Fen Bilimleri Lisansüstü Eğitim Sempozyumu

Fen Bilimleri
Lisansüstü Eğitim
Sempozyumu
Yürütme Kurulu
Prof. Dr. Yavuz COġKUN
Prof. Dr. Ramazan KOÇ
Prof. Dr. Canan ÖZGEN
Prof. Dr. Erdem YAZGAN
Prof. Dr. Ali DEMĠR
Prof. Dr. Nail ÜNSAL
Prof. Dr. Kemal BÜYÜKGÜZEL
Prof. Dr. Ġlhan OR
Prof. Dr. Ali Nezihi BĠLGE
Prof. Dr. Mehmet Ali UL
Davetli Katılımcılar
Prof. Dr. DurmuĢ GÜNAY
Prof. Dr. Abdüssamet ARSLAN
Prof. Dr. Ömer ANLAĞAN
Prof. Dr. Ġbrahim ÖZDEMĠR
Ziya KARABULUT
1-3 MAYIS 2009
ĠletiĢim http://fbe.gantep.edu.
Sempozyumun Ardından
Bu değerlendirmeyi ―kalemi güçlü‖ bir arkadaĢımın yapmasını isterdim. Katılımcılarımızın
yüreğindeki heyecanı, içindeki coĢkuyu ve arzuyu, o gözlerdeki ıĢıltıyı, konuĢurken
kelimelerin arasına gizlenmiĢ olan mutluluğu ve gönül huzurunu ancak onlarla yüz yüze
gelenler veya aynı atmosferde olanlar yaĢayabilir ya da hissedebilirdi. O gözlerdeki ıĢıltı ve
―bir Ģeyler yapmak gerekir‖ arzusu yetkili merciler tarafından iyi algılanabilirse özelde Fen
Bilimleri Enstitülerindeki eğitimin, genelde ise Ülkemizde lisansüstü eğitimin geleceğine
yönelik önemli adımlar atılabilir. Katılımcıların tamamı bu toplantının ―gecikmiĢ‖ bir araya
gelme toplantısı olduğunda fikir birliği içindeydi. Herkesin içindeki duyguların kıpır kıpır
olduğunu hissedebiliyordum.
Ġstanbul Teknik Üniversitesi ve Mersin Üniversitesi bu toplantının ikincisine talip oldular.
Bizlere Zonguldak Karaelmas, Harran ve Fatih Üniversitelerinin Fen Bilimleri Enstitüsü
Müdürleri de toplantıya talip olduklarını söylediler ama ĠTÜ de talip deyince vazgeçti. Ġkinci
toplantımız 14-15 Mayıs 2010 da ĠTÜ‘de yapılacak.
Sempozyumumuz, Emeğin ve Emekçinin bayramı, baharın müjdecisi bir günde, bir bahar
günü güzelliğinde Üniversitemiz Atatürk Kültür Merkezinde yapılan açılıĢ töreniyle baĢladı.
AçılıĢ konuĢmalarında herkes bunun önemli bir toplantı olduğu konusunda fikir birliği vardı.
Burada
yapılan
konuĢmalar
sempozyum
kitapçığında
yer
alacağı
için
burada
bahsetmeyeceğim. AçılıĢtan sonra, öğle yemeği için, Gaziantep Sanayi Odasının, Organize
Sanayi tesislerine hareket ettik. Gaziantep Sanayi Odasının yemek ikramından sonra dört
sektöre gezi yapıldı. AkĢam ise Gaziantep Üniversitesi Seyirtepe Tesislerinde Rektörümüz
Sayın Prof. Dr. Yavuz COġKUN‘un yemek ikramı vardı.
Yemekten sonra Atatürk Kültür Merkezinde katılımcılarımız için, Üniversitemiz Türk Müziği
Devlet Konservatuarı öğretim elemanları ve öğrencileri tarafından sunulan Türk Sanat Müziği
Konseri muhteĢemdi. BaĢta Konservatuarımızın Müdürü Y. Doç. Dr. Ruhi ERSOY olmak
üzere, katkısı olan herkese çok teĢekkür ediyoruz.
Milli Eğitim Bakanlığı DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürü Prof. Dr. Ġbrahim ÖZDEMĠR‘in
konuĢmasıyla, 2 Mayıs Cumartesi saat 9:00 da baĢlayan program saat 20:00‘a kadar sürdü.
Zaman darlığı nedeniyle özellikle panellerde konuĢmacılar, konuĢmalarıyla ilgili sadece özet
bilgi vermekle yetindiler. Sempozyum kitapçığında detaylı olarak konuĢma metinlerine yer
verilecektir. Gaziantep Ticaret Odasının ikram ettiği Öğle yemeği için bir buçuk saatlik bir
aranın dıĢında ara verilmedi desem doğru olur. Yoğun ve hepimiz açısından çok yararlı bir
gün olduğunu söyleyebilirim. Öğleden sonraki oturum Sanayi Bakanlığı AR-GE Genel
Müdürü Ziya KARABULUT‘un konuĢmasıyla baĢladı ve panellerle devam etti. TÜBĠTAK‘ı
temsilen katılan Bilimsel Programlar Uzmanı Dr. Osman Nuri KUREġ TÜBĠTAK‘ın burs ve
projeleri konusunda bilgiler verdi. Katılımcıların sorularını not alan KUREġ, notları ilgililere
ileteceğini söyledi.
Benim dikkatimi çeken Ģuydu: Katılımcılar saat 9:00 dan saat 20:00‘a kadar yemek ve zaruri
ihtiyaçlar haricinde salondan hiç ayrılmadılar. Adeta toplantı bitmesin istediler. Saat 20:00 da
Gaziantep BüyükĢehir Belediyesinin ikram ettiği yemeği yemek üzere Ġmam ÇağdaĢ‘a
hareket ettik. Yemekte koyu sohbetlere tanık oldum. Otele döndüğümüzde arkadaĢlar uzun
süre lobide sohbet ettiler.
3 Mayıs Pazar günü gezi için ayrılmıĢtı. ArkadaĢlarımızdan birkaçı yoğun programları
dolayısı ile Pazar sabahı döndüler. On BeĢ arkadaĢımız Cemal Alyamaç ile Halep‘e gezmeye
gittiler. Bizde Gaziantep gezisi yaptık. BüyükĢehir Belediyesinin rehberleri eĢliğinde
yaptığımız gezi harikaydı. Özellikle Zeugma Mozaik müzesi büyüleyici idi.
Birde ev sahibi olarak Fen Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcılarımız Doç.Dr. Metin
Bedir‘in ve Doç.Dr. Hüseyin Bozkurt‘un gayretleri takdire Ģayan idi. Bizler ev sahibi olarak
elimizden geleni yapmaya çalıĢtık. Programların güzelliği bizim kusurlarımızı örttü herhalde.
Ev sahibi olarak tüm katılımcılara Gaziantep‘i onurlandırdıkları için teĢekkür ediyorum.
Sonuç olarak, bu sempozyumun lisansüstü eğitimde yenilenmenin baĢlangıcı olmasını
diliyorum.
Ġstanbul‘da 14-15 Mayıs 2010 yılında buluĢmak dileğiyle…
Prof.Dr. Ramazan KOÇ
Fen Bilimnleri Enstitüsü Müdürü
TeĢekkür
Organizasyonun
güzel
geçmesinde
“mutfakta”
fedakârca çalışan arkadaşlarımızın katkılarından
burada bahsetmezsek onlara haksızlık etmiş oluruz.
Kimden başlasak bilemiyoruz.
Sempozyum dokümanlarının özenle ve hızlı bir şekilde
basımını yapan Basım İşleri Müdürümüz Tahsin KILIÇ,
Teknisyen Hakan Seymen ve tüm basım işleri personeline
teşekkür ediyoruz.
Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürümüz Zübeyde
AYTEKİN’e, Bilgisayar İşletmenleri Hakan ERBİLGİN,
Selami AKALIN ile Bülent AĞCABAY ve Sunucumuz Müge
ÖZYURTSEVEN’e teşekkür ediyoruz.
Otel Rezervasyonlarını yapan, ön büro da güler yüzlü
hizmet veren Zeliha GEÇİN ve arkadaşlarına, tüm otel
çalışanlarına, teşekkür ediyoruz.
Konuklarımızın tüm ulaşım ihtiyaçlarını karşılayan
taşıt işletme şefliği personeline Müdür V. Bayram
BULUT’un şahsında teşekkür ediyoruz.
Enstitü Sekreterlerimiz Ayfer YILDIRIM ve Müzeyyen
ÇIBIKÇI’ya katkılarından dolayı teşekkür ediyoruz.
Konuklarımıza
sempozyum
boyunca
eşlik
eden
öğrencilerimiz Derya KORKMAZ’a, Seda SAYIN’a ve
Haydar MUTAF’’a teşekkür ediyoruz.
Bize nefis kahve çeşitlerini ikram eden ALTUNSA
firmasına ve cefakar bir şekilde hizmet eden Hasan
Yiğit’e teşekkür ederiz.
Yerel Orgazizasyon Komitesi
BÖLÜM 1
AçılıĢ Programı
Prof. Dr. M. Yavuz CoĢkun
Karabulut
Prof. Dr. M. Yavuz CoĢkun
Prof. Dr. Ġbrahim Özdemir
Prof. Dr. Ġbrahim Özdemir
Ziya
Ziya Karabulut
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ramazan Koç‘un konuĢmasıyla
baĢladı. Prof. Dr. Ramazan Koç‘un ardından Sanayi Bakanlığı AR-GE Genel Müdürü Ziya
Karabulut ve Milli Eğitim Bakanlığı DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürü Prof. Dr. Ġbrahim Özdemir
konuĢma yapmak üzere kürsüye davet edildiler. Gaziantep Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M.
Yavuz CoĢkun‘un konuĢmalarıyla açılıĢ töreni tamamlandı.
KonuĢmaların sonunda duygularına hakim olamayan ĠTÜ Fen Bilimleri Enstitü Müdürü
Prof. Dr. Ali Demir, gündem dıĢı söz alarak birkaç gün önce Gaziantep‘li bir eri Ģehit eden
terör örgütünü lanetleyerek sözlerini Ģöyle sürdürdü: Terör Örgütüne en iyi verilecek cevap
eğitimdir, gençlerin eğitimidir. Bu çerçevede ĠTÜ senatosu, Hakkari Üniversitesinin beĢ
bölümüne alınacak öğrencilerin eğitimlerine ĠTÜ‘de baĢlamalarına fırsat tanıyan örnek bir
karar aldığını söyledi.
AçılıĢa katılımcıların hemen hemen tamamı iĢtirak etmiĢlerdir. Yarım saatlik bir çaykahve sohbetinin ardından hatıra fotağrafı çekildi. Program boyunca KTÜ Fen Bilimleri
Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Salih Terzioğlu sistemli bir Ģekilde fotoğraf çekimleri yaptı.
Prof. Dr. Ramazan Koç
Prof. Dr. Ali Demir
Prof. Dr. Ramazan Koç
Gaziantep Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü
Toplantımız, bu güzel bahar günü kadar güzel geçsin…
Lisansüstü eğitimde yeni açılımların habercisi ve reformların müjdecisi olsun…
Bu gün burada atacağımız tohumlar Ülkemizin geleceğinde güzel meyveler versin…
Emeğin bayramında, emeklerimize değen bir toplantı olsun…
Bu gün, bu toplantı vesilesiyle, MEB DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürümüz Sayın Prof. Dr.
Ġbrahim ÖZDEMĠR, Sanayi Bakanlığı AR-GE Genel Müdürümüz Sayın Ziya KARABULUT
ve bu toplantının doğal katılımcıları değerli FBE Müdürlerimiz Gaziantep‘i onurlandırdılar.
Gaziantep‘e dıĢarıdan gelen konuklarımızı ev sahibi olarak bu toplantıyı önemsediğini
her fırsatta bana hissettiren Sayın Rektörümüz, Makine ve Elektrik Mühendisleri Odalarının
Değerli BaĢkanları, Öğretim Üyelerimiz, Öğrencilerimiz ile birlikte kucaklamanın sevincini
yaĢıyoruz. Değerli basın mensuplarına da bu toplantıya göstermiĢ oldukları ilgiden dolayı
teĢekkür ediyorum.
Fen Bilimleri Lisansüstü Eğitim Sempozyumunun açılıĢını Ģereflendiren herkese
yüreğimle hoĢ geldiniz diyorum.
Bu güzel günün coĢkusu, heyecanı ve sizlerle birlikte olmanın huzurunun yanı sıra
içimdeki burukluğu da sizlerle paylaĢmak istiyorum. Ocaklara ateĢ düĢüren, hayatının
baharını yaĢayamadan Ģehit olan askerlerimiz için derin üzüntü duymaktayız. Dün bir
Ģehidimizi(Zeynel Direkçi) de Gaziantep‘ten uğurladık. ġehitlerimize Allah‘tan rahmet
diliyor, bu eylemleri yapan aldatılmıĢ teröristlere lanet ediyorum. Bazen bir vatandaĢın
ötesinde bir üniversite mensubu olarak acaba vazifemizi yeterince yapamadığımızdan mı
bunlar oluyor, acaba daha fazla gayret edebilseydik bu gençlere sahip çıkarak terör
örgütlerinin tuzaklarına düĢmelerini önleyebilir miydik? Doğrusu bu atmosferde bu toplantıyı
daha anlamlı buluyorum. Bu tür toplantılarda yapacağımız çalıĢmalarla daha çok gence
Lisansüstü Eğitim imkânı ulaĢtırabileceğimizi düĢünüyorum. Ve eğittiğimiz öğrencilerde
oluĢturacağımız bilinç ile onların terör örgütlerinde uzak kalmasına katkıda
bulunabileceğimize inanıyorum. Çok iyi Ģeyler yapabilecek enerjiyi, gücü hissedebiliyorum.
Birkaç ay önce FBE Müdürlerimizle internet ortamında baĢlayan diyalogumuz kısa süre
içerisinde böyle bir organizasyona dönüĢtü. Bu organizasyon tüm FBE Müdürlerimizin
organizasyonudur. Biz sadece ev sahibi olarak Gaziantep‘e yakıĢır, Gaziantep Üniversitesine
yakıĢır bir Ģekilde konuklarımızı ağırlamaya çalıĢıyoruz. Bir baĢka toplantıya bir baĢka
üniversitemiz ev sahipliği yapacaktır. Daha Ģimdiden ĠTÜ bu toplantıya 2010 yılında ev
sahipliği yapmak istemektedir. Kısacası, bu sempozyum Değerli Fen Bilimleri Enstitü
Müdürlerimizin, karĢılıklı düĢünce alıĢveriĢi neticesinde ortaya çıkmıĢtır.
Bildiğiniz gibi Lisansüstü Eğitim Enstitüleri medeni toplumların sorunlarının çözümünde
anahtar rol oynayan üniversitelerin dinamosu konumunda olan birimlerdir. Biz biliyoruz ki
her alanda bölgesel ve küresel rekabet stratejisi olan ülkeler için lisansüstü eğitim hayati
önem taĢımaktadır. Bu nedenle lisansüstü eğitimin sağlıklı sürdürülebilmesi için gerekli
altyapının finansmanı, öğrencilerin burslarla, tezlerin projelerle desteklenmesi, mevcut
desteklerin verimli kullanılması, Sanayi destekli tezlerin yapılması veya sanayinin ve
toplumun problemlerinin çözümüne yönelik tez konularının çalıĢılması bu toplantının
öncelikli gündem maddelerindendir.
Lisansüstü Eğitim bütün dünyada her geçen gün daha da önem kazanmakta, Avrupa ve
Amerika üniversiteleri iyi yetiĢmiĢ, yetenekli ve parlak öğrencileri ülkelerine çekmek için
yoğun çalıĢmalar yapmaktadır. Hükümetlerin araĢtırmacıya ve araĢtırmacıya daha çok kaynak
ayırmasının yanı sıra bizimde bu çerçevede politikalar üretmemiz gerekmektedir. Özellikle
dünyada ilk 20, ilk 100, ilk 500‘e giren üniversitelerimizin olabilmesi için lisansüstü eğitim
ve araĢtırma desteklenmelidir.
Sonda söyleyeceğim bir cümleyi baĢta arz edeyim: Lisansüstü eğitim Türkiye‘nin eğitim
politikasının omurgası olmalıdır.
Bununla ne söylemek istediğim birazdan daha iyi anlaĢılacaktır.
Atatürk‘ün gerçekleĢtirdiği eğitim reformları ile küresel rekabet edebilme potansiyelini
elde eden bizler, kendimizi denetleyerek sürdürebilir yenilenme sağlayabiliriz. Lisansüstü
eğitimde uluslar arası rekabete katılabilmek, bir yandan ülkemizin ihtiyacı olan çalıĢmaları
yapabilmek öte yandan dünyanın dört bir yanından iyi yetiĢmiĢ, yetenekli gençleri
programlarımıza çekebilmek için planlar yapmak bizim görevimizdir. ArkadaĢlarımızın
samimiyetine ve bu zamana kadar olan diyalogumuzda edindiğim intibaa dayanarak
söyleyebilirim ki: Biz bu görevlere talibiz. Bir araya gelerek eğitim-araĢtırma ve innovasyon
üçgeninde oluĢturacağımız sinerji ile ülkemizin lisansüstü eğitim politikalarında yeni ufuklara
doğru yelken açmak baĢlıca hedefimizdir.
Buraya sorunun bir parçası olmak için gelmedik. Çözüm üretmeye geldik.
ġunu sevinçle söyleyebilirim ki lisansüstü eğitim konusunda ülkemizde Fen Bilimleri
güçlü bir altyapıya sahiptir. Bize düĢen bu potansiyeli verimli, daha verimli hale getirmektir.
Fazla vaktinizi almadan sizlerle bazı bilgileri paylaĢmak istiyorum. Bu sempozyum
dolayısı ile Enstitülerimizden Öğretim Üyesi ve Mevcut Öğrenci sayılarını göndermelerini
rica etmiĢtim. Bana 51 Üniversiteden bilgiler geldi. Bu üniversiteleri temel alarak bazı
rakamlara bir göz atalım. (Üniversitelerimiz Lisansüstü Programlarıyla ilgili Detaylı Bilgiyi
Ekler kısmında bulabilirsiniz)
1. Türkiye Geneli (Ülkemizde toplam Öğretim Üyesi Sayısı 34076(2007 verilerine göre))
2. Türkiye‘den giderek yurt dıĢında Lisansüstü Öğrenim görenlerin sayısı: 1770 Fen YL
ve 1538 Fen Doktora.
Bu durum değerlendirmesinin ardından bazı düĢüncelerimi ve önerilerimi baĢlıklar
halinde sizlerle paylaĢarak konuĢmamı tamamlamak istiyorum.
Yüksek Öğretim Kurulu Tarafından yayınlanan ―Türkiye‘nin Yüksek Öğretim Stratejisi‖
baĢlıklı raporda Türkiyede yılda yaklaĢık 2600 Doktora öğrencisi(Tüm alanlarda) mezun
olmaktadır. Bizler bu sayının artmasına yönelik projeler geliĢtirmeliyiz. 2005-2010 yılları
arasında yılda ortalama 3500, 2010-2015 yılları arasında yılda ortalama 7000 doktora
öğrencisi mezun etmemiz gerekmektedir. Sadece bu toplantıda değil, iletiĢim araçlarının
yaygın olduğu günümüzde toplantı sonrası da bu konularda neler yapabileceğimizi
konuĢmalıyız. Bu konuda TÜBA tarafından yapılan öneriler gayet yerindedir ve bizlerde
gerçekleĢmesi için çaba sarf etmeliyiz.
1. Ülkemizde ortalama 10 öğretim üyesi 1 doktora öğrencisi mezun etmektedir. Bu da
yükseköğretim sisteminde doktora eğitimi açısından büyük bir atıl kapasite var olduğunu
göstermektedir. Bu atıl kapasiteyi özendirici ve zorlayıcı önlemler içeren projeler üretmeliyiz.
2. Ülkemizde doktora eğitimine kabul edilmiĢ (vakıf ve devlet üniversitelerinde) tüm
öğrencilere açık bir Devlet Doktora Bursu sisteminin ihdası gereklidir.
3. Doktora programlarına doğrudan baĢvurabilme uygulamasının yaygınlaĢması
4. YurtdıĢından Öğretim Üyesi getirmeliyiz.(Avrupa‘da 65 yaĢını doldurmuĢ olanlar,
Türkiye Cumhuriyeti VatandaĢı Bilim adamlar ve Rusya, Çin, Hindistan gibi ülkelerde
bulunan kaliteli bilim adamları)
5. YurtdıĢına doktora amaçlı öğrenci göndermek..
Bir yandan öğrenci sayılarımızı arttırırken öte yandan da kalitemizi arttıracak projeler
geliĢtirmeliyiz.
1. Sanayi, ticaret ve iĢ dünyasının desteklediği geleceğin liderlerini yetiĢtiren…
2. Bilgiyi pratiğe dönüĢtürebilme yetenek ve becerisi yüksek, analitik düĢünebilen, kendi
kendini geliĢtirme özelliğine sahip öğrencilerin yetiĢtiren…
3. Sanayi, Ticaret ve ĠĢ dünyasının destekleyebileceği yada onların sorunlarını irdeleyen
akademik çalıĢmalar yapmak.
4. GeliĢmiĢ Ülkelerle deki geliĢmiĢ üniversitelerle ortak doktora programları yapmak.
5. Sanayi ve teknoloji tezlerine yönelik desteklerin yanı sıra temel bilimler, fizik, kimya,
biyoloji ve matematik alanında araĢtırmacılar ve lisansüstü çalıĢmalar desteklenmeli ve teĢvik
edilmelidir.
Türkiye Güney Kore‘nin yarısı kadar bilim üretebilmektedir. Daha çok bilim üretebilmek
için Lisansüstü Eğitimin yeterince desteklenmesi gerekmektedir.
En önemli hususlardan biride, Lisansüstü eğitimin sağlıklı geliĢebilmesi için çok ciddi
Ġdari yapısal reforma ihtiyaç vardır. Kanaatimce biz de Avrupa ya da Amerika‘daki
yapılanmaya benzer bir yapı oluĢturmamız gerekecek. Bu yapılanma sürecinin hızlanması için
bizler çalıĢmalar yapmalıyız.
Finlandiya‘nın ekonomisindeki geliĢmenin arkasında yatan lisansüstü eğitimde yaptığı
reformlardır. 5.5 Milyona sahip olan bu ülkede yılda 1400 doktora derecesi alan araĢtırmacı
olduğu açıklanmıĢtır. Bu modelleri bizim de mercek altına almamız gerekmektedir.
En önemli eksiğimiz kendimize güven. Yapmamız gerekenleri tespit edip üzerine
gitmeliyiz. Göreceğiz ki problemler kolayca çözülüyor.
Sözlerimi bir hikaye ile tamamlamak istiyorum:
Bir kartal yumurtası tavuk yumurtalarının arasına karıĢmıĢ. Tavuk, kartal yumurtasını da
kendi yumurtası sanarak kuluçka döneminde koruyucu kanatları altında tutmuĢ. Civcivler ve
kartal yavrusu yumurtadan çıkmıĢ. Kartal yavrusu, tavukların ve civcivlerin davranıĢlarını
taklit ederek kanat çırpmıĢ, eĢinmiĢ, darı tanelerini yemiĢ. Kendisinin bir tavuk olmadığını
düĢünmek aklına bile gelmemiĢ. Bir gün küçük kartal gökyüzünde uçan kocaman bir kuĢ
görmüĢ. Bu olağanüstü yaratığa hayranlıkla bakmıĢ. En yakınındaki tavuğa bu kuĢun ne
olduğunu sormuĢ. Ona "kartal" derler yanıtını almıĢ. "Ben de kartal olmak istiyorum" demiĢ
küçük kartal. "Saçmalama" demiĢ tavuk ve devam etmiĢ:
"Haddini bil. Sen asla kartal olamazsın. Sen bir tavuksun. Bunu kabul et." Küçük kartal
boynunu eğerek, toprağı eĢelemiĢ. "Galiba haklısın" demiĢ. Küçük kartal yaĢamı boyunca
tavukların arasında yaĢamıĢ, gökyüzünde özgürce dolaĢabileceğini bilmeden. Kendi gücünü
görmeden.
Bu gün kartal olup uçmaya, zirveleri tutmaya geldik. Esasen bizi uçuracak olan
içimizdeki yanmalardır. ġairin dediği gibi
Sen yanmasan
Ben yanmasam
Biz yanmasak
Nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa…(Nazım Hikmet Ran)
Fakat bizim yanmalarımız, bize mutluluk veren, huzur veren yanmalar. Öyle ki:
Ġçimde bir fırın var ateĢi yakan ateĢ
O ne alev deryası, çiçek bahçesine eĢ(Necip Fazıl Kısakürek)
Daha ilk dakikalarda aramızda oluĢan pozitif havayı görebiliyorum. Bu sempozyum
süresince, dostlukların geliĢmesini diliyorum.
Mevlana diyor ki:
Beni dinleyen, iĢiten her insan, benim neler dediğimi anlayamaz.
Benim feryadımı ancak yüreğinde aĢk ateĢi olanlar, aĢıklar anlar.
Bizlerin birbirimizi çok iyi anlayacağından hiç Ģüphem yok.
Esen kalın…
Ziya KARABULUT
SANAYĠ ARAġTIRMA VE GELĠġTĠRME
GENEL MÜDÜRÜ
Sayın Rektör, Saygıdeğer Akademisyenler, Değerli Basın Mensupları konuĢmama
baĢlamadan önce hepinizi saygıyla selamlıyorum. Bu gün Gaziantep Üniversitemizin ev
sahipliğinde, ülkemizdeki Fen Bilimleri Enstitülerinin Müdürlerinin katılımıyla gerçekleĢen
Lisansüstü Eğitim Sempozyum da sizlerle beraber olmaktan mutlu olduğumu ifade ederek
sözlerime baĢlıyorum.
Ramazan Bey konuĢmalarında biraz da beni duygulandırdı doğrusu. Ben iki yıl öncede
yine bu kürsüye, benzer konulardan bahsetmek üzere davet edilmiĢtim. Ġki yıl sonra tekrar
sizlerle bu konuları sizlerle konuĢma fırsatı buldum.
Değerli arkadaĢlar öncelikle 21. Yüzyıl rekabete dayalı yeni bir yüzyıl. Yani bilgiyi
üretime dönüĢtüreceksiniz, üretimi ticarileĢtireceksiniz ve sonuçta daha yüksek katma değerli
yeni teknolojiler ya da yöntemler geliĢtireceksiniz. BaĢka bir alternatif kalmadı. Üretim
anlayıĢında felsefesinde format çok değiĢti. Eski üretim anlayıĢlarının yerini daha ―popülist‖
diye nitelendirebileceğimiz anlayıĢlar aldı.Türkiye olarak uluslar arası rekabete dayalı yeni
dünyada bizimde mutlaka yüksek katma değerli, bilgiye dayalı ürünler ya da yöntemler
geliĢtirmemiz lazım. Bunun yolu nitelikli yetiĢmiĢ insan gücünden geçiyor. Dolayısı ile Fen
Bilimleri Enstitülerimizin programlarında mutlaka değiĢimler ve dönüĢümler gerçekleĢtirmesi
gerekiyor.
Bu bağlamda sanıyorum bu toplantı yoğunluklu olarak bu konu üzerinde devam edecek.
Benim yarında bir konuĢmam olacak. Yarın detayları sizlerle paylaĢacağım. Bu konuda
yaptığımız çalıĢmaları, destekleri sizlere anlatmaya çalıĢacağım. Aslında Ramazan Bey
bundan kısmen bahsetti. Ġstatistiki bazı değerler de verdi duruma baktığımızda hakikaten
bizim Türkiye olarak birtakım reformlar yapmamız gerektiği ortada.
Değerli arkadaĢlar reform bir tek amaçla yapılır. Oda mevcudu yok etmek içindir. Yani
mevcut olan paradigmayı yıkıp dümdüz etmediğiniz sürece bu reform denen kavramın içi boĢ
kalır. Bunun için de risk gerekiyor, cesaret gerekiyor, birikim gerekiyor, aksiyon gerekiyor.
Bunların hepsine hazır olacaksınız. Yarın bunları sizlerle paylaĢacağım.
Bir diğer husus programların içeriğinin zenginleĢtirilmesiyle alakalı; Ramazan Bey
konuyu gündeme getirdi ve Üniversitelerimizden gelen istatistiki bilgileri bizlerle paylaĢtı.
Ben orada tüm programları kısaca Ģöyle gözden geçirdiğimde, aslında bununla ilgili zaten
bizim de bir araĢtırmamız var, maalesef Ģunu çok açık bir biçimde ifade edeyim. Bir enstitü
programları içinde mutlaka metodolojinin, tasarımın, epistemolojinin, enerjinin ortak
disiplinler yada programlar arasında yer alması gerekiyor. Gerek istatistikler gerekse benim
bildiklerimle maalesef bu konularda son derece yetersiz olduğumuzu söyleyebilirim.
Geleneksek 19. YY yada 20. YY gerçeklerine uygun programları zenginleĢtirerek bu
alanlarda önemli atılımlar giriĢimler yapmamız gerekiyor.
Bir diğer önemli husus 2008 yılı Ağustos ayında tüm yerli ve yabancı özel sektörün ARGE ve yenilikçiliğe dayalı faaliyetlerinin desteklenmesi için bir düzenleme yaptık ve
uygulama baĢlattık. Bu uygulamada bir AR-GE merkezleri, iki rekabet öncesi iĢbirliği
projeleri, üç tekno değiĢimsel programlar, dört AR-GE ve innovasyona dayalı projeler
destekleniyor. Ben bunlardan birini sizlerle paylaĢmak istiyorum. Mesela 10 Ağustos 2008
itibariyle AR-GE merkezleri konusunda ilk müracaatımızı aldık. AR-GE destekleri büyük
ölçekli yerli ve yabancı firmalarını faaliyetlerinin desteklendiği bir mekanizma. Bu geçen 9 ay
içinde baĢvuru rakamı 55‘e çıktı. Biz baĢvuruları incelerken belli aĢamalardan geçiriyoruz.
Bunlardan birisi baĢvuru dosyaları bakanlığa geliyor uzmanlarımız ön incelemeyi yapıyor
mevzuattaki kriterlere uygun ise komisyonda görüĢülebilir diye rapor veriliyor, eksiklikler var
ise firma yetkilileriyle o anda görüĢülerek tamamlattırılıyor. Eğer sorun yoksa benimde
baĢkanlığını yaptığım, iki de akademisyenin bulunduğu komisyona geliyor. Orada komisyon
olarak akademisyenlerden oluĢan bir hakem heyeti görevlendiriyoruz. Hakem incelemesi
sonucunda, komisyona gönderdikleri raporda iki farklı perspektivden konuya bakıyoruz. 1
asgari Ģartlar açısından bir sorun var mı? 2 bu arge merkezi uluslar arası rekabet açısından
nasıl olmalıdır? Bir AR-GE merkezinde faaliyetler nasıl yürütülmelidir? Bu soruların cevabı
niteliğinde bir bakıĢ sergiliyoruz.
Ġstisnasız tüm hakem arkadaĢlarımız bize gönderdikleri raporlarda Ģunun altını çiziyorlar
firma mutlaka doktoralı personel sayısını arttırsın ya da mevcut personelini doktora
programlarına göndersin. Doktoraya özendirsin vs. Durum ortada. Bu firmaların ihtiyaçlarının
karĢılanması gerekmektedir.
Firmaya doktoralı eleman bul dediğimiz zaman bulmakta sıkıntı çekmemeli. Bu konulara
Ģu andaki mevcut bakıĢ açısıyla almamız gereken epey mesafe var. Bu programların
arttırılması ve çeĢitlendirilmesi gerekiyor.
Rekabet öncesi iĢbirliği projelerinde de aynı durum söz konusu. Bu kavram daha çok yeni
son beĢ yılda sermayelere baktığımızda markalar bir ülkenin, sermayenin büyük ortakları
baĢka ülkelerden olabiliyor. Rekabet öncesi iĢbirliği projelerinde de çok önemli lisansüstü
eğitim almıĢ personele ihtiyaç var. Hem kendi firmasını kurmuĢ hem de faaliyet gösteren
firmalarda hizmet verecek çok sayıda yetiĢmiĢ insana ihtiyaç var. Bizim ne durumda
olduğumuz ve rekabet edebilmek için hangi hedefleri koymalıyız, bu hedeflere en kısa sürede
hangi araçlarla gitmeliyiz bunları tartıĢarak, buna iliĢkin yapıları ve programları kurmamız
geliĢtirmemiz gerekiyor. San-Tez diye bir programımız var. Herhalde Türkiye‘de en basit
anlaĢılan en fonksiyonel program. Bunlarla ilgili yarin uzun uzun konuĢacağım. Ben Ģimdilik
bu kadarlıkla yetineceğim.
Ramazan Bey konuĢmasını bir hikaye ile bitirdi ama biz zaten Ģartlı reflekslerimizle
hareket etmiyoruz. Böyle bir yaklaĢım var ise bunu da kurumsal anlamda kırılması gerektiği
inancındayım. Hepinize teĢekkür ediyor ve bu sempozyumun tüm ülkeye üniversitelerimize
faydalar getirmesini diliyor, saygılar sunuyorum.
Prof. Dr. Ġbrahim Özdemir
MEB DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürü
Sayın rektörüm değerli meslektaĢların ve değerli basın mensupları, bu bahar bayramında
bende hepinizi saygıyla selamlıyorum. Hakikaten emek veren insanlarımızın bu günü
kutluyorum. Bu sempozyumun da üniversitelerimizin klasik konseptinden çıkarak sanayiyle,
emekle iç içe geçmesinin bir baĢlangıcı olmasını temenni ediyorum.
Ben Ģahsen bu sempozyumun Gaziantep‘te olmasından fevkalade mutluyum. Zira
Gaziantep benim kendi memleketim. Ben 23-24 Nisan 2009 da yani geçen hafta Paris‘te
OECD‘nin seri toplantısına Milli Eğitim Bakanlığı‘nı temsilen katıldım. ÇağdaĢ medeniyeti
kendine hedef edinen ülke olarak 1961 den bu yana, yani kuruluĢundan bu yana OECD nin
üyesiyiz. Ve her yıl buraya bir aidat ödüyoruz. OECD de gördüğüm manzara; tartıĢtığımız bir
konu yüksek öğretimin geleceği 2030 projesi. Bu proje kapsamında gelinen noktalarda
ülkelerin raporlarını tartıĢtık. Ġlk ülke Ramazan Bey‘in de bahsettiği Finlandiya örneği. Bu
arada Ramazan Bey‘i bu toplantı için çabalarından dolayı tebrik ediyorum. Bu tür
toplantıların ne kadar sıkıntılı olduğunu biliyorum.
Bundan iki yıl önce Finlandiya hiç ihtiyacı olmadığı halde OECD ye baĢvuru yaptı. Dedi
ki mevcut yüksek öğretim programlarım müfredatım 2030 yılında bana ne kadar faydalı
olabilir? Yani küresel dünyanın ekonomik rekabetinde benim ülkeme ne sağlayabilir?
Uzmanların ulaĢtığı sonuç pek çok program ve dersler 5 yıl sonra anlamını yitiriyor. Bundan
sonra yüksek öğretimin geleceği 2030 projesine birçok ülke katıldı. Ġsviçre, Ġsveç, Danimarka,
Avustralya, Norveç hatta ġili‘nin raporunu bile geçen haftaki toplantıda tartıĢtık. Ama
maalesef benim ülkem tavuk kümesine kapatılan kartal yavrusu misali (yüksek öğretim için
söylüyorum) bu toplantılara katılmadı. Biz o zamanki YÖK yöneticilerini ne kadar bu
toplantılar önemli dediysek ikna edemedik. OECD nezdinde daimi büyük elçimizde
baĢaramadı. Ama bu haftaki toplantıda memnuniyetle gördüm ki YÖK den yetkililer gitmiĢ
OECD ile temasa geçmiĢler. Bundan sonra programlara benim ülkem de katılacak. Bu niçin
önemli çünkü OECD‘ye üye ülkeler 30 ülke ile sınırlı ve hepsi demokrasi ile yönetiliyor.
Orata Doğu ülkeleri arasında burada bulunan tek ülke Türkiye, yine Afrika kıtasından tek ülke
Türkiye, Asya kıtasından baktığınızda; Rusya, Japonya, Kore beraber yine Türkiye. Ülkemiz
bu konumda iken bizim orada olmamız gerekir.
Bir Ģeye dikkatinizi çekmek istiyorum. Ecnebi memleketlere yetiĢmek üzere talebe
gönderme kanunu 1924 da çıkmıĢtır. Lisansüstü eğitim konusunda Atatürk‘ün yaptığı en
büyük devrimlerden bir tanesi bu. 1924 de ilk grup gidiyor. Osmanlı zamanında da Avrupa
ülkelerine öğrenci gönderiliyor. Ama cumhuriyet daha yeni kurulmuĢken öğrenci gönderiyor
yurtdıĢına. Çünkü Türkiye‘nin çağdaĢ dünyada yerini alabilmesi biraz da buna bağlı. Bu
nedenle ben OECD ile bunu irtibatlandırıyorum. Sadi Irmak, biliyorsunuz baĢbakanlı yapmıĢ,
ġiĢli garında onu Paris‘e götürecek trene bindiğinde bir posta memurunun kendi adını
bağırdığını söylüyor. Telgraf elinde. Telgrafı getirip veriyor trenin penceresinden. Alıyor
okuyor: ben sizleri birer kuĢun olarak gönderiyorum, birer volkan olarak döneceksiniz.
Mustafa kemal. Türkiye‘nin misyonu bu. Ama ben 6 yıldır OECD‘nin dünyada eğitimin
nabzının attığı programlarında yokum. Bundan sonra olacak. ġimdi biz 1000 öğrenci
gönderiyoruz bu kanunla. Ramazan hocanın ifade ettiği gibi biz 1000 sayı ilan ediyoruz,
mülakat yapıp belirliyoruz. Ama göndermeye kadar bu bazen 400 e kadar düĢüyor. Neden
dünyanın en iyi üniversiteleri benim seçtiğim en iyi öğrencilerime daha cazip tekliflerde
bulunuyor. Çünkü artık bir Avusturya‘nın, bir Finlandiya‘nın OECD‘ye üye ülkelerin en
önemli sorunlarından bir tanesi yaĢlanma sorunudur. Genç insan, genç beyin yok. Fransa‘nın
2050deki sorunlarını çözmek için Ģu andaki genç kuĢağı yetmiyor. Bu nedenle Fransa
hükümeti bize geldi ve 200 burs teklif etti. Eğitimi çağdaĢ dünya ile birlikte sürdürmemizin
önemli olduğunu düĢünüyorum.
Lizbon stratejisinin bel kemiği Avrupa‘nın ortaçağda fildiĢi kulelerde yaĢayan ve
toplumla ve toplumun sorunlarıyla ilgilenmeyi Üniversiteye ve akademiye pek yakıĢtırmayan
zihniyetin terk edilmesidir. Çünkü Avrupa bu üniversite anlayıĢıyla Çin, Amerika, Hindistan
vb. ülkelerle rekabet etmesi mümkün değildir. Bizim ülkemizin de güçlü olabilmesi yüksek
lisans programlarını, doktora programlarını yeniden yapılandırması bu konuda sanayi ile
iĢbirliği yapması, bu konuda bütün paydaĢlarla iĢbirliği yapması olduğunu düĢünüyorum.
Bir soru ile konuĢmamı bitiriyorum. YaĢadığımız küresel kriz bu programlara nasıl etki
edecek. AR-GE‘ye ayrılan bütçelere nasıl etki edecek. Yüksek lisans ve doktoraya ayrılan
bütçelere nasıl etki edecek bunu da düĢünmemiz lazım. Çünkü bunu OECD‘de baĢkaları
düĢünüyor ve tedbirlerini de alıyorlar. Bunlar planlı yapılırsa Üniversitelerimiz bölgemizde
etkili olur.
Gaziantep‘in eğitim potansiyelini ilk keĢfedenler maalesef Amerikalılardır. Benim
odamda bir resim asılı. O resmi getiren de o resmin anlamını bilmiyor. Resim 19.yy da
Antep‘teki Amerikan kolejlinin resmidir. Bu kolejin binası eski tıp fakültesinin olduğu
yerdedir ve etrafta tarlalar dıĢında hiçbir Ģey yoktu. ġimdi onun yerinde benim ülkemin
çağdaĢ üniversitesi var ve bunun bütün bölgeye ıĢık saçması arzumdur. Bütün bölgeye örnek
olması arzumdur. Bunun yansıması olarak biz Ankara‘da yaĢayan Antepliler Ankara‘ya
tedavi için gelen hemĢerilerimize o zaman bütçe, evimizde oda ayırıyorduk. ġimdi Tıp
Fakültesi ve özel hastaneler bu ihtiyacı neredeyse sıfıra indirmiĢ durumdalar. Sadece
Anteplilere değil buraya komĢu ülkelerden Suriye‘den de tedavi için gelen var.
Bu sempozyumun hayırlı sonuçlar çıkaracağına inanıyorum. Bu sinerjinin çok olumlu
sonuçlar çıkaracağına inanıyorum.
Fulbright ile ilgili bir anekdot ile bitiriyorum. Biliyorsunuz fulbright güçlenen amerikanın
1950‘lerde oluĢturduğu büyük bir proje. 1951 den bu yana benim ülkemde de veriliyor.
