Fatih Pardus Temel Eğitimi Kitabı

BÖLÜM 1
1. Pardus İşletim Sistemi
1.1 İşletim Sistemi Nedir?
Bilgisayarın çalışmasını sağlayan temel programa işletim sistemi denir. İşletim
sistemleri olmadan bilgisayarda herhangi bir işlem yapılamaz ve herhangi bir program
çalıştırılamaz. Bilgisayarlar İşletim Sistemleri olmadan bir takım elektronik parçalardan
ibarettir.
İşletim sisteminin görevleri:
•
Bilgisayardaki programları düzene sokar ve birbirleri ile sorunsuz
çalışmasını sağlar.
•
Programların kullanacakları harddisk ve diğer araçların paylaşımını
sağlar.
•
Bilgisayara takılı olan tüm parçaların birbiri ile uyumlu çalışmasını sağlar.
İşletim sistemlerine örnekler:
•
BSD
•
Windows
•
Unix
•
Linux
Not: Güncel işletim sistemlerine örnek olarak; Windows 8, Ubuntu 12.10, Pardus
GNU/Linux, OSX Mountain Lion (MacOS) vb verilebilir. Güncel mobil işletim sistemlerine
örnek olarak ise; IOS(Iphone), Android ve Windows Mobile verilebilir.
1.2 Özgür Yazılım Felsefesi ?
Özgür yazılım; gönüllü yazılımcılar ve geliştiriciler tarafından yazılan kod kaynağı
da açıklanan işletim sistemi ve uygulama yazılımlarıdır. Özgür yazılımlar herkesin istediği
şekilde kullanımına ücretsiz olarak sunulur.
Kapalı kaynak kodlu yazılımlar ise yazılımcılar ve geliştiriciler tarafınan kodları
kullanıcısı tarafından görülmeden ve ücret karşılığında kullanılan işletim sistemi ve
uygulama yazılımlarıdır.
1.2.1 Açık kaynak kod ne demek?
Gerek bilgisayarlar üzerinde kullandığımız uygulamalar, gerek bu uygulamaların
üzerinde çalıştıkları işletim sistemleri kodlanarak oluşturulan ürünlerdir. Bu ürünleri
bilgisayarınızda kullanmak için kaynak kodlara ihtiyaç duymazsınız, ancak kaynak kodları
görmeden bir yazılımın ne iş yaptığını tam olarak bilemezsiniz. Eğer bir üretici yazılımının
kaynak kodlarını paylaşıyorsa yazılımı açık kaynak kodlu olarak nitelendirilir. Kaynak kodu
açık olduğu halde, özgür olmayan yazılımlar da vardır.
Özgür yazılım, lisanslar aracılığıyla belirli özgürlükleri güvence altına alınmış
projeler için kullanılan bir yaklaşımı anlatır.
1.2.2 Açık kaynak / özgürlük ilişkisi
Açık kaynak kodlu uygulamaların kaynak kodlarına erişim, pratikte bu kodları
inceleme, üzerilerinde değişiklik yapma imkanları tanır. Özgür yazılım bu imkanları birer
hak olarak garanti altına alır ve yapılan değişiklikleri tekrar dağıtmayı bunlara ekler.
1.2.3 Özgürlük Türleri
Özgür Yazılım Vakfı bir yazılımın özgür olarak nitelendirilmesi için dört madde
belirlemiştir:
•
•
•
•
Özgürlük 0 -> Her türlü amaç için yazılımı çalıştırma özgürlüğü
Özgürlük 1 -> Yazılımın nasıl çalıştığını inceleyebilme ve istediğiniz şekilde
çalıştırabilmek için değiştirebilme özgürlüğü
Özgürlük 2 -> Yazılımın kopyalarını yeniden dağıtma ve toplumla paylaşma
özgürlüğü
Özgürlük 3 -> Yazılımı geliştirme ve gelişmiş halini toplumla paylaşabilme
özgürlüğü
Bir yazılım bütün kullanıcılarına bu dört hakkı veriyorsa özgür yazılımdır. Özgür bir
yazılımı kullanmak için kimseden bir izin almanız gerekmez. Ancak bu özgür yazılımların
ticari bir yazılım olarak satılamayacağı anlamına gelmez. Özgür yazılımlar çoğunlukla
ücretsiz olmalarına rağmen ücretli olarak dağıtılan özgür yazılımlar da vardır.
Neden Özgür Yazılım?
 Dünyanın dört bir yanından geliştiricisi vardır,
 Güvenlik açıkları çok daha hızlı kapatılır,
 Arkadan iş çevirmez, güvenilirdir.
 Suç işlemekten kurtuluruz ;)
1.2.4 Özgür Yazılım Lisansları
•
•
•
•
GNU Genel Kamu Lisansı (GPL): Richard Stallman’ın GNU projesi için
yayınladığı GNU Genel Kamu Lisansı en yaygın özgür yazılım lisansıdır. Bu
lisans, Özgür Yazılım Vakfı (FSF)’nın tanımladığı temel özgürlükleri merkeze
alır.Genel Kamu Lisansı ile lisanslanmış bir yazılımın kaynak kodlarının
kullanıldığı türevleri de GPL ile lisanslanmak zorundadır, yani GPL’in
sağladığı özgürlüklerin daraltıldığı bir başka lisanslama türüyle
lisanslanamaz.
GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı (LGPL): GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı,
genel olarak yazılım kitaplıklarında tercih edilir. Bununla birlikte Linux’ta
kullanılan ofis paketi, LibreOffice gibi bazı yazılımlar da bu lisansı tercih
etmektedir. GPL’den en temel farkı, LGPL lisanslı ürünlerin kapalı kaynak
kodlu yazılımlar içinde de kullanılmasını sağlayan bağlayıcı olmama
özelliğidir.
BSD Lisansı: Diğer özgür yazılım lisanslarıyla karşılaştırıldığında BSD
Lisansı çok daha az kısıtlama taşır. Kaynak kodu açık yazılımların kodlarının
kapatılıp yeniden dağıtılmasına olanak tanır. Bu nedenle GPL türevlerinden
ayrılır. LGPL sadece o yazılımın kapalı kaynak kodlu bir yazılımla birlikte
kullanılmasına olanak tanırken, BSD lisansı, lisansın değiştirilmesine dahi
izin verir. Apple firmasının işletim sistemi çekirdeği bu lisansın kullanıldığı
önemli örnekler arasındadır.
Mozilla Kamu Lisansı (MPL): Mozilla Firefox ve Mozilla Thunderbird gibi
Mozilla yazılımları Mozilla Kamu Lisansı ile lisanslanmıştır. MPL genel olarak
BSD ve GPL lisanslarının bir karışımıdır. MPL ile lisanslı kaynak kodlar
kullanılarak oluşturulan ürünler, tıpkı GPL’de olduğu gibi, yine MPL ile
lisanslanmak zorundadır.
Kısaca açıkladığımız tüm bu lisanslama türlerinin yanında MIT Lisansı, Apache Lisansı,
Eclipse Kamu Lisansı, Zlib Lisansı gibi başka özgür yazılım lisanslama türleri de vardır
Linux 0.0.1
Linux, Unix’e fikirsel ve teknik anlamda atıfta bulunaraktan geliştirilmiş; açık kaynak
kodlu, özgür ve ücretsiz bir işletim sistemi çekirdeğidir. Çekirdeğin kaynak kodları GNU
Genel Kamu Lisansı çerçevesinde özgürce dağıtılabilir, değiştirilebilir ve kullanılabilir. Linux
ismi ilk olarak 1991 yılında Linus Torvalds tarafından yazılan, Linux çekirdeğinden
gelmektedir.
Linux, hemen her bilgisayar platformunda sorunsuzca kullanılabilmektedir. Çok
geniş bir donanım desteğine sahip olan Linux; netbook, dizüstü bilgisayar, sunucu
bilgisayarlar, iş istasyonu, akıllı telefon, masaüstü bilgisayarlar gibi hemen her platformda
tam bir uyum içerisinde çalışabilmektedir. Ağırlıklı olarak sunucu ve iş istasyonu
platformlarında tercih edilse de taşınabilir ve masaüstü sistemlerde de kullanım oranını
günden güne arttırmaktadır. Ayrıca Linux sunucu-işletim sistemlerinde ilk sırada tercih
edilmekte ve dünyanın 10 hızlı süper bilgisayarında da kullanılmaktadır.
1.3 Pardus Nedir?
Pardus, TÜBİTAK tarafından yürütülen bir işletim sistemi geliştirme projesidir.
Linux çekirdeği, GNU araçları ve diğer özgür yazılımlar
kullanılarak hazırlanan, özgün teknolojilere sahip sistem son
kullanıcılar için 2000 serisi yayınlanmaktadır.
Pardus’un kendine özgü yanlarını en çok sergileyen
bileşen masaüstü ortamıdır. Pardus, kullanıcıların tüm işlemlerini
gerçekleştirdiği grafik masaüstü ortamı olarak KDE ya da
kullanıcı seçeneğine bağlı olarak GNOME masaüstünü kullanır.
Fatih Projesi kapsamında etkileşimli tahtalarda KDE masaüstü
tercih edilmiştir. Bu tercihin belirleyici nedenleri arasında bu
masaüstünün yıllardır kullanılıyor olması, kararlılığını ispatlamış
olması ve en önemlisi Pardus ekibinin geliştirilmesine çeşitli
seviyelerde katılıyor olması yer alır. KDE özgür yazılım dünyasındaki en eski ve kapsamlı
çözümlerden biridir.
Unix ve Unix benzeri işletim sistemleri için geliştirilmiş bir masaüstü ortamıdır. KDE
1996 yılında Matthias Ettrich tarafından; Tübingen Üniversitesi'nde okurken geliştirilmiştir.
O dönemde UNIX ile sorunlar yaşayan Ettrich, bir newsgroup'a attığı iletiyle aradığı
yazılımları ve nasıl hissettiğini yazmıştır. Kullanımı kolay olan bir masaüstü ortamını, o
dönemde kız arkadaşı kullanmakta zorluk çekiyor diye başlatmıştır. Bu oldukça ilgi çekmiş
ve KDE projesi doğmuştur.
1.3.1 MASAÜSTÜ ORTAMLARI
Masaüstü Kavramı;
• Bilgisayarı açtığımızda karşımıza gelen ilk ekran görüntüsüdür.
• Masaüstü de bir dizindir. (DESKTOP)
• Masaüstünde program, dosya ve klasör simgeleri bulunur.
• Masaüstünden bilgisayarın herhangi bir yerine ulaşılabilir.
• Bilgisayarda bulunan dosya ve klasörlere erişmek yada bunları
yönetmek için köprü görevi görür.
Masaüstü Görüntüsü;
Masaüstü ögeleri
Masaüstünde bazı temel simgeler bulunur.
Bunlar;
“Ev Klasörü”
“Çöp” Kutusu
“Iceweasel” Web Browser
“StarBoard” Akıllı Tahta Yazılımı
Görev çubuğu
Çalışan programlara ait simgeler görev çubuğunda görülür.
Ekranın altında bulunan görev çubuğu, açık program ve dosyaların pencerelerini
temsil eden düğmelerin yanı sıra, program hizmetleri ve komutlarını çalıştırmak için
tıklanabilen düğmelerden oluşur. Görev çubuğu kilitli değilse istenilen yere taşınır.
Hızlı Başlat; Programlara kolay erişebilmek için kullanılır.
