Slayt 1 - Erciyes Medical Parasitology

SITMA (MALARIA)
PROF. DR. SALİH KUK
ERÜ. TIBBİ PARAZİTOLOJİ AD.
AMAÇ ve ÖĞRENİM HEDEFLERİ
•
•
•
•
•
•
•
Sıtma etkenleri
Epidemiyolojisi
Patogenez
Klinik
Tanı
Tedavi ve Korunma
Aşı çalışmaları
26.12.2014
Sıtma
2
SITMA (MALARIA)
SITMA :
‘ISITMAK’ kelimesinden geldiği sanılmakta.
Malaria Mal = kötü, Aria = hava
(İtalyan Hekim Francesco Torti ) :BATAKLIK
 Dişi Anofel cinsi sivri sineklerin plasmodium türlerini
insana bulaştırması ile oluşur.
 Periyodik ateş yükselmeleri, splenomegali, anemi ve
kronik relapslarla seyreder.
 Tedavi edilmezse kronikleşir.
 26.12.2014
Dünyada
halen yaygın ve ölümcül
bir protozoan.
Sıtma
3
Tıbbın tanımladığı ilk hastalıklardandır.
Antik Mısır, Çin ve Hindistan’ın el yazmaları
Otuz milyon yıllık jeolojik katmanlarda
sivrisinek fosillerinin bulunması
26.12.2014
Sıtma
4
 Heredot (MÖ 485–425) Eski Mısırda;
 Balık ağları
 Kule benzeri yüksek evler
 Eski Mısır papirüslerinde;
 Nil taşkınları ile çıkan
 Ateşle seyreden hastalık.
 Hipokrat (MÖ 460–370);
Bu hastalığı ayrıntılı olarak tanımlayan
ilk hekimlerden birisidir.
26.12.2014
Sıtma
5
 Ebubekir El-Razi;
Elhavi ve Elcaci’de
sıtmadan bahsetmiştir. ( MS 854)
 İbni Sina;
El Kanun Fit-Tıb’da sıtmanın
klinik biçimlerini tanımlamıştır.
(MS 980)
 Akşemsettin;
Maddetül Hayat’da Sıtma hastalığı
ve öneminden söz etmiştir. (1458)
26.12.2014
Sıtma
6
1683 yılında Peru valisinin eşi
Contes Del Chincon sıtmaya
yakalanmış ve Peru’da bulunan bir
ağacın (kına kına) kabuğu ile tedavi
edilmiştir.
 Daha sonra bu ağaçlar Cinkona
ağacı olarak anılmıştır.
Almanlar bu ağacı Endonezya’da
yetiştirdiler
KİNİN : Pelletier ve Caventou (1820)
Cinchona officinalis
26.12.2014
Sıtma
7
Geleneksel Anadolu Halk Hekimliği
 Uşşak makamı: Kalp, karaciğer, sıtma
ve mide hastalıklarına
 Tatyos Efendi (1858) İSTANBUL
Gamzedeyim devâ bulmam
Garibim bir yuva kurmam
Kaderimdir hep çektiğim
İnlerim hiç rehâ bulmam
26.12.2014
Sıtma
8
 Fransız hekimi Charles Laveran
Cezayir’de çalışırken, kanda
sıtma parazitini gösterdi.(1880)
I. Başlangıçta reddedildi
II. 1886 yılında genel kabul gördü
III. 1907 yılında Nobel Ödülü verildi.
Sistematik sıtma kontrolü çalışmaları
bu 26.12.2014
tarihlerden sonra başladı.
Sıtma
9
Ronald Ross;
I. Askeri bir hekim
II. Hindistan’da çalışırken 1897
yılında sıtma parazitinin dişi
sivrisineklerdeki ookist şeklini
gösterdi.
III. Hastalığın sivrisineklerle
taşındığını ispatladı.
IV. 1902 yılı Nobel Ödülünü aldı.
26.12.2014
Sıtma
10
 1939’da DDT’nin kullanılmaya başlanması
ve sonraki yıllarda Chloroquine’in sentezi
sıtmanın kontrolüne yeni boyutlar getirmiştir.
