki iletişim oturumunu başlatır ve güvenilir bir
şekilde verilerin gönderilmesine zemin hazırlar.
Network kümesinde ise bağlantı servislerini oluşturur. Bu protokoller adresleme ve yönlendirme
(routing) bilgilerini işlerler.
UYGULAMA PROTOKOLLERİ
Application (Uygulama) protokolleri OSI Application katmanında çalışır. Bu protokol
uygulamadan-uygulamaya verilerin iletimini sağlar.Bu alanda yaygın olarak kullanılan protokoller
şunlardır:
Uygulama Protokolleri:
– APPC (Advanced Program-to-Program Communication).
– FTAM (File Transfer and Management).
– X.400 (e-mail için CCITT protokolü).
– X.500 (dosya ve dizin servisi için CCITT protokolü)
– SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) Internet'de kullanılan bir e-mail protokolü.
– FTP (File Transfer Protocol): Internet'de kullanılan bir protokol.
– SNMP (Simple Network Management Protocol) Network'ü izlemek için bir protokol.
– Telnet: Internet'de erişim ve işlem için bir protokol.
– Microsoft SMB (Server Message Block): İstemci arabirimi.
– NCP (Novell Core Protocol): İstemci arabirimi.
– AppleTalk ve Apple Share: Apple'in network protokolü kümesi.
– AFB (AppleTalk Filing Protocol): Uzak dosya erişimi için Apple'ın bir protokolü.
– DAP (Data Access Protocol): DECnet erişim protokolü.
Gönderme (iletme) Protokolleri
Gönderme protokolleri ise bilgisayarlar arasındaki iletişim oturumunu başlatır ve güvenilir bir
şekilde verilerin gönderilmesine zemin hazırlar. Yaygın kullanılan veri gönderim protokolü TCP'dir.
Diğer kullanılan iletim protokolleri şunlardır:
-TCP
-SPX (IPX/SPX)
-NWlink (Novell'in IPX/SPX protokolünün Microsoft tarafından geliştirilmişi)
-NetBEUI
-ATP
Network Protokolleri
Network protokolleri ise bağlantı servislerini oluşturur. Bu protokoller adresleme ve
yönlendirme (routing) bilgilerini işlerler. Bu protokoller ayrıca Ethernet ve Token Ring olmak üzere
network ortamlarında iletişimin kurallarını da tanımlarlar. Yaygın olarak kullanılan network
protokolleri şunlardır:
-IP (Internet Protocol)
-IPX (Internetwork Packet Exchange)
-NWLink
-NetBEUI
-DDP (Datagram Delivery Protocol)
YAYGIN KULLANILAN PROTOKOLLER
Çok sayıda protokol vardır. Bunların bir çoğu Windows tarafından da desteklenmektedir:
Windows 2000 / XP ile desteklenen protokoller:
•
•
•
•
•
•
•
Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP)
-Asynchronous Transfer Mode (ATM)
-NetWare Internetwork Packet Exchange/Sequenced Packet Exchange (IPX/SPX)
-NetBIOS Enhanced User Interface (NetBEUI)
-AppleTalk
-Data Link Control (DLC)
-Infrared Data Association (IrDA)
Protokolleri, diğer bir sınıflamayla; LAN (Local Area Networks), WAN (Wide Area Network), Dial-Up ve
VPN olmak üzere RAS (Remote Access Protocols-Uzaktan Erişim Protokolleri) protokolleri olarak
gruplamak mümkündür
TCP/IP
TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) endüstri standardı olan bir iletişim
protokolüdür. TCP/IP, yerel networkler (LAN) ve geniş alan networkleri (WAN) için geliştirilmiştir.
Standart olarak routable (yöneltilebilir) olan TCP/IP protokolü, özellikle Internet ve Intranet
ortamlarının temelidir.
TCP/IP'nin bazı tasarım özellikleri:
•
•
•
•
-Hata düzeltme olanakları.
-Alt networklere (subnet) bağlanma.