Bildirim alanı
Aşağıdaki resimden de görülebileceği gibi ses, ağ, tarih ve saat işlemleri gibi bazı
uygulamalara bildirim alanını kullanılarak ta ulaşılabilir.
Görev Çubuğuna Programcık Ekleme
Görev çubuğundaki herşey programcıklardan oluşmaktadır.
Yeni programcıklar eklenebileceği gibi standart kurulu gelen
programcıklarda kaldırılabilir.
PARDUS Menüsü
Bilgisayarda yüklü olan programlardan birini çalıştırmaya, dosya ya da klasörleri aramaya,
yüklü aygıtlarla ilgili seçeneklere başlat menüsü aracılığıyla ulaşılır.
Başlat Menüsünde Arama
Örnek olarak bilgisayarda “okular”
programını başlatmak için arama kutusuna
yandaki resimde görüldüğü gibi “oku” yazılır
ise, Pardus içinde “oku” kelimesinin geçtiği
porgram ve dosyaları yandaki gibi
listeleyecektir,
Pardus Bilgisayarı Kapatma Seçenekleri
Bilgisayarı kapatmak için “Çık” düğmesine
tıklanır ve istenen eylem düğmesine basılır.
Ev Klasörü Simgesi
Kişisel dosya ve klasörlerin
depolandığı klasördür.
Çöp Simgesi
Silinen dosya ve klasörleri barındırır.
Bilgileri bilgisayardan TAMAMEN silmek için Çöpün boşaltılması gerekir.
Iceweasel Simgesi
İnternette gezinmek için kullanılan simgedir.
Tarayıcı (BROWSER) da denir.
Mozilla Firefox ile aynı özelliklerdedir.
StarBoard Simgesi
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kurulumları yapılan etkileşimli
tahtalarda kurulu olarak gelen akıllı tahta yazılımı
1.3.2 Dosya ve Klasör İşlemleri
Klasörler, programlar ve dosyalar için bir kapsayıcıdır, bir çekmeceye
benzetebileceğimiz klasörler, bir diskteki program ve belgelerin düzenlenmesine yönelik bir
araçtır.
Yeni klasör oluşturmak için bulunduğumuz klasör içinde yada masaüstünde fareyle
sağ tıkladıktan sonra ”Yeni” daha sonra “Yeni klasör” demek yeterli olacaktır.
Temel Klasör (Dizin) Yapısına Örnek
Dosyalar, çeşitli programlara ait, yazı, ses, resim, çizim, video gibi verilerin
saklandığı bileşenlerdir, her dosya varsayılan olarak ilişkili olduğu programla birlikte çalışır.
Bir klasörde (dizinde) bulunan bir dosya ile ayni isimi ve uzantıyı taşıyan ikinci bir
dosya bulunamaz. Fakat farklı dizinler içerisinde ayni isme sahip dosyalar bulunabilir.
Dosya Uzantıları
Video dosya uzantısı “3gp, mp4, avi…”
Open Ofis Dosya uzantısı “.odt, .odp, .ods… ”
Microsoft Ofis dosya uzantısı “.docx, .xlsx, .pptx…”
Resim dosya uzantısı “.jpg, .gif, .png, .bmp…”
Müzik dosya uzantısı “.mp3, .ogg, .wmv, .wav…”
Yukarıdakiler gibi bir çok program farklı dosya uzantısına sahiptir. Fakat pardus
işletim sisteminde uzantıların bir önemi yoktur. Dosyalar uzantısızda kaydedilebilir. İşletim
sistemi dosyanın tipi tanıyıp ona göre çalışmaktadır.
Gizli Dosyalar
Gizli dosyalar . (nokta) ile başlar. Gizli dosyaları göstermek için yukardaki adımları
izlemek gerekir.
Klasör(Dizin) Oluşturma
Aşağıdaki Adımları Takip Ediniz.
Adım 1:Masaüstünde veya Klasörün içinde boş bir alana sağ tıklayın
Adım 2: Yeni Oluştur - > Klasör
Adım 3: Klasör İsmi “Pardus’’ olsun
Dosya(Belge) Kaydetme
Adım 1: Şimdi Yeni Bir Writer Belgesi Açın
Adım 2: Dosya Menüsünden Kaydet’e Tıklayın
Adım 3: Dosyayı “Pardus” klasörüne kaydedin.
Ayrıca CTRL+S Tuşu ile de kaydedilebilir.
Dosya ve Klasör Sıkıştırma
Büyük dosyaları sıkıştırmak ve kolayca taşımak isteyenler için pardusta “ark”
arşivleme aracı kullanılmaktadır. Her türden sıkıştırılmış paketle çalışabilmesi ve çok kolay
kullanımı olması ek program ihtiyacını ortadan kaldırmaktadır.
Arşivden dosyayı çıkarma
Şıkıştırılmış dosyaya
çift tıklanır. Ve
Çıkartılacak yer
seçilir.
Şıkıştırılmış dosyaya sağ
tıklanır. Ve adımlar takip
edilir.
Klasör yada dosya sıkıştırmak için
Sıkıştırılacak klasör veya dosya üzerinde sağ
tuşa basılır ve “Sıkıştır(1)” “Buraya” komutu
verilerek klasör veya dosya bulunduğu yerde
sıkıştırılır.
Pardusta Açık Pencereler arasında Geçiş
En üstte bulunan pencere etkin olan penceredir. Pencereler arası geçiş
yapabilmek için Görev çubuğu’ndan yararlanılır. Bununla beraber Alt + Tab tuş
kombinasyonun da kullanılabilir.
Klasör araç çubukları Ayar ve Görevleri
Pardusta Kişiselleştirme
tıklanır
Bunun için masaüstünde boş bir alanda (bir simge üzerinde değilken) fare sağ
ve
açılan
menüden
“Klasör
Görünümü
Ayarları”
seçilir.
Açılan ayar penceresinden
masaüstü resmi, fare
ayarlamaları gibi ayarlamalar
yapılabilir.
Sistem Ayarları : Bilgisayarın donanım ve yazılım ile ilgili ayarların yapıldığı alan.
1.3.3 Pardus İşletim Sisteminde Sık Kullanılan Uygulamalar
Amarok
Gelişmiş bir müzik oynatıcıdır. Kelime olarak, eskimo dilinde kurt
anlamına gelir.
Audacious
Basit , kullanışlı bir müzik oynatıcı
Audacity
Kullanımı kolay bir ses düzenleme ve ses kayıt yazılımıdır.
Vlc Player
Codec yüklemeye gerek duymayan güzel birvideo oynatıcı.
Avidemux
Video Düzenleme Aracıdır.
K3B
Gelişmiş bir CD ve DVD yazma programıdır.
Libre Office
LibreOffice, herkes için ücretsiz bir ofis paketidir.
Okular
PDF okuyucu
IceWeasel
Mozilla Firefox tabanı üzerinden geliştirilen bir web tarayıcısıdır.
Chromium
Google’ın ürettiği Crome web tarayıcısının özgür platformlar için
üretilen tarayıcısıdır.
Gimp
Bir başka deyişle GNU Image Manipulation Program, gelişmiş bir
resim oluşturma ve fotoğraf düzenleme yazılımıdır.
Digikam
Fotoğraf yönetim uygulamasıdır.
1.3.4 Yardımcı İşlemler
1.3.4.1 Paket ve Paket Yöneticisi
Paket; uygulama, uygulama kütüphaneleri ve/veya belgeler gibi birçok bileşen ve
bağımlılıkları içeren kurulabilir bir dosyadır. Paket kurulumu veya kaldırmak için paket
yöneticisi olarak adlandırılan yazılım kullanılır. Pardus işletim sisteminde grafik ortamda
paket yöneticisi olarak synaptic paket yöneticisi kullanılabilmektedir. Synaptic Paket
Yöneticisi dışında Pardus içerisinde Gdebi Paket Kurucu ve Yazılım Merkezi isimli
araçlarda kullanılabilir. İstenildiği taktirde paket yönetimi konsol aracılığıyla komutlar
kullanılarak yapılabilmektedir. Paket yöneticisini kullanarak istenilen bir ya da daha fazla
sayıda
paket kurulabilir, kaldırılabilir ve güncellenebilir. Bunun dışında depolarla ilgili
işlemlerde gerçekleştirilebilir.
Synaptic Paket Yöneticisine erişmek için Pardus menüsü -> Uygulamalar -> Sistem
->Paket Yöneticisi seçilir.
Synaptic Paket Yöneticisi açıldığında karşımıza yukarıdaki ekran gelir. Bu
ekrandaki 1 numaralı listede paket grupları görülür. Paketler belirtilen başlıklar altında
gruplandırılmışlardır. Eğer paketin adı biliniyorsa 2 numaralı kutucuk(Hızlı Süzgeç)
içerisine yazılıp ara düğmesine tıklanarak erişim sağlanabilir. 3 numaralı listede o an
seçilmiş olan grubun altındaki paketler görülür. Listenin kalabalıklığını yönetmek amacıyla
4 numaralı listedeki düğmeler kullanılarak paketlerin bölümler, durum, köken şeklinde
gruplandırılması sağlanabilir. Herhangi bir paket seçildiğinde 5 numaralı kutucukda
paketle ilgili açıklayıcı bilgiler bulunur.
Eğer aradığımız paket listemizde yoksa ayarlar menüsünden depo seçilerek ekli
olmayan depolar varsa işaretlenir.
Depolar program paketlerimizin saklandıkları internet klasörleridir.
Yeni bir depo eklemek için alttan yeni düğmesine tıklanarak depoyu indireceğimiz ftp linki,
dağıtımı ve bölüm başlıkları yazılır.
1.3.4.1 Paket İşlemleri
Örnek olarak bir haberleşme yazılımı olan “pidgin” paketini sistemimize yüklemek
için sırasıyla şu işlemleri gerçekleştirebiliriz. İlk olarak hızlı süzgeç içerisine “pidgin” yazılır.
Ara düğmesine bastığımızda aşağıdaki ekran karşımıza gelir.
Programı seçip “kurulum için işaretle” komutu seçilir. Bu işlemin ardından
kurulacak olan paket Yeşil renkle işaretlenir.
Uygula düğmesine tıkladığımızda karşımıza bir onay penceresi gelir.
Bu pencerede de “Uygula” düğmesine tıklanarak paketin yüklenmesi için onay
verilmiş olur. Bir paket depoda yer alan bir başka paket ile ortak çalışacak şekilde
yapılandırılmışsa, ikisi arasında bir bağımlılık ilişkisi tanımlanır. Paket Yöneticisi, her
kurulması istenen paketin, bağımlı olduğu başka paketlerin olup olmadığını ve varsa,
kullanıcının sisteminde kurulu olup olmadığını araştırır. Eğer bir bağımlılık var ve kurulu
değilse, işlem sepetine bu bağımlı olunan paketi de ekleyerek, kullanıcının gerekli tüm
paketleri bir bütün halinde kurmasını sağlar.
Kurulu bir paketi kaldırmak için İlk olarak hızlı süzgeç içerisine paketin adını yazıp
listelenmesini sağlarız. Sonra paket seçilip sağ tuşa tıklanır. Gelen menüden kaldırma için
işaretle” komutu seçilir.
Komutu seçtiğimiz an kaldırılmak istenen paket kırmızı renkle işaretlenir. Uygula
düğmesine tıkladığımız an tıpkı kurulumdaki gibi bir onay penceresi karşımıza gelir.
Onay penceresindeki “uygula” düğmesine tıklanarak paketi kaldırma işlemi
gerçekleştirilir.