 1955 - DSÖ “Küresel Sıtma Eradikasyon”
programının kabul etti.
 1971 - Mefloquin sıtma tedavisine
 1972 - Kontrol programı
 1998 - Roll Back Malaria
26.12.2014
Sıtma
11
ETİYOLOJİ
Plazmodium türleridir.
 156’dan fazla tür bilinmektedir
 Zorunlu hücre içi parazitidirler
Maymunlar, kuşlar, kemiriciler ve
sürüngenlerde de infeksiyon yapabilirler.
26.12.2014
Sıtma
12
ETİYOLOJİ
İnsanlarda infeksiyon yapan 5 türü vardır.
1. P. falciparum
2. P. vivax
3. P. ovale
4. P. malariae (1880 yılında ilk tanımlanan plasmodium)
5.P. knowlesi
26.12.2014
Sıtma
13
5. tür, P. knowlesi
 Özellikle Asya’dan (Singapur,
Tayland, Çin ve Filipinler), son
yıllarda olgular bildirilmiştir
 2002’de nested PCR ile P. malaria
tanısı konulan hastaların %50’den
fazlasının P. knowlesi olduğu tespit
edilmiştir
 İnkübasyon periyodu en kısa (12
gün)
 Aseksüel döngü 24 saat
26.12.2014
Sıtma
14
ETİYOLOJİ
Dünyada ve Türkiye’de en sık görülen
P. vivax
Ülkemizde P. ovale görülmüyor
Mortaliteye (ölüm) sebep olan tür
P. falciparum (AŞI)
26.12.2014
Sıtma
15
Bulaşma Yolları
Enfekte dişi anofelin sokmasıyla
Anneden fetusa konjenital yolla
Transfüzyon ile
Ortak enjektör kullanımı
Organ nakli
EPİDEMİYOLOJİ
 Plasmodiumların anofeldeki
evrimleri 16 C'nin altında inhibe
olur.
 Bu nedenle sıtma; 64 kuzey ve
32 güney enlemleri arasında
görülür.
 Yurdumuzda Güney ve
Güneydoğu bölgelerinde görülür.
26.12.2014
Sıtma
17
26.12.2014
Sıtma
18
EPİDEMİYOLOJİ
 Sıtmanın yaygınlığı dalak indeksi ile ölçülür.
 Dalak büyüklüğü olanların oranı;
% 10'un altında
hafif endemik,
% 10 – 25
orta oranda,
% 25 – 50
yüksek,
% 50 üzerinde
hiperendemikdir.
 Endemik bölgelerde hastalık 1 - 2 yaşlarında geçirilir.
 Erişkinler kısmen bağışık olduklarından hafif geçirirler
26.12.2014
Sıtma
19
Dünyada Sıtma
• Dünyada 104 malaria endemik
ülke (WMR, 2013)
• Yıllık insidansı 219 milyon kişi
• Dünya nüfusunun % 50’ı (3.4
milyar kişi) sıtma riski altında
• Afrika’da her yıl 12 milyar $’lik bir
ekonomik kayıp olmaktadır
26.12.2014
Sıtma
20
Dünyada Sıtma
• 2000 yılı sonrası mortalite
dünyada %26 Afrikada %33 azaldı (2013)
• Her yıl 660 000 kişi sıtmadan ölmekte, bunların
çoğunluğu çocuklar ve gebe kadınlardır (2013)
• Sıtma kaynaklı ölümlerin %80’i 14 ülke iken
sıtma olgularının %80’i 17 ülkede
• Parazitlere bağlı ölüm nedenleri arasında
dünyada 1. sıradadır
– Afrika’daki tüm ölümlerin %20’i sıtma
kaynaklı
26.12.2014
Sıtma
21
Türkiye’de Sıtma
• 13 Mayıs 1926’da 839 Sayılı Sıtma ile Savaş
Kanunu, T.B.M.M tarafından kabul edilmiştir
• 1926 yılında “Sıtma Enstitüsü” kurulmuştur
• 1948’de DDT kullanımına başlanmıştır
• 1955 yılında “Sıtma Eradikasyon Programı”na
geçilmiştir
26.12.2014
Sıtma
22
Türkiye’de Sıtma
• Türkiye’de tespit edilen sıtma olgularının