-Belli bir sahibi olmaması.
-Minimum veri kullanımı.
NetBEUI
o NetBEUI (NetBIOS Extended User Interface) küçük LAN networkleri için geliştirilmiştir.
Windows 3.11 ve Windows 9x gibi ortamlar için idealdir. Routable (yönlendirilebilir)
olmadığı için büyük network altyapılarında kullanılmamaktadır.
AppleTalk
o AppleTalk protokolü Apple Computer Corporation tarafından geliştirilmiştir. AppleTalk,
Macintosh bilgisayarlarla iletişim kurmak için kullanılır. AppleTalk ile Windows 2000/XP,
router ve dial-up server olabilir. Ayrıca dosya ve yazıcı desteği sağlar.
NWLink
o NWLink, Microsoft-uyumlu IPX/SPX protokolüdür. Sadece NWLink ile Windows 2000
bilgisayarların NetWare server üzerindeki dosyalara ve yazıcılara ulaşması mümkün
değildir. Bu durumda sadece client/server uygulamalar çalıştırılır. Dosyalara ve yazıcılara
erişmek için bir redirector'ın da yüklenmesi gerekir. Bu düzenleme Client Service for
NetWare ile yapılır. Windows 2000 Server üzerinde de Gateway Service for NetWare
servisi vardır
DLC
o Data Link Control (DLC) IBM mainframe bilgisayarları ile iletişim için geliştirilmiştir. DLC
protokolü PC'ler ardındaki veri iletişimi için geliştirilmemiştir. Bunun yanı sıra ağa
doğrudan bağlı olan Hewlett-Packard yazıcıları için de DLC protokolü kullanılır.
IrDA
Infrared Data Association (IrDA) yüksek hızlı kablosuz infrared protokolüdür. IrDA değişik
aygıtların iletişim kurmasını sağlar. Kameralar, yazıcılar, bilgisayarlar iletişim için bu
teknolojiyi kullanabilirler.
ATM
Asynchronous Transfer Mode (ATM) protokolü bağlantı temelli (connection-oriented)
çalışan bir protokoldür. Özellikle ses, video ve veri iletişimi için kullanılır. ATM, verileri
sabit uzunluklu hücreler halinde taşıyan yüksek hızlı bir network teknolojisidir
AĞ İŞLETİM SİSTEMLERİ (NOS)
Ağ yazılımlarının temel amacı, yazıcı, harddisk ve iletişim hatları gibi kaynakların kullanıcı
istasyonlar(PC ler) arasında paylaşılmasını sağlamaktır
Ağ yazılımlarının temel fonksiyonu uzaktaki kaynakları yerel gibi göstermesidir
İşletim sistemini, bir bilgisayar sisteminde kullanıcı ile iletişim kurarak, donanım ve yazılım
nitelikli kaynakların kullanıcılar arasında adil bir biçimde paylaştırılmasını ve donanım ile
yazılım birimlerinin etkin bir biçimde kullanılmalarını sağlayan sistem programları
topluluğuna denir.
Ağ İşletim Sistemi ( NOS ) ağ üzerinde bilgisayarların ve diğer donanımların birbirleri arasında
veri alıp göndermelerini sağlarlar. .
Bu kaynakları kısaca toplamak gerekirse; *Ağ üzerindeki bilgiyi saklamak için kurulan
sistemler.*Ağ işletim sisteminin çalıştığı bellek.*Ortak kullanılan programların yüklenmesi ve
çalıştırılması.*Ağ üzerindeki, yazıcı, modem, tarayıcı gibi araçların ortak kullanımının
düzenlenmesi.*Bütün çalışanların işlerinin zaman içinde paylaşılarak yapılmasını sağlayan zaman
planlaması.
