Diabetes Mellitus`ta TT eT ki Te tle i TT eT ki Te tle i Tarama,Tanı ve

Diabetes Mellitus’ta
T
Tarama,Tanı
T
ve
e Takip
T ki Testleri
Te tle i
Bio.Kim.Uzm.Sema ARAL
XVIII.Düzen
XVIII Dü
L
Laboratuvarları
b
t
l
Klinik Biyokimya Günleri 2008
Diabetin Tanı ve Takibinde
Laboratuvar Niçin Önemlidir?
Ö
„
„
„
Kardiovasküler hastalıkların erken ortaya
çıkışında
k d önemlil bir
b riskk faktörüdür.
f k
d
Uzun dönemde retinopati,
retinopati nefropati ve
periferal nöropati gibi mikrovasküler
komplikasyonların gelişmesi yaşam süre ve
kalitesini kısıtlar.
kısıtlar
Morbidite ve mortalitesi yüksektir.
y
DM SINIFLANDIRMASI
1- Tip 1 DM: Beta hücre hasarı
hasarı, mutlak insülin eksikliği.
eksikliği
a- Otoimmün
b- İdiopatik
2- Tip 2 DM: Rölatif insülin eksikliği ve/veya insülin direnci
yada insülin salınım defekti
defekti.
3- Sekonder Diabet: Beta hücre fonksiyonunda genetik
defektler, İnsülin etkisinde genetik defektler, Ekzokrin pankreas
h t l kl
hastalıkları,
Endokrinopatiler,
E d ki
til İl
İlaç veya diğer
diğ kimyasal
ki
l maddelere
dd l
bağlı gelişenler, Enfeksiyonlar, İmmün sistem aracılığı ile oluşanlar
(Anti-insülin reseptör antikorları), Diabetle ilişkili olan diğer
genetik sendromlar (Down sendromu).
4- Gestasyonel diabet: Gebelik sonrası kadınların %510’unda ortaya
y ç
çıkar. Genellikle Tip
p 2 DM’tur.
5- Pre-Diabet: Bozulmuş açlık glukozu , bozulmuş glukoz
toleransı ve insülin direnci bu grup içerisinde yorumlanır
yorumlanır.
Diabetli olguların yaklaşık 2 katı oldukları sanılmaktadır.
Amerika Diabet Birliği (ADA) tarafından 2001 / Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2001
APG
OGTT 2. Saat
Global
G
oba Diabet
abet Epidemisi:
Epidemisi
p de s : 2007
200
007-2025
0 5
KA
AVR
28.3 M
40.5 M
↑43 0%
↑43.0%
53.2 M
64.1 M
↑21%
DAOD
24.5
24
5M
44.5 M
↑81%
AFR
DÜNYA
2007 = 246 M
2025 = 380 M
↑ 55%
GOA
16.2 M
32.7 M
↑102%
BP
GDA
46.3 M
80.3 M
↑↑73%
3%
10.4M
18.7 M
↑80%
2007
2025
M = milyon, AFR = Afrika, KA = Kuzey Amerika, AVR = Avrupa,
GOA = Güney ve Orta Amerika,
Amerika DAOD = Doğu Akdeniz ve Orta Doğu
Doğu,
GDA = Güney Doğu Asya, BP = BatıPasifik
Diabetes Atlas Committee. Diabetes Atlas 3nd Edition: IDF 2007.
©2005. American College of Physicians. All Rights Reserved.
67.0
67
0M
99.4 M
↑48%
Tip 1 Diabetes Mellitus: Tüm diabet olgularının %10’unu oluşturur.
AKŞ↑
Yüksek
Otoantikor
titresi
Tip-1 Diabetes Mellitus Evreleri
Otoimmün Belirteçler
1- IAA (İnsülin otoantikoru)
2- Anti
Anti--GAD;GADGAD;GAD-65;GADA
(Glutamik asit dekarboksilaz
otoantikoru)
TipTip
p-1 DM’da Tarama Testi olarak
önerilmektedir
3- ICA (Adacık
(Ad k hü
hücre antikoru)
tik )
4- Tirozin Fosfataz IAIA-2 ve IAIA-2 beta
otoantikorları
OTOANTİKORLAR ve Tip 1 DİABET
„
„
Tip 1 diabetin başlangıcında >%95 olguda
pozitif olan otoantikorlar kanda giderek
azalmaya başlar ve çoğu hastada tanıdan
2 yıl sonra ancak %5%5-10 oranında görülebilir.