Ġçinizde bu bursu almıĢ olanlar olabilir. Ve sadece yılda 12,13 kiĢiye veriliyor. Ben 2003
yılında Amerika‘dan döndüğümde ve bu göreve geldiğimde baktım ki bu bütçe 1951 den bu
yana hiç değiĢmemiĢ. Ve bütçesi 500 bin dolar civarında. Amerikalılarla yaptığımız bir
toplantıda Amerika‘nın benim ülkeme yaptığı askeri yardım bütçesini ve fulkgright bütçesini
çıkardım önlerine koydum. Siz bu tablo ile imajınızı nasıl düzelteceksiniz dedim. Daha sonra
kongreden bir karar çıktı geçen yıl 2 milyon dolar ve bu yıl 4 milyon dolarla Avrupa‘da ki en
büyük bütçe ülkemize ayrıldı. Burada özellikle taĢra üniversiteleri için yaptığım bir katkının
da bilinmesini istiyorum. Dikkat ederseniz artık fulbright bursunda Ġngilizcesi çok iyi
derecede olacak Ģartı artık aranmıyor. Yeterli derecede Ġngilizcesi olan kabul ediliyor ek
Ġngilizce dersi veriliyor. Böylece tüm üniversitelerimizdeki bilim adamlarına bu burstan
yararlanma kapısı açılmıĢ oldu.
Hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Prof.Dr.M.Yavuz ÇOġKUN
Gaziantep Üniversitesi Rektörü
Sanayi Bakanlığının AR-GE Genel Müdürü Sayın Ziya Karabulut Bey, Sayın Ġbrahim
Özdemir ArkadaĢımız, Milli Eğitim Bakanlığı DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürü, Sevgili Müdürler,
Değerli Akademisyen ArkadaĢlarım çok Değerli Konuklar Değerli Basın Mensupları hepiniz
toplantımıza hoĢ geldiniz.
Böyle bir toplantının Gaziantep‘te gerçekleĢmesi nedeniyle mutluyuz gururluyuz.
Gaziantep Türkiye‘nin önde gelen kentlerinden bir tanesidir. Nüfus olarak Türkiye‘nin altıncı
büyük kentidir. Ama öbür taraftan baktığınızda sanayi ve ticaret merkezidir. Hem de devasa
bir sanayi ticaret merkezi. Bu açıdan uzun uzun size anlatacak değilim. Ama son yıllardaki
geliĢimiyle de, baktığınız zaman bir turizm bir kültür merkezi olma yolunda da hızla ilerliyor.
Gaziantep‘te biliyorsunuz biryandan tarihi yerler, Zeugma gibi, ama öbür taraftan da Ģehrin
eski dokusunun tekrar gündeme getiriliĢi, ve bir doğuya, Mardin‘e doğru yönelen turizm
ağının ilk baĢlangıç durağı olarak Fırat‘ın kenarında, hemen arkasında son derece
Ģehirciliğiyle ufku açık müteĢebbis ruhlu bir kent.
ġimdi bu kentte yapılan bu toplantıda karĢınıza Rektör sıfatıyla geliyorum, ama eski bir
enstitü müdürü olarak Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürü olarak 5 yıl boyunca enstitü
müdürlüğü yapmıĢ, enstitülerin sorunlarını biraz daha yerinde görmüĢ bir arkadaĢınız olarak
konuĢmak istiyorum. Ben uzun uzun konuĢmayacağım, arkadaĢlarımız çok güzel Ģeyler
anlattılar. Finlandiya örneğinden baĢladılar. Bende oradan bir örnek vereyim. Finlandiya‘nın
1990‘lı yıllarda AR-GE‘ye ayırdığı pay gayrisafi milli hasılanın %3.2‘si; Avrupa ortalaması
%2.0 iken bunu yapmıĢ. Ve sonuçta yılda 1600 kadardoktora öğrencisi yetiĢtiriyor. Ama
sadece doktora için değil ilkokuldan baĢlayarak bu kültürü verme noktasında bütçe
ayırmıĢ.Sonuç olarak kendini gösteren bilgiye dayalı devasa bir ekonomi… Sayın Ziya
Karabulut‘un dediği gibi teknoloji üretmeye yönelik yeni bir açılım getirmiĢtir. Avrupa‘nın
AR-GE‘ye ayırdığı pay %2.0 iken, bizde %0.6 idi. 2012 lere kadar bunun %2lere çıkarılması
konusunda bir planlama yapılmıĢ ve bazı stratejiler geliĢtirilmiĢ. Bunun içinde sanayi
bakanlığı var, YÖK var, TÜBĠTAK var bu güzel bir durum. Bunu görmekten ve böyle bir
projeksiyon oluĢmasından da son derece memnuniyet duyuyorum. Ar-Ge‘ye katkı sağlayan
insan gücü olarak Avrupa birliği ülkelerinin 6 da biri kadarız. Tam zamanlı çalıĢanlar olarak
baktığınızda meseleye, bizde 50 -60 binlerde Avrupa Ülkelerinde 300 bin civarında.
Netice Ģuna geliyor eğer bilgiye hakimseniz, bilgiyi kontrol ediyorsanız bilgiye
sahipseniz güçlüsünüz muktedirsiniz. Bilgiye sahip olamayan bilgiyi kontrol edemeyen
uluslar, devletler güçsüzdür ve muktedir değildir. Artık dünyada iktidar sahibi söz sahibi
olmak istiyorsanız bunun baĢka yolu da yok arkadaĢlar. Elbette sizler birer fen bilimci olarak
bunu çok takdir ediyorsunuz diye düĢünüyorum. Kaldı ki bunu sadece fen bilimleri alanına
münhasır olarak da söylemiyorum buna sosyal bilimler açısından da bakıldığında tarihimizi
kültürümüzü bilmek zorundasınız. Eğer bilmiyorsanız, kontrol edemezsiniz ve hiçbir zaman
iktidar olamazsınız. Artık bilginin çok hızlı çoğalan bir süreci olduğunu biliyoruz.
Sanayi devrimini atlamıĢ bir ülkenin evlatlarıyız. Arkasından eğitim denilen o ciddi
süreci atlamıĢ durumdayız. Doğrusu 80-90 yıldır milli eğitimin ıskaladığını söyleyebilirim.
Bu ülkenin okuma yaĢı 6 arkadaĢlar. Ġlk öğretim 6. 7. Sınıfta olan bir toplumun insanlarıyız
ki, 1 yıllık eğitimin üretime katkısının %10-11 olduğu bir gerçek. Eğitimin bu kadar önemli
olduğu bir yüzyılda biz eğitimi ıskalamıĢız. Eğer bilgi çağını da ıskalarsak geri kalmıĢlıktan
veya geliĢmekte olan ülkeler sıfatından kurtulamayız.
O yüzden bize çok iĢ düĢüyor. Üniversiteler birer aydınlanma, birer referans noktası, birer
bilgi üreten kurumlar olarak algılanmalı. Yani üniversiteleri sadece eğitim veren kurumlar
olarak algılamak doğru değil. Üniversiteler tabii ki bir ayağıyla eğitim yaparken bir yandan da
bilgiyi üretip sanayi ve toplumla paylaĢmak ve bunu üretime dönüĢtürmek zorundadır. Artık
bizim doktora veya yüksek lisans tezlerimizin teknolojik ürünler üretmeye ayarlı olması
gerekmektedir. Tezi yapıp bir yayın çıkarmak amaçlı olmamalıdır. Sayın Karabulut‘un
söylediği gibi artık teknolojik ürünleri üretemezseniz dünyada bu globalleĢen dünyada söz
sahibi olamazsınız. Rekabet gücümüzün artması için mutlaka teknolojiye dayalı ürünler
üretmek gerekir diye düĢünüyorum. Bu da bilgi ile olacaktır. O zaman üniversitelerde artık
anlayıĢı değiĢtirmek zorundayız. Eski köye yeni adetler getirmek zorundayız. Klasik
bakıĢımızı bir kenara bırakmak zorundayız. Toplumun malı olmalıdır üniversiteler. Topluma
hem hesap verebilme hem de toplumun beklentilerini karĢılayabilme noktasında bir irade
beyan etmeli bir duruĢ göstermelidirler. Üniversiteler bu anlamda yeniden doğmalıdırlar. Yani
üniversite araĢtırma geliĢtirme bilgi üretme eğitimli insan yetiĢtirmenin kaynağı olarak
yepyeni ufuklara doğru yol almalıdır.
Bolonya sürecinden 2030lardaki üniversite hayalinden bahsedildi. Bizim bunları
konuĢuyor olmamız lazım. Küçük bazı mevzuat veya iç çekiĢmeler veya ideolojik bazı
tutumlar yüzünden yüksek öğretim yada üniversiteler kadük kalmıĢtır diyebilirim. Bu
üniversite anlayıĢını mutlaka değiĢtirmemiz lazım. Değerli bilim adamı arkadaĢlarım yeni
anlayıĢlar ortaya koymamız lazım. Bunu yapacağınızdan eminim. Onun için bu toplantıyı son
derece önemsiyorum. Onun için FBE müdürümüzün FBE müdürlerini Gaziantep de toplama
önerisine çok sıcak baktım. Bu zamana kadar gösterdikleri çabalardan dolayı kendisine ve
yardımcılarına çok yürekten teĢekkür ediyorum.
Geldiğiniz için bu toplantıya katkılarınız için burada çıkacak sonuçlar için hepinize
Ģimdiden teĢekkür ediyorum. Hepinize saygı ve sevgilerimi arz ederken Gaziantep‘te, güzel
Gaziantep mutfağını donalı bir havayı teneffüs etmenizi diler tekrar saygılarımı arz ederim.
BÖLÜM-2
SUNUMLAR
Prof. Dr. Ġbrahim Özdemir
MEB DıĢ ĠliĢkiler Genel Müdürü
21. Yüzyılda Eğitimi ġekillendiren Eğilimler
OECD: EKONOMĠK ĠġBĠRLĠĞĠ VE KALKINMA TEġKĠLATI
Trends Shaping Education
• 14 Aralık 1960: Paris SözleĢmesi
•
Türkiye 1961 yılında üye olmuĢtur.
• OECD, üye ülkelerde birlik, dayanıĢma ve iĢbirliğini
sağlayan; ülkelerin ekonomik ve siyasal konularda görüĢlerini
belirleyip uyumlaĢtırmaya aracılık eden bir düĢünce ve politika
üretme (Thank-tank) kuruluĢudur.
OECD ÜLKELERĠ
OECD‟nin üç temel amacı
• Üye ülkelerde kendi kendine yeterli en yüksek ekonomik geliĢme ve istihdamı sağlamak,
bu esnada mali istikrarı korumak,
• Üye olan ve olmayan ülkelerde ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmak,
• Dünya ticaretinin uluslararası taahhütler çerçevesinde ve ayırım yapılmaksızın geliĢmesine
yardımcı olmaktır.
DEĞĠġĠM
Gelecek Bilimci Anni Macbeth: DeğiĢimin Hızını Tasavvur Etmek!
• Her 15 saniyede yeni bir WEB sitesi hizmete giriyor
• Her 15 dakikada yeni bir teknoloji ürünü icat ediliyor
• Her 15 günde yepyeni bir ürün veya hizmet insanlara sunuluyor.
• Ekmek alırken yaklaĢık 100 çeĢit arsından seçiyoruz.
• Peynir alırken (AB ülkelerinde) yine yüzlerce çeĢit arsından seçiyoruz.
• Hepimizin en azından 2-3 telefon numarası var
• Telefonlarımızla her Ģey ve her yer bize sadece 3 saniye uzaklıkta.
Nasıl Bir Dünyada YaĢayacağız?
• 2050‘de yeryüzünün neye benzeyeceği bugünden kararlaĢtırılıyor.
• 2100‘de ne olacağı bugünden hazırlanıyor.
• Çocuklarımız ve torunlarımız yaĢanabilir bir dünyada mı oturacaklar, yoksa bizi nefretle
anarak bir cehennemin içinden mi geçecekler?
• Bunları bizim davranıĢ tarzımız belirleyecek.
• Onlara yaĢanabilir bir dünya bırakmak için geleceği düĢünme zahmetine girmemiz ve
geleceğin nereden geldiğini, onu nasıl Ģekillendirebileceğimizi anlamamız gerekiyor. J. Attali
Jacques ATTALI: YIL 2050-GELECEK BUGÜNDÜR
Yazar gelecek elli yılın inanılmaz öyküsünü, tarihe ve bilime dair tüm bildiklerimizden yola
çıkarak düĢleyebileceğimiz biçimiyle anlatıyor.
– Uluslar arasındaki iliĢkilerin nasıl geliĢeceği,
– Demografik sarsıntıların, halk hareketlerinin, emeğin geçireceği büyük dönüĢümleri,
– Piyasanın yeni biçimlerini,
– Terörizmin, Ģiddetin, iklimsel değiĢikliklerin etkilerini,
– Dinin gittikçe artan etkisinin gündelik yaĢamımızı nasıl sarsacağını ortaya koyuyor.
ATTALI: “TÜRKĠYE‟NĠN NÜFUSU ARTACAK”
Önümüzdeki yıllarda büyük demografik değiĢimler yaĢanacak:
– Ġnsanlar daha uzun yaĢayacak.
– Avrupa‘nın dünya nüfusundaki payı azalacak.
– Avrupa‘da nüfusun artacağı tek ülke Türkiye olacak.
– Sonuç: Dünyada eğitim çok önemli ve kilit bir ehemmiyet kazanacak.
ATTALI: GELECEĞĠN KISA TARĠHĠ
– Türkiye‘nin mutlaka Avrupa‘ya dahil olması lazım.
– Türkiye, Avrupa için çok önemli bir koz.
– ―Türkiye çok parlak bir gelecek ve yüksek düzeyde umut vaat eden bir ülke.
– Avrupa‘nın büyümesi, sınırlarının daha istikrarlı olması ve Orta Doğu‘ya ulaĢabilmesi
Türkiye‘nin üyeliğine bağlı
– Ġnsan hakları ve demokrasi uygulamalarıyla ilgili hala kaydedilmesi gereken belli aĢamalar
var ama Türkiye‘nin ekonomik geliĢmesi de kesintisiz sürüyor.
KÜRESEL EĞĠLĠMLER: 2025‟te TÜRKĠYE
ABD‘nin üç istihbarat kuruluĢunu bünyesinde toplayan Ulusal Ġstihbarat Konseyi'nin
―Küresel Eğilimler 2025‖ raporuna göre:
– ABD dünyanın en güçlü ülkesi olmaya devam edecek ancak nüfuzu genel anlamda
eriyecek, tek güç olma niteliğini yitirecek.
– Dünya çok kutuplu olacak, Çin, Hindistan ve Ġran gibi güçler etkinleĢecek.
– Ortadoğu'da batı anlayıĢındaki Laiklik gerileyecek, Ġslamcı hükümetler güçlenecek.
– Avrupa askeri bir güç olamayacak, ulusal çıkarlar ön plana geçecek.
– Küresel ısınma ve doğal kaynakların tükenmesi nedeniyle dünyanın bir çok yerinde
savaĢlar çıkabilecek.
– Türkiye'de ĠslamileĢme artacak bununla birlikte ekonomik büyüme ve modernizasyona
daha çok önem verilecek, milliyetçilik artacak.
– Türkiye ekonomik büyümesi, canlı orta sınıfı ve sosyo-ekonomik konumuyla Ortadoğu'da
ve uluslar arası alanda daha büyük rol oynayabilecek.
– Gelecek 15 yılda Türkiye'nin gidebileceği en muhtemel yol, Ġslami ve milliyetçi unsurların
bir bileĢimi olacak.
– Türkiye, genç nüfusunu eğitebilir ve iĢgücüne katabilirse 2025'in yükselen kaplanları
arasına girebilecek.
ÖNÜMÜZDEKĠ 100 YIL: 21.YÜZYIL ĠÇĠN TAHMĠNLER
21. Yüzyılda Eğitimi ġekillendiren Eğilimler
1.YaĢlanan Toplumlar
2.Küresel Riskler
3.Yeni Bir Ekonomik Görünüme Doğru
4. ĠĢ ve ÇalıĢma Dünyasındaki DeğiĢim
5. Öğrenen Toplum
6. Bilgi ve ĠletiĢim Teknolojisi (BIT) Gelecek KuĢak
7. YurttaĢlık Ve Devlet
8. Sosyal Bağlantılar ve Değerler
9. Sürdürülebilir Refah
1. YAġLANAN TOPLUMLAR
EĞĠLĠM
 Uzayan Ġnsan ömrü
 Azalan çocuk sayısı
 DeğiĢen nüfus yapısı
EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI
 BoĢalan ya da kapanan okullar
 Öğrenci baĢına daha fazla yatırım ve ilgi
 Aile yapısındaki değiĢim: YaĢlı ebeveyn, tek çocuk
2. KÜRESEL RĠSKLER
EĞĠLĠM
 Dünyamız gittikçe kalabalıklaĢacak ve daralacak
 Zenginlerle fakirler arasındaki uçurum derinleĢecek
 Daha fazla göç ve daha fazla kültürel ve dini çeĢitlilik oluĢacak
 Küresel iklim değiĢiklikleri meydana gelecek
EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI
 Kentlerde aĢırı yoğunlaĢma
 Köy, mezra ve kırsalda nüfus azalması
 Küresel sorunları fark etme
 Göçmenlerin eğitimi
3. YENĠ BĠR EKONOMĠK GÖRÜNÜME DOĞRU
EĞĠLĠM
 KüreselleĢme yaygınlaĢacak
 Yabancı Yatırımlar artacak
 Rekabet hızlanacak
 Hizmet ve bilgi ekonomisi yükselecek
EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI
 Sürekli yenilik üretme
 Yeni beceriler ve uzmanlıklar
 AraĢtırma ve geliĢtirme
Son 7 yılda Eğitim Bütçemiz
Konsolide Bütçedeki pay:
• - 2002
% 7,60
• - 2009
% 10,64
ArtıĢ: % 274
(2002: 7,5 milyar).
2009 bütçesinden en fazla pay eğitime ayrılmıĢtır: 27.883.696.000 TL
Hayat Boyu Öğrenmenin Etkileri
4. Ġġ VE ÇALIġMA DÜNYASINDAKĠ DEĞĠġĠM
EĞĠLĠM
 Azalan çalıĢma saatleri
 Geçici ve saatlik iĢler
 Ücretli çalıĢan kadın sayısında artıĢ
EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI
 Erken baĢlayan ve uzun süren eğitim
 ĠĢ dıĢında artan zaman
 ĠĢ imkânı verecek eğitim talebi
 Bayan öğretmenlerin sayısında artıĢ
5. ÖĞRENEN TOPLUM
EĞĠLĠM
 Eğitime daha fazla yatırım
 Bilgi ve becerilerde sürekli geliĢme
EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI
 Eğitimsel kazanımlarda artıĢ
 Eğitim hizmetine sunulan daha fazla kaynak
 Bölgesel eĢitsizlikler
 Uluslararası öğrenci değiĢimi
 Kızların erkek öğrencilere göre daha fazla baĢarı göstermesi
6. BĠLGĠ VE ĠLETĠġĠM TEKNOLOJĠSĠ (BIT): GELECEK KUġAK
EĞĠLĠM
 Hayatın ayrılmaz bir parçası, BIT
 Küçülen, geliĢen ve ucuzlayan bilgisayar
 Bilgi kirliliği (yanlıĢ, önemsiz, ahlaki olmayan vb.)
EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI
 Uzaktan eğitim
 BireyselleĢtirilmiĢ öğrenme
 Internet kullanımı
 EleĢtirel ve sorgulayıcı düĢünme
7. YURTTAġLIK VE DEVLET
EĞĠLĠM
 HiyerarĢik yapı zayıflamaktadır.
 Devlet küçülmektedir.
 Politik sürece iliĢkin güven azalmaktadır.
 Medyanın etkisi artmaktadır.
EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI
 Aktif yurttaĢlık
 Karara katılım
 YerelleĢme
8. SOSYAL BAĞLANTILAR VE DEĞERLER
EĞĠLĠM
 DeğiĢen değerler
 BireyselleĢme, daha az sosyal etkileĢim
 Aile yapısında farklılaĢma
 Gönüllü kuruluĢlar
EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI
 Aile – okul iliĢkileri
 Çocuk yetiĢtirmede okulun ağırlığı
 Sosyal etkileĢim ve güven
9. SÜRDÜRÜLEBĠLĠR REFAH
EĞĠLĠM
 Artan zenginlik
 Artan tüketim
 Artan gelir eĢitsizliği
EĞĠTĠM ÜZERĠNE YANSIMALARI
 Sağlıklı Tüketim ve öğrenme
 Sorumlu ve bilinçli vatandaĢlık
 Fırsat eĢitliği
 Sağlıklı alıĢkanlıklar
En Büyük DüĢmanımız Cehalet
TeĢekkür ederim.
Prof.Dr. Canan Özgen
Orta Doğu Teknik Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü
2003-2009
ODTÜ DENEYĠMLERĠ
ĠÇERĠK
 ODTÜ FBE
 Eğitim ve Öğretim
 ÖYP, DOSAP, PRO-AD
 Disiplinlerarası Programlar
 AraĢtırma (SAN-TEZ)
 Öz değerlendirme
 Uluslararası ĠliĢkiler
 Etik
 Öneriler
Eğitim, araĢtırma ve yapılanma
ODTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü
Ġlk yüksek lisans derecesi 1961 yılında Makina Mühendisliği Bölümünce verilmiĢtir.
1981 yılına kadar, bütün lisansüstü programlar ilgili bölümler tarafından, fakülteler
bünyesinde yürütülmüĢ ve Üniversitemizin Yüksek Lisans programlarından 2839, Doktora
programlarından 126 olmak üzere, toplam 2965 öğrenci, lisansüstü programlardan mezun
olmuĢtur. 1961 yılından bu yana sadece FBE den 12370 lisansüstü öğrenci mezun olmuĢtur.
1981 den sonra oluĢturulan ODTÜ FBE
1- Lisansüstü programlara baĢvuru, kayıt, diğer öğrenci iĢleri yapmakta,
2- Disiplinlerarası iletiĢimi ve eĢ güdümü sağlayarak, yeni disiplinlerarası programların
oluĢturulmasını ve geliĢtirilmesi sağlanmakta,
3- Disiplinlerarası araĢtırma etkinliklerini, sanayi ve diğer sektörler ile ortak projeleri
desteklemektedir.
 FBE‟ye bağlı 34 Enstitü Anabilim Dalı (EABD) bulunmaktadır.
 Dokuz Disiplinlerarası Anabilim Dalı:
 Arkeometri,
 Biyokimya,
 Biyoteknoloji,
 Jeodezi ve Coğrafi Bilgi Teknolojileri,
 Polimer Bilim ve Teknolojisi,
 Çimento Mühendisliği,
 Mikro ve Nanoteknoloji,
 Biyo-medikal Mühendisliği,
 Deprem ÇalıĢmaları.
Eğitim ve Öğretim
FBE programlarında kayıtlı lisansüstü öğrenci sayısı (4440) toplam öğrenci sayısının
yaklaĢık %24‘üdür.
Programlara Göre ALES ve GNO‟nun KarĢılaĢtırılması.
Y
D
L
L
T
SD
YL
Kabul
ortalaması
alan
öğrencilerin
ALES
8
2.42
7
9.25
8
1.67
8
4.81
Kabul
ortalaması
alan
öğrencilerin
GNO*
2
3
3
2
.77
.13
2
Kayıtlı Öğrenci Sayısı
.29
1
496
393
.48
2
2
65
86
Toplam Kayıtlı Öğrenci Sayısı: 4440 (2008)
GNO: Genel Not Ortalaması
 Yüksek Lisans için 7 ders ve bir seminer dersi (21 kredi) EABD lerimizde ‖en az
koĢul‖ olarak kabul görmektedir. Bunu aĢan 34 EABD de sadece üç program vardır.
Genellikle, 7 dersten 4‘ü zorunlu diğerleri seçmelidir.
 Doktora programlarımızın çoğunluğunda zorunlu ders bulunmamaktadır.
Öğretim Üyesi YetiĢtirme Programı (ÖYP)
 DPT tarafından verilen bir proje kapsamında, sınavlarla seçilerek, Üniversitemizde
doktora çalıĢmaları yapmak üzere atanan (35. Madde) Ar-Gör.ler (ÖYP)
ÖYP BaĢvuru KoĢulları:
 GNO
: 2.50 /ilk %5 (en az)
 ALES puanı : 70 (en az)
 Ġngilizce : KPDS= 50 (en az)
 YaĢ
: 28 (en fazla)
 2008 yılı itibariyle FBE‘ye bağlı lisansüstü programlarda öğrenim gören ÖYP
32
30
31
30
24
25
24
19
20
13
15
13
10
10
5
14
2
4 4
6
12
12
9 9
3 4
20
18
17
13
11
8
1
9
2
4
5
2
0
AEE
ARCH
ARCH-BS
ARCH-REST
BCH
BIO
BTEC
CE
CEIT
CENG
CHE
CHEM
CRP
CRP-CP
CRP-UD
EE
ENVE
ES
FDE
GEOE
GGIT
ID
MATH
ME
METE
MINE
MNT
PETE
PHYS
PST
SSME
STAT
Araştırma Görevlisi Sayısı
35
EABD
araĢtırma görevlisi sayısı 385‘dir.
ġekil 1 FBE-ÖYP Ar.Gör‘lerinin 2008 Yılında EABD‘lere göre Dağılımları.
2008 yılı itibarıyla ÖYP Üniversitelerinin sayısı 42 dir.
ÖYP BaĢarı Durumu
385 ÖYPli Ar-Gör‘ün GNO‘su dikkate alındığında 2007-2008 Ders Yılı I.Döneminde
%63.2‘sinin GNO‘su 3.50 nin üstündedir. GNO‘su 2.50‘nin altında olan sadece bir öğrenci
bulunmaktadır.
ÖYP Seyahat Yönergesi
 Öğrenci, biri doktora yeterlikten önce, diğeri doktora yeterlikten sonra olmak üzere iki
kez kısa süreli yurt dıĢına ÜYK kararları doğrultusunda desteklenerek gidebilir (3 aya
kadar, “Workshop” lar dahil).
 Uzun süreli yurt dıĢı seyahate gitmek isteyen öğrenciler, doktora yeterlikten sonra 6
ay ile 1 yıl arasında görevlendirilebilir.
 Tez danıĢmanları da kongrelere bildiri sunmaya öğrencisi ile birlikte gitme
durumunda ÖYP bütçesinden ÜYK kararları doğrultusunda desteklenebilmektedir.
 Toplam: $10000 (max.)
 2008 yılında 200 yurtiçi seyahat ve 74 yurtdıĢı seyahat gerçekleĢmiĢtir. Uzun süreli
yurtdıĢı seyahat sayısı ise 43‘dür.
 Her öğrenci yıllık bazda enstitüye proje vermek zorundadır.
 Programlarında almaları gereken dersler dıĢında, bir eğitim dersi ve FBE tarafından
düzenlenen seminer dersini almak zorundadırlar.
 6-12 aylık bir süre için, Üniversite Yönetim Kurulu ve kendi Üniversiteleri tarafından
onaylanan, yurt dıĢındaki bir üniversite veya araĢtırma merkezine uzun süreli gitmekle
yükümlüdürler.
Doktora sonrası araĢtırma programları (DOSAP)
Öğretim üyelerimizin baĢka üniversitelerde görevli genç akademisyenlerle araĢtırma ve
yayın yapmaları için uygulanan, gazete ilani ile gerçekleĢen programlardır. ODTÜ de bugün
20 DOSAP‘lı çalıĢmıĢtır.
PRO-AD
Projelere verilen araĢtırma görevlisi desteği
 Öğretim üyelerimizin üstlendikleri büyük projeler için FBE tarafından verilen ARGÖR desteği Ģu anda uygulanan Ar-Gör politikaları nedeniyle sonlanmıĢtır.
 TUBĠTAK bursları bu amaçla kullanılmaktadır. Bu öğrencilerin eğitime katkı
vermeleri sağlanmalıdır.
Ödüller
2005 yılından baĢlayarak, her yıl lisansüstü öğrencilere
 Tez Ödülü,
 Ders Performans Ödülü ve
 Yayın Ödülü
verilmesi enstitülerce kararlaĢtırılmıĢtır.
Tez ödülünde amaç, tez konularının ülkemizin geliĢimine, kültür ve düĢün dünyasına
katkıda bulunmasını sağlamak ve ülkemizin temel bilimdeki araĢtırma gücünü ODTÜ olarak
artırmak ve öğrencilerimizi motive etmektir. Tezlerden yapılan yayın ve bildiri sayısı ödülde
tercih nedeni olmaktadır.
Performans ödüllerindeki amaç, lisansüstü eğitim sırasında derslerin tamamlanma
süresini hızlandırmak ve öğrencilerin GNO‘larının yükselmesini sağlamaktır. Her program
için 7 dersini iki dönemde bitiren en yüksek GNO lu bir öğrenciye verilmektedir.
Mezunlar (2008 için)
Yüksek Lisans
Sayı
: 544
Ort. GNO
: 3.47
Ort. Mezuniyet Dönem Sayısı
: 5.63
Doktora programları
Sayı
: 140
Ort. GNO
: 3.68
Ort. Mezuniyet Dönem Sayısı
:11.20
LSD için mezuniyet dönem sayısı: 12.00
Mezun Anketleri
 Mezunlarımıza, tezlerini teslim ederken anket uygulanmakta ve Lisansüstü çalıĢmaları
hakkında düĢünceleri değerlendirilmektedir.
 2008 yılında mezun olan toplam 686 öğrenciden ankete katılan 359 öğrencinin 279‘u
yüksek lisans, 69‘u doktora, 11‘i lisans sonrası doktora öğrencisidir.
ġekil 2 Mezunların Öğrenimleri Sırasında, Maddi Desteklerinin Kaynağı.
ġekil 3 Mezunların Öğrenimleri Sırasında Katıldıkları Ulusal Toplantılar ve Sunumlar.
ġekil 4 Mezunların Öğrenimleri Sırasında Katıldıkları Uluslararası
Toplantılar ve Sunumlar.
ġekil 5 Mezunların Eğitim Düzeyinin Genel Kalitesi Ġle Ġlgili GörüĢleri.
ġekil 6 Mezunların Bölüm DanıĢmanlığı/ Rehberliği Ġle Ġlgili GörüĢleri.
ġekil 7 Mezunların Enstitü Ġle Ġlgili GörüĢleri.
Disiplinlerarası Programlar
 Yeni bir disiplinlerarası program açmak için çalıĢmalara (EABD‘lerde yeterince ilgili
konuda yetiĢmiĢ eleman bulunduğu takdirde), ancak aĢağıdakı koĢullardan en az birinin
sağlanması durumunda, baĢlanmaktadır.
 Konunun Dünyada bilimsel geliĢmelerin yönlendiği alan olması,
 Konunun Sanayiinin veya devlet kurumlarının isdihdam etmek istedikleri elemanların
yetiĢmesini istedikleri alan olması.
 YL düzeyinde açılacak programlarda uyulması istenen koĢullar:
 Eğer alt dallar (track) olacaksa bütün alt dallarda öğrencilerin zorunlu almaları
gereken en az iki, en fazla üç aynı dersin (kredili) olması (bunlardan ikisi o EABD kodu ile),
 Herhangi bir EABD kodu ile en fazla üç dersin alınabilmesi,
 Programda baĢka EABD lerden alınacak derslerin o EABD kodu ile alınması.
 Her öğrencinin tez danıĢmanının ve yardımcı danıĢmanının olması ve bunların farklı
EABD‘ lerden olması,
 EABD nin akademik kurulunda yer alabilmek için öğretim üyelerinin o alanda
çalıĢıyor olması,
 EABD baĢkanın en fazla iki yıl görev yapması ve baĢkanlığın farklı EABD‘lerden
seçilmesi.
Örnek (Earth System Science-ESS)
Dersler
Alt Pr. 1
Alt Pr. 2
Alt Pr.3
Zorunlu
ESS 501
ESS 501
ESS 501
ESS 502
ESS 502
ESS 502
PHIL 503
PHIL 503
PHIL 503
CE 560
IE 543
BA 560
Seçmeli
Liste 1den
Liste 2den
Liste 3den
Seçmeli
―
―
―
Seçmeli
―
―
―
Seminer
ESS 599
ESS 599
―
Zorunlu
ESS 599
 Disiplinlerarası programların geliĢebilmesi için bir veya iki kadro bunlara ayrılmakta
ve çift görevlendirme (displinlerarası EABD de kadro baĢka bir akademik birimde oturma ve
görev) yapılmaktadır.
Bu kiĢiler EABD baĢkanına danıĢman olarak atanmakta ve EABD nin iĢlerinin
yürütülmesinde yardımcı olmaktadırlar.
ARAġTIRMA
Başkasından üstün olmamız önemli değildir. Asıl önemli olan şey, dünkü halimizden
üstün olmamızdır. (Hint Atasözü)
AMAÇ
: Refah içinde bir toplum yaratmak.
YÖNTEM : Mevcut kaynakları, en uygun koĢullarda, üretim faktörü ile
birleĢtirmek.
BEKLENEN: Katma değer yaratmak, uluslararası rekabet gücünü yakalamak.
BĠLGĠ TOPLUMU”nda Üretim faktörleri: Bilim, teknoloji, iyi yetiĢmiĢ insangücü
ÜNĠVERSĠTE
ÜNĠVERSĠTE-SANAYĠ-KAMU
Ġleri teknolojiler, üniversite-sanayi iĢbirliğinin ve sanayi AR-GE faaliyetlerinin bir
sonucu.
ABD‘de bu teknolojinin geliĢmesi, Stanford, Berkeley ve California üniversitelerinin
hemen yanında ―Silicon Valley‖ in kurulmasına neden olmuĢtur. Bugün, dünyada, geliĢmiĢ
ülkelerde,
KURAL: Ticari olarak faydalanılacak araĢtırma.
SONUÇ: Üniversite araĢtırmalarının ticari olarak uygulanması ile Ekonomik rekabet
gücünün artması.
Yapılması gerekenler: EĞĠTĠM, YetiĢkin eğitimi geliĢmiĢ ülkelerde en hızla
büyüyen eğitim sektörü. (sanayi- üniversite iĢbirliği)
AR-GE:
A. Sanayii kuruluĢlarında çalıĢan istekli ve yetenekli
Doktora programlarına devam etmeleri,
elemanları Yüksek Lisans ve
B. Endüstriden yönlendirilen, üniversitenin danıĢmanlık yaptığı, endüstri-bazlı projelerin
yapılması.
C. Yüksek Lisans ve Doktora tezlerinde,
 toplumsal fayda sağlayacak,
 ekonomik olarak katma değer
birlikte seçilmesi ve desteklenmesi,
yaratacak konuların özel ve kamu kuruluĢları ile
Sanayii kaynaklı, Devlet destekli AraĢtırma Tezleri (SAN-TEZ)
SAN-TEZ Projeleri
T.C.Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tarafından Desteklenen SAN- TEZ Projeleri
SAN-TEZ nedir?
Amaç:
Üniversite–sanayi ortaklığı ile üniversitelerin araĢtırma olanaklarını kullanarak,
endüstrilerin Ar-Ge‘ye dayalı ihtiyaçlarını çözümlemek,
"Ġnovasyon ve Ar-Ge'nin önemini kavramıĢ kendi teknolojisini üreten ve satan, rekabet
gücü ve refah seviyesi yüksek bir Türkiye" vizyonuna önemli bir katkı sağlamak.
2008 yılında kadar bu kapsamda 14 proje yürütülmüĢ, bunlardan ikisi sonlanmıĢtır.
TC Sanayii ve Ticaret Bakan.dan bu konuya büyük destek veren baĢta Sn Ziya Karabulut
olmak üzere bütün yetkililere teĢekkür ederiz.
PROJELER
 BAP Projeleri (Toplam proje sayısı 210)
 Tez projeleri (LTP/BTP)
 DAP Projeleri
 DPT-BAP Projeleri
 ÖYP-DPT Projeleri
 SAN-TEZ Projeleri
 TUBĠTAK 1001 ve 1007 Projeleri
Dağıtımda izlenen yöntem:
 Her yüksek lisans tez projesine
1 500 YTL ve her doktora tez projesine ise 2 500 YTL. Sadece sarf ve dönem
sınırlaması var.
 Birden fazla tez öğrencisi olan danıĢmanlar tez bütçelerini birleĢtirerek teçhizat
alabilmektediler.
 Disiplinlerarası programlarda 3 öğretim üyesinin birlikte hazırladıkları projeler.
 Öz değerlendirme
 ODTÜ Mühendislik Fakültesi lisans programları ABET 2000 değerlendirmesi
sürecinden geçmiĢtir. Bu programlara destek veren Fen Bilimleri lisans programları da aynı
süreçten yararlanmıĢtır. Lisansüstünde FBE bünyesinde yer alan disiplinlerarası programlar
için öz değerlendirme uygulaması yapılmıĢtır.
 Özdeğerlendirmede ABET 2000‘ne benzer biçimde EABD için misyon, visyon
belirlenmiĢ, geçmiĢ irdelenerek, bütün programlar ele alınmıĢ, destek veren öğretim üyeleri
tekrar belirlenmiĢ, dersler irdelenmiĢ, ve EABD için bir döküman hazırlanmıĢtır.
ULUSLARARASI ĠLĠġKĠLER
Protokoller
EABD
Üniversite
Havacılık ve Uzay Mühendisliği
University of Poiters - Fransa
Matematik
Louis Pasteur Üniversitesi - Strasbourg I
Kimya Mühendisliği
INSA of Lyon (Institut National des
Sciences Appliquees de Lyon)
Ecole Nationale Superieure des Mines de
Paris - Fransa
ĠnĢaat Mühendisliği
Gıda Mühendisliği
University Bordeaux 1
Biyoloji
Universitè Paul Sabatier- Toulouse Fransa
Kimya ve Endüstri Mühendisliği
Eindhoven University of Technology
Biyoteknoloji
Claude Bernord Lyon 1
ĠnĢaat Mühendisliği
Carnegie Mellon
Havacılık ve Uzay Mühendisliği
University of Orleans-Fransa
 Ortak diploma programlarında uygulanan yöntem:
 EĢitlik prensibi ile öğrencinin her iki üniversitenin de kabulde istenen koĢulları
sağlaması,
 Tek bir tezi olması,
 Her iki üniversiteden ayrı iki danıĢmanı olması,
 Bazen tek, bazen her iki üniversitede ayrı ayrı tez savunmasına girmesi,
 Her iki üniversitede de aynı zamanı geçirmesi,
Zorunlu ve seçmeli dersleri iki üniversitede paylaĢarak alırken, her iki üniversitenin de
eğitim koĢullarını sağlaması.
 Endüstri Ürünleri Tasarımı EABD ile ―EtkileĢim için Tasarım‖
 Mimarlık EABD ile ―Mimarlıkta Sayısal Tasarım ve Üretim Teknolojileri‖
 DELFT Teknoloji Üniversitesi (Hollanda) Ortak Y. Lisans Programları
2008 yılında baĢlamıĢtır.
 California Üniversitesi (Davis) ile 2005 yılında imzalanan ortak bir araĢtırma
protokolü.
 20 ÖYP öğrencisi ―uzun süreli‖ araĢtırma için bu üniversiteye 12 ay gitmiĢler ve
ayrıca öğretim üyesi değiĢimi yapılmıĢtır. Halen devam eden iĢbirliği 2008 yılında 4 yıl için
tekrar uzatılmıĢtır
ETĠK - Bilimsel Yayın*
Bilimsel yayının amacı, üretilen ve geliĢtirilen bilginin, birikimin paylaĢılarak
yayılmasını ve bu etkinlik ile varolan bilgi birikiminin ve sonucunda bilimin geliĢtirilmesini
sağlamaktır.
*Uygulamalı Etik AraĢtırma Merkezi tarafından hazırlanan döküman.
Bu amaç doğrultusunda hazırlanan bilimsel bir yayında Ģu özellikler bulunur:
 Yayının içindeki bilgi doğrudur ve tamdır. Yayın kasıtlı olarak eksik bilgi içermez.
 Bilgilerin üretimi ve geliĢtirilmesi aĢamalarında ―bilimsel etiğe‖ uygun davranılır.
 Yayımlanan bilgiler ve veriler bilimsel sistematik içinde geliĢtirilir ve derlenir.
 Yayının içeriği yansızdır. KiĢisel çıkarlar, kaygılar, politik görüĢler ve dini inançlar
yayını etkilemez.
 Yayında yararlanılan bütün kaynaklar atıf yapılarak belirtilir.
eriĢemeyeceği, gizliliği olan kaynaklar kullanılmamalıdır.
Yayında herkesin
 Yayındaki bilginin üretilmesinde, derlenmesinde, ölçülmesinde ve yayına
hazırlanmasında payı olanların katkıları, yazar olarak ya da teĢekkür edilerek belirtilir .
Fen Bilimleri Enstitüsü DavranıĢ Ġlkeleri*
Sunulan ilkeler, kural olmaktan çok yol göstericidir ve zaman içinde geliĢmeye açıktır.