Windows for Workgroups 3.11
Windows 3.1, Windows for Workgroups 3.11 ikilisi çalışma grubu kavramını ve etki alanı ağ
desteğini getirdi. İlk defa olarak Windows bilgisayarları ağ özelliklerine sahip hale geldi ve yeni
ortaya çıkan istemci/sunucu bilgi işlemciliğindeki gelişimin tamamlayıcı bir parçası oldu. Windows
for Workgroups ürünü yerel alan ağlarında (LAN), bağımsız bilgisayarlarda ve dizüstü
bilgisayarlarda kullanıldı. Kurumsal kullanıcıların ilgisini çeken özellikler getirdi. Örneğin, merkezi
yapılandırma ve güvenlik, önemli ölçüde geliştirilmiş Novell NetWare ağ desteği ve uzaktan erişim
hizmeti (RAS). Windows for Workgroups ayrıca Microsoft'un yeni 32 bitlik dosya sisteminin üstün
performansını da sunuyordu.
WİNDOWS NT, WİNDOWS 2000, WİNDOWS XP PRO.
Microsoft NT (New Technology) İşletim Sistemi, Windows NT 3.1 adıyla sunulan 1993' teki
sürümünden bu yana, ağ işletim sistemleri için, standart belirleyici olmuştur. İlk sürümünün
kullanışsızlığına karşın, bu işletim sisteminin özellikleri ve işlevselliği daha sonra sürekli olarak
gelişmiştir.
Microsoft Windows NT, çok kullanıcılı sistemlerde: güvenlik, multitasking, istemci – sunucu
(client – server) modeli gibi konuları destekleyen bir işletim sistemidir. NT Workstation ve NT
Server olmak üzere iki çeşittir.
Microsoft Windows NT İşletim Sistemi, organizasyonların gereksinimlerine göre istenilen
büyüklükte kurulabilme özelliği, hatalara karşı tam korunma, güvenlik, 32-bit, öncelik
tabanlı(priority based) çok görevlilik, kullanıcı yönetimi, kaynak yönetimi ve bütünleştirilmiş internet
ve intranet olanaklarına sahip bir işletim sistemidir
NOVELL NETWARE
Novell bir işletim sistemidir. Birden çok bilgisayarın bir ağ oluşturmasını sağlar. Netware işletim
sistemi ağ içinde hizmet birimi olarak adlandırılan büyük kapasiteli sabit diski ve hızlı bir işlemcisi
olan bir bilgisayara kurulur. İş istasyonlarının, ağa katılmaları ise çok kolaydır.
Kısaca, Novell firması 1983 yılında kurulmuştur. Firmanın amacı kişisel bilgisayarlar arasındaki
ağlar için yazılım ürünleri geliştirmektir. Novell’ in önerdiği ağ birçok sistemi, küçük bir yerel ağdan
büyük bir bilgisayar ağına kadar da her türlü yerleşim düzenini desteklemektir, ilk gerçek dosya
paylaşım sistemini geliştiren ve kullanan ağ işletim sistemdir. Yüksek hata toleransı, disk çiftleme
ve aynalama gibi gelişmiş özelliklere sahiptir. Novell Netware dünyada kullanılan en yaygın işletim
sistemlerinden biri olma özelliğini sürdürmektedir. En eski ağ işletim sistemlerinden birisi olması
sayesinde pek çok ürün, donanım ve yazılım Novell ile uyumlu çalışabilmektedir.
Aşağıda Novell versiyonlarının çıktığı tarihte en çok tutulan versiyonları görülmektedir.
– Netware Lite , Netware v2.X , Netware v3.11 ve 3.12
– Netware v4.01 , Netware v4.2 , Netware v5.1 ...
Internet Adresleri
Network üzerindeki bilgisayarlar Ethernet kartları aracılığıyla bir biriyle iletişim
kurarlar. Her bir Ethernet kartının fiziksel olarak bir MAC adresi vardır. Bu üretimi
sırasında karta işlenir. TCP/IP bakımında ise bir network kartının iki adresi vardır:
-IP adresi
-Host adresi (ethernet adresi)
(IP) Internet adresleri 32-bitlik sayılardır ve noktalarla ayrılmış 4 octet (ondalık
sayı olarak) olarak gösterilirler.