Risk grubundaki olgularda klinik dönem
öncesi tarama testi olarak yapılması önerilir.
Tip 2 Diabetes Mellitus:
Tüm diabetlilerin %90
%90’ını
ını oluşturur
oluşturur.
Beta hüc
cre fonksiyonu (%)
100
İNSÜLİN EKSİKLİĞİ
Bozulmuş
Açlık
Glukozu
Postprandial
Hiperglisemi
Tip-2
Tip
2 DM
Faz I
Bozulmuş
Glukoz
Toleransı
-12
-10
-6
-2
0
Tanı
Tip-2 DM
Faz II
2 6
Tip-2 DM
Faz III
10 14
20
Yıl
Tip 2 DM
DM’ta
ta Klinik Dönem :
1- Preklinik Dönem: Asemptomatik.
* Preklinik
P kli ik dönem
dö
10 1 yıll sürebilir.
10-15
ü bili İyi
İ i beslenme
b l
ve fiziksel
fi ik l
aktivite ile diyabet gelişmesi önlenebilir veya geciktirilebilir.
2- Erken Klinik Dönem:
2
* Hiperglisemi
* Glukozüri varlığı
3- Klinik Dönem:
*Mikroalbüminüri
* Hiperglisemi
* Glikozillenme ürünleri (HbA1c ve Fruktozamin) artmıştır.
* Ketoasidoz,
K t
id
hi
hipoglisemi
li
i gibi
ibi komplikasyonlar
k
lik
l
4- İleri Klinik Dönem:
* Endojen
E d j C peptid
tid düzeylerinde
dü
l i d azalma.
l
Uluslararası Diabet Federasyonu (IDF) ve Amerikan Diabet Birliği
(ADA) Preklinik Dönem Tanı Kriterleri Konsensus Kararları
≥45 yaş;
*APG <100 mg/dL
her 3 yılda bir tarama
*Bozulmuş APG ((100-125 mg/dL)
g )
*Bozulmuş GTT (75g OGTT 2.saat glukozu 140–199 mg/dL)
tarama önerilmektedir.
yıllık
<45 yaş - aşağıdaki faktörlerden birinin varlığında;
* Obezite (BMI > 27),
* Bi
Birinci
i id
derece akrabada
k b d DM ö
öyküsü,
kü ü
* Gestasyonel diabet öyküsü veya >4 kg bebek doğurma
* Hipertansiyon
p
y ((140/90 mm Hg)
g)
* HDL kolesterol düzeyi <35 mg/dL ve/veya TG >250 mg/dL,
* Bozulmuş GT ya da bozulmuş AG öyküsü varsa yıllık tarama
önerilmektedir.
önerilmektedir
Glukoz Düzeyi Ölçümleri
Glukoz düzeyi ölçümleri biyokimyasal uygulamalar
içerisinde en sık kullanılan testtir.
testtir
Glukoz düzeyleri farklılık gösterebilir
gösterebilir.
-
„
„
„
Kan alma yeri : Arteriyel,
Arteriyel kapiller ve venöz.
venöz
Örnek tipi
: Plazma / Serum veya Tam kan.
Plazma / Serum >Tam kan ( %15 )
Arteriel ve Kapiller kan > venöz kan ( %10 )
DM tanısı için plazma kullanılması önerilmektedir.
(WHO / IDF /ADA)
Diabetes Mellitus tanısı için
ç APG değerleri:
ğ
9
< 100 mg/dL
DM yok
9
100--125 mg/dL
100
Bozulmuş Açlık Glukozu
9
> 126 mg/dL
g/
DM
Diabetes Mellitus tanısı için
ç PPG değerleri:
ğ
9
ADA Hedef değer belirlememektedir
9
EASD / IDF <135 mg/dL olarak kabul
etmektedir.