Bu ilkelerin yayılıp benimseneceğini, zaman içinde ilgili kiĢiler tarafından geliĢtirileceğini
umuyoruz. Yol gösterici ilkelerin oluĢturulmasında göz önüne alınan etik değerler Ģunlardır:
 EĢitlik,
 Tarafsızlık,
 Kurallar ve yöntemlerde Ģeffaflık, kiĢisel verilerin korunmasına saygı ,
 Doğruluk / bütünlük,
 Ġnsana ve kiĢisel bütünlüğüne saygı, yaĢam ve çevreye saygı.
Ġlkelerin oluĢturulmasında dikkate alınan varsayımlar ve değerler Ģunlardır:
 Bilim bilgiyi ve gerçeği aramaktır.
 Bilgi ve gerçeği araĢtırmak, özgürlüğü ve özerkliği gerektirir.
 Özgürlük, beraberinde sorumluluk ve görevler getirir.
 Disiplinler ve akademik birimlerin farklılıklarına ve araĢtırma kültürleri arasındaki
farklara evrensel etik değerler ve ilkeler doğrultusunda saygı duyulmalıdır.
ÇalıĢma, lisansüstü programının aĢağıdaki aĢamaları
 GiriĢ ve kabul
 Süreç
 Değerlendirme
 Yayın ve diğer benzeri çıktılar
 FBE Yönetimi,
 Lisansüstü Program Yöneticileri,
 Tez DanıĢmanları ve Ġzleme Komiteleri,
 Lisansüstü Öğrenciler,
 Değerlendirme Komiteleri (Jüriler)
gibi paydaĢların sorumlulukları değerlendirilerek yapılmıĢtır.
*B. Platin, E.Aközer, M Azizoğlu, T. Önder ve C. Özgen tarafından hazırlanmıĢtır.
Öğrencilerimize
Bilimsel araĢtırma ve geliĢtirmelerimizde, doğru cevabı bulmak için yaratıcı düĢünce
sistemimizi özgür, Ģeffaf ve en dürüst Ģekilde, emeğe saygı göstererek sonuna kadar
kullanmamız gerektiğini, Ancak, buluĢların uygulamasında Ġnsan hayatına, Özgür
iradeye,Ġnsan onuruna, Sosyal sorumluluğa, Aileye, Kültürlere,
saygı göstererek ve çeĢitliliğe önem vererek etkinliklerimize yön vermemiz gerektiğini
öğretmeye çalıĢıyoruz.
Hazırlanan Dökümanlar
 Tez yazım Kılavuzu
 FBE Kataloğu
 Ġç ĠĢleyiĢ (Ġdari Süreçlerle Ġlgili Kural ve KoĢullar)
 Etkinlik Raporları
 Etik Yayın Posteri
 Laboratuvar defteri (devam ediyor)
 Ayrıca, 2006 yılında yapılan bir çalıĢma ile ODTÜ‘de FBE bünyesinde yapılan bütün
tezlerin özetleri web sayfasından ulaĢılır hale getirilmiĢtir.
Eğitim ve AraĢtırma için Öneriler
 Genç akademisyenlerin katılması ile akademik ortamın sürekli güçlenmesi
sağlanmalıdır.
 Üniversite-kamu-sanayi iĢbirliğini güçlendirmeli, SAN-TEZ, TUBĠTAK 1007
projeleri için öğretim elamanları teĢvik edilmelidir.
vb
 YurtdıĢı kongre katılımları tam olarak desteklenmeli, özellikle makale ve kitap
yazımları teĢvik edilmelidir.
 Lisansüstü öğrencilere (yabancılar dahil) burs imkanları arttırılmalı, öğrenci
sayılarında artıĢ sağlanmalıdır.
 Öğrencilerle olan iletiĢimler arttırılmalı, onları eğitimde yönlendirmek ve öğrenim
süreleri azaltmak için modeller üzerinde çalıĢılmalıdır.
 Bir an önce aylık ücret politikaları konusunda giriĢimler baĢlatılmalı ve artıĢlar
yapılmalıdır.
 Mezun bilgilerinin derlenmesi için yeni yapılanmalar üzerinde çalıĢılmalı ve onlardan
geri besleme bilgi alınmalıdır.
Yapılanma için Öneriler
 Üniversitede lisansüstü eğitimle ilgili birimler bir Ģemsiye altında ele alınmalı ve bu
bir dekanlık statüsünde değerlendirilmeli, Lisansüstü Eğitim Fakültesi olarak
adlandırılmalıdır.
 FBE (diğer büyük enstitülerle birlikte) mutlaka Üniversite Yönetim Kurulunda temsil
edilmelidir.
 Ar Gör kadroları Lisansüstü Eğitim Dekanlığına tahsis olmalı ve bu dekanlık
tarafından EABD lere dağıtılmalıdır.
 BAP projelerinin tez kapsamında ve disiplinlerarası EABD kapsamında
değerlendirilmesi ve dağıtımı için bu dekanlığa verilen pay arttırılmalıdır. TeĢekkür ederim.
Prof. Dr. Ġlhan Or
Boğaziçi Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü
SunuĢ Ġçeriği
Boğaziçi Üniversitesi - Genel Bilgiler
Boğaziçi Üniversitesi Doktora Mezunları Istatistikleri
Boğaziçi Üniversitesi - AraĢtırma
Boğaziçi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (FBE)
BU/FBE Temel ÇalıĢma Prensipleri, Yapısı, Görevleri
BU Öğretim Üyesi YetiĢtirme Programı (ÖYP)
Genel Gözlemler
 7
Kampüs
 4
Fakülte
 2
Yüksekokul
 6
Enstitü
 23 AraĢtırma Merkezi
 93 AraĢtırma Laboratuvarı
 32 Bölüm
 35 Program
Genel Bilgiler
Kayıtlı Öğrenci Sayısı: 11,160
(6,505 Lisans + 2,408 Lisans Üstü + 2,247 Hazırlık) Lisansüstü Öğrencileri Oranı: %27
AKADEMĠK KADRO
(Profesör, Doçent ve Yardımcı Doçent)
MEZUN SAYILARI
Akademik Yıl
Lisans Derecesi
Lisans Üstü Derecesi
Oran
1983-84
459
83
% 15.3
1988-89
832
106
% 11.3
1998-99
1,381
318
% 18.7
2005-06
1,458
589
% 28.8
2006-07
1,585
564
% 26.2
2007-08
1,395
630
% 31.1
BÜ Doktora Mezunları
 Akademik Kariyeri seçenlerin %92.5‘u Türkiye‘de
BÜ Doktora Mezunları
 Boğaziçi Üniversitesi ... 83
 Marmara Üniversitesi ... 30
 Ġstanbul Teknik Üniversitesi ... 21
 Bilgi Üniversitesi ...18
 Yeditepe Üniversitesi ...16
 Yıldız Teknik Üniversitesi ...13
 Ġstanbul Üniversitesi ...11
 Galatasaray Üniversitesi ...10
 DoğuĢ Üniversitesi ... 10
 Kültür Üniversitesi ... 9
 Kocaeli Üniversitesi ... 8
 IĢık Üniversitesi ... 6
 Sakarya Üniversitesi ... 6
 Koç Üniversitesi ... 5
 BahçeĢehir Üniversitesi ... 5
 YurtdıĢı Üniversiteler ... 32
Toplam Fon = 58 Milyon TL
AraĢtırma
Çerçeve Programların Katkısı
 Son 5 yılda EU destekli 36 projeden toplam (3,500,000+) € destek sağlanmıĢtır...
 Bu desteğin 80%‘i Çerçeve Programlarından gelmiĢtir.
Yıllara Göre Yayın Sayısı Dağılımı
Öğretim Üyesi BaĢına DüĢen Yayın Sayısı
Fen Bilimleri Enstitüsü (FBE)
Hedef
Bilimin önde gelen konularında, en yeni ve geliĢmiĢ ekipmanı kullanarak, en son bilimsel
çalıĢmaları ve yayınları takip ederek, ulusal ve uluslararası düzeyde yürütülecek bilimsel
araĢtırma faaliyetlerine ve Ġngilizce lisanında yapılacak lisansüstü eğitime ortam hazırlamak
ve koordine etmek.
Mezunları, bir yandan kazandıkları bilgi ve beceriyi özel veya kamu sektöründe en etkin
biçimde kullanmaya hazırlarken, bir yandan da Akademik hayata hazırlamak.
 5 Mühendislik Anabilim Dalı;
 4 Fen Anabilim Dalı;
 1 Eğitim Anabilim Dalı;
 2 Interdisipliner Anabilim Dalı (1. Öğretim);
 2 Interdisipliner Anabilim Dalı (2. Öğretim);
 3 Program (2. Öğretim)
 Bilgisayar Mühendisliği Anabilim Dalı;
 Elektrik-Elektronik Mühendisliği Anabilim Dalı;
 Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı;
 ĠnĢaat Mühendisliği Anabilim Dalı;
 Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı;
 Makina Mühendisliği Anabilim Dalı;
 Fizik Anabilim Dalı;
 Kimya Anabilim Dalı;
 Matematik Anabilim Dalı;
 Moneküler Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı;
 Orta Öğretim Fen ve Matematik Anabilim Dalı.
 Sistem Kontrol Mühendisliği Anabilim Dalı;
 Hesaplamalı BilimlerAnabilim Dalı;
 Mühendislik ve Teknoloji Yönetimi Anabilim Dalı;
 Finans Mühendisliği Anabilim Dalı;
 Otomativ Mühendisliği Programı;
 Yazılım Mühendisliği Programı;
 Tıbbi Sistemler Programı.
ÖĞRENCĠ ve ÖĞRETĠM ÜYESĠ SAYILARI
ANABĠLĠM DALI
Y. Lisans
Öğrenci Sayısı
Esas
Sınıf
Doktora
Öğrenci Sayısı
Hazırl
ık
Esas
Sınıf
Öğretim
Üye Sayısı
Hazır
lık
Bilgisayar Mühendisliği
98
12
77
1
20
Elektrik Elektronik
Mühendisliği
79
10
49
1
26
Endüstri Mühendisliği
76
6
27
-
15
InĢaat Mühendisliği
55
11
39
2
16
Kimya Mühendisliği
41
13
24
-
13
Makina Mühendisliği
44
2
24
-
20
Fizik
26
9
26
-
26
Kimya
30
7
12
-
15
Matematik
18
1
2
-
20
Moleküler Biyoloji ve
Genetik
28
-
16
-
13
Ortaöğretim Fen ve
Matematik
11
-
2
-
7
Sistem ve Kontrol
Mühendisliği
29
1
-
-
-
Hesaplamalı Bilim ve
Mühendisliği
11
11
-
-
-
Ara Toplam
546
71
298
4
191
Finans Mühendisliği
78
-
-
-
-
Mühendislik ve Teknoloji
Yönetimi
107
-
-
-
-
Otomotiv Mühendisliği
33
-
-
-
-
Tıbbi Sistemler ve
BiliĢim
9
-
-
-
-
Yazılım Mühendisliği
66
-
-
-
-
Ara Toplam
293
-
-
-
0
Genel Toplam
839
71
298
4
191
Organizasyon ve Ġdari Yapı
 Müdür
3 senede bir Rektör tarafından atanır; atamada 11 esas Anabilim Dalı öğretim üyelerinin
tümünün katıldığı seçimle belirlenen aday ağırlıklı olarak dikkate alınır.
 Enstitü Kurulu
11 esas Anabilim Dalı BaĢkanı‘nın oy vererek, Ġnterdisipliner Anabilim Dalları
BaĢkanları ile Program BaĢkanları‘nın izleyici olarak katıldıkları bu Kurul her akademik
dönemde en az bir kere toplanır.
 Yönetim Kurulu
Enstitü Kurulu tarafından (üç sene için) seçilen 5 üyeden oluĢur ve iki haftada bir
toplanır.
Enstitü Kurulu, Yönetim Kurulu üyelerini belirlerken gerek mevcut üyelerin, gerekse de
yakın geçmiĢte görev yapmıĢ olan üyelerin esas Anabilim Dalları arasındaki dengeyi
gözönünde bulundurur.
Organizasyon ve Ġdari Yapı
 1 Enstitü Sekreteri, 1 Ġdari Sekreter
 19 AraĢtırma Görevlisi
AraĢtırma Görevlisi kadrolarının tamamı Anabilim Dallarına tahsis edilmiĢtir.
Temel ÇalıĢma Prensibi
 FBE Anabilim Dalları ile Bölümler aĢağıdaki akademik, araĢtırma ve idari
faaliyetlerin esas sahipleri ve sorumlularıdır:
a) Lisansüstü eğitim programlarının içeriklerinin belirlenmesi, güncellenmeleri, ve
duyurulmaları;
b) Yeni program ihdasları;
c) Programlara öğrenci kayıtları ile eğitimleri;
d) Ġlgili araĢtırma faaliyetlerinin tasarlanması, icrası ve yayınlanmaları;
e) Eğitim ve araĢtırma için gerekli altyapının planlanması, talep edilmesi ve iĢletilmesi.
 Zaten, tüm öğretim elemanı kadrolarının Bölümlerde bulunması, FBE‘nin uhdesinde
sadece birkaç idari kadro ile sınırlı sayıda AraĢtırma Görevlisi kadrosu olması, bu gerçeği
açıkça ortaya koymaktadır.
 Ancak, bu durum FBE‘nü kadük kılmamakta, bilakis Enstitü‘ye önemli bilgilendirme,
koordinasyon, denetim, yeni açılımlar/imkanlar geliĢtirme, temsil ve destek görevleri
yüklemektedir.
Görevleri
 Bilgilendirme
a) AraĢtırma fonları ve burslar ile ilgili duyuruların iletilmesi;
b) Lisansüstü eğitimle ilgili olarak üniversite dıĢında veya içinde alınan kararların
duyurulması;
c) Lisansüstü eğitim baĢarı ve süre istatistiklerinin göreceli olarak tutulması ve peryodik
olarak duyurulması;
d) Lisansüstü eğitimle ilgili süreçlerin ve terminlerin hatırlatılması.
 Koordinasyon
a) Anabilim Dalları‘nın lisansüstü eğitimin her boyutu ve süreci ile ilgili eğilimlerinin,
teamullerinin ve uygulamalarının birbiri ile benzer, uyumlu ve dengeli hale getirilmesi;
b) Lisansüstü eğitim ile ilgili temel görüĢlerin belirlendiği Enstitü Kurulu‘nun iĢleyiĢinin
sağlanması;
c) Enstitü Kurulu kararlarının Senato‘ya veya Yönetim Kurulu‘na iletilmesi;
d) Anabilim Dalları‘nın birbirlerinden beklentilerinin iletilmesi, birbirlerine verecek veya
alacakları bilgi ve desteklerin akıĢının kolaylaĢtırılması.
Ortak dersler, projeler ve tezler; jüri faaliyetlerinde iĢbirliği gibi
 Denetim
• FBE‘ne bağlı Anabilim Dalları‘nda verilen lisansüstü eğitim ile ilgili temel yetki ve
sorumluluklar yasal olarak FBE Yönetimine bırakılmıĢ olduğu için, Denetim görevi önem
taĢımaktadır.
• Zaten, Denetimin olmadığı bir ortamda koordinasyondan, bütünlükten pek söz
edilemez.
• Öte yandan, Denetim görevi titizlikle ve Ģeffaflıkla icra edilmeli, yapılan
değerlendirme ile verilen kararlar iyi açıklanmalı ve ilgili birimin ikna edilmesi esas prensip
olmalıdır.
• Temsil
• FBE‘nün bir diğer önemli görevi de Enstitü ile Anabilim Dalları‘nın görüĢlerini,
beklentilerini ve taleplerini Rektörlük, Senato, Üniversite Yönetim Kurulu ve diğer Üniversite
Komisyonları nezdinde temsil etmek ve savunmaktır.
− Fen ve Mühendislik konularındaki eğim/araĢtırma faaliyetlerinin farklı özellikleri /
gereksinimleri vardır (laboratuvar faaliyetleri, ortak araĢtırma yayın faaliyetleri)
 Yeni Açılımlar
Gerek akademik programlara yenilik, çeĢitlenme, kalite artıĢı getirecek yeni açılımların
geliĢtirilmesi/desteklenmesi, gerekse de eğitim kadrosu, ekipmanı ve teknolojisi ile ilgili ek
imkanların yaratılması/desteklenmesi de FBE‘nün temel görevlerinden biridir. Bazı örnekler:
a) Ulusal ve uluslararası saygın üniversiteler ile ortak lisansüstü eğitim
programları/faaliyetleri düzenlenmesi;
b) Lisansüstü öğrenci yurdu inĢası için gösterilen çabalar;
c) Ek araĢtırma görevlisi kadoları sağlanması için Rektörlük ve YÖK nezdinde yapılan
giriĢimler;
d) Yeni ikinci öğretim programları açılması, mevcutların güçlendirilmesi;
e) Lisansüstü öğrencilerin bilimsel ulusal/uluslararası toplantılara ve diğer bilimsel
faaliyelere katılımının desteklenmesi için kaynak sağlanması;
f) Eğitimlerinin son aĢamasına gelmiĢ olan doktora öğrencileri ile yeni öğretim üyesi
arayıĢı içinde olan Üniversiteleri bir araya getirmek; bu hedefe yönelik toplantılar
düzenlenmesi;
g) Öğrenci YetiĢtirme Programı‘nın (ÖYP) koordinasyonu.
ÇalıĢma Biçimi
 FBE sıralanan görevlerle ilgili olarak, Enstitü Kurulu, Yönetim Kurulu ve Müdürlük
çalıĢma ve icraatlarında son derece Ģeffaf ve tutarlı olmak, ayrıca Boğaziçi Üniversitesi
teamülleri ile demokratik prensiplerine de özen göstermek durumundadır.
ÖYP Nedir?
Öğretim Üyesi YetiĢtirme Programı (ÖYP), öğretim üyesi ihtiyacını karĢılayabilmek
amacıyla, 2547 sayılı yasanın yurtdıĢı/yurtiçi doktora öğrenimini kapsayan 33./35.
maddelerinin harmanlanması ile geliĢtirilmiĢ yeni bir modeldir.
Bu modelde, bir yandan üniversitelerin bilim ve teknoloji üretme kapasitesi arttırılırken
diğer yandan da öğretim üyesi yetiĢtirilmektedir.
ÖYP AkıĢ ġeması
 Program, iyi yetiĢmiĢ öğretim üyesi ihtiyacını karĢılamaya yönelik olarak, YurtdıĢı
eğitime öğrenci göndermeye göre daha avantajlıdır:
 Öğrencinin seçiminde her iki Üniversitenin de söz hakkı vardır;
 Üniversiteyi öğrenci seçtiği için, mecburi hizmetini isteyerek yerine getirmesi
mümkün olacaktır;
 ÖYP Kuralları çerçevesinde öğrenci her yıl kadrosunun bulunduğu Üniversiteyi
ziyaret ederek yaptığı çalıĢmalar hakkında seminer verme durumunda olduğu için, öğrenciÜniversite bağı daha kolay ve doğal olarak oluĢacaktır;
 Öğrencinin tez jürisinde kadrosunun bulunduğu Üniversiteden bir öğretim elemanı
olmasına yönelik ÖYP kuralı, bir yandan öğrenci-Üniversite bağını güçlendirirken, bir yandan
da Üniversiteler arası iĢbirliğini geliĢtirmeye yöneliktir.
 (Sadece 33. ve 35. maddeler ile) Yurtiçi eğitime öğrenci göndermeye göre daha
avantajlıdır:
 Öğrenci, BU‘nin kabul edilme Ģartlarını tümü ile karĢılayarak Program‘a girebildiği
için baĢarıyla mezun olması beklenmektedir.
 Öğrenciye, öğrenimi süresince 1 yıla kadar yurtdıĢında araĢtırma için imkan verilmesi
söz konusudur.
ÖYP‟na Katılan Akademik Birimler/Programlar
ElektrikElektronik
Mühendisliği
SistemKontrol
Mühendisliği
Fizik
Matematik
Jeodezi
Kimya
Bilgisayar
Mühendisliği
Eğitim
Bilimleri
Çevre
Bilimleri
Kimya
Mühendisliği
Jeofizik
Hesaplamalı
Bilimler
Makina
Mühendisliği
Atatürk
Ġlkeleri
Moleküler
Biyoloji ve
Genetik
Deprem
Mühendisliği
Yabancı
Diller
Eğitimi
ĠnĢaat
Mühendisliği
Ġnkılap
Tarihi
Biyomedikal
Mühendisliği
ÖYP‟ye Katılan Üniversiteler
Adıyaman Üniversitesi
Cumhuriyet Üniversitesi
Dicle Üniversitesi
Dumlupınar Üniversitesi
Düzce Üniversitesi
Erzincan Üniversitesi
Gaziosmanpasa Universitesi
Giresun Üniversitesi
Harran Üniversitesi
Ġnönü Üniversitesi
Kastamonu Üniversitesi
Mustafa Kemal Üniversitesi
Namık Kemal Üniversitesi
Niğde Üniversitesi
Ordu Üniversitesi
Pamukkale Üniversitesi
UĢak Üniversitesi
Yozgat Bozok Üniversitesi
Yüzüncü Yıl Üniversitesi
...
Genel Gözlemler
 Doktoralı Personel YetiĢtirmek Gerek (Sn. Ziya Karabulut)
 Doktora öğrencisi ya full-time öğrenci olmalı veya bir araĢtırma ortamında çalıĢıyor
olmalıdır.
 Prof. Dr. Ramazan Koç‘un iĢaret ettiği 4 faktör son derece önemlidir.
 Doktora Bursları:
KarĢılıksız yerine proje bağlantılı burslar tercih edilmeli; ancak süreçler
sadeleĢtirilmelidir.
Sigorta konusu çözülmelidir.
• Yurt DıĢından Öğretim Üyesi Gelmesi:
Bürokratik süreçler sadeleĢtirilmelidir.
Kontenjanlar esnekleĢtirilmelidir.
Ġ.Ü.BĠLĠMSEL ARAġTIRMA PROJELERĠ KOORDĠNASYON BĠRĠMĠ 2008
Yurt DıĢına Doktora Amaçlı Öğrenci Yollanması:
Doğrudur, ancak dikkatli icra edilmelidir (öğrencinin ders verme/proje/uygulama
deneyimi kazanması önemli).
Yurt dıĢı üniversitelerle ortak faaliyetler en az öğrenci yollamak kadar yararlıdır.
• Yurt DıĢına Doktora Amaçlı Öğrenci Yollanması:
Doğrudur, ancak dikkatli icra edilmelidir (öğrencinin ders verme/proje/uygulama
deneyimi kazanması önemli).
Yurt dıĢı üniversitelerle ortak faaliyetler en az öğrenci yollamak kadar yararlıdır.
 10 öğretim üyesi 1 doktorant yetiĢtiriyor (Prof.Dr. Ramazan Koç)
 Bunun muhakkak arttırılması gerek.
 Ancak, 1 öğretim üyesi 10 doktorant da yetiĢtirmeye çalıĢmamalı.
 Lisansüstü tezlerin içeriği.
 Ürüne/hizmete yönelik olması iyi, ancak Ģart değil.
 Y. Lisans tezlerinde süre yetmeyebilir.
Doktora tezlerinde felsefi/teorik katkı önemli.
 “Inbreeding” (doktorantın mezun olur olmaz aynı üniversitede öğretim üyeliği
görevine atanması) azaltılmalıdır.
 Yeni öğretim üyesinin vizyonunun geniĢlemesi gerek.
 AraĢtırma Görevlisi kadrolarının geçici hüvviyetinin bozulmaması önemli.
 Yeni adayı (adayları) değerlendirecek olan öğretim üyelerinin objektif bakabilmeleri
önemli.
 Mezun olup ayrılma durumundaki doktorantın kadrosunun ilgili birimde kalması
önemli.
 Yeni mezun doktorantların iĢ bulmalarına yardımcı olunmalı.
 Öğretim üyesi arayıĢı içindeki yurtiçi/yurt dıĢı üniversiteler ile temaslar.
 Yurt dıĢı post-doc imkanı için temaslar.
ÖZ GELĠR (Döner Sermaye Geliri)
SI
RA NO
EKON
OMĠK KOD
AÇIKLAMA
ÖDE
NEK
HARCAMA
KALAN
ÖDENEK
Tüketime Yönelik Mal ve Malzemeleri
Alımları
4.70
0.000,00
3.931.748,2
8
768.25
1,72
Yolluklar
1.70
0.000,00
1.015.805,8
8
684.19
4,12
03 4
Görev Giderleri
1.40
0.000,00
1.301.385,9
0
98.614,
10
4
03.5
Hizmet Alımları
1.20
0.000,00
761.255,32
438.74
4,68
5
03.7
Menk.Mal,G.Maddi Hak Alım Bak.Onr. Gid.
3.26
8.436,55
933.006,47
2.335.4
30,08
7
06.1
Mamul Mal Alımları
19.5
68.662,86
13.950.445,
61
5.618.2
17,25
9
06.3
Gayri Maddi Hak Alımları
903.
558,26
80.239,99
823.31
8,27
10
06.6
Menkul Malların Büyük Onarım Gideri
1.00
0.000,00
0,00
1.000.0
00,00
11
06.7
Gayrimenkul Büyük Onarım Gideri
598.
563,37
35.931,00
562.63
2,37
10
06 9
Diğer Sermaye Giderleri
200.
000,00
0,00
200.00
0,00
34.5
39.221,04
22.009.818,
45
12.529.
402,59
1
03.2
2
03.3
3
TOPLAM
Prof.Dr. Erdem Yazgan
Hacettepe Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü
BĠLĠMSEL ARAġTIRMA DENEY YAYIN VE DEĞERLENDĠRMEDE ETĠK
ĠLKELER
Bu yazıda bilimsel bulguların yayınlanması, sunumu,yazar isimlerinin yazılma
sıralanması , desteğin belirtilmesi, hakemlik,editörlük,jüri üyeliği,tez danıĢmanlığı,veri
toplanma ve canlılar üzerinde yapılan deneyler sürecinde uyulması gereken etik kurallar
tanıtılacaktır.
Yazı, verilen kaynaklar kullanılarak hazırlanmıĢ bir derlemedir. (1-17)
Bilimin tarifi pek çok Ģekilde yapılmıĢtır. Bunlardan bazılarını aĢağıdaki gibi
özetliyebiliriz.
Bilim Güçlü bir düĢünme sanatıdır.
Bilim gerçeğin bilinmesinin diyalektik yöntemidir.
―Güç Kaynağıdır‖, Bacon
Bilim veya bilim yöntemi mantığın ulaĢtığı son aĢamanın adıdır, Bozkurt Güvenç
veya
Gözlenebilen olguları betimleme, olguları ve olgular arasında iliĢkileri açıklayarak
genel ilkelere varma ve bu genellemeleri ve ilkeleri tekrar olgulara dönerek test etme, yani
doğrulama veya yanlıĢlama sürecidir, Cemal Yıldırım.
Bilimsel Bulguların Yayın ve Sunum Sürecinde Etik Kurallar
BaĢka araĢtırmacıların çalıĢmalarını kaynak olarak gösterilmeden veya kasıtlı olarak
değiĢik biçimde kullanmaya bilimsel aĢırma denmektedir. ( 1-15 )
Bilimsel aĢırma, (intihal) tümüyle ve/veya kısmen olmak üzere baĢkasından veya
kendisinden aĢırma Ģeklinde olabilmektedir.
BaĢkasına ait bir çalıĢmayı kendisininmiĢ gibi aynen sunmaya veya yayımlamaya, tam
aĢırma.
BaĢkasına ait bir çalıĢmayı, kaynak olarak belirtmeden veya gerekli izni almadan
sunmaya veya yayımlamaya bilimsel korsanlık olarak tanımlanmaktadır. ( 1-15 )
Benzer biçimde kiĢinin kendi yayınlarını
Yineleme (duplication), farklı yerlerde aynen yayınlama
Dilimleme (least unit publishable) çalıĢmanın parçalara bölünerek yayınlaması sonucu
kendisinden aĢırma Ģeklindeki etik yanlıĢ söz konusu olur. ( 1-15 ).
Bu nedenle
Bir baĢkasına ait çalıĢmanın kullanılması sırasında atıf yapılmalı ve kaynak olarak
gösterilmelidir.
Bir araĢtırma sonucu aynı anda birden fazla dergiye gönderilmemelidir.
AraĢtırma sonuçları değiĢtirilmeden ve saptırılmadan sunulmalıdır.
Hayali sonuç ve verilerin sunulması bilimsel sahtekarlıktır, yapılmamalıdır.
Bir baĢkasına ait sözlü ve yazılı bilgiler aynen kullanacak ise ‗quotation‘ iĢareti ile
belirtip, kaynağın bilgisi sayfa numarasına kadar belirtilmelidir.
Kullanılan kaynak telif hakkı alınmasınıda gerektiriyorsa, izin alınması gerekmektedir.
Yazar Ġsimlerinin Yazılması ile Ġlgili Kurallar
Yazar isimleri belirtilirken çalıĢmaya birinci ve ikinci dereceden katkıda bulunanların
sıralamaları düzgün yapılması gerekir.
Birinci dereceden katkı:
AraĢtırma konusunu belirlemek, amacı ve ara çalıĢmayı önermek.
Deneysel süreçlerde katkıda bulunmak
Ġstatiksel analiz ve grafiklere katkıda bulunmak.
Sonuçları yorumlamak.
AraĢtırma raporunu kısmende olsa yazmak.
Birinci dereceden katkısı olanların isimleri en çok katkıdan en aza doğru sıralanmalı veya
eĢit katkı var ise alfabetik sıra ile belirtilmeli ve dipnotla bilgi verilmelidir.
Ġkinci dereceden katkı:
AraĢtırma araç ve gerecin tasarlanması, kullandırılması.
Veri toplanması ve değerlendirilmesi
ÇalıĢmaya danıĢmanlık yapılması
Ġkinci dereceden katkısı olanlara teĢekkür edilmesi gerekir.
AraĢtırmanın yayınlanmak üzere yazıĢmalarını gerçekleĢtiren kiĢi ―baĢ yazar‖ olarak
kabul edilir. BaĢ yazar tüm yazıĢmalardan, diğer yazarları bilgilendirmeklede sorumludur.
Makalede ismi olan yazarların hepsi yayından sorumluluk almak durukundadır. Makaleye
katkısı olmıyan kiĢilerin isminin olması veya katkısı olan kiĢilerin isminin olmaması etik
dıĢıdır.
Mali Kaynağın Gösterilmesi
Bir araĢtırma konusu mali destek aldığı kuruluĢ ve kiĢileri yayında belirtmek
durumundadır. Aksi bir durum etik açıdan doğru olmaz.
Dergilerde Hakemlik ve Editörlük Yapanlarla Ġlgili Etik Kurallar
Hakemlik bilimsel yayın kalitesinin artırılması için gerekli olan bir basamaktır. Bilimsel
araĢtırma yayınlanmadan önce farklı bir görüĢlerle gerekiyorsa daha iyi bir duruma
getirilebilir.
Bu nedenle seçilen ve hakemlik yapan kiĢilerin aĢağıda özetlenen hususlara uyması etik
açıdan önemlidir.
Hakemlerin konunun uzmanı olmaları.
Hakemlerin konuyu yayınlanmadan baĢka kiĢilerle paylaĢmaması , gizliliğe uyulması.
Hakemler, hakemlik yaptıkları yayından menfaat sağlamamalıdırlar.
Hakemin eliĢtiri ve değerlendirmesinde objektif ve bilimsel olması gerekir.
Hakem eliĢtirilerinin etik kurallara uygun olması gerekmektedir.
Editörlerin etik kurallara uyması için dikkat edilmesi gereken hususlar aĢağıdaki gibi
özetlenebilir.
Yayını tarafsız olarak değerlendirmelidir.( Yazar,din,dil,ırk vs.)
Değerlendirme sürecini uzatmamalıdır.
ÇalıĢmanın etik kurallara uygunluğuna bakmalıdır.
Yayın içeriği hakkında baĢka kiĢilere bilgi vermemelidir.
Yayın içeriğini yazarların bilgisi dıĢında kendi araĢtırmalarında kullanmamalıdır.
Hakem raporlarında değiĢiklik yapmamalıdır.
Jüri Üyelerinin Uyması Gereken Etik Kurallar
Jüri üyesi, bir çalıĢmayı değerlendirirken aĢağıda belirtilen etik kurallara uymalıdır.
ÇalıĢmayı objektif olarak değerlendirmelidir.
Adayıın sunumu esnasında veya tartıĢmalarda adaya, danıĢmanına ve diğer jüri
üyelerine baskı yapmayıp, çoğunluk kararına saygı duymalıdır.
Aday ve çalıĢmayı bilimsel ve etik yönden değerlendirmelidir.
Adayın çalıĢmasını adayın izni olmadan kullanmamalı ve kullandırmamalıdır.
Tez DanıĢmanlarının Uyması Gereken Etik Kurallar
Bilimsel çalıĢmalarda tez danıĢmanlarıda etik kurallara uymak zorundadırlar.
Tez danıĢmanı aday ile iliĢkilerinde dürüst, tarafsız, etik kurallara uygun ve örnek
olacak Ģekilde davranmalıdır.
Adayın tez çalıĢmalarında içerik ve bilimsel değer açısından kendisininde sorumluluğu
olduğunu bilerek davranmalıdır.
Adayın bilimin evrensel ilke ve dürüstlük anlayıĢına uygun olarak çalıĢmasını
sağlamalıdır.
Adayın bilimsel
kullandırmamalıdır.
çalıĢmalarını
adayın
izni
olmadan
kullanmamalı
ve
Adayın çalıĢmasını kasıtlı olarak veya ilgisizlikle yanlıĢ yönde veya geç
değerlendirmemelidir.
Çıkar ÇatıĢmaları ile Ġlgili Etik Kurallar
Yazar, Hakem ve editörlerin değerlendirmelerine etkileyebilecek durumda olan iliĢkilerin
açıklanması gerekebilir.
Bu durumda iliĢkiler yayın veya rapor değerlendirilme safhasından önce
belirtilmelidir.
Değerlendirme safhasından önce birinci dereceden akrabalık, ve çalıĢmalarla ilgili
yakınlık belirtilmelidir.
Veri Toplanması Sırasında Uyulması Gereken Etik Kurallar
Bilimsel çalıĢmanın dayandığı verilerin toplanma Ģekli, değerlendirilmesi ve yazılması
sırasında uyulması gereken kuralları aĢağıdaki gibi özetleyebiliriz.
Veriler değiĢtirilmeden dikkatle kaydedilmelidir. Laboratuvar ortamında kullanılan
malzeme, madde ve sonuçlar, özel Lab. Defterine (her sayfası numaralı) olduğu gibi
kaydedilmelidir.
Deney defteri ve Lab. Cihazları baĢkalarınında kullanımı için laboratuvarda
tutulmalıdır.
Veriler doğru yöntemlerle analiz edilmelidir. Deney yeterince tekrar edilmeli ve
sonucun doğruluğundan emin olunmalıdır.
ÇalıĢma projelendirilip, gerekiyorsa etik kurul tarafından onaylanmıĢ protokol ile
devam ettirilmelidir.
Verilerin tekrar elde edilebilmesi için deney baĢkaları tarafından da tekrarlanabilir
durumda açıklanmalıdır.
ÇalıĢma sonucunun yayınlanmasında karar yürütücü tarafından verilmelidir.
Hayvan Deneylerinde Etik Kurallar
Deney hayvanları üzerinde yapılacak araĢtırmalarda 3R (reduction, replacement ve
refinement) kuralı ve uygun anestezi/analjezi ve ötanazi kurallarına uyulması gerekmektedir.
Deneyin etik kurul onayı olması ve denetime açık olması gerekmektedir.
Deneklere gereksiz acı ve eziyet verilmemelidir.
Çevre ve Orman Bakanlığı, Tarım ve Köy iĢleri bakanlığı yönetmeliklerine uygun
koĢullarda çalıĢma gerekmektedir.
Ġnsan Üzerinde Yapılacak Deneylerde Etik Kurallar
Ġlaç araĢtırmaları etik kurulundan izin alınması gerekmektedir.
Deneylerin ve ortamın Ġyi Klinik Uygulamaları (ĠKU) kurallarına uygun olması
gerekmektedir.
Ġnsan dokusu üzerinde yapılacak araĢtırmalar en yüksek etik standartlara uygun olmalı
ve gönüllüler bilgilendirilerek onayları alınmalıdır.
Kaynaklar
1. Türkiye Bilimler Akademisi Bilim Etiği Komitesi (2002). Bilimsel AraĢtırmada Etik
ve Sorunları, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
2. www.chem.vt.edu/ethics/vinny/ethix.html
3. Tez yazım kılavusu ve bilim etiği uygulamaları el kitabı 2006, Hacettepi Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2006
4. Bilimsel yayın yapılırken karĢılaĢılan etik sorunlar hakkında bilmeniz gerekenler,
Hacettepe
Üniversitesi
Sağlık
Bilimleri
Enstitüsü,
http://www.saglıkbilimleri.hacettepe.edu.tr/Etik/SBE.EtikSorunlar Web.pdf.29.03.2007
5. The American Physiological Society-Publications-Ethical Policies and Procedures,
http://www.the-ops.ogr/publications/journals/apsethiç.htm.
6. Ġyi Laboratuar Uygulamaları Kılavuzu, Resmi Gazete, Ankara,Sayı 24796, 25.06.2002
7. Ġyi Klinik Uygulamaları Kılavuzu, Resmi Gazete Ankara, Sayı 51718,29.12.1995
8. Tarzu,E.,veRuacan,ġ.(2000),BilimselYanıltmanın;Türleri,Nedenleri,Öönlenmesi,Ceza
landırılması. Cumhuriyet Bilim Teknik, 712,4-5
9. www.yildiz.edu.tr/aek
10. www.anadolu.edu.tr/arastirma/bilim_etiği_klavuzu.aspx
11. www.Türk Farmakoloji Derneği Bilim ve Yayın Etiği Ġlkeleri
12. www.utm.etm.edu/research/iep/e/ethics.html
13. www.arts.ubc.ca/doa/plagiadizk.html
14. Prof.Dr. ġevket Ruacan, Bilimsel AraĢtırma ve Yayınlarda Etik Ġlkeler
15. Atatürk Üniversitesi Etik Kurul Yönergesi
16. Hacettepe Üniversitesi Etik Komisyonu Yönergesi
17. Türkiye Bilimler Akademisi, Bilim Etiği El Kitabı, 2008.
Ziya KARABULUT
Sanayi Bakanlığı
Sanayi AraĢtırma ve GeliĢtirme
Genel Müdürü
GENEL MÜDÜRLÜĞÜMÜZÜN SORUMLU OLDUĞU KANUNLAR
UYGULANAN KANUNUN ADI
KANUN
TARĠHĠ
3143 SAYILI SANAYĠ VE TĠCARET BAKANLIĞI TEġKĠLAT VE
GÖREVLERĠ HAKKINDA KANUNUN 10. MADDESĠ
1985
4691 SAYILI KANUN ĠLE KURULAN TEKNOLOJĠ GELĠġTĠRME
BÖLGELERĠ
2001
5593 SAYILI, 3143 SAYILI KANUNUN 10. MADDESĠNĠN (h)
BENDĠNĠN DEĞĠġTĠRĠLMESĠNE DAĠR KANUN
2007
5746 SAYILI ARAġTIRMA VE GELĠġTĠRME FAALĠYETLERĠNĠN
DESTEKLENMESĠNE ĠLĠġKĠN KANUN
2008
4691 SAYILI TEKNOLOJĠ GELĠġTĠRME BÖLGELERĠ KANUNU
4691 SAYILI KANUNU KAPSAMINDA 31 ADET TEKNOLOJĠ GELĠġTĠRME
BÖLGESĠ KURULMUġTUR.
4691 SAYILI TGB KANUNUNUN AMACI ;
Üniversiteler, araĢtırma kurum ve kuruluĢları ile üretim sektörleri arasında iĢbirliği
sağlanarak;
• Ülke sanayinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya
kavuĢturulması amacıyla teknolojik bilgi üretilmesi,
• Üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliĢtirilmesi,
• Ürün kalitesinin veya standardının yükseltilmesi,
• Verimliliğin artırılması, üretim maliyetlerinin düĢürülmesi,
• Teknolojik bilginin ticarileĢtirilmesidir.
BÖLGELERDE 2003 YILINDAN BUGÜNE KADAR;
• Firma sayısı 1.154‘e,
• Ġstihdam edilen personel sayısı 11.093‘ye, ( 8.506 Ar-Ge , 2.587 Destek Personeli)
• Tamamlanan Proje Sayısı 4.211‘e, üzerinde çalıĢılan proje sayısı 3.069‘a,
• Ġhracat 540 milyon A.B.D. Dolarına,
• Yabancı firma sayısı 32‘ye, bu firmalarca yapılan yatırım tutarı 450 milyon A.B.D.
Dolarına,
• Alınan patent sayısı 230‘a ulaĢmıĢtır.
BÖLGELER ĠÇĠN VERĠLEN TOPLAM ÖDENEK MĠKTARI
YILLAR
BÜTÇE (TL.)
2004
2.610,00
2005
3.466,40
2006
7.999,00
2007
9.900,00
2008
13.060,00
2009
17.165,00
SANAYĠ TEZLERĠ PROGRAMI 2006 YILINDA BAġLATILMIġTIR.