% 91’i GAP kapsamındaki illerde
• Son yıllarda ülkemizde sıtma hafif
endemiktir
26.12.2014
Sıtma
23
Türkiye’de Sıtma yıllara göre
26.12.2014
Sıtma
24
Ülkemizde Sıtma Artışındaki Nedenler
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Personel eksikliği
Komşu ülkeler
Çukurova’ya giden mevsimlik işçiler
Sulama alanlarının artması ve GAP
İnsektisit direnci
Turizm ve ticaret amaçlı nüfus hareketleri
Küresel ısınma
26.12.2014
Sıtma
25
26.12.2014
Sıtma
26
26.12.2014
Sıtma
27
KAYSERİ
26.12.2014
Sıtma
28
Hayat Döngüsü
İnsanda – aseksüel (eşeysiz) şizogoni
Dişi Anofelde – seksüel (eşeyli)
gamegony ve sporogony
26.12.2014
Sıtma
29
Hayat Döngüsü
Dişi anofel sivrisinekler insana sporozoitleri bulaştırır
Sporozoitler karaciğer hücrelerini infekte eder
Karaciğerde merozoitler oluşur
Dormant stage [hypnozoites]- P. vivax
26.12.2014
Sıtma
30
Hayat Döngüsü
Merozoitler eritrositleri infekte eder
Erken trofozoit dönemi (taşlı yüzük dönemi=ring)
Olgun trofozoit
Şizontlar oluşur
26.12.2014
Sıtma
31
Hayat Döngüsü
Şizont dönemi sonrası 2 yol:
1- Eritrositler yıkılır 2- Merozoitler
ve yeni eritrositler
başkalaşır ve
infekte olur
gametositler oluşur
26.12.2014
Sıtma
32
Hayat Döngüsü
 Gametositler insan vücudundaki dönemin son halkasıdır
 Sivrisinekle insana bulaştırılan sıtma parazitinin insanda
geçirdiği dönemlerin sırası
Sporozoit
26.12.2014
Merozoit
Şizont
Sıtma
Gametozoit
33
Hayat Döngüsü
 Anofel, insandan kan emerken gametositleri alır ve
sivrisinekteki döngü başlar
 Gametositler;
female (macrogametocytes),
male (microgametocytes)
 Sporogonik döngü dişi Anopheles vücudunda oluşur ve
yaklaşık 10-24 günde tamamlanır
26.12.2014
Sıtma
34
Hayat Döngüsü
Sivrisinek midesinde
Mikro ve makro gamotositler oluşur.
Bunlar Mikro ve makrogametleri oluşturur.
Mikro ve makrogametler birleşir Zigot‘u oluştururlar.
Zigot ookinete dönüşür
Bağırsak duvarına geçip ookistler oluşur.
26.12.2014
Sıtma
Ookistler
büyür gelişir ve sporozoitler
oluşur.
35
Hayat Döngüsü
Eritrosit içi şizogoni süresi
 P. ovale'de
48 saat
 P. malaria'da
72 saat
 P. falciparum'da 36 - 48 saat
 P. knowlesi (5.tür) 24 saat
P. falciparum'da ikinci doku dönemi görülmez.
26.12.2014
Sıtma
36
26.12.2014
Sıtma
37
PATOGENEZ
 Hastalık belirtileri 4 mekanizma ile ortaya çıkar.
1. Ateş ve buna bağlı belirtiler.
2. Anemi.
3. Dolaşım değişiklikleri ve anemi sonucu hipoksi.
4. İmmunopatolojik olaylar.
 Eritrositten kana dökülen maddeler ve merozoidler
pirojen salgılanmasına ve ateş yükselmesine neden
olur.
 Merozoidlerin eritrositlere girmeleriyle ateş düşer.
 Ateş sırasında sıvı alımının azalması, kusma gibi
nedenlerle elektrolit dengesi bozulabilir.
26.12.2014
Sıtma
38
PATOGENEZ
 Ateş sırasında oluşan vazodilatasyon ortostatik
hipotansiyona neden olur.