ERİŞKİNLERDE “OGTT” UYGULAMASI:
-
-
3 gün öncesinden en az 150150-200 gr/gün karbonhidrat içeren
normall bir
bi beslenme
b l
uygulanır.
uygulanır
l
.
Hastaların fiziksel aktivitesi kısıtlanmaz
(Fiziksel aktivite pankreasta insülin salınımını uyarır).
uyarır).
-
Testin 8-14 saat açlığı takiben, sabah yapılması önerilir (bazal ve
glukoz uyarısına plazma insülin cevabı sabah daha yüksektir)
yüksektir)..
-
OGTT yyapılırken
p
yyakın zamanda geçirilmiş
g ç
ş enfeksiyon,
y , akut ağır
ğ
stresler, travma, büyük cerrahi girişimler, akut kardiovasküler
veya serebrovasküler olay öyküsü olmamalıdır
olmamalıdır..
-
Hasta
test
süresince
kullanmamalıdır
kullanmamalıdır..
(ADA)
yiyecek,
içecek
almamalı
ve
sigara
OGTT’de Glukoz Miktarları
„
Çocuklarda::
Çocuklarda
„
<3 yaş
2 g/kg
„
3-10 yaş 1,75 g/kg (Max.
(Max. 50g)
50g)
„
>10 yaş
75 g
„
Yetişkinlerde 75 g
„
Hamilelerde 100 g
OGTT: Normal Glukoz/İnsülin Cevabı
Glukoz solüsyonu içimi
144
108
72
KŞ
İnsülin
3
36
mg/d
dL
180
Glucose tolerance test in diabetic
Renal eşik
Diabetik KŞ
Normal KŞ
Inability to reduce
glucose after a test meal
OGTT Yorumu
ADA Kriterleri:
K it l i
DM, Bozulmuş GT (IGT) ve Bozulmuş AG (IFG)
Diabetes
IGT
IFG
≥126
-
≥100 – <126
≥200
≥140 - <200
-
APG*
mg/dL
2. saat PG**
mg/dL
* APG = Açlık plazma glukozu;
** 2. saat PG = 2. saat plazma glukozu
OGTT Sonuçlarını Etkileyen
İlaçlar
Antibiyotikler,
„
Antihipertansifler,
Anabolik steroidler,
„
Antikonvulzanlar,
ik
l
l
„
Diüretikler,
„
„
Lipid düşürücüler,
düşürücüler
„
Oral kontraseptifler,
„
„
„
„
„
Glukokortikoidler
Glukokortikoidler,
Kas gevşeticiler,
Ö
Östrojenler,
l
Kardio selektif ajanlar
j
İNTRAVENÖZ GLUKOZ TOLERANS TESTİ
„
Kısa İntravenöz Glukoz Tolerans Testi (IVGTT):
G
Genellikle
llikl araştırmalarda
t
l d erken
k faz
f insülin
i üli cevabının
b
belirlenmesi için kullanılır. Akut İnsülin cevabı, Tip 1 ve Tip 2
DM olgularında β hücresi azalması ve adacık disfonksiyonuna
b ğl olarak,
bağlı
l k kaybolur.
k b l
A
Anormal
l IVGTT sonuçları
l diabet
di b t
başlangıcından önce ortaya çıkabilir. Test öncesi hastalara 3
gün süreyle
g
y en az 150 g karbonhidrat içeren
ç
diyet
y uygulanır
yg
ve 10 saatlik gece açlığından
ğ
sonra IVGTT uygulanır. 25 g
glukoz bolüs
25% glukoz solüsyonu) IV yolla verilir ve akut insülin cevabı
glukoz bolüsünden 33-5 dakika sonra ölçümlenir. Düşük insülin
cevabı (<100 uU/ml) saptanan bireylerde pozitif
otoantikorların da varlığı Tip 1 DM için yüksek risk
göstergesidir.
WWW.ENDOTEXT.COM: “Endocrine
“Endocrine Testing Protocols”
Protocols” Hossein Gharib.