Paket Güncelleme işlemi için tazele düğmesine tıklamamız yeterlidir. Tazele
düğmesi seçildiği an paketlerimizle ilgili son değişiklikler ilgili depolara bağlanarak yüklenir.
1.3.4.2 Konsol Kullanımı
Pardus işletim sisteminde bütün işlemleri grafiksel arayüzden yapabiliriz. Ancak
daha hızlı bir çözüm ve alternatif olarak (örn: grafik arayüzde oluşabilecek bir hatada)
komut arayüzünü kullanabiliriz. Pardus'da varsayılan olarak kullanılan komut arayüzü
BASH'dır.
Konsola Tüm Uygulamalar -> Sistem -> Uç Birim Menüsünden ulaşabiliceğimiz
gibi ALT + F2 kısayoluna konsole yazarak da ulaşılabilir.
Konsol açıldığında kullanici_adi@bilgisayar_adi şeklinde o kullanıcının ev dizinini
referans alacak şekilde açılır.
Bulunduğumuz dizinin tam yolunu görmek için “pwd” komutunu kullanabiliriz.
Bir dizin oluşturmak için “mkdir” komutunu kullanabiliriz. Listeleme yapmak için “ls”
komutunu kullanabiliriz.
Not: Detaylı konsol kullanım bilgileri ve komutlar için
1) http://www.belgeler.org/howto/kitapcik-komutlar-genel.html
2) http://tr.pardus-wiki.org/NASIL:Konsol_komutlar%C4%B1
1.3.4.2 Aygıtlar ve Çevre Birimleri
Fare
Bilgisayarda imleç yardımıyla onaylama, çalıştırma, oyun oynamak, komut
seçmek ve çalıştırmak gibi işlemlerde kullanılan giriş birimidir. Fare Masaüstü
bilgisayarlarda harici kullanılırken yani kablo veya kablosuz bağlantı ile bilgisayarlara
bağlanır. Dizüstü bilgisayarlarda fare tümleşik olarak gelmektedir fakat kullanım kolaylığı
ve alışkanlıklardan dolayı genellikle harici ikinci bir fare ile kullanmayı tercih etmektedir.
Tümleşik Fare
Harici Fare
Pardus işletim sisteminde fare hızı, tıklama ve kullanılacak el ayarı gibi temel
ayarları düzenlemek için doğrudan pardus menüsüne “fare” yazarak veya “Pardus
Menüsü/Sistem Ayarları/Girdi Aygıtları/Fare” menüsü kullanılarak fare ayar paneline
hızla ulaşabiliriz.
Not: Dizüstü bilgisayarlarımızda tümleşik fareyi devre dışı bırakıp veya yeniden çalıştırmak
istiyorsak dizüstümüzde doğrudan fare üzerinde veya yanında özel tuşu veya
üzerinde fare resmi
(Fn)tuşu ile birlikte
olan fonksiyon tuşuna birlikte basarak sağlarız.
Klavye
Bilgisayarda kontrol komutları ve veri girmek için kullanılan, üzerinde harf, rakam
ve işaret tuşlarıyla özel işlevleri bulunan bir grup tuşun yer aldığı en temel giriş birimidir.
F ve Q olarak iki çeşit Türkçe klavye bulunur. Klavyenin dizilim türünü anlamak
için sol üst köşede ilk harfe bakarak anlarız. Eğer klavyeyi kullanırken bastığımız harf ile
ekrana çıkan harf farklı ise bunun nedeni işletim sistemimizdeki tanımlı klavye diziliminden
kaynaklanmaktadır. Bu sorunun en kolay ve en hızlı çözümü ekranın sağ alt köşesindeki
“trq” Türkçe Q , “trf” Türkçe F veya “us” English yazan sekmeye tıklayarak kendimize
uygun seçimi yaparak düzeltebiliriz.
Pardus işletim sisteminde klavye dizilim ayarı ,özel tuşların yerleşim ayarı gibi
temel ayarları düzenlemek için doğrudan pardus menüsüne “Klavye” yazarak veya
“Pardus Menüsü/Sistem Ayarları/Girdi Aygıtları/Klavye” menüsü kullanılarak fare ayar
paneline hızla ulaşabiliriz.
Yeni bir klavye dizilimi eklemek için öncelikle Düzenler sekmesinden ekle sekmesi
seçildiğinde aşağıdaki pencere açılır buradan dil ve yerleşim seçilerek tamam düğmesine
tıklanarak yeni dizilim seçilir. Varsayılan yapmak için ise ana klavye/düzenler menüsünden
listeden seçilerek uygulama sekmesine tıklanır.
Tarayıcı
Kağıt üzerindeki resim ve fotoğrafları bilgisayar
ortamına aktarmak için kullanılan optik aygıttır. Aktarılan
dokümanların içeriği resimde olsa yazıda olsa bilgisayar
tarafından bir fotoğraf gibi algılanır, bu nedenle eğer
tarayıcıya tarattığımız metin görüntülerini düzenlemek
istiyorsak OCR Optik Karakter Tanıma yazılımlarına ihtiyaç
duyulur. OCR yazılımı yazıların fotoğraf görüntüsünü tek
tek karakterleri tanıyarak yazıya dönüştürür.
Yazıcı
Bilgisayar ile üretilen metin ve resimleri kağıda basmak için kullanılan çıkış
aygıtıdır. Piyasada yaygın olarak kullanılan yazıcı çeşitleri Lazer, Mürekkep Püskürtmeli,
Nokta vuruşlu ve Isıl Yazıcılardır. Pardus İşletim Sisteminde yazıcıların sürücüsü hazır
gelir ve gerekli bağlantı yapıldığında doğrudan çalışır duruma gelir. Yazıcı Ayarları için
“Pardus Menüsü/Uygulamalar/Yazdırma” Sekmesine tıklayarak bilgisayarımıza kurulu
yazıcıları yapılandıra bilir veya tanınmayan yazıcılarımızı da tanıtabiliriz.
Yazıcı Türü
Görüntü
Kalitesi
Hız
Başlangıç
Maliyeti
Baskı
Rengi
Lazer Yazıcı
İyi
İyi
Yüksek
S/B
Renkli
Mürekkep
Püskürtmeli
iyi
Yavaş
Düşük
S/B
Renkli
Nokta
Vuruşlu
Kötü
Yavaş
Yüksek
Isıl Yazıcı
Kötü
Yavaş
Yüksek
S/B
S/B
Çalışma Prensibi
Toner denilen demir tozlu
kuru mürekkebin manyetik
görüntü oluşturulması ve
yüksek ısıda kâğıdın üzerine
eritilmesi ile görüntü oluşur.
Kartuş
içindeki
sıvı
mürekkebin gelen sayısal
sinyaller ile istenilen zamanda
ve
renkte
kâğıda
püskürtülmesi ile görüntü
oluşur.
Mürekkepli şerit üzerine iğne
ucu ile vurularak kâğıt üzerine
noktalarla
görüntü
oluşturulması sağlanır. Tek
Seferde
kopya
baskı
yaptığından
faturalama
işlemlerinde tercih edilir.
Özel kâğıtlar üzerine ısı
uygulanarak
görüntü
oluşturulur. Kredi Kartı Slipleri
ve Alış veriş Fişlerinde
genellikle bu yazıcı kullanılır.
Isıl Yazıcı
Hoparlör Mikrofon ve Ses Ayarları
Bilgisayarımızdaki sesleri duymak için hoparlör kullanılır. Konuşmalarımızın
bilgisayar tarafından algılanması için ise mikrofon kullanılır.
Hoparlör
Mikrofon
Pardus işletim sisteminde hoparlör ve mikrofonun sesini açıp kapamak için hızlı bir
şekilde sağ alt köşeden ses sekmesine tıklaya bilirsiniz.
Daha ayrıntılı yapılandırma için “Pardus
Ortam/Ses Denetimi” sekmesine tıklayarak yapabiliriz.
Menüsü/Uygulamalar/Çoklu
Ekran
Ekran, görüntü sergilemek için kullanılan elektronik ya da elektro-mekanik
aygıtların genel adıdır. Ekranlar piyasada CRT, LCD ekranlar olmak üzere iki şekilde
bulunmaktadır. Ekranlar boyut, çözünürlük, ekran yenileme hızı, kontrast (zıtlık), görüş
açısı, parlaklık ve enerji tüketimlerine göre farklılıklar gösterir.
Ekran boyutu: İki Köşeden arasındaki mesafedir.
Çözünürlük: Ekran yatay ve dikeydeki nokta sayısına bağlı olarak görüntünün
netleşmesini ifade eder çözünürlük ne kadar yüksekse görüntü kalitesi de o kadar iyidir.
Ekran Yenileme Hızı: Ekranın baştan aşağıya saniyede taranma sayısını gösterir.
Tepki Süresi: Bir pikselin istenen rengi alması için geçen süre onun tepki
süresidir.
Görüş Açısı: Ekrana belirli bir açıdan bakıldığında oluşan renk kaybıdır. CRT
ekranlarda görüş açısı daha iyidir.
Crt Ekran
LCD Ekran
Ekran Bağlayıcıları
Pardus işletim sisteminde Ekran ayarlarını yapmak için “Pardus Menüsü/Sistem
Ayarları/Görüntü ve Ekran” sekmesine tıklayarak ekran konum ve boyut ayarı, çoklu
ekran ayarı ve ekran korucu ayarları düzenlenebilir.
Projeksiyon cihazları;
Projeksiyon cihazları bir vidyo veya görüntü kaynağından gelen sinyali optik sistem
yardımıyla yansıtan cihazlardır. Oluşan görüntünün perde veya düz bir ekrana
yönlendirilmesiyle okullarda toplantı salonlarında etkili sunum yapmayı sağlayan
cihazlardır.
Uygun cihaz bağlantısını
projeksiyon cihazına aktarabiliriz.
sağladıktan
sonra
bilgisayarımızdaki
görüntüyü
Projeksiyon ve monitorümüz ile ilgili ayarlara sistem ayarlarına Sistem
Ayarları/Görüntü ve ekran simgesine tıklayarak ulaşabiliriz.
Resimde de gördüğümüz gibi PARDUS tarafından algılanan çıktı aygıtları listelenir.
Örneğimizde bir adet LVDS adında bir adet monitör ve VGA-0 adında bir adet
projeksiyonumuz bulunmaktadır. İstediğimiz cihazın ayarlarını bu bölümden
düzenleyebiliriz.
Depolama Birimleri
Sabit Disk : Veri depolaması amacıyla ile kullanılan manyetik kayıt ortamlarıdır.
Pardus işletim sisteminde sabit diskin bölümlerine dosya yöneticisinin sol bölmesinden
erişebilirsiniz.
Optik Sürücü: Düz, çembersel, genellikle polikarbonat bir disktir ve bunun
üstündeki veriler depolanmış olarak çıkıntılar halinde içerisindeki düz bir yüzeyde
bulunmaktadır. Bu verilere genellikle, disk üzerindeki özel bir maddenin (çoğunlukla
aliminyum) bir lazer diyot vasıtasıyla ışıma yaptırılmasıyla erişilir. Çıkıntılar yansıyan lazer
ışığının biçimini bozar ve bu şekilde verilere erişim sağlanır.
Taşınabilir Bellek: Usb Arayüzü ile entegre edilmiş kapasiteleri 256 Gb'a kadar
ulaşabilen küçük, hafif çalışma esnasında sökülüp takılabilen veri depolama aygıtlarıdır.