 ADH ve aldosteron sekresyonu artar ve kan
dolaşımını azalır.
 Fagositoz ile Plasmodium pigmentleri özellikle
dalak ve karaciğer olmak üzere RES organlarında
birikir ve siyahımsı pigment oluşur.
26.12.2014
Sıtma
39
PATOGENEZ
 P. vivax ve ovale; immatür,
 P. malaria; duyarlı (olgun),
 P. falciparum; bütün eritrositleri infekte eder.
 Eritrosit populasyonunun
 P. vivax, P. ovale ve P. malaria; % 1’den azını,
 P. falciparum; % 10’dan fazlasını infekte eder.
26.12.2014
Sıtma
40
PATOGENEZ
• Hemoliz; şizontların parçalanması,
splenomegali sonucu dalakta parçalanma
ve otoimmun mekanizma (Coombs +) ile
olur.
• Hemoliz massif olursa hemoglobinemi ve
hemoglobinüri görülür.
• Hemoliz sonucu anemi sık görülür.
26.12.2014
Sıtma
41
PATOGENEZ
 Falciparum sıtmasında akciğer ödemi ve
serebral disfonksiyon görülebilir.
 Kapiller permeabilitenin artması ile protein ve
sıvı interstisyel boşluğa geçer.
 Endotel hasarı ile kanamalar görülebilir.
 Arteriol ve kapillerlerde pigment trombüsleri
de görülebilir.
26.12.2014
Sıtma
42
PATOGENEZ
 Bazı hastalarda DIC görülür
 Çocukların kronik P. malaria infeksiyonlarında
immun kompleksler glomerüllerde birikir,
glomerulonefrit ve nefrotik sendrom
ortaya çıkar.
 Hipersplenizm; anemi, nötropeni ve
trombositopeniye neden olur.
26.12.2014
Sıtma
43
KLİNİK
Klinik neye göre değişir?
• Parazitin türü
• Parazitemi seviyesi
• İmmün durum
• Yaş, cinsiyet, gebelik
26.12.2014
Sıtma
44
KLİNİK
 Periyodik olarak üşüme - titremeyle yükselen ateş
nöbetleri,
 Prodromal devrede birkaç gün süren halsizlik,
başağrısı ve miyalji gibi nonspesifik belirtiler
görülebilir.
 Nöbetler ilk günlerde düzensizdir.
 İlk haftanın sonunda tipik periyodik nöbetler
görülmeye başlar.
26.12.2014
Sıtma
45
KLİNİK
 Nöbet aralarında hasta bitkindir.
 Dalak genellikle büyük, yumuşak ve
palpasyonla ağrılıdır.
 Kronik sıtmada sert bulunur.
 Karaciğer bazen büyüyebilir.
 Lenfadenopati yoktur.
26.12.2014
Sıtma
46
KLİNİK


Sarılık, ürtiker, peteşiyal döküntüler, retinal
kanama ve herpes labialis diğer bulgulardır.
Bazı hastalarda pulmoner konsolidasyon ve
yaygın raller duyulabilir.

Taşikardi, anemi ve ateş nedeniyle üfürüm
duyulabilir.
Batın huzursuzdur.

Beyinde ödem ve kanama (P. falciparum)

26.12.2014
Sıtma
47
İmmunoloji
• Bağışık yanıt; parazitin türüne, evresine
göre değişir
• Endemik bölgelerde premunisyon bağışıklığı
görülür
• İnsanda, ırk ve yaşa bağlı bir direnç vardır
– P. vivax beyaz ırkta (Duff kan grubuna
sahipler)
– Orak hücre anemisi olanlarda daha az
– Glukoz 6 fosfat dehidrogenaz eksikliği
olanlarda parazitin yaşaması uygun olmayan
ortam oluşur
– Talasemi
26.12.2014
Sıtma
48
İmmunoloji
 Humoral yanıt
•
Sıtmada türe özgül IgG ve IgM yapısında
antikorlar oluşur.
• IgG antikorları plasenta yoluyla bebeğe
geçer ve yeni doğanda bağışıklık sağlar.