Örneğin; 128.10.2.30 internet adresi
İkili olarak; 10000000.00001010.00000010.00011110
şeklinde 32-bit olarak gösterilir.
Sonuç olarak network içinde her bilgisayar bir network kartına sahiptir. Her
network kartı da tanımlanmış bir adrese sahiptir. Network yöneticisi TCP/IP yazılımını
yükleyerek her bir kartın IP adreslerini tanımlar. Tüm bu ihtiyaçları karşılayabilmek
amacı ile internet tasarlanırken 32 bit’lik adres yapısı seçilmiş ve bilgisayar ağlarının
çoğunun küçük ağlar olacağı varsayımı ile yola çıkılmıştır.
Her IP adresi iki kısımdan oluşur. Network ID ve Host ID. Network ID değeri bilgisayarın
bulunduğu network (segment) numarasını, Host ID ise bilgisayarın ya da diğer aygıtın numarasını
gösterir. Yani mahalle içinde ev numaraları gibi. Bir şehirde 500 mahalle olabilir. Bu beş yüz tane
network ID anlamına gelir. Her mahallede binlerce kapı numarası olabilir. Onlarda host ID
anlamına gelir.
32-bit internet adresleri, 'Ağ Bilgi Merkezi (NIC) internet Kayıt Kabul' tarafindan yönetilmektedir.
Yerel yönetilen bir ağ uluslararası platformda daha büyük bir ağa bağlanmadığında adres rastgele
olabilir. Fakat bu tip adresler ileride internet'e bağlanılması durumunda sorun çıkartabileceği için
önerilmemektedir. Ağ yöneticisi bir diğer IP-tabanlı sisteme, örneğin NSFNET'e bağlanmak
istediğinde tüm yerel adreslerin 'Uluslararası Internet Kayıt Kabul' tarafindan belirlenmesi
zorunludur.
Değişik büyüklükteki ağları adreslemek amacı ile 3 sınıf adres kullanılmaktadır:
Ağ SINIFLANDIRMASI
Değişik büyüklüklerden networklerin (ağların) tasarımı için IP adresleri sınıflandırılmıştır. A, B
ve C sınıfları olan IP adresleri değişik aralıklardaki Network ID ve Host ID değerlerini desteklerler.
Hangi sınıftaki adreslerin kaç network sayısını ve kaç host (bilgisayar ya da aygıt) sayısını
içerebildikleri aşağıdaki tabloda açıklanmıştır:
Sınıf
Network sayısı
A
B
C
126
16,384
2,097,152
Her networkteki host sayısı
16,777,214
65,534
254
Aralık
1-126
128-191
192-223
A SINIFI ADRESLER
İlk byte 0 'la 126 arasında değişir. İlk byte ağ numarasıdır. Gerisi bilgisayarların adresini
belirler. Bu tip adresleme, her biri 16.777.216 bilgisayardan oluşan 126 ağın adreslenmesine izin
verir.
B SINIFI ADRESLER
İlk byte 128 'le 191 arasında değişir. İlk iki byte ağ numarasıdır. Gerisi bilgisayar adresini
belirler. Bu tip adresleme, her biri 65,536 bilgisayardan oluşan 16,384 ağın adreslenmesine izin
verir
C SINIFI ADRESLER
İlk byte 192 ile 223 arasında değişir. İlk üç byte ağ numarasıdır. Gerisi bilgisayarların adresini
belirler. Bu tip adresleme, herbiri 254 bilgisayardan oluşan 2,000,000 ağın adreslenmesine izin
verir.
127 ile başlayan adresler Internet tarafından özel amaçlarla (localhost tanımı için)
kullanılmaktadır.
223'ün üzerindeki adresler gelecekte kullanılmak üzere D-sınıfı ve E-sınıfı adresler olarak
reserve edilmiş olarak tutulmaktadır
Örnek: 111.192.110.1 bir A sınıfı IP adresidir. 131.192.110.1 bir B sınıfı IP adresidir.
