Türk Edebiyatı Testleri 12 Test

Transkript

KAZ
AN
IM
KAVRAMA
ST
TE
11.
T
TEST
SINIF Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
1. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Fermanı’nın ilan
edilme nedenlerinden biri değildir?
4. Skolastik zihniyet, tanrı merkezli düşünce sisteminin
ürünüdür. Buna göre doğrunun ve bilginin tek kaynağı
Tanrı’dır. Orta Çağ’a hâkim olan bu zihniyet, Rönesans
ile yerini ilmî zihniyete bırakmıştır. Avrupa’daki teknolojik
ilerlemenin kaynağında kiliseden kopularak gerçekleştirilen bu zihniyet vardır. Avrupa, Rönesans ile başlayan
bir gelişme süreci yaşarken Osmanlı İmparatorluğu’nda
sosyal yapı bozulmaya başlamış ve dinî düşünceyi
benimseyen medreseler kendini yenileyemediği için
Batı’daki gelişmeler takip edilememiştir. Böylece topluma hâkim olan skolastik zihniyetin baskısıyla sosyal
çözülme süreci hızlanmıştır.
A) Nizam-ı Cedit adıyla bilinen ve yaklaşık yüz yıl önce
başlamış olan Batılılaşma projesinin resmî devlet
görüşüne dönüştürülmek istenmesi
B) Hukuk alanında çağdaş düzenlemelere gidilerek
devlet yapısının çağdaşlaşmasının amaçlanması
C) Mısır ve Boğazlar konusunda Avrupalı devletlerin
desteğinin alınmak istenmesi
D) Fransız İhtilali’nin milliyetçi etkisinin azaltılarak gayrimüslimlerin Osmanlı Devleti’ne bağlamaya çalışılması
E) Avrupa’yı yakından gören aydınların Osmanlı devlet
yönetiminden memnun olmaması
A) Osmanlı toplumunda sosyal düzen merkezi otorite
çevresinde sağlanmıştır.
B) Padişah, Allah’ın gölgesi kabul edilmiş (zıllullah) ve
toplumu temsil eden piramidin en üst noktasında
yer almıştır.
C) Osmanlı devlet yönetiminde padişahtan sonra halk
tabakası, zanaatçılar, askerler ve en son da ilim
adamları söz sahibidir.
D) Osmanlı Devleti’nin gerilemesi devlet yapısındaki
bozulmadan, sosyal düzendeki çözülmeden kaynaklanmıştır.
E) Osmanlı Devleti merkeziyetçi bir yapıya sahip olmuş; toplum, yönetenler ve yönetilenler olarak ikiye
ayrılmıştır.
3. Tanzimat öncesi zihniyet yapısıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Avrupa ile ilişkilerin artmasıyla farklı bir anlayışa sahip yeni bir nesil ortaya çıkmıştır.
B) Hem yönetimde hem toplumsal yaşamda din belirleyici öge olmuştur.
C) Padişahın belirli kararlarında şeyhülislam etkili olmuştur.
D) Aile düzeni, inanç ve geleneklere göre şekillenmiştir.
E) İslam dininin kuralları toplumsal yaşamda kendini
göstermiştir.
Î
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
2. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
1
A) Skolastik zihniyetin Osmanlı Devleti’ni geriye götürdüğüne
B) Avrupa’nın skolastik zihniyetten Rönesans’la kurtulduğuna
C) Osmanlı’nın skolastik düşünceden kurtulamadığına
D) Avrupa’da skolastik düşüncenin yerini ilmî zihniyetin
aldığına
E) Osmanlıda skolastik zihniyetin kuruluştan bu yana
devam ettiğine
5. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’ni güçlü
kılan sosyal ve siyasi düzenin bozulma nedenleri
arasında yer almaz?
A) Şehzadelerin, sancaklara gönderilme geleneği kaldırıldığı için, bilgisiz ve deneyimsiz olarak devletin
başına geçmeleri
B) Saray kadınlarının, saray ağalarının ve ulemanın
yönetimde etkili olması
C) Batı düşüncesine, yaşama biçimine ve Batı’da gerçekleşen bilimsel gelişmelere ilgi duyulması
D) Ordunun, devlet adamlarının ve ulemanın yozlaşması
E) Coğrafi keşiflerin etkisiyle Osmanlı Devleti’nin elindeki ticaret yollarının yön değiştirmesi
6. Aşağıdakilerden hangisi Yenileşme Dönemi’ni hazırlayan etkenlerden değildir?
A) Merkezî yönetimin bozulması
B) Osmanlı topraklarının genişlemesi
C) Ekonominin bozulması
D) Sosyal alandaki bozulmalar
E) Askerî alandaki bozulmalar
TEST
1
Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
7. Osmanlı Devleti hukuk sisteminin millet esasına dayalı
olması nedeniyle hukuk önünde eşitlik tam olarak gerçekleşmiyordu. Osmanlı Devleti’nde asıl olan, her milletin, daha doğrusu her din mensubu kesimin ayrı bir
hukuksal statüye sahip olmasıydı. Bu durum, 19. yy.da
Batı Avrupa ve Amerika’daki insanların doğuştan hukuk
önünde eşit olduğu fikriyle çelişiyordu. Bu nedenle işe,
hukuk önündeki eşitsizlikleri ortadan kaldırarak başlamak gerekmekteydi. Osmanlı devlet adamları Tanzimat
ile hem Batılılaşmayı hem de ülkede yaşayanları bir
Osmanlılık ruhu etrafında birleştirerek devletin bütünlüğünü korumayı amaçlamaktaydılar. Hukuk önünde
eşitliğin sağlanmasının Osmanlı Devleti açısından
önemini Mustafa Reşit Paşa Londra’da büyükelçi olarak çalışırken kavramıştı. Yapılması gereken Osmanlı
tebaasını hukuk önünde eşit hâle getirmekti. Bu durum
hem Avrupa devletlerinin Osmanlı Devleti üzerindeki
baskılarını hafifletecek hem de Batı ile ittifakı kolaylaştıracaktı.
A) Hukuk alanındaki yeniliklerin, siyasi anlamda
Osmanlı Devleti’ne yarar sağlayacağına
B) Eşitlik ilkesiyle Batı’nın desteğinin kazanılacağına
C) Batılaşma sürecindeki en büyük engelin hukuk alanındaki eşitsizlikler olduğuna
D) Osmanlı’da birden çok hukuk sisteminin olduğuna
E) Hukuk sistemindeki değişiklikle Osmanlı tebaasının
bütünleşeceğine
8. 19. yüzyılda Osmanlı hukukunda önemli değişiklikler
oldu. Tanzimat Fermanı’yla birlikte herkesin temel
hakları güvenceye alındı. Birden çok hukuk sisteminin
uygulandığı Osmanlı Devleti’nde Islahat Fermanı’yla
müslüman olan olmayan herkes, her alanda eşit sayıldı.
Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir?
9. 19. yy. Osmanlı aydını, Batılılaşma konusundaki bilgi
eksiğini daha çok Fransız toplumunu gözlemleyerek ve
fikir adamlarının bu alandaki öğretilerini yorumlayarak
çalışmıştır. Paris’i üst edinen Türk aydınları, Avrupa’nın
her sorununun tartışıldığı, çözümlerin üretildiği bu başkentte kendi sosyal ve siyasi sorunlarının çözümünde
yararlanabilecekleri ileri bir model ile karşı karşıya
kaldılar. Yaratmaktan çok, alıcı ve taşıyıcı rolünü üstlendiler.
A) Batı’yı tanıyan aydınlar, oradaki sosyal düzene ve
hayata ilgi duymuşlardır.
B) Batılılaşma, Osmanlı aydınları tarafından yanlış anlaşılmıştır.
C) Fransız aydınlar, Osmanlı aydınlarıyla bilgi ve birikimlerini paylaşmışlardır.
D) Fransız toplumunun sorunları, Osmanlı toplumunun
sorunlarıyla paralellik arz etmektedir.
E) Tüm dünyaya bir yenileşme, modernleşme düşüncesi hâkim olmuştur.
10. 18. yy.da Avrupa’daki, siyasi, teknolojik, ekonomik ve
fikrî değişim, aydınların zihinlerinde derin izler bırakmaya başlar. Ordunun başarısızlığının belirginleşmesi,
sanayi ve tarımda yaşanan kaos, değişimin kaçınılmazlığını gösterir. 19. yüzyıl aydınlarının çoğunun
Batı’yı tanıyan kimseler olması ilgi çekicidir. Bu şahsiyetlerin tercüme odasında ve büyükelçiliklerde görev
yapmaları, onların fikir yapılarında etkili olur. Bu dönem
reformları, yukarıdan aşağıya doğru gerçekleştirilen ve
eğitimden sağlığa, vergiden askerliğe, bürokrasiden
gündelik hayatın tanzimine kadar pek çok alana müdahele eden, toplumun tüm katmanlarını etkileyen bir
niteliğe sahip olur.
Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
A) Osmanlı aydınlarının reform yapmak istemelerinin
nedeni devletin pek çok alanında sorun yaşanmasıdır.
B) Devlet yönetiminde etkin olan aydınlar, Batı’yı yakından tanımaktadır.
C) Osmanlı Devleti’nde pek çok alanda reform hareketleri yapılmıştır.
D) Osmanlı aydınları, Osmanlı Devleti’nin üst kademesinde çalışan memurlardır.
E) Osmanlı aydınları, devletin eski gücünü kazanmasında etkili olmuşlardır.
Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?
KAVRAM
IM
EST
AT
KAZAN
A) Tanzimat Fermanı’nın önemi
B) Islahat Fermanı’nın önemi
C) Osmanlı Devleti’nin 19. yüzyıldaki hukuk sistemi
D) Osmanlı hukukundaki yanlışlar
E) Osmanlı Devleti’nde eşitliğin önemi
Adı
:.............................................
1
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............
KAZ
AN
IM
KAVRAMA
ST
TE
11.
T
TEST
2
SINIF Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın Oluşumu
1. Tanzimat Dönemi’nde edebiyatımıza giren yeni türlerin içinde gazetenin önemi büyüktür. Çünkü gazete;
makale, fıkra, haber yazısı, röportaj, sohbet, anı, gezi,
inceleme gibi türlerin gelişmesinde ve yaygınlaşmasında etkili olmuştur. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın dediği gibi
“Bu devirde gazete tüm yeniliği ifade eder.” Gazete,
her gün bir toplumdan, herhangi bir sorun üzerinde fikir
ve görüşleri olan ikinci bir toplum çıkarabilecek kudrette bir çözümleme ve birleştirme organıdır. Gazete, bizde diğer toplumlara göre farklı bir yere sahiptir. Hiçbir
yerde gazete bizdeki role benzer bir rol oynamamıştır.
Bütün işaretler ondan gelir, kalabalık onun etrafında
toplanır. Mekteplerin uzak bir gelecek için hazırladığı
ocağı o tutuşturur.
3. Aşağıdakilerden hangisinde Tanzimat I. Dönemi’yle
ilgili bilgi yanlışı vardır?
A) Tercüme odalarında Fransızcadan çeviriler yapılmıştır.
B) Fransızca kelimelerin kullanıldığı ortamda divan
edebiyatına ilgi azalmıştır.
C) Eski-yeni, Doğu-Batı arasında bocalama dönemi
yaşanmıştır.
D) Özgürlük, eşitlik söylemlerinin yaygınlaştığı bir ortamdır.
E) II. Abdülhamit’in siyasi baskılarını artırdığı yönetimi
devam etmektedir.
A) Gazete, pek çok insanı bir düşünce etrafında toplamaya yardımcı olur.
B) Günümüzdeki birçok edebî türün temelleri gazete
yoluyla Tanzimat Dönemi’nde atılmıştır.
C) Gazetenin bizim toplumumuzda üstlendiği görev
diğer toplumlardan çok farklıdır.
D) Makale, fıkra, anı gibi türler ilk olarak gazete aracılığıyla halka ulaşmıştır.
E) Gazetecilik, toplumumuzda oldukça gelişmiş ve Batı
gazeteciliğini geride bırakmıştır.
2. Ali Suavi, Tanzimat Dönemi’nde gazete ile ilgili şunları
söylemiştir: “Gazete sayesinde iyi şeyler takdir edilir,
kötülükler ortaya çıkar. Güçsüzün hakkı yenmez, devletin haksızlıklara müdahalesi zorunlu olur. Bu nedenle
gazete ‘güzel ilimler’ okunan ve ‘okuyanları uyandıran’
bir mekteptir.”
Bu parçada anlatılanlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Gazetenin diğer türlere göre daha faydalı olduğu
B) Tanzimat Dönemi’nde sosyal fayda gazete aracılığıyla gerçekleştirilmiştir.
C) Gazete toplumun aydın çevresine seslenen bir türdür.
D) Tanzimat’a kadar gazetelerin önemi ve değeri bilinmemiştir.
E) Gazetenin işlevi dönemlere göre farklılık göstermiştir.
Î
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?
4. “Şiir ve İnşa” adlı eser - - - -, “Celâlettin Harzemşah”
- - - -, “Avrupa’da Bir Cevelan” - - - -, “Seyahat Jurnali”
- - - - türünde yazılmıştır.
Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilenler getirilmelidir?
A) makale-tiyatro-gezi-günlük
B) şiir-tiyatro-gezi-günlük
C) şiir-roman-anı-günlük
D) deneme-roman-gezi-anı
E) makale-roman-günlük-gezi
5. Şinasi’ye göre gazete, bilimin ve eğitimin gelişmesiyle ilgili sorunları ele alacak ve halkın anlayacağı dille
yayımlanacaktır. Şinasi, bu amaçla bilim ve eğitimle
ilgili haberlere önem vermiş, hatta bunlarla ilgili ilanları
parasız basmıştır. Tasvir-i Efkâr’ı haftada iki gün çıkartmış, iç ve dış haberler için ayrı ayrı sütunlar ayırmış ve
bunları “Havadis-i Dahiliye ve Havadis-i Hariciye” diye
süslü başlıklarla vermiştir. Kamuoyu ve düşünce özgürlüğü gibi konularda uyarıcı başyazılar yazmıştır.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi Tanzimat
Dönemi’ndeki gazetelerin işlevlerinden biri değildir?