 Hücresel yanıt
– CD+8 T hücre
– CD+4 T hücre
26.12.2014
Sıtma
49
TANI
1. Klinik
2. Hematolojik Bulgular
Kalın damla ve İnce yayma
(50 parazit/µl)
3. Akridin ve benzotiokarboksiporin
boyaları
4. PCR ( 5 parazit/µl)
5. Hızlı tanı kitleri
26.12.2014
Sıtma
50
Hematolojik Bulgular
 Normokrom, normositer anemi,
 Lökopeni,
 Granülositopeni,
 Lenfopeni sıktır.
 Monositler nisbi olarak artmıştır ve malaryal
pigment içerebilirler.
 50.000/mm3 altında ve bu nedenle kanamalar
görülebilir.
 Eosinofili görülmez.
26.12.2014
Sıtma
51
Hematolojik Bulgular
Böbrek bozuklukları immun komplekslere
bağlıdır.
Proteinüri, silendirüri ve akut tübüler nekroz
görülebilir.
Hemoliz sonucu bilirubin ve kan potasyumu
artar.
Komplike vakalarda hipoglisemi görülür.
Sülfonamid şizontosit olduğundan, sülfonamid
kullananlarda tanı zorlaşabilir
26.12.2014
Sıtma
52
TANI
Kalın damla preparatı:
 Daha çok taramalarda
kullanılır.
– Parmak ucundan bir damla kan
lama damlatılır.
– Künt bir cisimle yuvarlak daireler
çizecek şekilde 2 cm çapında
yayılır.
– En az 30 dakika havada
kurutulur.
– Tesbit edilmeden giemsa ile
boyanır.
 Burada eritrositler tesbit
edilmediğinden boyama sırasında
parçalanırlar ve parazitler bolca
izlenebilir.
26.12.2014
Sıtma
53
TANI
 İnce yayma
preparatı:
 Parazitin tipini tayin
için yapılır.
 Preparat normal
periferik yayma gibi
hazırlanır.
 Havada
kurutulduktan sonra
metanolde en az 15
dakika tesbit edilir.
 Giemsa ile boyarak
incelenir.
26.12.2014
Sıtma
54
Kalın damla
İnce yayma
preparatı
26.12.2014
Sıtma
55
26.12.2014
Sıtma
56
26.12.2014
Sıtma
57
26.12.2014
Sıtma
58
26.12.2014
Sıtma
59
P.vivax
26.12.2014
P.malaria /
P.knowlesi
Sıtma
P.falciparum
60
 Hemozin pigmenti (siyah tanecikler):
Parazit tarafından hemoglobinin
degradasyonu ile oluşur
 Eritrosit sitoplazmasında görülen
asidofilik renkte, eritrositlerdeki
dejeneratif değişiklikler
 Schüffner tanecikleri - Plasmodium vivax
 James tanecikleri – Plasmodium ovale
 Zieman tanecikleri – Plasmodium malaria
 Eritrosit stoplazmasında görülen bazofilik
renkteki büyük Maurer tanecikleri Plasmodium falcifarum
26.12.2014
Sıtma
61
Plasmodium türleri PCR gibi
moleküler tekniklerle ayırt edilebilir
• Lane S: Marker
• Lane 1: P. vivax (size: 120 bp).
• Lane 2: P. malariae (size: 144 bp).
• Lane 3: P. falciparum (size: 205 bp).
• Lane 4: P. ovale (size: 800 bp).