2007 YILINDA YAYIMLANAN 5593 SAYILI KANUNUN TEMEL AMACI:,
- GÜÇLÜ BĠR KAMU-ÜNĠVERSĠTE-SANAYĠ ĠġBĠRLĠĞĠNĠN KURULMASI,
- ÜLKE SANAYĠNĠN ÜRETĠM YAPISININ YÜKSEK KATMA DEĞERLĠ, BĠLGĠ
VE TEKNOLOJĠ TABANLI ÜRETĠM ANLAYIġI DOĞRULTUSUNDA
GELĠġTĠRĠLMESĠ,
- ÜLKEMĠZĠN AR-GE VE YENĠLĠKÇĠLĠK KAPASĠTESĠNĠN ARTIRILMASIDIR.
- SAN-TEZ PROGRAMININ TEMEL HEDEFLERĠ;
- ÜNĠVERSĠTE-SANAYĠ-KAMU ĠġBĠRLĠĞĠNĠN KURUMSALLAġTIRILMASI,
- KATMA DEĞERĠ YÜKSEK, TEKNOLOJĠ TABANLI ÜRÜN VE ÜRETĠM
YÖNTEMLERĠ GELĠġTĠRĠLMESĠ,
- SANAYĠMĠZĠN DÜNYA PAZARINDA REKABET GÜCÜNÜN
YÜKSELTĠLMESĠ,
- AKADEMĠK BĠLGĠNĠN TĠCARĠLEġMESĠNĠN SAĞLANMASI,
- YENĠLĠKÇĠ YENĠ ġĠRKETLERĠN DOĞMASININ SAĞLANMASI,
- NĠTELĠKLĠ ELEMAN SAYISININ ARTIRILMASININ SAĞLANMASIDIR.
SANAYĠ TEZLERĠ PROGRAMINDA 2 YILDA SAĞLANAN GELĠġME
2006Kasım
Ödenek Miktarı
(Milyon TL.)
Proje BaĢvuru Sayısı
5,00
42
20
07
20
08
10,00
15,00
183
120
2009
TOP
LAM
20,00
50,00
71
416
Desteklenecek Proje
Sayısı
Destekleme Yüzdesi
17
68
45
40,50
37,20
37,50
130
Nisan
2009 sonu
37,68
SAN-TEZ PROGRAMI KAPSAMINDA DESTEKLENEN PROJELERDEN 14‘Ü 2009
MART AYI ĠTĠBARĠYLE TAMAMLANMIġTIR.2006 VE 2007 YILI 1. DÖNEMĠNDE
BAġLATILAN
PROJELER
SONUCUNDA
ORTAYA
ÇIKAN
ÜRÜNÜN
TĠCARĠLEġTĠRĠLMESĠ ĠLE ĠLGĠLĠ VERĠLER 2009 YILI SONUNDA ALINACAKTIR.
5593 SAYILI KANUN ÇERÇEVESĠNDE 2009 YILINDA 3 PROGRAM
DEVREYE ALINACAK OLUP BU PROGRAMLAR;
• PATENT DESTEK PROGRAMI,
• AR-GE YATIRIM DESTEK PROGRAMI,
• TANITIM VE PAZARLAMA DESTEK PROGRAMIDIR.
• 5746 SAYILI ARAġTIRMA VE GELĠġTĠRME FAALĠYETLERĠNĠN
DESTEKLENMESĠ HAKKINDA KANUN
• 5746 SAYILI KANUNUN UYGULAMA VE DENETĠM YÖNETMELĠĞĠ 31
TEMMUZ TARĠH 26953 SAYILI RESMĠ GAZETEDE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE
GĠRMĠġTĠR.
• 5746 SAYILI KANUN ÇERÇEVESĠNDE DESTEK, TEġVĠK VE
MUAFĠYETLERDEN YARARLANACAK MEKANĠZMALAR
• AR-GE MERKEZLERĠ,
• REKABET ÖNCESĠ ĠġBĠRLĠĞĠ PROJELERĠ,
• TEKNOGĠRĠġĠM SERMAYESĠ DESTEĞĠ
• AR-GE VE YENĠLĠK PROJELERĠ
• TEKNOLOJĠ MERKEZĠ ĠġLETMELERĠ (TEKMER) TEKNOLOJĠ GELĠġTĠRME
BÖLGELERĠ (TGB)‘DĠR
5746 SAYILI KANUN ĠLE BAġLATILAN;
1. AR-GE MERKEZLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ VE DENETĠMĠ,
2. REKABET ÖNCESĠ ĠġBĠRLĠĞĠ PROJELERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ VE
DENETĠMĠ,
3. TEKNOGĠRĠġĠM SERMAYESĠ DESTEĞĠ UYGULAMALARI
BAKANLIĞIMIZCA YÜRÜTÜLMEKTEDĠR.
KANUN KAPSAMINDA SAĞLANAN DESTEK, TEġVĠK VE MUAFĠYETLER
1. Ar-Ge
indirimi
Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı gelir vergisinden muaf
tutulacaktır.
Ar-Ge ve yenilik projelerinde çalıĢan
2. Gelir
vergisi stopajı
teĢviki
Ar-Ge ve destek personelinin gelir vergisinin
Doktoralı olanlar için %90‘ı
Diğerleri için %80‘i
vergiden indirilecektir.
3. Sigorta
primi desteği
Ar-Ge ve destek personelinin sigorta primi iĢveren hissesinin yarısı
beĢ yıl süreyle Maliye Bakanlığınca karĢılanacaktır.
4. Damga
vergisi istisnası
Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili kağıtlar damga vergisinden
muaf tutulacaktır.
5.
TeknogiriĢim
sermaye desteği
Üniversiteden yeni mezun veya son sınıfta olan ve mezun olabilecek
durumdaki öğrencilere,yük.lisans ve Dr. Öğrencisi kiĢilerin teknoloji
odaklı iĢ fikirlerini desteklemek amacıyla bir defaya mahsus olmak üzere
100 bin TL‘ye kadar hibe niteliğinde sermaye desteği verilmektedir.
6. Rekabet
öncesi iĢbirliği
projeleri
7. Desteğin
süresi
Bu projeler kapsamında yapılan katkı proje özel hesabı açan
kuruluĢun kazancının tespitinde gelir olarak dikkate alınmayacaktır.
Kanunun uygulaması 31/12/2023 tarihine kadar devam edecektir.
AR-GE MERKEZLERĠ:
5746 Sayılı Kanunun Uygulama ve Denetim Yönetmeliğinin yayımlandığı 31
Temmuz 2008 tarihinden bu yana;
• 53 iĢletme AR-GE MERKEZĠ kurmak için baĢvurmuĢ,
• 42 iĢletmenin AR-GE MERKEZĠ alması uygun bulunmuĢ,
• 3 iĢletmenin baĢvurusu ret edilmiĢ, 1 ĠĢletmenin baĢvurusu ise kabul edilmemiĢtir.
TEKNOGĠRĠġĠM SERMAYESĠ DESTEĞĠ
Bu destek, bir defaya mahsus olmak üzere, en fazla 100.000,00TL‘ye kadar, teminat
alınmaksızın ve hibe olarak Merkezi Yönetim kapsamında bulunan kamu idareleri tarafından
verilecektir.
TEKNOGĠRĠġĠM SERMAYESĠ DESTEĞĠ „NĠN AMACI
1. NĠTELĠKLĠ GĠRĠġĠMCĠLĠĞĠN ÖZENDĠRĠLMESĠ,
2. ULUSLARARASI REKABET GÜCÜ OLAN, YENĠLĠKÇĠ, TEKNOLOJĠ DÜZEYĠ
YÜKSEK ÜRÜN VE SÜREÇLERĠ GELĠġTĠREBĠLEN YENĠ ĠġLETMELERĠN
OLUġTURULMASI,
3. YENĠLĠKÇĠ GĠRĠġĠMCĠLĠK KONUSUNDAKĠ FARKINDALIĞIN ARTIRILMASI,
4. YÜKSEK EĞĠTĠMLĠ, NĠTELĠKLĠ GENÇLERĠN Ġġ HAYATINA
KAZANDIRILMASIDIR.
TEġEKKÜRLER
Dr. Osman Nuri KUREġ
TÜBĠTAK
Bilim Ġnsanı Burs ve Destekleri
Bilim Ġnsanı Destekleme Daire BaĢkanlığı (BĠDEB)
21 Ocak 2006 tarih 138 sayılı Bilim Kurulu kararıyla Bilim Adamı YetiĢtirme Grubu
(BAYG) olan ismimiz Bilim Ġnsanı Destekleme Daire BaĢkanlığı (BĠDEB) olmuĢtur.
Misyon
―Türkiye‘nin ihtiyacı olan alanlarda bilim insanı yetiĢmesini yarıĢma, burs ve eğitim
programları aracılığı ile yönlendirmek ve teĢvik etmek, bilim insanlarına destek vermek,
toplumda bilim ve teknoloji kültürünün oluĢmasına yardımcı olmak.‖
Vizyon
―Bilim dünyasına girmek isteyenlerin ve bilim için destek arayanların aklına gelen ilk yer
olmak.‖
BĠDEB Burs ve Destekleri
• Ġlk ve Ortaöğretim Öğrencilerine Yönelik Destekler
• Lisans ve Lisansüstü Burs ve Destekler
• Doktora Sonrası Burs ve Destekler
• Yabancı AraĢtırmacılara Yönelik Burs ve Destekler
• Bilimsel Etkinlik Destekleri+
• Ġkili AnlaĢmalar Çerçevesinde Yürütülen DeğiĢim Bursları
BĠDEB Programları
Program
Kodu
Programın Adı
2201
Ulusal Ġlköğretim Matematik Olimpiyatı
2202
Ulusal Bilim Olimpiyatları
2203
Uluslararası Bilim Olimpiyatları
2204
Ortaöğretim Öğrencileri Arası AraĢtırma Projeleri YarıĢması
2205
Üniversite Lisans Burs Programı
2209
Üniversite Öğrencileri Yurtiçi-YurtdıĢı AraĢtırma Projeleri Destekleme
Programı
2210
Yurt Ġçi Yüksek Lisans Burs Programı
2211
Yurt Ġçi Doktora Burs Programı
2212
Yurt Ġçi Yurt DıĢı BütünleĢtirilmiĢ Doktora Burs Programı
(bu program kapsamında yeni bursiyer seçilmemektedir)
2213
Yurt DıĢı Doktora Bursu
2214
Yurt DıĢı AraĢtırma Burs Programı (Doktora Öğrencileri için)
2228
Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü (Yüksek lisans/Doktora)
Burs Programı
2230
Yurt DıĢı Yüksek Lisans Burs Programı
2218
Yurt Ġçi Doktora Sonrası Burs Programı
2219
Yurt DıĢı Doktora Sonrası Burs Programı
2215
Yabancı Uyruklular Ġçin Doktora Burs Programı
2216
Yabancı Uyruklular Ġçin AraĢtırma Burs Programı
2221
Konuk Bilim Ġnsanı Destekleme Programı
2217
Lisansüstü Yaz Okulu ve Benzeri Etkinlikleri Destekleme Programı
2223
Yurtiçi Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Programı
2224
Yurt DıĢı Bilimsel Etkinliklere Katılma Desteği Programı
2229
Lisans ve Lisans Öncesi, Öğretmen ve Öğrencilere Yönelik Bilimsel
Etkinlikleri Destekleme
Programı
2225
TÜBĠTAK Almanya (DFG) Bilimsel DeğiĢim Burs Programı
2226
TÜBĠTAK Ġngiltere (Royal Society) Bilimsel DeğiĢim Burs Programı
2227
TÜBĠTAK Macaristan (HAS) Bilimsel DeğiĢim Burs Programı
Ġçerik
• BĠDEB Yurt Ġçi / DıĢı Lisansüstü Destekleri
• BĠDEB Yurt Ġçi / DıĢı AraĢtırma Destekleri
• BaĢvuru Değerlendirme Sistemi
• Genel Ġstatistikler
ARDEB Proje Destekleri – Bursiyerlik KoĢulları
Lisansüstü Burs Programları
• 2210-Yurt Ġçi Yüksek Lisans Burs Programı
• 2211-Yurt Ġçi Doktora Burs Programı
• 2230-Yurt DıĢı Yüksek Lisans Burs Programı
• 2213-Yurt DıĢı Doktora Burs Programı
2210 - Yurt Ġçi Yüksek Lisans Burs Programı
Amaç:
Tezli yüksek lisans öğrencilerini çalıĢmalarında desteklemek
BaĢvuru KoĢulları:
 27 yaĢından gün almamıĢ olmak,
 Daha önce bu programdan ya da 2228 kodlu programdan burs almamıĢ olmak,
 Tezli yüksek lisans programına kayıtlı olmak,
 Lisans not ortalaması en az 3.00/4.00 veya 76.66/100,
 ALES EA Puanı en az 80.00 (Nisan 2007 ve daha sonrası)
BaĢvuru Tarihi
: 16 – 22 Ekim 2009 (online baĢvuru)
Online baĢvuru adresi: bideb2210.tubitak.gov.tr
2003 – 2008 Yılları Arası Ġstatistiki Bilgiler
2230 - Yurt DıĢı Yüksek Lisans Burs Programı
BaĢvuru KoĢulları:
 Son sınıf lisans öğrencileri için 27 yaĢından gün almamıĢ olmak,
 Lisans öğrenimlerini tamamlamıĢ olanlar için 28 yaĢından gün almamıĢ olmak,
 Lisans not ortalaması en az 3.00/4.00 veya 76.66/100,
 ALES EA Puanı en az 80.00 (Nisan 2007 ve daha sonrası)
BaĢvuru Tarihi : 20/02/2009
Burs Miktarı
: aylık 1500$
Burs Süresi
: 2 yıl burslu (1 yıl burssuz)
Yükümlülükler : Zorunlu Hizmet Yükümlülüğü
2230 - Yurt DıĢı Yüksek Lisans Burs Programı
Öncelikli Alanlar
BĠLĠM
 Uzay Tabanlı Jeofizik ve Jeodezik Teknikler (Yer Sistem Bilimleri)
 Atmosfer AraĢtırmaları
 Yakın Uzay Fiziği (Uzay havası, GüneĢ-Yerküre fiziği, Plazma Fiziği)
 Radyo Astronomi
TEKNOLOJĠ
 Uzay Aracı/ Uydu Sistem Tasarımı
 Uydu Telemetre, Ölçme ve Ġzleme Teknikleri
 Yörüngede Veri ĠĢleme Sistemleri
 Uydu Güç Sistemleri
 Uzay Aracı/Uydu Yönelme Kontrol Sistemleri
 Uydu HaberleĢme Sistemleri, Uydu Yer Ġstasyon Sistemleri
 Uydu Platform, Yapı ve Çevre Test Sistemleri
 Uydu Mekanik ve Isıl Analiz Tasarım ve Test
 Uzay Malzemeleri
 Elektro-Optik, Kameralar, Spektrometreler vb. Algılayıcılar, Uzaya Yönelik
Enstrümantasyon, SAR
 Uzay Ġtki Sistemleri, Fırlatma Sistemleri, Güdüm Teknolojileri
 Uydu Yörünge Mekaniği, Elektromekanik ve Astrodinamik, Kol Uçu
 Yörüngedeki Cisimlerin Ġzlenmesi
 Seyrüsefer Sistemleri
TEKNOLOJĠ YÖNETĠMĠ
 Uzay Proje ve Teknoloji Yönetimi
 Uzay Sistemlerine Yönelik Sistem Mühendisliği
 Uzay Hukuku, Politikaları ve Standartları
2213 - Yurt DıĢı Doktora Burs Programı
Amaç:
Doktora öğrencilerini çalıĢmalarında desteklemek
BaĢvuru KoĢulları:
 30 yaĢından gün almamıĢ olmak,
 Yabancı dil düzeyini gösteren belge,
 Lisans not ortalaması en az 3.00/4.00 veya 76.66/100,
 Lisansüstü not ortalaması en az 3.20/4.00 veya 81.33/100,
BaĢvuru Tarihi
: 24 Nisan 2009
Burs Miktarı
: En fazla 35.000$
Yükümlülükler : Zorunlu Hizmet Yükümlülüğü
2213 - Yurt DıĢı Doktora Burs Programı
Öncelikli Alanlar
 Nanoteknoloji
 Alternatif enerji teknolojileri
 Genetik hastalıkların tedavisi
 Gen tedavisi, doku mühendisliği ve kök hücre çalıĢmaları
 Uzay teknolojileri
 Medikal ve veterinerlik amaçlı cihaz, malzeme, ilaç ve aĢı geliĢtirilmesi ve üretilmesi
 Bitki ve hayvan genetiği ve ilgili teknolojiler
 Teknoloji ve araĢtırma yönetimi
 Ġleri malzeme teknolojileri
 Sosyal Bilimlerin bilim ve teknolojiyi ilgilendiren özel alanları
2003 – 2008 Yılları Arası Ġstatistiki Bilgiler
Doktora sırası ve doktora sonrası araĢtırmacılar hangi programlara baĢvurabilir?
AraĢtırma Burs Programları
• 2214-Yurt DıĢı AraĢtırma Burs P. (doktora öğr. Ġçin)
• 2218-Yurt Ġçi Doktora Sonrası AraĢtırma Burs P.
• 2219-Yurt DıĢı Doktora Sonrası AraĢtırma Burs P.
• 2225-TÜBĠTAK-DFG Burs Programı
• 2227-TÜBĠTAK-HAS Burs Programı
2214 – Doktora Öğrencileri için Yurt DıĢı AraĢtırma Burs Programı
Amacı: Doktora öğrencilerinin Türkiye‘deki olanaklarla çözemedikleri araĢtırma
sorunlarını yurt dıĢında bir araĢtırma ortamında çözmeleri için destek sağlamaktır.
Burs Süresi
: 12 ay
Burs Miktarı
: 1.500$ / 1.400€ + Uçak Bileti Desteği
BaĢvuru Dönemleri
: ġubat ve Eylül
Destek Alanları*
:
 Doğa Bilimleri
 Mühendislik ve Teknolojik Bilimleri
 Sağlık Bilimleri
 Tarımsal Bilimler ve Veterinerlik
 Sosyal ve BeĢeri Bilimler
* OECD tarafından yayınlanan Frascati Klavuzu esas alınmaktadır.
2214 – Doktora Öğrencileri için Yurt DıĢı AraĢtırma Burs Programı
2003 – 2008 Yılları Arası Ġstatistiki Bilgiler
2218 – Yurt Ġçi Doktora Sonrası AraĢtırma Burs Programı
Amacı: Doktorasını almıĢ, üniversitelerimizde veya araĢtırma kuruluĢlarımızda doktora
sonrası araĢtırma yapacak olan genç araĢtırmacılara destek vermek, Türk araĢtırmacıların yurt
içi dolaĢımı vasıtasıyla bilimsel bilgi aktarımı ve iĢbirliğini kolaylaĢtırmak için destek
sağlamaktır.
Burs Süresi
: 24 ay
Burs Miktarı
: 1.750TL (kısmi bursiyer: 500TL)
BaĢvuru Dönemleri
: ġubat ve Ekim
Destek Alanları*
:
 Doğa Bilimleri
 Mühendislik ve Teknolojik Bilimleri
 Sağlık Bilimleri
 Tarımsal Bilimler ve Veterinerlik
 Sosyal ve BeĢeri Bilimler
* OECD tarafından yayınlanan Frascati Klavuzu esas alınmaktadır.
2218 –Yurt Ġçi Doktora Sonrası AraĢtırma Burs Programı
2003 – 2008 Yılları Arası Ġstatistiki Bilgiler
2219 – Yurt DıĢı Doktora Sonrası AraĢtırma Burs Programı
Amacı: Türk araĢtırmacıların yurt dıĢı dolaĢımı kapsamında uluslararası iĢbirliği
imkanlarının oluĢmasını kolaylaĢtırmak için destek sağlamaktır.
Burs Süresi
: 12 ay + (12 ay burssuz süre uzatımı)
Burs Miktarı
: 2.000$ / 1.900€ + Uçak Bileti Desteği
BaĢvuru Dönemleri
: ġubat ve Eylül
Destek Alanları*
:
 Doğa Bilimleri
 Mühendislik ve Teknolojik Bilimleri
 Sağlık Bilimleri
 Tarımsal Bilimler ve Veterinerlik
 Sosyal ve BeĢeri Bilimler
* OECD tarafından yayınlanan Frascati Klavuzu esas alınmaktadır.
2219 –Yurt DıĢı Doktora Sonrası AraĢtırma Burs Programı
2003 – 2008 Yılları Arası Ġstatistiki Bilgiler
Ġkili AnlaĢmalar Çerçevesinde Yürütülen Burs Programları
Programlar
: Almanya – DFG
Burs Süresi
Macaristan – HAS
: 3 ay
Destekleme Yöntemi
ve Kapsamı:
Türk araĢtırmacılar için;
• BĠDEB Değerlendirme Kurulu tarafından desteklenen adayların bursiyerlikleri karĢı
tarafın olumlu kararından sonra kesinlik kazanmaktadır.
• Yol giderleri TÜBĠTAK tarafından; burslar karĢı taraf tarafından ödenir.
Yabancı araĢtırmacılar için;
• KarĢı taraf tarafından desteklenen adayların bursiyerlikleri TÜBĠTAK‘ın olumlu
kararından sonra kesinlik kazanmaktadır.
• Yol giderleri karĢı taraf tarafından; burslar TÜBĠTAK tarafından ödenir.
2003 – 2008 Yılları Arası Ġstatistiki Bilgiler
Bilimsel Değerlendirme
BaĢvurular Ģeklen değerlendirilir; baĢvuru koĢulunu sağlamayan baĢvurular iptal edilir.
Panel Değerlendirmesi
• Uygulanmakta olan ―Panel Sistemi‖ne göre belli disiplinler altında gruplandırılan
destek baĢvuruları, bir moderatör baĢkanlığında söz konusu disiplinlerin uzmanlarından
(genellikle 5–8 kiĢi) oluĢan panelistler tarafından değerlendirilir.
• Her bir kriter için değerlendirme formlarında yer alan çok iyi, iyi, iyi değil/yetersiz
seçeneklerinden sadece biri iĢaretlenir ve bunun gerekçesi ayrıntılı olarak açıklanır.
• Değerlendirme sürecinin tümünde gizlilik esastır.
Genel Ġstatistikler
BĠDEB
2003-2008 Tüm Programlar Kapsamında Verilen Destek
2003-2008 Toplam Harcama Miktarları
BĠDEB 2007 Destekleri (Oransal Dağılım) (11.863 Destek)
 Ġlk ve Ortaöğretim Öğrencilerine Yönelik Destekler
 Lisans ve Lisansüstü Destekler
(706 Destek; Harcamanın % 4)
(7995 Destek; Harcamanın %80)
 Doktora Sonrası Destekler
(476 Destek; Harcamanın %7)
 Diğer BĠDEB Destekleri
(2654 Destek; Harcamanın %8)
 Uluslararası AnlaĢmalar Çerçevesinde Yürütülen Destekler (32 Destek; Harcamanın
%0,1)
2008 Destekleri (15.882 Destek)
 Ġlk ve Ortaöğretim Öğrencilerine Yönelik Destekler
 Lisans ve Lisansüstü Destekler
(433 Destek; Harcamanın % 5)
(10.897 Destek; Harcamanın %81)
 Doktora Sonrası Destekler
(729 Destek; Harcamanın %7)
 Diğer BĠDEB Destekleri
(3794 Destek; Harcamanın %7)
 Uluslararası AnlaĢmalar Çerçevesinde Yürütülen Destekler (29 Destek; Harcamanın
%0,0003)
Üniversitelere Verilen Destekler
2000
2001
2002 2003
2004
2005
2006
2007
2008
ODTÜ
122
110
109
76
129
329
874
764
552
BOĞAZĠÇĠ Ü.
29
22
19
24
29
256
512
425
342
50
57
49
38
41
106
341
305
199
BĠLKENT Ü.
41
22
20
21
21
151
306
306
200
HACETTEPE Ü.
47
61
66
67
77
79
225
200
145
ANKARA Ü.
66
48
56
35
41
59
237
206
149
EGE Ü.
57
45
28
34
43
45
175
143
117
ĠSTANBUL Ü.
16
13
18
12
28
35
176
160
109
GAZĠ Ü.
14
24
14
17
16
24
124
157
115
DOKUZ EYLÜL Ü. 16
15
11
23
23
34
105
124
117
-
3
3
11
11
12
13
ĠSTANBUL
TEKNĠK Ü.
----------------------GAZĠANTEP Ü.
4
6
BUNLARI BĠLĠYOR MUYDUNUZ ?
BaĢvuruları Online Olan Programlar
• 2210 – Yurt Ġçi Yüksek Lisans Burs Programı
http://bideb2210.tubitak.gov.tr
•
2211 – Yurt Ġçi Doktora Burs Programı
http://bideb2211.tubitak.gov.tr
•
2219 – Yurt DıĢı Doktora Sonrası AraĢtırma Burs Programı
http://bideb2219.tubitak.gov.tr
•
2223 – Yurt Ġçi Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Programı
http://bideb2223.tubitak.gov.tr
•
2224 – Yurt DıĢı Bilimsel Etkinliklere Katılma Desteği P.
http://bideb2224.tubitak.gov.tr
•
2228 – Son Sınıf Lisans Öğrencileri için Lisansüstü Burs P.
http://bideb2228.tubitak.gov.tr
•
2230 – Yurt DıĢı Yüksek Lisans Burs Programı
http://bideb2230.tubitak.gov.tr
Doğrudan Bursiyerlik
 TÜBĠTAK Bilim Kurulu'nun 06/09/2008 tarihli toplantısında TÜBĠTAK Yurt Ġçi
Lisans Burs Programı ile Yurt Ġçi Yüksek Lisans Burs Programları kapsamında önceki
yıllarda desteklenen bursiyerlerden hiç ara vermeden alanlarında yüksek lisans ve doktora
eğitimlerine devam edenlerin ilgili Yurt Ġçi Yüksek Lisans ve Yurt Ġçi Doktora Burs
Programları kapsamında mezun oldukları yıl geçerli olan baĢvuru Ģartlarını aranmaksızın
TÜBĠTAK bursiyerliklerinin devam etmesi kararı alındı.
 Doğrudan bursiyerlik ile ilgili detaylı bilgiye TÜBĠTAK/BĠDEB web sayfasında yer
alan programların ilanlarından ulaĢılabilmektedir.
Bize Nasıl UlaĢabilirsiniz?
Web Sayfamız: www.tubitak.gov.tr
BĠDEB: www.tubitak.gov.tr/bideb
BĠDEB: www.tubitak.gov.tr/bideb
Programların
bulunmaktadır.
Detaylı
Bilgiler “word” dökümanı
olarak
web
sayfamızda
ARDEB Projelerinde Bursiyer Olma KoĢulları
AraĢtırma Destek Programları BaĢkanlığı (ARDEB) www.tubitak.gov.tr/ardeb
AraĢtırma Destek Programları BaĢkanlığı
AraĢtırma Destek Programları BaĢkanlığı (ARDEB) Ar-Ge faaliyetlerinin kurum içi ve
kurum dıĢı iĢbirliğini sağlayan birimdir. AraĢtırma Grupları ile talepte bulunan üniversite,
kamu kurum ve kuruluĢları, özel kuruluĢlar arasında bir köprü görevi üstlenmiĢtir.
AraĢtırma Grupları
• Çevre, Atmosfer, Yer ve Deniz Bilimleri AraĢtırma Grubu (ÇAYDAG)
• Elektrik, Elektronik, Enformatik AraĢtırma Grubu (EEEAG)
• Mühendislik AraĢtırma Grubu (MAG)
• Sağlık Bilimleri AraĢtırma Grubu (SBAG)
• Sosyal ve BeĢeri Bilimler AraĢtırma Grubu (SOBAG)
• Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik AraĢtırma Grubu (TOVAG)
• Temel Bilimler AraĢtırma Grubu (TBAG)
• Kamu AraĢtırmaları Grubu (KAMAG)
• Savunma ve Güvenlik Teknolojileri AraĢtırma Grubu (SAVTAG)
• Uzay AraĢtırma Grubu (UZAG)
• SözleĢme Yönetimi Müdürlüğü (SYM)
Proje Personeli Kimlerden OluĢur?
ARDEB Destek Programları Proje Personeli:
– Proje yürütücüsü
– AraĢtırmacılar
– Bursiyerler
– Yardımcı personel
– DanıĢmanlar
Projelerde Yer Alma KoĢulları
Bursiyer
Türkiye‘de kurulu yüksek öğretim kurumlarında Lisansüstü (Yüksek Lisans ve Doktora)
eğitimlerine devam etmekte olan ―öğrenciler‖ öğrenci statüsündeki ―AraĢtırma Görevlileri‖
Doktora Sonrası Bursiyer
40 yaĢını doldurmamıĢ olan ―doktora/tıpta uzmanlık‖ derecesinin alındığı tarih ile ilgili
programa yapılan baĢvuru tarihi arasında kalan sürenin 5 yıldan fazla olmaması koĢulunu
sağlayan kiĢiler
• Doktoralı
•
herhangi bir kurum / iĢyerinde çalıĢmayan ,
BĠDEB Tarafından Destek Verilen Alanlar
• Matematik ve Bilgisayar Bilimleri
• Matematik ve diğer iliĢkili alanlar
• Bilgisayar bilimleri ve iliĢkili konular (sadece yazılım geliĢtirmesi; donanım
geliĢtirmesi mühendislik alanları altında sınıflandırılmalıdır)
• Fiziki bilimler
• astronomi ve uzay bilimleri,
• fizik,
• diğer iliĢkili konular
• Kimya bilimleri
• kimya,
• diğer iliĢkili konular
• Dünya ve iliĢkili çevre bilimleri
• Jeoloji
• Jeofizik
• Mineraloji
• Fiziki coğrafya ve diğer jeobilimler
• Meteoroloji ve diğer iklimsel araĢtırmalar
• Deniz bilimleri
• Volkanoloji
• Palaekoloji
• Diğer iliĢkili bilimler dahil diğer atmosferik bilimler
• Biyoloji bilimleri
(klinik ve veterinerlik bilimleri hariç)
• Biyoloji
• Botanik
• Bakteriyoloji
• Mikro biyoloji
• Zooloji
• Entomoloji
• Genetik
• Biyokimya
• Biyofizik ve diğer iliĢkili bilimler
MÜHENDĠSLĠK VE TEKNOLOJĠK BĠLĠMLER
• ĠnĢaat Mühendisliği
• Mimari mühendislik
• ĠnĢaat bilimleri ve mühendisliği
• ĠnĢaat mühendisliği
• ġehir ve yapı mühendisliği ve diğer iliĢkili konular
• Elektrik mühendisliği
• Elektronik
• Elektrik mühendisliği
• Elektronik
• HaberleĢme mühendisliği ve sistemleri
• Bilgisayar mühendisliği (sadece donanım) ve diğer iliĢkili konular
• Diğer Mühendislik Bilimleri
• Kimya
• Havacılık ve uzay
• Mekanik
• Metalurji ve malzeme mühendisliği ve bunların uzmanlaĢmıĢ alt bölümleri
• Orman ürünleri
• Jeodezi
• Sınai kimya vb. gibi uygulamalı bilimler Gıda üretimi bilim ve teknolojisi
• Bilim dalları arası alanların uzmanlaĢılmıĢ teknolojileri
• sistem analizi,
• metalurji,
• madencilik,
• tekstil teknolojisi ve diğer iliĢkili konular
TIBBĠ BĠLĠMLER
TARIMSAL BĠLĠMLER
SOSYAL VE BEġERĠ BĠLĠMLER
Online BaĢvuru için ARBĠS Üyeliği.
• Online baĢvuru
yapabilmek için
araĢtırmacıların
Sitemine (ARBĠS) kayıt olması gerekmektedir.
AraĢtırmacı
Bilgi
AraĢtırıcı Bilgi Derleme Formunu doldurarak ARBĠS'e giren araĢtırıcılar, ilk planda;
TÜBĠTAK AraĢtırma Destek Programları BaĢkanlığı (ARDEB), Teknoloji ve Yenilik Destek
Programları BaĢkanlığı (TEYDEB) ve Bilim Ġnsanı Destekleme Daire BaĢkanlığı (BĠDEB)
tarafından yürütülen proje destek programları için hakem ve izleyici havuzları,
• AB Yedinci Çerçeve Programı için TÜBĠTAK tarafından açılan web
sayfasında
(http://www.fp7.org.tr) ortak bulma, tartıĢma forumlarına katılma, e-ileti alma ve yazma
gibi iletiĢim platformları, gibi farklı amaçlı veritabanlarında da yer alacaklardır.
Destek Programları
1001 - Bilimsel ve Teknolojik AraĢtırma Projelerini
Destekleme Programı
1002 - Hızlı Destek Programı
1007 - Kamu Projeleri Programı
1008 - Patent BaĢvurusu TeĢvik Programı
1010 - Evrensel AraĢtırmacı Programı (EVRENA)
1011 - Uluslararası Bilimsel AraĢtırma Projelerine
Katılma Programı
1301 - Bilimsel ve Teknolojik ĠĢbirliği Ağları ve Platformları
Kurma GiriĢimi Destekleme Programı (ĠġBAP)
3501 - TÜBĠTAK Ulusal Genç AraĢtırmacı
Kariyer GeliĢtirme Programı
- Uluslararası Projeler
Prof. Dr. Kemal Büyükgüzel
Zonguldak Karaelmas Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü
Üniversite-Sanayi ĠĢbirliğinin Lisansüstü Eğitime Katkısı
“Sermaye bulunur, makine alınır, teknoloji transfer edilir. Fakat iyi eğitilmiĢ insan
gücü yoksa netice almak zordur.” Vehbi KOÇ
Üniversitelerde bulunan araĢtırma potansiyelinin sanayinin geliĢiminde
kullanılabilmesi için, üniversiteler ve sanayi dalları arasında iĢbirliğinin lisans ve lisansüstü
eğitim düzeylerinde geliĢtirilmesi ülkemizin teknolojik ve endüstriyel geliĢimi için bir
zorunluluktur. Çağımızın bilim çağı olduğu günümüzde öğrencilerimizin sanayideki rolü
önemle artacaktır. Birbiri ile uyumlu Avrupa Eğitim ve AraĢtırma Alanlarının oluĢturulması
sürecinde Bologna bildirgesinde öğrenim çıktılarının iĢ dünyasının ve sanayinin ihtiyaçlarına
göre belirlenmesi görüĢü benimsenmiĢtir. Bu süreçte üniversitelerimizce yetiĢtirilen insan
kaynağının çağın gereklerine göre donanımlı hale getirilmesine, verilen bilginin doğru
hedeflere yönlendirilmesi ve ticarileĢtirilmesine çalıĢılmaktadır.
ġiddetlenen küresel rekabet Yükseköğretim sektörünün ulusal kalkınmaya etkin bir
biçimde katkıda bulunmasına yardımcı olacak reformları yapmayı yöneltmektedir.
AraĢtırmanın Avrupa nın küresel ekonomide rekabet edebilirliği, baĢlıca araĢtırma kurumları
olan üniversitelerin yaptıkları araĢtırmaların piyasayla ilintisi Lizbon bildirisinde (1997)
mercek altına alınmıĢtır. Yükseköğretim sistemlerimiz günümüzde bilginin küresel boyutta
giriĢimciliğe ve yenilikçiliğe dönüĢmesini amaçlamaktadır. Küresel bilgi ekonomisi ülkemiz
için hem fırsat hem de tehditler ile doludur. Tehditlerimizin fırsata dönüĢtürülmesinde
Bologna süreci ile uyumlu olarak iç kalite kontrol sistemimizi kurarak iĢler duruma getirmek,
ulusal yeterlilik alanlarımızı belirlemek ve Avrupa Yükseköğretim AraĢtırma (ERA) ve
Avrupa Eğitim Alanı‘nda (EHEA) sürdürülebilir duruma getirmek ve hızla artan genç
nüfusumuzu iyi eğitmektir. Ülkelerin sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan geliĢmiĢlik
derecelerinin belirlenmesinde kıstas olarak alınan göstergelerden biri de toplumun eğitim
düzeyinin yüksekliğidir.
Ülkemizdeki 15-24 yaĢ arası kurumsal olmayan çalıĢma oranı toplam nüfusun %
25'ini oluĢturmaktadır. Türkiye'de iĢsizlik oranı % 12,3 olup bu oranın % 43,2'sini 15-24 yaĢ
arası gençler oluĢturmaktadır. Türkiye'de 15 yaĢın üstünde ve iĢgücüne dahil olmayan
3.248.000 öğrenci vardır. Yakın gelecekte bu nüfus da iĢgücü içerisindeki yerini almak
isteyecektir (TÜĠK
2008). Bu nedenle tüm geliĢmiĢ ülkeler, Ar-Ge çalıĢmalarını
yaygınlaĢtırmak, bilgi üretmek, nitelikli insan gücünü verimli bir Ģekilde değerlendirmek,
geliĢtirip ürettikleri yüksek katma değerli ürünleri dünyaya pazarlayabilmek için ileri
teknolojinin üretimi ve kullanımına önem vermektedir. Bunun için ülkeler, Ar-Ge ve
yenilikçilik çalıĢmalarına büyük miktarda mali destek ayırmakta olup iĢ dünyası ile
üniversitelerin bu bağlamda iliĢkilerini geliĢtirmekte ve iĢgücü içinde yer alacak genç
nüfusuna giriĢimcilik ruhunu aĢılamaya yönelik eğitim vermektedir. Zonguldak Karaelmas
Üniversitesi (ZKÜ) Sanayi ĠĢbirliğini GeliĢtirme Merkezi ve Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi
GeliĢtirme ve Destekleme Ġdaresi BaĢkanlığı (KOSGEB) Zonguldak Ġl Müdürlüğü
iĢbirliğiyle, 2009 yılı mart ayında ''Genç GiriĢimci GeliĢtirme Programı'' tanıtım toplantısı
düzenlenmiĢtir. Bu program üniversitelerin son sınıf, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine
yönelik olup üniversiteyi bitirme aĢamasında olan ve kariyer planlaması yapan
öğrencilerimize giriĢimciliği seçenek olarak sunmak ve kendi iĢlerini kurmalarına imkan
tanımayı amaçlamaktadır. Program sonunda kendi iĢini kuran giriĢimcilerimize KOSGEB
olarak 4 bin TL hibe iĢletme sermayesi, 40 bin TL'de yatırım desteği verilmektedir.
Üniversite-Sanayi ĠĢbirliğinin Ar-Ge‟ye Katkısı
Üniversite-sanayi iĢbirliğinin önemi, ulusal yenilikçilik (inovasyon) sisteminin
temelini oluĢturmasından kaynaklanmaktadır. Ġlk kez 1870 yılında Almanya‘da sanayi
kuruluĢları, kendi Ar-Ge birimlerini kurmuĢlardır. Düzenli, sistematik ve profesyonelce
yürütülen bir araĢtırma faaliyeti ile yeni ürünler ve kimyasal prosesler geliĢtirmenin kâr
getireceğini ilk kavrayan Alman kimya sanayii olmuĢtur. Alman kimya sanayiinin kazandığı
büyük baĢarı, daha sonra, diğer ülkelerin kimya sanayilerini, bunun ardından da elektrikli
makinalar, elektrik araç ve gereçleri imal eden sanayileri aynı yönde hareket etmeye
yöneltmiĢtir (Göker, 2000). Ancak, Türk sanayi 1980‘li yıllardan sonra uygulamaya baĢlanan
dıĢa açık ekonomi politikası doğrultusunda dıĢardan alınan lisanslarla üretim yapan yapısını
değiĢtirmeye baĢlamıĢ özellikle son zamanlarda bünyelerinde kurdukları Ar-Ge Merkezleri ile
kendi ürününü ve teknolojisini geliĢtirmeye baĢlamıĢtır. Örneğin Türk Silahlı Kuvvetleri için
özgün çözümler geliĢtiren ASELSAN, 5746 sayılı AraĢtırma ve GeliĢtirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanuna uygun olarak dört Ar-Ge Merkezi oluĢturdu. ġirketlerin ArGe faaliyetlerine geniĢ teĢvikler getiren yeni yasanın yürürlüğe girmesinin ardından baĢta
holdingler olmak üzere birçok kurum Ar-Ge merkezi kurmak için harekete geçti. Ar-Ge ve
teknoloji yatırımlarının yanı sıra, mühendislik pozisyonları baĢta olmak üzere Ar-Ge
personeline yönelik istihdam piyasası da hareketlendi. Koç, Sabancı, Zorlu, BSH ev aletleri
baĢta olmak üzere 18 Ģirket Ar-Ge merkezi kurmak için baĢvuruda bulunurken, Yeni Ar-Ge
merkezi ile ABD'ye ilaç ihraç etmeyi planlayan Abdi Ġbrahim ise Ar-Ge merkezi için 37
milyon dolar yatırım yaptı. (KobiEfor Mart sayısı) .
Batı toplumlarında yerleĢik ve yaygın Ar-Ge kültüründen dolayı bütçelerindeki Ar-Ge
harcamalarına ayırdıkları pay oldukça yüksektir. Ar-Ge giderlerinin GSMH‘ye oranı % 2.5 in
üzerindedir ve bu oranın büyük bir kısmını sanayi Ar-Ge harcamaları oluĢturmaktadır.