A) Toplumda sanat ve edebiyat zevki uyandırmak
B) Özgürlük düşüncesini halka yaymak
C) Batı basınından halkı haberdar etmek
D) Halkın kendi yararına düşünmesini sağlamak
E) Halkı siyasi ve güncel olaylar hakkında bilgilendirmek
TEST
2
Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın Oluşumu
6. Osmanlı Devleti’nde ilk gazete Tanzimat’tan önce
çıkmıştır. 1831’de yayımlanmaya başlanan “- - - -” yayımlanan resmî gazetedir. Tanzimat’ın ilanından sonra
ilk gazete (1840) olan “- - - -” yarı resmî bir gazetedir.
Şinasi’nin Agâh Efendi ile birlikte çıkardığı ilk özel
gazete olan “- - - -” 1860’ta yayımlanmıştır. Ardından
1862’de Şinasi tek başına “- - - -” adlı gazeteyi çıkarır.
9. Gazetenin Batılı devletlerdeki işlevi ve gücü Tanzimat
Dönemi’nde anlaşılmıştır. Gazetenin ticari bakımdan
kitaba göre daha avantajlı olması ve pazarlanmasının daha kolay olması tercih edilmesini sağlamıştır.
Toplumsal konulardan söz etmesi basılan kitaplarla ve
oynanan oyunlarla ilgili bilgi vermesi, toplumu aydınlatma görevi üstlenmesi gazeteyi Tanzimat Dönemi’nde
ön plana çıkarmıştır.
Bu parçada neden söz edilmektedir?
Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada boş bırakılan
yerlerden herhangi birine getirilemez?
A) Tanzimat Dönemi’nde gazeteciliğe önem verilmesinin nedenlerinden
B) İlk tiyatro eserinin gazetede yayımlandığından
C) Tanzimat toplumunun gazeteye ilgi duyduğundan
D) Gazetenin dilin sadeleştirilmesinde etkili olduğundan
E) Millî değerlerin gazete aracılığıyla verildiğinden
A) Hürriyet
B) Tasvir-i Efkâr
C) Tercüman-ı Ahvâl D) Ceride-i Havadis
E) Takvim-i Vekâyi
A) Halkı bilgilendirme ve eğitmede en etkili araç olmuştur.
B) Roman ve tiyatro eserlerinin yazı dizisi (tefrika)
hâlinde yayımlanmasını sağlamıştır.
C) Dilin sadeleşmesinde katkıları olmuştur.
D) İç ve dış basından haberlere yer verilmiştir.
E) Siyasi konular değil, kültürel konular ele alınmıştır.
8. Tanzimat Fermanı’nda ifade edilen yenilikler toplum
hayatını kapsamaktadır. Çünkü yapılan bütün yenilikler bir şekilde toplumu da etkilemektedir. Fermanın
içerdiği yenilikler, halkın hayatta karşılaştığı sorunlara
çözüm yolları sunar. Namus, can ve mal güvenliğinin
devlet güvencesine alınması, halkın hayatını kolaylaştırmıştır. Devletin maliyesi halktan toplanan vergilerden
oluşuyordu. Vergi sistemindeki düzenlemelerle askerlik
sisteminde yapılan değişiklikler halkı dolayısıyla toplum
hayatını etkilemiştir. Devlet yönetiminde bazı düzenlemeler yapılmış, sistemde büyük ve köklü bir değişime
gidilmemiştir.
7. Tanzimat Dönemi gazetesiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
10. Roman, eski meddah hikâyelerimizden Hançerli
Hanım’dan esinlenerek kaleme alınmıştır. Ayrıca bu
eserde Alexander Dumas Pere’in “Kamelyalı Kadın”
romanının da etkisi görülmektedir. Bir töre romanı olan
eserde, mirasyedi delikanlıların içkiye ve sefahate
kapılarak kendilerini kaybetmeleri ibret verici bir dille
anlatılmış, kitabın sonunda “Son pişmanlık fayda vermez.” denilerek kıssadan hisse çıkarılmıştır. Romantik
akımın etkisindeki bu edebî romanda, gençleri yetiştirirken toplumu ve toplumun şartlarını tanımak gerektiği
vurgulanmak istenmiştir.
Bu parçadan sözü edilen romanla ilgili aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir?
A) Başka bir yazardan esinlenerek yazıldığı için beğenilmemiştir.
B) Sosyal fayda gözetilerek toplumu eğitmek ve geliştirmek için bir araç olarak kullanılmıştır.
C) Batı tekniğinin kullanıldığı başarılı bir romandır.
D) Kültür çatışması ve yanlış Batılılaşmanın etkileri romanın ana düşüncesidir.
E) Dönemin edebiyat dünyasını çok etkilemiştir.
11. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Fermanı ile getirilmek istenen yeniliklerden biri değildir?
Bu parçada Tanzimat Fermanı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Müslüman olsun olmasın bütün halk, kanun önünde
eşit sayılacaktır.
B) Vergiler, düzenli bir şekilde ve mükelleflerin parasal
gücüne göre alınacaktır.
C) Devlet görevlerine gelmek için Müslüman olma şartı
kaldırılacaktır.
D) Bir mahkemenin kararı olmadan hiç kimse ceza
görmeyecek; idam edilenlerin mallarına el konulmayacaktır.
E) Bütün medreseler kapatılacak, modern eğitim kurumları açılacaktır.
KAVRAM
IM
EST
AT
KAZAN
A) Hukuksal alandaki değişikliğe
B) Mali alandaki değişikliğe
C) Eğitim şeklindeki değişikliğe
D) Askerî alandaki değişikliğe
E) İdari alandaki değişikliğe
Adı
:.............................................
1
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............
KAZ
AN
IM
KAVRAMA
ST
TE
11.
T
TEST
3
SINIF Tanzimat Dönemi / Öğretici Metinler
1. On beş, yirmi sene evvel çıkan bir gazeteyi, mündericatında ne kadar ehemmiyet olsa beş yüz kişi
okuyamazdı. Bugün neşrolunan Evrâk-ı Havâdis’in
her nüshası hanelerde, kıraathanalerde, şehirlerde,
kasabalarda lâakal on beş bin elden geçiyor. Yeni yazılan kitapları efrâd-ı milletin on üçer, on dörder yaşında
nur-ı dideleri lezzetli lezzetli okuyor, eğlene eğlene
müstefit oluyor. On beş seneden beri, kadınlarımızda erkeklerimizde, ashab-ı mütâlâa bire yüz tezayüd
etti. İstanbul’da dükkâncılar, uşaklar gazete okuyor.
Hiç olmazsa dinliyor. Hukuk-ı devlete, istiklal-i millete,
muhabbet-i vatana, feyz-i hamiyyete dair velev mücmel
olsun malumat hasıl ediyor.
4. ŞİİR VE İNŞA
Şiir her kavimde tabidir. Ruy-ı arza ne kadar milel ü akvam gelmişse cümlesinin kendine mahsus şiirleri vardır. Osmanlıların şiiri acaba nedir? Necati ve Baki ve
Nef’i divanlarında gördüğümüz bahr-ı remel ve hezecden mahbun ve muhbis kasaid ü gazeliyat ve kıt’aat ü
mesneviyat mıdır? Yoksa Hace ve Itri gibi musikişinasların rabt-ı makamat eyledikleri Nedim ve Vasıf şarkıları mıdır? Hayır bunların hiçbiri Osmanlı şiiri değildir.
Zira görülüyor ki bu nazımda Osmanlı şairleri şura-yı
İran’ı ve Arapları taklid ile melez bir şey yapılmıştır.
Bu metnin yazılış amacı aşağıdakilerin hangisinde
verilmiştir?
A) Her kesimden insanın gazete okuduğuna
B) Toplumun kültür düzeyinin arttığına
C) Okuma yaşının düşürülmesi gerektiğine
D) Gazetenin öneminin anlaşıldığına
E) Toplumu ilgilendiren pek çok konunun gazetelere
konu olduğuna
2. Tanzimat sanatçısı - - - - 1868’de “Hürriyet” gazetesinde yayımlanan - - - - adlı makalesinde divan edebiyatının millî bir edebiyat olmadığını savunur.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
hangisinde verilenler getirilmelidir?
A) Şinasi-Tercüman-ı Ahvâl Mukaddimesi
B) Namık Kemal- Lisan-ı Osmani’nin Edebiyatı
Hakkında Bazı Mülahazatı Şamildir
C) Ziya Paşa-Şiir ve İnşa
D) Ali Suavi-Türk
E) Recaizade Mahmut Ekrem-Zemzeme Mukaddimesi
3. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat Dönemi öğretici
metinlerinin özelliklerinden biri değildir?
A) Bilgi verme ve halkı eğitme amacı güdülmüştür.
B) Sanatsal anlamda edebiyatın gelişmesi amaçlanmıştır.
C) Kötülüğün yerilmesine, iyiliğin övülmesine hizmet
etmiştir.
D) Vatan, hürriyet, eşitlik gibi yeni söylemlere yer verilmiştir.
E) Bir fikrin, bir ideolojinin aşılanması için araç olarak
kullanılmıştır.
Î
Bu parçada sözü edilen dönemle ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Divan edebiyatının millî bir edebiyat olmadığını
açıklamak
B) Türk edebiyatının halk edebiyatına bağlanmasıyla
yeni bir edebiyatın ortaya çıkacağını belirtmek
C) Divan edebiyatında kullanılan dilin halk tarafından
anlaşılmadığını ifade etmek
D) Eski edebiyatla Batı edebiyatının harmanlanmasıyla
yeni bir edebiyat oluşturulması gerektiğini vurgulamak
E) Divan edebiyatı örnek alınarak yeni bir edebiyat
oluşturulması gerektiğini savunmak
5. AVRUPA’DA BİR CEVELAN
Bu sabah âdeta şafaktan evvel uyanmış idim. Arkadaşımın alaturka kahve takımı bil’iltizam(özel olarak)
benim odadaki dolaba konulmuş olduğundan ispirto
lambasını yakıp kahveyi sürerek Paris planını önüme
yaydım. İlk ve ikinci günü geçmiş olduğum sokakları
plan üzerinde mürekkeple çizmiştim. Bunlardan kaçar
defa geçmiş olduğumu da işaret etmek istedim ise de
her defası için birer çizgi çizmenin yolların planı üzerindeki arazına (işaret) sığdırılamayacak bir şey olduğunu
düşünerek vazgeçtim.
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Anı
B) Deneme
C) Makale
D) Gezi yazısı
E) Günlük
TEST
3
Tanzimat Dönemi / Öğretici Metinler
6.
8. Ah, bir zamanlar ben de böyle değil miydim? Vaniköy’de yalının hamam dairesi tutuşup yandığı gün herkes telaş içinde kederli bir hâldeyken ben ne kadar sevinmiştim! Çünkü bizim yangında da İcadiye’den toplar
atılmıştı. Yani o yalıdayken tufanı andırırcasına yağan
yağmurda her tarafı seller basarak, umum ev halkı büyük korku ve telaş içinde olduğunda ben de ne derece
bahtiyar olmuştum! Çünkü harem dairesi avlusunu bir
geniş havuz hâline getiren sular üzerinde kayık yüzdürmek benim için kolay olmuştu.
TERCÜMAN-I AHVAL MUKADDİMESİ’NDEN
Mademki bir sosyal toplulukta yaşayan halkın bunca
kanuni yükümlülükleri vardır, elbette ki sözle ve kalemle kendi vatanının çıkarlarına dair fikirler belirtmeyi kazanılmış haklardan sayar. Eğer bu iddiayı ispat edecek
bir senet aranacak olursa maarif kuvvetiyle zihni açılmış olan, medenileşmiş milletlerin yalnız politika gazetelerini göstermek yeterli olur. Bu konu Devlet-i Aliyye
tarafından bir bakıma doğrulanmıştır ki Tanzimat’ın
yüce meclisinin teşekkülü sırasında kanun ve nizamlara ait tasarıların yazılı olarak arz olunması için umuma
resmî izin verilmişti...
Bu parçanın türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Biyografi
B) Anı
C) Günlük
D) Gezi yazısı
E) Deneme
A) Makale türünde yazılmıştır.
B) İdeolojik söylemlere yer verilmiştir.
C) Medenileşmiş ülkelerin örnek alınması gerektiği belirtilmiştir.
D) Tanzimat Fermanı ile sosyal topluluk ilişkilendirilmiştir.
E) Merkezî otorite ile Osmanlı halkı karşı karşıya getirilmiştir.
7. Memlekette esbab-ı mamuriyet yok denilecek...
Yapmamışız ki olsun. Avrupa, caddeleriyle, limanlarıyla, şehirleriyle, kasabalarıyla halk olmadı ya! Bir iki yüz
sene evvel oranın da bizim memleketten hiçbir farkı
yoktu. Say ile orada vücuda gelen şeyler burada niçin
yapılmasın? Halkımızda servet yok denilecek. İbret’te
birkaç kere beyan etmiş idik ki sayi, servet vücuda getirmez; serveti say vücuda getirir.
Tanzimat Dönemi metinlerinden alınan bu parçanın
dil ve anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Bu metin için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
9. Şevketlü Efendim, Hristiyan’ın başka Müslüman’ın
başka politikası yoktur. Zira adalet dünyada bir nev’idir.
Politika dediğimiz de adalet-i sahihadır. Biz eski usulümüz sebebiyle telef oluyoruz. Bu eski usul devletimizin
memurlarını bozmuş ve berbat etmiştir. Bunlar da
bozulduklarından eski usulü bir kat daha bozup berbat
etmişlerdir. Artık bu usulü terk edelim ve hükûmeti muhafaza edemedikten başka, ezip harap eden yıllanmış
eski kaideleri bırakalım; sair devletlerde yerleşmiş,
onlara ba’is-i saadet olmuş olan yeni nizamat ittihaz
edelim... (Fazıl Mustafa Paşa)
Bu metnin ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?
KAVRAM
IM
EST
AT
KAZAN
A) O döneme göre sade bir dil kullanılmıştır.
B) Sanat kaygısıyla değil, bilgi verme amaçlı yazılmıştır.