Pardus işletim sisteminde taşınabilir bellek bağlanıldığında bir bildirim penceresi ile haber
verilir ve içeriğe erişim sağlanabilir. Aynı zamanda dosya yöneticisinde sol bölümden
taşınabilir bellek ismi ile erişim sağlanabilir.
Çıkarılabilir Disk Sürücülerin Bildirim Alanları
1.3.4.2 FATİH Projesi Donanımları
Etkileşimli Tatha
LED Ekran+Etkileşimli Tahta Bilgisayarı+Beyaz Tahta+Yeşil Tahta'dan oluşan düzenek.
Etkileşimli tahtada Pardus İşletim Sistemini açmak için ise etkileşimli tahtayı
açmadan bir klavye takılarak açılması ve gelen açılış ekranından Pardus İşletim Sisteminin
geçilmesi gerekir
Pardus İşletim Sisteminde etkilileşimli kamera kalibrasyonunda sorun var ise bunu
hızlıca yapmak için Pardus Menüsü Ara çubuğuna "Ekrani Kalibre et " yazmanız ve gelen
ekrana çıkan noktalara tıklayarak kalibrasyonun tamamlamanız gerekir.
Etkileşimli tahtayı tıklamalarda kolaylık sağlamak için "Pardus Menüsü/Sistem
ayarları/Girdi Aygıtları/Fare/Genel/Dizinve Dosyaları Açmak için Tek Tıkla" Seçilmelidir.
Çok Fonksiyonlu Yazıcı
Yazıcı, tarayıcı, faks ve fotokopi özelliği olan çok fonksiyonlu bir yazıcıdır. Aynı
zamanda tüm sınıflardaki Etkileşimli tathtalar tarafından erişilebilecek ve doküman
gönderilebilecek bir ağ cihazdır.
Not: Yazıcıyı bilgisayarımıza tanıtmak için yazızılar konusuna bakınız.
Doküman Kamerası
Doküman kamerası; etkileşimli tahtaya gerçek zamanlı görüntüleri, bir belgedeki
görüntüyü veya mikroskoptaki görüntünün aktarımını sağlayan taşınabilir sunum aracıdır.
Size istediğiniz zaman nesneleri görüntülemek ve keşfetmek için pratik bir yol
sunar. Kamera görüntülerini anında yakalayıp bilgisayarınıza kaydedebilirsiniz. Ayrıca
etkileşimli tahta yazılımı ile resimlerin üzerine yazı yazabilir veya daha sonra kullanmak
üzere bunları galeride saklayabilirsiniz.
Pardus işletim Sistemi kamera ekleme ve ayarlamak için "Pardus Menüsü/Sistem
Ayarları/Dijital Kamera" menüsü kullanılır.
Tablet Bilgisayar
Üzerinde Android işletim sistemi kurulu etkileşimli tahta
ilede bağlantılı çalışabilcek olan dokunmatik cihazdır.
BÖLÜM 2
2. İnternet Uygulamaları
2.1 İnternet tarayıcı programları
Günümüz bilgisayar kullanıcılarının bilgisayar başında en çok vakit harcadıkları
internet hizmet ve servislerine ulaşmak için kullandıkları programlara internet tarayıcı
programları denir. En sık kullanılan internet tarayıcı programlarını aşağıdaki gibi
sıralayabiliriz;
Google Chrome
Mozilla Firefox
Internet Explorer
Iceweasel
Opera
Iceweasel;
Iceweasel internet tarayıcısı PARDUS işletim sistemimizde standart olarak yüklü
gelen tarayıcımızdır. İnternet servis ve hizmetlerine yönelik geliştirdiği Firefox , thunderbird
gibi bütün işletim sistemlerinde çalışan programlarla kullanıcıların güvenini kazanan
Mozilla topluluğu tarafından geliştirilmektedir.
Iceweasel birçok özelliği ve çalışma alt yapısı olarak Mozilla Firefox programıyla
benzerlikler göstermektedir. Bunu bir otomobil markasının aynı motor ve donanım
özellikleriyle farklı kasalarda ürettiği otomobillere benzetebiliriz.
Iceweasel internet tarayıcı programına panel üzerindeki kısayolundan veya pardus
menüsünde
internet
uygulamaları
menüsünden
seçerek
başlatabiliriz.
İceweasel internet tarayacımız temel olarak menü çubuğu ve gezinti araç çubuğundan
oluşur.
Gezinti çubuğu üzerindeki düğmelerin görevlerini inceleyecek olursak;
Bir önceki sayfaya dönmemizi sağlar
Bir sonraki sayfayı görüntülememizi sağlar
Görüntülediğimiz sayfaya uzaklaşma etkisi yapar. İçerikler küçülür.
Görüntülediğimiz sayfaya yaklaşma etkisi yapar. İçerikler büyür.
Görüntülediğimiz sayfayı tekrar yüklememizi sağlar. Yeniler.
Yeni bir sekme açmamızı sağlar.
Adres Çubuğu :
Tam adresini bildiğimiz internet sayfalarını görüntelemek için adres çubuğunu kullanabiliriz.
Örneğin adres çubuğuna “www.meb.gov.tr” adresini yazıp enter tuşuna basarak hemen
deneyebilirsiniz.
Arama çubuğu :
Tam adresini bilmediğimiz internet sayfalarına ulaşmak veya bir konu araştırmak için
arama çubuğunu kullanabiliriz. Arama çubuğuna yazdığımız metinler arama motoruna
yazılmış gibi işlem görür. Şimdi arama çubuğuna “Milli Eğitim” yazıp enter tuşuna basarak
bir arama gerçekleştirelim.
NOT: İnternet adresleri 4 bölümden oluşur.
www.meb.gov.tr
www: World Wide Web (Geniş Dünya Ağı) internet adreslerinde genellikle kullanılan bir
bölümdür.
“meb” Alan Adı: Sitenin adıdır. Kişiye, kuruma veya özel kuruluşa ait olabilir.
“gov” Site Uzantısı : Sitenin türünü belli eder.
“tr” Ülke Kodu : Sitenin ait olduğu kodu gösterir. Her sitede ülke kodu olmayabilir
Iceweasel internet tarayıcısının temel ayarlarını yaptığımız tercihler bölümüne Düzen
menüsünde tercihler sekmesine tıklayarak ulaşabiliriz.
Tercihler menüsündeki temel ayarlara değinecek olursak;
Başlangıç :
Tarayıcımız ilk açıldığında açılış sayfasını, boş bir sayfa veya en son kapattığımızda açık
olan bütün sayfaları tekrar açabilir. Bu ayarı başlangıç sekmesinden değiştirebiliriz.
Giriş sayfası :
Tarayıcımızı ilk açtığımızda hangi internet sayfasının yükleneceğinin buradan
ayarlayabiliriz. Örneğin giriş sayfasına “www.meb.gov.tr “ yazıp onaylayarak deneyebiliriz.
Dosya kayıt yeri :
İnternetten indirdiğimiz dosya ve içeriklerin bilgisayarımızda hangi klasöre kayıt edileceğini
belirleyebiliriz. Gözat bölümünden açılan pencereden istediğimiz klasörü seçmemiz yeterli
olacaktır. Örneğin masaüstünüze “indirilenler” isminde bir klasör oluşturup bu klasörü
“dosya kayıt yeri” olarak belirleyelim.
Eklentiler :
Tarayıcımıza farklı amaçlara yönelik birçok eklenti yükleyebiliriz. Bu eklentiler istenmeyen
sayfaların açılmasını engellemekten, e-posta geldiğinde bize uyarı vermeye kadar birçok
görevi yerine getirebilirler. Şimdi internet üzerindeki videoları kolayca bilgisayarımıza
kaydetmemizi sağlayan “Video Download Helper” eklentisini birlikte kurup inceleyelim.
Öncelikle Araçlar menüsünden Eklentiler sekmesine tıklıyoruz.
Eklenti yöneticisinde videodownloader aradıktan sonra istediğimiz eklentinin
yanındaki
düğmesine tıklayarak kurulumu gerçekleştirebiliriz.
Uygulamamız indirilip yükleniyor.
Tarayıcımız bize kurulumun tamamlandığı ve eklentiyi kullanmak için tarayıcının
yeniden başlatılması gerektiği konusunda uyarı veriyor.
Uygulamamız yüklendi ve kullanmaya hazır. İstediğimiz videoyu içeren sayfayı
açtıktan sonra gezinti araç çubuğu menüsüne yerleşen düğmemize tıklayıp istediğimiz
kalitede videoyu veya başka video tiplerine dönüştürülmüş halini indirebiliriz.
Bilgisayarımızda
tamamlamış oluyoruz.
hangi
klasöre
kaydedileceğini
seçtikten
sonra
işlemimizi
Chromium
Google tarafından geliştirilen ve bağlantı hızını en iyi şekilde kullanması,
performansı ve özellikle Google servisleriyle çalışırken önerilmesi sayesinde hızla tanınan ve
yaygınlaşan Chrome tarayıcısı ile aynı teknoloji tabanını paylaşan Chromium, bu popüler
tarayıcının Linux sürümüdür. Yazılım merkezi aracılığıyla yüklenebilen Chromium, Chrome
kullanmayı tercih eden kullanıcılar için hazır bekliyor.
Chromium internet tarayıcısını pardus menüsünden internet uygulamaları alt
menüsünden başlatabiliriz.
Chromium internet tarayıcımızı ilk çalıştırdığımızda karşımıza aşağıdaki resimdeki
gibi ilk ekran gelir. Chromium internet tarayıcımızın adres çubuğu aynı zamanda Google
arama çubuğu işlevi görevi yapar. Yazmaya başladığımız harfler otomatik olarak aranmaya
başlanarak sonuçlar adres çubuğunun altında belirmeye başlar. Sizde hemen bir şeyler
yazarak denemeye başlayabilirsiniz.
Gezinti düğmeleri:
İnternette gezinti yaparken sık kullandığımız bir önceki sayfaya git
sayfaya git
ekleme
,Sayfayı yeniden yükle
, açılış sayfasını yükle
,bir sonraki
, yer işaretlerine
gibi işlemleri bu menüdeki düğmeler aracılığıyla gerçekleştirebiliriz.
Yer imleri:
Sık kullandığımız internet sayfalarını yer işaretlerine ekleyerek daha sonra adres yazmaya
gerek kalmadan bir tıklamayla ulaşabiliriz.
Ayarlar menüsü:
Ayarlar menüsüne adres çubuğunun köşesindeki
düğme yardımıyla ulaşabiliriz.
İceweasel işletim sistemimizdeki kullanışlı araçlar Chromium da “Uzantılar” ismiyle yer alır.
Chrome Web Store bağlantısına tıklayarak veya Ayarlar – Araçlar - Uzantılar menüsü
kullanarak bu araçları yönetebiliriz.
Chromium Temel Ayarları:
Bu menüye Ayarlar menüsünden yine Ayarlar sekmesine tıklayarak ulaşabiliriz. Aşağıdaki
resimdeki renkli alanlarda gösterilen ayarları ve daha fazlasını kendi isteklerimize göre
düzenleyebiliriz.
2.1 E-posta ve Anlık Mesajlaşma (Sohbet) Programları
2.1.1 Eposta Kurulumu ve Kullanımı
Icedove, kurulumu ve özelleştirilmesi kolay, ücretsiz bir eposta uygulamasıdır.
POP3 ve IMAP gibi standart elektronik posta iletim biçimlerini tüm özellikleri ile kullanabilir.
