docYabancılara Türkçe öğretiminde Arapça
download 
Şikayet Transkript
Yabancılara Türkçe öğretiminde Arapça
YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETĠMĠNDE ARAPÇA-TÜRKÇE ORTAK KELĠMELER YARDIMIYLA ETKĠNLĠK GELĠġTĠRME VE UYGULAMA (MISIR ÖRNEĞĠ) LATĠF ĠLTAR YÜKSEK LĠSANS TEZĠ TÜRKÇE EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI YURT DIġINDAKĠ TÜRK ÇOCUKLARINA TÜRKÇE ÖĞRETĠMĠ BĠLĠM DALI GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ ARALIK, 2014 TELĠF HAKKI ve TEZ FOTOKOPĠ ĠZĠN FORMU Bu tezin tüm hakları saklıdır. Kaynak göstermek koĢuluyla tezin teslim tarihinden itibaren 3 sene sonra tezden fotokopi çekilebilir. YAZARIN Adı : Latif Soyadı : ĠLTAR Bölümü : Yurt DıĢındaki Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimi Ġmza : Teslim Tarihi: TEZĠN Türkçe Adı: Yabancılara Türkçe Öğretiminde Arapça-Türkçe Ortak Kelimeler Yardımıyla Etkinlik GeliĢtirme Ve Uygulama (Mısır Örneği) Ġngilizce Adı: In Teaching Turkish To Foreigners By Arabic-Turkish Common Words Development Actıvıtıes And Applıcatıon i ETĠK ĠLKELERE UYGUNLUK BEYANI Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dıĢındaki tüm ifadelerin Ģahsıma ait olduğunu beyan ederim. Yazar Adı Soyadı: Latif ĠLTAR Ġmza: ii Jüri onay sayfası Latif ĠLTAR tarafından hazırlanan “Yabancılara Türkçe Öğretiminde Arapça-Türkçe Ortak Kelimeler Yardımıyla Etkinlik GeliĢtirme Ve Uygulama (Mısır Örneği)” adlı tez çalıĢması aĢağıdaki jüri tarafından oy birliği / oy çokluğu ile Gazi Üniversitesi Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı‟nda Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiĢtir. Adı Soyadı Ġmza DanıĢman: Prof. Dr. Ülkü GÜRSOY ................................ Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi Üye: Prof. Dr. Gıyasettin AYTAġ ................................ Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi Üye: Yrd. Doç. Dr. Asiye Duman ................................ Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi Tez Savunma Tarihi: …./ …/ 2014 Bu tezin Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Yurt DıĢındaki Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimi Bilim Dalında Yüksek Lisans tezi olması için Ģartları yerine getirdiğini onaylıyorum. Unvan Ad Soyad Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü PROF. DR. SERVET KARABAĞ ............................... iii TEġEKKÜR Arap coğrafyasında yabancı dil olarak Türkçe öğrenen ve öğretenlere yardımcı olabileceğini düĢündüğüm bu çalıĢmanın her safhasında değerli zamanını bana ayırarak yardımcı olan ve yol gösteren tez danıĢmanım Prof. Dr. Ülkü Gürsoy‟a sonsuz teĢekkürlerimi sunarım. Yüksek lisans ders dönemi içerisinde engin bilgilerinden faydalanma imkânı bulduğum tüm hocalarıma saygı ve hürmetlerimi belirtmek isterim. Verilere ulaĢmamda ve hazırladığım verilerin kontrolünde bana yardımcı olan değerli hocalarım Yrd. Doç. Dr. Murat AteĢ ve Ünsal Yılmaz YeĢildal‟a Ģükranlarımı bildiririm. iv YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETĠMĠNDE ARAPÇA-TÜRKÇE ORTAK KELĠMELER YARDIMIYLA ETKĠNLĠK GELĠġTĠRME VE UYGULAMA (MISIR ÖRNEĞĠ) Yüksek Lisans Tezi Latif ĠLTAR Aralık-2014 ÖZ Bu çalıĢmanın amacı Arap coğrafyasındaki yabancılara Türkçe öğretirken ArapçaTürkçe ortak kelimelere dayalı etkinliklerin öğrencilerin baĢarısını nasıl etkilediğini belirlemektir. ÇalıĢmanın evrenini Arap coğrafyası, örneklemini ise Kahire Türk Kültür Merkezi oluĢturmaktadır. ÇalıĢmada öncelikle yabancılara Türkçe öğretiminin tarihi, Mısır’daki Türk tarihi, Mısır’da bulunan Türkoloji bölüm ve Ģubeleri, bu bölüm ve Ģubelerde gerçekleĢtirilen eğitim Ģekli hakkında bilgilere yer verilmiĢtir. Bu bilgilerden sonra çalıĢmanın asıl kısmını oluĢturan etkinlikler yer almaktadır. Etkinlikler, konunun nasıl anlatılacağını gösteren yönergelerden ve Arapça-Türkçe ortak kelimelerden oluĢan örneklerden meydana gelmektedir. Etkinliklerde kullanılan Arapça-Türkçe ortak kelimelerin günlük hayatta sıkça kullanılan ve A1 seviyesine uygun olanlarından seçilmesine özellikle dikkat edilmiĢtir. Etkinliklerin sınıf ortamında uygulanması sırasında Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Metninde belirtilen A1 seviyesi 2 ayrı gruba bölünmüĢtür. Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Metninde A1 seviyesi 144 saatlik bir dersi gerektirmektedir. Bu 144 saatlik dilim A1-1 ve A1-2 gruplarına bölünerek 72 saat boyunca bağımlı değiĢken grubu Arapça-Türkçe ortak kelimelerin yer aldığı etkinlikler ile desteklenmiĢtir. Bağımsız değiĢken grubu ise çalıĢmamız açısından önem arz eden etkinliklerle buluĢturulmamıĢtır. 72’Ģer saatlik ders sonucunda bağımsız değiĢken grubu ile bağımlı değiĢken grubu arasındaki farkın tespiti Yunus Emre Enstitüsü tarafından özenle hazırlanmıĢ kur ve sertifika sınavları ile belirlenmiĢtir. v Anahtar Kelimeler : Yabancılara Türkçe öğretimi, Arapça-Türkçe ortak kelimeler, dil bilgisi öğretimi, etkinlikler. Sayfa Adedi : 123 DanıĢman : Prof. Dr. Ülkü GÜRSOY vi IN TEACHĠNG TURKĠSH TO FOREĠGNERS BY ARABĠC-TURKĠSH COMMON WORDS DEVELOPMENT ACTIVITIES AND APPLICATION Master Thesis Latif ĠLTAR GAZI UNIVERSITY GRADUATE SCHOOL OF EDUCATIONAL SCIENCES December – 2014 ABSTRACT The aim of this study is teaching Turkish to foreigners in the Arabic region based on Arabic-Turkish common words activities to determine how they affect students' success. Research covers all Arab countries. Research was conducted in Turkish Cultural Center in Cairo. Date of the first foreigners to study teaching Turkish, Turkish history in Egypt, Turkish departments and branches in Egypt, the information about the state of education carried out in this chapter and branch offices are included. Events after this information constitutes an essential part of the work is located. Activities, showing how the guidelines described in the subject and the sample consisting of Arabic-Turkish common words occur. Activities used in the Arabic-Turkish words are frequently used in daily life. And A1 level to be selected from the appropriate particular attention was paid. Activities in the classroom during the implementation of the Common European Framework for Languages level A1 mentioned in the text is divided into two separate groups. Common European Framework for Languages level A1 in the text requires a course of 144 hours. This 144-hour period divided into groups for 72 hours A1-1 and vii A1-2 dependent variable group that includes Arabic-Turkish joint activities were supported by the word. The group of independent variables that are important in terms of our work is not introducing them to activities. As a result, 72-hour course with a group of independent variables to determine the difference between the dependent variable group Yunus Emre Institute established by the carefully crafted and certification exams are determined by. Key Words : Teaching Turkish to foreigners, the Arabic-Turkish common vocabulary, grammar, teaching activities. Page Number : 123 Supervisor: Prof. Dr. Ülkü GÜRSOY viii ĠÇĠNDEKĠLER TELĠF HAKKI ve TEZ FOTOKOPĠ ĠZĠN FORMU……………………..…….......... i ETĠK ĠLKELERE UYGUNLUK BEYANI………………………...........…………… ii JÜRĠ ONAY SAYFASI………………………………………………............………….. iii TEġEKKÜR…………………….…………..………………………...………………...... iv ÖZ……………………………….…………………………………........…………...……. v ABSTRACT…………………………………………………………...……………….. vii ĠÇĠNDEKĠLER......................................................................................................................ix TABLOLAR LĠSTESĠ……………………………………...…......…………………… xiv ġEKĠLLER LĠSTESĠ……………………………………………………....…...……. xvi 1. GĠRĠġ……………………………………………………………...……………………..1 1.1. Problem Durumu……………………………………...…………………… 3 1.2. AraĢtırmanın Amacı……………………….…………………………..….......5 1.3. AraĢtırmanın Önemi……………………………..…………………..……..5 1.4. Varsayımlar………………………………………………………..…………6 1.5. AraĢtırmanın Sınırlılıkları………….………………………………………..6 1.6. Tanımlar ………………………….………………………………………....... 7 2. ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR……………………………………………..…………...…8 3. KAVRAMSAL ÇERÇEVE…………………………………………..…………......14 3.1. Dil……………………..……………………………………..…………...…14 3.2. Yabancı Dil Öğretiminin Önemi ve Tarihi……………………....…………14 ix 3.3. Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminin Önemi ve Tarihi……....…..16 3.4. Yurt DıĢındaki Türk VatandaĢları………………...………………....…..24 3.5. Mısır’da Türkler ve Türkçe…………………………………………...…….27 3.6. Mısır’da Kurulan Türk Devletleri……………………………......………29 3.6.1. Tolunoğulları……………………………………….......…………30 3.6.2. ĠhĢidiler………………………………………......……………..30 3.6.3. Eyyubiler……………………………………….....………………31 3.6.4. Memlukler……………………………………………......……….32 3.7. Mısır Üniversitelerinde Türkçe Eğitimi…………………….......………..33 3.7.1. Mısır Üniversitelerinde Yer Alan Türk Dili Ana Bilim Dalları......34 3.7.1.1. Ezher Üniversitesi Diller ve Tercüme Fakültesi Türk Dili Ana Bilim Dalı................................................................................34 3.7.1.2. Ayn ġems Üniversitesi Diller Fakültesi Türk Dili Ana Bilim Dalı…………………………………………………….……35 3.7.1.3. Mısır Teknoloji Üniversitesi Diller ve Tercüme Fakültesi Türkçe Bölümü……………..................…………...……..36 3.7.2. Mısır Üniversitelerinde Yer Alan Türk Dili ġubeleri....….........…..36 3.7.2.1. Ayn ġems Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatı Bölümü Türk Dili ve Edebiyatı ġubesi…..…..36 3.7.2.2. Sohag Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatı Bölümü Türkçe ġubesi…………………..……37 3.7.2.3. El Ezher Üniversitesi BeĢerî Bilimler Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatı Bölümü Türk Dili ve Edebiyatı ġubesi.........................................................................……...38 3.7.2.4. Kahire Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Ġslâmî Diller Bölümü Türk Dili ve Edebiyatı ġubesi…………….…….39 3.7.2.5. Mansura Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri Bölümü Türk Dili ġubesi…………………………......…..39 3.7.2.6. Hilvan Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri Bölümü Türk Dili ġubesi……………………….......…….40 x 3.7.2.7. Ġskenderiye Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatı Bölümü Türkçe ġubesi…….....…...……….40 3.7.3. Seçmeli Ders Olarak Türkçenin Yer Aldığı Üniversiteler…......40 3.7.3.1. Munfiyye Üniversitesi……………....…………….......….40 3.7.3.2. Minye Üniversitesi…………………..………..……...…..40 3.7.3.3. Asyut Üniversitesi…………………………….……...…..41 3.8. Türk Kurum Ve KuruluĢlarınca GerçekleĢtirilen Türkçe Eğitimi…...….41 3.8.1. Kahire Yunus Emre Türk Kültür Merkezi………………..……..41 3.8.2. Ġskenderiye Yunus Emre Türk Kültür Merkezi………………..41 4. ETKĠNLĠKLER………………..………………………………………………....……43 4.1. GĠRĠġ……………………………………………....……………………….43 4.2. Etkinlik 1………………………………...………....………………………44 4.3. Etkinlik 2………....………………………………....………………………46 4.4 Etkinlik 3…………………………………………....……………………….48 4.5. Etkinlik 4…………………………………………....………………………49 4.6. Etkinlik 5…………………………………………....………………………50 4.7. Etkinlik 6……………………………………………………………………52 4.8. Etkinlik 7……………………………………………………………………54 4.9. Etkinlik 8……………………………………………………………………55 4.10. Etkinlik 9………………………………………..…………………………58 4.11. Etkinlik 10……………………………………...………………………….61 4.12. Etkinlik 11…………………………………...………………………….…63 4.13. Etkinlik 12…………………………………………………………………65 4.14. Etkinlik 13…………………………………………………………………66 4.15. Etkinlik 14……………………………………...………………………….68 4.16. Etkinlik 15……………………………………....…………………………70 4.17. Etkinlik 16……………………………………....…………………………72 xi 4.18. Etkinlik 17…………………………………………………………………74 4.19. Etkinlik 18…………………………………………………………………76 4.20. Etkinlik 19…………………………………………………………………77 4.21. Etkinlik 20……………………………………………..…..………………80 4.22. Etkinlik 21……………………………………………..…………………..81 4.23. Etkinlik 22……………..…………………………………………………..82 4.24. Etkinlik 23…………………………………………………………………84 4.25. Etkinlik 24………………………...………………………………………85 4.26. Etkinlik 25…………………………..……………………………………..86 4.27. Etkinlik 26……………………………....…………………………………87 4.28. Etkinlik 27………………………………...……………………………….88 4.29. Etkinlik 28…………………………………..……………………………..89 4.30. Etkinlik 29………………………………….……………………………...90 4.31. Etkinlik 30…………………………………………………………………91 4.32. Etkinlik 31……………………………………...……………………….…92 4.33. Etkinlik 32………………………………………........……………………93 4.34. Etkinlik 33………………………………....………………………………95 4.35. Etkinlik 34……………...………………………………………………….97 4.36. Etkinlik 35……………………………………………………...…………..99 4.37. Etkinlik 36……………………………..…………………………………100 4.38. Etkinlik 37…………………………….………………………………….102 4.39. Etkinlik 38……………………………..…………………………………103 4.40. Etkinlik 39……………………………….……………………………….104 5. YÖNTEM…………………………………………..………………………………..106 5.1. AraĢtırmanın Modeli……………………..………………………………..106 5.2. Evren ve Örneklem………………………………………....………………107 5.3. Veri Toplama Yöntemi……………………………………………………107 xii 5.4. Verilerin Analiz Edilmesi…………………………………………………107 6. BULGULAR VE YORUMLAR……….....…………………………………………109 6.1. Birinci Dönem Sonucunda Elde EdilmiĢ Bulgular ve Yorumlar….....….109 6.2. Ġkinci Dönem Sonucunda Elde EdilmiĢ Bulgular ve Yorumlar……..…..112 7. SONUÇ VE ÖNERĠLER………………………………………………..…..……….115 7.1. Sonuçlar………………………………………………………...…………115 7.2. Öneriler………………………………………….……………..……………116 KAYNAKÇA……………………………………..…………………...………………119 xiii TABLOLAR LĠSTESĠ Tablo 1. A1-1 Birinci Dönem Okuma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması..............................109 Tablo 2. A1-1 Birinci Dönem Dinleme Becerilerinin KarĢılaĢtırılmas..............................109 Tablo 3. A1-1 Birinci Dönem KonuĢma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması...........................110 Tablo 4. A1-1 Birinci Dönem Yazma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması...............................110 Tablo 5. A1-1 Birinci Dönem Dil Öğrenme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması.....................110 Tablo 6. A1-2 Birinci Dönem Okuma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması..............................110 Tablo 7. A1-2 Birinci Dönem Dinleme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması............................111 Tablo 8. A1-2 Birinci Dönem KonuĢma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması...........................111 Tablo 9. A1-2 Birinci Dönem Yazma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması.............................111 Tablo 10. A1-2 Birinci Dönem Dil Öğrenme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması...................111 Tablo 11. A1-1 Ġkinci Dönem Okuma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması..............................112 Tablo 12. A1-1 Ġkinci Dönem Dinleme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması............................112 Tablo 13. A1-1 Ġkinci Dönem KonuĢma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması...........................112 Tablo 14. A1-1 Ġkinci Dönem Yazma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması...............................113 Tablo 15. A1-1 Ġkinci Dönem Dil Öğrenme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması.....................113 Tablo 16. A1-2 Ġkinci Dönem Okuma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması..............................113 Tablo 17. A1-2 Ġkinci Dönem Dinleme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması............................113 Tablo 18. A1-2 Ġkinci Dönem KonuĢma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması...........................114 Tablo 19. A1-2 Ġkinci Dönem Yazma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması...............................114 xiv Tablo 20. A1-2 Ġkinci Dönem Dil Öğrenme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması.....................114 xv ġEKĠLLER LĠSTESĠ ġekil 1. Zürafa ………………………………………………..............................……….56 ġekil 2. Leylek ……………………………………………………..............................….57 ġekil 3. Tarkan ………………………………………………………................................57 ġekil 4. Brad Pitt- Angeline Jolie ……………………………………………..................57 ġekil 5. Zeytin ………………………………………………………………….............…59 ġekil 6.Tabak …………………………………………………………………...............…59 ġekil 7. Angelina Jolie ………………………………………………………….................60 ġekil 8. Brad Pitt-Angelina Jolie ………………………………………………..…...........60 ġekil 9. Mağaza ……………………………………………………………………...........60 xvi BÖLÜM I 1. GĠRĠġ Dil insanlar arasında iletiĢimi sağlayan çok yönlü bir araçtır. Dilin çok yönlü olması çok farklı tanımlara da sahip olmasına neden olmuĢtur. En genel ve en kapsamlı Ģekliyle dilin tanımını Ģu Ģekilde yapmak mümkündür: Dil, insanlar arasında anlaĢmayı sağlayan tabii bir vasıta, kendisine mahsus kanunları olan ve ancak bu kanunlar çerçevesinde geliĢen canlı bir varlık, temeli bilinmeyen zamanlarda atılmıĢ gizli bir anlaĢmalar sistemi, seslerden örülmüĢ içtimaî bir müessesedir (Ergin, 1998, s.3). Çocuk gözünü, kendisini çepeçevre kuĢatan bir dil içinde açar. Bu onun ana dilidir. O dilin ses dizgesini edinir, o dilin anlama, anlatma yoluyla bilinci uyanır (Adalı, 1983). Bugün dünya geneline baktığımız zaman yurt dıĢında yaĢayan vatandaĢlarımızın ana dillerini ya hiç bilmemekte ya da yüzeysel bir Ģekilde bildiklerini ve konuĢtuklarını görmekteyiz. VatandaĢlarımızın düĢünme becerilerini kendi dilleri ile gerçekleĢtiremediklerine Ģahit olmakta ve giderek Türkiye ile bağlarının koptuklarını kültürlerindeki değiĢmelerle birlikte görmekteyiz. Bugün öğrenci, öğretmen, iĢçi, iĢveren, aydın her statüden insanımıza dünya üzerinde birçok yerde rastlamak mümkündür. VatandaĢlarımızın yurt dıĢına göç ediĢ tarihlerine bakıldığı zaman göçlerin daha çok 1940‟lı yıllardan sonra gerçekleĢmiĢ olduğu görülmektedir. ġu anda yurt dıĢında yaĢayan vatandaĢlarımızın büyük bir bölümü göç edilen topraklarda dünyaya gelmiĢ ve o kültürün içinde büyüyüp yetiĢen insanlardır. Türk milletinin tarih içindeki serüveninde hiçbir zaman kapalı toplum özelliği göstermediği, yerleĢtikleri yerlerdeki toplumlarla iç içe yaĢadıkları o toplumun yaĢam Ģekillerine ayak uydurdukları görülmektedir (Sezer, 1988 s.21). Bugün dünya üzerinde 3 milyonu aĢkın Türk vatandaĢı yurt dıĢında yaĢamaktadır. Bunlardan yaklaĢık olarak 200.000‟i Arapçanın resmi dil olarak kullanıldığı ülkelerde yaĢamlarını sürdürmektedir(ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 2010). Bu vatandaĢlarımızın bir kısmı eğer bulundukları ülkelerde Türk okulları veya dil merkezleri 1 varsa bu yerler sayesinde ana dillerini öğrenebilmekte ve konuĢabilmekte Ģayet bu imkân bulunmamakta ise Türkçe ile karĢılaĢma vatandaĢlarımızın Türkiye ile aralarındaki fırsatı dahi bulamamaktadırlar. Bu bağları koruyabilmelerinin ve kendi kimliklerinin farkına varabilmelerinin yolu ana dilleri olan Türkçeyi bilmelerine ve konuĢabilmelerine bağlıdır. Arap coğrafyasına bakıldığı zaman bu coğrafyada yaĢayan vatandaĢlarımız dıĢında vatandaĢımız olmayan fakat soydaĢımız olan birçok Türk‟e rastlamak da mümkün olmaktadır. Bu coğrafyada yaĢayan soydaĢlarımızın yine birçoğunun Türkçe bilmediği Türkçe öğrenmek istediği fakat buna imkân bulamadığı görülmektedir. Türkiye bugün dünya üzerinde ilgi odağı olan bir ülke konumuna gelmiĢtir. Ülkemize yılda milyonlarca turist seyahat amacıyla gelmektedir. Hatta gelen yabancıların birçoğunun da Türkiye‟ye yerleĢerek yılın önemli bir bölümünü Türkiye‟de geçirme isteklerinin olduğu görülmektedir. Dünya üzerinde diğer ülkelerde Türkiye‟nin popülerliğinin giderek arttığı inkâr edilemez bir gerçek konumundadır. Gerek Türk diziler gerekse ticari ve kültürel iliĢkiler Türkiye‟nin dünyanın birçok ülkesinde sempati ile yaklaĢılan bir ülke konumuna gelmesini sağlamaktadır. OluĢan bu Türkiye sevgisi insanların Türkiye‟yi daha yakından tanıma isteklerini doğurmaktadır. Arap coğrafyasında son zamanlarda Türk halkına ve Türk diline karĢı büyük bir sevgi ve ilgi gösterilmektedir. O coğrafyada yaĢayan insanlar Türk dizilerini yakından takip etmekte âdeta Türk dizileriyle yatıp Türk dizileriyle kalkmaktadır. Türk dilini öğrenmek o coğrafyada yaĢayan insanlar için büyük bir önem arz etmektedir. Arap halkı ile olan bağlarımız çok eskilere dayanmaktadır. Arap ve Türk kültürü birbirlerine çok benzemekte ve ortak birçok unsur içermektedir. Bir Türk herhangi bir Arap ülkesine gittiği zaman veya bir Arap vatandaĢı Türkiye‟ye geldiği zaman kendisini kültür bakımından kendi öz vatanında gibi hissedebilmektedir. Çünkü Arap ve Türk halkı arasında çok büyük benzerlikler ve yakınlıklar bulunmaktadır. Arap halkıyla çok eski tarihlere dayanan bu güçlü bağlarımızdan dolayı Arapça ve Türkçe arasında 5000 civarında ortak kelime bulunmaktadır( NiĢanyan, 2002, s, 559-627). Bu 5000 kelime Arap coğrafyasında Türkçe öğrenmek isteyen vatandaĢlarımız, soydaĢlarımız ve tüm Arap halkı için büyük bir fırsat olarak karĢımıza çıkmaktadır. 2 1.1. Problem Durumu GiriĢ bölümünde bahsedildiği üzere Arap coğrafyasında birçok vatandaĢımızın, soydaĢımızın ve Türk milletine karĢı muhabbet besleyen çok sayıda insanın olduğu açık bir Ģekilde görülmektedir. Görülmekte olan bu tablo da göstermektedir ki bugün Arap coğrafyasında çok sayıda insan Türkçe öğrenmeye karĢı büyük bir ilgi ve talep göstermektedir. Bu ilgi ve talebe, Türk milletinin ve devletinin dünya üzerinde lider bir konuma yükselmesi açısından büyük bir önem verilmelidir. Kültürümüzün en temel unsuru olan dilimiz, Arap coğrafyasında öğretime sunulurken ortak kültür unsurlarımız göz önünde bulundurulmalıdır. Yabancı bir dil öğrenen birey, oldukça farklı özellikler elde ederek dünyaya farklı bir açıyla bakabilme becerisi elde eder. Yabancı dil öğrenen bireyin ufku ve vizyonu değiĢmektedir. Bu bakımlardan yabancı dil öğrenmek bütün insanlar için büyük bir önem arz etmektedir. Yabancı dil öğretiminde en önemli nokta dinleme, okuma, konuĢma ve yazmadan oluĢan dört temel dil becerisinin geliĢtirilmesidir. Yabancı dil öğretim yöntemleri içerisinde en fazla tartıĢılan konu dil bilgisi olmuĢtur. Dil bilgisi yabancılara Türkçe öğretiminde dört temel dil becerisinin geliĢtirilmesine yardımcı olarak kullanılır. Ancak tarihten günümüze dil bilgisi öğretimi dört temel dil becerisinin öğretiminde yardımcı bir kaynak olarak kullanılmaktan çıkarak yanlıĢ bir Ģekilde amaç hâline getirildiği olmuĢtur. Dil bilgisinin araç olmaktan çıkarak amaç hâline getirilmesi durumunda dilin kurallarını bilen fakat öğrendiği dili konuĢamayan insanlar ortaya çıkmıĢtır. Bu durum dil öğretiminin en eski zamanlarında görüldüğü gibi bugün hâlen daha uygulanmakta olan bir yaklaĢımdır (Hengirmen, b.t.) Dil bilgisinin dört temel dil becerisine destek bir araç olduğu gerçeği unutulmamalı ve amaç hâline dönüĢtürülmemelidir. Ancak dil bilgisinin dil öğretiminde gereksiz olduğu varsayımına da kapılmamak gerekmektedir. Dil bilgisi öğretimi, Türkçe öğretim merkezlerinde öğrencilerin en çok zorlandıkları ve vakitlerinin en sıkıcı geçtiği zamanlardır. Yabancı dil öğretimi gerçekleĢtirilirken öğretim sırasında yalnızca öğretilen dilin kullanılmasının gerekliliği bugün tüm dünya tarafından kabul görmektedir. Dünya çapında markalaĢmıĢ tüm yabancı dil öğretim merkezleri yabancı dil öğretiminde, öğretim sırasında yalnızca öğretilen dili kullanmayı tercih etmeyi yeğlemektedir. Yabancı dil öğretiminde ana dili kullanımının zamanla dil öğretimini sadece dil bilgisi çeviri yöntemine 3 dönüĢtürdüğü ve yukarıda Mehmet Hengirmen‟in de ifade ettiği Ģekilde dili öğrenen ancak öğrendiği dili konuĢamayan bireylerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Yabancı dil öğretiminde temel seviyeden itibaren öğretilmekte olan dilin kullanılması gerekliliği temel seviyede hem öğrenen bakımından hem de öğretici bakımından bir takım zorlukları ortaya çıkarmaktadır. Bir dilin söz varlığı, o dilin tarihine geniĢ ölçüde ıĢık tutmakta, yüzyıllar boyunca ortaya çıkan ses, biçim, söz dizimi ve anlam değiĢikliklerini yansıtmakta, hangi dillerin etkisiyle, ne türden değiĢimlerin gerçekleĢtiğini göstermektedir (Aksan, 1996, s. 11). Türk ve Arap toplumlarını sadece birbirine komĢu iki topluluk olarak değerlendirmek yanlıĢtır. Arapça Türkler için, Türkçe de Araplar için sadece bir komĢu topluluk dili olarak değerlendirilemez. Ġki toplum birbirini o kadar çok alanda etkilemiĢ ve birbirleri arasında o kadar çok ortak kültür unsurlarına sahip millet olmuĢlardır ki bir Türk, Arap coğrafyasında kendisini kendi öz vatanında gibi, Bir Arap da Türkiye‟de kendisini öz vatanında gibi hissetmektedir. Dil öğretiminde karĢılaĢılan en büyük problem kiĢilerin dil öğrenmeye baĢladıktan bir müddet sonra hedefe ulaĢamayacağını vazgeçmeleridir. Motivasyonlarının düĢünerek yapmakta oldukları yok olması itibarıyla dil öğrenmeyi iĢten yarıda kesmektedirler. Bu problem, özellikle temel seviye diye adlandırılan A1 seviyesinde sıkça karĢılaĢılan bir problem durumudur. Öğrenciler dil öğrenmeye baĢladıkları andan itibaren karĢılarında hedefe ulaĢmak için birçok set bulunmaktadır ve iĢi baĢaramayacaklarına dair bir psikoloji içerisine bürünmektedirler. Dil öğreten kiĢi, öğrencilerin karĢısında örülmüĢ bu setleri kaldırmayı bir görev olarak kabul etmeli ve öğrencilerin motivasyonunu elinden geldiğince sağlamaya çalıĢmalıdır. Bunun için dersi ilgi çekici bir hâle getirmesi, eğlenceli bir Ģekilde iĢlemesi, öğrencilerin motivasyonunu artırması ve öğrencilerin dilden soğumaması için elinden gelen gayreti göstermesi gerekmektedir. A1 seviyesinde dil öğrencilerinin karĢılaĢtıkları ve en çok zorluk çektikleri alan dil bilgisi konularıdır. Öğrenciler özellikle A1 seviyesinde yer alan dil bilgisi konularında oldukça zorlanmaktadır. Bu problem ders içi etkinliklerin uygulanması sırasında kendisini daha çok göstermektedir. Dil öğreticileri bu problem durumunu fark etmeli ve Türkçe öğrenenlerin bir süre sonra Türkçe öğrenmekten vazgeçmelerine neden olan bu problemine bir çözüm bulması gerekmektedir. 4 Dil bilgisi, dil öğretiminde dilin öğrenimini kolaylaĢtırıcı bir araç olarak kabul edilmelidir. Dil öğretiminin sadece dil bilgisi derslerinden oluĢmadığı bilincine sahip olmak gerektiği gibi dil bilgisi öğretimine de tamamıyla karĢı olmak yanlıĢtır. Dil bilgisi bir dilin kurallarıdır. Nasıl ki bir araç sürücüsü trafiğe çıkmadan önce aracın nasıl kullanılacağını, mekaniğinin nasıl iĢlediğini ve trafikte uyması gereken kuralların bilgisine sahip olmak zorundaysa dil öğrenicisinin de öğrendiği dilin mekanizmalarının nasıl iĢlediğini ve dili nasıl kullanacağını bilmesi bir zorunluluktur. 1.2. AraĢtırmanın Amacı Bu araĢtırmada Arap coğrafyasında Türkçe öğrenmek isteyenler için dil bilgisi becerilerini geliĢtirmeye yönelik etkinlikler tasarlanmıĢtır. Etkinliklerde verilen örneklerde dil bilgisi becerisi kazandırılmaya çalıĢılırken Türkçe ve Arapça arasında kullanılan ortak kelimelerin kullanılmasına gayret edilmiĢ en azından örneklerin birçoğunda bu kelimeler verilerek dil bilgisi becerileri daha zevkli bir Ģekilde öğrenciye kazandırılmaya çalıĢılmıĢtır. ÇalıĢmanın ortaya çıkıĢı ülkemizde Arapça-Türkçe ortak kelimelerin kullanımı esas alınarak Türkçenin yabancılara öğretimi ile ilgili hiç çalıĢma bulunmamasıdır. Yabancı dil öğretiminde dil öğretimini kolaylaĢtırmak amacıyla birçok yöntem ve teknik kullanılmaktadır. Biz bu çalıĢmamızda Arap coğrafyasında Türkçenin Türk vatandaĢlarına, Türk soylulara ya da yabancılara öğretimini kolaylaĢtırmak amacıyla ortak kültür unsuru olan Türkçe ve Arapça arasında günlük dilde kullanılan kelimelerin gramer öğretimi içerisinde kullanımını amaçlamıĢ bulunuyoruz. Dil bilgisi öğretiminin önemi ve zorlukları göz önüne alındığı zaman bu zorlukları ortadan kaldırabilecek bir takım çözüm önerileri üretmek mecburiyeti içerisinde olunduğu gözlenmektedir. Dil bilgisi öğretimi sırasında Arapça-Türkçe ortak kelimelerin A1 seviyesinde öğrencilere verilmesi öğrenciler tarafından memnuniyetle karĢılanmaktadır. Bu kelimelerin kullanımının A1 seviyesinde ikinci dil olarak Türkçe öğrenenler üzerindeki etkisini ve baĢarısını incelemek bu çalıĢmanın amacını oluĢturmaktadır. 