C) Karşılaştırma yapılarak anlatım güçlendirilmiştir.
D) Soru sorularak anlatıma canlılık kazandırılmıştır.
E) Divan edebiyatı nesrinin anlatım özelliklerinden yararlanılmıştır.
Adı
:.............................................
A) Padişahın otoritesi halk tarafından önemsenmemektedir.
B) Osmanlı Devleti’nin dış politikada saygınlığı azalmıştır.
C) Osmanlı Devleti değişime ihtiyaç duymaktadır.
D) Eşitlik düşüncesi çok önemlidir.
E) İlim her sınıftan insanın hizmetine sunulmalıdır.
1
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............
KAZ
AN
IM
KAVRAMA
ST
TE
11.
T
TEST
4
SINIF Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir)
1. Duruyorken hareketsiz, sessiz
Yere inmiş göğe benzerdi deniz
4. Şiirdeki kafiyenin kulak için mi yoksa göz için mi olduğu
üzerine yapılan çok ciddi bir tartışmadır. Tartışma gazete sayfasında başlar ve sanatçıların birbirlerine karşı
yazdıkları “Zemzeme” ve “Demdeme” adlı eserlerle
devam eder.
Aksi tekbir ile dolmuş dereler
Secde ederdi bütün meşcereler
Bu parçada sözü edilen tartışma hangi sanatçılar
arasında olmuştur?
Şeb-i mehtab doğar aynı şafak
Her taraf nura olur müstağrak
A) Samipaşazade Sezai-Abdülhak Hamit Tarhan
B) Recaizade Mahmut Ekrem-Muallim Naci
C) Muallim Naci-Şinasi
D) Şinasi-Namık Kemal
E) Şemsettin Sami-Muallim Naci
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
2. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat şiirinin özelliklerinden biri değildir?
A) Aruz savunulmuş ancak daha çok hece ölçüsü kullanılmıştır.
B) Kulak için kafiye anlayışı benimsenmiştir.
C) Şiirin konusu genişletilmiş ve yeni kavramlar şiire
girmiştir.
D) Parça güzelliği yerine bütün güzelliğine önem verilmiştir.
E) Özellikle ilk dönemde eski nazım biçimleri kullanılmıştır.
3. Divan şiiri ile tanzimat şiirinin karşılaştırılmasına
ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Divan şiirinde tabiat, aşk, tasavvuf gibi temalar işlenirken Tanzimat şiirinde eşitlik, hak, adalet, gibi
temalar işlenmiştir.
B) Divan şiirinde söz sanatları kullanılırken Tanzimat
şiirinde süssüz, sanatsız bir anlatım kullanılmıştır.
C) Divan şiirinde Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalardan oluşan ağır bir dil kullanılırken Tanzimat
şiirinde daha sade bir dil tercih edilmiş ancak tam
anlamıyla başarılı olmamıştır.
D) Divan şiirinde klasik nazım şekilleri kullanılırken
Tanzimat şiirinde yeni nazım şekilleri de kullanılmaya başlanmıştır.
E) Divan şiirinde “sanat için sanat” anlayışı benimsenirken Tanzimat şiirinde “toplum için sanat” anlayışı
benimsenmiştir.
Î
A) Ahenkli olduğu için aruz ölçüsü tercih edilmiştir.
B) Romantizmin etkisi altında yazılan şiirde tema tabiattır.
C) Şiir, II. Dönem Tanzimat Edebiyatı’nın sanat anlayışıyla yazılmıştır.
D) Sanat için sanat anlayışı hâkimdir.
E) Divan edebiyatı geleneği ile yazılmıştır.
5. Aşağıdakilerin hangisinde Abdülhak Hamit
Tarhan’la ilgili bilgi yanlışı vardır?
A) Aruz ölçüsünü kullanmıştır.
B) Halk söyleyişlerine yer vermiştir.
C) Arapça ve Farsça tamlamalar kullanmıştır.
D) İlk pastoral şiir olan “Sahra”yı yazmıştır.
E) Metafizik düşünceler, ölüm gibi konuları ele almıştır.
6. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat şairlerinin özelliklerinden biri değildir?
A) Sanat toplum içindir, anlayışıyla eser vermişlerdir.
B) Şekilden içeriğe kadar yeni bir arayış içine girmişlerdir.
C) Eski nazım şekilleriyle yeni kavramları anlatmışlardır.
D) Düşüncelerini aktarmak için şiiri bir araç olarak görmüşlerdir.
E) Sembolizm ve parnasizm akımlarından etkilenmişlerdir.
TEST
4
Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir)
7. Eyvah! Ne yer, ne yâr kaldı,
Gönlüm dolu âhu zâr kaldı
10. Pek rengine aldanma felek eski felektir
Zira feleğin meşreb-i nâ-sazı dönektir
Şimdi buradaydı, gitti elden
Gitti ebede gelip ezelden
Ya bister-i kemhâda ya viranede can ver
Çün bây u gedâ hâke beraber girecektir
Ben gittim, o hâksâr kaldı
Bir gûşede tarmâr kaldı
Allah’a sığın şahs-ı halîmin gazabından
Zira yumuşak huylu atın çiftesi pektir.
Bâki o enis-i dilden, eyvâh!
Beyrut’ta bir mezâr kaldı.
Tanzimat şairlerinden Ziya Paşa’ya ait bu dizelerle
ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
Bu şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Biçim olarak eski edebiyatın devamı niteliğindedir.
B) Uyak, redif gibi ahenk unsurları kullanılmamıştır.
C) Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmiştir.
D) Aruz ölçüsü ve beyit nazım birimi kullanılmıştır.
E) Düşünce ağırlıklı, öğretici bir şiirdir.
8. Divan edebiyatını millî bir edebiyat olarak görmemiş,
halk edebiyatının gerçek Türk edebiyatı olduğunu savunmuştur. Sonra fikir değiştirmiş ve halk edebiyatını
ilkellikle suçlamış, divan edebiyatını övmüştür. Bu
konudaki görüşlerini “Harabat” adlı eserin ön sözünde
açıklamıştır.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Ziya Paşa
B) Şinasi
C) Namık Kemal
D) Abdülhak Hamit Tarhan
E) Muallim Naci
9. Recaizade Mahmut Ekrem ile ilgili aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
KAVRAM
IM
EST
AT
KAZAN
A) “Sanat sanat içindir” anlayışına bağlı kalarak bireysel konuları ele almıştır.
B) Şiiri duygu, düşünce ve dünya görüşlerini aktarmak
için bir araç olarak görmüştür.
C) “Zemzeme” adlı eserinin mukaddimesi devrin teori
kitaplarındandır.
D) Mekteb-i Mülkiye’de hocayken kaleme aldığı “Talim-i
Edebiyat” adlı eserinde sanat ve edebiyatla ilgili düşüncelerini ortaya koymuştur.
E) Mensur şiir düşüncesini ortaya koyarak divan şiiri
geleneğini kökünden sarsmış, eski-yeni tartışmasını
başlatmıştır.
Adı
:.............................................
A) Tezatlı söyleyişlere yer verilmiştir.
B) Yabancı sözcük ve tamlamalar kullanılmıştır.
C) Zengin kafiye kullanılmıştır.
D) Ölümden söz edilmiştir.
E) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
11. Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşâneler gördüm
Dolaştım mülk-i İslâm’ı bütün viraneler gördüm
Ziya Paşa
Bu beyitle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Doğu ile Batı’nın karşılaştırılması yapılmıştır.
B) “Sanat sanat içindir” anlayışıyla yazılmıştır.
C) Tanzimat Dönemi’nin zihniyetini yansıtmaktadır.
D) İçerik olarak yeni konular ele alınmıştır.
E) Uyak ve redifle ahenk sağlanmıştır.
12. Beni candan usandırdı, cefadan yar usanmaz mı
Felekler yandı ahımdan muradım şem’i yanmazmı
Fuzuli
Ne efsunkar imişsin ah ey dîdâr-ı hürriyet
Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten
Namık Kemal
Bu beyitlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Her ikisi de aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Konu bakımından I. şiir divan, II. şiir Tanzimat şiirinin özelliğini taşımaktadır.
C) Her ikisinde de söz sanatları kullanılmıştır.
D) İkisinde de aşkın verdiği acıdan duyulan mutluluk
anlatılmıştır.
E) İkisi de biçim bakımından divan şiirine uygundur.
1
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............
KAZ
AN
IM
KAVRAMA
ST
TE
11.
T
TEST
5
SINIF Tanzimat Edebiyatı / Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler (Roman, Hikâye)
1. Mamafih insan kısmı hürriyet hürriyet der de hürriyetin
ne olduğunu bilmez. Saadet-i hâl, saadet-i hâl diye
arar arar da bulamaz. Biraz tatlıca lokmayı ve beş on
kuruş ziyadece akçeyi görünce saadet bu imiş, hürriyet
dahi ancak bununla hâsıl olurmuş, diye kapılır gider ve
kendini bir kere bu suretle mesut addettikten sonra bu
saadeti muhafaza edeyim diye her türlü sefaleti ihtiyar
eder de haberi bile olmaz.
4. Bir gün Rakım Efendi’nin ahibbasından bir matbaacı
kendisine Fransızca bir kitap getirdi. Bunu Türkçe’ye
tercüme ederse yirmi altın kadar verebileceğini arz
eyledi. Kitap yüz elli, iki yüz büyücek sahifeli olduğundan koca Rakım bunu bir haftada çırpmak suretiyle
kabul eyledi. Vakıa bir hafta değil ama on iki günde
kitabı bitirip götürdü. Matbaacı da yekten yirmi altını
verdi. Haydi bakalım şu parayı aldığı zaman şu Rakım
Efendi’nin ne kadar sevinmiş olduğunu kim hesap edebilir? Nafile, kimse edemez. Biçare Rakım o zamana
kadar bu miktar parayı Galata’da sarraf kutularından
başka yerde görmemişti. Şimdi bu serveti avucunda
görünce gözlerinden dolu tanesi gibi sirişk-i süruru
cereyandan men edememişti. Ne o, şaştınız mı? Hey
kardeşim hey! İçinizde Rakım halinde büyümüş adam
varsa düşünsün baksın, sa’y-i dest olarak ilk kazandığı
paraya ne kadar sevinmiştir?
Tanzimat Dönemi’nden alınan bu parçanın teması
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
2. Esirci, zavallı Dilaşup’u arkasına alarak konaktan
çıktığı gibi doğruca Mahpeyker’in yalısına götürdü.
Kapıdan girildiği sırada esirci, Dilaşup’a hitaben bir
tarz-ı mütehakkimane ile :
“Etek öp kız!” deyince, biçare o zamana kadar hakika-i
hâli teferrüs ettirecek hiçbir alamet görmediğinden
neye uğradığını anlayamadı.
Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Metinde Tanzimat Dönemi’nde sıkça işlenen esirlik
konusu, ilahi bakış açısıyla anlatılmıştır.
B) Metinde romantizm akımının etkisi görülmektedir.
C) Olay, kişi, yer ve zaman birliği vardır.
D) Kullanılan dil ve seçilen konu bakımından dönemin
özelliklerini yansıtmaktadır.
E) Divan nesrinin özellikleri görülmektedir.
3. Tanzimat romanları toplumu eğitme amacı güttüğü için
roman konuları, sosyal mesajlar vermektedir. “Araba
Sevdası” ve “Eflatun Bey’le Rakım Efendi”de yanlış
Batılılaşma; “Sergüzeşt”te esaret; “Taaşşuk-ı Talat ve
Fitnat”ta ise görücü usulü ile evliliğin sakıncaları konu
olarak alınır.
Bu parçada aşağıdaki sanatçılardan hangisinin
eserinden söz edilmemiştir?
A) Sami Paşazade Sezai
B) Namık Kemal
C) Ahmet Mithat Efendi
D) Recaizade Mahmut Ekrem
E) Şemsettin Sami
Î
A) Toplum, hürriyet kavramını Batı’dan öğrenmiştir.
B) Toplum hürriyet fikrini benimsememiştir.
C) Hürriyet kavramına toplum yabancı kalmıştır.
D) Hürriyet teması toplum tarafından tam anlaşılamamıştır.
E) Hürriyet kavramı, her toplumda değişik algılanmıştır.
Bu parçadan Tanzimat Dönemi romanlarının özellikleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
A) Olayın akışı kesilerek okura sorular sorulması ve
bunları yazarın cevaplaması meddah tekniğinden
yararlanıldığını göstermektedir.
B) Toplumun o dönemdeki değer yargılarına, hayat görüşlerine uygun tipler yaratılmıştır.
C) Romantizm akımının etkileri görülür.
D) Yazar kişiliğini gizlemez, olaylara 3. kişi olarak karışır.
E) İnsanın ruh hâli tasvirlerle ayrıntılı olarak ele alınır.
5. I. Araba Sevdası
II. Eflatun Bey’le Rakım Efendi
Bu eserlerin ortak özelliğiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Romantizm akımının etkisiyle yazılmaları
B) Tanzimat Dönemi eseri olmaları
C) Dönemin zihniyetini yansıtmaları
D) Yanlış Batılılaşmayı ele almaları
E) Roman türünde yazılmaları
6. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat romanının özelliklerinden biri değildir?
A) Halkı eğitmeyi amaçlaması
B) Kişilerin tek boyutlu ele alınması
C) Çevre ve doğa betimlemelerinin ustalıkla verilmesi
D) Sosyal hayatla ilgili sorunlar üzerinde durulması
E) Konuların yaşanmış ya da yaşanabilir günlük olaylardan alınması
TEST
5
Tanzimat Edebiyatı / Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler (Roman, Hikâye)
A) Nabizade Nazım’ın gözlemlere yer verdiği, psikolojik
unsurlardan kıskançlıkla ilgili çözümlemelerde bulunduğu bir romanıdır.(Zehra)
B) Sami Paşazade Sezai’nin kölelik konusunu işlediği
romantizmden realizme geçişi örnekleyen romanıdır.(Sergüzeşt)
C) Recaizade Mahmut Ekrem’in Batılılaşmayı yanlış
anlayan, kendi kültürüne yabancılaşmış bir genci
anlattığı romanıdır.(Hasan Mellah, Hüseyin Fellah)
D) Ahmet Mithat Efendi’nin Rodos Adasında sürgün
olduğu yıllarda yazdığı, iki tipin çatışmasını anlattığı
bir romandır.(Eflatun Bey’le Rakım Efendi)
E) Şemsettin Sami’nin görücü usulü evlilik ve bunun
sakıncalarını anlattığı romanıdır.(Taaşşuk-ı Talat ve
Fitnat)
8. Türk edebiyatındaki ilk tarihi roman - - - - ve ilk edebî
roman - - - - Namık Kemal tarafından yazılmıştır.
Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Cezmi - İntibah
B) Zavallı Çocuk - Akif Bey
C) Gülnihal - Celalettin Harzemşah
D) Karabela - Cezmi
E) İntibah - Zavallı Çocuk
9. Tanzimat romanlarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
KAVRAM
IM
EST
AT
KAZAN
A) Romancılar eserlerinde kişilik ve görüşlerini gizler.
B) I. Tanzimat romanlarında idealize edilmiş tipler vardır.
C) Olayların merkezinde aşk ve entrika vardır.
D) İstanbul’da Beyoğlu ve Çamlıca gibi yerler ön plana
çıkar.
E) Yanlış Batılılaşmanın yol açtığı komik durumlar ele
alınır.
Adı
:.............................................
10. SERGÜZEŞT
Esirci; küçük bir sokak, tenha bir mahallenin içinde
bir evin kapısını çalıyordu. Evin kapısını açan bir
hizmetçi “Safa geldiniz Hacı Ömer Efendi, buyurun!”
dedikten ve hanımına haber verdikten sonra bunları
hanımın odasına götürdü. Bir başörtüsüyle köşede
duran hanım şişman, esmer, kaşlarına bir parmak genişliğinde boya sürmüştü. Kaba bir yaratılış, çirkin bir
kıyafete girmişti. Odaya girip de esirci:
− Git hanımının eteğini öp! dediği zaman küçük esir,
gidip kadına sarılmak isteyince hanım gayet sert bir
tavırla kızı geriye doğru itti. Kız mahzun mahzun geri
çekilerek mindere oturdu. Hacı Ömer şiddetle:
− Senin mindere oturmak haddin mi? Sen esirsin!
Kalk ayakta dur! dedikten sonra hanıma doğru dönerek
− Kusura bakmayın, daha acemidir. Geleli birkaç gün
oldu. Siz istediğiniz gibi terbiye edersiniz.
7. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi yay ayraç içinde
belirtilen eserle ilgili değildir?
“Sergüzeşt” romanından alınan bu metinle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Tanzimat Dönemi’nin sosyal yaşamını konu almıştır.
B) Metindeki temel çatışma masum insanlar ile zulmeden insanların karşılaşmasıdır.
C) Gözlemci anlatıcının bakış açısı kullanılmıştır.
D) Mekânla ilgili ayrıntılı betimleme yapılmıştır.
E) Tanzimat Dönemi toplumunun sosyal gerçeği ile
metin arasında ilişki vardır.
11. Romanın kahramanı 20 yaşlarında bir genç olan Ali
Bey, zengin bir ailenin çocuğudur ve iyi bir öğrenim
görmüştür. Ancak hayat tecrübesi azdır. Gösteriş yapmayı, para harcamayı seven Ali Bey, babası ölünce bunalıma düşer. Annesi onu teselli bulsun diye Çamlıca
gezintilerine gönderir. Bu gezintilerin birinde Ali Bey
Mahpeyker adında bir kadınla tanışır. Bu kötü ahlaklı
bir kadındır. Ali Bey’in annesi oğlunun Mahpeyker ile
arkadaşlık kurmasından rahatsızdır. Sonrasında romanda Ali Bey’in annesinin onu bu durumdan kurtarma
çabalarını ve Mahpeyker’in buna karşılık vermesini
anlatır. Roman Ali Bey’in ölümüyle trajik bir biçimde
son bulur.
Yukarıda özeti verilen roman aşağıdakilerden hangisidir?
A) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat
B) İntibah
C) Araba Sevdası
D) Sergüzeşt
E) Zehra
1
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............
KAZ
AN
IM
6
KAVRAMA
ST
TE
11.
T
TEST
SINIF Tanzimat Edebiyatı / Göstermeye Bağlı Edebî Metinler (Tiyatro Metinleri)
1. Şair Evlenmesi’nden (Son Sahne)
Müştak Bey: (Kumru’nun yanına oturmuş, hayran hayran seyrederken) Sen mahalleliyle gitmiyor musun?
Senin burada bir işin kaldı mı?
Hikmet Efendi: Hayır. Sana iki çift lafım var.
Müştak Bey: Sabahleyin gel de iki bin çiftini söyle.
Bak o zaman nasıl can kulağı ile dinlerim.
Hikmet Efendi: Yok, ya! Şimdi söyleyeceğim
...
Hikmet Efendi: Benim gibi bir dostuna danışmadan evlendiğine tövbe mi?
Müştak Bey: Amaan sen de günah mı çıkarıyorsun nedir bu?
Hikmet Efendi: Sen ve eşin birbirinizi her yönden tanıdığınız halde, evlenirken başınıza neler geldi.
...
Hikmet Efendi: Ya görücü usulü evlenenlerin hali nasıl
olur? Ötesini var sen düşün.
A) Göstermeye bağlı bir metinden alınmıştır.
B) Halkı eğitmek amacıyla yazılmıştır.
C) Görücü usulü evlenmenin sakıncası ifade edilmiştir.
D) Konuşma üslubuyla yazılmıştır.
E) Geleneksel Türk tiyatrosu örneğidir.
2. Zavallı Çocuk (İkinci Fasıl)
Halil Bey: Değil, iki gözüm, Şefika sağ olsun, rahat olsun da nereye giderse gitsin. Ben orasını düşünmem.
Çocuk ne kadar içlidir bilirsin, evlenmek lakırdısını
söylediğimiz vakit “Ben istemem.” dediğine, ağladığına
bakmadım; fakat bilmem dikkat etmedin mi, senin ısrarını gördü, mahzun mahzun bana baktı. Benden de yüz
bulamadı, çehresine bir karanlık renk geldi, gözlerine
hafif duman çöktü. Hala o renk gitmiyor, hala o duman
geçmedi. Çocuğun gönlünde bir sevda hissediyorum.
Bu tiyatro metninin teması aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Erken yaşta evlenmenin sakıncaları dile getirilmiştir.
B) Anne ve baba, çocuğunun evlenip mutlu olmasını
istemektedir.
C) Görücü usulü evlilik mutsuzluk getirmektedir.
D) O dönem toplumunda görücü usulü evlilik yaygındır.
E) Toplum değiştikçe gelenekler de değişir.
Î
nun ağırlıklı olduğu oluşmuş bir halk tiyatrosu biçimin
I
dedir. Tanzimat’la birlikte Avrupai biçimler tanınmaya
II
başlanmıştır. İlk Türk tiyatrosu 1867’de kurulan
III
Darulbedai’dir. İlk yerli oyunumuz Şinasi’nin “Şair
Evlenmesi” adlı güldürüsüdür. Oyunda hem Batı tiyat
rosunun etkisi hem de orta oyununun izleri görülür.
IV
Sahnelenen ilk tiyatro eseri ise Namık Kemal’in yazdığı
V
“Vatan Yahut Silistre” adlı oyundur.
Yukarıdaki tiyatro metniyle ilgili aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
3. Türk tiyatrosu Tanzimat’a dek Karagöz ve orta oyunu-
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir
bilgi yanlışı vardır?
A) I.
B) II. C) III. D) IV. E) V.
4. Aşağıdakilerden hangisi Namık Kemal’in tiyatro türüne bakışı ile ilgili doğru bir bilgidir?
A) Tiyatroyu faydalı bir eğlence aracı olarak görmüş,
sosyal ve siyasi düşünceleri topluma aktarmak için
bir araç olarak kullanmıştır.
B) Tiyatrolarında sanat için sanat anlayışını benimsemiş, teknik yönden kusursuz tiyatrolar yazmıştır.
C) Tiyatro eserlerini oynansın diye değil, okunsun diye
yazmıştır.
D) Tiyatroyu bireyselleştirmiş, karakterleri ön plana çıkarmış ve sosyal konulara duyarsız kalmıştır.
E) Tiyatrolarında karakterlerin psikolojik analizlerine
önem vermiştir.
5. Geleneksel Türk tiyatrosu ile modern Türk tiyatrosunun karşılaştırılması ile ilgili aşağıdakilerden
A) Geleneksel Türk tiyatrosunda yazılı bir metin yokken modern Türk tiyatrosu yazılı metne dayanır.
B) Geleneksel Türk tiyatrosunda taklit ve yanlış anlamalar önemli yer tutarken modern Türk tiyatrosunda
konuya göre dil kullanılır.
C) Geleneksel Türk tiyatrosunda çeşitli karakter ve
tipler varken modern Türk tiyatrosunda belirli tip ve
karakterler vardır.
D) Geleneksel Türk tiyatrosu halk çevresinde, modern
Türk tiyatrosu ise aydın çevresinde ortaya çıkmıştır.
E) Geleneksel Türk tiyatrosunda teknoloji kullanımı
yokken modern Türk tiyatrosunda teknoloji kullanımı
vardır.
TEST
6
Tanzimat Edebiyatı / Göstermeye Bağlı Edebî Metinler (Tiyatro Metinleri)
6. Moliere’den çevirdiği ve uyarladığı oyunlarıyla tanınmıştır. Bu oyunlar arasında “Zoraki Takip, Yorgaki
Dandini, Dekbazlık, Meraki” sayılabilir. Bursa valisi
iken Bursa’da kurduğu tiyatroyla halkımızda tiyatro kültürünün gelişmesine katkıda bulunmuştur. Milliyetçi bir
anlayışla dil çalışmaları yapmış, “Lehçe-i Osmanî” ve
“Şecere-i Türkî” adlı eserleri yazmıştır.
9. Vatan yahut Silistre’den
İslam Bey vatan sevgisiyle dolu yiğit ve gözü pek
bir gençtir. Silistre’nin savunulması için gönüllülerin
öncülüğünü yapmaktadır. Bu vatan tutkusu yanında
Zekiye adlı bir de sevgilisi vardır. Cepheye giderken
“Beni seven arkamdan gelsin.” der. Zekiye erkek kılığına girerek İslam Bey’in ardından cepheye gider.
Silistre’de büyük çarpışmalar olmaktadır. İslam Bey
cephede, Zekiye cephe gerisinde kahramanca savaşırlar. Düşman cephaneliğinin imha edilmesi hareketine o
da katılır. Orada yaralanan İslam Bey’in durumu karşısında duygularını gizleyemez ve gerçek kimliği ortaya
çıkar. İki sevgili hem başarının hem de birlikte olmanın
mutluluğu içindeyken buna Zekiye’nin öldü diye bildiği
babasının Albay Sıtkı Bey olduğunun anlaşılması eklenir. Düşman bu amansız savaştan geri kaçarken İslam
Bey, Zekiye ve Albay Sıtkı Bey birbirlerini tanıma ve
kavuşmanın mutluluğu içindedir.
Bu parçada sözü edilen yazarımız aşağıdakilerden
hangisidir?
7. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat tiyatrosunun
özelliklerinden değildir?
A) Komedilerde klasisizmin, dramlarda ise romantizmin
etkisi görülür.
B) Tanzimat İkinci Dönemi’nde oynanmak için değil,
okunmak için yazılmıştır.
C) Toplumu eğlendirirken aynı zamanda eğitme amacı
güdülmüştür.
D) Temel ögesi güldürü olup doğaçlamaya dayanmaktadır.
E) Aile, gelenek, görenek, vatan sevgisi gibi konular
işlenmiştir.
8. Abdülhak Hamit Tarhan’ın tiyatroları ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
KAVRAM
IM
EST
AT
KAZAN
A) Şiir şeklindeki manzum tiyatrolarının bazılarını aruz,
bazılarını hece ölçüsüyle yazmıştır.
B) Tiyatrolarında klasisizmin etkileri görülür ve tümünü
trajedi türünde yazmıştır.
C) “Sabr u Sebat” ve “İçli Kız” adlı tiyatro eserlerinde
konuyu günlük hayattan, diğerlerini ise tarihten ya
da yabancı toplumlardan almıştır.
D) Karakter tahlillerinde bireyin çeşitli tutkularını ele
almıştır.
E) Yerli hayatı konu alan bir eserin bilineni tekrarlamaktan başka işlevinin olmadığı görüşündedir.
Adı
:.............................................
Bu eserle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Yusuf Kamil Paşa
B) Ahmet Cevdet Paşa
C) Samipaşazade Sezai
D) Ahmet Vefik Paşa
E) Ziya Paşa
A) İlk temsili 1 Nisan 1873 tarihinde Gediklipaşa
Tiyatrosu’nda Güllü Agop kumpanyası tarafından
yapıldı.
B) Osmanlı-Balkan savaşlarını konu alan eser,
Tanzimat Dönemi’nin ilk tiyatro eseridir.
C) Eserin sahnelenmesinden sonra izleyicilerin heyecana gelerek başlattıkları gösteri ve olaylar yazarın
tutuklanarak Magosa’ya sürülmesine neden oldu.
D) Eserin asıl adı Vatan’dır fakat eser yayımlandıktan
sonra uygulanan yasaklar ve sansürler nedeniyle
Silistre adıyla oynanmış ve yayımlanmıştır.
E) Vatanseverlik ve kahramanlık duygularını işleyen
eser, Avrupa’da ilgi uyandırmış, Rusça’ya ve başka
dillere tercüme edilmiştir.
10. Aşağıdaki yapıtlardan hangisi tür bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Afife Anjelik
B) Macera-yı Aşk
C) Duhter-i Hindu
D) Letaif-i Rivayet
E) Zavallı Çocuk
1
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............
KAZ
AN
IM
KAVRAMA
ST
TE
11.
T
TEST
7
SINIF Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın Genel Özellikleri
1. Tanzimat Fermanı ile Osmanlı Devleti siyasi alanda
da birtakım yenilikler yapma yoluna gitmiştir. Ancak ne
yapılırsa yapılsın çöküşten bir türlü kurtulamamıştır.