Birbirine bağlı çok saydıda eposta hesabını tek bir posta kutusu ile yöneten
kullanıcılar, kimlik desteğini kullanarak farklı hesaplardan eposta gönderebilirler.
Icedove temelde Mozilla Thunderbird'ü temel alınan ve yeniden markalaştırma
yapılmış bir üründür.
Icedove eposta istemcisine Pardus Menüsü -> Tüm Uygulamalar -> İnternet
kategorisi altından ulaşabilirsiniz. Yazılımı ilk çalıştırdığımızda eğer öncesinde
yapılandırmamış isek;
Posta Kutusunun Genel Görünümü
Sol taraftaki bölümde eklemiş olduğumuz hesaplarımız. Sağ taraftaki kısımda ise seçilen
kategoride gösterilen eposta iletilerimiz gözükmektedir.
Pardus GNU/Linux daki tek eposta istemci seçeneğiniz elbette sadece Icedove değildir.
Paket Yöneticisinden Kmail vb eposta istemci yazılımları kurabilirsiniz.
2.1.2 Anlık Mesajlaşma
Pardus GNU/Linux haberleşme yazılımlarını bünyesinde bulundurmakta ve yenilerinin
eklenmesi için uygun depolara sahiptir. Bunlardan en popülerlerinden Pidgin; msn,
GoogleTalk/Jabber, Yahoo gibi gerçek zamanlı haberleşme ağlarındaki hesapların yanı sıra,
IRC sunucularına da bağlanılabilirken, aynı bağlantı türünde birden çok hesap desteği de
sağlar. Masaüstü bağımsız bir şekilde kurulan pidgin Pardus Menüsünde İnternet
kategorisinde bulunmaktadır.
Eklemek istediğiniz hesap türünü seçtikten sonra ilgili alanları doldurmanız yeterlidir.
Konuşma Penceresi
BÖLÜM 3
3. Çoklu Ortam Uygulamaları
3.1 Resim/Fotoğraf İşleme Yazılımları (Gwenview ve Gimp)
3.1.1 Gwenview
Gwenview
düzenleyicisidir.
uygulama
yazılımı,genel
resim
göstericisi
ve
temel
fotoğraf
Resim ve Fotoğraf Gösterici ve aynı zamanda düzenleyici bir uygulama yazılımı olan
Gwenview kolayca kullanılabilir.
Resim ve fotoğraf üzerindeki düzenleme, boyutlandırma, renk değiştirme gibi benzer
ve hatta daha farklı işlemleri GIMP, digiKam, XSane gibi programlarla da rahatlıkla yapılabilir.
Unutulmaması gereken önemli bir nokta ise üzerinde işlem yapılacak olan fotoğraf
veya resim dosyasının orjinali yani aslı üzerinde işlem yapmadan önce yedeğinin alınması
tavsiye edilir.
Gwenview uygulaması ile;
• Resim ve fotoğraf dosyasını açma,
• Resim ve fotoğrafı farklı yönlere çevirme,
• Resim ve fotoğraftaki kırmızı gözü düzeltme,
• Resim ve fotoğrafı farklı biçimlerde kaydetme,
• Resim ve fotoğrafı siyah beyaz renkte yapma,
• Resim ve fotoğrafları toplu olarak boyutlandırma ve
• Resim ve fotoğrafların adlarını toplu olarak değiştirme
vb. işemleri yapılabilir.
Gwenview Uygulaması Pardus Menüsü -> Uygulamalar -> Grafik -> Resim Gösterici
yolu ile açılır.
Gwenview Ana Ekran Görüntüsü aşağıdaki şekilde açılır. Üst bölümde menüler, alt
bölümde ise en son işlem yapılan klasörler ve dosya konumları bilgisi görüntülenir.
Dosya Menüsü İşlemlerinden Aç Menü işlemiyle üzerinde işlem yapılacak olan resim
veya fotoğraf dosyası bilgisayarımdan istenilen dizinden bulunarak seçilir ve açılır.
Dosyaların üzerindeyken farenin sağ tuşu Birlikte Aç seçeneğinin altında bulunan
Gwenview seçilerek resim veya fotoğraf dosyası doğrudan Gwenview ile açılabilir.
Dosyanın açıldıktan sonra; Düzen Menüsü işlemlerinden Sola Çevir, Sağa Çevir,
Ayna Görüntüsü, Döndür işlemleri kullanılarak bu işlemler yapılabilir. Geri Al seçeneğiyle de
yapılan işlemler geri alınabilir.
Düzen Menüsü işlemlerinden Yeniden Boyutlandır işlemiyle, en boy oranı koru seçili
olarak dosyanın boyutları istenildiği şekilde değiştirilebilir. Ayrıca en boy oranını koru seçeneği
kaldırılarak da dosyanın eni veya boyu istenilen şekilde ayaranabilir.
Düzen Menüsü işlemlerinden Kırp işlemiyle dosyanın sağ, sol ve alt, üst ile
köşelerdeki bölümlerde beliren beyaz kareler üzerinden Fare kullanılarak istenilen şekilde
ayarlama ve kırpma işlemi yapılabilir.
Düzen Menüsü işlemlerinden Kırmızı Göz işlemiyle Fotoğraflardaki kırmızı göz
düzeltilebilir. Bunun için gözün üzerinde bulunan kırmızı noktaya Farenin (+) simgesiyle sol
tuşla bir kez tıklanarak renk düzeltmesi yapılabilir.
Dosya Menüsü işlemlerinden Farklı Kaydet işlemiyle ekranda açık olan resim veya
fotoğraf, farklı dosya adı veya farklı dosya biçimiyle kayıt edilebilir.
Farklı Kaydet yapılırken ekranda açık
olan resim veya fotoğrafın İsim kutusuna yeni
dosya adı yazılır ve Filtrele seçeneğinden JPG,
BMP, PNG gibi biçimlerden de seçim yapılarak
dosyanın biçimi de değiştirilerek kayıt edilebilir.
Eklentiler Menüsü Toplu işlemlerinden Resimleri Yeniden Adlandır işlemiyle resim ve
fotoğrafların adları tek tek veya toplu olarak istenilen şekilde ayarlanabilir.
Resimleri Yeniden Adlandır işlemiyle adları değiştirilecek resim ve fotoğraflar için
öncelikle Ön ek metin, Sıra numarası belirlenmelidir. Ayrıca dosyaların sırası da değiştirilebilir.
Start düğmesiyle adlandırma yapılır.
Eklentiler Menüsü Görüntüler işlemlerinden Döndür (1) işlemiyle resim veya fotoğraf
yatay veya dikey olarak döndürülebilir. Döndür (2) işlemiyle resim veya fotoğraf sol veya sağa
döndürülebilir.
Eklentiler Toplu işlemlerinden Resimleri Çerçevele işlemiyle resim ve fotoğraflara tek
tek veya toplu olarak çerçeve eklenebilir. Çerçeve seçimi, dosya ekleme ve hedef dizin
belirleme işlemi menü seçildikten sonra ekrana gelir.
Resimleri Çerçevele işlemi seçildikten sonra gelen pencereden kenarlık seçilerek
dosya eklenerek ve hedef dizin seçildikten sonra Start düğmesiyle resim ve fotoğraflara
çerçeve eklenebilir.
Eklentiler Menüsü Toplu işlemlerinden Resimleri Boyutlandır işlemiyle fotoğrafların
boyutları tek tek veya toplu olarak istenilen şekilde değiştirilebilir.
Resimleri Boyutlandır işlemiyle
boyutları değiştirilecek resimlerin boyut
tipleri ve boyutlandırma seçenekleri
belirlenir,
boyutlandırılacak
dosyalar
eklenir, kayıt için hedef dizin seçilir. Start
düğmesiyle boyutlandırma işlemi yapılır.
Resimleri Boyutlandır işlemiyle
resim ve fotoğrafları yeniden boyutlandır penceresinde yer alan Tip bölümünde yer alan
Seçeneklerden dosya boyutları piksel olarak, resimin kalitesi ise yüzde olarak belirlenebilir.
Eklentiler Menüsü Görüntüler işlemlerinden Siyah & Beyaz Yap işlemiyle ekranda
açık olan resim veya fotoğraf Siyah Beyaz olarak ayarlanabilir. Dosyanın siyah beyaz halini
görmek için Full Screen (Tam Ekran) düğmesine basılabilir veya dosya yeniden açılarak
bakılabilir.
Siyah & Beyaz Yap işlemiyle ekranda açık olan resim veya fotoğraf Siyah Beyaz
olarak ayarlanırken seçili olan resmin siyah beyaz renkte yapılacağı ve bu işlemin geri
alınamayacağını gösteren Evet/Hayır uyarısı ekrana gelir.
3.1.2 Gimp
Pardus menüsünden Uygulamalar-Grafik- Görüntü düzenleyici (GIMP) yolu izlenerek
program çalıştırılabilir.
Bir grafik dosyasını gimp ile açmak için grafik dosyası simgesi üzerinde sağ tıklayarak
birlikte aç seçeneğinden Gimp seçilebilir veya Gimp Programı çalıştırıldıktan sonra Dosya->Aç
yolu izlenebilir.
Gimp ile resim boyutlandırmak için aşağıdaki adımları izleyiniz;
Resim Boyutlandırma 1.Adım
Resim Boyutlandırma 2. Adım
Resim üzerine yazı yazmak için; Araç çubuğundaki Metin ekleme düğmesine tıklayın.
Resim Üzerinde metin eklemek istediğiniz yere tıklayarak resim yazınızı yazmaya
başlayabilirsiniz.
Resmi kırpmak için,araç çubuğundaki “Dikdörtgen seçim” düğmesine tıklayın.
Kırpmak istediğiniz bölgeyi seçin. üzerinde gösterilen “Seç” simgesine tıklayınız.
İstenilen seçim yapıldıktan sonra Görüntü menüsünden Seçime göre kırp tıklanır.
Böylece istenilen bölge dışındaki görüntü alanları resimden atılmış olur.
Dışa Aktarma;
Kırpma sonucu yeni bir resim elde ettik. Bu resmi de farklı bir şekilde
kaydedersek Orijinal resmimize zarar vermemiş oluruz.
3.2 Ses/Video İşleme Yazılımları (Audacity ve Avidemux)
3.2.1 Audacity (Ses İşleme Yazılımı)
Audacity uygulama yazılımı, gelişmiş ses kayıt, düzenleme ve işleme yazılımıdır.
Kayıtlı ses dosyalarını birleştirme, kesme, yankı, ses artırma, azaltma, kapatma gibi işlemler
Audacity ile kolayca yapılabilir. Ayrıca mikrofon kullanılarak yeni ses dosyaları oluşturulabilir.
Audacity; Pardus / Uygulamalar / Çoklu ortam menü başlığı altında yer alan Sound
Editor simgesine tıklanarak çalıştırılır.
Program açıldığında, ana ekran üzerinde programa hoş geldiniz ve nasıl yardım
alabilirsiniz gibi destek bilgilerinin alınacağı yerlerin gösterildiği bir karşılama penceresi
gelmektedir. Bu pencere görüntülenmek istenmiyorsa, bir daha gösterme kutusu seçilmelidir.
Programın ana penceresinde; üst bölümde menüler ve Hareketler Çubuğu,
Düzenleme Çubuğu gibi çubukları ve hemen altında hızlı erişim simgeleri yer alır. Alt bölümde
ise işlem yapılacak olan dosyalarına ilişkin ses dalgalarının yer alacağı bölüm bulunur.