Pancreatic Islet Function Tests - Updated: December 20, 2007 (Ruth S. Weinstock, M.D. PhD., Professor of Medicine, SUNY Upstate Medical
University, Syracuse, NY Steven V. Zygmont, M.D. Asst.Professor of Medicine, SUNY Upstate Medical University, Syracuse, NY )
İnsülinemi ile Eşzamanlı
Glukoz Tolerans Testi
-
OGTT sırasında kan şekeri ile birlikte insülin
değerleri de ölçülerek yapılır.
-
Glukoz düzeylerinin kabul edilebilir sınırlarda
olmasına karşın
ş insülin düzeylerinde
y
abartılı
yükselmelerin olması “İnsülin
“İnsülin Direncinin”
Direncinin” ve
“Diabetes Mellitus Risk Gruplarının”
göstergelerinden biri olarak kabul edilir.
edilir
GEBELİKTE 50 g GLUKOZ TARAMA TESTİ
9 Gıda alımından bağımsız
ğ
olarak 50 g g
glukoz
oral yolla verilir.
9 Yorum (1. saat glukoz düzeyi):
• ≤ 140 mg/dl – Normal
• ≥140 mg/dl – 100 g glukozla OGTT.
GEBELİKTE OGTT
9 Gebeliğin 24. ve 28. haftasında (HPL’in kanda en yüksek
seviyelere ulaştığı ve diabet gelişme riskinin en yüksek
olduğu dönemde) yapılır.
yapılır
Gestasyonel D.M.
D M Tanı Kriterleri (100 g OGTT)
PLAZMA GLUKOZ
A lk
Açlık
≥95 mg/dl
/dl (5.3
(5 3 mmol/L)
l/L)
1. Saat
≥180 mg/dl (10.0mmol/L)
2. Saat
≥155 mg/dl (8.6 mmol/L)
3. Saat
≥140 mg/dl (7.8 mmol/L)
Test sabah 88-14 saatlik açlık sonrası yapılmalıdır.
İki veya daha fazla değerin sınırı aşması tanı için yeterlidir.
Glikozile Hemoglobin veya HbA1c nedir ?
„
HbA1c, HbA’ nın beta zincirinin NN-terminal
amino grubuna glukoz bağlanması ile
oluşan dayanıklı bir yapıdır ve “IFCC”
t f d HbA1c
tarafından
HbA1 olarak
l k tanımlanmıştır.
t
l
t
Glukoz
Aldimine (Schiff bazı)
Ketoamin
Glikozile hemoglobin (HbA1c) oluşumu.
HbA1c Kullanımı
- ‘ADA’ HbA1c düzeylerinin, diabetiklerde
glisemik kontrolün monitörizasyonu
g
y
için
ç
kullanılmasını önermektedir.
-Standardizasyon
etmektedir.
etmektedir
çalışmaları henüz devam
A1c düzeyleri son 6
6--8 haftalık ortalama kan
şşekeri düzeylerinin
y
g
göstergesidir
g
ve diabetik
komplikasyonların gelişimi ile iyi korelasyon
gösterir.