1.3. AraĢtırmanın Önemi Bu araĢtırma, yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin dört temel dil becerisini destekleyici dil bilgisi etkinliklerinden oluĢmaktadır. Dil bilgisi becerileri öğrencilerin kendi ana dillerinde bulunan kelimeler yardımıyla yapılacağı için öğrenciler için daha zevkli ve kolay öğrenilir hâle gelecektir. 5 Bugün Arapça ve Türkçe arasında yaklaĢık olarak 5000 civarında ortak kelime kullanılmaktadır. Bu kelimelerden dilimizde günlük hayatta en yaygın olanları belirlenip A1 seviyesinde ele alınabilecek boyutta olanları kullanılmıĢtır. AraĢtırmamızda oluĢturulmuĢ etkinliklerde Arapça-Türkçe ortak kelimelerin yer alması öğrenciler üzerinde bazı etkiler uyandırmıĢtır. Etkinliklerde kullanılan bu kelimelerin öğrenciler üzerinde uyandırdığı etkileri Ģu Ģekilde sıralamak mümkündür: 1- Öğrencilerin motivasyonu artmıĢtır. 2- Derslerin daha eğlenceli hâle gelmesi sağlanmıĢtır. 3- Dikkat dağınıklıklarının önüne geçilmiĢtir. 4- Dil öğretimi kolaylaĢmıĢtır. 1.4. Varsayımlar Bu araĢtırmanın dayandığı varsayımlar Ģunlardır: 1. Dil bilgisi becerisi, Arapça-Türkçe ortak kelimelerin kullanıldığı etkinliklerle geliĢtirilebilir. 2. Dil bilgisi becerisi, dil bilgisi etkinlikleriyle geliĢtirilebilecek bir beceri türüdür. 3. Etkinliklerde ortak kültür unsurlarının kullanımı öğrencilerin dersi takip etme derecelerini artırmakta, daha kolay öğrenmelerini sağlamakta ve dersi daha zevkli hâle getirmektedir.. 1.5. AraĢtırmanın Sınırlılıkları 1. AraĢtırma, Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni‟nde verilen kazanımlarla sınırlıdır. 2. AraĢtırma, çalıĢmanın tamamlanması için verilen yasal süre ile sınırlıdır. 3. AraĢtırma, Mısır‟da yasal izni alınmıĢ Türkçe öğretimi yapan Yunus Emre Enstitüsünde öğrenim gören tesadüfî örneklem yöntemiyle seçilmiĢ Türkçe öğrenen öğrencilere belli etkinliklerin uygulanması ile sınırlıdır. 6 1.6. Tanımlar Ana dili: KiĢinin önce annesinden ve ailesinden, daha sonra da sosyal çevresinden öğrendiği, Ģuur altına yerleĢen ve onun toplumla kendi arasındaki bağlarını oluĢturan dil (Topaloğlu, 1989: 24). Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni: Dil öğretimi merkezlerine, programlarına, kitaplarına ve sınavlarına yön göstermesi amacıyla Avrupa Konseyi Modern Diller Bölümü tarafından geliĢtirilmiĢ çerçeve (Deniz ve Uysal, 2010). Dil: Dil insanlar arasında anlaĢmayı sağlayan tabii bir vasıta; kendine mahsus kanunları olan ve ancak bu kanunlar çerçevesinde temeli bilinmeyen zamanlarda atılmıĢ bir gizli anlaĢmalar sistemi, seslerden örülmüĢ içtimai bir müessesedir (Ergin, 1998, s.3). Dil Öğretimi: Bir dili öğretme iĢi (Türk Dil Kurumu [TDK], 2005 s. 71). Gramer: Bir dili ses, Ģekil ve cümle yapıları ile dilin çeĢitli ögeleri arasındaki anlam iliĢkileri açısından inceleyerek bunlarla ilgili kuralları ve iĢleyiĢ özelliklerini ortaya koyan bilim (Korkmaz, 2003, s.110) ĠletiĢimsel Dil Yeterliliği: Bireysel ya da toplumsal olarak kiĢilerin sözlü biçimde iletiĢim kurabilme yeterliliği (Council For Cultural Comission, 2001). Kültür: Kültür, bir toplumda geçerli olan ve gelenek hâlinde devam eden her türlü dil, duygu, düĢünce, inanç, sanat ve yaĢayıĢ ögelerinin tümüdür (Turan, 1990) Yabancı Dil: Ana dilin dıĢında olan dillerden her biri (TDK, 2005 s.241). 7 BÖLÜM II 2. ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR Bu bölümde araĢtırma sırasında karĢımıza çıkan konu ile ilgili yapılmıĢ araĢtırmalardan kısaca bahsedilecektir. Benhür (2002), “Türkçenin Yabancılara Öğretiminde TartıĢılmayan Ana Kavramlar” adlı doktora tezinde, yabancılara Türkçe öğretiminin nasıl yapılması gerektiği anlatılmıĢ ve yabancılara Türkçe öğretimi alanında yapılan hatalara değinilmeye çalıĢılmıĢtır. Tezin özetinde aĢağıdaki ifadeler yer alır: “Genel anlamda dil öğretimi, özel olarak da yabancı dil öğretiminde artık tüm dünyaca kabul edilen uygulama "Dört temel dil becerisini geliĢtirmektir. Bu anlamda Türkçenin yabancılara öğretimi konusunda da amaç, dört temel dil (dinleme, okuma, konuĢma ve yazma) becerisini geliĢtirmek olmalıdır. Bugüne kadar uygulanan dil öğretim yöntemlerden birçoğunun yetersiz kalmasının yegâne sebebi, yabancı dil öğretimini bir bütün olarak görmeyip dilin sadece bir yönüne (konuĢma veya yazma; okuma veya dinleme gibi) ağırlık vermiĢ olmasıdır. Bunlara en basit örnekler sadece çeviriye, dolayısıyla da okuma ve yazma becerilerine yönelik "Dil Bilgisi-Çeviri Yöntemi"; sadece sözlü iletiĢime dayalı olan "Kulak-Dil AlıĢkanlığı Yöntemi"dir.” (Benhür, 2002) Köse (2005), “Avrupa Konseyi Yabancı Diller Ortak BaĢvuru Metnine Uygun Türkçe Öğretiminin BaĢarıya ve Tutuma Etkisi” adlı doktora tezinde Avrupa Konseyi Yabancı Diller Ortak BaĢvuru Metni detaylı olarak incelenmiĢtir. Tezin özet kısmında aĢağıdaki ifadeler yer alır: “Avrupa Konseyi, dil öğretimi ve dil yeterliği ölçümüyle ilgili uluslararası geçerliliğe sahip ölçütlerin belirlenmesi amacıyla "Yabancı Dil Öğretimi Ortak BaĢvuru Metni" adlı çalıĢmayı dil öğrenenlere ve öğretenlere önermektedir. AraĢtırmada, adı geçen çalıĢma ayrıntılı olarak incelenmiĢ, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine uygunluğu araĢtırılarak Ortak BaĢvuru Metni'ne uygun Türkçe öğretiminin öğrenci baĢarısına ve 8 tutumuna etkisi belirlenmeye çalıĢılmıĢtır. AraĢtırmada, "B l" düzeyi betimlemeleri hedef alınarak bir test ve program geliĢtirme çalıĢması yapılmıĢ ve bu çalıĢma Ankara Üniversitesi TÖMER' de öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilere uygulanmıĢtır. Uygulama sonucunda elde edilen tüm veriler istatistiksel olarak değerlendirilmiĢtir.” (Köse, 2005) Sülükçü (2011), “Yabancılara Türkçe öğretiminde (Temel Seviye A1) Bilgisayar Destekli Materyal GeliĢtirme ve Bunun Öğrenci BaĢarısına Etkisi” adlı doktora tezinde 13 yaĢın üzerinde yer alan A1 seviyesindeki yabancı öğrencilerin Türkçe öğrenmeleri için bilgisayar destekli materyaller hazırlanmıĢ ve bu materyaller bir grup üzerinde incelenerek etkileri saptanmıĢtır. Tezin sonuç kısmında aĢağıdaki ifadeler yer alır: “Yabancılara Türkçe öğretimi için Avrupa Konseyi Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programı‟na uygun olarak Temel Seviye A1 düzeyine göre bilgisayar destekli öğretim materyali ortaya konulmuĢtur. Bu kapsamda farklı konuları iĢleyen, 27 tane özgün bilgisayar destekli materyal hazırlanmıĢtır. Bu materyaller, farklı programlarla bilgisayar destekli materyal geliĢtirilebileceğinin gösterilmesi ve örneklenmesi amacıyla Powerpoint, Adobe Captivate 4, Türkiye Manzaraları ve Kelime ÇalıĢması slaytları için Wondershare Flash Slideshow Builder programları kullanılarak hazırlanmıĢtır. Bu çalıĢma, Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programı Temel Seviye A1 düzeyi için muhteva ve iĢlediği konular bakımından yeni ve farklı bir yol önermektedir.” (Sülükçü, 2011) Gedik (2009), “Yabancılara Türkçe öğretimi (Ankara Üniversitesi TÖMER ve Gazi Üniversitesi TÖMER örneği)” adlı yüksek lisans tezinde ismi geçen kurumlarda öğrenim gören yabancı öğrencilere Türkçe öğretilirken hangi yöntem ve tekniklerin kullanıldığı ve kullanılan yöntem ve tekniklerin öğrencilerin baĢarılarına nasıl etki ettiği araĢtırılmıĢtır. Tezin özet kısmında Ģu ifadeler yer almaktadır: “Bu çalıĢmada, Ankara Üniversitesi TÖMER ve Gazi Üniversitesi TÖMER'de yabancılara Türkçe öğretilirken hangi yöntem ve tekniklerin kullanıldığı ve kullanılan yöntem ve tekniklerin öğrenci baĢarısına nasıl etki ettiği araĢtırılmıĢtır. Bu araĢtırma betimsel bir çalıĢma olarak planlanmıĢtır. AraĢtırmanın sonuçlarına, Ankara Üniversitesi TÖMER ve Gazi Üniversitesi TÖMER'de yapılan ders gözlemleri değerlendirilerek ulaĢılmıĢtır. ÇalıĢmamızın evrenini Ankara Üniversitesi TÖMER ve Gazi Üniversitesi TÖMER'de Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen, toplam altı grup öğrenci(50 kiĢi) oluĢturmuĢtur. Her iki TÖMER'de de üçer ünite gözlemlenmiĢ bu gözlem sonucunda hangi yöntem ve 9 tekniklerin kullanıldığı belirlenmiĢtir. Gözlem sonucunda elde edilen verilerden yola çıkılarak öğrencilerin yazılı sınav sonuçları değerlendirilmiĢtir. Öğrencilerin baĢarılı olma durumlarına göre yapılan değerlendirme ıĢığında her iki TÖMER'de de kullanılan yöntem ve teknikler bakımından belirgin bir fark olmadığı, kullanılan yöntem ve tekniklerin öğrenci baĢarısına olumlu yansıdığı sonucuna varılmıĢtır.” (Gedik, 2009) Özdemir(2011), “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Edatlar” adlı yüksek lisans tezinde üç bölüm bulunmaktadır. Birinci bölümde yabancılara Türkçe öğretimi kitaplarında yer alan edatlar konusu ile yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi tarihi ve Türkçede edatların sınıflandırılıĢı ele alınmıĢ, ikinci bölümde yabancılara Türkçe öğretiminde Türkiye‟de yayınlanmıĢ kitaplarda öğrenim seviyelerine göre edatlar ve iĢlevleri incelenmiĢ ve son olarak üçüncü bölümde ise söz diziminde önemli bir görev üstlenen bir kelime türü olarak edatların Türkçe öğretimi alanında iĢlevleri, öğretim yöntemleri ve uygulamaları değerlendirilmiĢtir. Özdemir tezinin özet kısmında Ģu ifadelere yer vermiĢtir: “Her an geliĢen ve değiĢen teknolojiye paralel olarak, insanlar ve dolayısıyla toplumlar arasındaki iletiĢim de geliĢmektedir. Toplumların birbirlerine olan ihtiyaçları her geçen gün biraz daha artmakta, insanlara ve toplumlara ait yaĢam biçimleri arasındaki belirgin farklar giderek kapanmaya baĢlamaktadır. ĠletiĢimin çok hızlı bir Ģekilde geliĢmesi, dil öğrenme ihtiyacını da etkilemiĢ ve her toplumdan insanın farklı dillere olan ilgisini artırmıĢtır. KüreselleĢen dünyada kültürler arası iletiĢimin sağlanmasında dil öğretiminin önemi yadsınamaz bir gerçektir. Hiç Ģüphesiz tüm bunlar yabancı dil öğretimini zorunlu kılmaktadır. Dil ve kültür iliĢkisi düĢünüldüğünde farklı kültürlere ait bir dilin öğrenilmesi aĢamasında birçok zorlukla karĢılaĢıldığı görülmektedir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde, karĢılaĢılan zorluklardan biri de edatların öğrenimi ve öğretilmesidir. Bu tez çalıĢmasında Türkiye‟de yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında seri olarak hazırlanmıĢ yedi eserde son çekim edatları ele alınmıĢtır. Edatların(ilgeçlerin), öngörülen düzeylere uygun olup olmadıkları irdelenerek değerlendirilmiĢtir.” Akpınar (2010), “Deyim ve Atasözlerinin Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanımı Üzerine Bir AraĢtırma” adlı yüksek lisans tezinde yabancılara Türkçe öğretimi sürecinde deyim ve atasözlerinin önemine dikkat çekilmiĢtir. Akpınar, tezinin özet kısmında Ģu ifadelere yer vermiĢtir: “Bu araĢtırmada geliĢen dünyada önemi daha da artan yabancılara Türkçe öğretimi alanında dilin önemli anlatım olanaklarından kabul edilen ve o dili konuĢan toplumun 10 kültürel değerlerini yansıtan, kuĢaklar arasında kültür aktarımı sağlayan deyim ve atasözlerinin öğretim sürecine niçin, nasıl, ne kadar yer alması gerektiğinin bir takım dayanak ve örneklerle açıklanması amaçlanmıĢtır. Bu bağlamda, insanların hangi nedenlerle yabancı dil öğrendikleri sorgulanmıĢ; tarihsel süreçte ve günümüz Ģartlarında deyim ve atasözlerinden dil öğretiminde yararlanma zorunluluğu ortaya konulmuĢtur. Tarihsel süreçte yabancılara Türkçe öğretimi alanında yapılan çalıĢmalar; yabancı dil öğretiminin temel, genel ilkeleri; yabancı dil öğretim yöntem ve teknikleri; yabancı dil öğretiminde kullanılan görsel ve iĢitsel materyaller araĢtırmanın temel amacı doğrultusunda irdelenmiĢtir. Yine araĢtırmanın temel amacı doğrultusunda Avrupa Dil GeliĢim Dosyası‟nın, Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığınca hazırlanan Türkiye Türkçesi Öğretim Programı‟nın deyim ve atasözlerinin öğretimine yaklaĢımı irdelenmiĢ; günümüzde yabancılara Türkçe öğretiminde yaygın olarak kullanılan ve örneklem olarak seçilen kitaplar deyim-atasözü varlığı, bunların öğretimine yaklaĢımı bakımından değerlendirilmiĢtir.” (Akpınar, 2010) Demir (2010), “Yabancılara Türkiye Türkçesi Öğretiminde Kültürlerarası YaklaĢımdan Hareketle Metinlerin Ġncelenmesinde Dikkat Edilecek Noktalar” adlı yüksek lisans tezinde yabancılara Türkçe öğretimi sırasında kültür unsurlarının kullanımının öneminden bahsedilmiĢtir. Tezin özet kısmında Ģu ifadeler yer alır: “Dil insanlar arasında iletiĢimi, kültürün korunmasını ve aktarılmasını sağlayan en önemli araçtır. Dil öğretimi insanların anlaĢmalarını sağlamanın yanında kültürün aktarılması için de önem teĢkil etmektedir. Hızla geliĢen teknoloji toplumlar arasında iletiĢimin artmasına neden olmuĢtur. Bu ihtiyaç nedeni ile toplumlar yabancı dil öğretimine ve kendi dillerinin yabancı dil olarak öğretilmesi konusuna daha fazla önem verir olmuĢtur. Günümüzde dil öğretiminin salt dil bilgisi ve kelime öğretiminden uzaklaĢması gerekmektedir. Dilin kültürden ayrı düĢünülemeyeceği fikrinden hareketle dil öğretiminde kültürel unsurların da yer almasının gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Yabancı dil öğretiminde günümüzün geliĢen dünyasında kültürlerarası yaklaĢıma dikkat etmek gerekmektedir. Toplumlar artık birbirleri ile sadece ekonomik anlamda değil kültür alanında da alıĢveriĢ yapmaktadır. Avrupa Birliği ortak bir Avrupa kültürü oluĢturmaya çalıĢmaktadır. Bu nedenle yabancı dil öğretimine getirdiği ölçütlerle kendi coğrafyalarında kültür birliğini sağlamaya yönelmiĢtir. Hâlihazırda Türkçe öğretimi metinlerin çözümlenmesi ve yorumlanması esas alınarak gerçekleĢtirilmektedir. Bu yönüyle Türkçe öğretiminde metinler, amaca götüren ana araç-gereçlerdir. Türkçe öğretiminde kullanacağımız ana aracın bizi amacımıza 11 götürecek nitelikte hazırlanması çok önemli bir husustur. Gerek Türkiye Türklerine gerekse yabancılara Türkiye Türkçesi öğretirken metnin öneminden yola çıkarak uygun metin seçimi veya yeni metinler oluĢturulması sorunu henüz tam anlamıyla çözüme kavuĢturulamamıĢtır. Bu tezde yabancılara Türkçe öğretirken kültürlerarası yaklaĢımdan hareketle kullanacağımız metinlerde kültürel ögelerin bulunmasının gerekliliği savunulmuĢ ve bu alanda yazılmıĢ kitaplardan Orhun, Hitit ve Dilset dil öğretim setleri kültür aktarımı açısından incelenmiĢ ve kültür aktarımını gösteren örnek bir metin sunulmuĢtur.” (Demir, 2010). Göçmenler (2011), “Beden Dilinin Yabancılara Türkçe Öğretiminde Etkisi” adlı yüksek lisans tezinde beden dilinin etkisinin yabancılara Türkçe öğretimindeki önemi vurgulanmak istenmiĢtir. Tezin özet kısmında Ģu ifadeler yer alır: “Beden dilinin yabancılara Türkçe öğretimi üzerinde etkisini araĢtırdığımız bu çalıĢmada amacımız beden dilini aktif olarak kullanarak kelime öğretimi yapmaktır. Bu süreç esnasında öğrenci üzerinde kültürel bir beden dili farkındalığı oluĢturmayı ve öğretmen açısından ise derse karĢı öğrenciyi olumlu motive edebilmek amacıyla öğretmenin beden diline dikkat çekmeyi amaçladık. ÇalıĢmamızın baĢında, çalıĢmamızı yapmamızın gerekçelerini ortaya koyan problem durumu, araĢtırmanın amacı, araĢtırmanın önemi, araĢtırmanın yöntemi, varsayımlar, kapsam ve sınırlılıklar, veri toplama teknikleri, toplanan verilerin analizi ile ilgili araĢtırmalar açıklanmıĢtır. ÇalıĢmamızın kavramsal çerçevesinde ise beden dilinin ne olduğu, önemi ve özelliklerinden bahsedildikten sonra beden dilinin yabancılara Türkçe öğretiminde nasıl kullanılacağı konusuna değinilmiĢtir. Bu çalıĢma Uludağ Üniversitesi Ġlahiyat Fakültesinde lisans eğitimi almadan önce Türkçe hazırlık eğitimi gören yabancı öğrenciler üzerinde uygulanmıĢtır. Önce biri deney grubu diğeri kontrol grubu olmak üzere on beĢer kiĢilik iki sınıf seçilmiĢ ve uygulama bu iki sınıf üzerinde yapılmıĢtır. Bu iki sınıfa ön test-son test yöntemiyle dönem baĢında ve dönem sonunda test uygulanmıĢ ve sonuçları SPSS yöntemiyle analiz edilmiĢtir. ÇalıĢmamızın sonucunda beden diliyle kelime öğretimi yapılan sınıfın klasik yöntemle kelime öğretimi yapılan sınıfa göre daha baĢarılı olduğu gözlenmiĢtir. Avcı (2006). “Arapça Kökenli Osmanlıca Kelimeler” adlı yüksek lisans tezinde Osmanlı Türkçesinde kullanılan Arapça kelimeler klasik sözlüklerden tespit edilerek kelimelerin Osmanlı Türkçesindeki kullanımları incelenmiĢtir. Tezin özet kısmında Ģu ifadeler yer almaktadır: 12 Osmanlıca, baĢta Türkçe olmak üzere Arapça ve Farsçadan müteĢekkil bir dildir. Arapçadan Osmanlıcaya pek çok kelime geçmiĢtir. Bunların büyük bir kısmı umumiyetle isim ve sıfatlardır. Osmanlıcada Arapça fiiller yer almamıĢtır. Arapça izafet terkipleri (isim tamlamaları) Osmanlıcada fazla kullanılmamıĢtır. Daha çok Farsça kaidelere göre yapılan Ģekil kullanılmıĢtır. Osmanlıcada Arapça kaidelere göre Arapçada olmayan birçok kelimeler türetildiği gibi birçok Arapça kelimeler de değiĢik manalarda kullanılmıĢtır. Osmanlılar Arapçadan aldıkları birçok kelimeye yeni anlamlar yüklemiĢler ve bu kelimeler zamanla yeni anlamlarıyla Arapçada kullanılmaya baĢlamıĢtır. Osmanlılar özellikle 19. yüzyıl ve 20. yüzyılın baĢlarında klasik dilleri Arapça ve Farsçayı tıpkı Latince ve Yunancadan yararlanan batılılar gibi, yeni kelimeler üretecek bir kaynak olarak kullanmıĢlardır. Bu da Arap ülkelerine batının etkisinin ulaĢmasında Osmanlı kanalının taĢıdığı çok büyük önemi ortaya koymaktadır. Osmanlıların Arapçadan aldıkları bu kelimelerin bazısında anlam daralmaları, bazısında da anlam kaymaları olmuĢtur. Osmanlıların kullandıkları Arapça kelimelerin bir kısmının anlam muhtevası geniĢlemiĢtir. Osmanlılar, bazı Arapça çoğul isimleri tekil anlamlarda kullanmıĢlardır. Ayrıca Arapçadan türettikleri bazı kelimelerde Arapçanın gramer yapısına riayet etmemiĢlerdir. Bir dilin baĢka bir dilden veya dillerden etkilenmesi son derece normaldir. Yeter ki bu etkilenme sadece kelime sahasında kalsın. Bu tesir yeni kelime sahasında kaldığı müddetçe ne kadar aĢırı olursa olsun dil için bir tehlike teĢkil etmez. Fakat kelime sahasını aĢar, kelime gruplarına, cümle sahasına el atarsa dilin yapısı tehlikeye girer. Osmanlılar, Arapçadan aldıkları kelimelerin büyük bir kısmını kendi tarihi ve kültürel potasında yoğurarak hazmetmiĢlerdir. Bu kelimelerin çoğu günümüzde de kullanılmaktadır. Bu tür kelimelere TürkçeleĢmiĢ Arapça kelimeler diyebiliriz. Osmanlılar Arapçadan aldıkları bir kısım kelimeleri orijinal anlamlarıyla kullanmıĢlar ancak bu tür kullanımlar Türkçenin bünyesini bozacak düzeyde değildi. Sonuç olarak Ģunu söyleyebiliriz: Osmanlılar, Farsçadan ve Arapçadan kelimeler alarak Atalarından miras kalan Türkçe kelime hazinesini geniĢletmiĢlerdir. Arapçadan aldıkları kelimelerin birçoğunu kendi Tarihi ve Kültürel potasında yoğurarak kendilerine mal etmiĢlerdir. 13 BÖLÜM III 3. KAVRAMSAL ÇERÇEVE 3.1. Dil Dil, sözlü ve yazılı olarak iletiĢimde kullandığımız, doğduğumuzda hazır bularak edinmeye baĢladığımız, doğrudan doğruya insana özgü, çok güçlü, büyülü bir düzendir; düĢünme ve düĢünüleni aktarma dizgesidir (Aksan, 2006, s.13). Ġnsanoğlunun düĢünceleri dil ile Ģekillenmektedir. KonuĢmakta olduğu dile göre düĢünceleri ve yaĢayıĢı değiĢen insanın sosyal bir varlık olmasını sağlayan en önemli araç dildir. Dil kültürün en önemli taĢıyıcısıdır. Nesiller arasında kültür aktarımı dil sayesinde gerçekleĢmektedir. Bir neslin yaĢayıĢ Ģekillerini geleneklerini, göreneklerini ve edindiği tüm deneyimlerini gelecek nesillere aktarımı dil ile gerçekleĢir. Dil kiĢinin zihin ve kimlik geliĢiminde çok önemli bir yere sahiptir. Tarihe bakıldığı zaman açık bir Ģekilde görülmektedir ki dilini kaybeden milletler zamanla kimliklerini de kaybederek yabancılaĢmaktadır. Dil ve düĢünce arasındaki iliĢki insanoğlunun kimliğinin de oluĢumunu etkileyen, bir millete mensubiyet duygusunun oluĢmasını sağlayan önemli bir araçtır. Millî bir düĢüncenin, millî bir bilincin oluĢması ve bunun devamının sağlanması bir millete ait olan dil ile sağlanabilmektedir. Türkçe bilmeyip Arapça, Almanca, Ġngilizce konuĢan bir kiĢinin Türk milleti ile bağlarının devam etme süresinin çok uzun olmayacağı açıktır. Millet arasında ortak bir bağ kuracak en önemli aracın dil olduğu gerçeği aĢikâr bir durumda olduğuna göre bu milletin fertlerinin de ortak bir dil ile bir araya getirilmeleri gereği Türk milletine hizmet etme ihtiyacı duyan herkesi ilgilendiren bir konu olarak karĢımıza çıkmaktadır. 3.2. Yabancı Dil Öğretiminin Önemi Ġnsanın farklı bir milletin dilini öğrenme isteği çok eski devirlerden beri vardır. Diğer milletlerin dilini öğrenme isteğinin genel olarak dinî ve ticari sebeplerden kaynaklandığı düĢünülmektedir. Diğer insanların dinini nasıl uyguladıklarını anlamak ve o dini daha iyi 14 bir Ģekilde öğrenmek için ya da diğer milletlerle ticari iliĢkiler kurmak ve ticareti geliĢtirmek için yabancı dil öğrenimine ihtiyaç duyulmuĢtur. Bilginin hızla yenilendiği çağımızda, bireyin ve toplumun bilgiye ulaĢması, bilgiyi kullanması ve yeniden üretmesi öncelikle bireylerde temel dil becerilerinin geliĢmiĢ olmasıyla olanaklıdır (Girmen, Kaya ve Bayrak, 2010). BaĢka bir milletle herhangi bir iliĢki kurmak istemek o milletin dilini öğrenmeyi zorunluluk hâline getirmiĢtir. Yabancı dil öğretimi genel olarak ekonomi alanında, askeri alanda, siyasi alanda teknolojik alanda daha geliĢmiĢ milletlerin yaptığı bir iĢ olarak ortaya çıkmaktadır. Bugün tüm bu alanlarda geliĢmiĢ milletlerin dil öğretimi alanında geliĢmiĢ milletler olduğu gözükmektedir. Örneğin: Bugün dünyada açık bir Ģekilde de kabul gören Ġngiliz dilinin bu kadar geliĢmiĢ olma sebebinin altında Ġngilizce konuĢan devletlerin geliĢmiĢ devletler olduğu görülmektedir. Yabancı dil öğretimi kısacası daha geliĢmiĢ milletlerin, kendinden daha az geliĢmiĢ milletlere yapmıĢ olduğu bir iĢ olarak ortaya çıkmaktadır. Yani üst kültürün alt kültüre yönelik olarak yaptığı bir iĢtir. Dil öğrenenlerin kendilerine çıkar sağlamak amacıyla baĢka milletlerin dilini öğrendikleri gerçeği de bu olguyu güçlendirmektedir. Günümüz dünyasında ikinci dil/yabancı dil büyük bir önem kazanmıĢtır. Ġnsanlar hangi sektörde çalıĢıyor olurlarsa olsunlar bir yabancı dil hatta ikinci bir yabancı dil öğrenme ihtiyacını duymaktadırlar. Bir yabancı dil bilmenin ayrıcalık olmaktan çıkıp, herkesin sahip olması gereken bir özellik olduğu günümüzde yabancı dil eğitiminin önemi de artmıĢtır. (Göçer, 2009) Yirminci yüzyıl ile birlikte iletiĢim teknolojisinde yaĢanan geliĢmeler milletlerarası iliĢkileri de inanılmaz derecede artırmıĢtır. ĠliĢkilerin bu denli hızlanması neticesinde insanlar arasında ortaya çıkan iletiĢim sorunu doğal olarak bazı dillerin hızla yayılmasını sağlamıĢtır (Özbay, 2010, s. 11-12). Yabancı dil öğretiminin tarihiyle ilgili yapılan araĢtırmalarda M.Ö. 2225‟te Akadların Sümer ülkesini ele geçirdikten sonra kendilerinden daha üstün bir uygarlığa sahip olan Sümerlerin dilini öğrendiği ve böylece insanlık tarihinde ilk kez yazılı ve sözlü yabancı dil öğretiminin baĢlamıĢ olduğu tespit edilmiĢtir (Hengirmen, b.t.). Yabancı dil öğretiminin baĢlangıcında, dilin sadece konuĢma ve dinleme becerisini ön plana çıkartan bir dil öğretim yöntemi yani karĢılıklı konuĢma esasına dayanan doğal yöntem kullanıldığı düĢünülmektedir. 15 Doğal yöntem, yabancı dil öğrenen öğrencilere, baĢından itibaren öğretmenin kendi ana dili olan yabancı dili kullanarak, sürekli konuĢmayla iletiĢim kurmak ve bu etkileĢimi birbirleriyle bir metin oluĢtururcasına bağlantılı, ama dil bilgisi kuralları öğretilmeden anlaĢılabilecek ölçüde yalın bir cümle dizisiyle gerçekleĢtirmektir (Demirel, 2004, s.40). Eski dönemlerde yazılı eserlerin pek fazla yaygın olmayıĢı dil öğretiminin doğal yöntem ile gerçekleĢtirilmiĢ olduğu düĢüncesini güçlendirmektedir. Dil gramer öğretimi gerçekleĢtirilmeden sadece yüzeysel bir Ģekilde öğretilmeye çalıĢılmıĢtır. 3.3. Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminin Önemi ve Tarihi Günümüzde medya ve iletiĢim araçlarının artması ile birlikte dünyanın herhangi bir yerindeki insanın dünyanın baĢka bir yerindeki insanla tanıĢması ve iletiĢim kurması oldukça kolaylaĢmıĢtır. Ülkemizde medya sektöründeki geliĢmelerle birlikte dünyanın birçok ülkesinden insan Türk film ve dizilerini hayranlıkla takip etmektedir. UlaĢım araçlarında yaĢanan geliĢmeler sayesinde insanlar medya araçlarından gördükleri ve hayranlıkla izledikleri yerleri çok kolay bir Ģekilde ziyaret edebilmekte ve yakından tanıma imkânına sahip olabilmektedir. Âdeta bir cennet olarak tanımlayabileceğimiz ülkemize dünyanın birçok ülkesinden her yıl milyonlarca turist gelmekte Türkiye‟de yılın belli dönemlerini geçirmektedir. Gelen turistlerin bir kısmı ise ömürlerinin geri kalanını Türkiye‟de geçirmek istemekte ve Türkiye‟ye yerleĢmektedir. Ülkemizdeki iĢ adamlarının diğer ülke iĢ adamları ile iliĢkiler kurmaları da Türkiye‟nin dıĢarıda tanınmasını sağlamıĢtır. Bugün özellikle Arap coğrafyasında Türk malları büyük rağbet görmektedir. Ülkemizdeki üniversitelerin geliĢmesi ve Türk devletinin yabancı öğrencilere sağladığı burslar sayesinde ülkemize her yıl binlerce yabancı öğrenci gelmektedir. Tüm bu geliĢmeler neticesinde özellikle son 20 yıl içerisinde Türkçeye ve Türk insanına olan ilgi artmıĢtır. Bu ilgi arkasından Türkçe öğrenmek isteyen yığınları ortaya çıkarmıĢ ve Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi konusunda birtakım çalıĢmaların yapılmasını zaruri kılmıĢtır. Türkçenin yabancılara öğretiminin bir ihtiyaç ve zorunluluk hâline dönüĢtüğü günümüzde Türkçe öğrenmek isteyen yabancıların taleplerine bir Ģekilde cevap verilmesi gerekmekte bu hususta gereken akademik çalıĢmaların yapılması ve devletin gereken çalıĢmaları hızlandırması Türk milletinin geleceği açısından büyük bir önem teĢkil etmektedir. Ġkinci dil olarak Türkçenin öğretimi hususunda bilimsel çalıĢmaların daha elveriĢli yapılması ve gerekli yetiĢmiĢ öğretmen ihtiyacının karĢılanması gerekmektedir. Türkçenin yabancılara öğretiminin çok farklı bir alan olmasının gereği olarak üniversitelerde Türkçenin 16 yabancılara öğretimi ile ilgili yüksek lisans eğitiminin yanın da lisans eğitiminin de hayata geçirilmesi yapılması gereken iĢlerin baĢında yer alanlardan bir tanesidir. Bugün Türkçe öğretimi; Türkiye sınırları içerisinde Üniversitelerin Türkçe öğretim merkezlerinde ve yeni yeni yaygınlaĢmaya baĢlayan özel kurslar sayesinde yapılmaktadır. Yurt dıĢında ise Türkoloji bölümlerinde ve son yıllarda sayısı dünyada giderek hızla artmakta olan Yunus Emre Enstitüleri aracılığıyla gerçekleĢmektedir. Türkçenin tarihine bakıldığı zaman Türk dilinin Türk tarihinin en eski devirlerinden itibaren diğer milletler tarafından öğrenildiği ve kullanıldığı görülmektedir. Türk dilinin baĢka milletler tarafından öğrenildiği çok eski tarihlere dayanmakla birlikte Türkçenin öğretiminin yapıldığına dair ilk kanıt 11. yüzyıldaki KaĢgarlı Mahmud‟un Divan-ı Lügati‟t- Türk adlı eseridir. Bu dönemden itibaren Türkçenin öğretiminin sadece kitaplar üzerinden yapıldığı sistemli bir hâlde gerçekleĢtirilmediği görülmektedir. Özellikle Türklerin Ġslamiyet‟i kabul etmesi ve Arap coğrafyasında hâkim bir konuma gelmesi itibari ile Türkçenin Araplar tarafından öğrenilmesi amacıyla hem Türkler hem de Araplar tarafından yazılmıĢ eserlere rastlamak mümkündür. Türkçenin yabancılara öğretiminin sistemli bir Ģekilde yapılmasının ilk baĢlangıcı ise 1984 tarihinde Ankara Üniversitesi TÖMER‟in kuruluĢuyla olmuĢtur. Bu döneme kadar yapılmıĢ çalıĢmaların birtakım dil öğretim kitaplarından oluĢtuğu görülmektedir (Açık,2012). Türkçe günümüzde öğrenilen bir dil olduğu gibi geçmiĢ tarihlerde de çeĢitli nedenlerle öğrenilmek istenmiĢtir. Türklerin bilinen en eski tarihlerinden itibaren Çinlilerin Türkçe öğrendiğine dair birtakım bilgilere ulaĢılmaktadır. “Verilen bilgilere göre, Çinli bir kadın Türk sınırında görevli olarak sürgün edilmiĢ kocasına MS 350-394 yılları arasında Türk dilinde (Hui language) bir aĢk Ģiiri yazmıĢtır. Çinli kadının Türkçeyi biliyor olması, baĢka Çinlilerin ve belki baĢka uluslardan aydınların da Türkçe öğrenmiĢ olmaları ihtimalini ortaya çıkarmaktadır. Böyle ise, (Kök)Türklerden önce de ciddi bir Türkçe eğitim ve öğretiminin var olduğunu düĢünmek gerekecektir.”(Çiftçi, 2006, s. 77-134). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine iliĢkin elde bulunan ilk somut örneğin Divanü Lügati‟t-Türk olduğu görülmektedir. Divanü Lügati‟t-Türk Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılmıĢ bir eser olarak karĢımıza çıkmaktadır. Karahanlı dönemine ait bir eserdir. Türkçenin Arapçadan üstün bir dil olduğu bilincini ortaya koymak kitabın bir diğer yazılıĢ amacıdır. Kitabın yazıldığı dönemde Türklerin devlet olarak güçlü bir konumda bulunuyor olması Arapların Türkçe öğrenme taleplerini ortaya çıkarmıĢtır. KaĢgarlı 17 Mahmud‟un yazmıĢ olduğu bu eser ortaya çıkmıĢ talebi karĢılamak gayesindedir. Bu eser Türk dilinin kurallarının ortaya konulduğu ve dil öğretimi amacıyla yazılmıĢ gramer nitelikli bir kitaptır. Kitap Türk dilinin tarihi açısından ilk olması ve kullanılan yöntemlerin birçoğunun günümüzde de kullanılıyor olması itibarıyla Türk tarihinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Divanü Lügati‟t-Türk‟ün mukaddimesinde kitabın yazılıĢ amacı Ģu Ģekilde verilmektedir: Talih güneĢinin Türklerin burcunda doğduğunu ve Cenab-ı Hakk‟ın Türk hakanlığını göğün felekleri arasına yerleĢtirdiğini, onlara “Türk” dediğini ve egemenlik verdiğini, onların çağın hakanları yapıp dünyaya hükmetmenin dizginlerini ellerine verdiğini, onları tüm beĢeriyete memur ettiğini, doğruluğa yönelttiğini, onlara katılanları ve onlar adına çabalayanları güçlendirdiğini böylece istedikleri her Ģeyi elde ettiklerini ve çapulcuların rezilliğinden kurtulduklarını idrak ettim [ve anladım ki] akıl sahibi her insan onlara katılmalıdır; aksi hâlde onların ok yağmuruna maruz kalır. En iyisi gönüllerini almak, kulaklarına eğilmek suretiyle onlara yanaĢmak ve onlarla kendi dilleriyle konuĢmaktır (Mahmut, 1074). Eserin mukaddime kısmından da anlaĢılacağı üzere KaĢgarlı Mahmud eserini, Türkçeyi Araplara öğretme amacının dıĢında, doğrudan doğruya Türkçeye hizmet aĢkıyla yazmıĢtır (Yavuz, 1983). Eser, madde baĢları Türkçe açıklamaları Arapça olan iki dilli bir sözlüktür. Eserde verilen kelimeler örneklerle açıklanmıĢtır. Örnekler Türk toplum hayatından alınmıĢtır. Bu yönüyle bakıldığı zaman eserin aynı zamanda Türk kültürünü de Araplara öğretme amacıyla yazıldığı gerçeği ortaya çıkmaktadır. Eserde kültür aktarımının da yapılıyor olması eserin dil öğretimi açısından bugün de kullanılan bazı dil öğretim yaklaĢımlarını içerisinde barındırdığını göstermektedir. Bugün modern dil öğretimi yapılırken aynı zamanda sadece dili öğretmekle kalmayıp öğretilen dilin milletine has kültürlerin aktarımının yapılması da kabul görmektedir. KaĢgarlı Mahmud dil öğretiminde dilin kültür aktarımı iĢlevine de sahip olduğu bilinciyle eserini kaleme almıĢtır. Eser genel olarak dil bilgisi- çeviri yöntemi ile kaleme alınmıĢtır. Eserde tümevarım yöntemi kullanılmıĢtır. Ayrıca eserde tekrarlara oldukça fazla yer verildiği kolaylıkla göze çarpmaktadır. Dil öğretiminde tekrarların önemi KaĢgarlı Mahmud tarafından bilinmektedir. KaĢgarlı Mahmud eserini uzun uğraĢlar sonucunda yazmıĢtır. Eserinin son Ģeklini alabilmesi için üç defa değiĢtirmiĢtir. Eserine son Ģeklini dördüncü yazımında vermiĢtir. 18 Türkçenin yabancılara öğretimi ile ilgili yazılmıĢ kitaplara bakıldığı zaman Memluk Devleti‟nin Arap coğrafyasına hâkim olduğu zaman dilimini içerisine alan Kıpçak döneminde Araplara Türkçeyi öğretmek için yazılmıĢ birçok kitaba rastlamak mümkündür. Türklerin bölgede hâkim bir devlet hâline gelmesi Türkçeye olan ilgiyi Araplar üzerinde artırmıĢtır. Bu ilgiyi karĢılamak üzere birçok eser kaleme alınmıĢtır. Bu eserlerin bir kısmı sadece iletiĢim aracı olarak dili öğretmeye yönelik kitaplarken bir kısmı ise akademik düzeyde kitaplardır. Kıpçak döneminde yabancılara Türkçe öğretmek üzere yazılan kitaplar Ģunlardır: Codex Comanicus, Kitâbü‟l-Ġdrâk li-Lisâni‟l-Etrâk, Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî, Et-Tuhfetü‟z-Zekiyye fi‟l-Lügati‟t-Türkiyye, Bulgatü‟l-MüĢtâk fî Lûgati‟t-Türk ve‟l-Kıfçak, El-Kavânînü‟l-Külliyye li-Zabti‟l-Lügati‟t-Türkiyye, EdDürretü‟l-Mudiyye fi‟l-Lügati‟t-Türkiyye. Bu kitapları inceleyecek olursak Kitabü‟I-Ġdrak Li Lisânü‟I-Etrak adlı kitap Esirü‟d-din Ebû Hayyân tarafından 1312 tarihinde kaleme alınmıĢtır. “Türklerin dilini anlama kitabı” manasına gelmektedir. Eserde Arapça-Türkçe sözlük bölümü ve Türkçe dil bilgisi bölümü yer almaktadır. Kitap genel manada tümevarım ve dil bilgisi-çeviri yöntemi kullanılarak yazılmıĢtır. Sözlük bölümündeki harflerin sıralanıĢı Arap alfabesindeki sıraya göredir. EI-Kavaninü‟I-Külliyye Li Zabti‟l-Lügati‟t- Türkiyye, yani “Türk Dilinin Öğrenilmesi Ġçin Tüm Kurallar” manasına gelen kitap tam manasıyla bir gramer kitabıdır. Kitap Türkçeyi çok iyi derecede bilen bir Arap tarafından 15. yüzyılın ilk yarısında kaleme alınmıĢtır. Kitabın bazı bölümlerinde ileri düzeyde gramer bilgilerinin aktarıldığı bölümlere rastlamak mümkün olmaktadır. Tümevarım ve dil bilgisi-çeviri yöntemiyle yazılmıĢ bir kitaptır. Kitabü Bulgati‟l-MüĢtak Fi Lugâti‟t-Türk ve‟I-Kıfçak”:Türk ve Kıpçak Sözcüklerinin Türevlerinin Kitabı” manasına gelen eser Cemalü‟d-din Ebi Muhammed Abdullahi‟tTürkî tarafından 15. yüzyılın ilk yarısında kaleme alınmıĢtır. 1500 kelimeden oluĢan Arapça-Türkçe bir sözlüktür. Sözlükte yer alan kelimeler Kıpçak ve Türkmen kelimeleri olarak ikiye ayrılmıĢtır. Fiiller ve isimler farklı bölümlerde verilmiĢtir. Verilen kelimeler örneklendirilmiĢtir. Dil bilgisi-çeviri yöntemi ile kaleme alınmıĢ bir eserdir. Et-Tuhfetü‟z-Zekiyye Fi‟l-lugâti‟t- Türkiyye: “Yeni ve Arı Türkçenin Sözlüğü” manasına gelen eserin yazarı belli olmayıp 15. yüzyılın ilk yarısında kaleme alınmıĢtır. Eser iki bölümden oluĢmaktadır. Birinci bölüm sözlük kısmıdır. Sözlük kısmı Arap alfabesindeki sıraya göre düzenlenmiĢtir. Ġkinci bölüm dil bilgisi bölümünden oluĢmaktadır. Dil bilgisi 19 bölümü oldukça ileri seviyeleri içermektedir. Dil bilgisi- çeviri yöntemi ile yazılmıĢ olan eserin kim tarafından yazıldığı bilinmemektedir.(Bayraktar,2009) Ed-Dürretü‟l-Muḍiyyetü fi‟l-Luġati‟t-Türkiyyeti: “Türk Dilinin Parlayan Ġncisi” anlamına gelen eser Ebu Hayyan tarafından kaleme alınmıĢtır. Ne zaman kaleme alındığı bilinmemektedir. Günümüze kadar gelmiĢ nüshası Hüsrev b. Abdullah tarafından bilinmeyen bir tarihte kaleme alınmıĢtır ve Floransa‟daki Medicea Bibliotheca Laurenziana‟da Orient 130 numara ile kayıtlıdır (Toparlı, 2002 s. 814-815). Kitāb-ı Mecmū‟ı Tercümân-ı Türkî ve „Acemî ve Muġalî: “Türkçe, Farsça ve Moğolca Sözlük” manasına gelir. Arapça-Türkçe ve Moğolca-Farsça sözlük olarak ikiye ayrılır. Kitap 1343 yılında kaleme alınmıĢtır. Kitap dört bölümden oluĢmaktadır. Ġsimler, fiillerin emir ve mastar biçimleri, fiillerin ve kelimelerin çekimleri, cümle yapıları. Özellikle isimler bölümüne ayrıca özen gösterilmiĢtir. Ġsimler bölümünde sözlük özelliği öne çıkarken diğer bölümlerde dil bilgisi özelliği ön plana çıkmaktadır.(Baskın, 2012) Hristiyanlığı Kıpçak Türkleri arasında yaymak amacıyla yazılmıĢ bir eser olan Codex Comanicus Latin harfleriyle 13. yüzyılın sonu ya da 14. yüzyılın baĢında kaleme alınmıĢtır. Eserin içerisinde Ġncil‟den bölümlere rastlanmaktadır. Hristiyan misyonerlerin bu eser aracılığı ile Kıpçak Türkçesini öğrenip Kıpçak Türkleri arasında Hristiyanlığı yaymak esas alınmıĢtır. Eserde Türkçe sözcüklerin Almanca karĢılıkları da yer almaktadır (KarakuĢ, 2006, s.49). Bu dönemlerde Kıpçak Türkçesi dıĢında da yabancılara Türkçe öğretimi gayesi taĢıyan kitaplar bulunmaktadır. Thatarisch Pater Noster: Codex Cumanicus‟tan sonra Latin harfleriyle yazıldığı tespit edilmiĢ en eski eserdir. Kitap Schiltberger‟in eseridir. Hristiyan misyonerlerin kullanımı için yazıldığı düĢünülmektedir. Codex Cumanicus ve Thatarisch Pater Noster batılıların Türk dilini öğrendiklerine dair ilk yazılı belgelerdir ( Arslan,2012). Muhakemetü‟l-Lügateyn: Ali ġir Nevai tarafından 15. yüzyılda kaleme alınan ve “Ġki Dilin KarĢılaĢtırılması” manasına gelen bu eserde Farsça ve Türkçe karĢılaĢtırılmıĢ ve Türkçenin daha üstün bir dil olduğu vurgulanmıĢtır. Eser Çağatay Türkçesi döneminde yazılmıĢtır. Türkçe kelimelerin Farsça karĢılıklarının verildiği kitapta Türkçenin zenginlikleri örneklerle gösterilmeye çalıĢılmıĢtır. Dil bilgisi-çeviri yönteminin kullanıldığı bu eserde Türkçe öğretiminin gerçekleĢtirilmesi amaçlanmıĢtır (Aksan, 1978). 20 Hilyetü‟l-Ġnsân ve Heybetü‟l-Lisân: Cemâlü‟d-dîn Ġbn-i Mühennâ tarafından 13.yüzyılın sonu ya da 14. yüzyılın baĢında kaleme alınmıĢtır. Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait bir eserdir. Eser Türkçe, Moğolca ve Farsça sözcükleri içeren üç bölümden oluĢmaktadır. Karahanlı, Azeri ve Türkmen Türkçesine ait izler bulunmaktadır. Eserde dil bilgisi- çeviri yöntemi kullanılmaktadır (Biçer, 2012). Osmanlı Devleti döneminde de yabancılara Türkçe öğretimi üzerine yazılmıĢ birçok esere rastlanmaktadır. Bu eserlerin bir kısmı Türkler tarafından bir kısmı da Araplar tarafından kaleme alınmıĢtır. Osmanlı Devleti‟nin döneminde güçlü bir devlet olması diğer milletlerin Türkçe öğrenme taleplerinin fazlaca artmasına neden olmuĢ ve bunun sonucunda yazılmıĢ birçok eser ortaya çıkmıĢtır. Özellikle Avrupalılar tarafından yazılmıĢ eserlerin sayısı bir hayli fazladır. Dünyanın ilk “Kamu yönetimi okulu” olarak kabul edilen ve üstün yetenekli öğrencilerin alındığı Enderun mektebinde devĢirme öğrencilere Türkçe öğretimi verilmektedir (Çorlu, Burlbaw, Capraro, Çorlu ve Han, 2010). Enderun mektebi bir nevi yabancılara Türkçe uygulamasının Osmanlı Devleti içerisinde gerçekleĢtirildiği kurumlar olma özelliğine sahiptir. Cumhuriyet döneminde yabancılara Türkçe öğretimiyle ilgili çalıĢmalara cumhuriyetin ilk yıllarında önem verildiği görülmemektedir. Ġlk sistemli çalıĢmaya 1984 yılında Ankara üniversitesi Türkçe Öğretim Merkezi‟nde diğer adıyla TÖMER‟de rastlanmaktadır. Ankara Üniversitesinin ardından Gazi ve Ege Üniversiteleri de bünyelerinde TÖMER‟ler kurularak yabancılara Türkçe öğretiminin sistemli bir hâle dönüĢmesinde önemli adımlar atılmıĢtır. Son yıllarda yabancılara Türkçe öğretimi hususunun önemi az da olsa kavranmıĢtır. OluĢan açık ile birlikte oldukça fazla kitap ortaya konulmuĢtur. Ortaya konulan kitapları Ali Göçer ve Selçuk Moğul (2011)‟un bir makaledeki aktarmasına göre Ģu Ģekilde sıralamak mümkündür: Ana Dilim Türkçe, Dilset Yayınevi, Ġstanbul. ÇağdaĢ Yöntemlerle Yabancılar Ġçin Türkçe I-II (Mehmet Yılmaz; Fazilet Yalçın Özenç, 2005-2006, Ġstanbul. Easy Turkish Course (Fono Yayınları). Ebru Türkçe Öğretim Seti (8 kitap), Dilset Yayınevi, Ġstanbul. Elemantary Turkish (KurtuluĢ Öztopçu). 21 GökkuĢağı Türkçe Öğretim Seti, Dilset Yayınevi, Ġstanbul. GüneĢ - Türkçe Öğreniyoruz,(Özbay Murat ve Temizyürek Fahri). 2007. Ankara: Özel Matbaası (TĠKA Yayını). Güzel Türkçeyi Öğreniyorum Öğrenci Kitabı, (Nurettin Koç)1988. Ġstanbul, Ġnkılâp Kitabevi Yayınları. Hitit Yabancılar Ġçin Türkçe, Ankara Üniversitesi TÖMER Yayını Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 2002. Makedonlar Ġçin Türkçe (Çiğdem Ülker), 2008. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Modern Turkish Yabancılara Türkçe Dersleri (Orhan B. Doğan, 1999), Ġstanbul, BeĢir Yayınevi. Practical Course in Turkish ( Mufit Yıldırımsalp). Samanyolu Türkçe Öğretim Seti, Dilset Yayınevi, Ġstanbul. Sevgi Dili Türkçe, Dilset Yayınevi, Ġstanbul. Turkish For Foreigners: Yabancılar Ġçin Türkçe (Hikmet Sebüktekin) 2006, Ġstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları. Turkish Grammar. (Lewis, G. L) 1967 Oxford: Oxford University Press. Turkish Language Course for Complete Beginners (Mirici, Ġ. Saka, Özlem, Genç, Binnur, Glover, Philip), 2007, Ankara, Gazi Kitabevi. Turkish. (Karnfilt, J) 1997. London: Routledge. Türkçe Dinleyelim, Boğaziçi Üniversitesi Dil Merkezi. Türkçe KonuĢmak Ġstiyorum: Yabancılar Ġçin Ġngilizce Açıklamalı Türkçe Dersleri (Yakup Kavas) 2004, Ġstanbul, Alfa Yayınları. Türkçe Öğrenelim: Let's Learn Turkish (Mehmet Hengirmen) Ankara, 2009. Türkçe Öğreniyoruz. (M. Hengirmen, N. Koç) Engin Yayınları Türkçe/Turkish. Boğaziçi Üniversitesi Dil Merkezi. Türkçenin Kapıları / Yabancılar Ġçin Türkçe. 2008 (Yusuf Polat) Ġstanbul, Kurmay Basım Dağıtım. Türkçenin Yapısı Dizisi. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları. 22 Türkçenin Yapısı- I Sesbilimi (Sumru Özsoy) B.Ü. Dil Merkezi Türkçeye Doğru. (Gürkan Vural) Selt publishing Türkofoni Türkçe Öğren. Turkofoni Yayınları. Yabancı Dil Olarak Türkçe Dil Bilgisi Öğretimi.1996. (Özgür Aydın) Yabancı Dil Olarak Türkçe Dizisi. (Sumru Özsoy) Boğaziçi Üniversitesi Yayınları. Yabancılar Ġçin Betimlemelerle Türkçe Dil bilgisi AlıĢtırmaları. 2006 (Polat, Yusuf, AbeĢ, Gökay, Akgüner Bulut Ebru) Ġstanbul, Multilingual Yabancı Dil Yayınları. Yabancılar Ġçin Dil bilgisi (N. Koç), Ġnkılap Kitabevi. Yabancılar için Türkçe – Türkçenin Kapıları. ( Yusuf Polat) Ankara: Kurmay Yayınları. Yabancılar Ġçin Türkçe. (ġeref Yılmaz, Halil AslantaĢ) Sürat Yayınları Yabancılar için Türkçe; Türkçe Dil Bilgisi; TCS - YÖS Türkçe Deneme Sınavları,2006,Ankara, Gazi Üniversitesi TÖMER Yayını. Yabancılar için Türkçe Dersleri: KonuĢma-Okuma. 1965 (Kenan Akyüz). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları. Yabancılar için Türkçe Dersleri: Gramer. 1963, (Selahattin Olcay). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları. Yabancılar Ġçin Türkçe Dil Bilgisi – Temel Seviye. 2008, (Hüseyin Duru) Ġstanbul: Ebruli Ajans Yayınları Yabancılar Ġçin Türkçe Dil bilgisi.1969, (Zülfikar, Hamza ), Ankara: Ankara Üniversitesi Türkçe Kursu Yayınları Yabancılar Ġçin Türkçe Dil bilgisi, Turkish Grammar For Foreign Students (Mehmet Hengirmen),1999. Ankara: Engin Yayınevi. Yabancılar için Türkçe-Ġngilizce Açıklamalı Türkçe Dersleri (Kaya Can)1983 Ankara: ODTÜ Yayınları Yabancılara Türkçe Dersleri 1979. (Sermet Sami Uysal) Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Okulu Yayınları. Yabancılara Türkçe Dersleri (S. Sami Uysal) Beta Basım Yayım Dağıtım A.ġ. 23 Yabancılara Türkçe Öğretim Kılavuzu – Temel Seviye (Mustafa Arslan, 2010. Sarajevo: IBU Publications). Yabancılara Türkçe Öğretimi. 2009. (Yaylı, Derya; Bayyurt, Yasemin vd.) Ankara: Anı Yayıncılık. Yeni Öğrenenler için GökkuĢağı Türkçe 2005. (Öztürk Tuncay; Akçay Sezgin; Yiğit Abdullah; TaĢdemir Ercan; BaĢak Serkan). Ġstanbul: Dilset Yayınları. Yurt DıĢındaki ĠĢçi Çocukları Ġçin Türkçe – Türk Kültürü ile Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Programı. (MEB: Millî Eğitim Bakanlığı, 1986). Ankara: Millî Eğitim Basımevi. Yazılan eserlere bakıldığı zaman eserlerin bir kısmının herhangi bir dil yöntemi dahi kullanılmadan rastgele hazırlanmıĢ oldukları görülmektedir. Özellikle dil öğretiminin yapıldığı hedef kitle için ayrım yapılmadığı dikkat çeken noktalar arasındadır. Dil öğretimi yapılırken hedef kitlenin kültürünün ve dilinin bilinmesi ve bu faktörlere uygun bir dil öğretimi yapılması gerekmektedir. Eserlerin bazılarında yabancıların da anlayabileceği tarzda yabancı dil de kullanılarak dil öğretimi gerçekleĢtirilmeye çalıĢılmıĢtır. 3.4. Yurt DıĢındaki Türk VatandaĢları Türk milleti içerisinde bulunduğu her koĢula hızlı bir Ģekilde ayak uydurabilen içerisinde bulunduğu problemlerden en hızlı nasıl kurtulabileceğini bilen problem çözme becerisi yüksek bir millet özelliğine sahiptir. Bu durum Türk milletinin yaĢadığı yerlerdeki toplumlara açık olmasına da neden olmaktadır. Türk milletinin yaĢadığı coğrafyalardaki toplumlara açık bir Ģekilde olması olumlu sonuçlar doğurduğu gibi bazı olumsuz sonuçları da yanında getirmiĢtir. Bu olumsuz sonuçların baĢında ana dili sorunu yer almaktadır. VatandaĢlarımızın tarihini, kültürünü unutmamaları, kendi benliklerinin farkında olabilmeleri için dillerini terk etmeyip Türkçe konuĢmaları gerekmektedir. Göç; ekonomik, toplumsal veya siyasi sebeplerle bireylerin veya toplulukların bir ülkeden baĢka bir ülkeye, bir yerleĢim yerinden baĢka bir yerleĢim yerine gitme iĢidir.(TDK, 2005, 108) Bugün göç eden vatandaĢlarımıza baktığımız zaman göç edenlerin büyük bölümünün sebebi ekonomik nedenlerden kaynaklanmaktadır. Yurt dıĢında yaĢayan vatandaĢlarımızın önemli kısmı göç ettikleri yerlerde doğup büyüyenlerden oluĢmakta ve bunların büyük çoğunluğu Türkçeyi tamamen unutma problemiyle karĢı karĢıyadır. Bir milletin kendi kültüründen ve yaĢayıĢ Ģekillerinden uzaklaĢması ya da kopması dillerini kaybetmelerinin sonucunda ortaya çıkmaktadır. Yurt dıĢında yaĢayan Türkler kendi aralarında Türkçe 24 konuĢmayı bıraktıkları zaman ya da Türkçe öğrenmelerine imkân sağlayacak bir olanak bulunmadığı zaman sadece yaĢadıkları coğrafyada hâkim olan dili kullanmaya baĢlayacak ve Türkçeyi, dolayısıyla benliklerini unutma tehlikesiyle karĢı karĢıya kalacaklardır. Türkiye‟den yurt dıĢına yapılan göçlerin sebebine bakıldığı zaman Türkiye‟nin KurtuluĢ savaĢından çıktıktan sonra ekonomik durumunun oldukça kötü olması birinci sırada yer almaktadır. Özellikle Ġkinci Dünya SavaĢı‟ndan sonra Avrupa ülkelerinde oluĢan yeniden yapılanma sürecinde oluĢan iĢ gücü açığı, Türkiye‟den Avrupa‟ya oldukça fazla sayıda Türk‟ün göç etmesine neden olmuĢtur. Avrupa‟ya yapılan göçlere o dönemde Türk Devleti sadece döviz getirisi gözüyle bakmıĢ, göç eden vatandaĢlarımız da bir gün geri dönme umuduyla yaĢamıĢ ve kendi kültürlerine oldukça uzak bir konumda yer alan batı kültüründen kendilerini soyutlamıĢlardır. Hatta ilk giden iĢçilerden birçoğu çok uzun süreler sonucunda o ülkenin dilini öğrenmiĢ ya da hiç öğrenememiĢtir. Bir gün nasıl olsa çocuklarımın yanına geri döneceğim umudu orada yaĢayan vatandaĢlarımızın kendi içine kapalı bir yaĢam sürmelerine neden olmuĢtur. Hatta bu durum vatandaĢlarımızın gettolaĢma diye tabir edilen kendi içine kapalı gruplar oluĢturmalarına sebebiyet vermiĢtir. Ne var ki geri dönüĢ umutları zaman içerisinde kaybolan vatandaĢlarımızın büyük bir bölümü çözümü eĢlerini ve çocuklarını da yanlarına getirmekte bulmuĢtur. Avrupa‟ya yerleĢen birinci kuĢak Türklerin ilerleyen yaĢlarda göç etmeleri onların ana dili ve kültür yönünden problemlerinin pek fazla görülmemesine neden olmuĢtur. Ancak göç eden ikinci kuĢak vatandaĢlarımızın büyük bir bölümü Türkiye‟de doğup belli bir yaĢa kadar Türkiye‟de yetiĢmiĢ hatta Türkiye‟de okula giderken Avrupa‟ya göç etmiĢ vatandaĢlarımızdan meydana gelmektedir. En büyük problemin ikinci kuĢak Türklerde görüldüğü açıktır. Belli bir dönem Türkiye‟de Türkçe eğitim gördükten sonra ilerleyen yaĢlarda gittikleri ülkenin eğitim sistemine ayak uydurmak onlar için en büyük problem olmuĢtur. Göçün kimlik geliĢiminin gerçekleĢtiği bir çağda yani okul çağında yapılması bu vatandaĢlarımızın kimlik geliĢimlerinde problem yaĢanmasına sebebiyet vermiĢtir. Gittikleri okullarda o ülkenin dilini bilmemeleri ve kültürlerine tamamen yabancı olmaları onları okul ortamından ayırmıĢtır. Okula baĢlayan öğrencilerin birçoğu ülkenin diline ve kültürüne yabancı olduklarından eğitimde zorlanmıĢ, kendilerine o ülkenin makamlarınca zekâ testleri uygulanmıĢ ve zihinsel engelli konumuna düĢürülmüĢlerdir. Ġkinci kuĢak vatandaĢlarımızın birinci kuĢak vatandaĢlarımızdan farklı olmasının en önemli sebebi ikinci kuĢak vatandaĢlarımızın toplumla iç içe bir Ģekilde hayat sürmek zorunda kalmıĢ olmalarından kaynaklanmaktadır. Onlar Türkiye‟de yarıda bırakmıĢ oldukları okullarına 25 göç ettikleri topraklarda devam etmek zorunda kalmıĢlardır. Ġçinde bulundukları toplumdan kendilerini soyutlama gibi bir durumları bulunmamakta ve yaĢadıkları toplum içerisinde dıĢlanan ve alay edilen bir pozisyona düĢmüĢ durumdadırlar. YaĢadıkları yaĢam iki kültür, iki dil, iki din, arasında gelip gitmektedir. Evde aileleriyle birlikte vakit geçirirken tamamen farklı bir ortam içerisinde bulunan çocuklar evlerinden okullarına gittikleri zaman yine tamamen farklı bir ortam içerisinde kendilerini bulmaktadırlar. Çocuklar hangi tarafı seçeceklerini bilememiĢ ve çok büyük kiĢilik problemleri içerisinde büyümüĢlerdir. Üçüncü ve daha sonraki nesillere baktığımız zaman hemen hemen bütün hepsinin o toplum içerisinde dünyaya gelmiĢ ve toplumun kültürüne biraz daha açık bir konumda oldukları görülmektedir. Üçüncü ve daha sonraki nesillerin içerisinde yaĢadıkları topluma açık bir Ģekilde hayat sürdürmeleri, olumlu sonuçları yanında getirdiği gibi olumsuz bir takım sonuçları da getirmiĢtir. Bu gençlerimizin Türk kültüründen ve Türk milli Ģuurundan giderek uzaklaĢmakta oldukları görülmektedir. Bu problemlerin en büyük sebebinin eğitimden geçtiği bir gerçektir. Eğitimin, olumsuz sonuçların ve sorunların en yoğun yaĢandığı alan olması Türk makamlarının eğitime gereken önemi arttırmalarını gerektirmektedir. (Yaylacı, 2008) Batıya göç etmiĢ vatandaĢlarımızın Türkçe ile bağlarını genel olarak özetleyecek olursak 1. kuĢak para kazanmak amacıyla göç eden, geri dönme ümidiyle göç ettiği topraklarda yaĢayan ancak ailelerini de yanlarına getirebilme haklarının tanınmasından sonra ekonomik rahatlığın da etkisiyle göç ettikleri topraklarda yaĢamaya karar vermiĢ olanlardır. Göç ettiği ülkenin dilini bilmeyen ve Türkçesinin de yeterli olduğunu düĢünenlerdir. 2. kuĢak ise aile birleĢmeleri sonucu Türkiye‟den Avrupa‟ya göç etmiĢ ya da o topraklarda dünyaya gelmiĢ olanlardır. Eğitim ve dil problemiyle ilk karĢılaĢan gruptur. Bu kuĢak Türkçe problemini en yakından hisseden grubu oluĢturmaktadır. YaĢadıkları bölgenin dilini iyi bilmemelerinin nedeni anadillerini Türkçeyi bilmemelerine bağlanmaktadırlar. 3. KuĢak Türk vatandaĢları yaĢadıkları bölgenin kültürüne daha yakın olan grubu oluĢturmaktadır. Türkçelerini geliĢtirmeyi gereksiz görmekte ve anne babaları ile dahi Türkçe konuĢmadıkları görülmektedir.(Pilancı, 2009) Türkiye‟den yurt dıĢına yapılan göçlerin genel olarak 1960‟lı yıllardan sonra Avrupa‟da oluĢan iĢ gücü ihtiyacını gidermek için yapılanlardan ibaret olduğu kesinlikle yanlıĢ bir görüĢtür. Türkiye Cumhuriyeti Devleti‟nin Osmanlı Devleti‟nin bir uzantısı olduğu gerçeğini unutmamak gerekirse Anadolu‟dan yurt dıĢına yapılan göçlerin tarihinin çok eskilere dayandığı gerçeği görülmektedir. Göçlerin sadece batıya yönelik olarak 26 geliĢmediği aynı zamanda Ortadoğu coğrafyasına yönelik olarak da bir göçün yaĢandığını bilmek gerekir. Bu göçler Türkiye Cumhuriyeti döneminde ve daha öncesinde Anadolu‟dan Ortadoğu‟ya yönelik gerçekleĢen göçlerdir. Bugün yurt dıĢında yaĢayan 5 milyon vatandaĢımızın yaklaĢık 200 bini Ortadoğu ülkelerinde yaĢamaktadır. Bu coğrafyada yaĢayan Anadolu‟dan göç etmiĢ ancak vatandaĢlığa sahip olamayanların sayısı ise oldukça fazladır. Ortadoğu‟da yaĢayan, o bölgelere göç etmiĢ vatandaĢlarımızın durumuna baktığımız zaman batıya göç etmiĢ insanlarımızın durumundan çok farklı bir konumda oldukları görülmektedir. Çünkü Ortadoğu‟ya göçen vatandaĢlarımız çok fazla problem yaĢayacakları bir topluluk içerisine girmemiĢlerdir. Ortadoğu‟da hâkim bir konumda bulunan Arap halkı ile Türk halkı arasında kültür noktasında çok büyük ayrımlar görülmemektedir. Her iki milletin Ġslam medeniyeti içerisinde yer alması o bölgede yaĢayan insanlarımızın topluma ayak uydurma problemi ile karĢı karĢıya kalmamalarına neden olmuĢtur. Kendilerini adeta yaĢadıkları toplumun bir parçası olarak görmüĢler o bölgede hâkim olan halkın yaĢadıkları gibi yaĢamıĢlardır. Bu durum Avrupa‟da olduğu gibi olumlu sonuçlar doğurmakla birlikte aynı zamanda yanında bir takım olumsuz sonuçları da ortaya çıkarmıĢtır. Bunun en önemli etkisini dil alanında görmek mümkündür. Ortadoğu‟da yaĢayan vatandaĢlarımızın büyük bir bölümünün dil problemi ile karĢı karĢıya kaldığı görülmektedir. Giderek bizi Arap kültüründen ayıran kültürel özellikleri kaybettikleri ve maalesef en önemlisi millî bilinçlerini kaybettikleri görülmektedir. 3.5. Mısır’da Türkler ve Türkçe Türkçe tarihte çok geniĢ bir alanda hâkimiyet göstermiĢ kullanımı yaygın bir dil olarak karĢımıza çıkmaktadır. Çin‟in iç kesimlerinden Avrupa‟nın ortasına Sibirya‟dan Afrika‟ya kadar birçok alanda varlık göstermiĢtir. O bölgelerdeki insanların yaĢayıĢlarına etkide bulunmuĢ ve o topraklardaki tüm kültürel unsurlar içerisinde kendisini göstermiĢtir. Bugün geliĢen teknolojiyle birlikte Türk dili tarihteki sınırlarını da aĢarak dünyanın her yerine yayılmıĢ durumdadır. Son zamanlarda Türk dili üzerine yapılan çalıĢmaların hızla arttığı görülmekte ve Türk dilinin dünya üzerinde yaygınlaĢtırılmasının gereği ve önemi yavaĢ yavaĢ kavranmaya baĢlanmaktadır. Türklerin tarihte geniĢ coğrafyalar üzerinde kurmuĢ oldukları hâkimiyet ve bırakmıĢ oldukları izler Türk tarihinin, kültürünün ve dilinin araĢtırılması ve öğrenilmesine sebebiyet vermiĢ ve bu amaçla özellikle tarihte bir araya geldiğimiz coğrafyalarda Türkçe 27 öğretimi üzerine resmi ve özel kuruluĢlar kurulmuĢtur. Bilhassa teknolojide yaĢanan geliĢmeler ve Türkiye‟nin son 20 yılda gerçekleĢtirdiği atılımlar sayesinde daha çok ortak tarihimiz bulunan topraklar baĢta olmak üzere dünyanın tüm bölgelerinde Türkçeye yoğun bir ilgi gösterilmeye baĢlanmıĢtır. Dil ve kültürü toplumlar içinde birbirinden ayırmak mümkün değildir. Türklerin yaĢadıkları ve uzun yıllar yönetiminde bulunduğu topraklardaki halkın Türk kültürüyle iliĢkisi bulunmuĢtur. Türk dilinin de bu halklar üzerinde az ya da çok etkilerinin bulunduğu dil ve kültürün birbirinden ayrılamaz iki unsur olduğu gerçeğiyle karĢımıza çıkmaktadır. Kültür, toplumları birbirine yaklaĢtıran ve birbirinden uzaklaĢtıran temel faktörlerden biridir. Toplumların kültürleri birbirlerine ne kadar yakınsa toplumlar birbirlerine o kadar yakın olmakta ve karĢılıklı sevgi bağları oluĢmaktadır. Türk toplumu ile Arap toplumu arasında ortak bir tarihin olması ve her iki milletin aynı dine inanıyor olması her iki toplumu birbirine oldukça yakınlaĢtırmıĢtır. Özellikle Türklerin Arap toplumlarının yaĢadıkları topraklarda kurdukları devletler aracılığıyla Türk kültürü tüm alanlarda kendisini göstermiĢtir. Bugün Kuzey Afrika‟da Türklerin en uzun süre hâkimiyet kurduğu coğrafya olan Mısır‟a baktığımız zaman Türk kültürü ile Mısır kültürünün birbirine ne kadar benzediğini görebilmekteyiz. Bir Türk Mısır‟a gittiği zaman kendisini kültür bakımından kendi anavatanında gibi hissedebilmektedir. Mısır halkının yaĢam tarzı Türk yaĢam tarzına oldukça benzemektedir. Türk kültürüne özgü unsurların da Mısır‟da oldukça yaygın olduğu görülebilmektedir. Mısır‟da Tolunoğulları Devleti ile baĢlayan Türk hâkimiyeti uzun yıllar devam etmiĢtir. 1952 yılında Mehmet Ali PaĢa ailesinin yönetimine son verilinceye kadar Türkler Mısır topraklarına hâkim olmuĢlar ve Türk kültüründen derin izler bırakmıĢlardır. Özellikle Mehmet Ali PaĢa Dönemi Türk kültürünün ve Türkçenin izlerinin yoğun Ģekilde hissedildiği dönem olarak karĢımıza çıkmaktadır. Ġdari yönetimde ve sarayda 1. Dünya SavaĢına kadar yani 1914 yılına kadar Türkçe kullanılmıĢtır. Ġngilizlerin Mısır‟ı Osmanlı Devleti‟nden ayırmaları ile birlikte Türkçe yavaĢ yavaĢ Mısır‟da etkisini kaybetmeye baĢlamıĢtır. Orduda da 1900‟lü yılların baĢına kadar Türkçenin hâkim olduğu hatta Avrupa‟dan askeri eğitim hakkında yapılan tercümelerin Türkçe olduğu görülmektedir. 28 Mısırda aslı Türk olanların varlığını saptamak imkânsız gözükmektedir. Türklerin Mısır‟a hâkim olduğu dönem de dâhil, tarih içinde Mısır‟a çok güçlü bir Türk göçünün yapılmadığı bilinmektedir. Mısır‟a gelen Türklerin genel itibarıyla askeri ve idari iĢler neticesinde geldiği bilinmektedir. Bununla beraber siyasi nedenlerden ötürü gelenler, daha rahat bir hayat yaĢamak için gelenler ve Ezher Üniversitesine eğitim görmek amacıyla gelenler bulunmaktadır. Mısır‟a yukarıda saydığımız çeĢitli sebeplerden dolayı gelen Türklerin büyük çoğunluğu zamanla Mısır‟a yerleĢmiĢlerdir. Mısır‟daki Türklerin varlığını da genel itibari ile bunlar oluĢturmaktadır. Mısır‟da Türklerin hâkimiyet kurdukları dönemlerde yönetim kadrolarına bakıldığı zaman kadroların büyük çoğunluğunun Türklerden oluĢtuğu görülmektedir. Özellikle Mehmet Ali PaĢa döneminde orta sınıf devlet kadrolarına dahi Türklerin yerleĢtirildiği genel olarak bilinen bir gerçektir. Ancak o dönemde Türkçe konuĢabilen ve Mısır‟a gelen diğer milletlerden insanların da Mısır halkı tarafından Türk olarak nitelendirilmiĢ olması Mısır‟da köken bakımından ne kadar Türk nüfusu olduğunun bilinmesinin önüne geçmektedir. Türklerin Mısır‟a hâkim olduğu dönemlerde Türkçe bilen Ermenilerin Arnavutların ve diğer milletlerin Mısır halkı tarafından Türk olarak adlandırılması buna örnek gösterilebilir. Mısır‟da bulunan Ezher Üniversitesi Türkler tarafından yaygın Ģekilde bilinen bir üniversitedir. Mısır‟da bulunan Türk nüfusunun belli bir bölümünün oluĢumuna bu üniversite sebebiyet vermiĢtir. Türklerin çok eski zamanlardan beri ilim öğrenmek için geldikleri bu üniversite Türk kültürünün ve nüfusunun Mısır topraklarında yaygınlaĢmasında önemli rol oynamaktadır. Türklerin Anadolu‟ya geldikleri dönemlerde baĢlayan bu eğitim göçü Selçuklular döneminden günümüze kadar sürmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulduktan sonra Mısır‟da yaĢamakta olan Türklerin bir kısmı Türk vatandaĢlığına geçmiĢ daha sonraları Türklere Mısır vatandaĢlığı hakkı verilince birçok Türk Mısır vatandaĢlığına geçmiĢtir. Bugün Kahire ve Ġskenderiye‟de olmak üzere iki Türk Mezarlığı bulunmaktadır (Ġhsanoğlu, 2006, s. 80-102). 