Savaşlar başarısızlıklarla sonuçlanmış, yapılan barış
anlaşmaları kısa süreli olmuş, devlet her geçen yıl biraz daha Batılı devletlerin boyunduruğuna girerek onların talepleri doğrultusunda hareket etmeye başlamıştır.
Sonunda Balkanlarda azınlıklar birer birer bağımsızlıklarını ilan etmiş; devlet hızla parçalanmaya doğru
gitmiştir. Bu olaylar Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın
şiirden tiyatroya kadar bütün edebi türlerinde konu
edinmiştir.
3. Tanzimat nesrinde düşünce önemsenmiş üslup ikinci
plana atılmıştır. Seciler az kullanılmış, cümleler gereksiz yere uzatılmamıştır. Halk diline yönelme eğilimi
başlamıştır.
Bu parçadan hareketle Tanzimat nesri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Dil sadedir.
B) Öğretici niteliktedir.
C) Yazı dili konuşma diline yaklaştırılmıştır.
D) Mecazlı, süslü ifadelere rastlanır.
E) Sosyal faydayı esas almıştır.
A) Tanzimat Fermanı ile sosyal yapıda değişiklikler
edebiyata hemen yansımıştır.
B) Dönemin siyasal ortamı gelen edebi eserler üzerinde etkili olmuştur.
C) Tanzimat Fermanı ile insan hak ve özgürlükleri sanat anlayışında da etkili olmuştur.
D) Azınlıkların belli haklara sahip olması tarihsel gelişmelere yön vermiştir.
E) Tanzimat Fermanı ile sanat anlayışı Avrupai bir nitelik kazanmıştır.
2. Tanzimat Dönemi’nde karşılaşılan yeni kültür ve yaşam
biçimi, var olan Doğu kültür dairesindeki yaşam biçimi
ve geleneklerle gelişmiş, hayatın her alanında ikilik ve
karşıtlık yaratmıştır. Bu durum da eserlere “alaturka” ve
“alafranga” olarak yansımış, dönemin eserlerinin büyük
bir kısmında bunların karşılaştırılması ele alınmıştır.
Bu parçadan Tanzimat Dönemi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
A) Tanzimat romanlarında Doğu-Batı çalışması ana
temayı oluşturur.
B) Tanzimat Fermanı’yla düşününce yapısındaki değişmeler sanatta kendini göstermiştir.
C) Eski yaşam tarzı bırakılmış, tamamen Batılı yaşam
tarzı benimsenmiştir.
D) Toplum Batı kültürünü kolayca benimsememiştir.
E) Tanzimat Fermanı Osmanlı Devleti’nin her alanında
etkili olmuştur.
Î
Bu parçaya göre Tanzimat Dönemi Edebiyatı’yla
ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
4. Dilde sadeleşme anlayışını benimsediler ama bunda
pek başarılı olamadılar. Romantizmin ve realizmin etkisinde eserler verdiler. Bir kısmı toplum için sanat görüşünü savunurken bir kısmı sanat için sanat görüşünde
eser verdi. Birçok tür, edebiyatımıza bu dönemdeki
çalışmalarla girdi.
Bu parçada özellikleri verilen edebî dönem aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan Edebiyatı
B) Tanzimat Edebiyatı
C) Servetifünun Edebiyatı
D) İslami Dönem Türk Edebiyatı
E) Fecriati Edebiyatı
5. Namık Kemal ile ilgili aşağıdaki yagılardan hangisi
yanlıştır?
A) Makalelerinde siyasal ve toplumsal olayları ele almış ve bu konuların dışına çıkmamıştır.
B) Şinasi ile tanışıncaya kadar divan şiiri çizgisinde
yazmış, Şinasi ile tanıştıktan sonra divan şirinden
uzaklaşarak Batı şiiri çizgisine yaklaşmıştır.
C) Tiyatro yapıtlarının konularını günlük hayattan ve
tarihten almıştır.
D) Yazıda konuşma dilinin kullanılmasından yana olmuş ve özellikle tiyatrolarını sade bir dille yazmıştır.
E) Şiirlerini düşüncelerini aktarmak için bir araç olarak
kullanmış ve şiirlerinde sosyal konulara ağırlık vermiştir.
TEST
7
Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın Genel Özellikleri
6. Divan Edebiyatı ile Tanzimat Edebiyatı’nın karşılaştırılmasına ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi
yanlıştır?
9. Halk Edebiyatı’nı, milli bir edebiyat olarak görmemiş,
halk edebiyatının gerçek Türk edebiyatı olduğunu savunmuştur. Sonradan fikir değiştirmiş, halk edebiyatını
ilkellikle suçlamış, divan edebiyatını övmüştür. Bu konudaki görüşlerini “Harabat” isimli eserinin ön sözünde
açıklamıştır.
A) Divan Edebiyatı bireysel, Tanzimat Edebiyatı toplumsal konuları ele almıştır.
B) Divan Edebiyatı’nda kullanılan aşk, şarap, sevgilinin
güzelliği gibi konular yerini Tanzimat Edebiyatı’nda
sosyal, kültürel, siyasal konulara bırakmıştır.
C) Divan Edebiyatı’nda Arapça ve Farsça kelimelerle
yüklü olan dil, Tanzimat Dönemi’nde halkın anlayacağı bir hale getirilmeye çalışılmıştır.
D) Divan Edebiyatı’nda sadece aruz vezni kullanılırken, Tanzimat Edebiyatı’nda aruz ve hece birlikte
kullanılmıştır.
E) Tanzimat Edebiyatı’nda Divan Edebiyatı’ndaki klasik
nazım şekilleri tamamen terk edilmiş, Batı’dan alınan nazım şekilleri kullanılmaya başlanmıştır.
I. 1. Dönem Tanzimat romanlarında tesadüflere yer
verilmiştir.
II. Kahramanlar tek yönlü ele alınmıştır.
III. Yazar kişiliğini gizlememiş, olaylar okuyucuyla konuşa konuşa yürütüldüğünden toplumu ve bireyi
eğitme amacı güdülmüştür.
IV. Sırası geldikçe olayın akışı durdurulmuş, okuyucu
bilgilendirilmiştir.
Yukarıda verilen bilgilere göre 1. Dönem Tanzimat
romanı aşağıdaki edebî akımların hangisinden etkilenmiştir?
A) Romantizm
B) Realizm
C) Naturalizm
D) Klasisizm
E) Parnasizm
8. (I) Muallim Naci, edebiyatımızdaki aşırı değişme dönemi içinde tutumu iyi anlaşılmamış yeni sanata düşman,
eskiye sıkı sıkıya bağlı olarak görülmüştür. (II) Göz
için kafiye ilkesini benimsemiş, bu konuda Recaizade
Mahmut Ekrem ile tartışmalarda bulunmuştur. (III)
Recaizade Mahmut Ekrem’in “Demdeme”sine karşılık “Zemzeme”yi kaleme almıştır. (IV) Şiirin yanında
eleştiri, anı, tiyatro, tarih alanında eserler vermiştir. (V)
Arapça, Farsça ve Fransızca’dan çeviriler yapmıştır.
A) Ziya Paşa
B) Namık Kemal
C) Şinasi
D) Abdülhak Hamit Tarhan
E) Recaizade Mahmut Ekrem
10. Aşağıdakilerden hangisi Şinasi’nin Türk edebiyatına getirdiği yeniliklerden değildir?
7.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Batılı tarzda tiyatro eseri yazması
B) Noktalama işaretlerini kullanması
C) Mesnevi türündeki manzumeyi dar kalıplardan çıkarması
D) Şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanması
E) Halk, vatan, millet kavramlarına yer vermesi
11. Tanzimat gazeteciliği için aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Makale, fıkra, haber, röportaj, sohbet, mülakat, anı,
gezi, şiir gibi pek çok türün gelişmesine ve yaygınlaşmasına hizmet etmiştir.
B) Halkın dünya görüşünü değiştirmesinin yanında
Türk edebiyatının çevresini de değiştirmiştir.
C) Tanzimat Dönemi toplumunun siyasi, sosyal, kültürel yeniliklerini ifade eder.
D) Sanatsal metinlere değil öğretici metinlere yer verilmiştir.
E) Batı’daki yeni dünya görüşünün halka tanıtılmasında, halkın ufkunun açılmasında etkili olmuştur.
12. Tanzimat gazeteleri ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?
A) Devir ve Bedir gazeteleri Ahmet Mithat Efendi tarafından çıkarılmıştır.
B) 1860’ta Agah Efendi ile Şinasi’nin birlikte çıkardıkları
ilk özel Türkçe gazete Tercüman-ı Ahval’dir.
C) 1867’de Şinasi’nin tek başına çıkardığı, noktalama
işaretlerinin ilk olarak kullanıldığı gazete Tasvir-i
Efkâr’dır.
D) 1867’de Ali Bey tarafından çıkarılan iç ve dış basından haber veren gazete Basiret’tir.
E) 1867’de çıkarılan ve kültürel ağırlıklı haber yapan
gazete Muhbir’dir.
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir
bilgi yanlışı vardır?
B) II.
KAVRAM
IM
EST
AT
KAZAN
A) I.
C) III.
Adı
D) IV.
E) V.
:.............................................
1
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............
KAZ
AN
IM
KAVRAMA
ST
TE
11.
T
TEST
8
SINIF Servetifünun Edebiyatı’nın Oluşumu
1. Recaizade Mahmut Ekrem, yüzyıllardır süregelen edebiyat geleneklerinden kesinlikle vazgeçilmesi gerektiğini savunurken, Muallim Naci edebiyatımızın süregelen
geleneklerden büsbütün kopmasını reddediyor, bazı
yenilikleri kabul etmekle birlikte bunları edebiyat geleneğimiz içinde eritmek gerektiğini düşünüyordu.
3. Aşağıdakilerden hangisi Servetifünun sanatçılarının özelliklerinden biri değildir?
A) Osmanlı devletinin çöküş dönemini yaşamışlardır.
B) Batı edebiyatını yakından tanımışlardır.
C) Batı uygarlığını halka tanıtmak istemişlerdir.
D) Batılı bir eğitim almışlardır.
E) Sanatçıların eserlerinde II.Abdülhamit Dönemi’nin
izleri görülür.
Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
2. Recaizade Mahmut Ekrem’in Mekteb-i Mülkiye’den öğrencisi olan Ahmet İhsan Tokgöz, birkaç yıldır “Servet-i
Fünun” adlı bir dergi çıkarıyordu. Ekrem Bey, eski
öğrencilerine, bu dergiyi bir sanat-edebiyat organı haline getirmeyi teklif etti. Bu önerinin kabul edilmesiyle
Recaizade Mahmut Ekrem, etrafındaki yenilik yanlısı
sanatçıları bu derginin çevresinde toplayarak derginin
sanat ve edebiyat alanındaki yönetimini yine eski bir
öğrencisi olan genç şairlerden Tevfik Fikret’e verdi.
Böylece Servetifünun Edebiyatı’nın temelleri atılmış
oldu.
A) Yeniyi savunanların Servet-i Fünun dergisi etrafında
birleştiğine
B) Servet-i Fünun dergisinde birleşen sanatçıların niteliklerine
C) Edebi yazıların Tevfik Fikret’in öncülüğünde gerçekleştiğine
D) Servet-i Fünun dergisinin sanat dergisi olarak çıkarılmadığına
E) Recaizade Mahmut Ekrem’in Servetifünun
Edebiyatı’na zemin hazırladığına
Î
4. Aşağıdakilerden hangisi Servetifünun sanatçılarının özelliklerindendir?
A) Eski-yeni çatışmasında Muallim Naci ılımlı,
Recaizade Mahmut Ekrem yenilikçi bir rol üstlenmiştir.
B) Edebiyattaki kökleşmiş gelenekler, sanatın gelişmesini engellemiştir.
C) Recaizade Mahmut Ekrem ve Muallim Naci Türk
edebiyatına yön veren sanatçılardır.
D) Eski ile yeniyi harmanlayarak yeni bir sanat anlayışı
getirmek edebiyat camiasında kabul görmemiştir.
E) Toplumsal değişim edebiyatta etkisini göstermemiştir.
A) Batı kültürü içinde yetişmişlerdir.
B) Teknik bakımdan kusurlu eserler vermişlerdir.
C) Eserlerinde sade bir dil kullanmışlardır.
D) Doğu kültürünün etkilerinden kopamamışlardır.
E) Yurtdışında memuriyetlerde bulunmuşlardır.
5. Servetifünun Edebiyatı 1860’tan sonra başlayan
Batılılaşma hareketinin bir uzantısıdır. Tanzimat
Edebiyatı’nın Batılılaşma çabalarını yürütmüşlerdir.
1896’dan 1901’e kadar süren dönemi kapsar. Türk
edebiyatında bu döneme Servetifünun denmesinin
nedeni Servet-i Fünun dergisinde hayat bulmasıyla
Servetifünun Edebiyatı’na Edebiyatıcedide denilmesi
ise Avrupai Türk edebiyatını temsil etmesi ile ilgilidir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmiştir?
A) Servetifünunun ne anlama geldiğine
B) Servet-i Fünun dergisinin önemine
C) Servetifünun Edebiyatı’na niçin Edebiyatıcedide
denildiğine
D) Servet-i Fünun dergisinde ele alınan konulara
E) Servetifünun Edebiyatı’nın Tanzimat Dönemi ile
benzerliğine
TEST
8
Servetifünun Edebiyatı’nın Oluşumu
6. Tanzimat Dönemi’nde Şinasi ve Namık Kemal’le başlayan yenileşme hareketi II. Abdülhamit Dönemi’nde
yavaşlamıştı. 1876’da Meclis-i Mebusan’ı kapatarak
bütün yetkileri kendisinde toplayan Abdülhamit zamanında yeni bir edebiyat meydana gelmişti. Namık
Kemal gibi sesi çıkacak olan edebiyat ve düşünce
adamlarını ceza vermeden İstanbul’dan uzaklaştırmak
Abdülhamit’in siyasetiydi. Edebiyat ve düşünce adamları İstanbul ve olaylardan uzakta dağınık haldeydiler.