gösterir
-
Hb A1c / Ortalama Plazma Glukoz Eşdeğerliği
Approximate Mean Plasma Glucose*
GHB(%)
mg/dL
mmol/l
4
65
3.5
5
100
5.5
6
135
7.5
7
170
95
9.5
8
205
11.5
9
240
13.5
10
275
15 5
15.5
11
310
17.5
12
345
19.5
Interpretation
Non-Diabetic
NonR
Range
ADA T
Targett
Action
Suggested
Hb--A1c
Hb
4.0
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
mg/dl
65
69
72
76
79
83
86
90
93
97
mmol/l
3.6
36
3.8
38
4.0
40
4.2
42
4.4
44
4.6
46
4.8
48
5.0
50
5.2
52
5.4
54
Hb--A1c
Hb
5.0
5.1
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
5.7
5.8
5.9
mg/dl
101
104
108
111
115
118
122
126
129
133
mmol/l
5.6
5.8
6.0
6.2
6.4
6.6
6.8
7.0
7.2
7.4
Hb--A1c
Hb
6.0
6.1
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6
6.7
6.8
6.9
mg/dl
136
140
143
147
151
154
158
161
165
168
mmol/l
7.6
7.8
8.0
8.2
8.4
8.6
8.8
9.0
9.2
9.4
Hb--A1c
Hb
7.0
70
7.1
71
7.2
72
7.3
73
7.4
74
7.5
75
7.6
76
7.7
77
7.8
78
7.9
79
mg/dl
172
176
180
183
186
190
193
197
200
204
mmol/l
9.6
9.8
10.0
10.2
10.4
10.6
10.8
11.0
11.2
11.4
Hb--A1c
Hb
8.0
8.1
8.2
8.3
8.4
8.5
8.6
8.7
8.8
8.9
mg/dl
207
211
215
218
222
225
229
232
236
240
mmol/l
11.6
11.8
12.0
12.2
12.4
12.6
12.8
13.0
13.2
13.4
Hb--A1c
Hb
9.0
9.5
10.0
10.5
11.0
11.5
12.0
12.5
13.0
13.5
mg/dl
243
261
279
297
314
332
350
368
386
403
mmol/l
13.6
14.6
15.6
16.6
17.5
18.5
19.5
20.4
21.4
22.4
Color Key:
Optimal
Good
High
Bad
Terrible
Horrible
Deathly
Suicidal
Suicidal
Suicidal
Hb-A1c
Hb
A1c ile Ortalama Plazma Glukoz (MPG) Hesaplama Formülleri:
DCCT/NGSP STANDARDİZASYONUNA GÖRE:
Mean Plasma Glucose mg/dL = 35.6xHbA1c (%) - 77.3
IFCC STANDARDİZASYONUNA GÖRE
GÖRE:
Mean Plasma Glucose mg/dL = 31.2xHbA1c (%) +3.51
(Rohlfing CL and coworkers.Diabetes care25:275-278,2007)
Figure 1
1— MPG versus HbA1c:
n = 1,439; r = 0.82; PG (mmol/l) = (1.98 ·1 HbA1c) – 4.29.
The dashed line indicates the regression line.
Algorithm for the metabolic management of type 2 diabetes. Reinforce lifestyle intervention at every visit. aCheck A1C every 3 months
until 7% and then at least every 6 months. 174 DIABETES CARE, VOLUME 31, NUMBER 1, JANUARY 2008
IFCC Standardization of HbA1c
“International
“I
i
lF
Federation
d
i off Cli
Clinical
i l Ch
Chemistry
i
W
Working
ki G
Group
(IFCC-WG) on HbA1c Standardization” HbA1c analizleri için
referans yöntemler geliştirmiştir
geliştirmiştir.
• Mass Spektrometri
• Kapiller
p
Elektroforez
HbA1c ölçümlerinde pürifiye HbA1c ve HbA0 kalibratör olarak
kullanır.
NGSP ağındaki
ğ d ki HbA1
HbA1c sonuçları
l ilile IFCC ağındaki
ğ d ki d
değerler
ğ l
karşılaştırılarak aşağıdaki temel eşitleme formülü elde
edilmiştir.
edilmiştir
(NGSP = [0.915 * IFCC] + 2.15)
PROTOCOL 1 (IFCC)
2.9 – 4.2 %HbA1c
PROROCOL 2 (DCCT/NGSP) 4.8 – 5.9 %HbA1c
IFCC HbA1c sonuçları NGSP sonuçlarına göre 1.5-2 % daha
düşüktür.
HbA1c Ölçüm
ç
Periyodu
y
„
„
İyi kontrollü diabetiklerde yılda 2 kez
İyi kontrol sağlanamayanlarda ve insülin
tedavisi alanlarda 3 ayda bir yılda 4 kez
yapılması önerilir.
önerilir
(ADA)
HbA1c ölçümünde hangi durumlar
hatalı sonuçlara sebep olur?
„
„
„
Çeşitli hemoglobinopatilerde,
hemoglobinopatinin tipine ve ölçüm
metoduna göre sonuçlar artmış veya azalmış
bulunabilir.