3.6. Mısır’da Kurulan Türk Devletleri Abbasi Halifeliğinin kuruluĢundan itibaren özellikle orduda kullanılmak üzere Kıpçak Türkleri satın alınmıĢ ve eğitimden geçirilerek Abbasi Devleti‟ne hizmet etmeleri sağlanmıĢtır. Abbasi Devleti‟nde önemli bir yeri olan ve nüfuzları kuvvetlenen Türk birlikleri, önceleri Ġranlı unsurları dengelemek amacıyla getirilmeye baĢlanmıĢtır. Kısa zamanda sayıları 30.000‟e ulaĢan Türk birlikleri için halife Mu‟tasım tarafından Bağdat‟ın 29 kuzeyinde yer alan Samarra Ģehri kurularak onlara geniĢ iktalar tahsis edilmiĢtir. Bunların Arap ve Acemlerle evlenip karıĢarak bozulmamaları için özellikle Türk kızları getirtilip onlarla evlilikleri desteklenmiĢtir. Bu Türk birliklerinin komutası da sadece Türk Beylerine bırakılmıĢtır (Kopraman, 1989, s. 56). Türk askerleri sayesinde dıĢ tehlikelere karĢı kendilerini koruyan Abbasi Devleti Mısır valilerini de Türklerden seçmiĢtir. Mısır‟da Abbasi Devleti‟nin bir valisi olarak görev yapan Ahmet b. Tolun Mısır‟daki Türk varlığını hızlı bir Ģekilde artırmıĢ ve bir süre sonra bağımsızlığını ilan etmiĢtir (Polat, 2009). Tolunoğulları Devleti‟nin kurulmasıyla Mısırda Türk hâkimiyeti baĢlamıĢtır. Tolunoğulları Devleti‟nden sonra Mısır‟da ĠhĢidiler, Eyyubiler, Memlukler ve Osmanlı Devleti hâkimiyetini sürdürmüĢtür. 3.6.1. Tolunoğulları Mısır ve dünya tarihine önemli izler bırakan bir Türk-Ġslam Devleti‟dir. Abbasi komutasında Mısır‟da bulunan Tolunoğlu Ahmet tarafından 868 yılında kurulmuĢtur. Mısır‟da kurulmuĢ, Suriye, Filistin, Tarsus gibi önemli Ģehirlere hâkim olmuĢtur. Tolunoğulları Devleti‟nin ömrü 36 yıl kadar az olmasına rağmen tarihte bıraktığı iz bakımından oldukça uzun ömürlü olmuĢtur. Tolunoğulları Devleti Türklerin Ġslam dinini seçmesinin ardından kurulan ilk Türk Devleti‟dir. Tolunoğulları Devleti döneminde felsefi bilimler baĢta olmak üzere muhtelif sahalarda çalıĢmalar bulunmaktadır. Edebiyat‟ın bu dönemde çok geliĢmiĢ olduğu görülmektedir. Bunda ülkede müstakil bir Dıvanu‟l ĠnĢa‟nın kurulmasının etkisi vardır. Arapça bilmesinin yanında Türkçe Ģiirler de yazabilen Tolunoğlu Ahmet Ģairleri korumuĢ onları teĢvik etmiĢ. Hüseyin b. Abdüsselâm dönemin en önemli Ģairidir (Yazıcı, 1992, s. 124-127). Ahmed b. Tolun ve Humaraveyh zamanında Mısır, tarihin en parlak devirlerinden birini yaĢamıĢ, bu devir ilim ve irfan devri olmuĢtur. Her ikisi de âlimleri korumuĢ teĢvik etmiĢtir. Dönemin en meĢhur Ģairi Hüseyin b. Abdüsselam, dil âlimi Muhammed b. Abdullah ile Ģair Kasım b. Yahya el-Meryemi Humareveyh‟in himayesinde olmuĢtur (Türk Diyanet Vakfı [TDV], 2012, s. 234-235). 3.6.2. ĠhĢidiler Abbasi Devleti‟nde merkezi otoritenin zayıfladığı dönemlerde Mısır‟da 935 yılında kurulmuĢ Bir Türk Devleti‟dir. Mısır, Suriye ve Filistin‟de hüküm sürmüĢtür. Kurucusu Muhammed b. Tuğç‟tur. ĠhĢidiler, müstakil bir devlet olmakla birlikte Abbasilere 30 bağlılıklarını sürdürmüĢlerdir. Tolunoğlulları Devleti‟nin devamını sağlamıĢlar tamamıyla onları taklit etmiĢlerdir. 969 yılında ĠhiĢidiler Devleti Fatımiler tarafından yıkılmıĢtır. ĠhĢidilier döneminde ilim ve edebiyat alanında da önemli çalıĢmaların yapıldığı görülmektedir. Bu dönemde Fustat‟-ta Süku‟l-Verrakin denilen kitapçılar çarĢısında münazaralar düzenlenmiĢtir. ĠhĢidiler döneminin meĢhur âlimleri arasında dini ilimlerde; Ġbnü‟l-Hadda‟d el-Kinani, Ebu Abdullah Hüseyin b. Muhammed ed- DırnaĢki, Ebubekir Ahmet et-Tahhan, Hamza el-Kinani. ġiirde; Mütenebbi, Ebu‟l Kasım Ġbn Tabataba erRessi ile oğulları Kasım ve Ġbrajim, Abdullah b. Muhammed b. Ebu‟l-Cu‟, Salih b. Münis. Edebiyatta; Ġbrahim b. Abdullah b. Muhammed en-Neciremi, Sibeveyhi el-Mısri yer almaktadır (TDV, 2012, s: 551-552 ). 3.6.3. Eyyubiler Eyyubi Devleti 1171 yılında kurulmuĢtur. Mısır, Filistin, Hicaz, Yemen, Kuzey Sudan, Libya gibi Arap ülkelerinde hâkimiyet sürmüĢtür. Osmanlılardan üç buçuk asır önce Eyyubilerle Türk hâkimiyeti ve etkisi Arap ülkelerine yerleĢmiĢtir. Türk-Kürt-Arap karıĢımı melez bir aile olan Eyyubiler, Hezbaniyye Kürtlerinin Ravadiyye kolundandır. Ravadilerin en eski ataları Ravvad b. Müsenna el-Ezdi Yemen Araplarından olup Abbasi Halifesi tarafından Basra‟dan alınıp Azerbaycan‟a yerleĢtirilmiĢtir. Zamanla bölgedeki Hezbaniyye Kürtleriyle karıĢarak onların bir kolu hâline gelmiĢlerdir. Selçukluların geliĢiyle onlarla da karıĢarak TürkleĢmiĢlerdir. Eyyubi Devleti‟nin bir Türk Devleti olduğu konusunda Ģüphe bulunmamaktadır. Bizzat Selahaddin devrindeki tarihçiler ve Ģairler Ģiirlerinde ve eserlerinde bunu dile getirmiĢtir.(ġeĢen, 2002, s. 60-61) Eyyubiler Kudüs‟ü Haçlıların elinden alarak Kudüs‟te varlık gösteren Hristiyan hâkimiyetine son vermiĢlerdir. Akabinde gerçekleĢtirilen 3. Haçlı Seferlerini de etkisiz hale getirmiĢlerdir. Eyyubiler devri eğitim ve öğretim bakımından Ġslam tarihinin son derece parlak bir dönemini teĢkil eder. Ġslam tarihinde tıp öğretimi yapan ilk medrese bu dönemde kurulmuĢtur. Eyyubilere Fatımiler döneminden oldukça büyük bir saray kütüphanesi kalmıĢtır. Bu kütüphanede 120.000 civarında değerli yazmanın olduğu kaydedilmektedir. Eyyubiler döneminde de büyük kütüphaneler kurulmuĢtur. Bu kütüphanelerde 325.000 cilt kitap bulunmaktadır. Eyyubiler döneminde ilim Mısır‟da çok ilerlemiĢtir. O kadar ilerlemiĢtir ki Bağdat‟ı ilimde geride bırakmıĢtır. En rağbet gören ilimler fıkıh ve hadistir. 31 Eyyubi sultanları Ģairleri himaye etmiĢlerdir. Bu dönemde Kadı el-Fazıl, Ġmamüddin elĠsfahani, Ziyaeddin Ġbnü‟l Esir, Vehrani, Ġbn Cübeyr Abdullatif el-Bağdadi, Usame b. Munkız, Ġbn Senaülmülk, Ġbn Uneyn, Cilyani, Muhyiddin ibnü‟l Arabi, Ġbnü‟l Farız edebî eserler yazmıĢlardır. Bu eserler dönemin sosyo-iktisadi yapısı hakkında bilgiler vermektedir. Bu devirde Haçlılarla yapılan savaĢlar ve kazanılan zaferler Ģiirin en önemli konusunu teĢkil etmektedir. Ġbnü‟l Arabi ve Ġbn Senaülmülk, Ģarkı nazım türünde eserler vermiĢlerdir. Eyyubiler devrinde tarih ilmi de oldukça geliĢme göstermiĢtir. Siyasi tarih, biyografi, ilimler tarihi alanlarında çok değerli eserler ortaya konmuĢtur. Önemli tarihçiler arasında Ebu‟l- Kasın ibn Asakir, Usame b. Munkız, Ġmadüddin el-Ġsfahani,, Kadı el-Fazıl, Bahaeddin Ġbn ġeddad, Yakut el Hamevi, Ġbnü‟l-Kıfti, Ġzzeddin ibn ġeddad gibi isimler yer almaktadır. (TDV, 2012, s.557). 3.6.4. Memlukler Rus belgelerinde polovets, Bizans kroniklerinde kuman ya da komon olarak geçen Kıpçaklar batıya doğru göç etmeye ilk olarak Kara- Hitayların baskısı ile baĢlamıĢlardır (Caferoğlu 1943, s.135). Daha sonraları Moğol akınlarının çoğalması ile de iyice dağılıp yayılma göstermiĢlerdir. Kıpçakların mühim bir kısmı Macaristan olmak üzere Bulgaristan, Romanya, Rusya ve Gürcistan‟da bu memleket halklarının arasında kendi kimliklerini kaybederek dinlerini de değiĢtirip Hristiyanlığa girmiĢ zamanla da Türk dünyası için tamamen kaybolup gitmiĢlerdir. Kıpçaklar çeĢitli nedenlerden ötürü çok geniĢ topraklar üzerine yayılmıĢlardır. Mısır‟da Memluk sultanlığının geliĢmesinde önemli rolleri olmuĢtur. Kıpçakların Mısır‟da yayılmalarının nedeni ise diğerlerinden farklı özellikler göstermektedir. Kıpçak çocuklarının köle olarak satılmaları sebebiyle özellikle 13. ve 14 yüzyıllarda Mısır‟da yayılma göstermiĢlerdir (Erverdi, Kutlu ve Kara, 1982, s.305). Köle olarak getirilip genel olarak askerlik yapan Kıpçak Türkleri Eyyubi Devletini ele geçirip Memluk Devletini kurmuĢtur. Mısır ve Suriye‟de, 1250-1517 tarihleri arasında hüküm süren Memluk Devleti‟nin yönetici ve asker sınıfının yazdığı ve konuĢtuğu Türk Ģivesine Memluk Kıpçakçası adı verilmektedir. Memluk Devleti, Arap kaynaklarında EdDevletü‟t Türkiyye adıyla geçmektedir. Kıpçak Türkçesine ait eserler genel olarak Memluk Devleti döneminde kaleme alınmıĢtır. Memluk sultanlarının Türkçe eserler yazılmasını teĢvik etmeleri bunda önemli bir etkendir. Memluk Kıpçakçasıyla yazılmıĢ 32 eserlere bakıldığı zaman dil bakımından benzerlik göstermedikleri görülmektedir. Bunun sebebi Kıpçakların yanında bölgeye Oğuzlar ve benzeri küçük boyların da yerleĢmiĢ olmasından kaynaklanmaktadır (Özgür, 2002, s. 693-694). Bu dönemde Memluk sultanlarının Türk olması ve hâkimiyetin Türklerin elinde olması sebebiyle Araplara Türkçe öğretmek amacıyla birçok eser kaleme alınmıĢtır. Araplara Türkçe öğretmek gayesiyle yazılmıĢ eserlerin dıĢında baĢka sahalarda da yazılmıĢ eserlere rastlamak mümkündür. Göç yoluyla bölgeye gelip yerleĢmiĢ Türkler tarafından kaleme alınmıĢ eserlerin dillerinin farklı özellikler içerdiği görülmektedir. Memluk-Kıpçak dönemi eserlerinin dili Türk dili tarihinde ayrı bir yer tutmaktadır. Kıpçak döneminde yabancılara Türkçe öğretimi konusunda büyük ilerlemeler kaydedilmiĢtir. Belirli bir sistematiğe dayanan, nitelikli Türkçe öğretim kitapları bu dönemde hazırlanmıĢtır. Memluk devletinin yönetici ve ordu kesimi Türk olduğu için Türkçeye ve Türkçenin öğretimine oldukça fazla önem verilmiĢtir. Bu dönemde Türkçeye olan ilginin artması Arapların da Türkçeyi öğrenmelerini sağlamıĢtır (Biçer, 2011). Bu dönemde yazılmıĢ eserleri Ģu Ģekilde sınıflandırmak mümkündür: Sözlük ve Gramer Kitapları: Kitâbü‟l-Ġdrâk li-Lisâni‟l-Etrâk, Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî, Et-Tuhfetü‟z-Zekiyye Fil-Lûgati‟t-Türkiyye, Bulgatü‟l-MüĢtâk fî Lûgati‟t-Türk ve‟l-Kıfçak, El-Kavânînü‟l-Külliyye Li-Zabti‟l-Lügati‟t-Türkiyye, EdDurretü‟l-Mudiyye Fi‟l-Lugati‟t-Türkiyye, Codex Comanicus. Fıkıh Kitapları: Kitap Fi‟l-Fıkh, Kitap Fi‟l-Fıkh Bi‟l-Lisani‟t- Turki, Kitab-ı Mukaddime-i Ebu‟l-Leysi‟s- Semerkandi, ĠrĢadü‟l- Müluk Ve‟s-Selatin. Okçulukla Ġlgili Kitaplar: Kitab Fi Ġlmi‟n-NüĢĢab, Atlarla Ġlgili Kitaplar: Kitap Fi Riyazatı‟l-Hayl, Münyetü‟l-Guzat, Baytaratu‟l-Vazıh. Edebi Eserler: Kitab Gülistan Bi‟t-Türki. Bu dönemde yabancılara Türkçe öğretimi açısından ele alınabilecek 7 adet sözlük ve gramer kitabı bulunmaktadır. Bu eserler tezimizin asıl içeriğine girmesinden dolayı Yabancılara Türkçe Öğretiminin Tarihi adlı bölümde detaylı bir Ģekilde ele alınmıĢtır. 3.7. Mısır Üniversitelerinde Türkçe Eğitimi 33 Bu baĢlık altında Mısır‟da Türkçe eğitiminin verildiği üniversiteler hakkında birtakım bilgiler verilmiĢ olup örnek teĢkil etmesi açısından bazı üniversitelerdeki Türkçe bölüm ve Ģubelerinde okutulmakta olan derslere de yer verilmiĢtir. Mısır Üniversitelerinde Türkçe eğitimini üç baĢlık altında ele almak mümkündür: 1- Türkçenin. Türk dili ana bilim dalı bünyesinde yer aldığı üniversiteler. 2- Türkçenin, Türkçe ġubesi bünyesinde yer aldığı üniversiteler. 3- Türkçenin, seçmeli ders olarak yer aldığı üniversiteler. 3.7.1. Mısır Üniversitelerinde Yer Alan Türk Dili Ana Bilim Dalları Türk Dili ana bilim dalı, Ezher Üniversitesinde, Ayn ġems Üniversitesinde ve Mısır Teknoloji Üniversitesinde yer almaktadır. 3.7.1.1. Ezher Üniversitesi Diller ve Tercüme Fakültesi Türk Dili Ana Bilim Dalı Bölüm 1996 yılında kurulmuĢtur. Türk Dili bölümü olarak faaliyet göstermektedir. öğrenciler 1. Sınıftan itibaren Türk dili üzerine dersler almaktadırlar. Bölümdeki tüm öğrenciler kızlardan oluĢmakta olup yaklaĢık olarak 350 öğrenci Türkçe eğitimi görmektedir. Türkçe öğretimi dilbilgisi-çeviri yöntemi esas alınarak yapılmaktadır. Bölümde; 4 profesör, 4 Doçent, 4 doktor ve 2 araĢtırma görevlisi hizmet vermektedir. Bölümde okutulmakta olan dersler Ģu Ģekildedir: 1. Yarıyıl: Dinleme Anlama, Okuma Anlama, Dil Bilgisi, Türk Dünyası Coğrafyası, ÇağdaĢ Türk Lehçeleri. 2 Yarıyıl: Biçim Bilim, KonuĢma, Kompozisyon, Orta Asya‟da Türklerinin Tarihi. 3. Yarıyıl: Dil AlıĢtırmaları, Çeviri Bilim, ÇağdaĢ Türkçe Metinleri, Kompozisyon, Osmanlıca Dil Bilgisi ve Metinleri. 4. Yarıyıl: Türkçeden Arapçaya Tercüme, Osmanlı Türk Edebiyatı, KonuĢma, Türkçe Tarihi Metinleri, Ġslamiyet‟ten Osmanlı Devleti‟ne Kadar Türk Tarihi 5. Yarıyıl: Osmanlı Edebiyatı ve Belagati, Osmanlı Tarihi, Yeni Türk Tarihi, Türk Edebiyatında Makale, Uygulamalı Dil AlıĢtırmaları, Ġkili Tercüme. 34 6. Yarıyıl: Türk Tiyatro Edebiyatı, Genel Dil Bilim, Dil ve Anlatım, Türk Halk Edebiyatı, Edebi AraĢtırma Yöntemleri, Türkçe Vesikalar. 7. Yarıyıl: Türkçede Söz Dizimi, Cumhuriyet Devri Türk Edebiyatı, Osmanlı Diplomatikası, Arapçadan Türkçeye ve Türkçeden Arapçaya Tercüme, Türkiye Cumhuriyeti Siyasi Tarihi. 8 Yarıyıl: Dil AraĢtırma Yöntemleri, Simultane Tercüme, Türk Edebiyatında Hikaye, KarĢılaĢtırmalı Ġslam Edebiyatları, Basın ve Yayında Türkçe Metinler, Türk Edebiyatında Roman 3.7.1.2. Ayn ġems Üniversitesi Diller Fakültesi Türk Dili Ana Bilim Dalı Türkçe bölümü 1989 yılında kurulmuĢtur. Türk Dili bölümü olarak faaliyet göstermektedir. Öğrenciler 1. sınıftan itibaren Türk dili üzerine dersler almaktadırlar. Bölüm Mısır‟ın en popüler bölümlerinden biri olup üniversiteye giriĢ sınavında üst düzey puan alan öğrencileri barındırmaktadır. Bölümde 350 öğrenci eğitim görmektedir. Dil öğretimi dil bilgisi- çeviri yöntemi esas alınarak yapılmaktadır. Bölümde; 1 profesör, 4 doktor ve 4 araĢtırma görevlisi hizmet vermektedir. Bölümde okutulmakta olan dersler Ģu Ģekildedir: 1. Yarıyıl: KonuĢma ve Dinleme, Metin ve EleĢtiri, Farsça, Dil Bilgisi, Ġkinci Yabancı Dil, Arap Dili ve Edebiyatı, 2. Yarıyıl: Arapçadan Türkçeye Çeviri, Türkçeden Arapçaya Çeviri, Kompozisyon, Dil Bilgisi, Farsça, Ġkinci Yabancı Dil, Arap Dili ve Edebiyatı, Metin ve EleĢtiri. 3. Yarıyıl: Arapçadan Türkçeye Çeviri, Türkçeden Arapçaya Çeviri, Kompozisyon, Dil Bilgisi, Farsça, Ġkinci Yabancı Dil, Arap Dili ve Edebiyatı, Metin ve EleĢtiri. 4. Yarıyıl: Arapçadan Türkçeye Çeviri, Türkçeden Arapçaya Çeviri, Kompozisyon, Dil Bilgisi, Farsça, Ġkinci Yabancı Dil, Arap Dili ve Edebiyatı, Metin ve EleĢtiri. 5. Yarıyıl: Arapçadan Türkçeye Çeviri, Türkçeden Arapçaya Çeviri, Kompozisyon, Dil Bilgisi, Farsça, Ġkinci Yabancı Dil, Arap Dili ve Edebiyatı, Metin ve EleĢtiri. 6. Yarıyıl: Arapçadan Türkçeye Çeviri, Türkçeden Arapçaya Çeviri, Kompozisyon, Dil Bilgisi, Farsça, Ġkinci Yabancı Dil, Arap Dili ve Edebiyatı, Metin ve EleĢtiri. 7. Yarıyıl: Arapçadan Türkçeye Çeviri, Türkçeden Arapçaya Çeviri, Kompozisyon, Dil Bilgisi, Farsça, Ġkinci Yabancı Dil, Arap Dili ve Edebiyatı, Metin ve EleĢtiri. 35 8. Yarıyıl: Arapçadan Türkçeye Çeviri, Türkçeden Arapçaya Çeviri, Kompozisyon, Dil Bilgisi, Farsça, Ġkinci Yabancı Dil, Arap Dili ve Edebiyatı, Metin ve EleĢtiri. 3.7.1.3. Mısır Teknoloji Üniversitesi Diller ve Tercüme Fakültesi Türkçe Bölümü Üniversite özel bir üniversitedir. Bölüm 2013 yılında kurulmuĢ ve derslerine baĢlamıĢtır. Bölümde; 1 profesör ve 2 araĢtırma görevlisi hizmet vermektedir. Bölümde 12 öğrenci eğitim görmeye baĢlamıĢ olmakla birlikte diğer bölümlerden öğrenciler de seçmeli ders olarak Türkçe öğrenmektedir. 3.7.2. Mısır Üniversitelerinde Yer Alan Türk Dili ġubeleri Mısır‟da 7 üniversitede Türk dili Ģubesi yer almaktadır. Bu üniversiteler Ģunlardır: Ayn ġems Üniversitesi, Sohag Üniversitesi, El Ezher Üniversitesi, Kahire Üniversitesi, Mansura Üniversitesi, Hilvan Üniversitesi, Ġskenderiye Üniversitesi 3.7.2.1. Ayn ġems Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatı Bölümü Türk Dili ve Edebiyatı ġubesi Türkçe Ģubesi 1951 yılında kurulmuĢtur. Mısırda Türkoloji açısından akademik çalıĢmaların yapıldığı ilk üniversitedir. Mısır‟daki diğer üniversitelerde Türkoloji bölümlerinin kurulmasında bu Ģubede görev yapan Türkologların emekleri bulunmaktadır. Türkçe Ģubesinde öğrenciler ilk yıl Farsça, Urduca ve Türkçe derslerini birlikte almaktadır. Ġkinci yıldan itibaren öğrenciler bu üç dilden birini tercih ederek alanında uzmanlaĢmaktadır. Bölümde Ģu anda yaklaĢık olarak 500 öğrenci eğitim görmektedir. ġubede; 4 profesör, 7 doktor, 1 araĢtırma görevlisi hizmet vermektedir. ġubede Türkçe öğretimi dil bilgisi- çeviri yöntemi esas alınarak yapılmaktadır. ġubede okutulmakta olan dersler Ģu Ģekildedir: 1. Yarıyıl: Kelime ve Cümle Bilgisi, Farsça Kelime Bilgisi, Türkçe Kelime Bilgisi, Urduca Kelime Bilgisi, Eski Doğu Medeniyeti Tarihine GiriĢ, Genel Dil Bilimi. 2. Yarıyıl: Ġslamiyet‟in DoğuĢundan Emevi Dönemine Kadar Arap Edebiyatı, Farsça Metinler ve AraĢtırmalar, Türkçe Metinler ve AlıĢtırmalar, Urduca Metinler ve AlıĢtırmalar, Doğuda Ġslam DüĢüncesi, Metinlerle Birlikte Doğu Ġslam Coğrafyası, Modern Batı Dilleri (Ġngilizce-Fransızca). 36 3. Yarıyıl: Türkçeye GiriĢ, Selçuklular Tarihi, Türklerde Arap Mirası, Doğu Kütüphaneleri, Tanzimat Dönemine Kadar Osmanlı Devleti Tarihi, Farsça Metinler, Abbasiler Dönemi Arap Edebiyatı. 4. Yarıyıl: Tanzimat Dönemine Kadar Osmanlı ġiiri, Tanzimat Dönemine Kadar Osmanlı Nesri, Tasavvufa GiriĢ, Modern Türkçe Üslup Dersi, Modern Batı Dilleri (ĠngilizceFransızca), Türkçe Tercüme. 5. Yarıyıl: Ġslam Felsefesi, Türkçe Kaynaklar ve Vesikalar, Osmanlı Sanatı, Tanzimat Döneminden Birinci Dünya SavaĢına Kadar Osmanlı Devleti Dönemi, Modern Türk Lehçeleri, Modern Türk Üslupları, Günümüz Arapça Metinleri. 6. Yarıyıl: Modern Türkçe Üslupları, Tanzimat Döneminden Birinci Dünya SavaĢına Kadar Osmanlı Nesri, Oryantalistler ve Ekolleri, Fars Edebiyatı Tarihi, Günümüz Türk Lehçeleri, Modern Batı Dilleri (Ġngilizce-Fransızca) 7. Yarıyıl: Günümüz Arap Edebiyatı EleĢtirisi, Modern ve ÇağdaĢ Türk Tarihi, Modern Türk Üslupları, Fars Edebiyatının Önde Gelenleri, Modern Batı Dilleri EleĢtirisi, Günümüz Türk Lehçeleri. 8. Yarıyıl: Türkçe KonuĢma ve Kompozisyon, Modern ve ÇağdaĢ Türk Nesir Sanatları, Günümüz Türk ġiiri, Türk Halk Edebiyatı, KarĢılaĢtırmalı Edebiyat, Türkçe Vesika ve Kaynaklarla Ġlgili Metinler, Günümüz Türk Lehçeleri 3.7.2.2. Sohag Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatı Bölümü Türkçe ġubesi Türkçe Ģubesi 1987 yılında faaliyete geçmiĢtir. Öğrenciler ilk yıl Ġbranice Farsça ve Türkçe dersleri almakta ikinci sınıfta ise tercihlerine göre bu üç dilden birisini seçerek uzmanlaĢmaktadır. ġubede; 2 doçent, 3 doktor, 4 araĢtırma görevlisi hizmet vermektedir. ġu anda Türkçe Ģubesi içerisinde yaklaĢık 90 öğrenci eğitim görmektedir. Bunun yanında seçmeli ders olarak diğer bölüm öğrencileri de Türkçe öğrenme imkânına sahiptir. Sohag Üniversitesinde yaklaĢık olarak 500 öğrenci seçmeli ders olarak Türkçe öğrenmektedir. ġubede Türkçe öğretimi dil bilgisi-çeviri yöntemi esas alınarak yapılmaktadır. ġubede okutulmakta olan dersler Ģunlardır: 37 1.Yarıyıl: Farsça Kelime Bilgisi, Türkçe Kelime Bilgisi, Ġbranice Kelime Bilgisi, Eski Doğu Medeniyeti, Genel Dil Bilimi. 2. Yarıyıl: Arap Edebiyatı, Farsça Metinler, Türkçe Metinler , Ġbranice Metinler, Doğuda Ġslam DüĢüncesi, Ġslam Coğrafyası. 3. Yarıyıl: Ses ve ġekil Bilgisi, Osmanlı ġiiri, Çeviri ve Dinleme, Türk Tarihi, Farsça, Ġngilizce. 4. Yarıyıl: Söz Dizimi, Osmanlı Nesri, Kompozisyon, Uygulama Metinleri, Ġslami Dersler, Arap Dili Ve Edebiyatı. 5. Yarıyıl: .Çeviri ve Dinleme, Türk Edebiyatı, Osmanlı Devleti Tarihi, Osmanlı Kaynakları, Arap Dili ve Edebiyatı. 6. Yarıyıl: Kompozisyon, Osmanlı Diplomatikası, Osmanlı Mimari ve Sanatı, Farsça, Ġslami Dersler. 7. Yarıyıl: Çeviri ve Dinleme, Yeni ve ÇağdaĢ Türk Edebiyatı, Türk Tarihi, Ġslami Edebiyat, Ġslami Dersler. 8. Yarıyıl: Kompozisyon, Türk Halk Edebiyatı, Belagat-I Osmaniye, Osmanlı Diplomatikası, Arap Dili ve Edebiyatı. 3.7.2.3. El Ezher Üniversitesi BeĢerî Bilimler Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatı Bölümü Türk Dili ve Edebiyatı ġubesi ġube 1971 yılında kurulmuĢ ve faaliyetlerine baĢlamıĢtır. Öğrenciler birinci sınıftan itibaren Türkçe üzerine yoğunlaĢmaktadırlar. Bu bakımından diğer Türk dili Ģubelerinde farklı bir konumda yer alır. ġubede; 1 profesör, 1 doçent, 4 araĢtırma görevlisi hizmet vermektedir. ġubede yaklaĢık olarak 120 öğrenci eğitim görmektedir. Türkçe öğretimi dil bilgisi- çeviri yöntemi ile yapılmaktadır. ġubede okutulan dersler Ģu Ģekildedir: 1. Yarıyıl: Kur‟an-ı Kerim, Türkçe Dil Bilgisi, Orta Asya Türk Tarihi, Genel Dil Bilgisi, Metinlerle Farsça, Yeni Avrupa Dili, 2. Yarıyıl: Kur‟an-ı Kerim, Ġslam Fıkhı, Akide ve Ahlak, Arapça, Türkçe Metinler, Arapçadan Türkçeye Tercüme, ÇağdaĢ Türk Lehçeleri, Metinlerle Ġslam Medeniyeti. 38 3. Yarıyıl: Kur‟an-ı Kerim, Yeni Türkçe Üslupları, Arapçadan Türkçeye Çeviri, Ġslamiyet‟ten Sonra Türk Tarihi, Osmanlıca Yazmalar, Metinlerle Farsça, Yeni Avrupa Dili. 4 Yarıyıl: Kur‟an-ı Kerim, Asr-ı Saadet Tarihi, Arapça, Türkçe Metinleri, Türk Belagati ve Aruzu, Ġkinci Türkçe, Türkçe Ses Bilgisi. 5. Yarıyıl: Kur‟an-ı Kerim, Yeni Türkçe Üslupları, Metinlerle Ġslam Tasavvufu, Osmanlı Türk Tarihi Ġle Tarihi Metinler, Türkçe Ses Bilgisi, Metinlerle Farsça. 6. Yarıyıl: Kur‟an-ı Kerim, Tefsir, Osmanlıca Türk Edebiyatı Tarihi, Osmanlıca Belgeler, Osmanlıca ġiir Ve Nesirde Ġncelemeler, Türk Halk Edebiyatı, Yeni Avrupa Dili. 7. Yarıyıl: Kur‟an-ı Kerim, Hadis-Ġ ġerif, Yeni Türkçe Üsluplar, Orta Asya Ve Kafkasya Türk Edebiyatında AraĢtırmalar, Metinlerle ÇağdaĢ Türk Edebiyatı, Metinlerle Farsça, AraĢtırma Metotları. 8. Yarıyıl: Kur‟an-ı Kerim, ÇağdaĢ Türkiye Tarihi Ġle Tarihi Metinler, Osmanlıca Belgeler, Ġslam Edebiyatında Mukayeseler, Türkçe Ses Bilgisi, Yeni Avrupa Dili. 3.7.2.4. Kahire Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Ġslâmî Diller Bölümü Türk Dili ve Edebiyatı ġubesi Kahire Üniversitesinde Türkçe eğitimi çok eski yıllara dayanmakla birlikte Ģubenin kuruluĢu 2013 yılında gerçekleĢmiĢtir. Kahire Üniversitesinde ilk Türkçe öğretimi Arap Dili bölümünde Mehmet Akif Ersoy tarafından baĢlatılmıĢtır. Mehmet Akif Ersoy buradaki görevine 1936 yılına kadar devam etmiĢtir. Daha sonraları da Edebiyat Fakültesi bünyesindeki bölümlerde de Türkçe seçmeli ders olarak okutulmaya devam etmiĢtir. ġubede; 1profesör, 4 doktor ve 2 araĢtırma görevlisi hizmet vermektedir. Bölümde Ģu anda yaklaĢık olarak 120 öğrenci Türkçe eğitimi görmektedir. Türkçe öğretimi dil bilgisi-çeviri yöntemi ile gerçekleĢmektedir. 3.7.2.5. Mansura Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri Bölümü Türk Dili ġubesi ġube 1999 tarihinde faaliyet göstermeye baĢlamıĢtır. Öğrenciler ikinci sınıftan itibaren Türkçe alanında uzmanlaĢmaktadırlar. ġubede; 2 doktor, 1 araĢtırma görevlisi hizmet vermektedir.. 39 Bölümde yaklaĢık olarak 260 öğrenci Türkçe Ģubesinde eğitim görmektedir. Türkçe öğretimi dil bilgisi çeviri yöntemi ile gerçekleĢtirilmektedir. 3.7.2.6. Hilvan Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri Bölümü Türk Dili ġubesi 2001 yılında Türkçe Ģubesi öğrenci alımlarına baĢlamıĢtır. Öğrenciler ilk yıl Ġbranice Farsça ve Türkçe dersleri almakta ikinci sınıfta ise tercihlerine göre bu üç dilden birisini seçerek uzmanlaĢmaktadır. ġubede; 1 profesör, 1 doçent, 5 doktor görev yapmaktadır. Türkçe Ģubesinde yaklaĢık olarak 167 öğrenci eğitim görmektedir. Türkçe öğretimi dil bilgisi-çeviri yöntemi esas alınarak yapılmaktadır. 3.7.2.7. Ġskenderiye Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatı Bölümü Türkçe ġubesi Bölüm 2005 yılında faaliyet göstermeye baĢlamıĢtır. Öğrenciler ikinci sınıftan itibaren Türkçe alanında uzmanlaĢmaktadır. Bölümde tarih ve Osmanlı Türkçesi alanında uzman ve doktorasını Türkiye‟de yapmıĢ Prof. Dr. Sayid Muhammed El-Seyid, bir doktor ve 8 araĢtırma görevlisi görev yapmaktadır. Türkçe Ģubesinde yaklaĢık olarak 400 öğrenci eğitim görmektedir. Türkçe eğitimi dil bilgisi- çeviri yöntemi esas alınarak yapılmaktadır. 3.7.3. Seçmeli Ders Olarak Türkçenin Yer Aldığı Üniversiteler Mısır‟da 3 üniversitede Türkçe seçmeli ders olarak okutulmaktadır. Bu Üniversiteler: Munfiyye Üniversitesi, Minye Üniversitesi ve Asyut Üniversitesidir. 3.7.3.1. Munfiyye Üniversitesi Doğu dilleri ve Edebiyatı bölümü içerisinde Farsça Ģubesi bulunmaktadır. Türkçe Ģubesi bulunmamakla beraber seçmeli ders olarak Türkçe dersleri mevcuttur. Üniversitede Türkçe dersleri 1 Doktor ve 1 araĢtırma görevlisi tarafından verilmektedir. Munfiyye Üniversitesinde seçmeli ders olarak yaklaĢık 200 öğrenci Türkçe öğrenmektedir. 3.7.3.2. Minye Üniversitesi 40 Üniversitede Türkçe bölümü ya da Türkçe Ģubesi bulunmamakla beraber Edebiyat Fakültesinde Arkeoloji, Felsefe, Tarih, Arap Dili ve Edebiyatı bölümleri öğrencileri için Osmanlı Türkçesi dersleri verilmektedir. Üniversitede Türkçe dersleri 1 doktor tarafından verilmektedir. Minye Üniversitesinde yaklaĢık olarak 200 öğrenci Osmanlı Türkçesi dersleri almaktadır. 3.7.3.3. Asyut Üniversitesi Üniversitede Doğu dilleri ve Edebiyatı bölümü bulunmaktadır. Bölüm içerisinde Türkçe Ģubesi bulunmamakla beraber diğer Ģubelerde eğitim gören öğrenciler Türkçe dersleri almaktadır. Üniversitede Türkçe dersleri 1 doktor tarafından verilmektedir. YaklaĢık olarak 200 öğrenci Türkçe dersleri almaktadır. 3.8. Türk Kurum Ve KuruluĢlarınca GerçekleĢtirilen Türkçe Eğitimi Mısır‟da Türk kurumlarından Türk Büyükelçiliğine bağlı olarak hizmet vermekte olan Yunus Emre Enstitüsü bulunmaktadır. Yunus Emre Enstitüsü, Kahire ve Ġskenderiye‟de olmak üzere iki Ģubeden oluĢmaktadır. 3.8.1. Kahire Yunus Emre Türk Kültür Merkezi 2010 yılında baĢkent Kahire‟de kurulmuĢtur. Türkçe eğitimi dört temel dil becerisi esas alınarak gerçekleĢtirilmektedir. Bu sebeple üniversitelerde bulunan birçok öğrenci Türkçe eksikliklerini gidermek üzere Yunus Emre Enstitüsüne gelmektedir. Hatta üniversitelerde görev yapmakta olan akademisyenlerin de Türkçelerini geliĢtirmek üzere geldikleri bir yer konumundadır. Merkezde 2014 yılı içerisinde 8 Türk okutman 3 yerel okutman olmak üzere toplamda 11 okutman görev yapmaktadır. Kahire Türk Kültür Merkezi 2014 yılına kadar 4380 öğrenciye Türkçe öğretmiĢtir. Türkçe öğrenen kiĢi sayısı bakımından Yunus Emre Enstitüsünün dünya genelinde en çok kiĢiye Türkçe öğreten merkezi konumunda yer almaktadır. Yunus Emre Türk Kültür Merkezleri içerisinde Türkçe öğretilen kiĢi sayısı bakımından Kahire Türk Kültür Merkezinden sonra Tahran Türk Kültür Merkezi 2633 kiĢi ile ikinci sırada yer almaktadır. 3.8.2. Ġskenderiye Yunus Emre Türk Kültür Merkezi 2013 yılında Ġskenderiye‟de kurulmuĢtur. Türkçe eğitimi açısından Kahire Türk Kültür Merkezi ile aynı özelliklere sahiptir. Merkezde 2014 yılı içerisinde 5 Türk okutman ve 2 41 yerel okutman olmak üzere toplamda 7 okutman görev yapmaktadır. 2014 yılına kadar merkez 215 kiĢiye Türkçe öğretilmiĢtir. 