194.192.110.1 ise bir C sınıfı IP adresidir.
A sınıfı adresler, NSFNET, MILNET gibi büyük ağlarda kullanılır. C sınıfı adresler, genellikle
üniversite kurulu yerel ağlarla, ufak devlet kuruluşlarında kullanılır. NIC sadece ağ numaralarını
yönetir. Bölgede olması beklenen bilgisayar sayısına göre A, B veya C sınıfı adresleme seçilir. Bir
bölgeye ağ numarası verildikten sonra bilgisayarların nasıl adresleneceğini bölge yönetimi belirler.
IP adres alanı özellikle son yıllarda artan kullanım talebi sonucunda hızla tükenmeye başlamıştır.
Bu nedenle yapılan IP adres taleplerinin gerçekci olmasının sağlanması için gerekli kontroller
yapılmaktadır.
Özel Adresler
Internet adreslemesinde 0 ve 255'in özel bir kullanımı vardır. 0 adresi, internet üzerinde
Kendi adresini bilmeyen bilgisayarlar için (Belirli bazı durumlarda bir makinanın kendisinin
bilgisayar numarasını bilip hangi ağ üzerinde olduğunu bilmemesi gibi bir durum olabilmektedir)
veya bir ağın kendisini tanımlamak için kullanılmaktadır (144.122.0.0 gibi). 255 adresi genel duyuru
"broadcast" amacı ile kullanılmaktadır. Bir ağ üzerindeki tüm istasyonların duymasını istediginiz bir
mesaj genel duyuru "broadcast" mesajıdır. Duyuru mesajı genelde bir istasyon hangi istasyon ile
konuşacağını bilemediği bir durumda kullanılan bir mesajlaşma yöntemidir.
Örneğin ulaşmak istediğiniz bir bilgisayarın adı elinizde bulunabilir ama onun IP adresine ihtiyaç
duydunuz, bu çevirme işini yapan en yakın "name server" makinasının adresini de bilmiyorsunuz.
Böyle bir durumda bu isteğinizi yayın mesajı yolu ile yollayabilirsiniz. Bazı durumlarda birden fazla
sisteme bir bilginin gönderilmesi gerekebilir böyle bir durumda her bilgisayara ayrı ayrı mesaj
gönderilmesi yerine tek bir yayın mesajı yollanması çok daha kullanışlı bir yoldur. Yayın mesajı
yollamak için gidecek olan mesajın IP numarasının bilgisayar adresi alanına 255 verilir. Örneğin
144.122.99 ağı üzerinde yer alan bir bilgisayar yayın mesajı yollamak için 144.122.99.255 adresini
kullanır. Bazı eski sürüm TCP/IP protokolüne sahip bilgisayarlarda yayın adresi olarak 255 yerine 0
kullanılabilmektedir. Ayrıca yine bazı eski sürümler subnet kavramına hiç sahip olmayabilmektedir.
0 ve 255'in özel kullanım alanları olduğu için ağa bağlı bilgisayarlara bu adresler kesinlikle
verilmemelidir. Ayrıca adresler asla 0 ve 127 ile ve 223'ün üzerindeki bir sayı ile başlamamalıdır.
Dosya Ayırma Tablosu (File Allocation Table - FAT)
MS-DOS ve diğer Windows tabanlı işletim sistemlerinde dosyaları düzene koymak ve yönetmek
için kullanılan bir dosya sistemidir. Dosya ayırma tablosu ( FAT ), bir birimi FAT ya da FAT32
dosya sistemini kullanarak biçimlendirdiğinizde Windows’un oluşturduğu bir veri yapısıdır.
Windows, dosyayı daha sonra alabilmek için FAT ’taki her dosyayla ilgili bilgileri depolar.