Ülkemizde ise bu oran % 0.6 olup özel sektörün bu paya katkısı devletin katkısının da
altındadır. Ancak son zamanlarda Sanayi ve Ticaret Bakanlığının uyguladığı farklı destek
programları sayesinde özel sektörün desteğinde de önemli artıĢlar görülmektedir. GeliĢmiĢ
ülkelerde doktoralı elemanların istihdamı yüksek iken ülkemizde oldukça azdır. Dünya
çapında bazı üniversiteler ―endüstriyel doktora‖ alanında önemli deneyim ve ilerleme
kaydetmiĢlerdir. Bu programlarda aday, genellikle bir sanayi projesinde çalıĢmakta ve
danıĢman olarak biri üniversiteden, diğeri sektörden olmak üzere iki kiĢi atanmaktadır.
―Sanayinin Ar-Ge Yeteneğinin Arttırılmasına Yönelik Lisansüstü Eğitim-AraĢtırma
Programı‖nın amacı, ülkemizin yukarıda belirtilen durumunu geliĢmiĢ ülkeler düzeyine
çıkarmak için sanayiye yönelik yüksek lisans ve doktora eğitimini sanayicinin katkısı ile
baĢlatmaktır.
Son zamanlarda Bazı Teknoloji Üniversitelerinde ortak eğitim modeli altında gençlerin
sanayi, ticaret ve hizmet kuruluĢlarıyla birlikte ve özel sektör dinamiğini ateĢleyecek Ģekilde
hem teoride hem pratikte yetiĢtirilmeleri hedeflenmektedir. Bu modelin özelliği; öğrencinin
normal lisans öğrenimini sürdürürken, her akademik yılda 4 ay olmak üzere, devam ettiği
lisans programı ile ilgili bir sanayi veya ticaret kuruluĢunda gerçek iĢ ortamında tecrübe
kazanması ve öğrendiklerini uygulama imkanı bulmasıdır. Böylece öğrenciler, derslerde
gördükleri teorik ve uygulamalı bilgileri gerçek iĢ dünyasında da uygulayarak kendilerini
geliĢtireceklerdir. Bu kapsamda Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, diğer sektörlerle
iĢbirliğini geliĢtirmeye gayret etmektedir. ―Sağlık, Uygulama ve AraĢtırma Merkezi‖
bünyesinde kurulan Tıp Fakültesi vasıtasıyla bölgeye sağlık hizmetleri ulaĢtırmaktadır.
―Sürekli Eğitim Merkezi‖ ile YaĢam boyu öğrenme programları hazırlamakta ve
uygulamaktadır. Bölge sanayicilerimiz ile iliĢkimizi geliĢtirmek amacıyla 2005 yılında 2880
sayılı YÖK kanunu ile Üniversite-Sanayi ĠĢbirliğini GeliĢtirme Uygulama ve AraĢtırma
Merkezi (ÜSĠGEM) kurulmuĢtur. Bu kapsamda KOBĠ‘lere ve Ģirketlere yönelik eğitim,
bilgilendirme ve danıĢmanlık hizmetleri verilmekte olup proje bazında da çalıĢmalarımız
devam etmektedir.
Lisbon ve Bologna Süreci Kapsamında Yükseköğretimin Sanayi ile ĠliĢkisi
Bologna süreci, 11 Nisan 1997 tarihinde Avrupa Konseyi ve UNESCO tarafından
Yükseköğretim Yeterliklerinin Tanınmasına yönelik Lisbon Tanıma SözleĢmesi ile
baĢlatılmıĢtır. Lizbon sözleĢmesinde Avrupa‘da yükseköğretimde herhangi bir ülkede
kazanılan niteliklerin (diplomaların) baĢka bir ülkede tanınması ve Avrupa genelinde öğrenci
hareketliliğinin desteklenmesidir. Bu dönemin hedefleri arasında; Dinamik ve rekabet gücü
yüksek bilgiye dayalı dünyanın en güçlü ekonomisini oluĢturmak, bilgi toplumuna uygun
insan gücü yetiĢtirmek, bilim ve teknolojide rekabet gücünü geliĢtirmek, mezunlara daha fazla
istihdam yaratabilmek, mesleki eğitimi geliĢtirmek, Akreditasyon mekanizmalarını
oluĢturmak, yaĢam boyu öğrenimi desteklemek gibi önemli aksiyonlar bulunmaktadır.
Türkiye Lizbon tanıma sözleĢmesini 2004‘de imzalamıĢ olup 2007‘de yürürlüğe koymuĢtur.
Bologna süreci ile yapılan atılımdan önce yükseköğretim konusunda çalıĢmalar
Avrupa Birliği ve Üniversitelerce yürütülüyordu. Bologna bildirisi öncesi Erasmus programı
(1987), Bologna ―Magna Charta Universitatum (1988), Socrates Programı I (1995-1999),
Sorbonne bildirisi (1988) yükseköğretim ile ilgili önemli adımlar atılmasına sebep olmuĢtur.
388 Avrupa Üniversitesi Rektörü tarafından onaylanan Üniversiteler Anayasası olarak da
bilinen Bologna ―Magna Charta Universitatum bildirisinde Avrupanın bilgi (Europe of
Knowledge) toplumuna dönüĢümü benimsenmiĢ ve topluma hizmetin üniversitelerin de bir
iĢlevi olduğu üzerinde durulmuĢtur. Dört ülkenin (Ġngiltere, Fransa, Almanya ve Ġtalya)
Eğitim Bakanı tarafından imzalanan Avrupa Yükseköğretim Alanı‘nın oluĢturulması yönünde
ilk ciddi adım olan Sorbonne bildirisinde (1998) ise toplumla ekonominin dıĢında entelektüel,
kültürel, sosyal ve teknik ortaklıkların kurulmasında Üniversitelerin bir araç olması
gerekliliği, lisansüstü eğitimi açısından önemli olan Yüksek öğretimde iki kademeli sisteme
geçiĢ,öğrenci ve öğretim üyesi hareketliliği, özgünlük ve esneklik aracı olarak AKTS
(ECTS)‘in kullanımı ifade edilmiĢtir.
Bologna Süreci Öncesi
1. Erasmus Programı (1987)
2. Bologna “Magna Charta Universitatum”‟ Üniversiteler Anayasası (1988)
3. Socrates Programı I (1995-1999)
4. Sorbonne Bildirisi (Mayıs 1998)
Bologna süreci 2010 yılına kadar Avrupa Yükseköğretim Alanının oluĢturulması için
ortaya konan hedef ve reformları ifade eder. Her ülkede ulusal durum ve kültürle uyumlu
olmak kaydıyla eğitim kalitesini iĢ dünyası ve sivil toplum beklentilerine uygun bir Ģekilde
artırmayı, deneyimleri paylaĢmayı, iĢbirliğini, kazanılan yetkinliklerin geçerliliğini sağlamayı
amaçlamaktadır. Bologna süreci 1999‘da 29 Avrupa ülkesinin Eğitim bakanlarının bir araya
gelmesi ile baĢlamıĢtır. Bologna bildirisinin imzalanmasından 2 yıl sonra 33 Avrupa ülkesinin
yükseköğretimden sorumlu bakanı, 19 Mayıs 2001‘de Prag‘da Bologna sürecini izlemek ve
gelecek yıllar için öncelikler belirlemek üzere toplandılar. Böylece Türkiye, 2001 yılından
itibaren bu sürece dahil olarak Türkiye ile birlikte halen 47 ülkede 2010 yılında sürecin
tamamlanması beklenmektedir.
20. yüzyılın sonlarında Avrupa, 21. yüzyılın bilgi çağı olacağı tespitinden hareketle
Bilgi Avrupası'nı oluĢturmak amacıyla eğitim alanında uygulanacak bir dizi kararlar almıĢtır.
Gücünü bilgiden ve bilimden alacak olan Bilgi Avrupa'sında, Avrupa coğrafyasındaki ülkeleri
hem birbirleri ile uyumlu, birbirlerini tamamlayıcı, hem de rakiplerinden üstün kılacak bir
Avrupa Yükseköğretim Alanı (The European Higher Education Area, AYA) sistemi
oluĢturulması hedeflendi. Amerika BirleĢik Devletlerindeki üniversiteler, Avrupa
üniversitelerine kıyasla toplum ve pazarın ihtiyaçlarına çok daha duyarlı ve idari ve mali
konularda çok daha fazla yetki ve esnekliklere sahip kurumlardır. Bu nedenle ABD‘den
baĢlayarak zaman içinde Avrupa genelinde yeni bir üniversite modeli ortaya çıkmıĢtır. Bu
giriĢim Japonya ve ABD‘nin bilim ve teknoloji alanındaki ilerlemesine yetiĢebilmek
anlamında uzun vadeli bir plan olarak ta görülebilir. Türk Yükseköğretim sistemimiz bu
tarihte Bologna bildirisinde yer alan dokuz ana hedeften bir bölümünü yerine getirmiĢ
durumdaydı. Bologna Bildirisinde aĢağıda belirtilen ana hedeflerin 2010 yılına kadar
tamamlanması ve birbirleriyle uyumlu Avrupa Yükseköğretim Alanının oluĢturulması
amaçlanmıĢtır.
Bologna Süreci (1999-2010, DeğiĢim noktası)
Bologna bildirisi (19 Haziran 1999, 29 ülke eğitim bakanı) (Yeni bir güç)
1.
Kolay anlaĢılabilir ve karĢılaĢtırılabilir bir akademik derece sistemi, diploma eki
2.
Temel olarak 2/3 aĢamalı yükseköğretim derece sistemi (Lisans, Master, Doktora)
3.
Ortak bir kredi sistemi (AKTS-ECTS)
4.
Öğrenci/Öğretim üyesi/idari personel Hareketliliği
5.
Kalite güvencesi konusunda iĢbirliği ve Avrupa boyutunun oluĢturulması
6. Yükseköğrenimde Avrupa boyutunun güçlendirilmesi (program geliĢtirme,
kurumlararası iĢbirliği, hareketlilik projelerinin desteklenmesi)
-Salamanca Kongresi (2001, Avrupa Üniversiteler Birliği, EUA)
Prag Bildirisi (19 Mayıs 2001, 33 ülke eğitim bakanı)
7.
YaĢam boyu öğrenim
8.
Öğrencilerin AYA süreçlerine aktif katılımı
9. Avrupa Yükseköğretim Alanı (AYA)‘nın çekiciliğinin arttırılması için sınırlar ötesi
eğitimin geliĢtirilmesi
-Graz Kongresi (2003, Avrupa Üniversiteler Birliği, EUA)
Berlin Bildirisi (18-19 Eylül 2003, 40 ülke)
10. Avrupa
Yükseköğretim Alanı (AYA) ile Avrupa AraĢtırma Alanı (ERA) arasındaki
sinerjinin oluĢturulması ve Doktora çalıĢmaları ile üç aĢamalı derece sistemi
-Glasgow (2005, Avrupa Üniversiteler Birliği, EUA)
Bergen Bildirisi (19-20 Mayıs 2005)
Üç aĢamalı derece sistemine karĢılık gelen üç düzeyden oluĢması, ilave olarak kısa düzey
(önlisans) ve kredi aralığı tanımlanmıĢtır. Kalite güvencesi, Eğitim sürelerinin tanınması,
Avrupa Yükseköğretim Alanı için Yeterlilikler Çerçevesi (QF-EHEA)
Londra (Mayıs 2007, 47 ülke eğitim bakanı)
Ulusal yeterlilikler çerçevesinin AYA içinde karĢılaĢtırılabilirliği ve Ģeffaflığı, yaĢam
boyu öğrenme, ortak derecelerin tanınması
Avrupa Parlementosu ve Konseyi (23 Nisan 2008)
YaĢam Boyu Öğrenme için Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (EQF-LLL, Tecrübeye dayalı
yeterliliklerin tanınması)
Leuven (Mayıs 2009)
Birinci düzey olan lisans sonrası dönemde (3 ya da 4 yıl), daha kısa olan yüksek
lisans (ikinci düzey, 1-2 yıl, EQF7) ile daha uzun olan doktora ( tıpta uzmanlık, sanatta
yeterlilik) (üçüncü düzey- 3-4 yıl, EQF8) dereceleri arasında bir tercih yapılabilmeli ve iki
program arasında geçiĢ yapmak mümkün olmalıdır. Avrupa Yükseköğretim Alanı ve Avrupa
AraĢtırma Alanı arasında daha sıkı bağlar kurmanın ve Avrupa çapında yükseköğretimin
ayrılmaz bir parçası olan araĢtırmanın öneminin bilinciyle, Berlin bildirisinde yüksek
öğretimin mevcut iki temel aĢamanın yanı sıra, 3-4 yıl süren üçüncü aĢama olan doktora
düzeyini de içermesinin gerekliliğini ifade edilmiĢtir (Tablo 1). Bu aĢamaların her biri
öğrenciyi, iĢgücü piyasasına, daha fazla yeterlik kazanmaya hazırlamaktadır.
Tablo 1. Bologna sürecinde öğrenim düzeyleri, süre ve kredi değerleri
Öğrenim Düzeyi
Süre
(yıl)
Toplam AKTS
Kredisi
(60 AKTS/yıl)
6. DÜZEY
(Lisans, EQF6)
3-4
240
7. DÜZEY
(Yüksek Lisans,
Toplam iĢ yükü
(1 AKTS = 25-30
saat)
6.000 – 7.200
2.250 – 2.700
1-2
90 – 120
3-4
180 – 240
3.000 - 3.600
EQF7)
8. DÜZEY
(Doktora, EQF8)
4.500 – 5.400
6000 – 7.200
Üniversite ve Sanayi ĠĢbirliğinde Ulusal yeterlilikler
Yeterliliklerin hedef ve seviyeleri öğrenim çıktıları ile ifade edilmektedir. Öğrenme
çıktıları, bir öğrenme sürecinin tamamlanmasının ardından öğrenenin neleri bileceğinin, neleri
yapabileceğinin ve nelere yetkin olacağının ifade edilmesidir. Ulusal ve Uluslararası
paydaĢlarca tanınan ve iliĢkilendirilebilen derecelerin verileceği bir sistemdir. ―Düzey
tanımlayıcıları‖ her bir düzeyde ya da aĢamada, mezun olan bir öğrencinin sahip olması
gereken bilgi ve becerileri tanımlamaktadır. Bunlar ―Öğrenim çıktıları‖ veya ―çıkıĢ
yetkinlikleri‖ olarak adlandırılır. Örneğin kısa aĢamada mezunlarından okudukları alan
hakkında genel bir bilgiye sahip olmaları, temel literatürü anlamaları, öğrendikleri bilgileri
iĢlerinde kullanmaları, emsalleri ile alanları hakkında iletiĢim kurabilmeleri ve söz konusu
alanda daha ileri eğitim almak için gerekli temeli almıĢ olmaları beklenmektedir. Bilginin ve
becerinin kademeli bir Ģekilde artırılarak edinilmesiyle üçüncü aĢamaya, doktora seviyesine
ulaĢılır. Doktora mezunu, alana iliĢkin bilgiyi sistematik ve kapsamlı bir biçimde edinmiĢ,
alanda yaygın kullanılan beceri ve araĢtırma yöntemlerine hakim, sahip olduğu bilgi ve
becerileri eleĢtirisel biçimde herhangi bir yardım olmaksızın kullanan ve özgün katkılarda
bulunarak alanı daha da ileri taĢıyabilen kiĢi olarak tanımlanmaktadır. Londra bildirgesinde
(2007) ifade edildiği gibi iĢ ve sanayi dünyasından temsilciler ile iĢbirliği içinde müfredatların
yeniden tasarlanarak Yüksek Lisans ve Doktoradan mezun olanların istihdam edilebilir bilgi
ve becerilere sahip olmalarının sağlanması ve bu Ģekilde lisansüstü öğrencilerinin iĢ ve sanayi
alanlarında uygulamalı eğitime eriĢimlerinin ve müfredatın iĢgücü piyasasına uyumunun
temin edilmesi sağlanmalıdır. Bu toplantıda ele alınan AYA yeterlilikler çerçevesi ile uyumlu
olan ulusal yeterlilik çerçevelerinin Avrupa komisyonunun YaĢamboyu Öğretime yönelik
yeterlilikler Çerçevesi ile de uyumlu olması gerektiği 23 Nisan 2008 tarihinde Avrupa
Parlementosu tarafından üye ülkelere uygulanması için tavsiye kararı olarak kabul edilmiĢtir.
Türkiye‘de üniversiteler ve sanayi arasındaki iĢbirliklerinde ve resmi iliĢkilerde
büyük bir artıĢ sözkonusudur. Bazı teknik yönelimli üniversiteler iĢ piyasasına uygun ders
programlarını tasarlamada iĢbirliği yapmak için sinai paydaĢlardan oluĢan danıĢma kurulları,
diğer üniversitelerin ise bünyelerinde kurdukları Üniversite-Sanayi ĠĢbirliğini GeliĢtirme
Merkezi içerisinde Sanayi ile etkileĢimi sağlayacak DanıĢma kurulları oluĢturmaktadırlar.
Ülkemizin dahil olduğu Bologna Sürecinin en önemli noktalarından biri üniversite-Sanayi
iĢbirliğinin geliĢtirilmesidir. Ulusal Yeterlilikler iĢverenler açısından değerlendirildiğinde,
istihdam edecekleri öğrencilerin mezuniyetleri sonunda neleri bileceğini, bunları hangi ölçüde
uygulamaya aktarabileceğini, bilgi ve becerilerinden ne bekleyeceklerini anlamalarına yardım
eder. Onların eğitim kademeleri arasındaki yeterliliklere dayalı farkı ve bunların, ihtiyaçlara
göre istihdamına yönelik daha bilinçli tercih yapmalarına yardımcı olur. Ayrıca ilgili oldukları
alanlarda eğitim-öğretim pragramlarının geliĢtirilmesine paydaĢ olarak katılmalarını ve
beklentilerini aktarmalarını kolaylaĢtırır.
Batı ülkelerinde, özellikle Avrupa‘da, hükümetlerarası anlaĢmalarla kurulmuĢ,
BirleĢmiĢ Milletler ya da Avrupa Birliği Ģemsiyesi altında, üye ülkelerin aidatları, ayrıca ev
sahibi ülkelerin sağladığı personel, altyapı ve nakit katkı(sı) ile faaliyet gösteren araĢtırma
merkezleri bulunmaktadır. Bu merkezlerin pek çoğunda üye ülkelerin tek baĢlarına üstesinden
gelemeyecekleri derecede kapsamlı araĢtırmaların güç birliğiyle gerçekleĢtirilmesi
hedeflenmektedir. Avrupa Nükleer AraĢtırmalar Merkezi (CERN-Cenevre), Avrupa
Moleküler Biyoloji Laboratuvarı (EMBL- Heidelberg) ve Ġtalyan Hükümetinin özel
desteğiyle Trieste‘de faaliyet gösteren ve Trieste‘ye bir bilim Ģehri hüviyeti kazandırmıĢ
Uluslararası Teorik Fizik Merkezi (ICTP) ve Uluslararası Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji
Merkezi (ICGEB) gibi araĢtırma merkezleri bu tür uluslararası araĢtırma merkezlerinin
baĢarılı örneklerini oluĢturmaktadır. Bu merkezlerde farklı ülkelerden gelerek çalıĢan ve
sayıları binlere ulaĢan nitelikli bilim insanları bu merkezlerin bulundukları ülkelerin bilimsel
gücüne büyük katkı sağlamakta, ülkenin genç bilim insanlarının yetiĢmesi, bu bağlamda
doktora eğitimine büyük açılımlar sağlamaktadır. Ülkemizde de bunun en güzel örneği
TÜBĠTAK-Marmara AraĢtırma Merkezi (TÜBĠTAK-MAM) dır.
GeliĢmekte olan ülkelerde biyoteknoloji altyapısının kurulmasını desteklemek ve bu
ülkelerin biyoteknoloji alanındaki etkileĢimlerini artırmak amacıyla kurulan ICGEB dünya
çapında 57 üye ülkede yer alan 38 BağlaĢık Merkez‘in (affiliated centre) oluĢturduğu bir
mükemmeliyet merkezi olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. TÜBĠTAK MAM Gen
Mühendisliği ve Biyoteknoloji AraĢtırma Enstitüsü, bir BağlaĢık Merkez olarak 1989‘dan bu
yana TÜBĠTAK‘ı ve ülkemizi bu organizasyonda temsil etmektedir. ICGEB her yıl, Türk
araĢtırmacılarımızın katılımına açık olarak Doktora Bursları, Doktora Sonrası Bursları, Ortak
AraĢtırma Projeleri, Geri DönüĢ Desteği, Kurs, Toplantı ve ÇalıĢtay Düzenleme Desteği
programlarını yürütmektedir. Bu yıl ise, ICGEB tarafından ―Temel Moleküler Biyoloji‘de
Kapasite GeliĢtirilmesi‖ amaçlı yeni bir destek programının oluĢturulduğu duyurulmuĢtur.
Yükseköğretim sistemimiz içerisinde lisansüstü eğitim veren Enstitülerimizin benzer
araĢtırma Merkezleri ile bağlantılı olmaları ya da bünyelerinde AraĢtırma-GeliĢtirme
birimlerinin bulundurulması üstün araĢtırma yeteneğine sahip lisansüstü öğrencilerimizin
mezuniyetine katkı sağlayacaktır.
Lisansüstü Eğitimde Ar-Ge Destekleri
Ülkemizde Ar-Ge faaliyetlerinin önemli bir bölümü az sayıdaki büyük ölçekli
iĢletmelerle sınırlı olup, ülke sanayinin %98‘ini oluĢturan KOBĠ‘lerin mevcut Ar-Ge alt
yapısından faydalanması istenilen düzeyin altında kalmıĢtır.
Hiç Ģüphesiz üniversite sanayi iĢbirliği için ülkemizdeki temel kavramlardan biri de
devlet tarafından sağlanan Ar-Ge destekleridir. Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesi
konusunda ilk defa ülkemizde 278 sayılı kanunla 1963 yılında kurulan TÜBĠTAK kurulması
hakkında kanundur. Bu yasaya değiĢiklikle 2005 yılında sanayinin üniversite ve araĢtırma
kurum ve kuruluĢları ile iĢ birliği yapmasını sağlayacak programlar geliĢtirmek, bu
iĢbirliğinin somut hale dönüĢebileceği ortamlar oluĢturmak, bu alanlarda giriĢimciliği
desteklemek maddesi eklenmiĢtir. Sanayici tarafından yaygın Ģekilde tercih edilen destek
mekanizmalarının ilki; ülkemiz sanayi kuruluĢlarının Ar-Ge‘ye daha fazla kaynak ayırmasını
özendirmek, sanayi kuruluĢlarının kendi arasında ve üniversitelerle daha yakın iĢbirlikleri ve
ortaklıklar sağlamasını teĢvik etmek amacıyla TÜBĠTAK Yenilik ve Destek Programları
BaĢkanlığı (TEYDEB) tarafından yürütülen programlardır. Ülkemizin kalkınma perspektifi
ekonominin bilgiye dayalı olmasını zorlamakta, dolayısıyla Ar-Ge projelerinin desteklenmesi
daha da önem kazanmaktadır. Endüstriyel araĢtırma ve teknoloji geliĢtirmek; yenilikleri
desteklemek; özendirmek; izlemek ve üniversite-sanayi iliĢkilerini geliĢtirmek TÜBĠTAK‘ın
temel iĢlevleri arasındadır. Bu iĢlevleri gerçekleĢtirmek için oluĢturulan programlar ve
planlanan faaliyetler Teknoloji ve Yenilik Destek Programları BaĢkanlığı (TEYDEB)
tarafından yürütülmektedir. Bunlar Sanayi Ar-Ge Proje Destekleme Programı (1501), Proje
Pazarları Destekleme Programı (1503), KOBĠ Ar-Ge BaĢlangıç Destek Programı (1507),
Teknoloji ve Yenilik Odaklı GiriĢimleri Destekleme Program (1508) larıdır.
Ġkincisi ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi AraĢtırma ve GeliĢtirme Genel
Müdürlüğü tarafından yürütülen ve sanayinin Ar-Ge'ye dayalı ihtiyaçlarının, üniversite-sanayi
iĢbirliği ile üniversite bilimselliği kapsamında çözüme kavuĢturulması amacıyla sağlanan
SAN-TEZ (Sanayi Tezleri Projesi) Programı kapsamında verilen desteklerdir.
Sanayicilerimizin Ar-Ge'ye dayalı ihtiyaçlarının karĢılanması ve toplumsal düzeyde Ar-Ge
talebi oluĢturmak için ihtiyaçlara bağlı araĢtırma programları oluĢturulması ve sanayicinin
AR-GE ve teknoloji ihtiyaçlarının üniversite bilimselliği kapsamında çözüme ulaĢtırılması da
önemli bir gerekliliktir. SAN-TEZ projesi bu önemli gereklilik göz önüne alınarak ortaya
çıkmıĢ ve hazırlanmıĢ olup, bu projenin amacı; sanayi-üniversite-kamu iĢbirliği ile
gerçekleĢtirilecek yeni teknolojilere dayalı ürün ve üretim yöntemlerine iliĢkin çalıĢmaların
projelendirilmesi, üniversitelerde yapılan akademik çalıĢmaların katma değer yaratacak ürün
veya üretim yöntemi olarak sonuçlandırılması, akademik bilginin ticarileĢtirilmesi ve
sanayicinin ihtiyaçları doğrultusunda belirlenen projelerle daha fazla sayıda yüksek lisans ve
doktora öğrencisinin desteklenmesidir. San-Tez programlarındaki temel hedefler Üniversitesanayi-kamu iĢbirliğini kurumsallaĢtırmak, KOBĠ‘lerin teknoloji ve AR-GE kültürü
edinmelerini, Üniversitede yapılan akademik bilginin ticarileĢmesini, Akademisyenler ve
üniversite mezunu gençler arasında ĢirketleĢme kültürünü yaygınlaĢtırarak yenilikçi yeni
Ģirketler doğmasını, Üniversitelerde doktora veya yüksek lisans programlarında öğrenim
gören öğrencilerin tez konularının KOBĠ‘ler tarafından talep edilen, imalat sanayine yönelik
yeni teknolojilere dayalı ürün, üretim yöntemi ve Ar-Ge tabanlı ihtiyaçlara yönelik olarak
belirlenmesini sağlamaktır. Bu projeler ile daha fazla sayıda yüksek lisans ve doktora
öğrencisinin desteklenerek nitelikli eleman sayısının artırılmasına yardımcı olmak, çalıĢan tez
öğrencilerinin ileride bu firmalarda Ar-Ge personeli olarak istihdam edilmesinin önünü açmak
baĢlıca hedeflerdendir..
Desteklenmesine karar verilen SAN-TEZ projelerine Bakanlık tarafından uygulanan en
yüksek destek oranı %75 olup, toplam proje bedelinin %25'inin kuruluĢ tarafından nakdi
olarak karĢılanması gerekmektedir. Sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın firma düzeyinde
katma değer yaratan, ülkemizde yerleĢik iĢletmeler ve üniversitelerin iĢbirliği ile hazırlanacak
projeler bu programdan yararlanabilir. Destekleme süresi proje bazında en çok üç yıldır.
Ancak projenin gereksinimlerine uygun olarak 6 ay ek süre verilebilir. Projede görev alan
proje yürütücüsü, tez öğrencisi, yardımcı araĢtırmacı ve yardımcı personele projede görev
aldığı süre için Yönetmelik hükümlerine uygun olarak proje sözleĢmesinde belirtilen
miktarlar üzerinden aylık ücret ödemesi yapılır.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı‘nın SAN-TEZ proje giriĢimleri kapsamında öğretim
elemanlarımızı bilgilendirmek amacıyla 21 ġubat 2007 tarihinde Zonguldak Karaelmas
Üniversitesinde, ÜSĠGEM‘in davetlisi olarak, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Sanayi AraĢtırma
ve GeliĢtirme Genel Müdürü Sayın Ziya Karabulut ―Üniversite-Sanayi ĠĢbirliğinde yeni bir
boyut: SAN-TEZ projeleri‖ konulu bir konferans vermiĢtir. Üniversitemiz ile bölge
sanayicilerimizin ortak proje geliĢtirmelerini teĢvik etmek ve desteklenen bir San-Tez
projesini tanıtmak amacıyla Üniversitemiz Sanayi ĠĢbirliğini GeliĢtirme Merkezi ile
Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası ve KOSGEB iĢbirliği kapsamında Hacettepe Üniversitesi,
Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet
Rıfat ÖZDURAL 22 Ekim 2007 tarihinde “Bir SAN-TEZ Projesi: Yuksek saflıkta Bovin
serum albumin (BSA) elde edilmesi ve bu amacla sürekli annular kromatograf cihazının
tasarım ve imalatı” konulu konferans vermiĢtir. Üniversitemizden bir öğretim üyesinin
yardımcı araĢtırıcı olarak görev aldığı bir SAN-TEZ projesi 2007 yılında desteklenmiĢtir.
Üniversitemizin bazı öğretim üyeleri ise ―Öz kaynağımız bor rezervlerinden inorganik
insektisite‖ (Sanayi ĠĢbirliğini GeliĢtirme Merkezi Müdürü ve Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji
Bölümü Öğretim üyesi Prof. Dr. Kemal Büyükgüzel), ―Yeryüzü Deformasyonunun
Belirlenmesinde Uzay-Bazlı Radar Ġnterferometri‖ (Doç. Dr. Hakan Kutoğlu öncülüğünde),
―Ġmmun tanıda daha duyarlı ve ülkemiz kökenli Monoklonal Antikor kit üretimi‖ (Tıp
Fakültesi Ġmmunoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Ġshak Özel Tekin), ―kağıt
Endüstrisinde Döner Kireç Fırını Modelleme ve Otomasyonu‖ (Yard. Doç. Dr. Rıfat Hacıoğlu
danıĢmanlığında) konulu sanayi ortaklı projeler üzerinde çalıĢmaya baĢlamıĢlar ve projelerine
sanayici ortak aramaktadırlar.
2008 yılında farklı üniversitelerin sanayi ile iĢbirliği sonucu hazırlanmıĢ birinci
dönem 26, ikinci dönem 17 proje olmak üzere toplam 43 SAN-TEZ projesi desteklenmiĢtir.
Bu sayı Üniversite ile sanayinin bilginin ticarileĢtirilmesinde ve sanayide Ar-Ge kültürünün
geliĢtirilmesinde önemli kademeler kaydettiklerini açıkça göstermektedir. SAN-TEZ
Projesinde 2009 yılının birinci dönemi son baĢvuru tarihi 15 Mart ikinci baĢvuru tarihi ise 15
Ağustos 2009 olarak belirlenmiĢtir.
Lisansüstü öğrencilere ve lisansüstü eğitimlerini tamamlayan genç araĢtırmacılara
yönelik diğer bir araĢtırma desteği ise ―TeknogiriĢim Sermayesi Desteği‖dir. 12 Mart 2008
tarih ve 26814 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5746 Sayılı Kanunun
destek mekanizmalarından birisi olan ―TeknogiriĢim Sermayesi Desteği‖; Örgün öğrenim
veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek
durumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya
doktora derecelerinden birini ön baĢvuru tarihinden en çok beĢ yıl önce almıĢ kiĢilerin,
teknoloji ve yenilik odaklı iĢ fikirlerini, desteği veren merkezi yönetim kapsamındaki kamu
idareleri tarafından desteklenmesi uygun bulunan bir iĢ planı çerçevesinde, katma değer ve
nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teĢebbüslere dönüĢtürebilmelerini teĢvik etmek
için düzenlenmiĢtir.
2547 sayılı yüksek öğretim kanunu‘nun 3/f maddesi gereğince Enstitü, üniversitelerde
ve fakültelerde birden fazla benzer ve ilgili bilim dallarında lisansüstü eğitim-öğretim,
bilimsel araĢtırma ve uygulama yapan bir yüksek öğretim kurumudur. Aynı Kanunun 3/t
maddesinde lisansüstü eğitim; yüksek lisans, doktora ve tıpta uzmanlık eğitimini kapsayan
kademelere ayrılmaktadır. Enstitülerin kuruluĢ yasasında da belirtildiği gibi Bologna
sürecinde öngörülen iki dereceli eğitim Yükseköğretim sistemimizde uygulanan bir süreçtir.
Ancak, enstitülerin eğitim-öğretim kurumu olmalarının yanında Bologna sürecinde ifade
edilen iĢ dünyası ile iliĢkilendirilebilen bir eğitime sahip, sanayi ve diğer dıĢ paydaĢlardan
proje alabilen araĢtırıcıları istihdam eden ve bünyesinde Ar-Ge birimleri bulunduran kurumsal
yapılara dönüĢtürülmesi gerekir. Bu durumda hazırlanan Doktora tezlerinin bilime bir yenilik
getirme (inovasyon), yeni bir metod geliĢtirme (teknoloji geliĢimi) ve bir metodu yeni bir
alana uygulama (teknoloji Transferi) koĢullarını gerçek anlamda sağlayabilmelerine imkan
tanınabilir. Ekonomik ve teknolojik geliĢimin kaynağı bilgi üretmek olup üniversitelerdeki
bilgi çoğunlukla yüksek lisans ve doktora programlarıyla birleĢtirilmiĢ araĢtırmalar sonucu
üretilmektedir. Ülkemizin vizyon 2023 ana temasındaki bilim ve teknolojiye hakim,
teknolojiyi bilinçli kullanan ve yeni teknolojiler üretebilen bir toplumu oluĢturmak ve 10.
Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunda kararlaĢtırılan tam zaman eĢdeğer Ar-Ge personelini
sayısını hedeflenen düzeye çıkarmak ancak Enstitülerimizin günümüzün koĢullarına göre
yeniden yapılandırılması ile mümkündür. Enstitülerimizin mevcut yasal mevzuat, iĢleyiĢ,
altyapı ve eğitim-öğretim yeterliliklerinin sanayi ile iliĢkilendirilebilecek düzeyde bir Ar-Ge
merkezine ve Fakültelerdeki bölümlerden bağımsız, özerk anabilim dallarına sahip bir
lisansüstü fakültesine dönüĢtürülmesi bu sürece önemli katkı yapacaktır.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------Kaynaklar
(1) Bologna Deklarasyonu - Avrupa Eğitim Bakanları Ortak Deklarasyonu
(2) Türkiye'nin 6. Çerçeve Programı Performansı - TÜBĠTAK
(3) Hantal, Ö. 2006. Türkiye‘de Yüksek Öğretim'de Ar-Ge, Ar-Ge'de Sanayi ve
Öğrencilerin Yeri (www.gazete.itu.edu.tr)
(4) KOSGEB, 2008 Genç GiriĢimci GeliĢtirme Programı, Zonguldak Karaelmas
Üniversitesi
(5) Gürel, Z. D. 2003. AB, Bologna süreci ve YÖK
(6) Ġnaltekin, F. ODTÜ Teknokent: Teknoloji Transferi Ofisleri
(7)Örücü, O. Bilim ve Teknoloji Stratejileri Vizyon 2023
(8) 24 Aralık 2001 tarihli Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 7. Toplantısı, Türkiye
Bilimsel ve Teknik AraĢtırma Kurumu
(9) TanıĢ, F. Üniversite-Sanayi iĢbirliği, Dicle Üniversitesi, 4 sayfa.
(10) Mandal, H. 2004. Sanayinin AR-GE Yeteneğinin arttırılmasına yönelik lisansüstü
Eğitim-AraĢtırma Programı. I.Ulusal Mühendislik Kongresi 20-21 Mayıs 2004 Eski Foça,
ĠZMĠR
(11)Ünsan, Y., Korkut, E. 2005. Üniversite Sanayi ĠĢbirliğinin Eğitime Katkısı ve
Mühendislik Eğitiminden Örnekler
(12) Ablak, E. 2007. Üniversite-sanayi iĢbirliği olmazsa hiçbir Japon firması 50 yıl
sonrasını göremez.
(13) YÖK. 2005. Türk Yükseköğretiminin bugünkü durumu.
(14) Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 16.Toplantı Belgeleri, Kasım 2007.
(15) Türkiye‘deki doktora eğitiminin durumu üzerine görüĢler, Türkiye Bilimler
Akademisi, 2006.
(16) TÜBA 2008 Türkiyede Doktora Eğitiminin iyileĢtirilmesine yönelik öneriler
(17) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi AraĢtırma ve GeliĢtirme Genel Müdürlüğünün
Teknoloji GeliĢtirme Bölgeleri ile ilgili Bilgi notu, 6 sayfa, 2008.
(18) TÜSĠAD, Türkiye‘de Yükseköğretim: Eğilimler, Sorunlar ve Fırsatlar, Ekim 2008
(TÜSĠAD-T/2008-10/473).
(19) Günay, D. ―Sanayi ve Sanayi Tarihi‖, Mimar ve Mühendis Dergisi, Sayı:31,Sayfa:814 , 2002, Ġstanbul
(20) Göker, A. 2000. Ulusal Ġnovasyon Sistemi ve Üniversite-Sanayi ĠĢbirliği: Bilimsel
AraĢtırmada Üniversite-Sanayi ĠĢbirliği
(21). Durman, M. 2009. Türkiye Yükseköğretim Ulusal yeterlilikler çerçevesi (TYUYÇ)
ara Raporu PaylaĢım Toplantısı, Hacettepe Üniversitesi, 30 Ocak 2009, Ankara
Prof. Dr. Yavuz ÇOTUK
Ġstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü
Ġstanbul Üniversitesi BAB Birimi
Amaç ve Kapsam:
Bu yönerge Ġstanbul Üniversitesi Öğretim Üyeleri ve Doktora, Tıpta Uzmanlık ya da
sanatta yeterlik eğitimini tamamlamıĢ araĢtırmacılar tarafından yürütülecek araĢtırma projeleri
ile Yüksek Lisans, Doktora, Tıpta Uzmanlık için hazırlanan tez projeleri ve diğer projelerin
seçimi, izlenmesi ve sonuçlandırılması konularında Bilimsel AraĢtırma Projeleri Birimlerinin
faaliyetlerini, görev, yetki ve sorumluluklarını düzenler.
BAP ORGANLARI
 1.Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu (Komisyon) Başkanı:
Rektör veya görevlendireceği Rektör Yardımcısıdır.
 2.Komisyon:
Komisyon, Bilimsel AraĢtırma projeleri hakkındaki Yönetmeliğin 4. maddesi'ne bağlı
olarak Rektör veya görevlendireceği bir Rektör Yardımcısının baĢkanlığında Fen, Sağlık ve
Sosyal Bilimler Enstitüleri Müdürleri ile Senato'nun önerileri ile Rektör tarafından
görevlendirilen 7 öğretim üyesinden oluĢur.
 3.Danışma Kurulu:
Üniversitede mevcut bilim dallarının dağılımına göre, Rektör tarafından
görevlendirilen ve ilgili bilim dalında özgün araĢtırmaları ile tanınan, yeterli sayıda öğretim
üyesinden oluĢur. Ġstanbul Üniversitesi'nin araĢtırma politikalarının oluĢturulmasında,
öncelikli alanların seçiminde, proje değerlendirilmelerinin tüm aĢamalarında, Bilimsel
AraĢtırma Projeleri Komisyonu'na danıĢmanlık yapar.
 4.Genel Kurul:
Rektör, Rektör Yardımcıları, Ġstanbul Üniversitesi Senatosu, Bilimsel AraĢtırma
Projeleri Komisyonu ve DanıĢma Kurulu üyelerinden oluĢur.
ĠSTĠHDAM ġEKLĠ
Yönetici (Harcama Yetkilisi)
Ġdareci (GerçekleĢtirme
Görevlisi)
AD
HĠZMET
SINIFI
1
2547
(akademik)
ET
KADRO
ÜNVANI
Prof. Dr.
ġube
Müdürü
1
657 (idari)
Satınalma elemanı
1
657 (idari)
ġef
Satınalma elemanı
3
657 (idari)
Memur
Satınalma elemanı
3
4587 (iĢçi)
SATINALMA BÖLÜMÜ
DIġ KAYNAKLI PROJELER
Büro
elemanı
Büro
elemanı
DıĢ kaynaklı projeler
1
4587 (iĢçi)
DıĢ kaynaklı projeler
1
657 (idari)
Memur
Proje elemanı
2
657 (idari)
Memur
Proje elemanı
1
4587 (iĢçi)
SEKRETERYA
2
657 (idari)
Memur
HĠZMETLĠ
2
4587 (iĢçi)
Hizmetli
TOPLAM
18
PROJE BÖLÜMÜ
Büro
elemanı
PROJE TÜRLERĠ
 a) Normal Araştırma Projeleri: YÖK yönetmeliğinde belirlenen
elemanlarının bilimsel araĢtırma ve geliĢtirme faaliyetlerini içeren projelerdir.
öğretim
 b) Güdümlü Projeler: Bilimsel AraĢtırma Projeleri Komisyonu'nun gerekli gördüğü
alanlarda hazırlayacağı ve/veya hazırlatacağı projelerdir.
 c) Tez Projeleri: Yüksek Lisans, Doktora ve Tıpta Uzmanlık tezlerini kapsayan
projelerdir.
 d) Bilimsel Yayın Yapan Araştırıcılara Destek Projeleri (BYP): Uluslararası atıf
indekslerine giren dergilerde yayın yapan araĢtırmacıların destek almak için sundukları
projelerdir.
 e) Uluslararası Yayınlara Yönelik Destek Projeleri (UDP): Yayın yapmak üzere
kongre, konferans ve sempozyumlara aktif olarak katılacakların (bildiri, poster, oturum
baĢkanlığı, atölye çalıĢması vb) destek almak için sundukları projelerdir.