42 BÖLÜM IV 4. ETKĠNLĠKLER 4.1. GiriĢ Bu bölüm, yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılabilecek Arapça-Türkçe ortak kelimelerin yer aldığı etkinliklerden oluĢmaktadır. Etkinliklerin asıl içeriğini Araplara daha kolay ve etkili Türkçe öğretmek için yardımcı olabilecek ders anlatım yönergeleri ve dil bilgisi etkinlikleri oluĢturmaktadır. Bu bölümde toplam 39 etkinlik yer almaktadır. Etkinliklerin her birinde Türkçe öğrenenleri destekleyecek yeni bir konu üzerinde durulmuĢtur. Her etkinlik; etkinlik ismi, kazanımlar, etkinlikte geçen Arapça-Türkçe ortak kelimeler, süre, yönergeler ve alıĢtırmalar bölümünden meydana gelmektedir. Etkinlik ismi, etkinliği diğer etkinliklerden ayırmakta ve etkinliğin içeriğini genel manasıyla ifade eden bir isimden oluĢmaktadır. Kazanımlar, iki bölümden oluĢmaktadır. Genel kazanımlar ve özel kazanımlar. Genel kazanımlar, Avrupa dilleri ortak çerçeve metninde belirtilen kazanımlardan olup her etkinliğin Avrupa dilleri ortak çerçeve metine uygun olduğunu göstermektedir. Özel kazanımlar, etkinliklerde neyin öğretilmesinin hedef alındığını baĢka bir deyiĢle amacın ifade edildiği bölümdür. Etkinlikte geçen Arapça-Türkçe ortak kelimeler, etkinliklerde yer alan alıĢtırmalarda kullandığımız ortak kelimelerin hangileri olduğunu belirten bölümdür. Dersin öğretmeninin etkinlikte yer alan ortak kelimelerin hangileri olduğunu bilmesi açısından önemlidir. Süre, etkinlikte yer alan alıĢtırmaların uygulanmasının alacağı zamanı ifade etmektedir. Ancak sınıfın mevcudiyetine ve durumuna göre küçük farklılıklar göstermesi muhtemeldir. Yönergeler, dersin öğretmenine hitap etmekte olup her etkinlikte yer alan konunun nasıl anlatılabileceğini göstermektedir. Yabancılara Türkçe öğretiminde bir öğretmen her ne 43 kadar dile hakim olsa da dili bir yabancıya öğretirken bazı zorluklarla karĢılaĢmaktadır. Yönergeler kısmı bu zorlukları aĢmak için dersin öğretmenine destek amacıyla hazırlanmıĢtır. AlıĢtırmalar, her etkinliğin temelini meydana getirmektedir. AlıĢtırmalar ortak kelimeler üzerine inĢa edilmiĢtir. Örneklerin tamamında ortak kelimelere yer vermeye gayret göstermekle birlikte temel seviyede kullanılabilecek ortak kelimelerin kısıtlı olmasından dolayı nadiren de olsa bazı örneklerde ortak kelimelere yer verilmemiĢtir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler bölümünden hangi örneklerde ortak kelimelerin yer aldığı hangi örneklerde yer almadığı görülebilir., Etkinliklerin tamamının uygulanma süresi toplam 144 saatlik bir Türkçe öğretim süresini gerektirmektedir. HazırlamıĢ olduğumuz etkinliler derslerde kullanılacak kaynaklara destek mahiyetinde yer almaktadır. Dilin 4 temel dil becerisini bir kenara bırakarak sadece bu etkinlikler üzerinden Türkçe öğretmeye kalkmak bir hatayı beraberinde getirecektir. Bu etkinlikler dilin 4 temel becerisinin öğretimini destekleyici bir materyal olarak kabul edilmelidir. 4.2. Etkinlik 1. Etkinlik Ġsmi: Alfabe Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Türkiye Türkçesinin alfabesini tanır. Özel Kazanımlar: Öğrenci alfabeyi tanır. Alfabede yer alan seslerin telaffuzunu öğrenir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Aile, akrep, bakkal, bakla, ceviz, cüzdan, çay, çorap, define, defter, eczane, elbise, fırın, fıstık, fil, filozof, gazi, gıda, mağara, mağaza, hayvan, helva, idman, imza, jilet, kalem, kibrit, leylek, limon, makas, masaj, maymun, nane, nehir, okyanus, papağan, patlıcan, resim, rüya, saat, sabun, Ģehir, Ģemsiye, tavla, tencere, un, unvan, ücret, üzüm, vadi, vücut, yunus, zayıf, zürafa. Süre: 20 dakika Yönergeler: 1- Öğretmen öğrencilere alfabedeki harfleri tanıyabilmeleri ve harflerin telaffuzlarını öğrenebilmeleri için öğrencilere harfleri telaffuzlarıyla birlikte verir. 44 2- Öğretmen, aĢağıdaki etkinlikte kullanılacak kelimelerin karĢıladığı nesneleri öğrencilere gösterir. 3- Resmin karĢıladığı kelime Türkçe ve Arapça ortak kullanım alanındaysa her resimden sonra öğrencilerin tahminde bulunmalarını ister. 4- Her resim için öğrencilerin yapmıĢ oldukları tahminin ardından öğretmen kelimeleri tahtaya yazar ve Türkçeye uygun olarak telaffuzunu öğretir. 5- Irmak, ördek, örümcek, yağmur kelimeleri ortak kullanım alanında bulunmamaktadır. Bu kelimelerin resimleri gösterildikten hemen sonra öğrenciler tahminde bulunmadan öğretmen tarafından kelime tahtaya yazılır. A-a Aile, akrep B-b Bakkal, bakla C-c Ceviz, cüzdan Ç-ç Çorap, çay D-d Define, defter E-e Eczane, elbise F-f Fırın, fil G-g Gazi, gıda Ğ-ğ Mağaza, mağara H-h Hayvan, helva I-ı Irmak, fıstık Ġ-i Ġmza, idman 45 J-j jilet, masaj K-k Kalem, kibrit L-l Leylek, limon M-m Makas, maymun N-n Nane, nehir O-o Okyanus, filozof Ö-ö Ördek, örümcek P-p Patlıcan, papağan R-r Resim, rüya S-s Saat, sabun ġ-Ģ ġehir, Ģemsiye T-t Tavla, tencere U-u Un, unvan Ü-Ü Üzüm, ücret V-v vadi, vücut Y-y Yunus, yağmur Z-z Zayıf, zürafa 4.3. Etkinlik 2. 46 Etkinlik ismi: Büyük ve küçük harfler. Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Türkiye Türkçesinin alfabesini tanır. Özel Kazanımlar: Öğrenci büyük ve küçük harfleri öğrenir. Süre: 10 dakika Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Adam, aĢk, basit, bekar, cetvel, cevap, dakika, devlet, elbise, eczane, fare, felsefe, gar, gazi, haber, hafif, harita, itfaiye. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya büyük ve küçük harfleri yazar ve öğrencilerden telaffuz etmelerini ister. 2- Öğretmen özellikle öğrencilerin sık karıĢtırdıkları “ı, i, o, ö, u, ü” harfleri üzerinde durur. 3- Öğrencilerin büyük ve küçük harflerin yazılıĢındaki farkı kavramaları için aĢağıdaki etkinlik uygulanır. 4- Etkinlik bitiminde öğretmen öğrencilerle birlikte etkinliği kontrol eder. Öğrencilerin hatalarını düzeltir. - AĢağıdaki kelimeleri büyük harflerle yazınız. a) adam _ADAM____ b) bekar __________ c) cetvel_________ ç) dakika ____________ d) elbise __________ e) fare __________ f) gar __________ g) haber ___________ ğ) hafif _________ - AĢağıdaki kelimeleri küçük harflerle yazınız. 47 a) AġK _aĢk_____ b) BASĠT _________ c) CEVAP ____________ ç) DEVLET _______ d) ECZANE ________ e) FELSEFE ____________ f) GAZĠ _________ g) HARĠTA ________ ğ) ĠTFAĠYE ____________ 4.4 Etkinlik 3. Etkinlik Ġsmi: Ünlü ve ünsüz harfleri tanıyalım. Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Türkiye Türkçesinin alfabesini tanır. Özel Kazanımlar: Öğrenci ünlü ve ünsüz harfleri tanır. Süre: 10 dakika Etkinlikte geçen Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Bakkal, bakla, ceviz, cüzdan, define, eczane, imza, kitap, mağara, okyanus, vücut, zürafa. Yönergeler: 1- Öğretmen derse ünlü ve ünsüz harfleri tahtaya yazarak baĢlar. 2- Kalın ve ince ünlüler ayrıca öğrencilere anlatılır. 3- Öğrencinin harflerin ayrımına varması için aĢağıdaki etkinlik uygulanır. 4- Etkinlik bitiminde öğretmen öğrencilerle birlikte etkinliği kontrol eder. Öğrencilerin hatalarını düzeltir. - AĢağıdaki kelimelerde yer alan ünlü harfleri yazınız. a) Ceviz:__e_i_ 48 b) Define______ c) Bakkal_____ ç) Silgi____ - AĢağıdaki kelimelerde yer alan ünsüz harfleri yazınız. a) Mağara__m_ğ_r b) Bakla_____ c) Okyanus_____ ç) Ġsim _________ 4.5. Etkinlik 4. Etkinlik Ġsmi: Çoğul Ekleri Süre: 15 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Basit sözcüklerle kısa metinler yazar. Özel kazanımlar: Öğrenci –lar, -ler ekinin çoğul iĢlevi olduğunu sezer ve büyük ünlü uyumunu kavrar. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Asker, araba, bamya, battaniye, defter, ders, , doktor, dükkan, elbise, eĢya, harf, kalp, kitap, limon, maaĢ, masa, mücevher, saat, sokak, televizyon, zevk, zürafa. Yönergeler: 1- Öğretmen etkinliğe harfleri tekrar ederek baĢlar. 2- Ünlü ve ünsüz harfleri hatırlattıktan sonra büyük ünlü uyumu kuralını verir. 3- –lar -ler ekinin tekil isimleri çoğul yaptığını belirtir. 4- Saat, harf ve kalp kelimelerinin istisna olduğu öğrencilere belirtilir. Ġstisna kelimesi Arapça olduğu için öğrenciler kolaylıkla anlayacaklardır. 5- AĢağıdaki etkinliği öğrencilerin uygulaması için dağıtır. 6- Etkinlik bitiminde öğrencilerin hatalarını öğrencilerle birlikte kontrol eder ve düzeltir. - AĢağıdaki kelimeleri çoğul yapınız. 49 a) Kitaplar___ b) Defter_____ c) Limon____ ç) Televizyon____ d) Masa______ e) Doktor____ f) Kalem_____ g) Bamya_____ ğ) Battaniye____ h) Saat______ ı) Harf______ i) Kalp______ -AĢağıdaki cümlelerde boĢ bırakılan yerleri uygun çoğul eki ile tamamlayınız. çok eğlenceli. a) Dersler______ b) Sokak_____ çok dar. c) Dükkan____ çok büyük. ç) Elbise_____ pahalı. d) EĢya______ çok güzel. e) Araba_____ çok hızlı. f) Ev______ geniĢ. g) MaaĢ_____ çok kötü. ğ) Mücevher_______ çok pahalı. h) Zürafa__________ çok uzun. ı) Ders________ çok zevkli. i) Asker_______ çok güçlü. 4.6. Etkinlik 5. Etkinlik Ġsmi: Soru. Süre: 20 dakika Kazanımlar: 50 Genel Kazanımlar: Basit sözcüklerle kısa metinler yazar. Özel kazanımlar: Öğrenci “mı,mi,mu,mü” soru eklerinin iĢlevini öğrenir ve nerede nasıl kullanacağını kavrar. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Adam, çay, defter, esmer. hava, kalem, lezzet, telefon. Yönergeler: 1- Öğretmen derse büyük ünlü uyumu kuralının tekrarını yaparak baĢlar. 2- Öğretmen kelimenin son ünlüsü “a,ı” ile bitiyorsa “mı”; “e, i” ile bitiyorsa “mi”; “o, u” ile bitiyorsa “mu”; “ö,ü” ile bitiyorsa “mü” soru ekinin getirileceğini öğrencilere anlatır. 3- Soru eklerinin kelimelerden ayrı olarak yazıldığı belirtilir. 4- Sınıftaki eĢyalar üzerinden örnekler verir. 5- Sorulan soruların cevaplarının nasıl verildiği öğretmen tarafından öğrencilere öğretilir. 6- AĢağıdaki etkinlik öğretmen tarafından öğrencilerle beraber uygulanır. Etkinlik uygulandıktan sonra cevaplar kontrol edilir ve öğrencilerin hataları düzeltilir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) Kalem kırmızı _mı_ _? Evet, __kalem kırmızı.__ Hayır, _kırmızı değil. Beyaz. b) Yemek lezzetli _____? Evet, ___________________ Hayır, ___________________ c) Defter siyah ______? Evet, ___________________ Hayır, ___________________ ç) Telefon pahalı ____? Evet, ___________________ Hayır, ___________________ 51 d) Hava sıcak ______? Evet, ___________________ Hayır, ___________________ e) Çay soğuk ______? Evet, ___________________ Hayır, ___________________ f) Adam zengin ____? Evet, ____________________ Hayır, _____________________ - AĢağıdaki boĢluklara soru cümleleri yazınız ve cevaplayınız. a) __Kız esmer mi_?__ Evet,________________________ Hayır,_______________________ b) ______________ _________? Evet, _______________________ Hayır,_______________________ c) _________________ _________? Evet, _______________________ Hayır, _______________________ ç) _________________ _________? Evet, ________________________ Hayır, _______________________ d) _________________ __________ ? Evet, ________________________ Hayır, _______________________ 4.7. Etkinlik 6. 52 Etkinlik Ġsmi: ĠĢaret Süre: 15 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Basit sözcüklerle kısa metinler yazar. Özel kazanımlar: Öğrenci “bu, Ģu, o, bunlar, Ģunlar, onlar, burası, Ģurası orası” iĢaret zamirlerini ve “neresi” iĢaret zamirini kavrar ve uygun yerlerde kullanır. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Cami, eczane, havuz, kalemtıraĢ, kütüphane, memur, müdür, polis, sınıf, üniversite, Yönergeler: 1- Öğretmen “Bu” iĢaret zamirinin söyleyen kiĢiye yakın olduğu durumlarda; “ġu” iĢaret zamirinin söyleyene ve dinleyene bir derece uzak olduğu durumlarda; “O” iĢaret zamirinin söyleyen ve dinleyene uzak olduğu durumlarda ve sadece dinleyen kiĢiye yakın olduğu durumlarda kullanıldığını öğrencilere sezdirir. 2- Öğretmen sınıftaki nesneleri göstererek iĢaret zamirlerini öğrencilere kavratır. 3- Öğretmen “bunlar, Ģunlar, onlar” iĢaret zamirlerinin “bu, Ģu, o” zamirlerinin çoğul Ģekilleri olduğunu sınıftaki nesneler aracılığıyla örnekler göstererek tekrar öğrencilere anlatır. 4- Öğrencilere “burası, Ģurası, orası” iĢaret zamirlerinin mekân belirttiğini anlatır. Mekân kelimesinin Arapça olması öğrencilerin konuyu kavramalarında kolaylık sağlayacaktır. 5- Öğretmen “burası, Ģurası, orası” iĢaret zamirlerinin arasında “ bu, Ģu, o” zamirlerinde olduğu gibi mesafe farklılıkları bulunduğunu öğrencilere anlatır. 6- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinlik uygulandıktan sonra öğrencilerle beraber kontrol edilir. Öğrencilerin hataları varsa düzeltilir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) O polis mi? Hayır, __O_ polis değil. b) Sınıf burası mı? Evet, ______________ 53 c) Burası sınıf mı? Hayır, _____________ ç) Orası eczane mi? Evet, ______________ d) Burası neresi? _____________________ e) Orası neresi? ______________________ - AĢağıdaki soru ve cevapları eĢleĢtiriniz. a) O müdür mü? b) Burası kütüphane mi? _b_ Evet, burası kütüphane. ___ Hayır, bunlar kalemtıraĢ. c) Burası neresi? ___ Havuz orası. ç) Orası cami mi? ___ Hayır, o memur. d) Havuz neresi? ___ Hayır, orası üniversite değil. e) Bunlar silgi mi? ___ Burası Mavi Sokak. f) ġurası üniversite mi? ___ Hayır, orası üniversite. 4.8. Etkinlik 7. Etkinlik Ġsmi: Adres sormayı öğreniyorum. Süre: 10 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Yazılı olarak adres tarifi yapar. Özel Kazanımlar: Öğrenci “da, de, ta, te” bulunma hali ekinin iĢlevini öğrenir ve uygun yerlerde kullanır. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Bakkal, belediye, cetvel, hediye, kafeterya, kitap, kurs, makas, oda, resim, üniversite, Yönergeler: 1- Öğretmen derse ünsüz benzeĢmesi kuralını anlatarak baĢlar. 2- Öğretmen tahtaya “kalem nerede? Kalem masada” ve “ Öğrenciler nerede? Öğrenciler sınıfta” örneklerini yazar. “bulunma hali eklerinin altını çizer. 54 3- “Nerede” sorusunun bir mekân sorusu olduğunu ve soruda yer alan hal ekinin cevapta da büyük ünlü uyumu ve ünsüz benzeĢmesi kurallarına uygun olarak yer alması gerektiğini öğrencilere anlatır. 4- Öğretmen konunun daha iyi kavranması için aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle beraber uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra kontrollerini yapar. Öğrencilerin hataları varsa düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız a) Üniversite Kahire_____ _______? b) Alanya Antalya_______. c) Resim kitap_________. ç) Ali Kuveyt______ _________? d) Muhammed kurs______ _______? - AĢağıdaki soruları cevaplayınız. a) Makas nerede? _______________________________ b) Ġstanbul nerede? _______________________________ c) Bakkal nerede? ________________________________ ç) Belediye nerede? ________________________________ d) Taksim nerede? ________________________________ e) Oda nerede? ________________________________ f) Hediye nerede? ________________________________ g) Cetvel nerede? ________________________________ ğ) Kafeterya nerede? ________________________________ 4.9. Etkinlik 8. Etkinlik Ġsmi: EĢyalar ve Ġnsanlar 55 Süre: 10 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Basit sözcüklerle kısa metinler yazar. Özel Kazanımlar: Öğrenci “ne” ve “kim” sorularının iĢlevini öğrenir ve uygun yerlerde kullanır. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: adam, cumhur, kalem, leylek, müdür, timsah, zürafa. Yönergeler: 1- Öğretmen “ne” sorusunun nesnelere yani eĢyalara , “kim” sorusunun kiĢilere yani insana yönelik soru olduğunu öğrencilere sezdirir. 2- EĢya ve Ġnsan kelimelerinin Arapça kelimeler olması öğrencilerin konuyu kavramalarında kolaylık sağlayacaktır. 3- Öğretmen konuyu anlattıktan sonra aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle beraber uygular. Öğrencilerle beraber kontrolleri yapar ve varsa öğrencilerin hatalarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları resimlere göre tamamlayınız. ġekil 1. Zürafa a) _______________________ Bu bir zürafa 56 ġekil 2. Leylek b) _______________________ Bunlar leylek ġekil 3. Tarkan c) _______________________ O Tarkan. ġekil 4. Brad Pitt- Angeline Jolie 57 ç) __________________________ Onlar Angelina Jolie ve Brad Pitt d) _________________________ Müdür Cengiz Bey. e) _________________________ Türkiye‟de CumhurbaĢkanı Recep Tayyip Erdoğan. f) __________________________________ Murat Kuveytli bir iĢ adamı. g) ___________________________________? Asım Türkçe öğretmeni. ğ) ___________________________________? Türkçe öğretmeni Asım. h) ____________________________________? YeĢil kalem Ali‟de ı) ______________________________________? O bir timsah 4.10. Etkinlik 9. Etkinlik Ġsmi: Ne var, Ne yok? Süre: 10 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Basit cümlelerle yaĢadığı mekânı (evi, odası, sokağı vb.) betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci bir kiĢinin veya bir nesnenin herhangi bir yerde var olup olmadığını söylemeyi ve sormayı öğrenir ve uygun yerlerde kullanımını kavrar. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Elbise, mağaza, tabak, tencere, zeytin. Yönergeler: 1- Öğretmen masaya bir kalem koyar ve “masada kalem var” der. Sonra kalemi masadan alır ve “masada kalem yok” der ve böylece nesneler için kullanımını öğrencilere öğretmiĢ olur. Sonrasında sınıftaki öğrencilerin isimlerini söyleyerek var olduklarını belirtir ve sınıfta olmayan bir öğrenciyi veya bir ismi söyleyerek yok olduğunu söyler. Böylece insanlar için de kullanımını öğrencilere öğretmiĢ olur. 58 2- Öğretmen örnekleri sınıf içerisindeki örneklerle geniĢletir ve soru biçimlerini de öğrencilere öğretir. 3- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra kontrollerini yapar, varsa öğrencilerin hatalarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. ġekil 5. Zeytin a) Resimde ne var? __________________________________ ġekil 6. Tabak b) Resimde neler var? ___________________________________________ 59 ġekil 7. Angelina Jolie c) Resimde kim var? ______________________________________ ġekil 8. Brad Pitt-Angelina Jolie ç) Resimde kimler var? _________________________________________ 60 ġekil 9. Mağaza d) Mağazada neler var? ___________________________________________ e) Mağazada neler yok? ____________________________________________ 4.11. Etkinlik 10. Etkinlik Ġsmi: Kendimi tanıtıyorum Süre: 20 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Basit cümlelerle kiĢisel bilgileri yazar. Özel Kazanımlar: Öğrenci Ģahıs zamirlerini ve Ģahıs eklerini tanır ve uygun yerlerde kullanmayı öğrenir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Asker, bekar, doktor, esmer, fakir, filozof, meĢhur, memur, mimar, misafir, mühendis, müĢteri, polis, ressam, Ģair, üniversite. Yönergeler: 1- Öğretmen derse Ģahıs zamirlerinin anlatımıyla baĢlar. 2- Öğretmen Ģahıs zamirlerini anlattıktan sonra hangi Ģahıs eklerinin hangi Ģahıs ile kullanıldığını öğrencilere anlatır 3- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle beraber uygular. Kontrollerini öğrencilerle beraber yaptıktan sonra varsa hataları giderir. - AĢağıdaki boĢluklara uygun Ģahıs eklerini getiriniz. a) Ben askerim___________ (+) b) Sen asker______________ (+) c) O asker________________(+) ç) Biz asker_______________(+) d) Siz asker_______________(+) e) Onlar asker_____________(+) f) Ben bekar __değilim_______(-) g) Sen bekar _______________(-) ğ) O bekar ________________(-) 61 h) Biz bekar _______________(-) ı) Siz bekar ________________(-) i) Onlar bekar ______________(-) j) Ben esmer __miyim________ (?) k) Sen esmer _______________(?) l) O esmer _________________(?) m) Biz esmer ______________(?) n) Siz esmer _______________(?) o) Onlar esmer _____________(?) - AĢağıdaki boĢluklara uygun Ģahıs zamirlerini getiriniz. a) ___Siz___ öğretmen misiniz? b) ________ mimar. c)________ bekar mısınız? ç)________ esmer değilsin. d) ________ çok fakir. e) ________ meĢhur değiliz f) ________ filozof mu? g) ________ polis değil mi? ğ) ________ memuruz. h) ________ misafirsiniz ı) ________ mühendis değil misin? i) ________ müĢteri değil miyiz? - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) ___O_doktor mu?_________ Hayır, doktor değil. Öğretmen. b) ________________________? Evet, doktorum c) __________________________? Hayır, Fransız değilsin. Türk‟sün. ç) ___________________________? Hayır, mimar değilim. Öğretmenim. d) ____________________________? Hayır, Ģair değiliz. Ressamız. 62 e) ____________________________ Hayır, üniversitede değilim. Evdeyim f) _____________________________? Hayır, Türkiyeli değil. Mısırlı. 4.12. Etkinlik 11. Etkinlik Ġsmi: Anlatıyorum Süre: 20 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenciler konuĢma anında gerçekleĢen, devamlı olarak gerçekleĢen, gelecekte gerçekleĢecek olayları olumlu yapılarda karĢısındaki kiĢiye aktarabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Cami, dans, kitap, kurabiye, müzik, resim, sabah, tatil, tavla. Yönergeler: 1- Dersin baĢında öğrencilerin ne öğrendiklerini onlara sezdirmek amacıyla bazı fiillerin Ģimdiki zaman çekimleri öğrencilere gösterilir. Örneğin: Öğretmen, tahtaya “Ben ne yapıyorum” yazar ve yürümeye baĢlar. Yürürken ayaklarına bakarak soruyu tekrar eder ve sonra “Ben yürüyorum.” diye sorunun altına cevabı yazar. Fiillerdeki Ģimdiki zaman eklerinin altını çizer ve “koĢ-, iç-, oku-, yaz-“ gibi fiillerden de örnekler vererek konuyu öğrencilere iyice sezdirir. 2- Öğretmen Ģimdiki zaman konusunu 5 ayrı bölümde ele alarak anlatır. a) Fiil sessiz harfle bitiyorsa: - Fiilde son ünlü “a,ı” ise fiile “ıyor” eki getirilir. Örnek: yap- ve kır- fiillerinde olduğu gibi. - Fiilde son ünlü “e,i” ise fiile “-iyor” eki getirilir. Örnek: gel- ve iç- fiillerinde olduğu gibi - Fiilde son ünlü “o,u” ise fiile “-uyor” eki getirilir. Örnek: sor- ve konuĢ- fiillerinde olduğu gibi - Fiilde son ünlü “ö,ü” ise fiile “-üyor” eki getirilir. Örnek: gör- ve gül- fiillerinde olduğu gibi b) Fiilde son harf “a,e” ile bitiyorsa: 63 - Son harf silinir ve silindikten sonraki son ünlü harf “a,ı” ise fille “-ıyor” eki getirilir. Örnek: ağla- baĢla- fiillerinde olduğu gibi - Son harf silinir ve silindikten sonraki son ünlü harf “e,i” ise fiile “-iyor” eki getirilir. Örnek: iste-ve dinle- fiillerinde olduğu gibi. - Son harf silinir ve silindikten sonraki son ünlü harf “o,u” ise fiile “-uyor” eki getirilir. Örnek: oyna- ve boya- fiillerinde olduğu gibi. - Son harf silinir ve silindikten sonraki son ünlü harf “ö,ü” ise fiile “-üyor” eki getirilir. Örnek:gülümse- ve söyle- fiillerinde olduğu gibi c) Fiilde son harf “ı,i,o,ö,u,ü” ile bitiyorsa “-yor” eki getirilir. Örnek: oku- ve yürüfiillerinde olduğu gibi. ç) Fiilin son harfi “t” ile bitiyorsa bazı fiillerde yumuĢama görülür. Örnek: Et- , git-, seyret, tat-. d) Bazı fiillerde istisnai durumlar söz konusudur. Örnek: ye- ve de- fiillerinde görüldüğü gibi. 3- Öğretmen yukarıdaki örnekleri öğrencilere verdikten sonra fiillerin Ģahıslara göre çekimlerini olumlu yapılarıyla birlikte verir. 4- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları uygun Ģahıs zamirleriyle tamamlayınız. a) __Ben__ resim yapıyorum. b) _______ özür diliyor. c) _______ kitap okuyorsunuz. ç) _______ dans ediyorsun. d) _______ müzik dinliyoruz. e) _______ tavla oynuyoruz. f) ______ tatil yapıyor g) ______ sabah erken uyanıyorum. ğ) _______ camide namaz kılıyorum. - AĢağıdaki boĢlukları parantez içerisindeki fiillere göre Ģimdiki zaman olumlu yapıda çekimleyiniz. a) Ben müzik _____________________________(dinle-) b) O sabah erken __________________________(uyan--) c) Biz dans ________________________________(et-) 64 ç) Ben yarın Ġstanbul‟a ______________________( git-) d) O resim ________________________________( yap-) e) Siz kitap ________________________________(oku-) f) Sen tavla _______________________________(oyna-) g) Onlar tatil ______________________________ ( yap-) ğ) Ben kurabiye ____________________________ (ye-) 4.13. Etkinlik 12. Etkinlik Ġsmi: Yapmıyorum Süre: 15 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel kazanımlar: Öğrenciler konuĢma anında gerçekleĢen, devamlı olarak gerçekleĢen, gelecekte gerçekleĢecek olayları olumsuz yapılarda karĢısındaki kiĢiye aktarabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Ders, film, haziran, hikâye, maaĢ, masal, maydanoz, narenciye, patlıcan, rüya, satranç, tavla Yönergeler: 1- Fiil köküne önce “mı-mi-mı-mü” olumsuzluk ekleri getirilir. Olumsuzluk eklerinin ardından “yor” Ģimdiki zaman eki getirilir. 2- Olumsuzluk eklerinden hangisinin geleceği 4 baĢlık altında öğrencilere anlatılır. a) Fiilin son ünlü harfi “a,ı” ise fiile “mı” olumsuzluk eki getirilir. Örnek: yap- ve çıkfiillerinde olduğu gibi. b) Fiilin son ünlü harfi “e,i” ise fiile “mi” olumsuzluk eki getirilir. Örnek: gel- ve dinlefiillerinde olduğu gibi. c) Fiilin son ünlü harfi “o,u” ise fiile “mu” olumsuzluk eki getirilir. Örnek: uyu- ve bulç) Fiilin son ünlü harfi “ö,ü” ise fiile “mü” olumsuzluk eki getirilir. Örnek: öl- ve gülfiillerinde olduğu gibi. 3- Öğretmen yukarıdaki örnekleri öğrencilere verdikten sonra fiillerin Ģahıslara göre çekimlerini olumsuz yapılarıyla birlikte verir. 4- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları uygun Ģahıs zamirleri ile tamamlayınız. 65 a) ___Ben__ satranç oynamıyorum. b) ________ akĢam film izlemiyor. c) ________ rüya görmüyorsun. d) ________ ders çalıĢmıyorlar. e) ________ narenciye toplamıyoruz. f) ________ maydanoz yemiyorsunuz. g) ________ gece masal anlatmıyorum. h) ________ hikâye yazmıyorlar. i) ________ tavla bilmiyor. - AĢağıdaki boĢlukları parantez içerisindeki fiillere göre Ģimdiki zaman olumsuz yapıda çekimleyiniz. a) Biz satranç ____oynamıyoruz______________(oyna-) b) Onlar rüya _____________________________(gör-) c) Ben narenciye __________________________(topla-) ç) Onlar maydanoz _________________________(ye-) d) Siz hikâye ______________________________(yaz-) e) Sen gece masal _________________________ (anlat-) f) O ders__________________________________(çalıĢ-) g) Ben patlıcan yemeği ___________________________(sev-) ğ) O haziranda maaĢ _____________________________(al-) 4.14. Etkinlik 13. Etkinlik Ġsmi: Ne yapıyorsun? Süre: 15 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenciler konuĢma anında gerçekleĢen, devamlı olarak gerçekleĢen, gelecekte gerçekleĢecek olayları soru yapılarında karĢısındaki kiĢiye aktarabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Çay, ders, fındık, hayal, hediye, hikâye, idman, kitap, kumar, kurabiye, kütüphane, limonata, lokum, sabah, sene, sınıf, üniversite, Yönergeler: 1- Öğretmen derse Ģimdiki zaman olumlu yapılarından örnekler vererek baĢlar. 66 2- Öğretmen Ģimdiki zaman çekimlemelerinde soru yapısının, Ģimdiki zaman olumlu yapısından sonra “mu” soru ekinin getirilmesiyle gerçekleĢtirildiğini öğrencilere anlatır 3- Öğretmen fiillerin Ģahıslara göre çekimlerini soru yapılarıyla birlikte verir. 4- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları uygun Ģahıs zamirleri ile tamamlayınız. a) ___Siz___ sınıfta konuĢuyor musunuz? b) ________ limonata seviyor musun? c) ________ lokum yiyor musunuz? ç) ________ kütüphanede konuĢuyorlar mı? d) ________ kumar oynuyor mu? e) ________ hikâye okuyor muyuz? f) ________ hediye alıyor muyum? g) ________ sabahları çay içiyor musun? - AĢağıdaki boĢlukları parantez içerisindeki fiillere göre Ģimdiki zaman soru yapısında çekimleyiniz. a) O limonata ____seviyor mu___________? (sev-) b) Ben sınıfta _______________________?(konuĢ-) c) Biz kumar ________________________?(oyna-) ç) Siz hikâye _________________________________?(oku-) d) Onlar hediye ______________________________?(al-) e) O sabahları çay _____________________________?(iç-) f) Sen limonata ______________________________?(sev-) g) Siz kütüphanede ___________________________?(konuĢ-) - AĢağıdaki soruları cevaplayınız? a) Evde kurabiye yapıyor musun? _____Evet, evde bazen kurabiye yapıyorum.______ b) BeĢ sene sonrayı hayal ediyor musun? ________________________________________ c) Sabahları kitap okuyor musunuz? __________________________________________ 67 ç) Gelecek ay üniversitede dersler bitiyor mu? __________________________________________ O fındık seviyor mu? d) ____________________________________________ Hangi günler idman yapıyorsunuz? e) _____________________________________ Yarın ne yapıyoruz? f) ______________________________________ Ġnsanlar kütüphanede ne yapıyor? g) _______________________________________ 4.15. Etkinlik 14. Etkinlik Ġsmi: Haydi derse. Süre: 20 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel kazanımlar: Öğrenci yapmakta olduğu, yapacak olduğu ya da devamlı olarak yaptığı eylemin yönünü ve hedefini söyleyip sorabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Adam, defter, ders, dolap, kasaba, kırtasiye, kütüphane, mağaza, market, meyve, sabah, Ģey, Ģiir, tatil. vatan, zaman. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya büyük bir daire çizer. Dairenin tam ortasına bir iĢaret koyar, iĢaretin üzerine “ev” yazar ve “Ben Ģimdi evdeyim” diye öğrencilere iĢareti gösterir. Sonra dairenin kenarlarına baĢka iĢaretler koyar ve iĢaretlere üniversite, kütüphane, eczane gibi isimler yazar. Ev iĢaretinden üniversiteye bir ok iĢareti çizerek “Ben üniversiteye 68 gidiyorum” diye tahtaya yazar ve yönelme hali ekinin altını çizer. Aynı iĢlemleri kütüphane ve eczane örnekleri üzerinde de öğrencilere gösterir. 2- Öğretmen örnekleri sınıf içerisinden de göstermeye gayret gösterir. Tahtaya “Nereye gidiyorum” yazar ve canlandırarak “Ben kapıya gidiyorum” cevabını verir. Sonra tahtaya “Ben Kime bakıyorum” yazar ve canlandırarak “Ben Ali‟ye bakıyorum” cevabını verir. 3- Öğretmen bir kelime ünsüz bir harfle bitiyorsa “a, e”, kelime ünlü bir harfle bitiyorsa “ya, ye” getirildiğini örneklerle öğrencilere gösterir. 4- AĢağıdaki örnekler tahtaya yazılır ve ünsüz yumuĢaması kuralı öğrencilere anlatılır. kitap→ kitaba, çorap→ çoraba fındık→ fındığa kebap→ kebaba leylek→ leyleğe yurt→ yurda ağaç→ ağaca 5- Bu örnekler verildikten sonra ünsüz yumuĢaması kuralının bulunmadığı örnekler de verilir. ticaret→ ticarete sanat→ sanata saat→ saate paket→ pakete market→ markete kıyafet→ kıyafete 6- Öğretmen kiĢi zamirleri ekinin yönelme hali eki ile kullanımını anlatır. Ben→ bana Sen→ sana O→ ona Biz→ bize Siz→ size Onlar→ onlara 69 7- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) Kız adama____ bağırıyor. b) Ali market_______ gidiyor. c) Onlar mağazalar_______ bakıyor. ç) O, ben____ kızmıyor, sen______ kızıyor. d) Çocuk kırtasiye______ gidiyor. e) ġair bir defter_____ Ģiir yazıyor. f) Gelecek hafta vatan______ dönüyor musunuz? g) Siz___ bir Ģey söylemiyorum. ğ) Her zaman ders_____ geç kalıyorsun. h) Dolap______ meyve koyuyor. ı) Yarın kütüphane_________ geliyor musun? - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) _Sabah nereye gidiyorsun____________? Sabah kasabaya gidiyorum. b) ________________________________ Adam çocuğa kızdı. c) Ali nereye koĢuyor? ________________________________ ç) Öğretmen kime kızıyor? _________________________________ d) Tatilde nereye gidiyorsun? __________________________________ e) Öğretmen kime soru soruyor? __________________________________ 4.16. Etkinlik 15. Etkinlik ismi: Evden Okula Süre:15 dakika Kazanımlar: 70 Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci yapmakta olduğu, yapacak olduğu ya da sürekli olarak yaptığı eylemin kaynağını söyleyebilir ve sorabilir Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: AhĢap, akrep, bakkal, bukalemun, ders, hediye, nefret, paket, park, polis, sabah, yoğurt. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya büyük bir daire çizer. Dairenin tam ortasına bir iĢaret koyar, iĢaretin üzerine “ev” yazar ve “Ben Ģimdi evdeyim” diye öğrencilere iĢareti gösterir. Sonra dairenin kenarlarına baĢka iĢaretler koyar ve iĢaretlere okul, kütüphane, eczane gibi isimler yazar. Ev iĢaretinden üniversiteye bir ok iĢareti çizerek “Ben evden okula gidiyorum” diye tahtaya yazar ve ayrılma hali eki ile yönelme hali ekinin altını çizer. Aynı iĢlemleri kütüphane ve eczane örnekleri üzerinde de öğrencilere gösterir. 2- Öğretmen örnekleri sınıf içerisinden de canlandırarak vermeye gayret gösterir. Örneğin: Bilgisayardan bir müzik açar ve tahtaya “ ses nereden geliyor” yazar “Ses bilgisayardan geliyor” diye cevabını da yazar ve ayrılma hali eklerinin altını çizer. 3- Öğretmen bir öğrencinin elinden kalemini alarak tahtaya ” Kalemi kimden aldım” yazar ve “ Ali‟den aldım” diye cevabını da yazarak ayrılma hali eklerinin altını çizer. Öğrenci böylece insan ve nesneye yönelik soruların ayrımına varır. 4- Öğretmen kalın ünlülerden sonra “dan, tan”, ince ünlülerden sonra “den, ten” getirildiğini öğrencilere anlatır. 5- Öğretmen ünsüz benzeĢmesi kuralına göre de eklerin getirilme Ģekillerini açıklar. ders→ dersten dolap→ dolaptan sabah→ sabahtan akrep→ akrepten ameliyat→ ameliyattan 6- Öğretmen ayrılma hali ekinin kiĢi zamirleri ile kullanımını da öğrencilere verir. ben→ benden sen→ senden o→ ondan biz→ bizden 71 siz→ sizden onlar→ onlardan 7- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki örneklerde boĢ bırakılan yerleri tamamlayınız a) Ali akrepten___ çok korkuyor. b) Mobilyalar ahĢap__________ yapılıyor c) Bakkal_____ ekmek alıyorum. ç) Bukalemun______ çok korkuyorum d) Hilmi___________ nefret ediyor. e) Polis_____________ kaçıyorum. f) Ġstanbul____________ geliyorum g) Kemal ___________ Ģüpheleniyoruz. ğ) Sabah___________ akĢam________ ders çalıĢıyorum h) Bu paket________ hediye çıkıyor. ı) Bakkal__________ ekmek alıyorlar. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) ___Çocuklar nereden geliyor? Çocuklar parktan geliyor. b) ________________________? Bakkaldan ekmek alıyor. c) _________________________? Murat‟tan nefret ediyorum. d) __________________________? Polisten kaçıyor. e) ____________________________? Köpekten ve yılandan korkuyorum. f) _____________________________? Yoğurt sütten yapılıyor. 4.17. Etkinlik 16. Etkinlik Ġsmi: Saatin var mı? Süre: 20 dakika 72 Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Basit sözcüklerle kısa metinler yazar. Özel Kazanımlar: Öğrenci saat ile ilgili kavramları öğrenir ve uygun yerlerde kullanabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Ders, doktor, kütüphane, saat, sabah, tren, teneffüs, zaman. Yönergeler: a) Öğretmen tahtaya bir saat çizer ve tam, buçuk terimlerini öğrencilere öğretir. b) Saat kaç? 09: 00= Saat dokuz. c) Saat kaç? 10: 30= Saat on buçuk. 1- Bu ifadeler öğretildikten sonra öğretmen tahtaya bir duvar saati çizer ve saati dikey bir Ģekilde ikiye böler. Buçuğun sağında kalan taraf gösterilerek “-ı, -i, -u, -ü geçiyor” yazılır. Buçuğun solunda kalan taraf için de “-a, -e var” yazılır ve örnekler ile gösterilir. Saat kaç? 10: 20= saat dokuzu yirmi geçiyor. Saat kaç? 10: 40= saat dokuza yirmi var. 2- Öğretmen 2. yönergede geçen ifadelerin cümle içerisindeki kullanımını açıklar. Cümle içerisinde kullanım sırasında “var” yerine “kala”, “ geçiyor” yerine ise “de ,da, te, ta” ya da “geçe” ifadelerinin kullanıldığı öğrencilere örneklerle anlatılır. 3- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları “geçiyor, var” ifadeleri ile tamamlayınız. a) 10 : 20= ____Saat onu yirmi geçiyor.______________ b) 08 : 15=____________________________________ c) 02 : 45=______________________________________ ç) 04 : 04= ________________________________________ d) 11 : 40=_________________________________________ e) 23 : 55=__________________________________________ f) 20 : 35=___________________________________________ 73 g) 01 : 25=____________________________________________ - AĢağıdaki soruları cevaplayınız. a) Ders saat kaçta baĢlıyor? ____Ders saat on ikiyi beĢ geçe baĢlıyor_______(12 : 05) b) Kütüphane saat kaçta kapanıyor? __________________________________________( 13: 20) c) Teneffüs ne zaman? ___________________________________________ (20 : 15) d) Tren sabah saat kaçta kalkıyor? ____________________________________________ 06 : 40) e) Yarın doktora ne zaman gidiyorsun? ______________________________________________ (11 : 55) 4.18. Etkinlik 17. Etkinlik Ġsmi: Okuldan Sonra Süre: 15 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: : Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci gerçekleĢmekte olan, gerçekleĢecek ya da sürekli olarak gerçekleĢen eylemlerin zamanını söyleyebilir ve sorabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Araba, ders, eczane, film, kafeterya, kitap, kütüphane, matbaa, nehir, sinema. Yönergeler: 1- Öğretmen derse “- e kadar” yapısını anlatarak baĢlar. “ –e kadar” bir eylemin nereye ve ne zamana kadar sürdüğünü belirtir. 2- Öğretmen tahtaya “Bugün saat 8‟e kadar ders yapıyoruz” yazar. Sonra saat 8‟de dersin biteceğini vurgular. Öğretmen tahtaya “Kapıya kadar yürüyorum” yazar ve canlandırır. Kapıda eylemin bittiğini vurgular. 3- Öğretmen ekin isimlere geldiğini söyler ve “-e kadar, -a kadar, -ye kadar, -ya kadar” Ģekilleriyle ilgili olarak da örnekler verir. 4- Öğretmen “-den önce” yapısını anlatmaya baĢlar. 74 5- Öğretmen tahtaya “ Sudan önce çay içiyorum.” yazar ve daha önceden sınıfa getirdiği materyallerle canlandırır. Su içme eyleminin çay içme eyleminden daha sonra gerçekleĢmiĢ olduğunu vurgular. Tahtaya “Ders saat 12‟den önce baĢlamıyor” yazar ve açıklar. 6- Öğretmen ekin isimlere geldiğini söyler ve “-dan önce, -den önce, -tan önce, -ten önce” Ģekilleriyle ilgili olarak da örnekler verir. 7- Öğretmen “-den sonra” konusunu anlatmaya baĢlar. 8- Öğretmen tahtaya “Sudan sonra çay içiyorum.” yazar ve canlandırır. Su içme eyleminin çay içme eyleminden daha önce gerçekleĢmiĢ olduğu vurgulanır. Tahtaya “Ders saat 12‟den sonra baĢlıyor” yazar ve açıklar. 9- Öğretmen ekin “-dan sonra, -den sonra, -tan sonra, ten sonra” Ģekilleriyle de ilgili olarak örnekler verir. 10- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları “-a kadar, -e kadar, -ya kadar, -ye kadar” ile tamamlayınız. a) AkĢama kadar___________ ders çalıĢıyorum. b) Öğle__________________ kütüphanede araĢtırma yapıyorum. c) Beyrut‟tan Trablus_____________________ her gün yürüyor. ç) Ankara____________________ arabayla gidiyor. d) Nehrin suyu Ģehir__________________ gelmiyor. - AĢağıdaki boĢlukları “-dan sonra, -den sonra, -tan sonra, -ten sonra” ile tamamlayınız. a) Dersten_sonra sinemaya gidiyoruz. b) AkĢamları yemek___________ film izliyorum. c) Öğle__________ kütüphaneye gidiyorum. ç) Okul____________ eczanede çalıĢıyorum. d) Kitaplar matbaa___________ kitapçılara gidiyor. - AĢağıdaki boĢlukları “ –dan önce, –den önce, -tan önce, -ten önce” ekleriyle tamamlayınız. a) Dersten önce__________ kafeteryaya gidiyoruz. b) Öğle______________ kitap okuyorum c) Sinema____________ patlamıĢ mısır alıyorum. ç) AkĢam saat 10‟______________ uyuyorum. 75 d) Namaz_________________ abdest alıyorum. 4.19. Etkinlik 18. Etkinlik Ġsmi: Yatmadan önce Süre: 15 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: : Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci gerçekleĢmekte olan, gerçekleĢecek ya da sürekli olarak gerçekleĢen eylemlerin zamanını söyleyebilir ve sorabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Eczane, izin, müzik, sinema, spor, Ģemsiye tatil. Yönergeler: 1- Öğretmen derse “-madan önce, - meden önce” yapılarını anlatarak baĢlar. 2- Bu yapı bir eylemin baĢka bir eylemden önce gerçekleĢtiğini ifade etmek için kullanılır. 3- Öğretmen tahtaya “ Çay içmeden önce su içiyorum.” yazar ve canlandırır. Su içme eyleminin daha önce gerçekleĢtirildiğini vurgular. 4- Öğretmen bu yapıyla ilgili örnekler verir ve ekin fiillere getirildiğini söyler. 5- Öğretmen “-dıktan sonra” yapısını anlatmaya baĢlar. Tahtaya “ Su içtikten sonra çay içiyorum” yazar ve canlandırır. Su içme eyleminin daha önce gerçekleĢtirildiğini vurgular. 6- Öğretmen “- dıktan sonra, - dikten sonra, -duktan sonra, -dükten sonra, -tıktan sonra, -tikten sonra, -tuktan sonra, -tükten sonra” Ģekilleriyle de ilgili örnekler verir ve eklerin fiillere gelen bir ek olduğunu söyler. 7- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir - AĢağıdaki boĢlukları “-madan önce, -meden sonra” ve “- dıktan sonra, - dikten sonra, duktan sonra, -dükten sonra, -tıktan sonra, -tikten sonra, -tuktan sonra, -tükten sonra” yapılarıyla tamamlayınız. a) Spor yaptıktan sonra_____________ duĢ alıyorum. b) _____________________________ eczaneye gidiyorum. 76 c) ______________________________ diĢlerimi fırçalıyorum. ç) _______________________________ Ģemsiyeyi açıyorum. d) _______________________________ bilet alıyorum. e) _______________________________ sinemada buluĢuyoruz. f) _______________________________ izin alıyorum. g) _______________________________ yemek yiyorum. h) _______________________________ tatile gidiyorum. ğ) _______________________________ müzik dinliyorum. 4.20. Etkinlik.19. Etkinlik Ġsmi: Benim Kalemim. Süre: 15 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Basit cümlelerle kiĢisel bilgileri yazar. Özel Kazanımlar: Öğrenci bir nesnenin kime ait olduğunu söyleyebilir ve sorabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Akraba, ameliyat, beden, çorap, defter, dolap, elbise, eĢya, hayat, imtihan, isim, kalem, kibrit, meyve, oda, resim, tiyatro, tabak, vakit. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya “Kimin kalemi?” yazar. Öğretmen kalemini göstererek Bu kimin kalemi diye öğrencilere sorar ve sorunun altına “Benim kalemim” yazar. Sonra bir öğrencinin kalemini alır ve “Senin kalemin” der, tahtaya yazar. 2- Diğer ekleri de öğrencilerin kalemlerini kullanarak aynı Ģekilde alt alta yazar ve öğrencilerin konuyu sezmelerini sağlar. 3- Hangi ekin hangi Ģahsa getirileceği aĢağıdaki gibi tahtaya yazılır. Benim= -m, -ım, -im, -um, -üm, Senin= -n, -ın, -in, -un, -ün Onun= -ı, -i, -u, -ü, -sı, -si, -su, -sü Bizim= -mız, -miz, -muz, -müz, -ımız, -imiz, -umuz, -ümüz, Sizin= -nız, -niz, -nuz, -nüz, -ınız, -iniz, -unuz, -ünüz Onların= -ları, -leri 77 4- Öğrencilere eklerin doğrudan geldiği örnekler verilerek kural pekiĢtirilmeye çalıĢılır. 5- Bazı ünsüz yumuĢamasının yer aldığı örnekler öğrencilere verilir. kitap→ kitabım vücut→ vücudum mektup→ mektubum tabak→ tabağım musluk→ musluğu kebap→ kebabım cevap→ cevabım hesap→ hesabım çorap→ çorabım gibi örnekler çoğaltılarak verilir. 6- Bazı kelimelerin ünsüz yumuĢamasına uğramadığı da öğrencilere anlatılır. millet→ milletim top→ topum ahlak→ ahlakım devlet→ devletim saç→ saçım kıyafet→ kıyafetim kibrit→ kibritim bisiklet→ bisikletim süt→ sütüm park→ parkım 7- Son ünlüsü “ı, i, u, ü” olan ve ünsüz ile biten kelimelerin ünlüyle baĢlayan bir ek aldıkları zaman kelimedeki son ünlünün düĢeceği kuralı öğrencilere anlatılır. vakit→ vaktim Ģehir → Ģehrim Ģekil→ Ģeklim nehir→ nehrim ömür→ ömrüm ağız→ ağzım akıl→ aklım 78 isim→ ismim resim→ resmim 8- Öğrencilere “su” sözcüğünün istisna olduğu söylenir. su→ suyu 9- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) _____Benim____ kalemim kırmızı. b) ______________ elbisen çok güzel c) _______________ hayatı çok ilginç ç) _______________ saçınız çok uzun. d) ________________ dolaplarında meyveler var. e) ________________ akrabam hiç yok. f) _________________ eĢyaların çok pahalı. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) Senin ______çorabın__________siyah. (çorap) b) Onun _____________________çok fazla. (akraba) d) Sizin _______________________ yarın mı? (ameliyat) ç) Bizim ______________________ ne zaman? (imtihan) d) Benim ______________________ daha geniĢ. ( beden) e) Senin ______________________ daha güzel. (resim) f) Onların hiç __________________ yok. (vakit) g) Onun ______________________ neresi? (Ģehir) ğ) Senin _______________________ biraz kirli. (su) h) Benim ______________________ Türkiye‟de çok yaygın. (isim) ı) Sizin _______________________ var mı? (kibrit) - AĢağıdaki cümlelerde bulunan yanlıĢları düzeltiniz a) Benim defterin daha düzenli ___Benim defterim daha düzenli.____________ b) O boĢ vakitlerinizde tiyatroya gidiyor _______________________________________ c) Senin kaç kardeĢiniz var? ______________________________________ 79 ç) Onların Ģehrime gittim. ________________________________________ d) Senin hiç boĢ odanız var mı? __________________________________________ e) Bizim tabaklarına niçin yemek koymuyorsunuz? ____________________________________ 4.21. Etkinlik 20. Etkinlik Ġsmi: Evimin Penceresi çok geniĢ. Süre: 15 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Basit cümlelerle yaĢadığı mekânı (evi, odası, sokağı vb.) betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci belirtili isim tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması kurallarını öğrenerek iki kelime arasında bağlantı kurmayı öğrenir, uygun yerlerde kullanır. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Adam akrep, araba, arazi, banka, cazip, cevap, çay, darbuka, faiz, heyecan, imtihan, insan, kira, kitap, motor, problem, sabah, salon, spor, üniversite, zaman, zehir. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya belirtili isim tamlamalarıyla ve belirtisiz isim tamlamalarıyla ilgili örnekler yazar ve öğrenciye konuyu sezdirir. 2- Öğretmen belirtili isim tamlamalarında; tamlayana “-ın, -in, -un, -ün, -nın, -nin, - nun, -nün” eklerinin geldiğini, tamlanana “ –ı,-i, u,-ü, -sı, -si, -su, -sü, -ları,-leri” eklerinin geldiğini öğrencilere örnekler ile beraber açıklar. 3- Öğretmen belirtisiz isim tamlamalarında tamlayana herhangi bir ek gelmediğini tamlanana “ –ı, -i, -u, -ü, -sı, -si, -su, -sü” eklerinin getirildiğini öğrencilere örnekler üzerinde gösterir. 4- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki cümleleri eĢleĢtiriniz. a) Kırmızı arabanın _d__alanı çok geniĢ. b) Bilgisayarın. ____ zehri insanı öldürüyor. c) Akrebin _____ kirası çok cazip 80 ç) Sarı saçlı adamın _____yazıları çok küçük. d) Trablus‟ta arazilerin _____motoru çok güçlü? e) Kitabın _____ gözleri çok büyük. f) Evin _____klavyesinde problem var. - AĢağıdaki seçenekleri eĢleĢtiriniz a) Darbuka _b___ dizileri çok heyecanlı. b) Türk _____ imtihanları ne zaman baĢlıyor c) Ankara ______anahtarı var mı? ç) Çay _____sesini çok seviyorum d) Üniversite ______Üniversitesi çok büyük. e) Banka _____kaĢığı nerede? f) Cevap ______faizleri çok yüksek. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) O hastanenin__ önü çok kalabalık. b) Sabahları spor____ salon_____ gidiyorum. c) Beyrut___ iklim_____ ılıman. d) Ġstanbul_____ nüfus______ 15 milyon. e) Kemal_____ kilo______ 90. f) Bu sınıf____ pencere____ yok. g) Bugün kardeĢ______ doğum gün____ 4.22. Etkinlik 21. Etkinlik Ġsmi: Evimin kapısının kolu. Süre:15dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Basit cümlelerle yaĢadığı mekânı (evi, odası, sokağı vb.) betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci zincirleme isim tamlamalarını öğrenerek ikiden daha fazla kelime arasında bağlantı kurabilir ve uygun yerlerde kullanabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: ahĢap, akraba, araba, dükkân, elbise, elektrik, fatura, imtihan, isim, müdür, mürekkep, tarih, Yönergeler: 81 1- Öğretmen derse belirtili isim tamlaması ve belirtisiz isim tamlamalarından örnekler vererek baĢlar. 2- Öğretmen zincirleme isim tamlamalarının; aslında belirtili isim tamlamaları ve belirtisiz isim tamlamalarına dayandığına dair örnekler verir. Örneğin: “Ali‟nin imtihan puanı” örneğinde “imtihan puanı” nın belirtisiz isim tamlaması olduğu, “Ali‟nin puanı” nın da belirtili isim tamlaması olduğu öğrencilere gösterilir.. 3- Tamlayanın iyelik adılı olduğu durumlarda tamlanana getirilen “-sı, -si, -su, -sü” eklerinin yerine uygun iyelik ekinin getirileceği vurgulanır. 4- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki cümleleri eĢleĢtiriniz. a) Müdürün arabasının __c_ kızının ismi Ahsen b) Fizik dersinin ____ yerinin anahtarı kimde? c) KardeĢimin _____ rengi mavi. d) Cihat‟ın iĢ ______ imtihanı çok zor. e) Bilgisayarın f) Telefonun kapağının g) Elektrik ____faturasının tarihi geçiyor. ____ markası Ferrari. ____ yazıcısının mürekkebi bitiyor. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) Ev___ kapı___ kolu____ değiĢtiriyorum. b) Babamın____ akrabasının____ dükkanında____ çalıĢıyorum. c) Ali____ baba____ meslek_____ avukat. d) Ben_____ ev______ Asım____ evi___ üst______ e) Ali_______ cep telefon______ çok pahalı. f) Leyla_______ elbise_____ renk______ çok güzel. g) Mobilya____ ahĢap_____ kalite_____ çok iyi. h) Ev_____ çatı_____ kiremitler_____ çok eski. 4.23. Etkinlik 22. Etkinlik Ġsmi: Geçen Gün Süre:15 dakika Kazanımlar: 82 Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci geçmiĢte gerçekleĢmiĢ olaylarla ilgili eylemleri geçmiĢ zamanın olumlu yapısıyla karĢısındaki kiĢiye aktarabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Ders, etraf, fare, fatura, kalemtıraĢ, karnabahar, künefe, leylek, sene, Ģampiyon, tarih, timsah, zafer ziraat. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya “Dün ne yaptın?” yazar ve öğrencilere soruyu iletir. Aldığı cevapları tahtaya geçmiĢ zaman kuralına uygun bir biçimde yazar. 2- Öğretmen geçmiĢ zaman eklerinin “-dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü” olduğunu tahtaya yazar ve ünsüz benzeĢmesi kuralını öğrencilere hatırlatarak ne zaman” –dı, -di, -du, -dü” ne zaman “-tı, -ti, -tu, -tü” geleceğiyle ilgili örnekler verir. 3- Öğretmen hangi ekin hangi durumda geleceğini 5 baĢlık altında ele alır. a) Eğer fiilin son ünlüsü “a, ı” ise fiil “-dı, tı” eklerini alır. b) Fiilin son ünlüsü “e, i” ise fiil “-di, -ti” eklerini alır. c) Fiilin son ünlüsü “o,u ise fiil “ du,tu” eklerini alır ç) Fiilin son ünlüsü “ ö, ü” ise fiil “dü, tü” eklerini alır. d) Öğretmen fiillerin Ģahıslara göre de çekimlerini verir. 4- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) _Ben____ dün çok ders çalıĢtım. b) ________ geçen gün Ziraat Fakültesinde derslere girdik c) ________ geçen sene Dünya Ģampiyonu oldu. ç) ________ kalemtıraĢını kaybettim. d) ________ timsahtan çok korktun. e) ________ tarihte bugün Mısır büyük bir zafer kazandı. f) ________ bu konuyu bize geçen ders anlattınız. g) ________ bu yıl evimin etrafında çok fazla leylek gördüm. - AĢağıdaki boĢlukları geçmiĢ zamanın olumlu yapısıyla tamamlayınız. a) Dün gece büyük bir fare ____________________( gör-) b) Bu akĢam ders çok eğlenceli _________________ (geç-) 83 c) Geçen yılbaĢında biz hindi __________________ (ye-) ç) 1999 senesinde Türkiye‟de büyük bir deprem ___________ (ol-) d) Dün akĢam künefe ___________________(piĢir-) e) Geçen ayın faturasını bugün ______________(öde-) f) Ders ___________ (bit-) g) Biz geçen ay tarlaya karnabahar ______________ (dik-) 4.24. Etkinlik 23. Etkinlik Ġsmi: Bugüne Kadar Hiç Duymadım. Süre: 15 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci geçmiĢte gerçekleĢmiĢ olaylarla ilgili eylemleri geçmiĢ zamanın olumsuz yapısıyla karĢısındaki kiĢiye aktarabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Ders, fatura, kebap, kelime, kereviz, makale, mektup, otobüs, otel, sene, seyahat, Ģey, tatil, üniversite,. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya “Dün ders çalıĢtım.” yazar daha sonra “Dün ders çalıĢmadım” yazar. Birkaç daha örnek vererek öğrencilere geçmiĢ zamanın olumsuz Ģekli sezdirilir. 2- Öğretmen geçmiĢ zaman eklerini tahtaya yazar ve “a,ı,o,u”dan sonra “madı”, “e,i,ö,ü”den sonra “medi” ekinin fiillere getirilmesiyle geçmiĢ zamanın olumsuz yapılarının yapıldığını öğrencilere örneklerle anlatır. 3- Öğretmen fiillerin Ģahıslara göre de çekimlerini verir. 4- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) __Ben_ dün hiç ders çalıĢmadım. b) _______ geçen sene Türkçe kurslarına gitmedik. c) _______ bu yıl üniversiteye sadece iki gün gelmedi. ç) _______ hiç kereviz yemedim. d) _______ dün gece makale yazmadım. 84 e) ________ kira borcunu daha ödemedin f) ________ bugün kebap yemedik. g) ________ yeni kelime öğrenmedi. - AĢağıdaki boĢlukları geçmiĢ zaman olumsuz yapısıyla tamamlayınız. a) Geçen ay mektup ____yazmadı_________ (yaz-) b) Siz geçen ayın faturasını daha ____________(öde-) c) Ders __________.(bit-) Daha 20 dakika var. ç) Bana bir Ģey ______________( söyle-) d) Hâlâ otobüs ______________( gel-) e) Siz üniversiteden henüz mezun __________(ol-) f) Onlar bu otelde tatil ___________________( yap-) g) Ben hiç uçakla seyahat _________________(et-) 4.25. Etkinlik 24. Etkinlik Ġsmi: Dün Ne yaptınız? Süre: 10 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci geçmiĢte gerçekleĢmiĢ olaylarla ilgili eylemleri bilinen geçmiĢ zaman yapısıyla sorabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Araba, ders, fatura, kelime, kurs, maç, piknik, sene, sinema, tamir, zaman zürafa, Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya “ Dün ne yaptınız?” yazar ve öğrencilerin cevap vermesini ister. Cevapları tahtaya yazar. Sonra öğrencilerin verdikleri cevapların soru Ģekillerini de tahtaya yazar. 2- Öğretmen bilinen geçmiĢ zamanda soru eklerinin bilinen geçmiĢ zaman eklerine Ģahıs ekleri eklendikten sonra geldiğini öğrencilere anlatır. 3- Öğretmen bilinen geçmiĢ zaman soru Ģekillerinin Ģahıslara göre çekimini tahtaya yazar. 85 4- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) __O__ dün sinemaya gitti mi? b) _____ geçen gün arabayı tamir ettin mi? c) _____ geçen hafta derse geldin mi? ç) ______ geçmiĢ zaman konusunu anladınız mı? d) _______ geçen sene Türkçe kurslarına geldiniz mi? e) _______ gelecek zaman konusunu öğrendik mi? f) _______ hiç Türkiye‟ye gittiler mi? g) ________ bu kelimeye daha önce hiç rastladın mı ? - AĢağıdaki boĢlukları geçmiĢ zaman soru yapısıyla tamamlayınız. a) Üniversiteden mezun __oldun mu? ( ol-) b) Geçen derse __________________? (gel-) c) Sen hiç zürafa _________________ ?(gör-) ç) Siz geçen hafta sonu pikniğe ________________?(git-) d) Onlar bu kelimelerin manasını ____________________?( bil-) e) Dün yağmur _____________________?(yağ-) f) Ronaldo maçta iyi _______________________?(oyna-) g) Siz geçen ayın faturasını _______________________ ?(öde-) 4.26. Etkinlik 25. Etkinlik Ġsmi: Dün neredeydin? Süre: 15 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel kazanımlar: Öğrenci geçmiĢte gerçekleĢmiĢ olaylarla ilgili eylemleri geçmiĢ zamanın olumlu yapısıyla karĢısındaki kiĢiye aktarabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Adliye, basit, boksör, cevap, ders, meĢgul, tatil, vakit. Yönergeler: 86 1- Öğretmen tahtaya “Dün neredeydiniz?” yazar ve öğrencilerden cevap alır. Aldığı cevapları tahtaya yazar ve -imek eylemi eklerinin altını çizer. Böylece öğrenci konuyu sezer. 2- Öğretmen tahtaya oldukça fazla örnek yazmaya gayret gösterir. 3- Öğretmen -imek eylemi eklerini “ dı, di, du, dü, tı, ti, tu, tü, ydı, ydi, ydu, ydü” olarak tahtaya yazar. Eklerin isim ve sıfatlara gelen ekler olduğunu vurgular. 4- Öğretmen kelimenin son harfi ünlü bir harf ise ünsüz yumuĢaması ve büyük ünlü uyumu kuralına uygun olarak kelimeye “dı, di, du, dü, tı, ti, tu, tü” eklerinden birinin geleceğini vermiĢ olduğu örneklerden de yola çıkarak gösterir. 5- Öğretmen tekrar örneklerden yola çıkarak eğer bir kelimenin son harfi ünlü bir harf ise kelimeye büyük ünlü uyumu kuralına uygun olarak “ydı, ydi, ydu, ydü” eklerinin geleceğini yani araya yardımcı ünlü gelmesi gerektiğini öğrenciye anlatır. 6- Öğretmen -imek eylemi eklerinin hal eklerinden sonra geldiğini örneklerde gösterir. 7- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları geçmiĢ zaman olumlu yapısıyla tamamlayınız. a) Her yerde insanlar vardı. Alan çok kalabalıktı.__ b) Dün adliyede çok fazla iĢ vardı. Çok yorgun______ c) Geçen ders soruları bitirmedim çünkü vakit çok dar______ ç) Dün çok meĢgul______ d) Dün hiçbir iĢ yapmadım. Tüm gün evde_____________ e) Geçen hafta Ġstanbul‟da tatil____________ f) Mike Tyson diğer boksörden daha güçlü________ g) Soruların hepsini cevapladım çünkü çok basit_______ ğ) Soruların hepsini cevaplamadım çünkü soru sayısı çok fazla_______ 4.27. Etkinlik 26. Etkinlik Ġsmi: Süre: 15 dakika Kazanımlar: Dün Nerede değildin? Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. 87 Özel Kazanımlar: Öğrenci geçmiĢte gerçekleĢmiĢ olaylarla ilgili eylemleri geçmiĢ zamanın olumsuz yapısıyla karĢısındaki kiĢiye aktarabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Aynı, basit, bekar, elbise, esmer, fakir, hikaye, telefon, zayıf. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya “Dün neredeydin?” yazar ve öğrencilere sorar. Sonra tahtaya “Dün nerede değildin” yazar ve öğrencilerden gelen cevapları doğru bir Ģekilde tahtaya yazar. 2- Öğretmen isim ve sıfatlardan sonra “değil” yapısının getirildiğini “değil” den sonra -imek eyleminin geçmiĢ zaman Ģekli olan “di” nin getirildiğini ve daha sonra Ģahıs eklerinin getirildiğini öğrencilere anlatır. 3- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları geçmiĢ zaman olumsuz yapısıyla tamamlayınız. a) Biz eskiden zengindik. _Fakir değildik._________ b) Sorular aynıydı. _________________________ c) Sorular çok basitti. _______________________ ç) Ben önceden bekârdım. ___________________ d) Elbise çok dardı. ____________________________ e) O telefon çok ucuzdu. _______________________ f) Kız esmerdi. ______________________________ g) Geçen yıl zayıftım._________________________ ğ) Hikâye çok uzundu.