26.12.2014
Sıtma
62
Hızlı tanı testleri
• (2000 yılında DSÖ) Mikroskobik
yöntemler kadar güvenilir
a)LDH
b)Aldolaz
c)Histidinden zengin protein
26.12.2014
Sıtma
63
AYIRICI TANI






Tifo, paratifo
Bruselloz
Sarı humma, kala azar
Tüberküloz
İshal varsa dizanteriler
Serebral sıtma varsa
- güneş çarpması,
- üremi,
- diabet koması,
- hipofizer apopleksi ile karışabilir
26.12.2014
Sıtma
64
TEDAVİ
 İstirahat
 Aneminin tedavi
 İlaç tedavisi
26.12.2014
Sıtma
65
Sıtma tedavisinde
kullanılan ilaçlar:
1- Kinin ve türevleri
Kinin, Klorakinin, Primakin,
Amodiokin,
Meflokin
2- Antibiyotikler:
Tetrasiklin
Klindamisin
26.12.2014
Sıtma
66
Sıtma tedavisinde
kullanılan ilaçlar
3- Antifolat kombinasyon ilaçlar
Dihidrofolat reduktaz inhibitörler:
Primetamin, Trimetroprim,
Proquanil, Klorproquanil
Sulfa bileşikleri:
Dapsone, sülfametaksozole, sülfadoksin
Trimetroprim+ sülfametaksozole
Primetamin+ sülfadoksin (FANSİDAR)
Klorproquanil+ Dapsone (LAPDAP)
26.12.2014
Sıtma
67
Sıtma tedavisinde
kullanılan ilaçlar
4-Halofantrine, Lumefantrine ve Atavaquone
5-Artemisinin
6-Kombinasyon ilaçlar
Klorakin+ Fansidar
Amodiokin+ Fansidar
Artemisinin + (Meflokin, Amodiokin, Lumefantrine,
Fansidar)
26.12.2014
Sıtma
68
• Dünya’da ve Türkiye’de
Klorakine duyarlı sıtma tedavisi
Klorakin (150 mg)
ilk gün 4+2 tablet, 2. ve 3. günler ikişer
tablet.
Primakin (15 mg) 14 gün, günde bir tablet,
• Klorakin, şizontlara
• Primakin, gametositlere ve doku formlarına
etkilidir
• Tedavi klorakin ile olmakta, primakin
nüksleri önlemek amacıyla kullanılmaktadır.
• Sıtma tedavisi Sağlık Bakanlığı denetiminde
yapılır.
26.12.2014
Sıtma
69
Dünya’da Klorakine dirençli sıtma tedavisi
•
•
Kinin (600 mg)+Doksisiklin – 7 gün
Kinin + Fansidar (Kininin son günü tek doz 1500 mg)
•
Kinin + Meflokin (Kininin son günü tek doz 1250 mg)
Klorakin'in
150 ve 250 mg tabletleri vardır.
Tedavide karşılaşılan büyük problem:
İlaçlara karşı direnç gelişimi
26.12.2014
Sıtma
70
KOMPLİKASYONLARI
1 - Sekonder infeksiyonlar;
lober pnömoni, ampiyem, tüberküloz..
2 - SSS komplikasyonları; Serebral sıtmada
3 - Nefrit, Nefrotik sendrom- P. malariae
4 - Enterit
5 - Abortus
6 - Sağırlık, baş dönmeleri
26.12.2014
Sıtma
71
KOMPLİKASYONLARI
7 - Kısmi veya tam körlük, retinokoroidit
8 - Coombs (+) hemolitik anemi
9 - Burkitt lenfoma;
- Kronik malaryada lenfoid sistemin sürekli
irritasyonu sonucu gelişir.
- EBV taşıyıcılarında sıktır.
10 - Dalak ruptürü
11 - Karasu humması.
26.12.2014
Sıtma
72
Karasu humması
•
•
•
•
•
Kesin nedeni belli değil
Kronik P. falciparum infeksiyonlarında görülür
Kinin hipersensitivitesi sonucu geliştiği sanılıyor
Genellikle tedavinin 2-3. günlerinde ortaya çıkar
Otoimmun bir mekanizma sonucu aşırı hemolizle
karakterize
• Hemoglobinemi ve hemoglobinüri var
• İdrar kırmızı-siyah renktedir
• Karaciğerde bulanık şişme ve nekrozlar, böbrekte
granüler dejenerasyon vardır, bu da böbrek
yetmezliği ve üremi ile sonuçlanır
26.12.2014
Sıtma
73
Karasu humması
Başlıca üç semptomu;
- Hemoglobinüri,
- Ateş,
- İkter.

Başlangıçta üşüme titremeyle
ateş 40-40.5 oC'ye çıkar.
 Birkaç saat sonra ikter görülür.