Audacity ile ses dosyası kayıt etmek veya ses dosyalarını oynatmak için hoparlör ve
mikrofonun açılmalıdır. Bunun için öncelikle görev bölmesinde bulunan hoparlör simgesine
tıklanır, Karıştırıcı düğmesiyle açılan pencereden hoparlör sesi açılır. Sonra Kayıt aygıtları
sekmesinden mikrofon sesi açılır.
Dosya Menüsü Aç seçeneği ile üzerinde işlem yapılacak olan ses dosyası
bilgisayardan bulunarak seçilerek açlır. Ses dosyası açıldıktan sonra alt bölümde dosyaya ait
ses dalgaları görüntülenir.
Üzerinde işlem yapılacak olan ses dosyasının üzerindeyken Farenin sağ tuşu ile
açılan menü seçeneklerinden Birlikte Aç bölümünden doğrudan Audacity seçilerek de ilgili ses
dosyası açılabilir.
Açılan ses dosyaları Hareketler Çubuğunda yer alan Oynat düğmesiyle dinlenir.
Duraklat, Durdur, Başlangıca Git ve Sona Git düğmeleriyle istenildiği şekilde ses dosyası
üzerinde hareket edilebilir.
Hareketler Menüsü simgelerinden Kayıt düğmesiyle mikrofon üzerinden ses kaydı
yapılabilir. Ses kayıt düğmesine basıldığında mikrofonun duyduğu sesler doğrudan kayıt edilir
ve kayıt sırasında ses dalgaları alt bölümde görüntülenir. Ses kaydı istenildiği zaman
durdurulabilir.
Dosya Menüsünde yer alan Ver seçeneğiyle üzerinde işlem yapılan ses dosyası
MP3, WAV, OGG gibi istenilen türdeki ses biçiminde bilgisayara kayıt edilebilir.
Ver seçeneğiyle üzerinde işlem yapılan ses dosyası kayıt edilirken önce dosyaya bir
isim verilir, sonra ses dosyası biçimi seçilerek kayıt işlemi gerçekleştirilir.
Dosya Menüsü işlemlerinden Al seçeneklerinde yer alan Ses seçilerek birden fazla
ses dosyası Audacity’de aynı anda açılarak birden fazla ses dosyası üzerinde aynı anda
çalışılabilir ve istenilen ayarlamalar yapıldıktan sonra farklı kaydet seçeneğiyle istenilen
biçiminde kayıt edilebilir.
Düzenle Menüsü Kopyala seçeneğiyle üzerinde işlem yapılan ses dosyasından
istenilen ve seçilen bölüm kopyala simgesiyle başka ses dosyasıyla birleştirilmek veya yeni bir
ses dosyası olarak kayıt edilmek üzere kopyalanır.
Kopyala seçeneğiyle kopyalanan ses dalgalarını yeni bir ses dosyası olarak kayıt
etmek için Dosya menüsünden bir yeni dosya açılır ve ses dalgaları bu dosyaya
yapıştırılabilir.
Ses Dalgası Taşıma; Kopyala seçeneğiyle kopyalanan ses dalgaları açık olan başka
bir ses dosyası üzerinde istenilen bölüme de yapıştırılarak kullanılabilir.
Ses dosyası üzerinden seçilen ses dalgaları üzerinde Düzenle Menüsünde yer alan
Sesi Kaldır seçeneklerinde yer alan işlemlerden seçilen bölüm kesilebilir, silinebilir, kırpılabilir
veya susturulabilir.
Etkiler Menüsü işlemlerinden ses dosyalarına ait dalgaların görüldüğü alt bölümde
bulunan ses dosyaları üzerinde sırasıyla şu etkiler yapılmıştır. Artarak Gir, Yankı, Sessiz,
Gürültü Azalt ve Azalarak Çık.
Ses dosyası üzerinden seçilen ses dalgalarının Etkiler Menüsünde yer alan Kırp
seçeneğiyle seçili sesler silinir.
3.2.2 Avidemux (Video İşleme Yazılımı)
Dosyanın bulunduğu klasörden video dosyası seçilerek Aç düğmesi tıklanır veya
video dosyasına çift tıklanır.
1
Video üzerinde bulunduğumuz karenin numarası
2
Videodaki toplam kare sayısı
3
Üzerinde bulunduğumuz karenin zamanı
4
Videonun toplam süresi
5
A: Yapılan/Yapılacak seçimin başlangıç karesi
6
B: Yapılan/Yapılacak seçimin bitiş karesi
7
Gösterge düğmesi sürükle-bırak yöntemiyle durdurulmuş videonun istenilen
bölümüne geçmeyi sağlar.
1
Videoyu oynatır
2
Oynatılan videoyu durdurmaya yarar
3
Önceki video karesine geçmeye yarar
4
Sonraki video karesine geçmeye yarar
5
Bulunan bölümden önceki anahtar kareye geçişi sağlar
6
Bulunan bölümden sonraki anahtar kareye geçişi sağlar
7
Yapmak istediğimiz seçimin başlangıcını ayarlamaya yarar
8
Yapmak istediğimiz seçimin bitişini ayarlamaya yarar
9
Bulunan bölümden önceki siyah kareye geçişi sağlar
10
Bulunan bölümden sonraki anahtar kareye geçişi sağlar
11
Videonun ilk karesine geçişi sağlar
12
Videonun son karesine geçişi sağlar
Video dosyasından istenmeyen bölümlerin silinmesi;
1
2
3
4
Gösterge düğmesini videonun istemediğimiz bölümünün başlangıcına getirin
Seçim: başlangıç düğmesine tıklayın
Gösterge düğmesini videonun istemediğimiz bölümünün bitişine getirin
Seçim: bitiş düğmesine tıklayın
Başlangıç ve bitiş noktalarını seçtikten sonra karşımıza aşağıdakine benzer bir
ekran gelecektir.
1
Başlangıç ve bitiş kısımları işaretli olarak görünüyor.
2
A: Başlangıç karesi
B: Bitiş karesi
Düğmesine tıklayarak başlangıç karesine,
Düğmesine tıklayarak bitiş karesine gidilebilir.
Klavyeden Delete tuşuna basarak işaretlediğimiz kısmı silin
Kırpılmış video dosyasını kaydetmek için;
Video dosyasından istenilen bölümler silindikten sonra oluşturduğumuz yeni video
dosyasını farklı bir isimle kaydetmemiz gerekir.
1
Oluşturduğunuz videoya farklı bir isim verin
2
Kaydet düğmesine tıklayın
BÖLÜM 4
4. Pardus İşletim Sistemi
4.1 Kelime İşlemci Yazılımı (LibreOffice Writer)
OpenDocument ,
standardını destekleyen özgür ofis yazılımı üretmeyi ve
geliştirmeyi amaçlayan bir vakıf olan The Document Foundation tarafından OpenOffice.org
temel alınarak geliştirilmiş, tüm platformlarda çalışan bir özgür ofis yazılımları
paketidir.
LibreOffice’te yer alan kelime işlemci programının adı Writer’dır. Program
kurulumunda masaüstünde LibreOffice’e ait bir kısayol otomatik olarak
oluşmaktadır. Programı başlatmak için bu kısayola tıklamanız ve
kullanacağınız alt programı seçmeniz gerekmektedir. Writer kullanarak yeni
bir belge oluşturmak için
Metin Belgesi seçeneğini seçmeniz gerekmektedir.
Libre Office içinde yer alan diğer alt programlar ve görevleri aşağıda listelenmiştir.
Metin Belgesi (Writer)
Basit bir dilekçeden binlerce sayfalık profesyonel görünümlü belgelere kadar
oluşturabileceğiniz bir kelime işlem programıdır.
Hesap Tablosu (Calc)
Tablo verileriniz üzerinde hesaplama, filtreleme, raporlama ve grafik olarak görüntüleme
işlemleri yapabileceğiniz LibreOffice uygulamasıdır.
Sunu (Impress)
LibreOffice' in yazı efektleri ve görsel/işitsel nesnelerle etkileyici tanıtımlar yapabileceğiniz
sunum hazırlama aracıdır.
Çizim (Draw)
Diyagram, akış çizelgesi, organizasyon şeması ve hatta 3B nesne çizimleri yapabildiğimiz
LibreOffice çizim uygulamasıdır.
Veritabanı (Base)
Veri tablolarınız için form oluşturma, raporlama, sorgulama, ilişkilendirme işlemleri
gerçeklendirebildiğiniz veritabanı uygulamasıdır.
Formül (Math)
Kelime işlem programlarında yazılması çok güç olan birden fazla satırdan oluşan ve hatta
özel simgeler içeren formülleri hızlı biçimde düzenlememizi sağlayan
LibreOffice uygulamasıdır.
LibreOffice Writer
LibreOffice' in, bir kelime işlem uygulamasından beklenen tüm özellikleri barındıran
uygulamasıdır.
LibreOffice Writer ile;
✔ Çok geniş şablon yelpazesiyle mektup, faks ve ajandaları çok hızlı oluşturabilirsiniz.
✔ Belgelerinizi PDF yada HTML formatında dışa aktarabilirsiniz.
✔ Belgenizin içindekiler sayfası, alfabetik dizin, kaynakça dizinlerini otomatik olarak
ekleyebilirsiniz.
✔ İçerdiği biçem listeleri ile belgenizi hızlıca düzenlemenize ve kendi biçemlerinizi
yaratmanızı sağlar.
✔ Posta Birleştirme sihirbazı ile birbirine benzer fakat farklı ögeler içeren bir dizi belge
oluşturabilirsiniz.
✔ Çapraz başvuruları kullanarak belgenizdeki alanları verimli şekilde kullanabilirsiniz.
✔ Çoklu dil desteği ile farklı dillerde yazım denetimi yapabilirsiniz.
✔ Tablo verileriniz üzerinde matematiksel hesaplamalar yapabilir, biçimlendirilmiş tablolar
oluşturabilirsiniz.
✔ Nesnelerle çalışırken metin akışlarını diğer kelime işlem uygulamalarına nazaran çok
daha rahat yapabilirsiniz.
LibreOffice Writer ekranını tanıyalım
LibreOffice Writer programını kullanarak diğer ücretli ofis uygulamalarını kullanarak
hazırlamış olduğunuz belgeleri açıp düzenleyebilir, yeni belgeler oluşturabilirsiniz. Metin
Belgesi seçeneğine tıkladığınızda sizler için standart ayarlara sahip A4 kağıdı
büyüklüğünde beyaz bir yazı sayfası açılacaktır.
Başlangıç olarak sayfanızın sol üst kenarından yazmaya başlayacağınız
düşünülerek, sonradan değiştirebileceğiniz bu başlangıç noktasında imlecinizin yanıp
söndüğünü göreceksiniz. Aşağıdaki uygulama resminde gördüğünüz metni girmek için
hemen klavyenizden harf tuşlarına tıklamaya başlayabilirsiniz.
Not : Yazı girişi yaparken alt satıra geçmek için “ENTER” tuşuna basmalısınız.
Uygulama 1 : LibreOffice Writer’da Metin Girişi Yapmak
Writer’ı kullanarak metin dosyası oluştururken direkt klavyeden metninizi
girebileceğiniz gibi, bir başka metin dosyasından ya da internet sayfasından seçip
kopyaladığınız bir metni de yapıştırarak dosyanızı oluşturabilirsiniz. Writer’daki araçları
kullanarak oluşturduğumuz metinleri biçimlendirebiliriz. Önce programdaki belli başlı
araçları tanıyıp ardından oluşturduğumuz örnek metni biçimlendireceğimiz bir uygulama
yapacağız.