(a ve e Ģıklarında belirtilen projelerden, uluslararası bir bilimsel makale veya kitap
içerisinde bölüm niteliğinde yayın beklenir. Aynı yürütücünün bir sonraki veya aynı
dönemde, aynı grupta ikinci bir proje alabilmesi için bu yayın koĢulunu sağlamıĢ olması
gerekir. Hakem değerlendirmesinde olan eserlerin yayın koĢulunu sağlayıp sağlamadığı
Komisyon tarafından karara bağlanır. )
 f) Acil İhtiyaç Projeleri (ACİP): Özgün bilimsel katkı sağlama potansiyeli çok yüksek
olan projelerin acil ihtiyaçlarının karĢılanması amacıyla hazırlanan bir programdır. Acil
ihtiyacın ne olduğu, neden daha önce planlanamadığı belirtilmelidir.
 g) Çok Disiplinli Öncelikli Alan Projeleri (ÖNAP): BAP tarafından belirlenmiĢ
Öncelikli Alanlarda, diğer destek programlarından daha yüksek alt yapı yatırımlarına olanak
veren bütçe ile desteklenen projelerdir. En az üç merkezli ve çok disiplinli olma koĢulu vardır.
Sağlık bilimlerinde bilim dalları, diğer alanlarda Anabilim Dalları ayrı merkez olarak
değerlendirilecek, ancak Bölüm ve Fakülteler arası iĢbirlikleri tercih nedeni olacaktır. Proje
konusuyla ilgili biri A grubu dergilerde olmak üzere en az 3 yayın beklenir.
 h) Yayın Ödül Projeleri Programı (YÖP): Son 10 yıl içinde, en az % 60‘ını Türkiye
(Ġstanbul Üniversitesi‘nde) gerçekleĢtirdikleri çalıĢmaları ile (en az % 60‘ı Türkiye‘de
yayımlanmayan yabancı dergilerde olmak üzere) SCI kapsamında en az 25 orijinal yayın
yapmıĢ olan Ġstanbul Üniversitesi öğretim üyeleri, doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta
yeterlik eğitimini tamamlamıĢ araĢtırıcılara verilen destektir. Bu program kapsamında daha
önce alınan destekler için kullanılmıĢ olan yayınlar bir baĢka araĢtırıcı için de olsa tekrar
kullanılamaz.
PROJELERE YAPILAN ÖDEMELERĠN ÜST SINIRLARI
Tez Projeleri
Yüksek Lisans Tez Projesi:
7.000.-TL
Tıpta Uzmanlık Tez Projesi:
8.000.-TL
Doktora Tez Projesi:
15.000.-TL
(2008 yılında toplam 254 Yüksek lisans ve Doktora projesi 2 000 000 TL ile
desteklenmiĢtir.)
UDP Projeleri
Verilebilecek en yüksek destek miktarları (2009 yılı):
Türkiye‘deki ulusal toplantılar için: 500.- TL.
Amerika, Avustralya, Uzakdoğu vb. ülkelerdeki uluslararası bilimsel toplantılar için:
Sözlü bildiri: 4000.- ABD- $
Poster: 3500 ABD.-$
Avrupa, Orta Doğu, Orta Asya, Kuzey Afrika ülkeleri ve Türkiye‘deki uluslararası
bilimsel toplantılar için:
Sözlü Bildiri: 3000.- ABD-$
Poster: 2500.- ABD-$
Sonuçlandırma süreci: UDP desteğinin yürütücüye ödenebilmesi için, kesin rapor,
bilimsel toplantı katılım belgesi, özet kitabı kapağının ve içinde yayımlanan bildiri özeti
fotokopisinin, harcamalarla ilgili tüm belgeler ile birlikte, toplantının bitim tarihini izleyen bir
ay içerisinde BAP Birimine sunulması gereklidir.
BYP Projeleri
Derginin impakt factörü x 2.500.- TL + 300.-TL formülüne göre hesaplanmaktadır.
Ġ.Ü. BĠLĠMSEL ARAġTIRMA ÖNCELĠKLĠ ALANLARI:
 Genetik, Genomiks, proteomiks
 Yeni Enerji Kaynakları ve Enerji Ekonomisi
 Yeni Ġlaç Molekülleri-Antioksidanlar, Biyoaktif Moleküller, Ġçerikli BileĢikler
 Deprem ve Doğal Afet AraĢtırmaları, Afet Yönetimi, Afetlerde Tıbbi YaklaĢımlar
 Kültürel ve Bilimsel Miras, Arkeometri
 Nanobilim, Nanoteknoloji, Yeni Malzemeler
 Güncel ve Paleoekosistem Dinamikleri – Kuvaterner Jeolojisi
 Bilgi, Sinyal ve Görüntü ĠĢleme
 Çevre Sorunları ve Çevre Duyarlı Üretim Süreçleri
 Karar Mekanizmaları ve Yapay Sinir Ağları
 Orman Ağaçları Islahı
 Duyarlı Analizler ve Sensörler
 Ġnflamasyon ve Ġmmünoloji
 Nörobilim
 Vasküler Biyoloji
 Kanser Biyolojisi
 Transplantasyon ve Yanık Cerrahisi
 Epidemiyoloji ve Biyoistatistik
 Gıda Teknolojisi ve Güvenliği
 Eğitimde Kalite
 Türk Dili AraĢtırmaları
 Ahlaki Sorunlar ve Etik Değerler
 Dinler Arası Diyalog
 Tıptaki GeliĢmeler ve Hukuk
 KüreselleĢme ve Türkiye
 Sağlık, Eğitim Kurumları ve KOBĠ‘lerin Yönetimi
 Ekonomik ve Sosyal GeliĢme
Tarih ve Coğrafya AraĢtırmaları
SORUNLAR
 BAP Biriminin otomasyon programındaki aksaklıklar
 Hakemlik ricasında bulunulan bazı öğretim üyelerinden geç yanıt alınması veya hiç
yanıt alınamaması
 Alınan cihazların ortak kullanıma sunulamaması (Alınan cihazların demirbaĢ kayıtları
bulundukları Fakültelerin Ayniyatına devredilmektedir)
 Teknisyen kadrolarının bulunmayıĢı veya yetersizliği
 Bölgenin olanak ve gereksinimleri ile Üniversitenin olanakları göz önüne alınarak
projelerin desteklenmesinde ―öncelikli alanların‖ gerektiği Ģekilde belirlenememesi
 Yüksek lisans ve Doktora tezlerinin yayına dönüĢme oranının düĢüklüğü (Yardımcı
Doçentliğe yükseltilme kriterlerinde doktora tezinin yayına dönüĢmüĢ olması koĢuluna yer
verilebilir.)
 Üniversitenin kendi yayın organlarında yapılan yayınların ve özellikle bu yayınlara yapılan
“atıfların” ödüllendirilmesi.
Tablo 1. Ġ.Ü.BĠLĠMSEL ARAġTIRMA PROJELERĠ KOORDĠNASYON BĠRĠMĠ
2008(Özel Ödenek)
SIR
A NO
EKONO
MĠK KOD
1
03.2
2
03.3
AÇIKLAMA
Tüketime Yönelik Mal ve Malzemeleri
Alımları
Yolluklar
ÖDENEK
HARCA
MA
KALAN
ÖDENEK
606.750,0
0
569.683,0
0
37.067,00
32.750,00
1.662,00
31.088,00
3
03.4
Görev Giderleri
75.000,00
0,00
75.000,00
4
03.5
Hizmet Alımları
131.500,0
0
55.096,00
76.404,00
5
03.7
59.750,00
46.483,00
13.267,00
6
06.1
730.000,0
0
695.283,0
0
34.717,00
1.635.750
,00
1.368.207
,00
267.543,00
Menk.Mal,G.Maddi Hak Alım Bak.Onr.
Gid.
Mamul Mal Alımları (DPT Desteği)
TOPLAM
Tablo 2. ÖZ GELĠR (Döner Sermaye Geliri)
SIR
A NO
EKON
OMĠK KOD
AÇIKLAMA
Tüketime Yönelik Mal ve Malzemeleri
Alımları
ÖDENE
K
HARCA
MA
4.700.00
0,00
3.931.74
8,28
768.251,72
KALAN ÖDENEK
1
03.2
2
03.3
Yolluklar
1.700.00
0,00
1.015.80
5,88
684.194,12
3
03 4
Görev Giderleri
1.400.00
0,00
1.301.38
5,90
98.614,10
4
03.5
Hizmet Alımları
1.200.00
0,00
761.255,
32
438.744,68
5
03.7
3.268.43
6,55
933.006,
47
2.335.430,08
7
06.1
Mamul Mal Alımları
19.568.6
62,86
13.950.4
45,61
5.618.217,25
9
06.3
Gayri Maddi Hak Alımları
903.558,
26
80.239,9
9
823.318,27
10
06.6
Menkul Malların Büyük Onarım Gideri
1.000.00
0,00
0,00
1.000.000,00
11
06.7
Gayrimenkul Büyük Onarım Gideri
598.563,
37
35.931,0
0
562.632,37
10
06 9
Diğer Sermaye Giderleri
200.000,
00
0,00
200.000,00
34.539.2
21,04
22.009.8
18,45
12.529.402,59
Menk.Mal,G.Maddi Hak Alım Bak.Onr.
Gid.
TOPLAM
Prof.Dr. Mehmet Ali UL
E.Ü. Fen Bilimleri Ensittüsü Müdürü
FBE‟lerinde Kalite ve Hareketlilik
Türkiyede Lisansüstü Eğitimin Yasal Çerçevesi
2547 sayılı yüksek öğretim kanunun‘ nun 3/f maddesi gereğince Enstitü , üniversitelerde
ve fakültelerde birden fazla benzer ve ilgili bilim dallarında lisansüstü eğitim-öğretim,
bilimsel araĢtırma ve uygulama yapan bir yüksek öğretim kurumudur. Aynı kanunun 3/t
maddesinde lisansüstü eğitim ; yüksek lisans, doktora ve tıpta uzmanlık eğitimi olarak üçe
Ayrılmaktadır.Yüksek lisans ve doktora eğitimi esas olarak Eğitim, Fen, Sağlık ve Sosyal
Bilimler enstitülerince yürütülmektedir.
E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsünün Amacı
Ege Üniversitesinde Fen ve Teknik bilimlere dayalı yüksek lisans ve doktora öğretimini,
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun amaç ve ilkeleri doğrultusunda ve Lisansüstü Eğitim
– Öğretim Enstitülerinin TeĢkilat ve ĠĢleyiĢ Yönetmeliği Ġle Lisansüstü Eğitim ve Öğretim
Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yürütmektir.
E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsünün Misyonu
Üniversitelere, araĢtırma kuruluĢlarına, sanayiye ve topluma; doğal bilimler alanında
eğitim ve araĢtırmaların yapılabilmesi için; yüksek standarda sahip öğrenci sayısını arttırmak.
Sorun çözmeye yönelik araĢtırmaları destekleyerek ve üniversite-sanayi arasında
koordinasyonu geliĢtirerek, uygulamada yaĢanabilecek aksaklıklar ve doğabilecek engelleri
ortadan kaldırmaya yönelik önlemleri zamanında alarak, alanında uzman kiĢiler yetiĢtirmek.
E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsünün Vizyonu
Lisansüstü eğitimde üniversitelere, sanayiye ve diğer kurumlara araĢtırmacı kimliği
kazanmıĢ akademisyen ve nitelikli profesyoneller yetiĢtiren bir kurum olarak benzerleri
arasında tercih edilmede ilk sırada yer almak.
Fen Bilimleri Enstitülerinin Türkiye‟deki Durumu
YÖK ve ÖSYM verileri;
Genel
76 FBE var
67.171 Lisansüstü öğrenci (50.345 Yüksek Lisans, 16.826 Doktora)
E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü‘nde 1944 lisansüstü öğrenci vardır.
2007-2008 Öğretim Yılında Tamamlanan Lisansüstü Tez Sayıları
Ülkemizde tamamlanan lisansüstü tez sayısı
35.144
FBE‘lerinde tamamlanan lisansüstü tez sayısı 11.129 (%32)
E.Ü. FBE‘de tamamlanan lisansüstü tez sayısı 346 (%3)
Uygulamada KarĢılaĢılan Önemli Sorunlar
 Enstitülerin bütçe, fiziki ve kadro yetersizlikleri
 Lisansüstü yönetmeliklerdeki uygulama farklılıkları
Programlara baĢvuru ve sınav tarihleri
Mezuniyetten önce yayın aranıp aranmaması (SCI-Ulusal ve Uluslar arası Hakemli dergi
v.b.)
Jüri oluĢumu ve yolluk-hacerah uygulamaları
50/d kadrolarının dağılımı
Yabancı uyruklu adayların programlara baĢvuru koĢullarındaki farklılıklar
 Yabancı uyruklu öğrenci sayısının yetersizliği
 35. madde ve ÖYP programı kapsamındaki araĢtırma görevlilerinin durumu
 Lisansüstü tezlerin desteklenmesi
 Ortak lisansüstü programlar (Ulusal-Uluslararası)
Ortak lisansüstü programlar (Ulusal-Uluslararası)
Amaç ve kapsam
MADDE 36 – (1) Bu programların amacı; lisansüstü öğretim enstitülerinin
anabilim/anasanat dallarının ulusal ve uluslararası kapsama dahil yükseköğretim kurumları ve
kuruluĢları ile iĢbirliği yapılarak ortak programlar tesis etmek, iki kuruluĢun akademik
iĢbirliğini ve etkileĢimini sağlamak ve programa katılan öğrencilerin ulusal ve uluslararası
rekabete açık, giriĢimci bireyler olarak yetiĢmelerini sağlamaktır.
Ortak programın baĢlatılması
MADDE 37 – (1) Ortak programlar; YÖK tarafından hazırlanan, 22/2/2007 tarihli ve
26442 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarının Yurtiçindeki
Yükseköğretim Kurumlarıyla Ortak Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Programları Tesisi
Hakkında Yönetmelik ve/veya 28/12/2006 tarihli ve 26390 sayılı Resmî Gazete‘de
yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarının YurtdıĢındaki Kapsama Dahil Yükseköğretim
Kurumlarıyla Ortak Eğitim ve Öğretim Programları Tesisi Hakkında Yönetmelik hükümleri
ile kendi özel koĢullarını gözeten ortak bir protokolün hazırlanması ve Enstitü, Senato ve
YÖK‘ün onayı ile uygulamaya konulur.
(2) Ortak programlar yüksek lisans ve doktora olmak üzere her iki düzeyde açılabilir.
(3) Ortak programa yönelik kontenjanlar ilgili anabilim/anasanat dalları tarafından
önceden ayrı olarak belirlenir ve bağlı oldukları enstitüler tarafından ilan edilir.
LIFELONG LEARNING PROGRAM
(LLP)
ERASMUS BĠLGĠLENDĠRME
E.Ü. Erasmus DeğiĢim Programı GeliĢim süreci
Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları'ndan Erasmus Programı'na ülkemizin
2003-2004 dönemi için katılımı, pilot proje olarak adlandırılan hazırlık faaliyetleriyle
gerçekleĢtirilmiĢtir. Ege Üniversitesi pilot proje kapsamında Türkiye'den seçilen 15
üniversiteden birisi olmuĢtur ve pilot proje kapsamında Avrupa Komisyonu tarafından
Portekiz-Porto Üniversitesi ile eĢleĢtirilmiĢtir. Ege Üniversitesi Türkiye'nin ilk Erasmus
öğrencilerini Portekiz'e göndermiĢtir.
2004-2005 ve 2005-2006 akademik dönemlerinde Ege Üniversitesi toplam öğrenci ve
öğretim üyesi değiĢimi açısından Türkiye'de en çok değiĢimi gerçekleĢtiren üniversite
olmuĢtur.
Ege Üniversitesi 1 Kasım 2004 tarihi itibariyle Avrupa Komisyonu'na DS (Diploma
Supplement) Label baĢvurusunu yapmıĢtır ve Türkiye'de DS Label alan ilk 2 üniversiteden
birisi olmuĢtur.
E.Ü. Erasmus DeğiĢim Programı GeliĢim süreci
ERASMUS Programı kapsamında öğrenci ve öğretim elemanı değiĢimine temel bilgi
oluĢturması nedeniyle Üniversitemizin Bilgi Paketi (Information Package) ve Kurs Kataloğu
(Course Catalogue) hazırlanmıĢtır. Bu çalıĢma, Ege Üniversitesi'nde Avrupa Kredi Transfer
Sisteminin (European Credit Transfer System) kullanımı ile ilgilidir. Bilgi Paketi ve Kurs
Kataloğu'nun içeriğini; Ege Üniversitesi ile ilgili genel bir bilgi, bütün first cycle
(Fakülte/Bölüm/4 yıllık Yüksekokul) ve second cycle (yüksek lisans programlarını yürüten
Fen, Sağlık, Sosyal Bilimler Enstitüleri) programlarının yürütüldüğü birimlerin genel tanıtımı,
eğitim ve ders içerikleri hakkında bilgiler oluĢturmaktadır. Üniversitemizin Bilgi Paketi ve
Kurs Kataloğu ilgili web sayfalarında yayınlanmaktadır.
E.Ü. Erasmus DeğiĢim Programı GeliĢim süreci
Ege
Üniversitesi
olarak
LLP/ERASMUS
Programı'ndan
tam
katılımla
yararlanabilmemiz için 28 ġubat 2007 tarihinde Avrupa Komisyonu'na Erasmus University
Charter (Erasmus Üniversite Beyannamesi) sunulmuĢtur. Bu belgenin Avrupa Komisyonu
tarafından onaylanması sonucunda, 2013-2014 akademik yılına kadar programlara dahil olma
hakkı elde edilmiĢtir.
AB Eğitim ve Gençlik Programları
Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları, 1 Ocak 2007 tarihi
itibariyle yeni bir döneme girmiĢtir. 2013 yılı sonuna
kadar 7 yılı kapsayan 2 program halinde devam etmektedir.
 Hayatboyu Öğrenme Programı (LLP–Genel Eğitim)
 Youth In Action
 Programların tümü Ulusal Ajans tarafından koordine ediliyor.
 Ulusal Ajans : http://www.ua.gov.tr
AB Eğitim ve Gençlik Programları
Programlar ;
- 27 AB üyesi ülke
- EFTA ülkeleri (Norveç, Ġzlanda ve Lichtenstein)
- Türkiye‘nin katılımıyla gerçekleĢtirilmektedir.
Hayatboyu Öğrenme Programı
Amaçlar:
 Bilgi toplumuna dönüĢüm sağlamak
 ĠĢ imkanlarını artırmak
 Sosyal bütünlüğü geliĢtirmek
 Çevrenin korunmasını sağlamak
 Kalite referansına ulaĢmak
 Öğretim sistemleri arasında değiĢim ve iĢbirliğini güçlendirmek
Hayatboyu Öğrenme Programı
 Genel ve mesleki eğitimin yanı sıra eğitimle ilgili tüm alt program ve faaliyetleri
bütüncül bir yaklaĢımla tek bir programda toplayan Hayat Boyu Öğrenme Programı (LLP),
yeni kuralları, basitleĢtirmeleri ve ülke merkezli faaliyetlerdeki artıĢ nedeniyle özel bir önem
taĢımaktadır.
 Bütçesi: 6.970.000.000 Euro
Hayatboyu Öğrenme Programı Alt Programları
 Comenius (Üniversite öncesi okul eğitimi)
 Erasmus (Yükseköğretim)
 Leonardo Da Vinci Programı (Mesleki Eğitim)
 Grundtvig (YaĢam boyu öğretim)
ERASMUS PROGRAMI
Erasmus Nedir?
 Yükseköğrenimde öğrenci ve öğretim elemanı odaklı LLP/Erasmus programı.
 Amacı, Avrupa‘da yüksek öğretimin kalitesini arttırmak, yüksek öğretim kurumları
arası iĢbirliğini geliĢtirmek ve Avrupa boyutunu güçlendirmektir.
Erasmus Eylemleri
● Öğrenci Hareketliliği
– Öğrenci Öğrenim Hareketliliği
– Öğrenci YerleĢtirme Hareketliliği (Staj)
● Yoğun Dil Kursları - (Erasmus Intensive Language Course)
● Personel Hareketliliği
– Ders Verme Hareketliliği
– Eğitim Alma Hareketliliği
Öğrenci Öğrenim Hareketliliği
 Öğrencilere; yükseköğretimin ilk yılındaki öğrenciler hariç, lisans, yüksek lisans ve
doktora düzeyinde diğer Avrupa Birliği üyesi ülke üniversitesinde eğitim imkanı ve desteği
sağlar.
 Ġkili sözleĢmeler (Bilateral Agreements) çerçevesinde 3-12 ay arası gerçekleĢtirilebilir.
 2009 / 2010 eğitim dönemi kapsamında öğrenci öğrenim hareketliliği faaliyeti, 1
Haziran 2009 - 30 Eylül 2010 dönemleri arasında gerçekleĢtirilecektir.
Öğrenci YerleĢtirme Hareketliliği (Staj)
 Öğrencilere; lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde diğer Avrupa Birliği üyesi
ülke üniversitesinde staj imkanı ve desteği sağlar.
 Staj hareketliliği, bir öğrencinin baĢka bir ülkede ortak bir iĢletme, eğitim merkezi,
araĢtırma merkezi veya benzer bir organizasyon bünyesinde mesleki eğitim alma ve/veya
çalıĢma deneyimi kazanma sürecidir.
 Üniversite ile ev sahibi kuruluĢ arasında ikili sözleĢme yapılması zorunlu değildir.
Öğrenci Hareketliliği: Öğrenci YerleĢtirme Hareketliliği (Staj)
 Üniversite ve ev sahibi iĢletme arasında yapılan
― Training Agreement ‖
çerçevesinde lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri için staj süresi 3-12 aydır.
 Staj hareketliliğinde en az 2. sınıf öğrencisi olma koĢulu aranmamaktadır.
 2009/2010 eğitim dönemi kapsamında öğrenci öğrenim hareketliliği faaliyeti, 1
Haziran 2009 - 30 Eylül 2010 dönemleri arasında gerçekleĢtirilecektir.
Erasmus Yoğun Dil Kursları
(Erasmus Intensive Language Course)
 Erasmus öğrenim veya staj hareketliliğinden faydalanan öğrenciler, öğrenim/staj
dönemleri baĢlamadan önce veya öğrenim/staj dönemleri ile eĢ zamanlı olarak Erasmus
Yoğun Dil Kursu düzenlenen ülkelerde düzenlenen bu kurslara katılabilirler.
 Kursların amacı öğrencileri Erasmus dönemlerine hazırlamak, günlük ihtiyaçları
karĢılayabilecek düzeyde gidilen ülkenin dilini öğretmek ve kültürünü tanıtmaktır.
 Kurslara katılan öğrencilerin kurs süreleri Erasmus dönemlerine dahil edilir ve kurs
süresi boyunca aylık Erasmus hibesi verilir.
Erasmus Yoğun Dil Kursları
(Erasmus Intensive Language Course)
 Belçika, Bulgaristan, Kıbrıs Rum Kesimi, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya,
Finlandiya, Yunanistan, Macaristan, Ġzlanda, Ġtalya, Letonya, Litvanya, Malta, Hollanda,
Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Ġsveç
ERASMUS Öğrencilere Neler Kazandırıyor?
 Çok kültürlü ortamda ders alma
 Yabancı dilinizi geliĢtirme
 Eğitim sonrası iĢ-mesleki bağlantılar
 DeğiĢik kültürleri tanıma
 Uluslararası arkadaĢlıklar
 Özgüven kazanma
Ders Verme Hareketliliği
 Diğer bir Avrupa Birliği üyesi ülke üniversitesinde, üniversitenin resmi müfredatı
içinde yer alan dersleri misafir öğretim elemanı olarak vermek isteyen öğretim elemanlarına
destek sağlar. Öğretim elemanı en az 5 saat ders vermek zorundadır. Ġkili sözleĢmeler
―Bilateral Agreements‖ çerçevesinde gerçekleĢtirilebilir.
 Öğretim elemanı için yurtdıĢına gitmeden önce değiĢimin amacı, öğretim programının
içeriği ve beklenen sonuçları kapsayan ―Teaching Program‖ hazırlanmaktadır.
Eğitim Alma Hareketliliği
 Akademik ve idari personelin yurtdıĢındaki iĢletmelerde veya yükseköğretim
kurumlarında eğitim almasına imkan sağlayan faaliyet alanıdır.
 Eğitim alma hareketliliğinden faydalanmak üzere gidilecek olan yükseköğretim
kurumu ile gönderen yükseköğretim kurumu arasında ikili sözleĢme olması gerekir.Eğitim
alma hareketliliğinden faydalanmak üzere yurtdıĢındaki bir iĢletmeye gidilmesi durumunda
yükseköğretim kurumu ile iĢletme arasında kurumlar arası anlaĢma yapılması zorunlu
değildir.
 Akademik ve idari personel için yurtdıĢına gitmeden önce değiĢimin amacı, çalıĢma
programının içeriği ve beklenen sonuçları içeren ―Working Program‖ hazırlanmaktadır.
2004-2008 Dönemi
Erasmus Programı Genel Değerlendirmesi
20032004
Faaliyet
20042005
20052006
20062007
20072008
Toplam
(Pilot)
ÖĞRENĠM
HAREKETLĠLĠĞĠ (GĠDEN)
9
98
195
283
303
888
-
-
-
-
21
21
-
44
55
74
68
241
PERSONEL DEĞĠġĠMĠ
-
-
-
-
13
13
GELEN ÖĞRENCĠ
5
23
40
50
85
203
GELEN ÖĞRETĠM
ELEMANI
-
15
25
40
42
122
STAJ HAREKETLĠLĠĞĠ
ÖĞRETĠM ELEMANI
DEĞĠġĠMĠ
2009-2010 Erasmus DeğiĢim Programı
Giden Öğrenci Sayısı
Fakülte/Yüksekokul
Lisans + Lisansüstü
Tıp Fak.
15
Ziraat Fak.
70
Edebiyat Fak.
105
Mühendislik Fak.
221
Su Ürünleri Fak.
6
Eczacılık Fak.
37
ĠletiĢim Fak.
20
Ġktisadi ve Ġdari Bil. Fak.
107
Eğitim Fak.
19
DiĢ Hekimliği Fak.
7
Fen Fak.
60
BedenEğitimive Spor Yüksekokulu
15
Ġzmir Atatürk Sağlık Yüksekokulu
2
HemĢirelik Yüksekokulu
9
ÇeĢme Turizm Yüksekokulu
6
Uluslararası Bilgisayar Enstitüsü
5
Toplam
704
2009-2010 Erasmus DeğiĢim Programı
Almanya
34
Avusturya
7
Belçika
6
Bulgaristan
3
Çek Cum.
7
Danimarka
5
Estonya
2
Finlandiya
4
Fransa
11
Hollanda
13
Ġngiltere
4
Ġspanya
13
Ġsveç
5
Ġtalya
22
Litvanya
5
Letonya
1
Macaristan
4
Polonya
9
Portekiz
7
Romanya
5
Slovenya
2
Slovakya
2
Yunanistan
9
23 AB Ülkesi
180
AnlaĢma
2004-2008 Erasmus Programı Ege Üniversitesi Bütçe Dağılımı (€)
20032004
20042005
200520062006
2007
20072008
Topla
m
(Pilot)
28,360
389,361
661,17
4
814,75
0
1,098,02
1
2004-2008 Dönemi Erasmus Programı
2,991,6
66
E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Öğrenci Hareketliliği (Giden)
140
YL
120
137
DK
100
Lisansüstü
80
80
57
60
35
40
20
0
9
1
2004
10
11
2005
31
31
24
15
16
2006
18
13
2007
30
14
16
2008
Genel
Toplam
ULUSAL DEĞĠġĠM PROGRAMI
(Farabi)
Ulusal DeğiĢim Programı (Farabi) 2009 Takvimi
Yükseköğretim kurumları, Farabi DeğiĢim Programına 2009 Yaz Dönemi ve 2009-2010
KıĢ döneminde katılmak isteyen öğrenci ve öğretim üyesi baĢvurularını 13 Mart 2009
tarihinden itibaren kabul edebilirler. DeğiĢime katılmak isteyen öğrenci ve öğretim üyeleri en
geç 15 Nisan'a kadar kurumlarına baĢvurmalıdırlar. BaĢvuru ve seçim süreci 1 Haziran 2009‘a
kadar yükseköğretim kurumları tarafından tamamlanmalı.
DeğiĢim talepleri yükseköğretim kurumları tarafından en geç 10 Haziran 2009‘a kadar
Yükseköğretim Kuruluna iletilmelidir.
2009-2010 ikinci yarıyılı için yükseköğretim kurumlarının değiĢim talepleri, en geç 15
Ekim 2009 tarihine kadar Yükseköğretim Kuruluna iletilmelidir.
35. Madde Uyarınca Diğer Üniversiteler Ġçin YetiĢtirilen
Öğretim Elemanı Sayıları (yıllara göre-devam eden)
Yıllar
AraĢtırma Görevlisi
1997
20
1998
56
1999
66
2000
85
2001
92
2002
94
2003
113
2004
101
2005
104
2006
84
2007
68
2008
67
E.Ü. Fen Bil. Enstitüsünde Diğer Üniversiteler için YetiĢtirilen Öğretim Elemanı
Sayısı (35. Madde- Mart 2009 tarihine kadar)
Celal Bayar Üniversitesi
Çanakkale
Üniversitesi
Onsekiz
25
Mart
20
Muğla Üniversitesi
13
Adnan Menderes Üniversitesi
11
Pamukkale Üniversitesi
9
Yüzüncü Yıl Üniversitesi
8
Ege Üniversitesi
6
Afyon Kocatepe Üniversitesi
5
Mustafa Kemal Üniversitesi
5
Karadeniz Teknik Üniversitesi
4
Ondokuz Mayıs Üniversitesi
4
Süleyman Demirel Üniversitesi
4
Trakya Üniversitesi
4
Balıkesir Üniversitesi
3
Cumhuriyet Üniversitesi
3
Erciyes Üniversitesi
3
Harran Üniversitesi
3
GaziosmanpaĢa Üniversitesi
2
Niğde Üniversitesi
2
Akdeniz Üniversitesi
1
Çukurova Üniversitesi
1
Dumlupınar Üniversitesi
1
KahramanmaraĢ
Üniversitesi
Sütçü
Ġmam
1
Kocaeli Üniversitesi
1
Selçuk Üniversitesi
1
14
TOPLAM
0
E.Ü. Fen Bil. Enstitüsünde 35. Madde Kapsamında Halen Öğrenim Görmekte Olan
AraĢ. Gör. Sayısı
Celal Bayar Üniversitesi
8
Yüzüncü Yıl Üniversitesi
6
Çanakkale Onsekiz Mart
Üniversitesi
5
GaziosmanpaĢa Üniversitesi
5
Pamukkale Üniversitesi
5
Muğla Üniversitesi
4
Adnan Menderes Üniversitesi
3
Cumhuriyet Üniversitesi
3
Harran Üniversitesi
3
Dicle Üniversitesi
2
Karadeniz Teknik Üniversitesi
2
Süleyman Demirel Üniversitesi
2
Aksaray Üniversitesi
1
Dumlupınar Üniversitesi
1
Erciyes Üniversitesi
1
Kafkas Üniversitesi
1
Kocaeli Üniversitesi
1
Mustafa Kemal Üniversitesi
1
Ondokuz Mayıs Üniversitesi
1
UĢak Üniversitesi
1
Zonguldak Karaelmas
Üniversitesi
1
5
TOPLAM
7
E.Ü. Fen Bil. Enstitüsünde Öğretim Üyesi YetiĢtirme Programında Halen Öğrenim
Görmekte Olan AraĢ. Gör. Sayısı
Pamukkale Üniversitesi
7
Muğla Üniversitesi
5
Çanakkale
Üniversitesi
18
Mart
4
Balıkesir Üniversitesi
2
Celal Bayar Üniversitesi
2
Süleyman
Üniversitesi
Afyon
Üniversitesi
Demirel
2
Kocatepe
1
Siirt Üniversitesi
1
Dumlupınar Üniversitesi
1
2
TOPLAM
5
Fen Bilimleri Enstitüleri Bünyesinde Uzaktan Eğitim Yapılabilir mi?
Uzaktan Eğitim: Öğrenci ile öğretmenin aynı ortamda bulunmadan uydu, video ve çoklu
ortam teknolojisi gibi elektronik araçların yardımıyla yapmıĢ oldukları eğitim Ģeklidir.
Yükseköğretimde, uzaktan eğitim uygulamalarına yönelik talebin artmasıyla birlikte bu
tür programlar açmak için hem idari hem de pedagojik bir takım düzenlemeler kaçınılmaz
hale gelmiĢtir.
Öncelikle, uzaktan YL programını yürütmek için;
 Güçlü bir teknolojik alt yapı (Internet üzerinden sunulabilecek eĢzamanlı veya
eĢzamansız dersler, görüĢmeler için stüdyo ortamları, web tasarımları),
 Müfredatların hazırlanması ve web ortamlarına aktarılması,
 Geribildirim sağlamaya yönelik araçlar, tasarımlar,
 Öğrenci çalıĢmalarının değerlendirilmesine iliĢkin yöntem ve teknikler (minimum 25,
maksimum 100 öğrencinin çalıĢmalarını elektronik ortamlarda değerlendirmek süre ve kayıt
ortamları açısından kapsamlı düzenlemeler gerektirir),
 Akademisyenlerin biliĢim teknolojileri okuryazarlık düzeylerinin geliĢtirilmesi, sürekli
destek sağlaması,
 Ders alan öğrencilere akademik ve teknik destek sağlayacak birimlerin oluĢturulması,
 DanıĢmalık durumları
gibi bir çok konunun detaylı olarak tartıĢılması ve uygun düzenlemelerin yapılması
gerekir.
Ülkemizde Uzaktan Eğitim Veren Üniversiteler
 Ahmet Yesevi Üniversitesi Uzaktan Eğitim Programları
 Ankara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Programları
 E-Çukurova Uzaktan Eğitim Platformu
 Gazi Üniversitesi Uzaktan Eğitim Programları
 Mersin Üniversitesi Uzaktan Eğitim Programları
 Sakarya Üniversitesi Uzaktan Eğitim Programları
EGE ÜNĠVERSĠTESĠ
GÜNEġ ENERJĠSĠ ENSTĠTÜSÜ
Tarihçesi
Ege Üniversitesi GüneĢ Enerjisi Enstitüsü, güneĢ enerjisi ve uygulamaları
konularında lisansüstü öğrenim ve araĢtırma çalıĢmalarında bulunmak üzere, 1978 yılında
kurulmuĢtur. Enstitü, Ege Üniversitesi Lojmanları içerisinde 1986 yılında tamamlanan ve
güneĢ enerjisi ile pasif olarak ısıtılan binasında hizmet vermektedir.
Ülkemiz için önemli olan, güneĢ, biyokütle, rüzgar, jeotermal gibi yenilenebilir
enerji kaynakları ve enerji tasarrufu, enerji verimliliği konuları ile birlikte 2001 yılından
baĢlayarak GüneĢ IĢınımlı Fotokimya konusu da Yüksek Öğretim Kurulu kararı ile Enstitü
çalıĢma alanları içerisine dahil edilmiĢtir. Enstitüde, Enerji ve Enerji Teknolojisi adlı 2
anabilim dalı bulunmaktadır.
Misyonu:
GüneĢ enerjisi baĢta olmak üzere, diğer yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik
üretimi, fotokimyasal teknolojiler, biyokütle enerjisi konularında araĢtırma ve uygulamalarda
bulunmak; sanayide enerji tasarrufu, yakma sistemleri, enerji verimliliği, güneĢ mimarisi ile
ilgili çalıĢmalar yapmaktır.
Vizyonu:
Misyon edinilen çalıĢmalar kapsamında;
 Yurtiçi ve yurtdıĢındaki üniversite ve diğer kuruluĢlarla araĢtırma ve eğitim
konularında
iĢbirliği yapmak,
 AraĢtırmacı, uzman, uygulayıcı mühendis, teknik elemanların eğitim ve geliĢmesini
sağlamak
için kurslar ve seminerler düzenlemek,
 ÇalıĢma konularında ulusal ve uluslararası sempozyum, panel ve toplantılar
düzenlemek,
 Dokümantasyon ve yayın çalıĢmaları yapmak ve bu konuda araĢtırma, geliĢtirme
yapan
diğer kuruluĢlarla iĢbirliği yapmak,
 Gereğinde enerji konusunda ilgili yayın organlarına sözlü ve yazılı bilgiler vermektir.
Verilen hizmetler
 GüneĢ Toplayıcıları Verimlilik ve Dayanım Testleri
Piyasada üretilen düzlemsel güneĢ toplayıcılarının verimleri, Enstitü bünyesinde
kurulmuĢ olan test standında belirlenebilmektedir.
 Spektroskopik Analizler
Polimerler, endüstriyel atıklar, boyalar ve diğer endüstriyel ürünlerde kimyasal
bileĢenlerin tayini
UV-Vis Absorbsiyonu ve IR Spektroskopisi
Fluoresans Emisyon
GC-Kütle Spektroskopisi ,TGA ve DSC cihazı
 Kimyasal Analizler
Deniz Suyunda Petrol ve Yağ Tayini
Suda Sertlik Tayini
Kimyasal Oksijen Tayini
Kül Tayini
Fenol Tayini
 Enerji Yönetimi Kursu
Enstitüde, lisansüstü eğitimi kapsamında Enerji Yönetimi 1-2 adlı dersler verilmekte ve
bu derslerde, gerekli Ģartları sağlayan öğrencilere ―Enerji Yöneticisi‖ sertifikası verilmektedir.
Amaç, kısaca enerji verimliliğinin sağlanması, özellikle sanayi kuruluĢlarında etkin bir enerji
yönetim sisteminin kurulmasıdır.
 Enerji DanıĢmanlığı
Potansiyel Belirleme
Sistem Tasarımı
ĠĢbirliği protokolleri
● Türkiye ġiĢe ve Cam Fabrikaları A. ġ.
● Johannes-Kepler Üniversitesi, Organik GüneĢ Pilleri Enstitüsü, Linz, Avusturya
● Demirer Holding
● ÖZMAK San. Tic. A.ġ. Ġle Sena Elek. A.ġ.
● The CIEMAT Enerji Tek. AR-GE Mrk., Ġspanya
● TÜBĠTAK—BĠLTEN Bilgi Tek. ve Elek. AraĢ. Enst.
● Türk Hava Kuvvetleri—Hv.Snf.Ok. ve Tek.Eğt.Mrk.K.lığı
● Türk Kara Kuvvetleri—Astsubay Meslek Yüksek Okulu
● ÖR-KOOP– Nazilli ve Çevresi Tarımsal Kalkınma Koop.
● Kartal San. Tic. A.ġ.
NÜKLEER BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ
Tarihçesi
Ege Üniversitesi'nde nükleer konularda bir araĢtırma merkezi kurulmasına iliĢkin
çalıĢmalar, Atom Enerjisi Komisyonu ve Ġstanbul Teknik Üniversitesi Nükleer Enerji
Enstitüsü'nün kuruluĢuna paralel olarak 1959 yılında baĢlamıĢ ve 04 Mayıs 1966 tarihinde
Ege Üniversitesi Rektörlüğü Radyoizotop AraĢtırma Merkezi adı ile faaliyete geçmiĢtir.
1966-1977 yılları arasında Ege Üniversitesi Radyoizotop AraĢtırma Merkezi, 1977-1982
yılları arasında Ege Üniversitesi Nükleer AraĢtırma ve Eğitim Enstitüsü adı altında
çalıĢmalarını sürdürmüĢtür. 30.03.1983 tarihinde Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü
adıyla yeniden yapılandırılmıĢ ve akademik çalıĢmalara baĢlamıĢtır. Nükleer Bilimler
Enstitüsü, lisansüstü eğitime ġubat 1984'de baĢlamıĢ ve ilk mezunlarını 1986'da vermiĢtir.
Enstitünün eğitim ve öğretim faaliyetleri 37 akademik elemanın katkılarıyla
sürdürülmekte olup ayrıca 13 idari personeli bulunmaktadır. 1986'dan bugüne kadar
enstitüden 165 öğrenci yüksek lisans ve 43 öğrenci doktora derecesi ile mezun olmuĢtur.
Misyonu:
Nükleer Bilimlerde nitelikli insan gücünü arttırarak, geliĢen bilim ve teknolojiyi izleyip,
yeni yöntemler, teknikler geliĢtirerek, evrensel bilim ve toplum yararına, lisansüstü eğitim
öğretim ve araĢtırmalar yapmak.
Vizyonu:
Türkiye‘de Nükleer Bilimler, teknolojiler ve uygulamalar alanında eğitim - öğretim veren
kuruluĢlar arasında öncü olmak, bölge ve ülke kurumlarına katkı sağlayacak bir laboratuvarlar
zinciri oluĢturarak, yurt dıĢındaki benzer kuruluĢlar ile yarıĢabilecek seviyeye gelmek.
Nükleer Bilimler Enstitüsü‟nde 3 Anabilim Dalı bulunmaktadır.