____________________________ 4.28. Etkinlik 27. Etkinlik Ġsmi: Dün Okulda mıydın? Süre: 10 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel kazanımlar: Öğrenci geçmiĢte gerçekleĢmiĢ olaylarla ilgili eylemleri geçmiĢ zamanın olumsuz yapısıyla karĢısındaki kiĢiye aktarabilir. 88 Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Basit, ders, fakir, fark. hava, imtihan, meĢgul, sene, sınıf. Yönergeler: 1-Öğretmen tahtaya “ Dün okulda mıydın” yazar ve cevabını verir. Örnekleri çoğaltır. 1- Öğretmen bu örnekler üzerinden giderek isim veya sıfattan sonra soru ekinin soru ekinden sonrada “ ydın, ydin, ydun, ydün” eklerinin getirileceği hakkında öğrencileri bilgilendirir. 2- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları geçmiĢ zaman soru yapısıyla tamamlayınız. a) Ġmtihan nasıldı? Çok zor _muydu?___ b) Sen geçen ders sınıfta var ____________________? c) Ali eskiden de fakir ________________________? ç) Dün akĢam hava yağmurlu ______________________? c) Geçen sene de kıĢın çok soğuk _____________________? d) Geçen dönem sınıfta öğrenci sayısı çok _______________________? e) Telefona cevap vermedin meĢgul ___________________________? f) Sınavda sorular basit_______________________________? g) Geçen sene öğretmeniniz farklı __________________________? 4.29. Etkinlik 28. Etkinlik Ġsmi: Yazı Yazıyordum. Süre: 10 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci geçmiĢte gerçekleĢip belli bir süre devam eden eylemleri olumlu yapılarda kullanabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Akraba, ders, mümkün, sahil, sene, sigara, stadyum vakit, zaman. Yönergeler: 89 1- Öğretmen sınıfa girer ve tahtaya “ Yazı yazıyordum kalemim düĢtü.” yazar. Yazıyı yazarken kalemi elinden düĢürür. 2- Öğretmen tahtaya bir ok iĢareti çizer ve “yordu” yapısının geçmiĢte baĢlamıĢ ve belli bir süre devam edip yine geçmiĢte biten bir eylemi ifade ettiğini öğrencilere anlatır. 3- Öğretmen örneklerini artırır. Sınıfta yürürken ayağı tökezler ve tahtaya “Sınıfta yürüyordum düĢtüm” yazar. 4- Öğretmen yapının olumlu Ģeklinin fiile “-yordu, -ıyordu, -iyordu, -uyordu, -üyordu” eklerinin getirilerek yapılacağını anlatır. ġahıs eklerinin de bu eklerden sonra geleceğini söyler. 5- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları olumlu yapıda tamamlayınız. a) Dün akĢam bu vakitlerde ders ___çalıĢıyordum.__ (çalıĢ-) b) Geçen sene bu zamanlar Türkiye‟de _____________ (yaĢa-) c) Eskiden sigara ___________(iç-). Artık sigara içmiyorum ç) Geçen sene bu vakitler akrabalarımızı _______________(ziyaret et-) d) Dün tüm gün evdeydim. Evde kitap ____________________ (yaz-) e) Evlenmeden önce sabahları sahilde _____________.(yürü-) ġimdi yürümüyorum. f) Geçen hafta görüĢmemiz mümkün değildi çünkü geçen hafta bu zamanlar stadyumda maç _______________(izle-) 4.30. Etkinlik 29. Etkinlik Ġsmi: Dün ne yapıyordun? Süre: 5 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci geçmiĢte gerçekleĢip belli bir süre devam eden eylemleri olumsuz yapılarda kullanabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Aile, ders, film, imtihan, saat, sene, sigara, spor, üniversite, vakit. Yönergeler: 90 1- Öğretmen öğrencilere “ Dün bu vakitler ne yapıyordun?” diye sorar ve cevapları tahtaya yazar. Sonra öğretmen tahtaya öğrencilerin yaptığı ve yapmadığı Ģeyleri yazar. Örneğin: “Ali ders çalıĢmıyordu” 2- Öğretmen örnekler üzerinden Ģimdiki zamanın rivayetinin olumsuz Ģeklinin nasıl yapıldığını öğrencilere anlatır. 3- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları olumsuz yapıda tamamlayınız. a) Dün bu vakitler film izliyordum. Ders çalıĢmıyordum._______ b) Geçen sene spor yapıyordum. Bu sene spor ______________(yap-) c) Sigaraya evlendikten sonra baĢladım. Evlenmeden önce sigara ____________(iç-) ç) Bu sene imtihanlarım daha iyi geçiyor. Geçen sene pek iyi __________________(geç-) d) Üniversiteye baĢlamadan önce ailemin yanında yaĢıyordum. ġimdi ailemin yanında _______________(yaĢa-) e) Dün bu saatlerde Asım film seyrediyordu. Ben film_______________. (seyret-) Uyuyordum. f) Ġstanbul‟a gedikten sonra günde 8 saat çalıĢıyorum. Eskiden hiç ________________(çalıĢ-) 4.31. Etkinlik 30. Etkinlik Ġsmi: Merak ediyor muydun? Süre:10 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci geçmiĢte gerçekleĢip belli bir süre devam eden eylemleri soru yapılarını öğrenir ve uygun yerlerde kullanabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Doktor, kumar, kurs, sene, sigara, Ģampiyon. Yönergeler: 91 1- Öğretmen tahtaya “ Ġmtihana girmeden önce sınav sorularını merak ediyor muydun?” “Eskiden Türkçe öğrenmek istiyor muydun?” yazar ve öğrencilere konuyu sezdirmeye çalıĢır. 2- Öğretmen ilk olarak fiile Ģimdiki zaman ekinin daha sonra soru ekinin sonra da geçmiĢ zaman ekinin gelmesiyle yapının kurulacağını öğrencilere anlatır. 3- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) Eskiden sigara içiyor muydun?__ (iç-) b) Siz Türkçe kursuna gelmeden önce Türkçe ________________?(bil-) c) O geçen sene de öğleye kadar ____________________?(uyu-) ç) Evlenmeden önce kumar ________________________?(oyna-) d) Onlar geçen senelerde de Ģampiyon ____________________?(ol-) e) Beni tanımadan önce de her zaman böyle _________________?(ağla-) f) YaĢlanmadan önce bu kadar sık doktora ___________________?( git-) 4.32. Etkinlik 31. Etkinlik Ġsmi: Çocukken Süre 15 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci geçmiĢ zamanlı ve Ģimdiki zamanlı cümleler kurarken cümlelerde “ken” yapısının kullanımını öğrenir ve uygun yerlerde kullanır. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Araba, ders, diyet, elektrik, gaz, havuz, idman, imtihan, kütüphane, lamba, müdür, nehir, otobüs, sigara. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya “çocukken her gün nehirde yüzüyordum” ve “Öğrenciyken çok fakirdim” yazar. 2- Öğretmen “ken” yapısının bir zaman dilimini ifade ederken kullanıldığını öğrencilere bildirir. 92 3- Öğretmen bu seviyede “ken” yapısının sadece isim ve sıfatlara gelen bir ek olarak anlatır. 4- Öğretmen tahtaya “Üniversitedeyken yurtta kalıyordum” yazar ve ken ekinin hal eklerinden sonra geldiğini öğrencilere anlatır. 5- Kelimenin son harfi ünsüz bir harf ise “ken” ünlü bir harf ise “yken” geldiğini öğrencilere bildirir. 6- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) Araba varken__ otobüse binmiyorum b) Dün kütüphane_______ hiç ders çalıĢmadım c) Dün nehir__________ az daha boğuluyordum. ç) Genç ______ çok sigara içiyordum. d) Elektrikler yok______ gazlı lamba kullanıyorduk. e) O müdür_______ çok çalıĢkan bir insandı. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) Türkiye‟deyken _çok alıĢveriĢ yaptım.______________ b) Hastanedeyken _________________________ c) Bekarken ________________________________ ç) Dersteyken ______________________________ d) Diyetteyken _______________________________ e) Havuzdayken _______________________________ f) Ġmtihandayken ________________________________ g) 15 yaĢındayken _______________________________ ğ) Ġdmandayken _________________________________ 4.33. Etkinlik 32. Etkinlik Ġsmi: Seninle Birlikte Süre. 15 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci “ile” yapısını öğrenir. 93 Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: akraba, battaniye, cetvel, çay, çorba, edebiyat, kalem, kebap, masa, otobüs, üniversite. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya “Masada silgi ile kalem var”, “Masada silgiyle kalem var”, “Sinemaya arkadaĢımla gittim, “ Sinemaya arkadaĢım ile gittim” yazar ve öğrencilerin konuyu sezmesi sağlanır. 2- Daha sonra öğrencilere “ile” yapısının ayrı olarak yazılabileceği gibi bitiĢik olarak da yazılabileceği öğrencilere örnekler üzerinden gösterilir. 3- “ile” yapısının kelimeye bitiĢik yazılacağı durumlarda kelimenin son harfi sessiz bir harf ise “-la, -le” getirilir. Kelimenin son harfi sesli bir harf ise “-yla, -yle” getirilir. 4- Öğretmen dersi “ile” yapısının farklı iĢlevleriyle ilgili örnekler verip açıklayarak iĢler. 5- Öğretmen tahtaya “Kemal ile Muhsin Türkçe kursuna gidiyor.” ve “ Kemal ve Ali Türkçe kursuna gidiyor.” cümlelerini tahtaya yazar. “ile” ve “ve” nin aynı manalara geldiğini, birliktelik ifade ettiğini öğrencilere bildirir. 6- “Kemal Muhsin ile Türkçe kursuna gidiyor” yazar ve yine birliktelik ifade ettiğini bildirir. Ancak “ile” yerine “ve” bağlacının getirilemeyeceğini öğrencilere bildirir. 7- Öğretmen tahtaya “Ali Muhsin ile birlikte Türkçe kursuna gidiyor.” yazar ve “ile”nin edat olarak birliktelik ifade eden kullanımlarında “ile” yapısından sonra “birlikte” kelimesinin de yer alabileceği öğrencilere anlatılır. 8- Öğretmen tahtaya “Tahtayı neyle siliyorum?” yazar ve canlandırır. Cevap olarak “Tahtayı silgiyle siliyorum” yazar. “ Türkçe kursuna otobüsle geliyorum” yazar ve buna benzer örneklerle “-ile” yapısının bir iĢi yaparken kullandığımız araçları belirttiğini öğrencilere anlatır. 9- Öğretmen “ile” yapısının zamirlerle kullanımını verir. “Ali benimle birlikte yüzmeye geldi.” “Ġstanbul‟a ben sizinle gittim” Ben→ Benimle Sen→ Seninle O→ Onunla Biz→ Bizimle Siz→ Sizinle Onlar→ Onlarla 94 10- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) Üniversiteye otobüsle___ gidiyorum. b) Ben o___________ birlikte her gün denize gidiyorum. c) Çorbayı kaĢık________ içiyoruz. ç) Kebabı çatal____ yiyorum. d) Masada kalem___________ silgi var. e) Yemekte çorba________ pilav var. f) Türkiye‟ye kim_____________ gittin? g) Geceleri battaniye_______________ yatıyorum. ğ) Üçgenin kenarlarını cetvel____________ ölçüyorum. - AĢağıdaki soruları cevaplayınız. a) Ġstanbul‟a neyle gittiniz? _______________________________________ b) Ġstanbul‟a kiminle gittin? ____________________________________________ c) Çayla birlikte ne yiyorsun? ________________________________________________ ç) Ġstanbul‟a akrabalarınla mı gittin? Hayır,______________________________________ d) Edebiyatla ilgileniyor musun? Evet, _______________________________________ e) Cetvelle ne yapıyorsun? _______________________________________________ 4.34. Etkinlik 33. Etkinlik Ġsmi: Lütfen Arapça KonuĢma Süre: 15 dakika 95 Kazanımlar. Genel Kazanımlar: Basit ve açık yönergeleri yazar. Özel Kazanımlar: Öğrenci emir cümlelerini tanır ve doğru yerlerde kullanımını öğrenir Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Acil, araba, ders, elektrik, ilaç, lamba, lütfen, masal, park, sigara, telefon, tren. Yönergeler: 1- Öğretmen sınıfa girer ve bir öğrenciye “Lütfen kapıyı aç” der. Öğrenci eylemi gerçekleĢtirdikten sonra tahtaya yazar. Sonra öğrencilere “kalemi ver”, “Sessiz olun”, Arapça konuĢmayın” gibi sözler söyleyerek konunun öğrenciler tarafından sezilmesi sağlar. 2- Emir kipinde olumlu cümle kurulumuna dair aĢağıdaki kural öğrencilere verilir ve her Ģahıs için örnekler verilerek konunun öğrenciler tarafından kavranmasına çalıĢılır. 1. KiĢiler için emir kipinin bulunmadığı, 2. çoğul kiĢi kullanımında eylemin sonuna “-ız, -iz, uz, -üz” eklerinin getirilmesinin cümleye nezaket katacağı, 3. KiĢiler için doğrudan emir cümleleri kurulamadığı için dolaylı olarak emir cümleleri kurulduğu aĢağıdaki kurala göre öğrencilere açıklanır. Sen fiil O fiil+sın, sin, sun,sün Siz fiil+ın(ız), in(iz), un(uz), ün(üz), yın(ız), yin(iz), yun(uz), yün(üz) Onlar 3- fiil+ sınlar, sinler, sunlar, sünler Emir kipinde olumsuz cümle kurulumuna dair aĢağıdaki kural öğrencilere verilir ve her Ģahıs için örnekler verilerek konunun öğrenciler tarafından kavranmasına çalıĢılır. Sen fiil+ma,me O fiil +ma,me+sın, sin, sun, sün Siz fiil +ma,me+yı(nız), yin(iz), yun(uz), yün(üz) Onlar fiil +ma,me+sınlar, sinleri sunlar, sünler 4- Emir kipinde soru cümlelerinin kurulumuna dair aĢağıdaki kural öğrencilere verilir. Emir kipinde 3. kiĢiler dıĢında soru cümleleri kurulamayacağı öğrencilere açıklanır. 3. kiĢiler için örnekler verilerek konunun öğrenciler tarafından kavranmasına çalıĢılır. 96 O fiil +sın, sin, sun, sün mı, mi, mu, mü Onlar fiil +sınlar, sinler sunlar, sünler mı, mi 5- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları emir kipiyle tamamlayınız. a) Lütfen derste bir daha ______konuĢma_______ (konuĢ-) b) Derste sadece Türkçe _____________________ (konuĢ-) c) Ona ___________(söyle-) ilaç almadan ______________(gel-) ç) Onlar da ödevini ________________________(yap-) d) Siz buraya _____________________________ (gel-) e) Anne, lütfen masal ____________________________(anlat-) f) Acil durumlarda düğmeye ________________________(bas-) g) Burada sigara içmek yasak. Lütfen sigara __________________(iç-) ğ) Lütfen ses ______________.(yap-) Ders çalıĢıyorum. - AĢağıdaki cümleleri eĢleĢtiriniz a) Lütfen sarı çizgileri geçmeyin __c__Lütfen bekleyin b) Buraya park etmek yasak ____düĢme tehlikesi var c) Lamba kırmızı yanıyor. d) Cep telefonuyla konuĢmak yasak ___ kemerlerinizi bağlayın e) Uçak kalkıyor. ____ telefonlarınızı kapatın f) Kenarlara yaklaĢmayın g) Elektrik var ____ tren yaklaĢıyor. ____ tellere yaklaĢmayın ___ arabalarınızı buraya park etmeyin. 4.35. Etkinlik 34. Etkinlik Ġsmi: Haydi Derse BaĢlayalım Süre: 10 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci istek kipini tanır, istek kipiyle doğru cümleler kurabilir ve uygun yerlerde kullanabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Acele, coğrafya, daire, ders, elbise, fiyat, harita, hava, kafeterya, kebap, müzik, problem, rahat, saat, sigara, Ģey, tamir, tren. 97 Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya “ Kapıyı açayım mı?” yazar ve öğrencilere sorar. Sonra kapıyı açar. Sonra tekrar tahtaya “DıĢarıda çok gürültü var, kapıyı kapatayım.” yazar. Son olarak tahtaya “ Haydi derse baĢlayalım.” yazar. Böylece öğrencilerin konuyu sezmesi sağlanır. 2- Öğretmen 1. Ģahıslar için istek kipinin kuralını öğrencilere verir. 3- 1. Tekil Ģahıs olumlu cümleler için fiilin son harfi sessiz bir harf ise fiile “-eyim, - ayım” ekleri getirilir. Son harf sesli bir harf ise fiile “-yayım, -yeyim” ekleri getirilir. 4- 1. tekil Ģahıs olumsuz cümlelerinde fiile “-ma, -me” olumsuzluk eki getirildikten sonra “-yayım, -yeyim” ekleri getirilir. 5- 1. Tekil Ģahıs soru cümleleri için Ģahıs eklerin den sonra soru ekleri getirilir. 6- 1. Çoğul Ģahıs olumlu cümleler için fiilin son harfi sessiz bir harf ise fiile “-alım, - elim” ekleri getirilir. Son harf sesli bir harf ise fiile “-yalım –yelim” ekleri getirilir. 7- 1. Çoğul Ģahıs olumsuz cümlelerde fiile “-ma, -me” olumsuzluk eki getirildikten sonra “-yalım, -yelim” ekleri getirlir. 8- 1. Çoğul Ģahıs soru cümleleri için Ģahıs eklerinden sonra soru ekleri getirilir. 9- Ġstek kipinin kullanımının 1. ġahıslar için olduğu diğerlerinin kullanımının hiç yaygın olmadığı öğrencilere bildirilir ve 1. ġahıslar için örnekler verilir. 10- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları istek kipiyle tamamlayınız. a) Tren kaçmak üzere acele ____edelim______(et-) b) Bilgisayarda problem var derse baĢlamadan önce ________________(tamir et-) c) Hava biraz sıcak oldu, pencereyi ________? (aç-) ç) Ġnsanlar rahatsız oluyor, burada sigara ________________(iç-) d) Fiyatlar çok yüksek bu hafta elbise ______________________(al-) e) Bu daire çok kötü yeni bir daire _______________________(kirala-) f) Bir saattir bekliyorum on dakika daha ___________________(bekle-) g) Yemek yiyor musun, sana da bir Ģeyler _________________ ?(hazır-) - AĢağıdaki boĢlukları istek kipiyle tamamlayınız. a) Bu hafta sonu kafeteryada __buluĢalım mı_______? ( buluĢ-) Evet, ____bu hafta sonu kafeteryada buluĢalım__________ Hayır,____bu hafta sonu kafeteryada buluĢmayalım__ 98 bilgisayarı b) Derse baĢlamadan önce biraz ____________________? (konuĢ-) Evet, _______________________________________ Hayır, ______________________________________ c) Bugün akĢam yemeğinde kebap ____________________?(ye-) Evet, _______________________________________ Hayır, _______________________________________ ç) Bugün derste müzik _________________? (dinle-) Evet, _______________________________________ Hayır, ______________________________________ d) Bu akĢam coğrafya dersinin ödevini ____________________?(yap-) Evet, _______________________________________ Hayır,_______________________________________ e) ÇeĢme nerede, haritadan ________________________?(bak-) Evet, _______________________________________ Hayır, _______________________________________ 4.36. Etkinlik 35. Etkinlik Adı: Bugün Hava Nasıl? Süre:10 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Bir Ģey hakkındaki beğeni ya da beğenmemeyi açıklar. Özel Kazanımlar: Öğrenciler “lı” ve “sız” sıfat yapma eklerini tanır ve uygun yerlerde kullanabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Araba, çay, çikolata, diyet, internet, müstakil, oda, sade, Ģemsiye, Ģeker, Ģifre, taksit,. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya “Bugün hava nasıl?” yazar ve öğrencilere sorar. Öğrencilerden gelen cevaplardan “güneĢli, rüzgarlı, bulutlu” gibi olanlarını tahtaya yazar. Sonra bir öğrenciyi göstererek “Ali gözlüklü, sakallı, kısa saçlı, kahverengi gözlü, uzun boylu bir öğrenci” yazar ve “öğrencilerin dikkatini “lı, li, lu, lü” eklerine çeker. 2- Öğretmen bu ekin isimlere geldiğini sıfatlara gelmediğini açıklar. Bu ekin isimlerden sıfat yapan bir ek olduğunu belirtir. 99 3- Öğretmen bu ekin bir Ģeye ait özellikleri belirttiğini ve ayırt etmek için kullanıldığını öğrencilere söyler ve örnekler vererek konunun öğrenciler tarafından kavranmasına çalıĢır. 4- Öğretmen öğrencilerden birini göstererek “ Muhammed gözlüksüz, sakalsız, yeĢil gözlü bir öğrenci yazar” ve “sız” ekinin isimlere gelerek olumsuz sıfatlar yapan bir ek olduğunu örnekler üzerinden öğrencilere gösterir. 6- “sız” ekinin her zaman “lı” ekinin zıttı olmadığı öğrencilere gösterilir. “ evli” kelimesinin zıttının “evsiz” olmadığı öğrencilere anlatılır. 7- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları –sız –siz ekleriyle tamamlayınız. a) Ben Ģekersiz_____ çay içiyorum çünkü diyet yapıyorum. b) Evimiz iki oda____ müstakil bir ev. c) Ali gözlük______ çünkü onun gözleri iyi görmüyor. ç) Ġnterneti herkes kullanıyor, bilgisayar Ģifre________ d) Herkeste o arabadan yok çünkü araba çok paha_______. e) DıĢarıda yağmur yağıyor, Ģemsiye______ çıkma f) Bilgisayarı peĢin alıyorum, taksit___________ g) Ev her zaman çok sıcak ev klima__________ ğ) KardeĢimin yüzü hiç gülmüyor, o çok mut______ h) Dondurmayı sade istiyorum çikolata__________ 4.37. Etkinlik 36. Etkinlik Ġsmi: En Güzel Ülke Türkiye Süre: 10 Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Bir Ģey hakkındaki beğeni ya da beğenmemeyi açıklar. Özel Kazanımlar: Öğrenci bir grup içerisinde yer alan varlıklardan en üstününü belirtmeyi ve iki varlık arasından birinin diğerine olan üstünlüğünü belirtmeyi öğrenir ve uygun yerlerde kullanabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Dünya, haziran, meĢhur, tembel zehir, zeki. 100 Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya “Dünyanın en güzel ülkesi neresi?”, Bu sınıfın en uzun boylu öğrencisi kim?”, “Türkiye‟nin en kalabalık Ģehri hangisi?”, Sınıftaki en değerli eĢya ne?”, “Sınıftaki en genç öğrenci kim” gibi sorular yazar ve öğrencilerin cevaplamasını ister. Cevaplarda “en” yapısının üzerini vurgulayarak öğrencilerin konuyu sezmelerini sağlar. 2- Öğretmen ilk kullanımdaki Ģeklin tamlama kurallarına uygun olarak yapıldığını ikinci yapının “-dakı, -deki, -taki, -teki” ekleriyle kurulduğunu öğrencilere anlatır. 3- Öğretmen “en” yapısının nesneler ve kiĢiler arasından en üstününü belirttiğini öğrencilere anlatır. 4- Öğretmen sınıftan orta boylu iki öğrenciyi ayağa kaldırır ve tahtaya “Ali Muhammed‟den daha uzun” yazar. 5- Öğretmen örneklerini artırarak iki varlık arasında birinin diğerinden üstünlüğünü belirten “den daha” yapısının kullanıldığını öğrencilere anlatır. 6- “den daha” yapısı kullanılırken “daha”nın kullanılmadan da karĢılaĢtırma yapılabileceğini öğrencilere anlatır. 7- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) Dünyanın en büyük ülkesi hangisi? ______________________________________ b) ____________________________________? En güzel ay Haziran. c) Soner mi zeki Can mı? _____________________________________ ç) Dünyadaki en zehirli hayvan hangisi? ________________________________________ d) Kim benden daha meĢhur? ___________________________________________ e) ___________________________________________? Ali bu sınıftaki en tembel öğrenci. f) ___________________________________________? Messi Ronaldo‟dan daha hızlı koĢuyor. g) Mısır‟ın en küçük Ģehri hangisi? 101 ___________________________________________ ğ) Sen mi daha güzel yemek yapıyorsun, ben mi? _____________________________________ 4.38. Etkinlik 37. Etkinlik Ġsmi: Yeni Bilgiler Öğreniyorum. Süre: 10 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: KiĢisel formları yönergelerine uygun doldurur. Özel Kazanımlar: Öğrenci resmi ve ansiklopedik bilgi verirken kullanılan”-makta” yapısını öğrenir ve gerekli yerlerde kullanabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Adliye, bina, fark, hak, hayvan, insan, kurs, kutup, mesai, takriben, üniversite. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya Ģimdiki zamanlı cümleler yazar. Yazdığı cümlelerin resmi ve ansiklopedik bilgiler veren cümleler olmasına dikkat eder. 2- YazmıĢ olduğu Ģimdiki zamanlı cümlelerde Ģimdiki zaman ekini silerek “-makta” ekini getirir. Böylece öğrencinin konuyu sezmesi sağlanmıĢ olur. 3- Öğretmen olumlu cümlelerde fiile büyük ünlü uyumu kuralına göre “-makta, - mekte” eklerinin geleceğini öğrencilere söyler ve örnekler verir. 4- Olumsuz cümlelerde fiile öncelikle olumsuzluk eklerinin geleceğini daha sonra “- makta, -mekte” eklerinin geleceği öğrencilere sözlenir. 5- Soru cümlelerinde soru ekinin “-makta, -mekte” yapısından sonra geleceği öğrencilere söyler ve örnekler verir. 6- Öğretmen bu ekle ilgili Ģahıs çekimlerinin nasıl olacağını anlatır ve örnekler verir. 7- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki cümleleri yeniden yazınız. a) ġu anda Akdeniz Üniversitesinde okuyorum. ________________________________________ b) Ġstanbul‟da Türkçe kursuna gidiyorum. ________________________________________ 102 c) Antalya‟da bir milyon insan yaĢıyor. _____Antalya‟da bir milyon insan yaĢamakta._____ d) Her gün 8 saat mesai yapıyorum. ____________________________________________ e) Dünyada takriben 100 milyon farklı hayvan yaĢıyor. __________________________________________ ç) Kaç saattir sırada bekliyorsun? __________________________________________ f) Afrika‟da kutup ayısı yaĢamıyor. ____________________________________________ g) Uzayda varlıklar yaĢıyor mu? ______________________________________________ h) Ġnsanlar haklarını adliyede arıyorlar. ______________________________________________ i) Bu Ģehirde binalar en fazla 6 katlı yapılıyor. _______________________________________________ 4.39. Etkinlik 38. Etkinlik Ġsmi: Ben de Memnun Oldum Süre: 10 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Nerede olduğunu veya nerede buluĢacaklarına iliĢkin birisini bilgilendirmek amacıyla kısa bir not yazar. Özel Kazanımlar: Öğrenci “da, de” bağlacını öğrenir ve cümle içinde uygun bir Ģekilde kullanabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Futbol, maç, saat, takım. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya “Kalem bende” ve “ben de memnun oldum” yazar ve her iki cümlenin birbirinden farklı olduğunu öğrencilere bildirir. 2- Öğretmen “de” bulunma hali ekinin bitiĢik yazıldığını, “de” bağlacınınsa ayrı yazıldığını ve önceki ifade edilenle aynı görüĢü ifade ettiği öğrencilere anlatır. 103 3- Öğretmen tahtaya “ Türkçeyi anlıyorum da konuĢmuyorum”, Türkiye‟ye gidiyorum da tatil yapıyorum.” Gibi cümleler yazarak “de” bağlacının cümleleri birbirine bağlarken “ama” anlamında ya da “ve” yerine kullanılabilir olduğunu öğrencilere örneklerle açıklar. 4- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. Bugün saat sekiz_____ Ġstanbul_______ önemli bir futbol maçı var. Aynı saatler______ bir maç________ Londra________ var. Ġki maç______ benim için çok önemli. Saat sekiz_____ Londra______ Manchester United takımı ile Manchester City takımları oynuyor. Manchester City son üç maçtır kazanıyor, Manchester City takımı___________ kaybediyor. Aynı saatler_____ Ġstanbul_____ Fenerbahçe ile Galatasaray‟ın maçı var. Fenerbahçe son 10 yıldır hiç kaybetmiyor. Galatasaray_______ kazanmıyor. Ben Türk takımlarını daha çok seviyorum. Bu akĢam Türk takımlarının maçını izlemek benim için daha önemli. 4.40. Etkinlik 39. Etkinlik Ġsmi: Bugünkü Dersimiz Süre:10 dakika Kazanımlar: Genel Kazanımlar: Günlük yaĢamda kendisi için önemli olan gün ve olayları kısa ve basit cümlelerle betimler. Özel Kazanımlar: Öğrenci “ki” ekini öğrenir ve cümle içinde uygun bir Ģekilde kullanabilir. Etkinlikte yer alan Arapça-Türkçe ortak kelimeler: Acayip, adam, adliye, ahĢap, akıl, ameliyat, araba, ders, film, fiyat, hak, insan, kalite, lokum, sebep telefon, vücut. Yönergeler: 1- Öğretmen tahtaya “Dünkü derste ne yaptık?” , “Bugünkü dersimiz ne?” yazar ve öğrencilerin cevaplarını yapıya uygun olarak tahtaya yazarak öğrencilerin konuyu sezmelerini sağlar. 2- Öğretmen “ki” ekinin “dün, bugün, yarın” gibi zaman belirten kelimelere geldiğini belirtir ve bu kelimelerle örnekler verir. 104 3- Öğretmen tahtaya “ bu seneki öğrenciler çok baĢarılı”, Dün geceki parti harikaydı” cümlelerini yazar ve “ki” ekinin “ yıl, ay, gün, sene, hafta” gibi kelimelere gelirken önlerinde sıfat bulunması gerektiğini belirterek örneklerini artırır. 4- Öğretmen tahtaya “Bu sınıftaki en uzun öğrenci Ali” yazar ve “ki” ekinin bulunma hali ekinden sonra gelerek kelimeyi herhangi bir mekanı tanımlayan bir kelimeye dönüĢtürdüğünü öğrencilere anlatarak örneklerini artırır. 5- Öğretmen eline sınıfa daha önceden getirdiği kısa bir kalem alır ve öğrencilerden birinden kalemini ister. Kalemleri öğrenciye göstererek tahtaya “Benim kalemim seninkinden kısa.” yazar. ve aynı Ģekilde tahtaya “Senin kalemin benimkinden uzun.” yazar. Bu Ģekilde –ki ekinin aitlik görevini öğrenciye sezdirir. 6- Öğretmen aĢağıdaki etkinliği öğrencilerle birlikte uygular. Etkinliği uyguladıktan sonra sınıf ile birlikte kontrollerini yapar ve varsa öğrencilerin yanlıĢlarını düzeltir. - AĢağıdaki boĢlukları tamamlayınız. a) Geçen ayki____ dersler çok zordu. b) Adliye______ insanlar haklarını arıyorlar. c) Ev_______ mobilyaların hepsi kaliteli ahĢaptan. d) Yarın_____ ameliyat çok görünüyor. e) Vücudun_____ yaraların sebebi ne? f) Fiyatlar_______ indirimler çok acayip. g) Öğlen_____ dersler iptal. h) Lokum______ kuruyemiĢin ismi ne? i) Benim arabam senin_______ daha hızlı. j) Senin baban onun_________ daha yaĢlı k) Benim telefonum onun_______ daha pahalı. l) Film_____ adam çok yakıĢıklıydı. m) ġimdi_____ çocuklar çok akıllı. 105 BÖLÜM V 5. YÖNTEM Bu bölümde araĢtırmanın yöntemi, verilerin toplanması ve çözümlenmesi üzerinde durulmuĢtur. 