Önceden çıkmakta olan gazete ve dergiler, edebiyat
dışı konulara yönelmişti. 1891’de Servet-i Fünun dergisi çıkmaya başladığı zaman Türk yayın hayatı bu
durumdaydı.
8. Tanzimat sonrası Türk edebiyatında Recaizade
Mahmut Ekrem ve onun etrafında bir araya gelenler
yeniyi savunmuşlardır. Yani servetifünun sanatçıları
yeniyi savunanları temsil etmektedir. Yeniyi savunanlar,
Fransızca başta olmak üzere çocukluk yıllarında Batı
dillerini öğrenmişler, Batı edebiyatı zevkiyle yetişmişlerdir. İstanbul’da Batılı bir yaşam biçimi sürdürmeye
eğilimli olup edebî yazı ve etkinliklerini Tevfik Fikret’in
öncülüğünde gerçekleştirmişlerdir.
Bu parçada “yeniyi savunanlar” ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Etkilendikleri kültüre
B) Kimden etkilendiklerine
C) Nasıl yetiştiklerine
D) Niçin yeniyi savunduklarına
E) Sanat anlayışlarına
A) II. Abdülhamit sanattan önce bilime önem vermiştir.
B) Dönemin siyasi yapısı sanatçılar üzerinde etkili olmuştur.
C) Toplumsal konularda yazmak sanatın değerini düşürmektedir.
D) Yeni bir edebiyat oluşumu için Batı edebiyatı örnek
alınmalıdır.
E) Servetifünun Edebiyatı II.Abdülhamit’e tepki olarak
ortaya çıkmıştır.
7. Yeni şiirin sorunlarını bir bütün halinde ele alan Recaizade Mahmut Ekrem’dir. Edebiyatımızdaki Batılılaşma
hareketinin etkinleşmesinde etkili olmuştur. Yeniliğin
savunucusu olan sanatçı söyleyişte güzelliğe, inceliğe, ahenge önem vermiştir. Kendisinden öncekiler edebi- yatımıza toplumsal yarar açısından baktıkları halde
Recaizade Mahmut Ekrem sanatı toplumsal araç olmaktan çıkarmıştır.
Bu paragrafta “kendisinden öncekiler” ile anlatılmak
istenen edebiyatçılar aşağıdakilerden hangisidir?
KAVRAM
IM
EST
AT
KAZAN
A) Abdülhak Hamit Tarhan - Sami Paşazade Sezai
B) Şinasi - Muallim Naci
C) Halit Ziya Uşaklıgil - Cenap Şehabettin
D) Nabizade Nazım - Ahmet Mithat Efendi
E) Namık Kemal - Ahmet Mithat Efendi
Adı
:.............................................
Bu parçadan aşağdakilerden hangisi çıkarılabilir?
9. - - - - Fransız edebiyatını taklit etmiş ve eserlerini bu
doğrultuda meydana getirmişlerdir. Çağdaş Fransız
edebiyatından hareketle hikâye ve roman türlerinde
realizm, natüralizm; şiirde parnasizm ve sembolizm
akımlarından etkilenmişlerdir. Sanat anlayışlarında
amaç halka ulaşmak değil sanatsal değerlere ulaşmaktır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden
hangisi getirilmelidir?
A) Tanzimatçılar
B) Genç Kalemler
C) Fecriaticiler
D) Yedi Meşaleciler
E) Servetifünuncular
10. Servetifünun sanatçılarının bireysel bir edebiyat
anlayışına sahip olmalarının nedenleri, aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) Baskıcı, sansüre dayanan bir rejim - Batı edebiyatının örnek alınması
B) Fransız edebiyatını örnek alma - Batılı tarzda yaşama isteği
C) Batı dillerini öğrenmeleri - Genç sanatçıların bir araya gelmesi
D) Divan edebiyatını yaşatma isteği - Eski-yeni tartışmaları
E) Tanzimat sanatçılarına tepki göstermeleri - Edebiyata yeni bir soluk getirme isteği
1
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............
KAZ
AN
IM
KAVRAMA
ST
TE
11.
T
TEST
9
SINIF Öğretici Metinler
1. Sabaha karşı Plevne civarından geçiyorduk. Plevne
Ovası’nı görmek, arz üzerinde hakir bir mezarı bile
kalmayan zavallı babamın ruhunu biraz teneffüs etmek
istiyordum. Eyvah! Yüksek ve zengin ekinleri okşayan
gece rüzgârı -madde ve hakikat gibi insafsız- dedi ki:
“Babanın kanını emen bu toprak şimdi babanın cisim
ve ruhundan yabancı açıklara sünbüle-i gıda hazırlıyor.” Şimdi ufk-ı şarkî kızarıyor, kızarıyordu. Osmanlı
bayrağı gibi al, kan gibi al olmuştu: Bir ruh-ı şehid için
bu ufk-ı sabah ne güzel kefendi: Baba, seni bu ağustos
ayının son seherinde Plevne ufkunun bu geniş, kanlı
mendili içinde kokladım.
3. Servetifünun Dönemi’nde dergi türü daha çok gelişme
göstermiş, gazete türü gerilemişti. Çünkü dönemin siyasi ortamı gazete için müsait değildi. Dergilerde ise
sosyal ve siyasi konular değil, sanatsal konular ele alınıyordu. Dergiler toplumun edebiyata bakış açısını değiştirmek istiyordu. Edebiyatı sosyal fayda ilkesine göre
değil, estetik bir varlık olarak ele almışlardı. Dergileri,
kendilerine yöneltilen eleştirileri yanıtlamak edebiyatla
ilgili görüşlerini açıklamak, Batı edebiyatını yorumlamak
için kullanmışlardı. Arapça ve Farsça tamlamalarla yüklü bir dil kullanılmıştı.
Bu parçadan hareketle Servetifünun dergiciliğindeki öğretici metinlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
2. BİRAZ DAHA HAKİKAT
Servetifünun Edebiyatı’na ne kusurlar bulunuyordu? İlk
itiraz bu eserlerin anlaşılamaması idi. Dikkat olununca
bu “anlaşılmamak” tabirinin iki mevkide icmal olunduğu
(toplandığı) görülüyordu. Ya bir mana istihrak edilememek ya bir zevk alınmamak kasdolunuyordu. Evet, bu
itirazın iki ciheti de haklıdır. Servetifünun Edebiyatı’nı
anlamayan ve ondan bir zevk almayan vardır. Fakat bu
böyle bir kaziyye (hüküm) ki eski ve de sabittir. Çünkü
anlayan ve zevk alan da vardır.
Bu parçadan hareketle Servetifünun Dönemi tenkit
yazılarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Servetifünuncular tenkit yazılarını edebiyat ve dil
anlayışlarına yöneltilen eleştirilere karşı cevap olarak kullanmış, daha çok dil ve edebiyat anlayışlarını
duyurmak için yazmışlardır.
B) Servetifünuncular, tenkit yazılarını Divan Edebiyatı’nın
ulusallıktan uzak, yapay bir edebiyat olduğunu, halk
edebiyatına öncelik verilmesi gerektiğini açıklamak
için yazmışlardır.
C) Servetifünuncular, tenkit yazılarını toplumsal faydayı ön plana çıkarmak, topluma bir yarar sağlamak
amacıyla yazmışlardır.
D) Servetifünuncular, tenkit yazılarını topluma yön
vermek ve dilde sadeleşme çabalarının nedenlerini
topluma anlatmak için araç olarak kullanmışlardır.
E) Servetifünuncular, tenkit yazılarına sosyal konuları
ele alarak toplumu değiştirme ve yenileştirme görevi
yüklemişlerdir.
Î
A) Gezi yazısı
B) Otobiyografi
C) Fıkra
D) Edebî tenkit
E) Makale
A) Batı’nın ilim ve teknolojisi anlatılmıştır.
B) Faydayı değil, estetik zevki ön plana çıkarmışlardır.
C) Divan edebiyatı nesir geleneğinin etkileri görülür.
D) Halkı aydınlatmak ve eğitmek amacı vardır.
E) Kullanılan dil oldukça açık, anlaşılır ve sadedir.
4. Servetifünun sanatçıları ve bunların yazdığı eserlerde
Abdülhamit döneminin izleri görülür. Bu dönemde sanatçıların Meşrutiyet ve Batı dünyasına açılmayla ilgili
tüm umutları kurumuş, uzun süren baskı ve sansür uygulamaları bu dönem sanatçılarında derin yaralar oluşturmuştur. Böyle bir mutsuzluğun ve yalnızlığın yaşandığı ortamda da sanatçılar toplumsal konulardan uzak
durmayı tercih etmişlerdir. Kuşku yaratacak hiçbir eyleme kalkışmamışlar, yeteneklerini sakıncası olmayan,
zararsız bir edebiyat oluşturmak için kullanmışlardır.
Bu paragrafın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Geniş halk kiteleleri Servetifünun sanatçılarını anlayamamıştır.
B) Servetifünun sanatçıları Türk edebiyatının gelişmesinde önemli bir yere sahiptir.
C) Dönemin siyasi ortamı, Servetifünun sanatçılarının
sanat anlayışının şekillenmesinde belirleyici olmuştur.
D) Servetifünun sanatçıları eski edebiyatın nazım şekillerini kullanmayıp yeni şekiller denemişlerdir.
E) Servetifünun sanatçıları bireysel konularla sanat anlayışının ve zevkinin oluşacağını düşünmüşlerdir.
TEST
9
Öğretici Metinler
5. Aşağıdakilerden hangisinde Tanzimat Dönemi öğretici metinleri ile Servetifünun Dönemi öğretici
metinlerinin karşılaştırmasıyla ilgili bir bilgi yanlışı
vardır?
7. - Dönemin siyasi şartlarının etkisiyle toplumsal konular
bırakılarak bireysel konular işlenmiştir.
- Divan edebiyatı gelenekleri yıkılarak Fransız edebiyatı örnek alınmıştır.
Yukarıda özellikleri verilen dönem aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Tanzimat Dönemi yazarları sanat toplum içindir anlayışıyla yazarken Servetifünun Dönemi yazarları
sanat sanat içindir anlayışını benimsemiştir.
B) Tanzimat Dönemi sanatçıları halkı bilinçlendirmek
anlayışıyla yazarken Servetifünuncular sanat anlayışlarıyla ilgili yazmışlardır.
C) Tanzimat Döneminde toplumsal konular, Servetifünun
döneminde bireysel konular ele alınmıştır.
D) Tanzimat Dönemi’nde öğretici metinler dergi etrafında gelişirken Servetifünun Dönemi’nde gazete
etrafında gelişmiştir.
E) Tanzimat Dönemi’nde makale, fıkra gibi türler yapıyı
belirlemiş; Servetifünun Dönemi’nde ise öğretici
metinler, eleştiri, gezi yazısı ve hatıra olarak kaleme
alınmıştır.
Ali Ekrem Bolayır’ın “Şiirimiz” başlıklı yazısından
alınan bu metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
6. Servetifünun’da “sahir, zahir, fair” gibi namlarla bazı
manzumecikler neşreden nev hevesler de şairliğe
oldukça istidad gösteriyorlar. Hayfa ki inhimak-i teceddütle yazdıkları şiir değil, oyuncak oluyor. Onlara
şimdiye kadar kimse bir itiraz etmemiş hatta eserlerine daima asar-ı deha namı verilegelmiştir. Bir kere
“yeni” denilen ve manalı manasız, lüzumlu lüzumsuz
birkaç kelime veya terkip yazmakla husulüne kanaat
olunan tavr-ı beyan edildi mi yazılan şiir mutlaka güzel,
mutlaka pek güzel addolunuyor. İşte bu böyle kabul
olunmuş, tekerrür etmiş bir meslek. Art Poetigue (Şiir
Sanatı) unvanlı eser-i mefhurunda “Boileau” ne diyor:”
Asarınızı tenkitten çekinmez udeba (edebiyatçılar) bulunuz, bunlar yazdığınız şeylerin samimi dostları, hatalarınızın gavur düşmanları olsunlar.
A) Tanzimat I. Dönem
B) Tanzimat II. Dönem
C) Servetifünun Dönemi
D) Fecriati Dönemi
E) Milli Edebiyat Dönemi
8. Tıkıştığımız arabada Veliaht Reşat Efendi’nin en büyük
oğlu varmış. Reşat Efendi’ye, onun şehzade ve belki
adamlarına rastlamak, onlarla selamlaşmak! Onlarla
yan yana gelmenin ne demek olduğu konusunda uzun
uzun bilgi veren ve o gün beni aşırı bir kuruntuyla konuştuğu sanısına düşüren Saffet-i Ziya ancak benimle
eve girdikten ve bir kahve içtikten sonra yatışabildi.
Ben zaten İstanbul’u kuşatmış tehlike ağı içinde, Reşat
Efendi tehlikesinin ne önemli bir düğüm olduğuna ilişkin pek çok şey dinlemiştim. Saffeti Ziya’nın kattığı bilgilerle bu tehlikenin önemini büsbütün anlamış oldum.
Reşat Efendi’nin arabası geçerken, geçtiği yolda ona
rastladınız da bir yan sokağa sapmadıysanız ya da bir
dükkana girdiniz de orada bu adamın hizmetlilerinden
birini buldunuz, hele onun hekimlerinden, onun mağazalarından biriyle ilişkiye girdiniz mi artık haftalarca
bunun sonuçlarını bekleyerek yaşamanız, uykunuzda
sıçramanız gerekirdi.
Halit Ziya Uşaklıgil’in “Kırk Yıl” adlı eserinden alınan
bu metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
KAVRAM
IM
EST
AT
KAZAN
A) Metinde Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmiştir.
B) Şairliğe heveslenenlerle onları yanlış yönlendirenlerin eleştirisi yapılmıştır.
C) Metinde anlatılanlar devrin sanat anlayışıyla ilgilidir.
D) Metinde tanık göstermeden yararlanılmıştır.
E) Şiirde biçim kusursuzluğunun vazgeçilmez olduğu
vurgulanmıştır.
Adı
:.............................................
A) Metin anı türüne örnektir.
B) Dönemin siyasi ve sosyal şartlarını yansıtmaktadır.
C) Konuşma havası içinde yazılmıştır.