Hemolitik anemi ve akut kanamalarda düşük
ş
sonuçlar elde edilir.
Vitamin C ve E hemoglobinin glikozillenmesini
baskılayarak düşük sonuçlara neden olur.
HbA1c Ölçüm Yöntemlerine Hb Varyantlarının etkisi:
Method
Interference
from HbS
Interferenc
e from HbC
Interferenc
e
From HbE
Abbott Architect/Aeroset
Yes
Yes
-
A i -Shield
AxisAxis
Shi ld Afinion
Afi i
N
No
N
No
N
No
Bayer (Metrika) A1cNOW
Yes
Yes
No
Beckman Synchron System
No
No
No
Bio--Rad DBio
D-10
No
No
No
Bio--Rad Variant A1c
Bio
No
No
No
Bio--Rad Variant II A1c
Bio
No
No
No
Bio--Rad Variant II Turbo A1c
Bio
No
No
Yes
D d Dimension
Dade
Di
i
N
No
N
No
N
No
Olympus AU system
Yes
Yes
No
Ortho--Clinical Vitros
Ortho
No
No
No
Primus HPLC (affinity)
No
No
No
Roche Cobas Integra *
Yes
Yes
-
Roche Cobas Integra Gen.2
No
No
No
Roche/Hitachi (Tina Quant II)
No
No
No
Si
Siemens
(Bayer)
(B
) Advia
Ad i
Y
Yes
Y
Yes
-
Siemens (Bayer) DCA 2000
No
No
No
Tosoh A1c 2.2 Plus
No
No
Yes
Tosoh G7
No
No
Yes
*This method is being replaced by the Roche Cobas Integra Gen 2
FRUKTOZAMİN
(Glikozile Albumin)
„
Plazma proteinlerinden albüminin lisin kalıntılarındaki
NH2 grubu ile glukoz arasında yavaş ilerleyen
enzimatik olmayan reaksiyonla oluşur.
oluşur
„
İnsan serum albuminin yarı ömrü 20 gündür. Hb’den
çok daha kısa olduğundan 2
2--3 haftalık glisemik
kontrolü yansıtır.
yansıtır.
FRUKTOZAMİN ve HbA1c İLİŞKİSİ
•Serum
S
ffruktozamin
kt
i değerlerinin
d ğ l i i HbA1c
HbA1 değerleri
d ğ l i ile
il
korelasyonu iyidir.
iyidir
• Kan glukoz değişikliklerine HbA1c’den daha çabuk
cevap verir.
• HbA1c’nin kullanılamadığı durumlarda, özellikle
hemoglobinopatilerde ve hemolitik anemilerde
fruktozamin kullanılır.
Mikroalbuminüri
„
Mikroalbüminüri günlük idrarla 3030-300 mg albümin
atılımıdır.
„
Diabetik nefropatinin erken göstergesidir.
„
Prognostik değeri vardır
vardır.
„
„
Mikroalbüminürili Tip 1 ve Tip 2 DM lu hastalarda
mikrovasküler hastalık riski artmıştır.
Spot idrar (tercihen sabah ilk idrar), bir gecelik idrar
veya 24 saatlik idrarda ölçüm yapılır.
„
24 saat
saatlik idrar
d a
<30 mg/gün
g/gü
„
Bir gecelik idrar <20 mg/gün
„
Spot idrar
<30 mg/g kreatinin
Mikroalbüminüri
ölçümleri ne zaman yapılmalıdır?
ADA yeni tedavi klavuzunda,
klavuzunda
„
„
Tip 1 DM’lu olgularda yaşa bakılmaksızın
ilk tanı
t
konulduğunda
k
ld ğ d ve d
daha
h sonra
her yıl,
Tip 2 DM’lu olgularda ilk tanı konduğunda
yıl tekrarlanması
mutlaka aranması her y
öneriliyor.