 Nükleer Bilimler Anabilim Dalı
 Nükleer Teknoloji Anabilim Dalı
 Nükleer Uygulamalar Anabilim Dalı
Nükleer Bilimler Anabilim Dalı'nda 3 Profesör, 2 Doçent, 1 Yardımcı Doçent ve 9
AraĢtırma Görevlisi görev yapmaktadır. Nükleer Bilimler Anabilim Dalının çalıĢma konuları;
nükleer tekniklerin çeĢitli alanlarda kullanılması (deprem araĢtırmaları, deniz ve göl
sedimentlerinde sedimantasyon hızı tayinleri, toprak erozyon hızı ölçülmesi, eser element
analizleri, kömürlerde kül oranının ölçülmesi); radyoekolojik uygulamalar; nükleer
spektroskopik tekniklerin ve sayım sistemlerinin geliĢtirilmesi; bina içi ve bina dıĢı toprak
radon gazı ölçümleri; termal fisyon sistemlerinin Monte Carlo Tekniği ile incelenmesi;
radyasyon-madde etkileĢmelerinin simülasyon ile incelenmesi; radyoaktif minerallerin
araĢtırılmasında çeĢitli tekniklerin kullanılması ve yeni yöntemlerin geliĢtirilmesi;
termolüminesans dozimetri (TLD), ultraviyole dozimetri (UV) ve optik uyarımlı luminesans
(OSL) uygulamaları ile ilgilidir.
Nükleer Teknoloji Anabilim Dalı‟nda 5 Profesör, 1 Yardımcı Doçent, 1 Yabancı
Uyruklu Yardımcı Doçent, 4 AraĢtırma Görevlisi ve 1 Uzman görev yapmaktadır. Nükleer
Teknoloji Anabilim Dalının çalıĢma konuları: uranyum ve toryumun cevherden ve çeĢitli
kaynaklardan kazanılması, konsantre edilmesi ve saflaĢtırılması; uranyum ve toryumun çeĢitli
bileĢiklerinin hazırlanması ve karakterizasyonu çalıĢmaları; doğal ve sentetik adsorbanlar
kullanarak ve yeni tip adsorbanlar sentezleyerek radyoaktif atık yönetiminde
kullanılabilirliklerinin incelenmesi konusunda doğal izotoplarla simülasyon çalıĢmaları;
çevresel öreklerde bazı doğal radyonüklitlerin çeĢitli yöntemlerle tayin edilmesi; nadir toprak
elementlerinin çeĢitli ayırma yöntemleri ile ayrılması ve tayinleri; uranyum ve toryumun her
konsantrasyondaki tayini ile ilgili çalıĢmalardır.
Nükleer Uygulamalar Anabilim Dalı‟nda 2 Profesör, 2 Doçent 1 Yardımcı Doçent, 1
Öğretim Görevlisi, 1 Uzman ve 1 AraĢtırma Görevlisinden oluĢmaktadır. Radyoaktif iyot ve
teknesyum ile iĢaretli radyofarmasötik tasarımı, sentezi, kalite kontrollerinin yapılması, deney
hayvanları üzerinde biyodağılım çalıĢmalarıyla radyofarmasötik potansiyellerinin
incelenmesi, Nükleer Tıp'ta kullanılan radyonüklitlerin dozimetri ve mikrodozimetrisi,
aktinitlerin oluĢturduğu kompleksler ile ilgili stabilite sabiti hesaplamaları, izotop seyreltme
analizleri nükleer spektroskopi sistemlerinin tasarımı, bakımı, onarımı, mikroiĢlemci
kontrollü radyasyon dedeksiyon ve doz ölçüm sistemleri tasarımı ve geliĢtirilmesi, medikal
görüntüleme çalıĢmaları Anabilim Dalının çalıĢma konuları arasındadır.
Kuruldukları tarihten itibaren Lisansüstü öğretimi kendi bünyelerinde bağımsız olarak
sürdüren GüneĢ Enerjisi Enstitüsü (kuruluĢ 1978) ve Nükleer Bilimler Enstitüsü (kuruluĢ
1983) de Üniversitelerarası Kurul‘un 05.04.1993 tarihli kararı ile lisansüstü öğretim
bakımından Fen Bilimleri Enstitüsüne bağlanmıĢ bulunmaktadır.
Uluslararası Bilgisayar Bilimleri Enstitüsü 1994 yılında Fen Bilimleri Enstitüsü‘ne bağlı
olarak kurulmuĢtur.
Lisansüstü Öğrenci Sayıları ( mezun 1993-2009 )
Genel
Toplam
Anabilim Dalları
YL
DK
GüneĢ Enerjisi
74
44
118
Nükleer Bilimler
103
39
142
Uluslararası
Bilgisayar
Genel Toplam
Leonardo da Vinci (LdV) Hareketlilik Projeleri Katılımcılarının
Memnuniyet Durumları
Mustafa EROL1*, Mustafa YALÇIN2
1
2
Bozok Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 66200, Yozgat, Türkiye
Milli Eğitim Müdürlüğü, Projeler Koordinasyon Birimi, 66100, Yozgat, Türkiye
Özet: Avrupa Birliği’nin tarihçesi ve Türkiye - Avrupa Birliği ilişkileri kronolojik sırayla
verildi. Avrupa Birliği’nin üye ve aday ülkelerin kullanımına sunduğu mali yardımlar
üzerinde duruldu. Topluluk programlarının Eğitim ve Gençlik programlarını koordine eden
Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı’nın RAP4LEO aracılığıyla
2005/2008 yılları arasında yararlanıcılardan elde ettiği veriler ışığında yararlanıcıların
memnuniyet durumları incelendi.
1. Avrupa Birliği Tarihçesi ve Türkiye - Avrupa Birliği ĠliĢkileri
1.1. Avrupa Birliği‟nin Tarihçesi
Avrupa kıtasında bir ‗birlik‘ oluĢturma fikri 14. yüzyıldan itibaren tarihçileri, filozofları,
hukukçuları ve siyaset adamlarını cezbetmiĢtir [1]. I. Dünya SavaĢı sonrasında Avrupa‘da bir
birliğin oluĢturulmasına yönelik önemli fikirler üretilmiĢ olmasına rağmen bunların
olgunlaĢıp benimsenmesi ancak II. Dünya SavaĢı sonrasında mümkün olmuĢtur. Bu sürecin
ilk sonucu, siyasi temelli ve insan haklarını koruma, çoğulcu demokrasiyi sağlama amaçları
üzerine kurulmuĢ bir uluslararası örgüt olan Avrupa Konseyi‘nin 1949 yılında Strazburg‘da
kurulması olmuĢtur [1].
Avrupa Birliği‘nin tarihi ve geçirdiği önemli aĢamalar aĢağıda kronolojik sıraya göre
listelenebilir:
1949 - Avrupa Konseyi Strazburg‘da kuruldu.
1951 - Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu kuruldu.
1957 - Roma AntlaĢması ile Belçika, Lüksemburg, Almanya, Fransa, Ġtalya,
Hollanda‘dan
oluĢan devletler arasında Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) kuruldu.
1973 - Ġlk GeniĢleme yapılarak Ġngiltere, Ġrlanda ve Danimarka birliğe dahil oldu.
1981 - Yunanistan birliğe üye oldu.
1986 - Ġspanya ve Portekiz birliğe üye oldu.
1995 - Avusturya, Finlandiya ve Ġsveç‘in katılımıyla üye sayısı 15‘i buldu.
2002 - Ortak Para Birimi Avro‘ya geçildi.
2004 – Avrupa Birliği, tarihinin en büyük geniĢlemesini gerçekleĢtirdi, üye sayısı 25
oldu.
2007 - Bulgaristan ve Romanya‘nın birliğe üye olmasıyla üye sayısı 27 e çıktı.
1. 2. Avrupa Birliği ve Türkiye
Türkiye ile Avrupa Birliği'nin iliĢkileri 31 Temmuz 1959'da Türkiye'nin Avrupa
Ekonomik Topluluğu'na yaptığı ortaklık baĢvurusu ile baĢlar. AET Bakanlar Konseyi'nin
baĢvuruyu kabul etmesi sonrasında 12 Eylül 1963 tarihinde Ankara AnlaĢması imzalanmıĢtır.
Ankara AnlaĢması ortaklık yaratan bir anlaĢmadır. Bunu 1970 yılında imzalanan Katma
Protokolü izlemektedir. Türkiye'nin, sonradan Topluluk üyesi olan birçok ülkeden daha önce
Topluluk ile iliĢkilerini baĢlatmıĢ olan bu iki önemli belge, o tarihlerden sonra ve 17 Aralık
2004 tarihli Avrupa Konseyi Sonuç Bildirgesi sonrasında halen devam etmekte olan süreçte
Türkiye - Avrupa Birliği iliĢkilerinin hukuki dayanaklarındandır [2].
Türkiye ile Avrupa Birliği'nin iliĢkilerinde önemli aĢamalar aĢağıda kronolojik sıraya
göre verilebilir:
1959 - Türkiye AET‘ye baĢvuru yaptı.
1963 - Türkiye ile AET arasında bir ortaklık yaratan Ankara AnlaĢması imzalandı.
1987 - Türkiye‘nin tam üyelik baĢvurusu yapması ile ikili iliĢkiler ivme kazandı.
1993 - Gümrük birliği müzakere süreci baĢladı.
1996 - Türkiye ve Avrupa Birliği arasında gümrük birliği yürürlüğe girdi.
1999 - Türkiye Helsinki zirvesiyle Avrupa Birliği üyeliğine aday ülke konumuna geldi.
2005 - 03 Ekim, Türkiye Avrupa Birliği‘ne tam üyelik için müzakerelere baĢladı.
2008 - Türkiye'ye iliĢkin Katılım Ortaklığı Belgesi AB Konseyi tarafından onaylandı.
2. Adaylık Sürecinde Avrupa Birliği‟nin Türkiye‟ye Mali Yardımları
Adaylık sürecinde Türkiye‘ye AB tarafından sağlanan mali yardımlar üç baĢlıkta
toplanmaktadır:
2.1. Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA - Instrument for Pre-Accession)
Katilim Öncesi Mali Yardım Aracı, AB üyeliğine aday veya aday adayı ülkelere destek
olmak amacıyla, 17 Temmuz 2007 tarihinde yayımlanan Konsey Tüzüğü ile oluĢturulmuĢtur.
Katilim Öncesi Mali Yardım (IPA), 2007-2013 tarihleri arasında tanınmıĢ ve potansiyel aday
ülkelere yönelik yardımların tek bir çatı altında düzenlenmesini ve bu yardımların her bir
ülkenin kendi özellikleri ele alınarak, daha etkili ve tutarlı olmasını sağlamayı amaçlayan
finansal bir mekanizmadır. Bu finansal mekanizmanın, baĢta bölgesel kalkınma, insan
kaynaklarının geliĢtirilmesi ve kırsal kalkınma olmak üzere, tüm bileĢenlerinden AB
üyeliğine aday ülkeler yararlanmaktadır. Bu finansal mekanizmanın koordinatörü AB Genel
Sekreterliği‘dir. BeĢ ayrı baĢlıkta kategorize edilmiĢtir:
Kurumsal Kapasitenin GeliĢtirilmesi ve Siyasi Kriterlere Uyum
Sınır Ötesi ĠĢbirliği
Bölgesel Kalkınma
Ġnsan Kaynaklarının GeliĢtirilmesi
Kırsal Kalkınma
2007-2013 döneminin ilk 4 yılını kapsayan AB Katılım Öncesi Mali Yardımları‘nın
Türkiye ve diğer aday ve aday adayı ülkelerle karĢılaĢtırılması Tablo 1.‘de verilmiĢtir [3].
Tablo 1. 2007-2013 Dönemi Ġlk 4 Yılı Kapsayan AB Katılım Öncesi Mali Yardımları [3]
Ülkeler
2007
2008
2009
2010
1
1
1
1
Sırbistan
Toplam
86.7
90.9
94.8
98.7
771.1
Karadağ
31.4
32.6
33.3
34.0
131.3
Kosova
63.3
64.7
66.1
67.3
261.4
Bosna
62.1
74.8
89.1
106.0
332
Hersek
Arnavutluk
61.0
70.7
81.2
93.2
306.1
Hırvatistan
138.5
146.0
151.2
154.2
589.9
Makedonya 58.5
70.2
81.8
92.3
302.8
Türkiye
497.2
538.7
566.4
653.7
2256
Toplam
1098.7 1188.6 1263.9 1399.4 4950.6
2.2. Avrupa Yatırım Bankası (AYB) Kredileri
AYB, 1958 yılında Roma AntlaĢması ile kurulmuĢtur. Merkezi Lüksemburg‘dadır. AYB,
AB içinde bağımsız, tüzel bir kiĢiliğe ve mali özerkliğe sahip bir kuruluĢtur. AYB‘nin amacı
birliğin dengeli büyümesine katkıda bulunacak yatırım projelerini finanse etmek için uzun
vadeli kredi sağlamaktır.
2.3. Topluluk Programları
Belirli bir süre için Topluluk politikaları ile ilgili belirli alanları kapsayacak Ģekilde AB
üye ülkeleri ve aday ülkeler arasında iĢbirliğini teĢvik etmek üzere uygulanan faaliyetler
bütününe Topluluk Programları denmektedir. Topluluk programlarının temel amacı;
iĢbirliğinin geliĢtirilmesi olduğu için, baĢvuruların büyük çoğunluğunda farklı ülkelerden
ortakların olması Ģarttır. Program bütçesinden sağlanan mali desteklerin önemli bölümü
yatırım içermeyen projelere (kültürel faaliyetler, personel değiĢimi, araĢtırma projeleri, bilgi
paylaĢım projeleri gibi) verilmektedir.
Topluluk programları, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi'nin onayı ile yürürlüğe
girmekte ve programa iliĢkin teklif çağrılarını (ihale) yayımlayan (Türkiye‘de Merkezi Finans
ve Ġhale Birimi) kurum tarafından yürütülmektedir. Programların bütçesi ise katılımcı ülkeler
tarafından yapılan ödemeler ve AB bütçesinden sağlanan tahsis ile oluĢturulmaktadır.
Türkiye‘nin Topluluk Programlarına Katılımı kronolojik sırayla Ģöyle gerçekleĢmiĢtir:
1999 - Helsinki zirvesiyle Türkiye Aday Ülke konumuna geldi.
2002 - Türkiye‘nin AB Eğitim ve Gençlik Programları‘na Katılımı Ġçin Çerçeve
AnlaĢması imzalanarak DPT MüsteĢarlığı görevlendirildi.
2003 - AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi BaĢkanlığı (Ulusal Ajans) kuruldu.
2004 - Programlara tam katılım sağlandı.
Halihazırda Türkiye‘nin katıldığı Topluluk programları aĢağıda listelenmiĢtir [4]:
1 - Fiscalis 2013 Programı (Maliye Bakanlığı)
2 - Gümrük 2013 Programı (Gümrük MüsteĢarlığı)
3 – e-Devlet Hizmetleri (IDABC) Programı (Devlet Planlama TeĢkilatı MüsteĢarlığı)
4 - AraĢtırma ve Teknolojik GeliĢme Alanında Yedinci Çerçeve Programı (TÜBĠTAK)
5 - Avrupa Kültür BaĢkentleri Eylemi
6 - Hayatboyu Öğrenme Programı (AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi
BaĢkanlığı)
7 - Gençlik Programı (AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi BaĢkanlığı)
8 – Kültür Programı (Kültür ve Turizm Bakanlığı)
9 - Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Programı (GiriĢimcilik ve Yenilik Programı BileĢeni)
2. Eğitim ve Gençlik Programları
Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi BaĢkanlığı (UA) tarafından yürütülen topluluk
programları ġekil 1.‘de verilmiĢtir.
EĞĠTĠM &
GENÇLĠK
Hayatboyu
Öğrenme
Ortal Konulu
Jean Monnet
Prog.
Prog.
Jean Monnet Eylemi
Eylem 1
Comenius
Politika Geliştirme
Erasmus
Dil Öğretimi
Avrupalı Kurumlar
1.2 – Gençlik
Grundtvig
Bilişim
Avrupalı Topluluklar
1.3 – Gençlik
1.1 – Gençlik
Değişimleri
(Transversal) Prog.
Ortak Konulu
Sektörel Prog.
Geçlik
Girişimleri
Demokrasi Projeleri
İyi Uygulamaların
Leonardo da Vinci
Eylem 2
Yaygınlaştırılması
Hareketlilik
Yenilik Transferi
Ortaklık
Eylem 3
IVT
3.1 - Avrupa Birliği
Komşu Ülkeleriyle
PLM
Eylem 4
VETPRO
İş Birliği
4.3 - Gençlik Çalışanları
ve Gençlik Kuruluşları
Eylem 5
İçin Eğitim ve Ağ Kurma
5.1 - Gençler ve Gençlik
Politikalarından Sorumlu
ġekil 1. Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi BaĢkanlığı Tarafından Yürütülen
Topluluk Programları
Olanlar İçin Toplantılar
Avrupa Birliği‘nin Eğitim ve Gençlik Programları için planladığı dönemler, yararlanan
veya muhtemel yararlanacak kiĢi sayısı ve dönemlerin bütçeleri Tablo 2.‘de verilmiĢtir.
Tablo 2. Eğitim ve Gençlik Programı Dönemleri, Yararlanıcı Sayıları ve Hibe Miktarları
Program
Dönemi
I. DÖNEM (1995-1999)
II. DÖNEM (20002006)
III. DÖNEM (20072013)
3.1. Gençlik Programı
Yararlanan /
Yararlanacak
KiĢi Sayısı
Bütçe
(Milyar £)
1 Milyon KiĢi
1,9
2 Milyon KiĢi
3,6
7 Milyon KiĢi
8
Gençlik programı 2006/1719/AT sayılı karar ile kurulmuĢtur. Programın amacı gençlerin
aktif vatandaĢ olmalarının desteklenmesi, gençler arasında dayanıĢma ve hoĢgörünün teĢvik
edilmesi, farklı ülkelerdeki gençler arasında karĢılıklı anlayıĢın desteklenmesidir (madde 2).
Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 5).
3.2. Hayatboyu Öğrenme Programı
Hayatboyu Öğrenme Programı 2006/1720/AT sayılı karar ile kurulmuĢtur. Program
amaçları, hayatboyu öğrenme kalitesinin artırılması, Avrupa hayatboyu öğrenme alanının
oluĢturulmasının desteklenmesi, dil eğitimi ve çeĢitliliğinin desteklenmesi, hayatboyu
öğrenme kapsamında bilgi toplumu temelli içerik ve uygulamaların desteklenmesidir (madde
1). Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır. Hayatboyu Öğrenme
Programının III. Dönem (2007-2013) bütçe detayları Tablo 3.‘te verilmiĢtir.
Tablo 3. Hayatboyu Öğrenme Programının III. DÖNEM (2007-2013) Bütçesi
Alt Program
Bütçe
Comenius
1,1 Milyar
Avro
3,2
Milyar
Erasmus
Leonardo da
Vinci
Grundtvig
Diğer
4. Leonardo da Vinci (LdV) Projeleri
Avro
2 Milyar Avro
320 Milyon
Avro
1,4 Milyar
Avro
Y
üzde1
3%4
0%
2
5%4
%
1
8%
AB Mesleki Eğitim Programı olan LdV Programı, AB'ye üye ve aday ülkelerin mesleki
eğitime yönelik politikalarını desteklemek ve geliĢtirmek için yürütülen bir programdır. Bu
program, ülkeler arası iĢbirliğinin kullanılarak mesleki eğitim sistemleri ile uygulamalarında
kalitenin geliĢtirilmesini, yeniliklerin teĢvik edilmesini ve Avrupa boyutunun yükseltilmesini
amaç edinmiĢtir.
4. 1. LdV Hareketlilik Projeleri
Temel düzeyde mesleki eğitim almakta olan öğrenciler (IVT) ile, iĢsizler de dahil olmak
üzere iĢgücü dünyasındaki kiĢiler (PLM) ve mesleki eğitimden sorumlu kiĢilerin (VETPRO)
katıldığı ülkelerarası staj ve çalıĢma ziyareti olarak adlandırılabilecek hareketlilik
faaliyetleridir. Burada esas nokta, temel mesleki eğitim ve sürekli mesleki eğitimin Avrupa
boyutunun güçlendirilmesi, kiĢilerin teori ve uygulama içeren faaliyetlerden, özellikle iĢ
bağlantılı eğitimle deneyim kazanmaya teĢvik edilmesi, dil becerilerinin, ülkelerarası
bağlantıların, eğitmenler ve insan kaynakları yöneticileri için baĢarılı uygulamaların
değiĢimlerinin geliĢtirilmesidir. Bu tür bir faaliyet alanı mesleki eğitim alanındaki tüm sosyal
ortakların bir araya gelmesini sağlayarak hem ülkelerarası iĢbirliğinin hem de iĢ dünyası ile
eğitim kurumları arasındaki iliĢkilerin güçlendirilmesi için yararlıdır [5].
4.2. LdV Yenilik Transferi Projeleri
LdV programı faaliyetlerinden biri olan Yenilik Transferi Projeleri, mesleki eğitim ve
öğretimi geliĢtirmek ve teĢvik etmek amacıyla daha önceden yapılmıĢ LdV veya baĢka
yenilikçi proje sonuçlarının ya da çıktılarının yeni ülkelere, bölgelere ya da sektörlere transfer
edilmesi amacıyla hazırlanan çok ortaklı projelerdir. Bu projeler program katılımcısı en az üç
ülkeden üç kurumun ortaklığıyla yapılmaktadır. Bu projelerin amacı hedef kitle ya da sektör
için yenilikçi eğitim araçlarını ve imkanlarını kazandırmaktır. Hayatboyu öğrenme anlayıĢı
çerçevesinde bireyin hızla değiĢen günümüz mesleki eğitim sistemine ve koĢullarına uyum
sağlamasını kolaylaĢtıran bu projeler, aynı zamanda sektörlerin rekabet güçlerinin
artırılmasına katkıda bulunacak yenilikçi araç ve yöntemlerin geliĢtirilmesine finansal destek
sağlar. Bu projeler için baĢvurular kurumsal düzeyde yapılmaktadır [6].
4.3. LdV Ortaklık Projeleri
LdV Programı kapsamındaki "Leonardo Ortaklıkları" proje tabanlı bir faaliyettir.
Ortaklık faaliyetinde ürün ya da çıktı amaçlı ve iĢbirliğini kuvvetlendirici nitelikte ortaklıklar
oluĢturulacak ve bu amaca yönelik çalıĢma ziyaretleri gerçekleĢtirilmelidir. Faaliyet en az 3
farklı ülkeden ortaklar içermeli ve bu ortaklardan en az bir tanesi AB üyesi olmalıdır. Proje
teklifleri, AB ülkeleri dillerinden birinde hazırlanır ve teklifteki her kuruluĢ (koordinatör ortak
veya ortak) aynı baĢvuru formunu kendi ülkesindeki ulusal ajans görevi yapan kuruma sunar
[7].
5. Rap4leo Uygulaması ve Hareketlilik Projeleri Katılımcılarının Memnuniyet
Durumları
RAP4LEO, ―Rapport for Leonardo‖ cümlesinin kısaltmasıdır, LdV Hareketlilik
projelerinin proje sahipleri tarafından internet üzerinden kayıt altına alınmasını, izlenmesini,
sağlayan web tabanlı bir uygulamadır. LdV Hareketlilik programının uygulandığı 31 ülkede
kullanılmakta olan bu uygulama ile hedeflenen, proje sahiplerinin kendilerine ait kullanıcı
adları ve Ģifrelerini kullanarak sisteme giriĢ yapmaları ve projeleri ile ilgili bilgileri
veritabanına kaydetmeleridir. Proje sahipleri, bu uygulama aracılığıyla yerleĢtirme ve/veya
değiĢimlerle ilgili akıĢ ve yararlanıcı bilgilerini projelerine on-line olarak ekleyebilmektedirler
[8].
LdV Projelerinin yürütülmesinden sorumlu Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik
Programları Merkezi BaĢkanlığı (UA) tüm LdV yararlanıcılarından RAP4LEO aracılığıyla
kiĢisel bilgilerini, değiĢim ve yerleĢimlerine iliĢkin bilgilerini ve yurt dıĢı deneyimlerinin
sonuçları ile etkileri hakkında bir anket doldurmaları talep etmektedir. 2005-2008 yılları
arasındaki yaralanıcıların rapor sonuçları yayınlanmıĢtır [9].
Bu çalıĢmada, Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi BaĢkanlığı‘nca
2005-2008 dönemi için hazırlanan RAP4LEO sonuçları incelenmiĢtir. Katılımcıların proje
uygulama dönemlerinden (hazırlık dönemi, yerleĢtirme dönemi ve yerleĢtirmenin tanınması)
memnuniyet yüzdeleri ġekil 2.‘de verilmiĢtir. Gönderen kuruluĢtan, ev sahibi kuruluĢtan ve
LdV‘nin sağladığı maddi destekten memnuniyet yüzdeleri ise ġekil 3‘te verilmiĢtir. LdV
Katılımcılarının 2005-2008 yıllarında proje sonuçları bakımından genel memnuniyet
durumları ise ġekil 4.‘te verilmiĢtir.
100
Memnuniyet Durumu (%)
95
90
85
80
Hazırlık Dönemi
Yerleştirme Dönemi
Yerleştirmenin Tanınması
75
70
2005
2006
2007
2008
Yerleştirme Yılı
ġekil 2. LdV Katılımcılarının 2005-2008 Yılları Proje Süreçlerinden Memnuniyet
Durumları
ġekil 2.‘den katılımcıların proje süreçlerindeki memnuniyet durumları incelendiğinde en
fazla yerleĢtirme döneminde, en az da hazırlık dönemi süreçten memnun oldukları
gözlenmektedir. 2005-2007 döneminde gözlemlenen artıĢ oranları 2007 yılında doyum
noktasına ulaĢarak 2008 yılında memnuniyet durumlarında hafif düĢüĢ gözlenmiĢ olsa da
kesin yargıya ulaĢmak için 2009 yılı verilerini beklemek gerekecektir.
100
Memnuniyet Durumu (%)
95
Gönderen Kuruluştan
Ev Sahibi Kuruluştan
LDV Programının Sağladığı Mali Destekten
90
85
80
75
70
2005
2006
2007
2008
Yerleştirme Yılı
ġekil 3. LdV Katılımcılarının 2005-2008 Yıllarında Ġlgili KuruluĢlardan Memnuniyet
Durumları
ġekil 3‘ten katılımcıların proje paydaĢlarından memnuniyet durumlarına bakıldığında en
fazla gönderen kuruluĢtan (proje sahibi kurum), en az ise LdV programının sağlamıĢ olduğu
mali katkıdan memnun oldukları görülmektedir. Ancak katılımcıların LdV programının
sağlamıĢ olduğu mali katkıdan memnuniyet durumları 2005 yılında %70 civarında iken 2008
yılında bu oranın %85‘e yükseldiği de net bir Ģekilde görülmektedir.
Memnuniyet Durumu (%)
100
Proje Sonuçları Bakımından Genel Memnuniyet Durumu
95
90
85
80
75
70
2005
2006
2007
2008
Yerleştirme Yılı
ġekil 4. LdV Katılımcılarının 2005-2008 Yıllarında Proje Sonuçları Bakımından Genel
Memnuniyet Durumları
ġekil 4.‘te katılımcıların proje sonuçları bakımından genel memnuniyet durumuna
bakıldığında %90‘ın üzerinde memnuniyet belirttikleri anlaĢılmaktadır.
6. Sonuç
LdV projelerinin her seviyeden katılımcıları, kendi mesleki alanlarında Avrupa Birliği
ülkelerinde eğitimler alıp yenilikleri görerek iĢ hayatlarında uygulama imkanı bulmaktadırlar.
Genç nüfusa sahip olan ülkemizde LDV yararlanıcılarının, Avrupalı meslektaĢlarıyla iĢbirliği
olanaklarını geliĢtirerek ülkemizi geliĢmiĢ ülkeler düzeyine çıkartma idealini
gerçekleĢtirmede söz sahibi olacakları bir gerçektir. LDV projeleri ülkemizin en büyük
problemlerinden biri olan istihdam sorununa da, yararlanıcılarına sağladığı yeni iĢ fırsatları
açısından önemlidir. Ekonomik ve sosyal yönden geri kalmıĢ yörelere ve engelli bireylere
öncelik tanınması ayrıca değerlidir.
7. Kaynaklar
[1] [1 http://www.ikv.org.tr/abtarihce.php].
[2] . [2 http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=4&l=1
[3]www.tbmm.gov.tr/komisyon/abuyum/belge/sunum/bilginotu_AB_Mali_yardim_3101
2008.pdf
[4] http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=200&l=1]:
[5]http://www.ua.gov.tr/index.cfm?action=detay&yayinid=127580FA1C7B3DE0848D23
D20C411FFEE5070]
[6]http://www.ua.gov.tr/index.cfm?action=detay&yayinid=78438BF5A486B2FC7E1B91
629A5B0DBAAF77
[7]http://www.ua.gov.tr/index.cfm?action=detay&yayinid=27543FA6DB44839F10099C
AB0ECF5E477771D
[8]http://www.ua.gov.tr//index.cfm?action=detay&yayinID=314811A44846EA0BF49B1
226F69905129C673
[9] Yararlanıcı Rapor Sonuçlarına ĠliĢkin Ġstatistikler (2005-2008 Dönemi) Avrupa
Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi BaĢkanlığı, 2009 Ankara.
JAKAR KONTROL SĠSTEMLERĠ ĠÇĠN YENĠ ALGORĠTMA VE
UYGULAMALARI
Koç Sema, Aykaç Mahmut, Yıldız Ercan
Gaziantep Üniversitesi
1. GĠRĠġ
Sanayi Tezleri (SANTEZ) projeleri, Üniversite-Sanayi-Kamu iĢbirliği ile
gerçekleĢtirilecek, teknoloji geliĢtirme, teknolojik ürün ve üretim yöntemlerine iliĢkin
çalıĢmaların projelendirilmesine, Üniversite-Sanayi iĢbirliğinin geliĢtirilmesine ve
üniversitede yapılan uygulamalı araĢtırmaların, katma değer yaratacak ürün ya da üretim
yöntemine dönüĢmesini sağlamak üzere planlanmıĢtır.
Projemiz Santez 2007-2 dönem projeleri arasında yer almaktadır.
Projenin amacı; Ģu an Gaziantep sanayisinde bulunan halı dokuma makinelerinin kontrol
bilgisayarlarının ve yazılımlarının yenilenmesidir. Bunu gerçekleĢtirmek için bu projede
teknolojiye uygun donanım tasarlanmıĢ ve bu donanımı destekleyen bir yazılım
geliĢtirilmiĢtir.
Öncelikle mevcut dokuma makinelerinden donanımı ve yazılımı eski teknoloji olan
makinelerden biri seçilmiĢtir. Bu makinelerde DOS 6.22 iĢletim sistemi ve yazılımı
mevcuttur. Makineye desen 3.5‖ disket sürücüsü ile yüklenmektedir. Manyetik ortamda
taĢınan veriler zaman zaman bozulmaktadır ve kopyalama iĢleminin yavaĢlığı zaman kaybına
sebep olmaktadır. Yüksek kalite desenler bir diskete sığmamakta, buda ayrı bir sorun
yaratmaktadır. Deseni ikiye bölerek veya yardımcı sıkıĢtırma programları ile sıkıĢtırıp,
makine üzerinde tekrar açarak yükleme iĢlemi yapılmaktadır. Üzerinde bulunan yazılımın
kullanıcı arayüzü yeterli değildir. Çoklu desen yerleĢtirmesi yapıp makinelere üretim
programı yapılamamaktadır. Her defasında makinenin durdurulup dokunacak yeni bir desen
için seçim yapılması ve üretim adedi girilmesini gerektirmektedir. Dokumacı tarafından
yapılan bu iĢlem, zaman zaman istenmeyen adet ve türde dokuma yapılmasına sebep olmakta,
fire üretime ve gecikmelere sebep olmaktadır. Tüm bunlarla birlikte mevcut bilgisayar
sisteminin donanımının eski olması verimliliği düĢürmekte, fire ürünü arttırmaktadır.
Bahsedilen bu sorunları giderebilmek için donanım ve yazılımın tamamen değiĢmesi
gerekmektedir. Sorun Ģudur ki mevcut donanım PC tarzı bir bilgisayar ile değiĢtirildiğinde
dokuma makinesinin jakar kısmına makinenin anlayacağı dilde veri göndermek için PC‘ye
uygun tarzda bir donanımsal arabirim gerekecektir. ġu anda üreticiler makine kontrol sistemi
olarak standart PC kullanmaktadır veya çok eski PC altyapılarını kullanmaktadır. Dolayısıyla
bilgisayar ve makine arasındaki arabirim kendine hastır. PC kullanımı ile beraber yepyeni bir
arabirim elektronik olarak tasarlanmak durumundadır. Bu projede bu I/O kartının tasarımı
yapılmıĢ ve ayrıca donanıma uygun ve günümüz iĢ akıĢı ihtiyaçlarını karĢılayacak ve aynı
zamanda tasarlanan arabirime ‗de uygun bir yazılım yapılmıĢtır. GeliĢtirilen yeni yazılım ve
donanım ile, yukarıda bahsettiğimiz sorunlar giderilmiĢtir. Yazılıma eklenecek anlık üretim
takibi özelliği ile oluĢabilecek hatalara anında müdahale yapılabilmesi sağlanmıĢtır. Ayrıca
geçmiĢe yönelik üretim takipleri de tutulabilmektedir. Bu iĢletmelerin kurumsallaĢmasında
kullanılabilecek bir veridir. Bu veriler çeĢitli istatistikler çıkarmada, maliyet hesaplarında,
üretim ve stok takibi ile barkodlamada kullanılabilecektir. Mevcut sistemlerde bunlar
mümkün değildir.
Projeyi uygulamak için makine olarak Takemura Elektronik jakarlı makine seçildi. Fakat
daha sonraları Van De Wiele (Bonas), Schönherr (Staubli) jakarlı makinelere de
uygulanabilir.
2. PROJENĠN ÜNĠVERSĠTEYE KATKILARI
Bu projede görev alan yüksek lisans öğrencisi bu çalıĢma ile sanayide yapılan çalıĢmaları
yerinde görmüĢ ve piyasada çalıĢan mühendislerin teknik anlamda bilgi ve tecrübelerinden
yararlanma imkanı bulmuĢtur.
Proje kapsamında gerçekleĢtirilen çalıĢmanın Ģu an üniversitelerde yapılan pek çok
yüksek lisans tezinden farklı olarak sadece teoride kalmayıp, ülke ekonomisine katkıda
bulunabilecek; piyasada kullanılabilecek teknolojik ürüne dönüĢmesi sağlanmıĢtır.
Sanayinin ve yapılan çalıĢmaların daha yakından incelenmesi gelecekte yapılacak olan
çalıĢma konularının da önünü açmıĢtır. Çünkü Ģu an piyasadaki kendi alanımızdaki mevcut
teknik problemleri ve ihtiyaçları bilmek gelecekte yapılabilecek yeni çalıĢmalar ve projeler
için zemin oluĢturacaktır. Bu da sanayiye yönelik proje ve tez çalıĢmalarının devam
ettirileceği anlamına gelmektedir.
Ayrıca yine proje sırasında alınan ve üniversiteye zimmetli, olan labaratuar cihazlarının
bundan sonra bölümde yapılacak olan baĢka çalıĢmalarda kullanabilme imkanı vardır. Bu
yönü ile bu proje ileri de yapılacak olan baĢka pratik uygulamalı bilimsel çalıĢmaları da
destekleyecektir.
3. PROJENĠN AMACI
Projenin hedeflerini Ģöyle sıralanabilir:
Gaziantep sanayisinde bulunan eski tip halı dokuma makinelerinin, kontrol
bilgisayarlarının ve yazılımlarının yenilenmesi.
Üretim verimliliği arttırılacak.
Üretim maliyetleri düĢecek.
SAN-TEZ hedeflerinden biri olan sanayi üniversite iĢbirliğine katkıda bulunmak.
Teknoloji ithalinin azaltılmasına katkıda bulunmak ve mevcut bilgi birikimlerinin aktif
kullanılmasını sağlamaktır.
4. JAKAR KONTROL SĠSTEMĠ
Desen oluĢturma ve tezgah sürüm yazılımından gelen bilgiler doğrultusunda sayısal
ortamda hazırlanmıĢ bilgilerin mekanik ortamda halı tezgahlarına (jakar) desen bilgilerini
aktarma iĢini yapan, elektronik kartlar ve kontrol birimi içeren sisteme verilen genel
isimdir.(ġekil 1).
ġekil 2 de farklı Jakar kontrol sistemleri görülmektedir.
ġekil 1: Jakar
Kontrol Sistemi
ġekil 2 Örnek Jakar Kontrol Sistemleri
5. PROJENĠN GEREKÇELERĠ
Klasik sistemlerin en büyük dezavantajları:
Eski teknolojilerden kaynaklanan zaman kayıplarının çok olması ve bundan dolayı
verimliliği düĢürmesi.
Aynı sebeplerden hatalı üretimin artması, dolayısıyla firelerin olması.
CD ve USB bellek gibi depolama aygıtlarını ve IEEE 802.11 gibi kablosuz ağ
standartlarını desteklememektedir.
Sadece floppy disklerle manyetik ortamlarda bilgi taĢınabilmektedir, buna bağlı olarak
zaman kaybı ve manyetik ortamların getirdiği üretim hataları ciddi sorundur.
Üretimle ilgili istatistiki ve yönetimsel bilgilerin bu sistemlerde tutulmaması.
Ġstatistiksel proses kontrol, veri tabanı uygulamaları, iĢ akıĢları yönetimi gibi sistemler
mevcut sisteme uygulanamamaktadır
6. PROJENĠN HEDEFLERĠ
Windows Vista, XP gibi güncel iĢletim sistemlerine geçerek, desen ve üretim bilgisi
taĢımayı CD, USB, LAN veya WLAN gibi arabirimlerle taĢıyabilmektir.
PC ve Jakar arasında haberleĢmeyi sağlayabilecek arabirim ve yazılım geliĢtirmek.
Görsel ara yüzün değiĢtirilmesi ile makine çalıĢırken; desenin nasıl ve hangi kısmının
iĢlendiğini görülebileceğinden, desen hataları önlenecek operatör anında müdahale
edebilecektir.
SipariĢler üretime doğrudan yansıtılacak, üretim planlama otomasyonu ve üretim
optimizasyonları yapılabilecektir. Planlamacı makinenin yanına bile gitmeden üretim anında
programı değiĢtirebilecektir.
Sistemle birlikte verimlilik artacak ve üretim planlama hataları büyük ölçüde
azaltılacaktır.
7. PROJENĠN ARGE NĠTELĠĞĠ
Ġhtiyaçların tam olarak analizinin yapılması ve beklentileri tam olarak karĢılayacak
komple bir sistemin oluĢturulması, ayrıca Ģu an kısmen bazı özelliklerinin mevcut olduğu ama
tümünü karĢılayacak bütünleĢik bir sistemin olmaması projeye Ar-Ge niteliği
kazandırmaktadır. PC donanımı dıĢında tasarlanacak olan arabirim halihazırda mevcut
değildir. ġu anda kontrol sistemlerinde standart PC kullanılmayıp çok eski PC altyapıları
kullanılmaktadır. Bilgisayar ve makine arasındaki arabirimler makine üreticine özgüdür, PC
kullanımı ile birlikte yeni bir arabirim geliĢtirilmiĢtir. ġimdiye kadar halı üretim
fabrikalarında bu kadar kapsamlı özellikleri olan bir otomasyon sistemi kullanılmamıĢtır.
8. PROJE ÇIKTILARI
Bu projede Jakar Kontrol Sisteminin yazılım ve donanım üretimi yapılmıĢ ve proje
sonunda Ģu çıktılar elde edilmiĢtir:
Jakar Kontrol Sistemi
Endüstriyel Dokunmatik PC
Windows XP ĠĢletim Sistemi
Jakar Kontrol Yazılımı
PCI 48bit GiriĢ-ÇıkıĢ Kartı
Jakar Makinesi Bağlantı Kabloları
Jakar Kontrol Yazılımı
ġekil 3 de ġekil 3 Jakar Kontrol Sistemi Prototip Resmi ve ġekil 4 de PCI 8255 I/O Kart
Görüntüsü görülmektedir.
9. PROJENĠN EKONOMĠK KATKISI
Bu projede geliĢtirilen ürün teknoloji ithalinin azaltılmasına katkıda bulunacaktır. Çünkü
ürünün pazarlanmaya baĢlanması ile makine alımında (tamamı ithal) bir düĢüĢ söz konusu
olacaktır. Makine ihtiyacı kısmen verimliliğin artırılması ile karĢılanacaktır. Yıllık yeni
alınacak makine sayısının düĢmesi ayrıca bu alım bedelinin de ülkemizde kalması anlamına
gelmektedir.
Gaziantep‘te yaklaĢık 200-250 adet civarında proje uygulanabilecek makine mevcuttur.
Benzeri makineler; Ġstanbul, Bursa, Kayseri, Denizli, Tekirdağ Çorum, Manisa, UĢak gibi
illerimizde de tahminen 200 adet civarındadır. YurtdıĢında da Ġran, Özbekistan, Suriye,
Ürdün, Azerbaycan gibi ülkelerde benzeri makinelerden bulunmaktadır.
Ayrıca bu proje mevcut makinelerde iyileĢtirmelerle ilgili yapılacak baĢka projelerinde
önünü açacaktır.