D) Metindeki olaylar 3. kişi ağzından anlatılmıştır.
E) Öğretici metin geleneğine göre yazılmıştır.
1
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............
KAZ
AN
IM
KAVRAMA
ST
TE
11.
T
TEST
10
SINIF Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir) ve Mensur Şiir
1. Şafak sökerken o yalnız, eski bir tekneciğin
Düğümlü, ekli, çürük ipleriyle uğraşarak
İlerliyordu; deniz aynı şiddetiyle şırak
Şırak dövüp eziyor köhne teknenin şişkin
Siyah kaburgasını... Ah açlık, ah ümit!
4. YAĞMUR
Küçük, muttarid, muhteriz darbeler
Kafeslerde, camlarda pür ihtizaz
Olur dembedem nevhager, nağmesaz
Kafeslerde, camlarda pür ihtizaz
Küçük, muttarid, muhteriz darbeler
Tevfik Fikret’in “Balıkçılar” adlı şiirinden alınan bu
parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Sokaklarda seylabeler ağlaşır,
Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır;
A) Şiir düzyazıya yaklaştırılmıştır.
B) Her dize diğerinden bağımsız olarak oluşturulmuştur.
C) Divan edebiyatı geleneğine bağlı kalınmıştır.
D) Göz için kafiye anlayışı görülür.
E) Şiirde parça güzelliği ön plandadır.
Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
A) Dönemin zihniyetini yansıtır.
B) Bireysel konu işlenmiştir.
C) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
D) Uyak kullanılmamıştır.
E) Sanat yapma kaygısıyla yazılmıştır.
3. YAKARIŞ
Ulu Tanrı!
Gün batıyor; sevgili korkun gönlümde doğuyor. Kumral
akşam bana sensizlikler içinde büyüklüğünü fısıldıyor...
Bu alacakaranlıklar arasında bir kulun, dilmaç kullanmadan, öz bilgisiyle sana diller dökmek istiyor... Ödünç
giyim almadan, kendi çaputlarıyla karşına çıkmak diliyor...
Bu şiirin yapısıyla ilgili aşağıda verilen bilgilerden
A) Mensur şiir tarzında yazılmıştır.
B) Ölçü, uyak, redif gibi ahenk ögeler kullanılmıştır.
C) Sözcüklerin yan yana getirilmesi ile ahenk sağlanmıştır.
D) Düzyazı ile şiirsel bir söyleyiş benimsenmiştir.
E) Nida ve kişileştirme sanatlarına yer verilmiştir.
Î
Bu şiirin dil ve anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
2. Koşan elbet varır, düşen kalkar;
Kara taştan su damla damla akar,
Birikir sonra bir gümüş göl olur.
Arayan hakkı en sonunda bulur.
Bulutlar karardıkça zerrata bir
Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir;
A) Yabancı kökenli sözcük ve tamlamalara yer verilmiştir.
B) Yağmur damlacıklarının tekdüze sesini yansıtabilmek için “t” seslerinden oluşan alliterasyona yer
verilmiştir.
C) Beyitler cümlelerden oluşmakta ve anlamca birbirine bağlı bulunmaktadır.
D) Anlatım lirik, konunun işlenişi melankoliktir.
E) Dramatik şiir özelliği göstermektedir.
5. Bir ömr-i muhayyel... Hani gülbinler içinde
Bir kuşcağızın ömr-i baharisi kadar hoş;
Bir ömr-i muhayyel... hani göllerde yeşil, boş
Göllerde, o safiyet-i vecd-aver içinde
Bir damlacığın ömrü kadar zaîl ü mugfel
Bir ömr-i muhayyel
Tevfik Fikret
Bu şiirin oluşmasına imkan sağlayan zihniyetle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Şiirde dönemin siyasi ortamının baskısından kurtulmak için gerçeğe değil, hayale yönelme vardır.
B) Şiirin toplumdan soyutlanmış, içe kapanık bir anlamı
vardır.
C) Şiirin yabancı tamlamalarla yüklü bir dili vardır.
D) Şiir biçim ve konu yönünden divan edebiyatının devamıdır.
E) Şiirde nazım, nesre yaklaştırılmıştır.
TEST
10
Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir) ve Mensur Şiir
8. TEMÂŞÂ-YI LEYÂL
Gel bu akşam da ser-be-ser güzelim
Levhâ-i kâinâtı seyredelim
6. ve 7. sorular bu şiire göre cevaplanacaktır.
ELHAN-I ŞİTA
Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş
Eşini gâib eyleyen bir kuş gibi kar
Gibi kar
Geçen eyyâm-ı nevbahârı arar...
Gölge, hep gölge, her taraf gölge
Gölgelerde bütün zemîn mestûr
Asman yalnızca nîm ma’zûr
Görülen başlıyor görülmemeğe
Bir dumandan kefenle cism-i cihân
Kalıyor ka’r-ı leyl için de nihân
Cenab Şehabettin
Ey kulûbün sürûd-i şeydası
Ey kebûterlerin neşîdeleri
O bahârın bu işte ferdâsı
Kapladı bir derin sükûta yeri
Karlar
Ki hamûşâne dem-be-dem ağlar
Ah yaktık şu mübarek vatanın her yerini
Saçtık eflâke kadar dûdunu âteşlerini
Kapadı gözde olanlar çıkacak gözlerini
Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini
Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini
Namık Kemal
6. Bu şiirin teması ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
A) Şiirdeki birimler kar yağışı teması etrafında birleşmiştir.
B) Bahar mevsiminin kış mevsimine üstünlüğü anlatılmıştır.
C) Kış mevsiminin zorluğu anlatılmıştır.
D) Kış ayının kişide uyandırdığı mutluluk dile getirilmiştir.
E) Kış mevsiminin herkeste farklı duygular oluşturduğu
anlatılmıştır.
7. Bu şiir ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Ey uçarken düşüp ölen kelebek
Bir beyaz rîşe-i cenâh-ı melek
Gibi kar
Seni solgun hadikalarda arar
...
Bu iki şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Metinlerdeki konu ve içerik farkının Tanzimat şiiri ile
Servetifünun şiiri arasındaki farkları yansıttığı
B) Uyak ve rediflere yer verildiği
C) Her iki şiirde de Arapça veya Farsça sözcükler kullanıldığı
D) Her iki şiirde de dönemin sosyal ve siyasi olaylarına
değinildiği
E) Her iki şiirin de nazım biçiminin farklı olduğu
9. SARI GÜL
Gözlerin elindeki güle merkuz idi parmakların aheste
aheste yaprakları koparıp rüzgâra bahş ediyordu.
Seni seyrettikçe kalbimde hüzünler hissediyordum.
Şu anda hayalhanenin acı acı fikirlerle meşgul olduğundan emin idim.
Yapraklar bitinceye kadar hiç tavrını, vaziyyetini değiştirmeyecek hazin hazin sükut ediyordun. Lakin sarı
yaprak metanetini mahvetti; birdenbire bir tuğyân-ı
sirişk hasıl oldu.
Bu şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
KAVRAM
IM
EST
AT
KAZAN
A) Psikolojik intiba, imajların içinde gizlidir, saadet ile
hüzün duygusu birbirine karışmıştır.
B) Bahar mevsimine ait unsurlar saadeti, kış mevsimine ait unsurlar da hüznü temsil etmiştir.
C) Şiirde tasvir edilen doğal çevre, bir resmi adırmaktadır.
D) Kar, eşini kaybeden bir kuşa benzetilmiştir.
E) Şiirde anlatılanlar, düzyazıyla anlatılamaz.
Adı
:.............................................
A) Şiirde sanat eseri yaratma kaygısı yoktur, düşünce
esas alınmıştır.
B) Şiirde nazmı birimi yoktur, anlatımın temel birimi
cümledir.
C) Ölçü, kafiye, redif gibi unsurlara yer verilmemiştir.
D) Şiirde iç ahenge, ses uyumuna, şiirselliğe ve söyleyişte güzellik yaratmaya dikkat edilmiştir.
E) Sözcüklerin yan yana gelişindeki ses uyumu göz
önüne alınmıştır.
1
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............
KAZ
AN
IM
KAVRAMA
ST
TE
11.
T
TEST
11
SINIF Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler (Hikâye-Roman)
A) Roman kahramanı kendi dünyasından farklı olarak
sefaletin hüküm sürdüğü başka bir dünyanın varlığından bahseder.
B) Hayat şartlarının toplum ve kişi ilişkisi bazındaki
dengesizliği üzerinde durulur.
C) Geleneksel aile yapısının, modern şekle bürünmesiyle meydana gelen sorunlar anlatılır.
D) Aşağılanmış ve alçaltılmış olan bir kızın kurgulanmış hayatı anlatılır.
E) Batılılaşmaya ve kendi öz değerlerinden kopmaya
başlayan bir toplum ele alınır.
2. Ahmet Cemil şimdi kendisini unutmuş, yalnız göğsünü
şişiren dimağında darabat-ı gayr-ı muntaka ile duran
bir fikr-i sabitle müteharrik sanidaran-ı deha şeklinde
kimseye bakmayarak, hatta söylediklerine vakıf olmayarak devam ediyor, bütün etrafında bulunanlar, güya
bu genç natuktan nefes-i mıknasiyet ile bir nokta-yı
fevkattabiyeye müncenap olmuş bir hâlde, hareket etmeyerek gözleri dolarak nefeslerini zapt etmek isteyerek bir vaizin karşısında mebhut-ı teesür duranlar gibi
dinliyorlardı.
Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Servetifünun sanat anlayışını yansıtmaktadır.
B) Anlatmaya bağlı edebi metin örneğidir.
C) Dönemin sosyal gerçeğini yansıtmaktadır.
D) Sanat için sanat anlayışıyla yazılmıştır.
E) Ruhsal çözümlemelere yer verilmiştir.
Î
3. ... kalbi olan adamlar çıkarıyor, yaşatıyor, insanoğlunun
durumunu, insan kalbinin en seçkin duyguları, insanlığın en önemli hâlleri hikâyelerde inceleme terazisinden
geçiriliyor.
Hikâyeler öyle bir insan hayatının aynası olarak görülüyor ki psikoloji ilminin sorunlarından en önemlilerine
araştırma konusu oluyor. Ortaya gerçek insanlar birer
kalbi olan adamlar çıkıyor, yaşatıyor, insanoğlunun durumunu her hâliyle her şekilde anlatıyor.
Hali Ziya Uşaklıgil
Bu parçadan yazarın hikâyeleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir.
1. SEFİLE
... Izdırapsız, acısız, korkusuz huzur dolu bir uykudan
başka bir şey veremeyeceğimi düşünerek bir yandan
üzüntüye kapılmakla beraber bir taraftan da tesadüfen
gözümün önünde açtığı şu müthiş, şu her türlü kötülüklerle dolu uçurumun kenarında ürkek ve çekingen boynunu büküp duran şu zavallı çiçeğin, bu an üç yaşında
düşkün çocuğun elinden tutarak bakışlarını birkaç saat
için olsun o müthiş, o gözyaşı dolu, o korku dolu manzaradan kurtarmayı başarmaya muvaffak olduğumu
düşündükçe hiçbir şeye yaramayan, hiçbir bela ve felaketin acılarını dindirilmesine yardım etmemiş, gösteriş
dolu hayatımın en hayırlı işini yapıyorum sandım ve
bütün bir kış, balolarda, gösterilerde, tiyatrolarda harcanan paraların küçük bir kısmı bu gibi hayır işlerine
ayrılsa insanlık ne büyük facialardan, kötülüklerden
kurtulurdu düşüyle bir an için oyalandım.
(Halit Ziya Uşaklıgil)
Bu metnin temasıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemz?
A) Gerçek hayatta karşılaşılabilecek insanları, onların
psikolojilerini anlatıyor.
B) Konuşma cümleleri daha doğal ve akıcıdır.
C) Toplumun her kesiminden insanı eserlerinde ele
almıştır.
D) Olaylarda tesadüflerin önemli yeri vardır.
E) Sosyal olaylar hikayelerinin çıkış noktasıdır.
4. I. Şık, Şıpsevdi, Mürebbiye adlı romanlarıyla yanlış
Batılılaşmanın eleştirisini yapmıştır.
II. Edebiyata Servetifünun yazarı olarak başlamış,
daha sonra milli edebiyatı benimsemiştir. Tek roma nı “Gönül Hanım”dır.
III. Konuşma diliyle ve İstanbul ağzıyla kaleme aldığı
İstanbul halkının yaşam tarzını anlattığı sohbet, anı,
fıkra, türündeki eserleriyle tanınmıştır.
IV. Servetifünun Dönemi’nde “Kavgalarım” adlı eseriyle
eleştiri türündeki eseriyle tanınmıştır.
Numaralı cümlelerde aşağıdaki yazarlardan hangisiyle ilgili bir bilgi verilmemiştir?
A) Hüseyin Rahmi Gürpınar
B) Ahmet Hikmet Müftüoğlu
C) Ahmet Rasim
D) Halit Ziya Uşaklıgil
E) Hüseyin Cahit Yalçın
TEST
11
Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler (Hikâye-Roman)
5. ‘‘Bir gün evvel muayene eden tabip artık birkaç gün
sonra hastahaneden tamamen iade-i sıhhat etmiş
olarak çıkabileceğini temin ederken onun dudaklarına
kadar bir sual gelmiş,’’ Lakin gözlerim! Gözlerimi tekrar
bana vermeyecek misin?’’ demek istemiş idi
(Sadaka-ı Giran isimli öykünün 1867
yılındaki ilk baskısından)
7. Bize yükletilen kusurlardan başlıcası garb çeşnisinde
olmasıydı. (...) ‘‘Milli’’ sözünün yanlış anlayış ve tatbiki
o zamandan sonra başlamıştı. Yetişirdi ki bir öykü yazan kimse kişilerini bir kerecik olsun Türk olmayan bir
yerden almış olsun, bu affolunamaz günahı o işleyince
artık o kalemi yalnızca kendi memleketinin âdetlerine
ve insan örneklerine verse bile onun hatırasını silemezdi.