Standart olarak menü bağlantılarının altında iki araç çubuğu seçilmiş araçlarla
karşınıza gelecektir. Üstteki araç çubuğumuzun adı “Standart Araç Çubuğudur”. Alttaki
araç çubuğumuz ise “Biçimlendir Araç Çubuğudur”.
Not: Bir metnin bir bölümünü veya tamamını biçimlendirebilmek için, önce o metni
faremizin sol tuşu yardımı ile seçilmiş hale getirmeliyiz.
Standart Araç Çubuğu ve Yapabileceklerimiz
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Yeni belge açabiliriz.
Belgemizi yazdırabiliriz.
Belgemize bir isim vererek kaydedebiliriz.
Belgeyi E-Posta eki olarak gönderebiliriz.
Dosyayı düzenleyebiliriz.
Dosyanızı PDF olarak kaydedebilirsiniz.
Dosyanızı yazdırabilirsiniz.
Dosyanızın çıktı halini önizleme yapabilirsiniz.
Yazım ve dilbilgisi denetimi yapabilirsiniz
Kes-Kopyala-Yapıştır işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.
Biçim boyacısı ile verdiğiniz bir biçimi başka yerlerde kullanabilirsiniz.
İşleminizi geri alabilirsiniz.
İşleminizi tekrarlayabilirsiniz.
Bağlantı ekleyebilirsiniz.
Tablo ekleyebilirsiniz.
Çizgi işlevlerini altta görüntüleyebilirsiniz.
Galeriyi kullanarak sayfanıza biçimlendirme öğeleri ekleyebilirsiniz.
Libre Office yardımını kullanabiliriz.
Biçimlendirme Araç Çubuğu ve Yapabilecekleriniz
1. Biçimler ve biçimlendirme ile ilgili ayarlamalar yapabilirsiniz.
2. Metninize hazır bir biçimlendirme uygulayabilirsiniz.
3. Yazı karakterini değiştirebilirsiniz.
4. Yazı tipi boyutunu değiştirebilirsiniz.
5. Yazınızı kalınlaştırabilirsiniz.
6. Yazınızı eğik hale getirebilirsiniz.
7. Yazınızı altı çizili hale getirebilirsiniz.
8. Metninizi sola-sağa hizalayabilir, ortalayabilir veya iki yana hizalayabilirsiniz.
9. Metne burada olduğu gibi numaralandırma ekleyebilirsiniz.
10. Metninize madde imi ekleyebilirsiniz.
11. Paragraf girintisini artırıp, azaltabilirsiniz.
12. Yazı tipinizin rengini değiştirebilirsiniz.
13. Yazınızın arkasına dolgu rengi ekleyebilirsiniz.
14. Metninizin tamamına arka plan ekleyebilirsiniz.
Uygulama 2 : LibreOffice Writer’da Metnimize Biçimlendirme Uygulamak
Yukarıdaki metne uygulanan biçimlendirme uygulamaları aşağıda sıralanmıştır.
Sizlerden aynı biçimlendirmeyi metninize uygulamanızı istiyoruz.
1. Tüm metin seçilerek yazı tipi boyutu 16 olarak ayarlanmıştır.
2. Yazı Tipi Adı olarak “Verdana” seçilmiştir.
3. Başlık seçilerek kalın biçime dönüştürülmüştür.
4. İlk cümle seçilerek yazı tipi rengi yeşil olarak seçilmiştir.
5. İkinci satır seçilerek eğik olarak biçimlendirilmiştir.
6. Üçüncü satırımız altı çizili olarak biçimlendirilmiştir.
7. Dördüncü satırımız “sarı 3” doldu rengi ile doldurulmuştur.
8. Tüm metne gri arkaplan rengi uygulanmıştır.
Uygulama 3 : Belge Kaydetme, Farklı Kaydetme,Belge Açma, Belge Yazdırma
Birlikte aşağıdaki yönergeleri izleyerek hazırladığımız belgeyi önce kaydedeceğiz.
Ardından farklı kaydet seçeneği ile farklı olarak kaydedecek ve ilk belgemizi tekrar geri
açacağız. Son olarak da oluşturduğumuz belgeyi yazdırmayı göreceğiz.
Yeni açtığımız belgeyi kapatmaya çalıştığımızda aşağıdaki ileti ile karşılaşırız. İptal diyelim.
1. Kaydet, belgeyi kaydetmeye
2. Farklı Kaydet, farklı bir dosya türü
biçiminde farklı bir konuma kaydetmeye
3. İptal seçeneği belgeye geri dönmeye yarar.
4.
Dosyamızı kaydetmek için araç çubuğundaki kaydet ikonunu kullanabileceğimiz gibi
aşağıdaki resimde görüldüğü gibi Dosya menüsü altında yer alan “Kaydet” seçeneğini de
kullanabiliriz. Ya da bir alttaki seçenek olan Farklı Kaydet ile dosyanızı diğer ofis
programlarında da kullanabilmeniz için farklı türde kaydedebilirsiniz. Bir belgeyi farklı
adlarla , farklı konumlara da kaydetme şansınız vardır. Sizlerden bu belgeyi masaüstüne
belgem1 adı ile kaydetmenizi istiyoruz.
İkinci olarak da bu belgeyi Dosya menüsü altındaki “Aç” seçeneğini kullanarak açılan
pencereden bulmanızı ve açmanızı istiyoruz.
Bu bölümde son olarak yazdırmayı göreceğiz. Yine Dosya Menüsü altında yer alan
“Yazdır” seçeneğine tıklayınız.
Açılan yeni pencereden yazıcı seçimi yapabilir, kopya sayısını ayarlayabilir,
yazdırma ile ilgili kapsamlı ayarlamaları buradan gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca sol tarafta
belgenizin önizlemesini de görebilirsiniz.
Ekle Menüsünü Kullanarak Metnimizi Zenginleştirme
Ekle menüsünün altında yer alan “Resim, tablo, köprü, Özel Karakter” seçenekleri
ile metninize resimler ekleyebilir, tablolar oluşturabilir, çeşitli web adreslerine ya da
belgelere bağlantılar oluşturabilir ve özel karakterler ekleyebilirsiniz.
Aşağıdaki görsellerde sıra ile resim ve tablo ekleme görselleştirilmiştir. Benzer
çalışmalarla belgenize bir resim ve bir tablo eklemeniz istenmektedir.
Resim Ekleme :
Sayfanıza resim eklendiğinde otomatik olarak resminiz seçili haldedir. Eğer değilse
ve bu resim ile ilgili işlem yapmak isterseniz üzerine fare ile tıklayıp seçmeniz yeterli
olacaktır. Seçili resminizi kenarlarında yer alan yeşil tutamaçlardan yararlanarak
küçültebilir ya da büyütebiliriz. Resim ile ilgili daha kapsamlı düzenlemeler için resminizin
üzerine çift tıklayınız. Açılan pencerede göreceğiniz üzere daha pek çok düzenleme
yapabilirsiniz.
Tablo Ekleme :
Ekle menüsündeki tablo seçeneğini tıklayıp aşağıdaki değişiklikleri yapınız
Tablonuz oluştuktan sonra, tablonuz ile ilgili değişikler yapabileceğiniz bir araç çubuğu
belgenizin altına yerleşecektir. Tablonuzun köşelerine tıklayarak tamamını, satır ve
sütunlara tıklayarak ilgili alanları seçip tablonuzu biçimlendirebilirsiniz. Ya da tablonuzun
üzerinde fareniz ile sağ tıklayarak kapsamlı ayarlama seçeneklerine ulaşır ve tablonuzu
düzenleyebilirsiniz. Aşağıdaki uygulama ile resim ve tablo eklemeyi pekiştirmenizi
umuyoruz.
Uygulama 4 : Tablo ve Resim Ekleme
Yeni bir sayfa açınız ve arka planını mavi olarak belirleyiniz. Daha sonra yukarıdaki tabloyu
resimleri de ekleyerek oluşturunuz ve sayfanızı kaydediniz.
4.1 Sunu Hazırlama Yazılımı (LibreOffice Impress)
Impress (sunu) : LibreOffice' in yazı efektleri ve görsel/işitsel nesnelerle etkileyici
tanıtımlar yapabileceğiniz sunum hazırlama aracıdır.
Impress ile sunumları tasarlarken iki boyutlu resim ve üç boyutlu modellemelerden,
simgelerden,
özel
efektlerden,
canlandırmalardan
ve
çizim
nesnelerinden
faydalanabilirsiniz.
Yetenek ve zellikleri
LibreOffice Impress ile sunumlarınızı hazırlarken, sunum yapacağınız kesimin
ihtiyaçlarına göre çok farklı görünüm seçeneklerinden faydalanmak da mümkündür: Çizim,
Taslak, Slayt, Notlar vb...
Impress, sunumunuzu kolayca tasarlamak için çizim ve diyagram araçları içerir. Bu
sayede birkaç dakika içinde kolayca önceden kurguladığınız çizimleri ekrana
aktarabilirsiniz. LibreOffice Impress yardımıyla sunumlarınızı Microsoft Powerpoint
biçiminde kaydedebilir, bu dosyalarınızı Powerpoint bulunan makinelere taşıyıp
sunumunuzu gerçekleştirebilirsiniz. Dilerseniz, yeni XML tabanlı OpenDocument açık
standardını seçerek hep özgür kalırsınız.
LibreOffice Impress yardımıyla tek tıklama ile oluşturduğunuz slaytları Flash biçimine
getirip İnternet üzerinde yayınlayabilirsiniz. Bu özellik LibreOffice ile birlikte gelir ve
herhangi bir üçüncü parti yazılım satın almayı gerektirmez.
LibreOffice Impress'i Ekranını Tanıyalım
Yeni Impress Dosyası Oluşturmak
1. YÖNTEM
2. Yöntem
Yeni Impress Dosyası Açmak
Yeni Impress dosyası 2 yöntemle açılır:
Kes – Kopyala ve Yapıştır Nasıl Yapılır?
Kesmek veya kopyalamak istediğiniz slaytı metni vb. aşağıdakilerden birini yaparak
seçin:
1. Tek bir slaytı, metni, nesneyi vb. seçmek için slaytı tıklatın. Birden fazla slaytı, metni,
nesneyi vb. kesmek , kopyalamak veya yapıştırmak istiyorsanız Ctrl ile birlikte
tıklayarak seçmek istediğiniz slaytları seçiniz.
1. Seçili slaytı, metni, nesneyi vb. birini sağ
tıklatın ve sonra Kopyala, Kes veya Yapıştırı
tıklatın.
2.Seçili slaytı, metni, nesneyi vb. birini seçerek
Menü çubuğunda bulunan Düzenle sekmesini
sol tıklayın ve sonra Kopyala,Kes veya
Yapıştırı tıklatın.
2.3.Seçili slaytı, metni, nesneyi vb.
sekmelerden
kes,
birini seçerek Standart Araç Çubuğundaki
kopyala veya
yapıştır sekmeleri seçilir.
Impress’te Kelime veya Metinlerin Düzenlenmesi Yapmak
Kelimelerin veya metinlerin font, büyüklük, hizalama vb. düzenlemeleri
LibreOffice Write’taki gibi Metin Biçimlendirme Araç Çubuğun’dan yapılır.