5.1. AraĢtırmanın Modeli Bu araĢtırmada deneme modelinin kullanılması uygun görülmüĢtür. Deneme modeli; neden-sonuç iliĢkilerini belirlemeye çalıĢmak amacı ile doğrudan araĢtırmacının kontrolü altında, gözlenmek istenen verilerin üretildiği araĢtırma modelidir (Karasar, 1994, s.87). AraĢtırmada yarı deneme modelinin kullanımı uygun görülmüĢtür. Yarı deneme modeli bilimsel değer bakımından, gerçek deneme modellerinden sonra gelir. Gerçek deneme modellerinin sağlanamadığı ya da onların bile yeterli olmadığı birçok durumda yarı deneme modellerinden yararlanılır (Karasar, 1994, s.88). Yarı deneme modeli; eĢitlenmemiĢ gruplara yalnızca son test uygulanması, tek bir gruba ön test ve son test uygulanması ve eĢitlenmemiĢ gruplara ön test ve son test uygulanması gibi farklı Ģekillerde uygulanabilir. Grupların oluĢmasında rastgele dağılım kullanılmaz ve rastgele grup oluĢturulması için zaman harcanmaz. Bunun yerine daha önceden rastgele dağılım dıĢında bir yolla oluĢturulmuĢ gruplardan bir veya bir kaçı rastgele yolla deney ve kontrol grubu olarak seçilir. Katılanların oldukça benzer özellikler göstermesi konusuna özen gösterilir. Yarı deneme modeli eğitim araĢtırmalarında sıklıkla kullanılır (Çepni, 2005). ÇalıĢmada eĢitlenmemiĢ gruplar son test modeli uygulanmıĢ olup deney grubunda bulunan öğrencilere Arapça- Türkçe ortak kelimelerin kullanımı ile ilgili konular anlatılmıĢ, etkinlikler hazırlanmıĢ ve uygulanmıĢtır. Kontrol grubuna ise normal yollardan Türkçe öğretimi gerçekleĢtirilmiĢtir. Arapça-Türkçe ortak kelimeler kullanımı ile gerçekleĢtirilen A1 seviyesindeki Türkçe öğretiminin ardından deney grubuna ve kontrol grubuna Yunus Emre Enstitüsü tarafından hazırlanmıĢ ve izni alınmıĢ 4 temel dil becerisini ölçen bir kur 106 sınav uygulanmıĢtır. Uygulamanın etkisinin daha iyi gözlenmesi için uygulama 2 farklı dönemde ve farklı öğrenciler üzerinde uygulanmıĢtır. 5.2. Evren ve Örneklem Evren; Türkçe öğrenen Arap coğrafyasındaki Türk vatandaĢları, Türk soylular ve Arap halkıdır. Söz konusu dil öğrenicileri Türkçeyi Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Programı çerçevesinde öğrenme uğraĢındadırlar. Örneklem ise Kahire Yunus Emre Türk Kültür Merkezi‟nde bulunan öğrencilerden oluĢturmaktadır. Evren, soruları cevaplamak için ihtiyaç duyulan verilerin elde edildiği canlı ya da cansız varlıklardan oluĢan büyük gruptur (Büyüköztürk, Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2012, 77-78). Örneklem, belli kurallara göre, belli bir evrenden seçilmiĢ ve seçildiği evreni temsil yeterliği kabul edilen küçük kümedir. AraĢtırmalar çoğunlukla örneklem kümeler üzerinde yapılır ve elde edilen sonuçlar ilgili evrenlere genellenir (Karasar, 2005, s.110111 ). 5.3. Veri Toplama Yöntemi Bu çalıĢmanın verileri BaĢarı testi uygulanarak toplanmıĢtır. BaĢarı testi Yunus Emre Enstitüsü tarafından hazırlanmıĢ sorulardan oluĢmaktadır. BaĢarı testi içerisinde açık uçlu sorulara, çoktan seçmeli sorulara ve doğru-yanlıĢ sorularına yer verilmiĢtir. BaĢarı testi dilin dört temel dil becerisini de ölçecek bir Ģekilde hazırlanmıĢtır. Dilin dinleme, okuma, konuĢma ve yazma becerilerini ele almaktadır. Gramer bilgilerinin bu dört temel dil becerisinin temelini oluĢturuyor olması Arapça- Türkçe ortak kelimeler yoluyla Türkçenin gramerini öğrenenlerin Türkçeyi daha kolay ve daha iyi öğrenip öğrenmediklerini belirlemektedir. ÇalıĢma Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metnine uygun olarak dil bilgisi becerisi üzerine yapılmıĢtır. Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni ve programlardaki amaçlar da dikkate alınmıĢtır. AraĢtırma, Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Metninde yer alan kazanımlar ve A1 dil seviyesi ile sınırlandırılmıĢtır. 5.4. Verilerin Analiz Edilmesi. 107 Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metninde A1 seviyesinde yer alan hedefler değerlendirilmiĢtir. Bu kazanım ve hedefler ele alınmaya çalıĢılmıĢ ve her birisi için Türkçe öğretmeye yönelik etkinlikler hazırlanmıĢtır. Veriler SPSS (Statistical Package Program for Social Science) 15.0 programı kullanılarak analiz edilmiĢtir. Normallik sınamasında (grup sayıları 50‟nin altında olduğundan) Shapiro Wilk testi kullanılmıĢtır. Shapiro Wilk testinde elde edilen istatistik değerine ait p değerinin tüm alt gruplarda 0,05‟den büyük çıkması dağılımın normal olduğu; normal dağılımdan aĢırı sapma olmadığı anlamına gelir (Büyüköztürk, 2011, s. 42). Yapılan normallik sınamasında A1-1 birinci dönem ve A2-2 ikinci dönem konuĢma değiĢkenlerinin deney ve kontrol gruplarında normal dağılım gösterdiği görüldüğünden deney ve kontrol gruplarının A1-1 birinci dönem ve A2-2 ikinci dönem konuĢma değiĢkenlerinin karĢılaĢtırılmasında bağımsız iki örneklem t testi kullanılmıĢtır. Diğer değiĢkenlerin deney ve kontrol gruplarının her ikisinde normal dağılım göstermediği tespit edildiğinden karĢılaĢtırmalarda Mann Whitney U testi kullanılmıĢtır. Analizlerde anlamlılık düzeyi 0,05 (p<0,05) olarak belirlenmiĢtir. Mann Whitney U testi ki-Ġki iliĢkisiz örneklemden elde edilen puanların birbirlerinden anlamlı bir Ģekilde farklılık gösterip göstermediğini test eder (Büyüköztürk, 2011 s. 155). 108 BÖLÜM VI 6. BULGULAR VE YORUMLAR Bu bölümde Kahire Yunus Emre Türk Kültür Merkezinde uygulanmıĢ olan etkinliklerden sonra yapılmıĢ baĢarı testlerinin sonuçlarından elde edilmiĢ bulgular ve yorumlar yer almaktadır. Etkinlikler iki farklı dönemde uyguladığı için bu bölüm iki bölümden oluĢmaktadır. Her dönem kendi içinde A1-1 ve A1-2 seviyelerine ayrılmıĢtır. Her seviyeden elde edilmiĢ buldular ve yorumlar tüm dil becerileri için ayrı ayrı ele alınmıĢtır. 6.1. Birinci Dönem Sonucunda Elde EdilmiĢ Bulgular ve Yorumlar Tablo 1, A1-1 Birinci Dönem Okuma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar N X SS Deney Grubu 11 23,55 1,51 Kontrol Grubu 36 22,36 2,00 U p 121,00 0,048 A1-1 birinci dönem deney grubu okuma becerisi puan ortalaması 23,55±1,51; kontrol grubu okuma becerisi puan ortalaması 22,36±2,00 olarak bulunmuĢtur. A1-1 birinci dönem deney grubu okuma becerisi puan ortalaması kontrol grubu okuma becerisi puan ortalamasından anlamlı düzeyde daha yüksektir (U=121,00; p<0,05). Tablo 2, A1-1 Birinci Dönem Dinleme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 11 23,36 1,96 Kontrol Grubu 36 22,94 2,59 U p 189,00 0,809 A1-1 birinci dönem deney grubu dinleme becerisi puan ortalaması 23,36±1,96; kontrol grubu dinleme becerisi puan ortalaması 22,94±2,59 olarak bulunmuĢtur. A1-1 birinci dönem deney ve kontrol grubu dinleme becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=189,00; p>0,05). 109 Tablo 3, A1-1 Birinci Dönem KonuĢma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 11 18,73 2,20 Kontrol Grubu 36 19,39 3,43 T p -0,600 0,551 A1-1 birinci dönem deney grubu konuĢma becerisi puan ortalaması 18,73±2,20; kontrol grubu konuĢma becerisi puan ortalaması 19,39±3,43 olarak bulunmuĢtur. A1-1 birinci dönem deney ve kontrol grubu konuĢma becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (t=-0,600; p>0,05). Tablo 4, A1-1 Birinci Dönem Yazma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 11 22,09 2,63 Kontrol Grubu 36 21,53 3,38 U p 184,50 0,731 A1-1 birinci dönem deney grubu yazma becerisi puan ortalaması 22,09±2,63; kontrol grubu yazma becerisi puan ortalaması 21,53±3,38 olarak bulunmuĢtur. A1-1 birinci dönem deney ve kontrol grubu yazma becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=184,50; p>0,05). Tablo 5, A1-1 Birinci Dönem Dil Öğrenme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 11 87,73 5,98 Kontrol Grubu 36 86,22 7,35 U p 166,00 0,421 A1-1 birinci dönem deney grubu dil öğrenme becerisi toplam puan ortalaması 87,73±5,98; kontrol grubu dil öğrenme becerisi toplam puan ortalaması 86,22±7,35 olarak bulunmuĢtur. A1-1 birinci dönem deney ve kontrol grubu dil öğrenme becerisi toplam puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=166,00; p>0,05). Tablo 6, A1-2 Birinci Dönem Okuma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 14 22,86 1,99 Kontrol Grubu 33 22,64 2,13 U p 219,50 0,786 A1-2 birinci dönem deney grubu okuma becerisi puan ortalaması 22,86±1,99; kontrol grubu okuma becerisi puan ortalaması 22,64±2,13 olarak bulunmuĢtur. A1-2 birinci dönem deney ve kontrol grubu okuma becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=219,50; p>0,05). 110 Tablo 7, A1-2 Birinci Dönem Dinleme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 14 24,57 0,85 Kontrol Grubu 33 23,52 1,94 U p 161,00 0,062 A1-2 birinci dönem deney grubu dinleme becerisi puan ortalaması 24,57±0,85; kontrol grubu dinleme becerisi puan ortalaması 23,52±1,94 olarak bulunmuĢtur. A1-2 birinci dönem deney ve kontrol grubu dinleme becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=161,00; p>0,05). Tablo 8, A1-2 Birinci Dönem KonuĢma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 14 17,36 2,79 Kontrol Grubu 33 18,42 2,32 U p 166,50 0,130 A1-2 birinci dönem deney grubu konuĢma becerisi puan ortalaması 17,36±2,79; kontrol grubu konuĢma becerisi puan ortalaması 18,42±2,32 olarak bulunmuĢtur. A1-2 birinci dönem deney ve kontrol grubu konuĢma becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=166,50; p>0,05). Tablo 9, A1-2 Birinci Dönem Yazma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 14 21,86 2,54 Kontrol Grubu 33 19,52 3,20 U p 119,50 0,009 A1-2 birinci dönem deney grubu yazma becerisi puan ortalaması 21,86±2,54; kontrol grubu yazma becerisi puan ortalaması 19,52±3,20 olarak bulunmuĢtur. A1-2 birinci dönem deney grubu yazma becerisi puan ortalaması kontrol grubu yazma becerisi puan ortalamasından anlamlı düzeyde daha yüksektir (U=119,50; p<0,05). Tablo 10, A1-2 Birinci Dönem Dil Öğrenme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 14 86,64 4,89 Kontrol Grubu 33 84,09 6,48 111 U p 171,50 0,165 A1-2 birinci dönem deney grubu dil öğrenme becerisi toplam puan ortalaması 86,64±4,89; kontrol grubu dil öğrenme becerisi toplam puan ortalaması 84,09±6,48 olarak bulunmuĢtur. A1-2 birinci dönem deney ve kontrol grubu dil öğrenme becerisi toplam puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=171,50; p>0,05). 6.2. Ġkinci Dönem Sonucunda Elde EdilmiĢ Bulgular ve Yorumlar Tablo 11, A1-1 Ġkinci Dönem Okuma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 17 22,65 1,46 Kontrol Grubu 31 22,77 1,93 U p 232,50 0,493 A1-1 ikinci dönem deney grubu okuma becerisi puan ortalaması 22,65±1,46; kontrol grubu okuma becerisi puan ortalaması 22,77±1,93 olarak bulunmuĢtur. A1-1 ikinci dönem deney ve kontrol grubu okuma becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=232,50; p>0,05). Tablo 12, A1-1 Ġkinci Dönem Dinleme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 17 22,82 2,88 Kontrol Grubu 31 22,48 4,54 U p 260,00 0,936 A1-1 ikinci dönem deney grubu dinleme becerisi puan ortalaması 22,82±2,88; kontrol grubu dinleme becerisi puan ortalaması 22,48±4,54 olarak bulunmuĢtur. A1-1 ikinci dönem deney ve kontrol grubu dinleme becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=260,00; p>0,05). Tablo 13, A1-1 Ġkinci Dönem KonuĢma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 17 21,41 3,47 Kontrol Grubu 31 18,97 5,25 U p 185,00 0,087 A1-1 ikinci dönem deney grubu konuĢma becerisi puan ortalaması 21,41±3,47; kontrol grubu konuĢma becerisi puan ortalaması 18,97±5,25 olarak bulunmuĢtur. A1-1 ikinci dönem deney ve kontrol grubu konuĢma becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=185,00; p>0,05). 112 Tablo 14, A1-1 Ġkinci Dönem Yazma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 17 19,47 2,53 Kontrol Grubu 31 19,61 3,26 U p 245,00 0,687 A1-1 ikinci dönem deney grubu yazma becerisi puan ortalaması 19,47±2,53; kontrol grubu yazma becerisi puan ortalaması 19,61±3,26 olarak bulunmuĢtur. A1-1 ikinci dönem deney ve kontrol grubu yazma becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=245,00; p>0,05). Tablo 15, A1-1 Ġkinci Dönem Dil Öğrenme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 17 86,35 6,63 Kontrol Grubu 31 83,83 11,70 U p 249,00 0,754 A1-1 ikinci dönem deney grubu dil öğrenme becerisi toplam puan ortalaması 86,35±6,63; kontrol grubu dil öğrenme becerisi toplam puan ortalaması 83,83±11,70 olarak bulunmuĢtur. A1-1 ikinci dönem deney ve kontrol grubu dil öğrenme becerisi toplam puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=249,00; p>0,05). Tablo 16, A1-2 Ġkinci Dönem Okuma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 18 18,61 2,85 Kontrol Grubu 18 18,44 4,49 U p 151,50 0,734 A1-2 ikinci dönem deney grubu okuma becerisi puan ortalaması 18,61±2,85; kontrol grubu okuma becerisi puan ortalaması 18,44±4,49 olarak bulunmuĢtur. A1-2 ikinci dönem deney ve kontrol grubu okuma becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=151,50; p>0,05). Tablo 17, A1-2 Ġkinci Dönem Dinleme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 18 19,44 3,38 Kontrol Grubu 18 19,94 3,89 U p 150,50 0,710 A1-2 ikinci dönem deney grubu dinleme becerisi puan ortalaması 19,44±3,38; kontrol grubu dinleme becerisi puan ortalaması 19,94±3,89 olarak bulunmuĢtur. A1-2 ikinci 113 dönem deney ve kontrol grubu dinleme becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=150,50; p>0,05). Tablo 18, A1-2 Ġkinci Dönem KonuĢma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 18 21,06 2,07 Kontrol Grubu 18 20,78 2,94 T p 0,328 0,745 A1-2 ikinci dönem deney grubu konuĢma becerisi puan ortalaması 21,06±2,07; kontrol grubu konuĢma becerisi puan ortalaması 20,78±2,94 olarak bulunmuĢtur. A1-2 ikinci dönem deney ve kontrol grubu konuĢma becerisi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (t=0,328; p>0,05). Tablo 19, A1-2 Ġkinci Dönem Yazma Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 18 21,56 3,20 Kontrol Grubu 18 17,56 2,40 U p 54,50 0,001 A1-2 ikinci dönem deney grubu yazma becerisi puan ortalaması 21,56±3,20; kontrol grubu yazma becerisi puan ortalaması 17,56±2,40 olarak bulunmuĢtur. A1-2 ikinci dönem deney grubu yazma becerisi puan ortalaması kontrol grubu yazma becerisi puan ortalamasından anlamlı düzeyde daha yüksektir (U=54,50; p<0,05). Tablo 20, A1-2 Ġkinci Dönem Dil Öğrenme Becerilerinin KarĢılaĢtırılması Gruplar n X SS Deney Grubu 18 80,67 7,66 Kontrol Grubu 18 76,72 10,53 U p 129,00 0,296 A1-2 ikinci dönem deney grubu dil öğrenme becerisi toplam puan ortalaması 80,67±7,66; kontrol grubu dil öğrenme becerisi toplam puan ortalaması 76,72±10,53 olarak bulunmuĢtur. A1-2 ikinci dönem deney ve kontrol grubu dil öğrenme becerisi toplam puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır (U=129,00; p>0,05). 114 BÖLÜM VII 7. SONUÇ VE ÖNERĠLER Bu bölümde, araĢtırmanın bulgularına dayalı olarak ulaĢılan sonuçlar, uygulamaya yönelik önerilere yer verilmiĢtir. 7.1. Sonuçlar Arapça-Türkçe ortak kelimeler yardımıyla yabancılara Türkçe öğretimi amacıyla hazırlanan etkinliklerin öğrenci baĢarılarına etkisini incelemek amacıyla Kahire Yunus Emre Türk Kültür Merkezinde öğrenim gören öğrencilere Arapça-Türkçe ortak kelimeler yardımıyla hazırlanmıĢ etkinliklerin uygulanması ve baĢarı puanlarının toplanması sonucu elde edilmiĢ bulgulara dayalı sonuçlar aĢağıda yer almaktadır. 1- Arap coğrafyasında yabancılara Türkçe öğretiminde kültürümüzün en önemli unsuru olan dilimizin her iki dilde de yer alan ortak kelimelerinden yararlanmak oldukça önemlidir. 2- Öğrenci öğretilen kelimelerle ilgili olarak zihninde bir geçmiĢe sahip olduğundan bu kelimeleri çok rahat bir Ģekilde öğrenebilmektedir. 3- Öğrenci Türkçe öğrenmeye baĢladığı ilk günden itibaren çok hızlı bir Ģekilde kelime hazinesini geliĢtirmektedir. 4- Yabancı bir dil öğrenmeye baĢlayan bireylerde görülen önyargılar bu kelimelerin kullanımı sayesinde yıkılmaktadır. 5- Öğrenciler kendi dillerinde de bulunan kelimeleri gördüklerinde oldukça ĢaĢırmakta ve eğlenmektedir. 6- Özellikle dil bilgisi etkinlikleri içerisinde bu kelimelerin verilmesi öğrencilerin dil bilgisini çok daha kolay öğrenmelerini sağlamaktadır. 115 7- Dinleme, okuma, konuĢma becerilerinde ortak kelimelerin verilmesinde hiçbir sorunla karĢılaĢılmamakla beraber yazma becerisinde küçük sorunlarla karĢılaĢılmaktadır. 8-Yazma becerisinde öğrenciler kelimeleri kendi dillerindeki telaffuzlarıyla yazıya aktarmaktadır. Bu durum kelimelerin yanlıĢ yazılmasına sebebiyet vermektedir. 9- Yazma becerisinde her ne kadar öğrenciler kelimelerin yazımında küçük hatalar yapsa da deney gruplarının yazma becerisinde kontrol gruplarından anlamlı düzeyde daha baĢarılı oldukları saptanmıĢtır. 10- Deney gruplarının yazma becerisinde anlamlı düzeyde daha baĢarılı olmalarının arkasında ortak kelimelerin öğrencilerin görsel hafızalarına daha çok hitap etmekte olduğu düĢünülmektedir. 11- AraĢtırmanın geçerliliğinin artırılması için etkinlikler iki farklı dönem içinde farklı gruplar üzerinde uygulanmıĢtır. Deney gruplarının dört temel dil becerisi açısından kontrol gruplarına göre genel olarak daha baĢarılı oldukları gözlenmiĢtir. 12- Bugün Türkiye‟den Mısır‟a Türkçe öğretmek üzere gelmiĢ resmi kurum çalıĢanları bulunmaktadır. Bunların Üniversitelerin Türkoloji bölümlerinde ve Yunus Emre Enstitüsünde görev yapmakta olduklarını görmekteyiz. Ancak hem gelen öğretmen sayısı hem de Mısır‟da Türkçe öğretimi yapan kurum sayısı Türkçe öğrenmeye karĢı gösterilen talebi karĢılamamaktadır. 13- Üniversitelere genel olarak bakıldığı zaman Türkoloji bölüm ve Ģubelerinde Türkçenin dört temel becerisinin öğretiminde sıkıntılar yaĢandığı görülmektedir. Mısır‟da Türkoloji bölüm ve Ģubelerinde eğitim gören öğrenciler Türk edebiyatını ve Türk tarihini üniversitelerden iyi bir Ģekilde öğrenmekte ancak Türk dilini öğrenmek için Yunus Emre Enstitüsüne gelmektedir. Üniversitelerde Türkçe bölümündeki hocaların dahi Türkçenin dört temel dil becerisi üzerine yeterliliklerinin zayıf olduğu görülmektedir. Üniversitelerde Türkçe öğretiminin genel itibari ile dil bilgisi-çeviri yöntemi esas alınarak Türkçeden Arapçaya tercüme olarak veriliyor olması öğrencilerin becerilerinin bu yönde olmasına sebebiyet vermektedir. Bu öğrencilerden Arapçadan Türkçeye tercüme yapmaları istenildiğinde ise öğrenciler oldukça zorlanmakta ve baĢarısız olmaktadırlar. 7.2. Öneriler AraĢtırmanın bulgularına ve araĢtırma yapılırken edinilen tecrübelere dayanarak Ģu önerilerde bulunulmuĢtur: 116 1- Yabancılara Türkçe öğretimi üzerine yapılmıĢ akademik çalıĢmalara bakıldığı zaman yapılan araĢtırmaların sayısının oldukça az olduğu görülmektedir. Yapılan araĢtırmaların içinde ise deneysel çalıĢmaların sayısı yok denecek kadar azdır. 2- Yabancılara Türkçe öğretiminde materyal sıkıntısının oldukça büyük olduğu gözlenmektedir. Seviyelere uygun hikâye kitapları bulunmamakta, dil bilgisi ve yazma etkinlikleri için ek materyallerin azlığı görülmektedir. 3- AraĢtırma Kahire Yunus Emre Türk Kültür Merkezindeki öğrencilerle sınırlandırılmıĢtır. AraĢtırmanın diğer Arap ülkelerinde de uygulanması araĢtırmanın geçerliliğini artıracak ve literatürü zenginleĢtirecektir. 4- AraĢtırmada Arapça-Türkçe ortak kelimeler yardımıyla Türkçe öğrenenlerin normal öğretimdeki öğrencilerden daha baĢarılı oldukları gözlenmektedir. Bu sonuç öğretimde ortak kelimelere yer verilmesi gerektiğini göstermektedir. 5- AraĢtırma sadece Arapça-Türkçe ortak kelimeler üzerine Arap coğrafyasına hitap edecek Ģekilde kurulmuĢtur. AraĢtırmanın Arap coğrafyası dıĢındaki ülkelerde de uygulanacak Ģekilde düzenlenmesi literatürü zenginleĢtirecektir. 6- AraĢtırmada ortak kelimeler dıĢında diğer ortak kültür unsurlarına da yer verilmesi Türkçenin öğretimini olumlu yönde etkileyecektir. 7- AraĢtırmamızda hazırlanmıĢ olan etkinliklerin yardımcı materyal olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. 8- Her ders sonunda iĢlenmiĢ olan konuyla ilgili olarak etkinlikler uygulanmalıdır. Etkinliklerin uygulanmasından sonra öğrencilerden gelen dönütler incelenmeli derslerin akıĢı bu dönütler çerçevesinde gerçekleĢtirilmelidir. Öğrencilerden gelen dönütler konunun kavranıp kavranmadığı hakkında öğretmene bilgi verecektir. 9- Etkinliklerin uygulanmasında sınıflarda projeksiyon cihazlarının bulunması kelimelerin öğretiminde kolaylık sağlayacaktır. Görseller daha kolay ve net bir Ģekilde öğrencilere ulaĢacaktır. 10- Öğrencilere gösterilecek görsellerin öğretilecek kelimeyi tam anlamıyla ifade etmesine dikkat edilmelidir. 11- Etkinliklerde yer alan ortak kelimelerin daha önceden öğretmen tarafından biliniyor olması gerekmektedir. Ortak kelimelerden birçoğunun telaffuzu her iki dilde de farklılıklar 117 göstermekte ve öğrenciler tarafından bu kelimelerin kendi dillerinde yer aldığı bilinmemektedir. 12- Mısır‟daki Türkoloji bölüm ve Ģubelerinde yaĢanan Türkçe öğretimi sıkıntısının ortadan kaldırılabilmesi için öğretimin dil bilgisi-çeviri yönteminden uzaklaĢtırılması gerekmektedir. 13- Türkoloji bölüm ve Ģubelerinde öğrenim görecek öğrencilere 1 yıl zorunlu hazırlık sınıfı okutulmalıdır. 13- Yurt dıĢında Türkçe öğrenen her bireyin Türkiye‟nin gönüllü elçisi olduğu unutulmamalı ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti Türkçe eğitiminin düzeltilmesi ve geliĢtirilmesi adına gereken adımları atmalıdır. 118 KAYNAKÇA Açık, F. (2012). Türkçe Öğretimi Üzerine Yabancı Yazarların Hazırladığı Ders Kitaplarında Söz Dağarcığı ve Kültürel Unsurlar: “A Practıcal Grammar of The Turkish Language”, “Turkish Literary Reader” ve “Gramatika Turetskogo Yazıka” Örneklemlerinde. IV. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu‟nda sunulmuĢ bildiri. Muğla Üniversitesi, Muğla. ADALI, O. (1983). Ana dili olarak Türkçe öğretimi üstüne. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi. 379, 31-35. Akpınar, M. (2010). Deyim ve Atasözlerinin Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanımı Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Aksan, D. (1978). Dilbilimin Yüksek Öğretimdeki Yeri. Hacettepe Üniversitesindeki seminerden alınmıĢtır. Ankara, 16-17 ġubat: s.42-49. Aksan, Doğan. (1996). Türkçenin Sözvarlığı. Ankara: Engin. Aksan, D. (2006). Anlambilim. Ankara: Engin. Arslan, M. (2012). Tarihi Süreçte Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi-Öğrenimi ÇalıĢmaları , KSU Sosyal Bilimler Dergisi,9,180. Baskın, S. (2012). Memluk Dönemi Türkçe Sözlüklerin Yapısı. Dede Korkut Dergisi,1, 23-43. Bayraktar, N. (2009). Yabancılara Türkçe Öğretiminin Tarihsel GeliĢimi. 21 Ekim 2012 tarihinde sayfasından http://turkoloji.cu.edu.tr/DILBILIM/bayraktar_01.php eriĢilmiĢtir. Benhür, M. H. (2002). Türkçenin yabancılara öğretiminde tartışılmayan ana kavramlar. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Biçer, N.(2012). Hunlardan Günümüze Türkçe, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 1/4 s. 107-133 119 Biçer, N. (2011). Kıpçak Dönemi Eserlerinin Yabancılara Türkçe Öğretimi Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. Büyüköztürk, ġ., Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, ġ. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. Büyüköztürk, ġ. (2011). Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Akademi. Caferoğlu, A. (1943) Kitab al-İdrak li-Lisan al-Atrak. Ġstanbul: Evkaf. Council For Cultural Comission (2001). Common European Framework Of Reference For Language, Learning, Teaching, Assesment. Cambridge: Cambridge University . ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. Yurt DıĢındaki VatandaĢlarımız Ġle Ġlgili Sayısal Bilgiler. (2010). 10 Nisan 2013 http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/diyih.portal?page=yv&id=1 tarihinde sayfasından eriĢilmiĢtir. Çepni, S. (2005). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Trabzon: (b.y.). Çiftçi, M., Gülsevin & Boz, E. (Eds). (2006). Türkçenin çağdaş sorunları. Ankara: Gazi Kitabevi. Çorlu, M. S., Burlbaw, L. M., Capraro, R. M., Çorlu, M. A. ve Han, S. (2010). The Ottoman Palace School Enderun and the Man with Multiple Talents, Matrakçı Nasuh. Journal of the Korea Society of Mathematical Education Series D: Research in Mathematical Education , 14 (1), 19-31. Demir, A. (2010). Yabancılara Türkiye Türkçesi öğretiminde kültürlerarası yaklaşımdan hareketle metinlerin incelenmesinde dikkat edilecek noktalar. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Demirel, Ö. (2004). Yabancı Dil Öğretimi. Ankara: Pegem. Deniz, K. ve Uysal, B. (2010). Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni ve Yurt DıĢındaki Türk Çocukları Ġçin Türkçe ve Türk Kültürü Öğretim Programı. TÜBAR. XXVII, Bahar. Doğan, S. (2011). XIX. Yüzyılda Batı’da Yabancılara Türkçe Öğretimi Çalışmaları: W. B. Barker Örneği. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Elazığ. Ergin, M. (1998) Üniversiteler İçin Türk Dili. Ġstanbul: Bayrak. 120 Erverdi, E., Kutlu, M., Kara, Ġ. (1982) Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. 5. Cilt. Ġstanbul: Dergah. Gedik, D. (2009). Yabancılara Türkçe öğretimi (Ankara Üniversitesi TÖMER ve Gazi Üniversitesi TÖMER örneği). Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu. Girmen, P., Kaya, M. & Bayrak, E. (2010). Türkçe Eğitimi Alanında Yaşanan Sorunların Lisansüstü Tezlere Dayalı Olarak Belirlenmesi. 9.Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu‟nda sunulmuĢ bildiri. Fırat Üniversitesi, Elazığ. Göçer, A., Moğul, S. (2011). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi ile Ġlgili ÇalıĢmalara Genel Bir BakıĢ. 16 11, 2013 tarihinde Çukurova Üniversitesi TürkolojiAraĢtırmalarıMerkezi:http://turkoloji.cu.edu.tr/DILBILIM/bayraktar_01.p hp sayfasından eriĢilmiĢtir. Göçmenler, H. (2011). Beden dilin yabancılara Türkçe öğretiminde etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Göçer, A. (2009).Türkiye‟de Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğreten Öğretmenlerin Uygulamalarına Yönelik Nitel Bir AraĢtırma. Dil Dergisi, 145, 28-47 Hengirmen, M. (1993). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi. Dil Dergisi, 10, 5-9. Hengirmen, M. (b.t.). Yabancı Dil Öğretim Yöntemleri ve Tömer Yöntemi.Ankara: Engin. Ġhsanoğlu, E. (2006). Mısır’da Türkler ve Kültürel Mirasları. . Ġstanbul: IRCICA. KarakuĢ, Ġ. (2006). Atatürk Dönemi Eğitim Sisteminde Türkçe Öğretimi. Ankara: Türk Dil Kurumu. Karasar, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemi. (6. Baskı). Ankara: AraĢtırma Eğitim DanıĢmanlık Ltd. Kopraman, K., Y. (1989). DoğuĢtan Günümüze Büyük Ġslam Tarihi, Ġstanbul: Çağ. Korkmaz, Z. (2003). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK. Köse, D. (2005). Avrupa Konseyi yabancı diller ortak başvuru metnine uygun Türkçe öğretiminin başarıya ve tutuma etkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. 121 Mahmûd, KâĢgarlı. (2005). Dîvânü Lugâti't-Türk. (S. T. Seçkin Erdi, Çev.) Ġstanbul: Kabalcı. NiĢanyan, S. (2002). Sözlerin Soyağacı Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü-1. Ġstanbul: Adam. Özbay, M. (2010). Türkçe Öğretimi Yazıları. Ankara: Öncü. Özdemir, M, (2011). Yabancı dil olarak Türkçe Öğretiminde Edatlar. Ġstanbul Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul. Özgür, C. (2002). Türkler 3. Cilt. Ankara: Yeni Türkiye. Pilancı, H. (2009). Avrupa Ülkelerindeki Türklerin Türkçeyi Kullanma Ortamları, Sürdürebilme Ġmkânları ve Koruma Bilinçleri. Bilig , (49), 127-160. Polat, Ġ., E. (2009). Kıpçak Türklerinin Arap Medeniyetine Katkıları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (7). Sezer, B. (1988). Türk sosyolojisinin ana sorunları. Ġstanbul: Sümer Kitabevi. Sülükçü, Y. (2011). “Yabancılara Türkçe öğretiminde (Temel Seviye A1) Bilgisayar Destekli Materyal Geliştirme ve Bunun Öğrenci Başarısına Etkisi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya. ġeĢen, R. (2002) Türkler 5. Cilt, Ankara: Yeni Türkiye. Tekin, T. (1993). Hunların Dili. Ankara: Doruk. Toplaoğlu, A (1989), Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. Ġstanbul: Ötüken. Toparlı, R. (2002). Türkler, 5. Cilt, Ankara: Yeni Türkiye. Türk Dil Kurumu (2005) TÜRKÇE SÖZLÜK (10. Baskı). Ankara: TDK. Türk Diyanet Vakfı. (2012). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt 41. Ġstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. Türk Diyanet Vakfı (2012). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt 21, Ġstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. Yavuz, K. (1983). XIII-XVI. Asır Dil Yadigârlarının Anadolu Sahasında Türkçe YazılıĢ Sebepleri ve Bu Devir Müelliflerinin Türkçe Hakkındaki GörüĢleri. Türk Dünyası Araştırmaları, Faruk Timurtaş’a Armağan, 27, 9-57. 122 Yaylacı, A, F. (2008). Belçikalı ve Türk Eğitimcilerle Velilerin Türkçe ve Türk Kültürü Dersine İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. I. Uluslararası Avrupalı Türkler Kongresi. Erciyes Üniversitesi. No: 165, Cilt I, s. 236-253. Yazıcı, N. (1992). İlk Türk-İslam Devletleri Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi Ġlahiyat Fakultesi. 123