 24 saatte hemoglobin yarıya
düşer.
26.12.2014
Sıtma
74
Karasu humması
Karasu humması tedavisi
 Kinin derhal kesilir, ufak dozda klorakin



başlanır.
Parenteral yolla 2-6 litre sıvı verilir.
Kan transfüzyonu önemlidir.
Bikarbonat verilir.
 %25-50 oranında ölümle sonuçlanır.
26.12.2014
Sıtma
75
Kemoproflaksi
•
Klorakine duyarlı plasmodiumların bulunduğu
bölgelerde haftada bir gün
– 5 mg/kg klorakin (DSÖ'nün önerisi).
– Seyahatten döndükten sonra 4 hafta daha devam
edilir.
26.12.2014
Sıtma
76
KORUNMA
 Rezervuarların tesbiti ve tedavisi
 Bataklıkların kurutulması
 Anofellerden kişisel korunma tedbirleri:
İnsektisitler vs.
 Havuz ve göllerde larvaları yiyen Gambusia
gibi balıklar yetiştirmek
 Aşı çalışmaları
26.12.2014
Sıtma
77
SITMAYA KARŞI AŞI ÇALIŞMALARI
1- Pre-eritrositik dönem aşıları (RTS,S)
2- Aseksüel kan dönem aşıları
3- Seksüel dönem aşıları
4- Transmisyon bloklayıcı aşılar
5- Kombinasyon aşıları
26.12.2014
Sıtma
78
ÖZET
• İnsanda sıtma etkenleri (5 tür) ve
vektörü, mortalite ve morbidite ile
ilişkisi
• Hayat döngüsü
• Klinik ve laboratuvar bulguları:
– Bant formasyonu, muz şeklinde
gametositler
– Maurer,Zieman,Schuffner tanecikleri
• Karasu humması
26.12.2014
Sıtma
79
KAYNAKLAR
 DERS NOTLARI
 Özcel’in Tıbbi Parazit Hastalıkları. ÖZCEL MA.
 Parazitolojide Laboratuvar -Korkmaz MveOk ÜZ.
 Temel Tıbbi Parazitoloji. SAYGI G.
 Diagnostic Medical Parasitology. GARCIA LS.
 Human Parasitology -Bogitsh BJ.
26.12.2014
Sıtma
80
İleri Okumalar
•
Zoonotic malaria: Plasmodium knowlesi, an emerging pathogen. Cox-Singh J. Curr Opin Infect Dis. 2012
Oct;25(5):530-6.
•
Harnessing genomics and genome biology to understand malaria biology. Volkman SK, Neafsey DE,
Schaffner SF, Park DJ, Wirth DF. Nat Rev Genet. 2012 Apr 12;13(5):315-28.
•
T cell control of malaria pathogenesis. Spence PJ, Langhorne J. Curr Opin Immunol. 2012 Aug;24(4):4448.
•
Cerebral malaria: mysteries at the blood-brain barrier. Rénia L, Wu Howland S, Claser C, Charlotte Gruner
A, Suwanarusk R, Hui Teo T, Russell B, Ng LF. Virulence. 2012 Mar-Apr;3(2):193-201.
•
Systems immunology of human malaria. Tran TM, Samal B, Kirkness E, Crompton PD. Trends Parasitol.
2012 Jun;28(6):248-57.
•
Malaria vaccine development: persistent challenges. Vaughan AM, Kappe SH. Curr Opin Immunol. 2012
Jun;24(3):324-31
•
Malaria vaccines: focus on adenovirus based vectors. Schuldt NJ, Amalfitano A. Vaccine. 2012 Jul
27;30(35):5191-8.
•
Prevention of vector transmitted diseases with clove oil insect repellent. Shapiro R. J Pediatr Nurs. 2012
Aug;27(4):346-9.
•
World Malaria Report 2013. http://www.who.int/malaria/world_malaria_report_2013/en/
26.12.2014
Sıtma
81
Yeni yılın size ve sevdiklerinize sağlık, huzur, başarı ve mutluluk
getirmesi dileğiyle…
26.12.2014
Sıtma
82