Servetifünun Dönemi yazarına ait bu parçada yazarın zihniyetiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
‘‘Bir gün evvel muayene eden doktor artık birkaç gün
sonra hastaneden tamamiyle iyileşerek çıkabileceğini
temin ederken onun dudaklarına bir sual gelmiş. “Lakin
gözlerim, gözlerimi tekrar bana vermeyecek misin?”
demek istemişti.
(Sadaka-ı Giran isimli öykünün 1967
yılındaki ilk baskısından)
A) Yabancı kişilere ve unsurlara eserlerinde yer vermiştir.
B) Eserlerde Batı’nın anlatılmasını bir kusur olarak görmemiştir.
C) Yabancı unsurların edebiyata girmesinde bir sakınca görmemiştir.
D) Millî bir sanat anlayışı gelişmemiştir.
E) Dönemin sanatçılarının zihniyetini eleştiren görüşleri
de olmuştur.
A) ‘‘Tamamen iade-i sıhhat etmiş olarak’’ söz grubu
‘‘tamamiyle iyileşerek’’ biçiminde sadeleştirilmiştir.
B) İlk metin dönemin sanat anlayışının izlerini taşımaktadır.
C) ‘‘İade-i sıhhat’’ tamlamasının işlevi ‘‘iyileşerek’’ zarfına yüklenmiştir.
D) Cümle yapısı korunmuş, uzun cümle kurma anlayışından vazgeçilmiştir.
E) İkinci metin sosyal fayda ön plana çıkarılarak sadeleştirilmiştir.
6. KIRIK HAYATLAR
Üçüncü kuşağa ikisi de muhalifti. Onların üçüncü çocukları evleri olacaktı.(...)
Bir ev onun nazarında hayat denilen şeyi bir müsaferet mahiyetinden çıkaracak onunla kendisi arasında
münasebeti teyit edecek bir perçin hükmündeydi. “Bu
benimdir, bu benim, yalnız benim!” diyecek bir avuç
toprağa malik olmak onun nazarında öyle haz, öyle
zevkine payan olmayan bir saadetti ki bu tahakkuk etmeyecek olsa hayatını nakıs kalmış bir rüya, mevcudiyetini sakat doğmuş bir cenin zavallılığına indirecekti.
Halit Ziya Uşaklıgil
Aynı hikâyeye ait iki metnin karşılaştırılmasıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
8. - - - - tarafından yazılan Batı roman tekniğine uygun
ilk modern Türk romanıdır. Yapıtta Roman kahramanı
Ahmet Cemil’in kişiliğinde Babıali’de basın hayatında
yok olup giden sanatçıların anlatıldığı bir romandır. Bu
romanı sanatçı - - - - adıyla yayımlamıştır.
Yukarıda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerde hangisi getirilebilir?
A) Hali Ziya Uşaklıgil - Mai ve Siyah
B) Mehmet Rauf - Eylül
C) Hüseyin Rahmi Gürpınar - Mürebbiye
D) Hali Ziya Uşaklıgil - Kırık Hayatlar
E) Hüseyin Rahmi Gürpınar - Şık
9.
Yukarıdaki metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
KAVRAM
IM
EST
AT
KAZAN
A) Ev canlı bir varlık olarak algılatılmaktadır.
B) Sosyal sınıflar, evlerine göre değerlendirilmektedir.
C) Eve ilişkin düşüncelerin kahramanların aidiyet duygusuyla ilgilidir.
D) Ev batılılaşmanın göstergesi olarak imgeleştirilmiştir.
E) Servetifunun Dönemi evlerinin özellikleri verilmiştir.
Adı
:.............................................
1
Sanatçı Eser
Tür
I. Mehmet Rauf --- Roman
II. Hüseyin Cahit Yalçın Hayat-ı Muhayyel ---III. ----
Gönül Hanım
Roman
Yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Kırık Hayatlar - Öykü - Hüseyin Rahmi Gürpınar
B) Eylül - Roman - Halit Ziya Uşaklıgil
C) Genç Kız Kalbi - Öykü - Ahmet Hikmet Müftüoğlu
D) Karanfil ve Yasemin - Öykü - Hüseyin Rahmi
Gürpınar
E) Ferdâ-yi Garam - Roman - Ahmet Hikmet
Müftüoğlu
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............
KAZ
AN
IM
KAVRAMA
ST
TE
11.
T
TEST
12
SINIF Servetifünun Edebiyatı’nın Genel Özellikleri
1. Tanzimat ve Servetifünun romanının karşılaştırılmasıyla ilgili aşağıda yapıların hangisinde yanlışlık
yapılmıştır?
4. Ülkede siyasi şartların ağır olduğu bir dönemde, Batılı
tarzda bir eğitim alan Edebiyatıcedide sanatçıları ...
Bu parça aşağıdakilerin hangisiyle sürdürülemez?
A) Tanzimat Dönemi’nde toplumsal konular, Servetifünun Dönemi’nde bireysel konular ele alınmıştır.
B) Tanzimat Dönemi’nde klasisizm ve romantizm,
Servetifünun Dönemi’nde parnasizm ve realizm etkileri görülür.
C) Tanzimat Dönemi romanları Servetifünun Dönemi
romanlarına göre teknik yönden daha sağlamdır.
D) Tanzimat Dönemi’nde gazete tür olarak ön plana
çıkmış, gazetenin işlevi Servetifünun Dönemi’nde
azalmıştır.
E) Tanzimat Dönemi’nde eski nazım şekilleri, Servetifünun’da ise yeni nazım şekilleri kullanılmıştır.
A) Romandaki olayların çoğunlukla İstanbul çevresinden seçilmiş olması.
B) Gazeteyi, düşünceleri topluma yaymanın bir aracı
olarak görülmesi.
C) Romandaki kişilerin tek yönlü ele alınması
D) Sade bir dil kullanmanın amaçlanması
E) Toplum sorunlarına değinmeleri.
3. Servetifünun Dönemi edebiyatı, Fransız edebiyatını
örnek almıştır. Şiirde - - - - ve - - - - akımlarının etkisindedir. Cenap Şehabettin sanat için sanat anlayışını
benimsemiş, - - - - ölçüsünü başarıyla kullanmıştır.
Fransız şiirinden - - - - biçimini almıştır.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
hangisi getirilmelidir?
A) Parnasizm - sembolizm - aruz - sone
B) Romantizm - klasisizm - sanat - hece - sone
C) Parnasizm - romantizm - hece - sone
D) Romantizm - realizm - aruz - sone
E) Parnasizm - sembolizm - aruz - terci-i bent
Î
5. Servetifünun romanı, Tanzimat romanına göre daha
dar bir çevreyi anlattığı hâlde daha başarılıdır.
Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
2. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimatçıların Servetifünun sanatçılarından farklı yönlerinden biri değildir?
A) toplumsal kaygı yerine estetik zevki hedeflediler.
B) şiirlerinde anlaşılması zor, ağır bir dil kullandılar.
C) bireysel konulara yöneldiler.
D) toplumun belli bir kesimine seslendiler.
E) yönetimin yarattığı siyasi sıkıntıları anlattılar.
A) Bireysel konuların ele alınması
B) Sosyal ve siyasi konulara değinmesi
C) Sade br dil ve anlatımın benimsenmesi
D) Batı tekniğine uygun olarak yazılması
E) Tasvirlerin gerçeğe yakın olması
6. Servetifünun devrinin yazarları, Tanzimat devri gibi sık
olmasa da hikâyelerinde kölelerden ve bunların hayat
maceralarından bahsederler. Ama bu bahsedişlerinin
bir kısmı geçmişi hatırlama, anma bağlamındadır.
Kadın artık bir fert olarak varlığını kabul ettirmiştir. Bu
dönemde eserlerin temalarında önemli gelişmeler görülmeye başlamıştır. Hikayelerde kadın erkek ilişkileri
büyük ölçüde farklılaşmış, aşk konusu daha belirgin
ele alınmıştır. Kadınlar Batılı hemcinslerinin niteliklerine sahip olmaya başlamışlardır. Ayrıca bu dönemde
giyinme, eğlenme alışkanlıkları da değişime uğramıştır.
Böyle bir değişim doğal olarak esaret temasının işlenilebilirliğini azaltmıştır.
Bu parçadan hareketle Servetifünun Dönemi’ni
etkileyen sosyal ve kültürel ortamla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kadınların sosyal statüsü güçlenmiştir.
B) Toplumun Batı’ya açılmasıyla birlikte yaşam tarzı
değişmiştir.
C) Kadın erkek ilişkilerinde değişiklikler olmuştur.
D) Tema dönemlere göre değişiklik göstermektedir.
E) Esirlik teması toplumsal sorun olarak irdelenmiştir.
TEST
12
Servetifünun Edebiyatı’nın Genel Özellikleri
7. O gece Beyoğlu’ndaki Pera Palas Oteli’nde büyük bir
balo vardı. Kış aylarının en erken ve en görkemli balolarından biri olduğu için Beyoğlunun aristokrat aileleri
bu fırsatı kaçırmamışlardı. Saat ondan sonra o büyük
binanın muhteşem kapısı önünde insanlar toplanmaya
başlamışlardı ve araçlarda hızla inerek vals salonlarına
doğru gidiyorlardı.
9. Kapı açılır açılmaz gözlerinin önünde uzanan bu geniş
mermer avlu, çevreyi yer yer tutan sütunlar üzerine
konulmuş büyük teflon saksıları; iki dikey mermer üzerine kıvrılarak, dönerek çıkan bu hoş mahun merdiven,
avlunun karşısını sınırlayan cam kapıların yeşil bir
tablo gibi gösterdiği bahçe, bütün bu şanlı görünüş ve
zenginlik görünümü Saniha’ya şimdiye dek tasarlayamadığı bir şey göreceğini anlatıyordu.
Bu parçadan hareketle Servetifünun romanlarını
etkileyen sosyal ortamla ilgili aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?
Bu parçada aşağıdaki sanat akımlarından hangisinin etkileri görülmektedir?
8. Tanzimat dönemi ile II. Abdulhamit’in saltanat seneleri
arasında şöyle bir zıtlık vardır: Tanzimat döneminde
bazı aydınlar sorunları ortaya koymuş, çareler aramış,
ümit verici girişimlerde bulunmuşlardır. Halkın inandığı
kahramanlar ve idealler ortaya çıkmıştır. II. Abdulhamit
devresinde önemli kişiler siyasi gerekçelerle sürgün
edilmiştir. Kısa bir süre açılan Meclis-i Mebusan kapatılmıştır. Elçileri Avrupa’yı dört dolaşan paşaları sürekli bir araya gelerek memleketin sorunlarını tartışan
Babıali sönük, miskin bir ocak haline gelmiştir. Toplum;
gelişim, hareket ve ümit etme kabiliyetini yitirmiştir.
Kısacası dönemin şartları Servetifünuncuların halktan
uzaklaşmalarında, kendi içlerine dönmelerine ve karamsar bir üslup takınmalarına neden olmuştur.
KAVRAM
IM
EST
AT
KAZAN
A) Servetifünun dönemi siyasi ortamına
B) Servetifünun sanatçılarının halktan uzaklaştıklarına
C) Avrupa’nın Osmanlı Devleti’ne bakış açısına
D) Tanzimat ve Servetifünun döneminin karşılaştırılmasına
E) Dönemin siyasi ortamlarının edebiyat üzerindeki
etkilerine
Adı
:.............................................
A) Romantizm C) Klasisizm
E) Parnasizm
A) Beyoğlu bir eğlence mekânıdır.
B) Batılı tarzda yaşam benimsenmiştir.
C) Sosyal statüsü yüksek insanlar eserlere konu olarak
alınmıştır.
D) Toplumdan kopuk bir kısım vardır.
E) Toplumdaki eşitsizlik eserlere de yansımıştır.
B) Realizm
D) Naturalizm
10. Servetifünuncular, şiirde farklı bir yol izlemişlerdir.
Onlar resim yapar gibi şiir yazmak istemişlerdir. Bu şiiri
resim gibi algılamak demektir. Şiirle resim onlarda iç
içedir. çok sıfat kullanmalarının yeni sıfatlar icat etmelerinin sebebi budur.
Bu parçadan Servetifünuncuların şiirde etkilerndikleri edebi akımın özellikleriyle ilgili aşağıdakilerin
A) Şiiri sert biçim olarak görülmüş, biçim güzelliği her
şeyin üstünde tutulmuştur.
B) Dizelerin dış yapısı, sözcüklerin sıralanışı, seslerin
uyumu, ritim ön plana çıkarılmıştır.
C) Ayrıntılı ve canlı betimlemeler kullanılır.
D) Şiirde anlam kapalılığı ön plandadır, şiirden herkes
kendine göre bir anlam çıkarmalıdır.
E) Bütün güzelliği yerine parça güzelliği benimsenmiştir.
11. Birden sustu. Kapı mı çalınmıştı? Evet Selma da öyle
zannetmişti. Yeni evlerinin kapısını işte birinci defa
olarak işitiyordu. Bu evin içinde mühim bir vaka ehemmiyetini aldı...
Çocuklar mütehayyir, hatta biraz korkarak babalarının yüzüne bakıyorlardı. Kapı bir ikinci defa, bu sefer
kuvvetlice, bu yerleşmemiş evin içinde fazla bir irtidad
ile öterek çalındı. Bu, üçüncü çocuklarının hayatta ki
âvazesi gibiydi.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kapı unsuru romanda bir süs olarak ele alınmıştır.
B) Kapı nesnesinin ailede yarattığı duygusal yoğunluk
dile getirilmiştir.
C) Çok sıradan bir eylem önem kazanmıştır.
D) Kapı bulunduğu mekanın anlamını değiştirmiştir.
E) Heyecan ve merak unsuru katılmıştır.
1
2 3
4
5
6
7 8
9 10 11 12
Soyadı :.............................................
Sınıf
:.............................................
NO :
.............................................
Puan : ..............

Türk Edebiyatı Testleri 12 Test

Transkript

Benzer belgeler

benim eşsiz yuvam teması değerlendirme etkinlikleri

6. Sınıf Paragraf-1

Aşağıdakilerden hangisi bir arama motoru adresi değildir

Genel Değerlendirme Cevaplı Test

İlona BAYTAR

Dinler ve Evrensel Öğütleri - 2