FAT32Dosya ayırma tablosu ( FAT ) dosya sisteminin bir türevidir. FAT32, FAT ’ 16 a göre daha
küçük küme boyutlarını ve daha büyük birimleri destekler ve böylece FAT 32 birimlerinde alan
kullanımları daha verimli sağlanır. Düşünün ki elimizde 5 KB’lik ufak bir yazı dosyası var. Bu
dosya FAT 16 sisteminde 32 KB, FAT 32 sisteminde 8 KB yer kaplar.
NTFS Dosya Sistemi FAT sürümlerinde bulunmayan başarım, güvenlik, güvenilirlik ve gelişmiş
özellikler sağlayan gelişmiş bir dosya sistemidir. Örneğin, NTFS standart işlemlerde günlük
dosyası tutmak ve kurtarma tekniklerini kullanarak birim tutarlılığını sağlar. Bir sistem
arızalandığında, NTFS günlük dosyalarını ve denetim noktası bilgilerini kullanarak dosya
sisteminin tutarlılığını geri yükler. Windows 2000 ve Windows XP’de, NTFS ayrıca dosya ve klasör
izinleri, şifreleme, disk kotaları ve sıkıştırma gibi gelişmiş özellikleri de sağlar.
FİLE SYSTEMS (DOSYA SİSTEMLERİ)
FAT 16 :
1) FAT sistemindeki dosya ve dizinler standart özelliklere sahiptir: Archive, Read-Only,
System ve Hidden.
2) Fat bölümde local security access kullanılamaz.
3) Convert.exe ile NTFS’e çevrilebilir.
4) Fat bölümünde defrag.exe çalıştırılabilir. Yani defragmantation yapılabilir. ( DOS disketiyle
yapılabilir.)
5) FAT’ten NTFS’e Move edilen dosyaların sadece özellikleri ve uzun dosya isimleri devam
eder.
FAT 32:
FAT32, 512 megabayttan (MB) 2 terabayt (TB) boyutuna kadar olan sürücülerde kullanılabilen, FAT
dosya sisteminin gelişmiş sürümüdür. FAT ve FAT32, Windows2000 dışındaki işletim sistemleriyle de
uyumlu çalışır. Çift önyükleme yapılandırması kuruyorsanız, büyük olasılıkla FAT veya FAT32
kullanmanız gerekir. NT, FAT 32 dosya sistemini desteklemez.
NTFS:
FAT'ın tüm temel yeteneklerine sahip olmanın yanı sıra, FAT ve FAT32 sistemlerinde olmayan
aşağıdaki özelliklere de sahiptir
– Daha iyi dosya güvenliği (NTFS dosya seviyesinde güvenlik sağlar.)
– Daha iyi disk sıkıştırma
– 2 terabayt (TB) büyüklüğe kadar sabit disk desteği (NTFS'de üst sürücü boyutu FAT 'a göre
çok daha büyüktür, ancak sürücü boyutu büyüdükçe, FAT 'ta olanın tersine performans
düşmez.)
NOT: NTFS FAT’e çevrilemez. NTFS bölüm silinip tekrardan FAT olarak oluşturulabilir.
NTFS defragment edilemez. Defragment etmek için format atılıp sonra backup’tan dönülmesi
gerekir.
NTFS’den FAT’e move edilen dosyalar özelliklerini ve güvenliklerini taşıyamazlar. Ama uzun
dosya isimleri taşınır.
FİLE SYSTEMS (DOSYA SİSTEMLERİ
Windows XP çalıştırılan bir bilgisayarda disk bölümleri için üç dosya sisteminden birini
seçebilirsiniz: NTFS, FAT ve FAT32. Önerilen dosya sistemi NTFS’dir, çünkü FAT ya da
FAT32’den daha güçlüdür ve Active Directory ile diğer önemli güvenlik özelliklerine ev sahipliği
yapmak için gereken özellikleri içerir. Active Directory ve etki alanı tabanlı güvenlik gibi özellikleri
yalnızca dosya sistemi olarak NTFS seçtiğinizde kullanabilirsiniz.
Öğr.Gör.Bülent Çobanoğlu ------- Bilgisayar Ağları Kurs Notu Özeti-------