C-PEPTİD
İ
Proinsülinin insüline dönüşümü sırasında açığa
çıkar.. Biyolojik olarak aktif değildir
çıkar
değildir.. Portal
dolaşıma insülinle eşit miktarlarda salgılanmakla
beraber
yarı
ömrünün
daha
uzun
olması
nedeniyle
d i l açlık
l k C-peptid
tid düzeyleri
dü l i insüline
i üli
göre
ö
5-10 kat daha fazladır
fazladır.. 8 saatlik bir açlık
ç sonrası
ölçülür.. Endojen insülin düzeylerini yansıtır
ölçülür
yansıtır..
C-PEPTİD ÖLÇÜMÜNÜN AVANTAJLARI
„
Tip 1 DM de C-peptid düzeyleri düşüktür.
düşüktür.
„
Tip 2 DM’de C-peptid düzeyleri yüksektir.
yüksektir.
„
„
İnsülin tedavisi gören diyabetik hastalarda
endojen insülin rezervinin göstergesidir.
göstergesidir.
Dolaşımda bulunan insülin antikorlarının
varlığı
nedeniyle
insülinin
ölçülemediği
d
durumlarda
l d
veya insülin
i üli
tedavisi
d i i gören
ö
hastalarda C-peptid düzeylerine bakılabilir.
bakılabilir.
İ Ü İ ÖLÇÜMLERİ
İNSÜLİN
Ö Ü
İ
„
APG (Açlık Plazma Glukozu) ile
eş zamanlı insülin ölçümleri HOMAHOMA-IR
modeli kullanılarak insülin direnci
h
hesaplamasında
l
d kullanılır.
k ll l
İnsülin Direnci Hesaplanması
„
Bugün insülin direncini ölçmek amacıyla birçok
yyöntem g
geliştirilmiştir.
ş
ş
Bunlardan en yaygın
y yg
kullanılanı:
HOMA=Açlık
HOMA=
Açlık İnsülini uIU/ml xAKŞ mg/dl x 0.0555
22 5
22.5
Homeostasis Model assesment ( HOMAHOMA-IR))
İnsülin,glukoz
İnsülin
glukoz ve C
C--peptid
oranlarına göre insülin direnci
„
„
„
„
İnsülin ( pmol) / Glukoz ( mmol) > 22
Gl
Glukoz
k ( %mg)
% ) / İİnsülin
üli (uU/ml)
( U/ l) < 6
İnsülin (pmol) / CC-peptid ( pmol) > 0.1
bulunması periferik insülin direncinin
göstergesidir.
Klinikte, pratik günlük kullanımda ve geniş vaka
gruplarını içeren toplum çalışmalarında IR
h kk d fikir
hakkında
fiki verir.
i
Adipokinler İnsülin Rezistansı ve
İnflamasyon Mediatörüdür
↓ İnsülin Duyarlılığı
İnsülin Direnci
↑ Kardiometabolik Risk Faktörleri
Genetik Belirteçler
ç
„
Tip 1 DM riskini göstermek için
Diyabet gelişimi ile HLA DR bölgesindeki klas 2
antijenleri kuvvetli korelasyon göstermektedir.
göstermektedir
Tip 1 diabetli vakaların % 90’ından fazlasının HLA DR3
ve/veya
/
DR4 taşıdığı
t d ğ saptanmıştır.
t
t A
Ancakk normall
popülasyonda da bu oran % 40 civarındadır. Bu
nedenle
d l HLA tiplendirme
ti l di
çalışmalarının
l
l
ttoplumsal
l
l
taramalardaki yararlılığı kısıtlıdır.
DİABETTEN KORUNMAK İÇİN
Ülkemizde ve dünyada hızla artan diyabetten
Korunma amaçlı:
„ Kilo ve MS açısından bel çevresi takibi
„ Egzersiz (haftada 3 gün en az 30 dk.)
„ Kan şekeri ve Mikroalbuminüri taramaları
„ HDL, Trigliserit, LDL kontrolü
„ Tansiyon kontrolü
„ Enflamasyon belirteçlerinin izlenmesi (hsCRP)
„ Riskli
Ri kli kişilerde
ki il d otoantikor
t
tik ölçümleri
öl ü l i
„ Gebelik dönemi diyabet tarama testleri
yapılmalıdır.