Proje de geliĢtirilen ürün özel anlamda halı sektörünü ilgilendiriyor olsa da kumaĢ, havlu,
kadife vb. dokuma sektöründe kullanılan jakarlı makinelere de uygulanabilir
ġekil 3 Jakar Kontrol Sistemi Prototip Resmi ġekil 4 PCI 8255 I/O Kart Görüntüsü
Prof.Dr.Erdal ĠRTEM
Balıkesir Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü
Fen Bilimleri Enstitülerinin Ortak BiliĢim Altyapısı
Enstitülerde YaĢanan ORTAK Sorunların Çözümünde Alınacak Karaların,
Enstitülerde FARKLI OLMASININ GETĠRDĠĞĠ SAKINCALAR.
- KANUNLARIN Farklı Yorumlanması Sonucunda ALINACAK KARALAR
HUKUKĠ SORUNLARA NEDEN OLABĠLĠR…
ÖRNEKLER :
YÖK‟ün Aynı anda birden fazla Enstitüye kayıtlı Öğrencilerin Kayıtlarının
Silinmesi ile ilgili gelen yazısı ile ilgili, nasıl Bir Uygulama Yapıldı?..
- BAÜ ‗ye FBE‘ lerinden Bir Soru Gelmedi..
- Biz de sormadık…
- Bu öğrenciler Nasıl Belirlenecek ?
-
Hangi FBE‘den Öğrencini Kaydı Silinecek ?
- Doğrusu nedir ?..
5806 Sayılı Öğrenci Af Kanunu‟nun,
Bazı maddelerinin Farklı Yorumlanabilecek Olması ,
5. Fıkra nasıl Yorumlandı ? Nasıl Karar Alındı ? Nasıl Uygulanıyor ?
- 5806 Sayılı Öğrenci Af Kanunu‘nun,
- 5. Fıkra : Üçüncü ve dördüncü fıkralarla verilen hakların kullanılması süreci sonunda
baĢarılı olanların öğrenciliğe intibakları yapılır ve haklarında, yıl kaybetmemiĢ öğrenciler gibi
iĢlem yapılır.
- 5806 Sayılı Öğrenci Af Kanunu‘nun,
-
4. Fıkra :
ç) Yüksek lisans ögrencileri için bir,
Doktora ögrencileri için üç yıl tez Hazırlama Süresi verilir
Bu sürelere, 5.Fıkra nedeni ile EK SÜRE VERĠLĠYOR MU?
5806 Sayılı Öğrenci Af Kanunu‟nun,
-
4. Fıkra : ç) YL ve DR ögrencileri için Tez Hazırlamak için
Öncelikle, TEZ KONUSU belirlenmesi gerekiyor.
DanıĢman DeğiĢikliği olduğunda veya Tez Konusu bir Ģekilde BaĢka bir Öğrenciye
YaptırılmıĢ olabilir veya Güncelliğini KaybetmiĢ olabilir Bu nedenle, YENĠ Bir TEZ
KONUSU Gerekiyor.
Bu durumda TEZ ÖNERĠSĠ SAVUNMA SINAVI GEREKMEZ MĠ?
Nasıl Karar Verildi ? Her FBE ‗deki UYGULAMA AYNI MI ?...
5806 Sayılı Öğrenci Af Kanunu‟nun,
-
4. Fıkra :
b) Devam Ģartını yerine getirip baĢarısız olanlara, baĢarısız oldukları dersler için üç
sınav hakkı; istemeleri halinde bu dersleri değiĢtirerek bir eğitim-öğretim yılı, dönemlik
dersler için bir dönem devam etme hakkı, verilir.
Bu durumda olanlara öğrenci statüsünde değiller,
Nasıl Karar Verildi ? Her FBE ‗deki UYGULAMA AYNI MI ?...
5806 Sayılı Öğrenci Af Kanunu‟nun,
-
4. Fıkra :
c) Yeterlik için üç sınav hakkı,
d) Doktora yeterlik sınavına girebilmek için yabancı dil sınavında baĢarısız olanlara üç
sınav hakkı, verilir.
Bu durumda olanlara öğrenci statüsünde değiller, SINAV JÜRĠSĠNDE TEZ
DANIġMANI GEREKĠYOR. BU DURUMDA
Nasıl Karar Verildi ? Her FBE ‗deki UYGULAMA AYNI MI ?...
YÖK‘ÜN 02.06.2007 TARĠHLĠ YAZISI ekinde gönderilen
Doktoraya baĢlayacak olanlardan istenen
ÜDS PUANININ 55 ‗E YÜKSELTĠLMESĠ ile ilgili karar ve
BUNUNLA ĠLGĠLĠ OLARAK ĠKĠNCĠ BĠR KARARIN gönderilmesi
Ayrıca son olarak,
Ġki Üniversitemizin sorusu üzerine YÖK‘ün aldığı yeni bir Kararı iletmesi sonucunda
mağdur olanların baĢvuruları var. Bununla ilgili FBE‘lerinde nasıl bir Uygulama Yapılıyor,
AYNI MI ?...
ETĠK ile ilgili ORTAK ĠLKELER BELĠRLENSE, ĠLAVELER Yapılacaksa,
BĠRBĠRĠMĠZĠ, ĠLGĠLENDĠRELĠM
ilave etmek isteyen FBE‘ler ekleme yapabilir,
SORU :
1- GÖRÜġ ALIġ-VERĠġĠ ve TARTIġMA için ORTAK BĠLGĠ BANKASI ( WEB
vb.) , OLSUN MU, GEREKĠR MĠ ?
2- GEREKLĠ ise, BUNU ÜSTLENECEK BĠR ÜNĠVERSĠTE BELĠRLEYELĠM MĠ ?
NE DERSĠNĠZ…
TEġEKKÜR EDERĠM…
Prof. Dr. Ġlhan Tekin Öztürk
Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü
Fen Bilimleri Enstitülerinin Yeniden Yapılandırılması Ġçin Öneriler
GiriĢ
Ülkelerin güçlü ve bağımsız ve dünya üzerinde söz sahibi ya da etkili olabilmeleri, güçlüAr-Ge laboratuarlarına, yeni ürün bulma ve geliĢtirme (inovasyon) yapma yeteneğiyle birlikte
güçlü bir lisansüstü eğitimine sahip olmasından geçiyor. Ülkemizde de bu anlamda bu
konular çok iyi değerlendirip uygun adımlar atılmalı ve alt yapılar kurulmalıdır. Lisansüstü
eğitimimizin ve Ar-Ge çıktılarının ülkenin geliĢmesine katkısı ve yurt dıĢındaki Lisansüstü
eğitim kurumlarıyla ve Ar-Ge ürünleriyle rekabet durumu ve eksiklikler konusunda yapılması
gerekenlerin çok iyi tespit edilmesi ve yapılması gerekenler vakit geçirilmeden uygulamaya
sokulmalıdır.
Yüksek Öğretim Kurumunun stratejik planında, TÜBA‘nın raporlarında Ülkemizin
ihtiyaçları ve mevcut durum ortaya konulmuĢtur. Gelecek yıllar için konulan hedeflerde
Öğretim üyesi ve Ar-Ge personelinin ihtiyacının çok fazla olduğu görülmektedir. Bu ihtiyacın
karĢılanması için yurt içindeki enstitüler, yurtiçi ve yurt dıĢı ortak programlar ve tamamen
yurt dıĢı kullanılarak karĢılanması yolları izlenebilecektir. Ancak tamamen yurt dıĢında
lisansüstü eğitimini tamamlayan personelin geri dönüĢünün çok düĢük bir oranda
gerçekleĢtiği de bilinmektedir.
Ülkemizde Ar-Ge ye yapılan yatırım ve patente dönen çalıĢmaların sayısının oldukça
düĢük olduğu, bu konuda bir an önce gerekli adımların atılması ve gerekli yönlendirmelerin
yapılması gerekmektedir.
Yurt içindeki lisansüstü eğitimlerde ise geliĢmekte ve yeni kurulan üniversitelerde lisans
öğrenci yükünün fazla olması, öğretim üyelerinin lisansüstü eğiteme yeterli zaman
ayıramaması ve lisansüstü öğrencilerinin de özellikle doktora yapanların ArĢ. Gör. olmaları,
sayılarının yetersiz ve bölümdeki yüklerinin çok fazla olmasından dolayı doktora
çalıĢmalarını kısa sürede tamamlayamamaktadırlar.
Fen Bilimleri Enstitülerimizin Mevcut Durumu
Ülkemizdeki enstitüler aĢağıda belirtilen dört baĢlık altında gruplandırılabilir.
1- Klasik Fen Bilimleri Enstitüleri
Bu enstitüler eğitim öğretimi ve araĢtırmayı fakülteler üzerinden yürüten enstitülerdir.
Bununla birlikte araĢtırma laboratuarları vb. yapılanmaları da yoktur. Ağırlıklı görevleri
öğrenci iĢlerini kayıttan mezuniyete kadar takip etmek gerekli resmi belgeleri ve kayıtları
tutmak yani öğrenci ofisi, öğrenci takibi ve ders, mezuniyetle ilgili gerekli organizasyonları
yapmaktır. Söz konusu bu iĢler, fakülte bünyesinde bir lisansüstü öğrenci bürosu
oluĢturularak, rahatlıkla yapılabilir. Bununla birlikte çoğu üniversitelerimizin fakültelerindeki
öğrenci yükü düĢünüldüğünde fakültelerin bu yükün altından kalkabilmelerinin çok güç
olduğu görülmektedir.
2- Yüksek Teknoloji Enstitüleri
Ülkemizdeki Öğretim üyesi ve Ar-Ge personeli ihtiyacını karĢılamak üzere kurulan bu
enstitülerde kendi laboratuar ve öğretim üyesi kadrolarını oluĢturma imkânına sahip olmasına
rağmen sanırım yeterli düzeyde lisansüstü öğrencisi bulamayınca lisans eğitimi vermeye de
baĢladılar. Bu enstitülerde doğal olarak yeni bir model oluĢtu ve bu model lisansüstü eğitim
ağırlıklı olmak üzere lisans eğitimi de verebilen enstitü modeli Ģeklinde tanımlanabilir
3- AraĢtırma ve Eğitimi Birlikte Yürüten Enstitüler
Bu enstitüler teĢkilatlanmaları gereği kendi personelini alma ve laboratuar alt yapılarını
kurma ve geliĢtirme sistematiğine sahiptirler. Bir yandan da lisansüstü öğrencilerine bu
laboratuarlarda çalıĢma imkanları sunabilmektedirler. Tercih edilmesi gereken model bu tip
enstitü modeli (Ġ.T.Ü. enerji enstitüsü vb. gibi) olmalıdır.
4- Sadece AraĢtırma Yapan Enstitüler
Bu enstitülerde yine teĢkilatlanmaları gereği sadece Ar-Ge yapan, bununla birlikte hem
kadroları olan ve hem de laboratuarları bulunan enstitülerdir. TÜBĠTAK, yeni yasa ile
kurulacak Ar-Ge Merkezleri ve üniversite içindeki bu tip kurulan enstitüler bu modele örnek
gösterilebilir.
Mevcut tüm bu enstitü modelleri incelendiğinde Bilim Ġnsanı ve Ar-Ge personeli
yetiĢtirmek için en ideal modelin, araĢtırma ve lisansüstü eğitiminin birlikte yürütüldüğü,
kendi kadro ve laboratuar imkânları bulunan enstitü modelinin olması gerektiği söylenebilir.
Bizim Fen bilimleri Enstitülerinin (yurt dıĢına lisansüstü öğrenci gönderme programları
dahil) ülkemizin bilim adamı ve Ar-Ge personelinin yetiĢtirilmesindeki katkısının tam olarak
bir yüzdesinin verilmesi güç olmakla beraber yaklaĢık % 90‘ların üzerinde bir orana sahip
olduğu söylenebilir. Gelecek yıllardaki fen dalındaki lisansüstü eğitimdeki artan ihtiyaçları
da göz önünde bulundurulursa Fen Bilimleri Enstitülerinin bu eğitimi daha kaliteli ve amacına
uygun yürütebilmesi için yeniden yapılandırılması gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır.
Fen Bilimleri Enstitülerde Olması Gerekenler
Enstitüler lisansüstü çalıĢtırma yaptıracak öğretim üyelerine ve öğrencilere uygun ortam
yaratmalı; uygun ortamdaki kasıt fiziki yer, laboratuarlar vb. bununla birlikte her türlü
bürokrasiyi azaltacak, istediklerini çok kısa bir sürede temin edilebilecek bir ortam. Örneğin
bir öğretim üyesi yürütmeyi planladığı bir Ar-Ge projesi için (bütçesi kendisine ait) ihtiyaç
duyduğunda bir ofis, yeni bir laboratuar alanı ve kurulması için destek alabileceği, burslu
lisansüstü öğrencisini enstitü yardımıyla rahatlıkla temin edebileceği bir enstitü. Projesi
tamlandığında kullanılmayacak cihazları diğer bir araĢtırmacıya ya da gerekli tedbirleri
alınarak korunması veya saklanmasını yapabilecek, gerekli kayıtların tutulabileceği bir
enstitü.
Lisansüstü öğrencisi açısında da çeĢitli kaynaklardan burs temin edebileceği, Ar-Ge
projelerinde çalıĢma imkânı ve deneyimi kazanabileceği, ihtiyaç duyduğunda laboratuarda
çalıĢma imkânı ve yurt dıĢına kısa süreli gidip deneyim kazanabileceği ortamlar ve eğitimini
tamamladığında çalıĢabileceği yerlerin belirlenmesi konusunda yol gösterici ve destekleyici
bir enstitü.
Bir takım organizasyonları bağımsız yapabilecek bir enstitü yapısı; ülkemizdeki ve
dünyadaki Ar-Ge Faaliyetlerini takip edebilen, proje pazarlarını öğretim üyesi ve
öğrencilerine duyuran ya da kendisi düzenleyebilen, katılım için destek sağlayan, sanayi vb.
yerlerden gelen Ar-Ge taleplerini uzmanlarına yönlendirebilen çıkan ürünlerle ilgili telif ve
paten konularında yol gösterebilen veya yönlendirebilen bir enstitü olmalı.
Yukarıda belirttiğimiz ortamdaki bir eğitimi mevcut Fen bilimleri enstitüleri üzerinden
mevcut mevzuat ve enstitü imkânları ve kadrolarıyla yürütmek olanaksızdır. Bu yüzden
enstitüler özellikle Fen bilimleri enstitüleri yeniden yapılandırılmak zorundadır. Fen bilimleri
Enstitüleri üniversitelerdeki Fen dallarındaki Ar-Ge iĢlevini de üslenmeli ve enstitülerin
yeniden yapılandırılmalarında buna da yer verilmelidir. Örneğin bilimsel araĢtırma projeleri
enstitüler üzerinden yürütülmeli ve lisansüstü çalıĢmalara katkı sağlayabilmeli, AraĢtırma
merkezleri veya birimleri enstitüler üzerinden açılmalı veya kurulmalı ve enstitüye bağlı
olarak çalıĢtırılabilmelidirler.
Fen Bilimleri Enstitülerin yeniden yapılandırılması için öneriler altı baĢlık altında
toplanabilir.
1- Gerekli yasal düzenlemelerin yapılması ve yeni bir çerçeve yönetmeliği
hazırlanması
Üniversitede Akademik TeĢkilat Yönetmeliği Madde 11 ― Üniversitede ve Fakültede
kurulan enstitüler birden fazla benzer ve ilgili bilim dallarında Lisansüstü eğitim-öğretim,
bilimsel araĢtırma ve uygulama yapan birimlerdir…‖ Ģeklinde tanımlanmıĢ olup, alt
maddelere bakıldığında Enstitü Müdürü 2547 sayılı kanunda dekanlığa verilmiĢ olan görevleri
enstitü bakımından yerine getirir ifadesi yer almaktadır. Buradan görüldüğü gibi tüm
enstitüler (Fen Sosyal Sağlık Bilimleri ve diğer enstitüler aynı madde içinde tanımlanmıĢtır.
Bu temelle kurulan Fen bilimleri enstitüleri de her ne kadar rektörlüğe bağlı kurulmuĢsalar da
kadro ve laboratuar imkânları açısından diğer fakültelere bağlı durumdadırlar ve Lisansüstü
tez çalıĢmalarını Ar-Ge ile iliĢkilendirmede çok fazla etkinliği bulunmamaktadır. Bu konuda
enstitüleri daha iĢlevsel hale getirecek yeni düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Bu
kapsamda aĢağıdaki hususların göz önüne alınması gerekir.
Enstitülerle ilgili yeni yasal düzenlemelerin, uygulayıcıları ile birlikte oluĢturulması ve
bu süreçlerin baĢlatılması gerekmektedir.
YÖK ve Lisansüstü mevzuatında yer alan enstitü kavramı tümüyle gözden geçirilerek
Fen Bilimleri Enstitüleri eğitim ve araĢtırma enstitüsü olarak düzenlenmesi
Enstitülerle ilgili düzenlemeler bölgesel ihtiyaçlara cevap verecek düzeyde, ölçülebilir,
denetlenebilir olmalı ve bunlarla ilgili yasalar düzenlenmelidir.
Enstitülerde çalıĢma ve verimliliği arttıracak (danıĢma kurulu, eğitim komisyonu gibi
yapılanmaların oluĢturulabilmesi için mevzuat değiĢikliğinin yapılması)
2547‘ de belirtilen fakültelerin anabilim dallarının enstitü anabilim dalı olmasından
çok enstitülere ait yeni anabilim dallarının oluĢturulması gereklidir.
Fen Bilimleri Enstitü müdürleri kurulunun kurulması ve bu kurulun YÖK ‘ün Fen
bilimleri lisansüstü eğitim konusunda yönlendirici ve etkili bir kurulu halini getirilmesi,
Fen Bilimleri Enstitüleri Kurulu oluĢturularak (yeni alanların belirlenmesinde
(doçentlik alanı vb), programların açılmasında, programın güncelliği ve verimliliği
konularında söz sahibi olmasının mevzuata ilave edilerek sağlanması (YÖK‘te de öz
değerlendirmeyi yapan ayrı bir kurul)
Enstitü ABD‘larının tanımlanması (baĢkan seçimi, ABD kurullarının oluĢturulmasıfakülteden bağımsız olabilir, teĢkilat yönetmeliği gözden geçirilmeli),
Disiplinler arası anabilim dallarının baĢkan ve kurullarının seçilmesi ve atanması
esasları oluĢturulmalı,
Enstitü yönetimi rektörlüğün onaylayacağı, tamamen bağımsız biçimde yeniden
yapılandırılmalı (müdür, yönetim kurulları, AD oluĢumu) belirli yetkililikler ve yeterlilikler
kullanılarak yapılmalı, mali iliĢkisini düzenleyen maddeler eklenmeli.
Enstitülerin kadro (Tam zamanlı öğretim üyesi çalıĢtırılabilmeli, yurt içinden veya
dıĢından misafir öğretim üyelerini belirli sürelerde davet edebilmeli) ve bütçeleri yeniden
yapılandırmalı (2547 ‗de),
AraĢtırma ile ilgili kaynakların ve merkezlerin ortak bir çatı altında toplanması.
Enstitülerin araĢtırma odaklı özerk eğitim görevi üstlenen yapıya dönüĢmesi için yasal
düzenleme yapılmalı,
Kurumlar arası (Üniv. TÜBĠTAK, Sanayi Bakanlığı, Kamu, Özel sektör) ortak doktora
programları için yasal düzenleme ve bunlar için mali destek sağlanmalı.
AraĢtırıcı, proje ve eğitimi bütünleĢtiren ve iĢleri kolaylaĢtıran bir yapının
oluĢturulması için gerekli yasal düzenleme yapılmalı.
Enstitünün
sağlanmalıdır.
kendi
öz
değerlendirilmesini
yapan
bir
kurulun
bulunmasının
2- Mali ve Ġdari Olarak Yeniden Yapılandırılması
Enstitülerin maddi olanaklarının (bütçe, döner sermaye payı, öğrenci katkı payı vb)
tanımlanmalı
Bütçede özerklik, Ģeffaflık ve sorumluluklar enstitülere verilmeli
Devlet tarafından enstitülere araĢtırma adına bütçe ayrılmalı
Enstitülerin kırtasiye vb. iĢleri azaltılmalı
Parasal destek birimi oluĢturulmalıdır (bu birim proje bütçeleriyle ve burslarla
ilgilenen birim).
3- Fen Bilimleri Enstitülerine gerekli ortam ve yeterli yer sağlanması
Programın yapılacağı yerin alt yapı olanaklarının ve ortamın geliĢtirilmesine yönelik
yapılması gerekenler
Enstitülere bölgesel ortak fiziki mekânlar sağlanmalı,
Enstitü alt yapıları için; derslikler, laboratuar, kütüphane, bilgisayar lab, internet
eriĢimi, Ar-Ge lab gibi olanakları olmalı, olanlar da arttırılmalı,
Enstitülere öğretim üyesi, post-doc. ve araĢtırma görevlisi kadroları tahsis edilmeli ve
kriterlere bağlanmalı, enstitüler gerektiğinde ArĢ. Gör. Kadrolarını Ar-Ge laboratuarlarında
görevlendirebilmelidir.
4- Eğitimin Kalitesini ĠyileĢtirmek için yapılması gerekenler
Ana bilim dallarının yeterliliği, düzenli olarak ulusal ve uluslar arası akreditasyon
iĢlemleri aracılığıyla değerlendirilmeli, kamu kaynaklarının doktora programlarına
dağıtımında bu değerlendirmeler göz önünde bulundurulmalı,
Yurt dıĢındaki enstitülerle ortak lisansüstü programları yaygınlaĢtırılmalı, yurt dıĢı
öğrenci değiĢimi sayısı arttırılmalı,
Doktora öğrencileri tez çalıĢmaları aĢamasında zorunlu olarak 9 ay veya 1 yıl için yurt
dıĢında geliĢmiĢ üniversitelerin Ar-Ge laboratuarlarında tez konularıyla ilgili araĢtırma
yapmalı,
Enstitülerde görev yapacak öğretim üyeleri ile ilgili kriterler ve teĢvikler konmalı,
Enstitülerde araĢtırmacı ve öğretim üyesi kadroları oluĢturulmalı,
Anabilim dallarında alt gruplar oluĢturarak enstitü bünyesinde yapılandırılmalı,
Döner sermaye dağıtımı araĢtırma merkezleri ve enstitülerde üretilen proje, patent gibi
doğrudan katkı sağlayan kalemlerde gözden geçirilerek adil motivasyonu arttırıcı Ģekilde
yapılandırılmalı,
Programları açma kriterleri gözden geçirilmeli ve programa uygun öğretim üyesi
görevlendirilmesi yapılabilmeli,
Aynı anabilim dallarının enstitüler arası bir eĢgüdüm komisyonunun denetiminde
içeriklerinin belli oranda (asgari düzeylerin saptanması) standardize edilmeli,
Programların tercih nedenleri ve istihdam göz önünde bulundurularak kalitenin
artırılması için açılacak ve mevcut programlar güncellenmeli,
Eğitim kalitesini yükseltmek adına öğrenci ve öğretim üyelerine performansa dayalı
ödül sistemi getirilmeli,
Geri bildirim sistemi getirilmeli,
Tezin yayın haline getirilme Ģartı (doktora ve yüksek lisans) getirilmeli,
Programlarda disiplinler arası açılımlar sağlanmalı ve yaygınlaĢtırılmalı,
AraĢtırıcının sahip olması gereken bilgi ve becerileri kapsayacak ortak derslerin bütün
programlarda yer alması sağlanmalı (araĢtırma-proje-istatistik-bilgisayar-makale hazırlama
vb.),
Dersler ve programlar belli süreçlerde gözden geçirilerek güncellenmeli,
Lisansüstü ders ve danıĢmanlık ücretleri MYO ve Fakültelerle eĢdeğer hiç olmazsa
ikinci öğretim ücreti seviyesine çıkarılmalı,
Lisansüstü eğitim-öğretim yönetmeliği güncelleĢtirilerek teze erken baĢlama,
danıĢmanlık kriterleri oluĢturulmalı,
Öğrenciler tezleri ve dersler için en yakın araĢtırma merkezleri veya birimleri ile sıkı
iliĢki içinde olmalı,
Toplam danıĢmanlık yapılabilecek öğrenci sayısına (örneğin 3 doktora 5 yüksek lisans
gibi, idari görevlerde dikkate alınmalı) limit konulmalı,
Yrd. Doç. Dr.‘ lara bir yüksek lisans öğrencisi mezun ettirmeden doktora öğrencisi
verilmemeli,
Enstitülerin bünyesinde kalite birimi ve belli aralıklarla bu kaliteyi sorgulayacak bir
mekanizma kurulmalı,
Halkla iliĢkiler ve uluslararası iliĢkiler birimleri bulunmalı,
Ġnsan kaynakları birimi oluĢturulmalı,
Akreditasyon birimi (Bologna Süreci ve diğer benzer süreçler için) kurulmalı.
5- Enstitülerin Burs Temini ve Mezunlarının ĠĢ bulabilmesinde Destek olması
Açılan programlara tercihlerin artırılabilmesi için araĢtırma ve uygulama olanaklarının
artırılması, burs olanaklarının sağlanması ve programların istihdama yönelik Ģekillendirilmesi
gereklidir.
Programı tamamladığı zaman iĢ bulabilme imkanları (Öğretim üyesi olma, Özel
sektörde Ar-Ge personeli olarak çalıĢmak, Kamu‘da üniversite dıĢı istihdam edebilme
olanakları) bu konuda YÖK, Ar-Ge kurumları ve diğer enstitülerle sürekli iĢbirliği içinde
olmak
Lisansüstü öğrencilerine asgari ücrete endeksli burs verilmesi ve TÜBĠTAK‘tan
üniversitelere burs kontenjan ayrılması, bölgesindeki
sanayi odalarından, Ar-Ge
merkezlerinden ve diğer kaynaklardan burs araĢtırılmalıdır.
6- Ar-Ge konusunda yapılabilecekler
Doktora öğrencilerinin Sanayi bakanlığının oluĢturduğu Ar-Ge merkezlerinde 1 yıl
istihdam edilmesinin sağlanması,
Üniversitelerdeki Ar-Ge merkezleri enstitülere bağlanmalı veya iliĢkili/bağlantılı
olmalı,
DPT, TÜBĠTAK ve Avrupa Birliği Çerçeve projelerine baĢvurusu kabul edilen
öğrenciler ödüllendirilmeli,
Enstitülerin bağımsız araĢtırma merkezleri olabilmeli,
Finansal destek alabilecek büyük projelerin devamlılığı sağlanmalı,
Lisansüstü eğitim için bağlı merkezler olmalı ve projeler üzerine yapılandırılmalı
Yürütülen projelerde, gelirler proje sahiplerine belli oranda dağıtılmalı,
Türkiye‘de genel hizmet verebilen bütün Üniversite Ar-Ge laboratuarları ve diğer ArGe laboratuarları herkese açık olmalı ve bu merkezlere kullanım ücreti ödenmeli,
AraĢtırma fonlarının gelir yüzdesi arttırılmalı ve burada enstitülere ayrı bütçeler
ayrılmalı,
Avrupa Birliği proje yapma koordinatörlüğü, sanayi iĢbirliği, ulusal ve uluslar arası
fonlar ve Sanayi bakanlığından alınacak teĢvikler için araĢtırma merkezinde çalıĢanlara vergi
muafiyeti getirilmeli,
Proje ofisi ve danıĢmanlık ofisi oluĢturulmalı,
Patent ofisi oluĢturulmalı,
Fen Bilimleri Enstitüsüne önerilen idari yapılanma Ģeması
Yukarıda belirtilen ve önerilen hususlar çerçevesinde enstitü organizasyon Ģeması
aĢağıdaki gibi oluĢturulmalıdır.
Sonuç
Fen Bilimleri enstitülerinin Ar-Ge ile bütünleĢtirilerek yeniden ayrı bir Ģekilde
düĢünülmesi ve yapılandırılması gerekmektedir. Yukarıda belirtilen açıklamalar ve
sempozyumda çıkacak sonuçlar çerçevesinde, bu konuda yetkilendirilecek bir komisyon
tarafından fen bilimleri enstitülerinin yeniden yapılandırılması konusunun daha detaylı
çalıĢılması ve sonuçlarının ilgili kurumlara iletilmesi gerekmektedir.
MÜDÜR
ENSTİTÜ
KURULU
DANIŞMANLA
R KURULU
VE DIŞ)
İŞ (İÇ
GELİŞTİRME
VE
BURS VE
HALKLA
MADDİ
İLİŞKİLER
PROJE
VE
BİRİMİ
DESTEKLER
BİRİMİ
DANIŞMANLIK
ULUSLARARAS
BİRİMİ
I İLİŞKİLER
BİRİMİ
Kaynaklar
ENSTİTÜ
YÖNETİM
ENSTİTÜ
KURULU
SEKRETERİ
MÜDÜR
YARDIMCILARI
ANABİLİM
DALLARI
DİSİPLİNLERAR
ASI
ARAŞTIRMA—
ANABİLİM
GELİŞTİRME
DALLARIARAŞTIRMA
MERKEZLERİ
ARAŞTIRMA
BİRİMLERİ
BİLİMSEL
ARAŞTIRMA
ARAŞTIRMA
PROJELERİ
LABORATUVA
BİRİMİ
RI BİRİMİ
1- Enstitüler: Yeniden Yapılanma ve AraĢtırma ÇalıĢtayı, Taslak Raporu, 9-10 Ocak
2009, Kocaeli Üniversitesi.
2- Türkiyede Doktora Eğitiminin ĠyileĢtirilmesine Yönelik Öneriler, Ocak 2008, Tüba
Raporu.
3- Türkiye‘nin Yükseköğretim Stratejisi, ġubat 2007, Ankara
Leyla ġENOL
Kocaeli Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü Enstitü Sekreteri
Sayın Enstitü Müdürlerim, Sayın Öğretim Üyeleri,
Bugün burada Gaziantep Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü‘nün düzenlemiĢ olduğu
fen bilimleri lisansüstü eğitim sempozyumu nedeniyle toplanmıĢ bulunuyoruz.
Yıllardır beklediğimiz toplantıya ev sahipliği yapan ve bir ilki gerçekleĢtiren Gaziantep
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü Sayın Prof. Dr. Ramazan KOÇ‘a en içten
teĢekkürlerimi sunmak istiyorum. Tüm enstitü sekreterleri adına talep ve önerilerimizi
sunmak üzere huzurlarınızda bulunuyorum.
Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünün kurulduğu ve öğretime baĢladığı 19931994 eğitim-öğretim yılından itibaren yaklaĢık 16 yıldır Enstitü Sekreterliği görevini severek
yürütmekteyim. ÇalıĢma hayatımda en çok önem verdiğim ve vermeye devam edeceğim konu
değiĢim ve geliĢim unsurlarıdır. Kurum ve birim vizyonundan önce birey olarak vizyonumuzu
geliĢtirmemiz gerekmektedir.
Bu kapsamda;
2006 yılında Japonya‘da Nara Enstitüsünde,
2008 yılında Almanya‘da Kassel Üniversitesinde (Erasmus Ġdari Personel DeğiĢim
programı kapsamında) bulundum.
2009 yılı yaz döneminde de Danimarka‘ya Aalborg Üniversitesine (Erasmus Ġdari
Personel DeğiĢim programı kapsamında) gitmeyi planlamaktayım.
YaĢamıĢ olduğum bu deneyimler, bana farklı bir bakıĢ açısı, kıyaslama yapma olanağı ve
sosyo-kültürel anlamda da zenginlik kazandırdı. YaĢamıĢ olduğum deneyimleri, yurt içinde
diğer enstitülerdeki arkadaĢlarla da paylaĢmak istemekteyim. Ancak, 18/02/2009 tarihinde
yürürlüğe giren kısaca ―Farabi DeğiĢim Programı‖ olarak adlandırılan ― Yükseköğretim
Kurumları Arasında Öğrenci ve Öğretim Üyesi DeğiĢim Programı‖ Yalnızca öğrenci ve
öğretim üyesi değiĢimini içermektedir. Üniversitelerimiz, hedeflenen geliĢme düzeyine
yalnızca değerli öğrencilerimiz ve öğretim üyelerimiz ile değil idari personelin de katılımıyla
ulaĢmalı, idari personel bu değiĢim ve geliĢimin dıĢında bırakılmamalıdır. Bu bağlamda ilk
talebimiz Farabi değiĢim programında ve üniversitelerimiz ile ilgili yapılacak olan
düzenlemeler ve çıkarılacak olan yasalarda öğrencilerimiz ve öğretim üyelerimizin yanı sıra
idari personele de yer verilmesidir.
Ġkinci isteğimiz, tüm enstitü sekreterlerini yakından ilgilendiren benimde göreve geldiğim
ilk yıllardan beri konuĢulan, çeĢitli toplantılarda dile getirilen ancak hala değiĢmemiĢ olan ek
gösterge konusudur. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu‘na 1.1.1995 Tarihinde 527 Sayılı
Kanun Hükmünde Kararname ile eklenen II Sayılı Ek Gösterge Cetvelinin 5. Bölümündeki
unvanlar arasında fakülte sekreterine 3000 ek gösterge verilmesi öngörülmüĢ iken enstitü
sekreteri ek göstergesi buna dahil edilmeyerek 2200 olarak belirlenmiĢtir. Bilindiği gibi 2547
Sayılı Yükseköğretim Kanunun 51, 52 ve 53. Maddelerinde fakülte ve enstitü sekreteri
arasında yetki ve sorumluluk açısından bir fark gözetilmemiĢ ancak ek gösterge konusunda
eĢitlik bozulmuĢ ve enstitü sekreterlerinin eksik oranda ek gösterge almalarına neden
olunmuĢtur. Birimimizin ve görevimizin arz ettiği önemin farkındayız ancak karĢılaĢtığımız
bu eĢitsizlik bizim motivasyonumuzu zaman zaman olumsuz yönde etkilemektedir.
Ülkemizde bulunan 94 devlet üniversitesinden 92‘inde fen bilimleri enstitüsü, 93‘ünde
sosyal bilimler enstitüsü, 52‘sinde sağlık bilimleri enstitüsü olmak üzere diğer enstitülerle
birlikte toplam 322 enstitü bulunmaktadır. Dolayısıyla 322 enstitü sekreteri yapılması gerekli
olan düzenlemeyi heyecanla beklemektedir.
Son talebimiz ise, Kamu Konutları Yönetmeliği‘nin III‘ üncü grupta ismi geçen unvanlar
arasında bulunan fakülte sekreteri unvanın yanına enstitü sekreteri unvanın da ilave
edilmesidir.
Sonuç olarak;
1- Farabi değiĢim programı kapsamına, idari personelin de alınmasını,
2- Enstitü sekreteri ek göstergesi 2200‘ün, fakülte sekreteri ek göstergesi olan 3000 ile
eĢitlenmesini,
3- Kamu Konutları Yönetmeliği‘nin III‘ üncü grupta bulunan fakülte sekreteri unvanının
yanına enstitü sekreteri unvanın da ilave edilmesini,
4- Bundan sonra yapılacak olan sempozyum veya toplantılara tüm enstitü sekreterlerinin
de katılımının ve katkısının sağlanmasını talep ediyor saygılarımı sunuyorum.
Prof. Dr. Ali Nezihi Bilge
Yeditepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Çift Diploma M.Sc. Programları
LOJĠSTĠK SĠSTEMLERĠ YÖNETĠMĠ VE MÜHENDĠSLĠĞĠ
ÜRETĠMDE YÖNETĠM LĠDERLĠĞĠ YÜKSEK LĠSANS PROGRAMI
Yeditepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mart 1998'den bu yana, YÖK tüzük ve
yönetmelikleri çerçevesinde eğitim ve araĢtırma faaliyetlerini yürütmektedir. Fen Bilimleri
Enstitüsü'ne bağlı olarak 11 alanda Yüksek Lisans Programı bulunmaktadır.
Yeditepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde 2009 bahar dönemi itibariyle;
11 Master Pogramı
183 Öğrenci
6 Doktora Pogramı
61 Öğrenci
Bu programlar;
 Sistem Mühendisliği
 Genetik ve Biyomühendislik
 Bilgisayar
 Elektrik ve Elektronik Mühendisliği
 Kimya Mühendisliği
 Makine Mühendisliği
 Mimarlık
 Fizik
 Matematik Ana Bilim dallarındadır.
Ayrıca iki, YÖK mevzuatına uygun, uluslararası çift diploma tezsiz yüksek lisans
programı da 2002 yılından buyana yürütülmektedir.
Bunlara ilave olarak
 Fizik
 Matematik
 Kimya Mühendisliği
 Elektrik ve Elektronik Mühendisliği
 Sistem Mühendisliği
 Makina Mühendisliği
anabilim dallarında da doktora
programlarında eğitim
verilmektedir .
Özellikle ilgili sektörler bazında yapılan araĢtırmalar sonucu Üniversitemiz ile iyi niyet
anlaĢması olan Rochester Institute of Technology ve Indiana Purdue Üniversiteleri arasında
gerçekleĢtirilen genel iĢbirliği protokolü YÖK ve ABD nin ilgili Eyaletleri tarafından
onaylandıktan sonra iĢlerlik kazanmıĢtır.
New York eyaletinde bulunan Rochester Institute of Technology (RIT) ile ortak
yürütülmeye baĢlayan ―Mühendislik Yönetimi‖ çift diplomalı tezsiz yüksek lisans programı
2005-2006 yılının güz döneminde baĢlamıĢtır.
Bu programda;
36 krediden oluĢan 12 ders bulunmaktadır.
Bu derslerden 7 si güz ve bahar dönemleri olmak üzere Yeditepe Üniversitesinin
öğretim üyeleri tarafından diğer 5 ders ise RIT öğretim üyeleri tarafından verilmektedir.
Ayrıca birde bitirme projesi yapılmaktadır.RIT tarafından verilen 5 dersin 3 ü RIT
öğretim üyelerinin Yeditepe yoğunlaĢtırılmıĢ program olarak yazın verilmektedir.
Bu programda, ayrıca her iki üniversiteden alınan Yüksek Lisans diplomalarına ilave
olarak, RIT‘nin Yeditepe Üniversitesinde gerçekleĢtirdiği derslerden baĢarılı olanlara da RIT
tarafından Tedarik Zincir Yönetimi sertifikası verilmektedir. Bu programdan 20 öğrenci
mezun olmuĢtur.Halen kayıtlı 28 öğrencimiz bulunmaktadır.
Güz dönemi
4 ders Yeditepe Öğretim üyeleri tarafından Yeditepe Üniversitesinde.
Hafta sonları ve/veya hafta arası akĢamları
Bahar Dönemi
3 ders Yeditepe Öğretim üyeleri tarafından
Yeditepe Üniversitesinde
Yaz dönemi (Birinci Kısım)
2 ders RIT öğretim üyeleri tarafından Amerika‘da
4 Hafta tam zamanlı
Pazartesi-Cuma (Gündüz)
Yaz Dönemi (Ġkinçi Kısım)
3 ders RIT öğretim üyeleri tarafından
Yeditepe/Ġstanbul‘da
6 Hafta akĢamları ve/veya hafta sonları
Bu çift diplomalı tezsiz Yüksek Lisans programı için 42 kredilik 12 ders ve bitirme
projesinden oluĢmaktadır.Bu dersler
7 Yeditepe Öğretim üyeleri tarafından
Yeditepe Üniversitesinde
2 ders RIT öğretim üyeleri tarafından
Amerika‟da
3 ders RIT öğretim üyeleri tarafından
Yeditepe/Ġstanbul‟da
ABD,Indianapolis‘te bulunan Indiana Üniversitesi Purdue Üniversitesi (IUPUI), ve
Yeditepe Üniversitesi (YTU) arasında ortaklaĢa
Lojistik Sistemler
Yönetimi ve
Mühendisliği konusunda tezsiz çift diploma yüksek lisans programı baĢlatılmıĢtır.
Program baĢarıyla tamamlanması
sonunda hem IUPUI ve hemde
Yeditepe Üniversitelerinden
M.Sc., diplomaları alınacaktır.
Bu program Indiana Eyaleti ve YÖK tarafından onaylanmıĢtır.
Bu programın amacı, küresel rekabet ortamında lojistik sektöründe çalıĢan endüstriyel
ve ticari kuruluĢların gereksinimi olan uzmanların yetiĢtirilmesidir.
Akademik Takvim
Yaz Dönemi
3 ders IUPUI öğretim üyeleri tarafından Yeditepe‘de.
Güz dönemi
2 ders Yeditepe öğretim üyeleri tarafından Yeditepe‘de.
Bahar Dönemi
2 ders Yeditepe öğretim üyeleri tarafından Yeditepe‘de.
1 Ortak bitirme projesi Yeditepe ve IUPUI öğretim üyeleri tarafından
Yaz Dönemi(ikinci kısım)
2 ders IUPUI öğretim üyeleri tarafından at IUPUI,ABD‘de.
Bu tezsiz çift diploma yüksek lisans programı 30 kredilik 10 dersten oluĢmaktadır.
 3 ders IUPUI öğretim üyeleri tarafından Yeditepe‟de
 2 ders Yeditepe öğretim üyeleri tarafından Yeditepe‟de.
 2 ders Yeditepe öğretim üyeleri tarafından Yeditepe‟de.
 1 Ortak bitirme projesi Yeditepe ve IUPUI öğretim üyeleri tarafından
 2 ders IUPUI öğretim üyeleri tarafından IUPUI,ABD‟de.