Impress’te Resim – Nesne Eklemek
Resim veya nesne eklemek LibreOffice Writer ile aynı şekilde yapılır.
Impress’te Araç Çubuğu Eklemek
Araç çubukları metin, resim, şema,tablo vb. öğeleri düzenlemeyi kolaylaştırmak
için kullanılır. Impress’te araç çubuğu şu şekilde eklenir:
Menü çubuğundan Görünüm Sekmesi
tıklandığında açılan sekmelerden Araç
Çubukları sekmesi tıklanır ve istenilen araç
çubuğu sekmesi tıklanarak eklenir. Araç
çubuğunu sürükleyerek istenen yere
taşıyabilirsiniz.
Kullanıma hazır olan araç çubuğu
üzerinde onay işareti bulunmaktadır.
Araç çubuğunu kaldırmak için de aynı
sekme açılarak onaylanmış olan araç
çubuğu tıklanarak kaldırılır.
Impress’te Slayt Tasarımı Yapmak
Slayt tasarımını düzenlemek
işlemleri yapabilirsiniz:
için
şu
Yöntem 1: Düzenlemek istediniz slaytı bir tıklama yaparak seçiniz. Sunu Araç
Çubuğundan
Slayt Düzeni sekmesi seçilir. Çıkan sekmeden istediğiniz düzeni
seçebilirsiniz.
Yöntem 2: Düzenlemek istediniz slaytı bir tıklama yaparak
seçiniz. Görev Penceresinden Safya Düzeni sekmesinden
istenilen tasarımla slayt sayfanızı düzenleyebilirsiniz.
Yeni Slayt Sayfası Ekleme
1. Yöntem : Menü çubuğundan
tıklanarak yeni slayt eklenir.
Slayt
sekmesi
2. Yöntem: Sunum Araç Çubuğuna tıklanarak istenilen
tasarımda slayt sayfası eklenir.
3. Yöntem : Slayt Penceresine sağ tıklanır çıkan Yeni
Slayt sekmesine tıklanarak slayt sayfası eklenir.
Efekt (Animasyon) Ekleme - Düzenleme
Efekt eklenecek nesne seçilir . Görev Penceresinden Canlandırmayı Özelleştir
sekmesi seçilir. Bu sekmedeki Ekle seçeneği ile nesneye efekt eklenebilir. Diğer
sekmelerle bu efekt düzenlenebilir.
Slayt Geçişlerini Düzenlemek
Slayt geçişi eklenecek slayt seçilir . Görev Penceresinden Slayt Geçişi sekmesi
seçilir.
Bu sekmedeki Seçilmiş Slaytlara Uygula seçeneği ile slayta istenilen geçiş
eklenebilir. Diğer sekmelerle bu slayt geçişleri düzenlenebilir.
Slayt Gösterisini Başlatma
Slayt gösterisini başlatmak için F5 tuşuna basmanız yeterlidir. Kısa yol tuşunun
haricinde slayt gösterisi şu şekillerde başlatılabilir.
Impress Dosyasını (odp) Farklı Kaydetme
Hazırlanan sunu dosyası Menü Çubuğundan Farklı Kaydet sekmesi
tıklanıldığında açılan sayfadan kaydedilecek yer seçilebilir veya dosya uzantısıda
seçilebilir.
Impress Dosyasını (odp) Kaydetmek
1. 1.
Yöntem : Hazırlanan sunu dosyası Ctrl +S
kısayol tuşuyla kaydedilebilir.
2.
Yöntem: Hazırlanan sunu dosyası Standart Araç
Çubuğundan
Kaydet
sekmesi
tıklanarak
kaydedilebilir.
3. Yöntem : Hazırlanan
Çubuğundan
Kaydet
kaydedilebilir
sunu dosyası Menü
sekmesi
tıklanarak
4.1 Hesap Yazılımı (LibreOffice Calc)
LibreOffice Hesap Tablosu, Tablo verileriniz üzerinde; hesaplama, filtreleme,
raporlama ve grafik olarak görüntüleme işlemleri yapabileceğiniz bir
LibreOffice
uygulamasıdır.
LibreOffice Hesap Tablosu ekranı
Hesap Tablosu uygulamasında açtığınız belge hücrelerden oluşan çalışma sayfaları
şeklinde karşınıza gelir. Çalışma sayfalarınız arasında sayfa sekmelerini kullanarak geçiş
yapabilirsiniz. Bir çalışma sayfası ise hücrelerden meydana gelir ve hücreler satır (1,2,3...)
ve sütun (A,B,C..) başlıkları ile gösterilir. Örneğin 9. satır 6. sütunu (F sütunu) ifade etmek
için bu hücrenin adresi (referansını) “F9” şeklinde belirtilir.
Hücrelere Veri Girişi
Çalışma sayfasına veri girişi için ilgili hücreye konumlandıktan sonra giriş
yapabilirsiniz. Girdiğiniz bu veri metin, sayı ya da formül olabilir. Eğer bir formül
(işlev/işlem) giriyorsanız “=” ile başlamalısınız.
Örnek
Sonuç / Açıklama
=C5
C5 hücresinin içeriğini aktif hücreye yaz.
=5+3
8
=A1+B1
A1 ve A2 yi toplar
=Topla(A1;B1)
A1 ve A2 yi toplar
=50*18/100
9
=-(10+2)*0,5
-6
=(5+3)/2
4
=Ortalama(5;3)
4
=Topla(5;3)/2
4
=Mak(3;5;4)
5
Hücreleri Biçimlendirme
Hücreleri Verilerini Hizalamak
Hücre verilerini hizalamak
Kenarlık Ekleme
Kenarlıklar
Hazırladığımız tabloya (1) kenarlık eklemek için biçimlendirme araç çubuğundan
Kenarlıklar düğmesine tıklanarak açılan (2) kutucuktan istediğimiz kenar şeklini
belirleyebiliriz.
Satır Yüksekliği ve Sütün Genişliğinin Ayarlanması
Fare imleci satır ve sütun başlıkları arasında
şekillerinde iken sol-sağ / yukarıaşağı sürükleme yaparak (Resim 4) ayarlayabilirsiniz. Aynı şekilleri görürken çift tıklama
yaparak da En uygun genişlik ve en uygun yüksekliği ayarlayabilirsiniz.
Satır yükseklik ve sütun genişliği
Formül ve İşlevler
Formül ya da fonksiyonlarla işlem yaparken;
•
Formüllere “=” “+” ya da “-” ile başlanır. Buradaki “+” ve “-” bir başlangıç karakteri
değil pozitif/negatif işareti belirtir.
Aritmetik Operatörler
+

Topla
 =2+2
/
=A1+A5
-

Çıkar
 =2-2
/
=A1-A5
*

Çarp
 =2*2
/
=A1*A5
/

Böl
 =2/2
/
=A1/A5
^

Kuvvet
(üs)
%

yüzde
 =2%
 =2^3
/
/
=A1^A5
=A1%
İşlev Sihirbazı
“Ekle/İşlev (Ctrl + F12)” seçeneği ya da Formül çubuğundaki işlev sihirbazı butonuna ( )
bastığınızda Hesap Tablosu uygulamasında kullanabileceğiniz işlevler listesi ekrana
gelecektir.
İşlev sihirbazı -1
Öncelikle kullanılmak istenen işlevin matematik, istatistik, mantıksal, metin gibi kategorisi
ve ardından işlevin kendisi seçilir. Bu durumda seçili olan işlevin kullanımına ilişkin dizilimi
ve açıklama bilgisi görüntülenecektir.
“İleri” butonu ile bir sonraki adımda seçilen işleve göre üzerinde hesaplama yapılacak
hücre referansları ya da değerler girilir.
İşlev sihirbazı -2
İşlevde kullanılacak hücre referanslarını elle girebileceğiniz gibi fare ile hücreleri seçerek
de belirleyebilirsiniz.
Seçilen hücre referansları ya da girilen değerlere göre işlevin sonuç değerini ya da
hata oluşmuş ise hata kodunu “Tamam” butonuna basmadan işlev sihirbazı ekranında
görebilirsiniz
Topla
Belirtilen değer, hücre, hücre aralığının toplamını verir.
Kullanım şekli : =Topla(sayı1;sayı2;...)
Örnek
Sonuç/Açıklama
=Topla(A1;C1)
A1 ve C1 hücrelerindeki verileri toplar
=Topla(A1:C1)
A1, B1 ve C1 hücrelerindeki verileri toplar
=Topla(5;10;2)
17
=A1+B1+C1
A1, B1 ve C1 hücrelerindeki verileri toplar
Toplama örneği
Bölüm
Bir bölme işleminin tam kısmını verir.
Kullanım şekli : =Bölüm(pay;payda)
Örnek
Sonuç/Açıklama
=Bölüm(A1;C1)
A1 deki verinin C1 deki veriye bölümünün tam kısmını verir.
=Bölüm(A1;5)
A1 hücresindeki veriyi 5'e böler ve sonucun tam kısmını
verir
=Bölüm(15;4)
3
=Bölüm(15;0)
Hata:502
=Bölüm(0;15)
0
=A1/C1
A1 deki verinin C1 deki veriye bölümünün tam kısmını verir.
Bölme örneği
Çarpım
Belirtilen değer, hücre, hücre aralığının çarpımını verir.
Kullanım şekli : =Çarpım(sayı1;sayı2;...)
Örnek
Sonuç/Açıklama
=Çarpım(A1;C1) A1 ve C1 hücrelerindeki verileri çarpar
=Çarpım(A1:C1) A1, B1 ve C1 hücrelerindeki verileri çarpar
=Çarpım(5;10;2) 100
=A1*C1
A1 ve C1 hücrelerindeki verileri çarpar
Çarpma örneği
Ortalama
Belirtilen değer, hücre, hücre aralığının ortalamasını verir.
Kullanım şekli : =Ortalama(sayı1;sayı2;...)
Örnek
Sonuç/Açıklama
=Ortalama(A1;C1) A1 ve C1 hücrelerindeki verilerin ortalamasını hesaplar
=Ortalama(A1:C1) A1, B1 ve C1 hücrelerindeki verilerin ortalamalarını
hesaplar
=Ortalama(6;10;2) 6
=(A1+B1+C1)/3
A1, B1 ve C1 hücrelerindeki verilerin ortalamalarını
hesaplar
Ortalama örneği
İki nota ait ortalamala için D2 hücresine =ortalama(B2:C2) yazılarak ortalama hesaplanır.
Formül kopyalama
Ortalama Formülünü diğer satırlara da uygulamak için D2 hücresi seçili iken hücrenin sağ
altında bulunan siyah kutucuğa tutup çekerek diğer ortalamaları da otomatik olarak
hesaplattırabiliriz.
Süzme
Süzme örneği - 1
Tablo verileriniz üzerinde bir ya da birden fazla koşulu sağlayan kayıtları görmek
isteyebilirsiniz.
Süzme işlemini gerçekleştirmek için tabloyu seçtikten sonra Veri menüsünden Süzgeç >
Otomatik Süzgeç seçilir.
Süzme örneği - 2
Tablo verileriniz üzerinde iken “Otomatik süzgeç” seçeneğini aktif hale getirdiğinizde tablo
sütun başlıklarınız açılır liste şekline dönüşecektir. Tablodaki ortalamalarda değeri sadece
55,5 ve 60 olan satırları listeler.
Süzme örneği - 3
Süzme örneği - 4
Otomatik süzgeci iptal etmek için Veri > Süzgeç > Otomatik Süzgeç yolu izlenir.