LİSE

SABIR
LİSE
AFİŞ PANO ÇALIŞMASI
ÇALIŞMA KAĞIDI
PEYGAMBERİMİZİN SABIRLI OLUŞU
Sabır, saptırıcı engellere karşı doğru olan şey üzerinde ısrar etmek, sapmamak,
dayanmak anlamına gelir. Sevgili Peygamberimiz sabırlı olma konusunda da biz
Müslümanlara örnektir. O, İslam’ı duyurmak için gittiği Taif’te, putperestlerin taşlamalarına
maruz kaldığı zamanda ümitsizliğe düşüp yolundan dönmediği gibi, Müslümanların refah ve
zenginliğe kavuştukları, Arabistan’ın önemli bir bölümünü hakimiyetleri altına aldıkları
dönemlerinde de asla yolunu değiştirmemiş, sürekli aynı yönde hareket etmiştir.
Peygamberimizin ashabından Abdullah b. Mes’ud diyor ki:
“Hz. Peygamber’i kavmi taşlamış, ve onu yaralamıştı. O ise Allah’a şöyle dua ediyordu:
–Allah’ım halkımı bağışla çünkü onlar (gerçeği) bilmiyorlar.” Peygamberimizin bu
tutumu ve Allah’ın yardımıyla bir dönem sonra Taif halkı tümüyle Müslümanların
hakimiyetine geçti ve o taş atanların büyük bir bölümü İslam’ı kabul etti.
Yüce Allah Peygamberimize ve onunla beraber olan Müslümanlara sık sık sabırlı
olmalarını ve asla ümitsizliğe kapılmamalarını öğütler:
“Ey İman edenler, sabretmek ve namaz kılmakla Allah’tan yardım dileyin; çünkü Allah
sabredenlerle beraberdir.” (Bakara 153)
“Cesaretinizi yitirmeyin ve üzülmeyin; eğer gerçekten inanıyorsanız, mutlaka
insanların en üstünü olursunuz.” (Âl-i İmran 139)
Peygamberimiz, etrafındaki insanlara, başlarına gelen bela ve musibetlerden dolayı
ümitsizliğe kapılmamalarını, eğer sabırlı olur, Allah’a olan inançlarını yitirmezlerse bundan
büyük mükafat elde edeceklerini müjdelerdi. Ashaptan Ebu Yahya şöyle naklediyor:
“Allah’ın elçisi dedi ki: Mü’minin hâli ne güzeldir. onun her işi kendisi için hayırlıdır.
Eğer bolluk içinde olursa şükreder ve bu, onun için hayırlı olur; eğer darlığa düşese bu defa
sabreder ve yine o durum, onun için hayırlı olur.”
İslam dinine göre bir Müslüman’ın, başına gelen herhangi bir olaydan dolayı kendi
canına kıyması asla kabul edilemez; bu en büyük günahlardandır. Çünkü Allah’a inanan biri,
O’ndan asla ümidini kesmez. Sevgili Peygamberimiz şöyle buyurur:
“Sizden biriniz başına gelen bir beladan dolayı ölmeyi istemesin. Eğer mutlaka ölmeyi
isteyecekse şöyle dua etsin: Allah’ım! Yaşam benim için hayırlı olduğu müddetçe beni yaşat;
eğer ölüm benim için hayırlıysa benim canımı al.”
Sabırlı ve kararlı olan insanlar, amaçlarını elde etmeye en yakın insanlardır. Aceleci ve
kararsız kişiler ise başarısızlığa mahkumdur.
DRAMA
SABIR TORBASI
 Sınıfın ortasına bir “sabır torbası” yerleştirilir.
 Bir ders boyunca her öğrenci bu sabır torbasına sabır ile ilgili bir konuşma sözü atar.
 Daha sonra öğretmen iki öğrenci seçer.
 Biri, sürekli ders çalışan, tüm ders notları yüksek olan, çok başarılı olan bir rolü canlandırır.
Diğeri, ders çalışmayan, sınavlarda kopyaya yeltenen, okul saatlerinde dışarıda gezen bir
bireyi canlandırır.
 Sırayla torbadan birer kâğıt çekerler.
 Karşılıklı tartışma şeklinde konuşmaya başlarlar ama konuşmanın içinde sabır torbasından
çektikleri sözü de kullanmak şartıyla.
 Yani; hem o sözü kullanacaklar hem de birbirlerini ders çalışmak/tembellik konusunda
eleştirirler.
 5-6 söz çektikten sonra öğretmen öğrencileri oturtur, bir başka rolle iki öğrenci daha
çıkarır.
 Biri, flüt çalma konusunda sürekli çalışan ama bir türlü yapamayan birey, diğeri; gayet
güzel flüt çalabilen birey olur.
 Bu kez flüt çalabilen, çalamayana öğütler verir, yine sabır torbasından çektikleri sözleri de
katarak.
 Bu dramalar öğrencilerin ilgi ve isteklerine göre süresi öğretmene bağlı olarak devam
ettirilebilir.
 Dramaların sonunda öğretmen, iki dramanın da ortak noktasını öğrencilere sorar. Cevap
tabi ki, başarmak için sabırla çabalamaktır.
Örnek Sabır Sözleri:
Sabrın en büyüğü, Allah’ın emir ve yasaklarına karşı sabretmektir. (Ka’bül-Ahbar)
Hoşlanmadığınıza sabretmedikçe, hoşlandığınızı elde edemezsiniz. (Hz. İsa)
Her rüzgârda sallanacak olursan, dağ kadar da olsan bir ota değmezsin. (Mevlana)
Sabır, imanın yarısıdır. (Hadis-i Şerif)
Bedende baş ne ise, imanda da sabır aynıdır. Başsız beden olmayacağı gibi, sabırsız da iman
olamaz. (Hz. Ali)
Sabır, kurtuluşun anahtarıdır. (Mevlana)
Sabır acıdır, ama tatlı meyvesi vardır. (Sadi)
Asıl hüner ve afiyet, bollukta sabretmesini bilmektir. (İmam-ı Gazali)
Çıkacağım merdivene sabırı merdiven yaparım. (Mevlana)
Sabır bütün belaları gönül rahatlığıyla karşılamaktır. (Ebu Said Arabî)
Sabrın alameti şikâyeti terk, musibet ve sıkıntıları gizlemektir. (Abdullah Araz)
KAVRAM HARİTASI
SABRETMEK
PROJE
KİMSE BİRBİRİNE SABRETMEZSE
 Bir hafta önceden “Kimse birbirine sabretmezse” afişini okulun çeşitli yerlerine asılır ve
öğretmenler yarışmaya katılmaları hakkında öğrencilere teşvikte bulunur.
 Sınıflarda derslerin son 5-10 dakikasında sabırla ilgili çeşitli konuşmalar yapılır ve sabırlı
davranılmazsa toplumda ne gibi problemler çıkar başlığı altında öğrencilerle sohbet edilir.
 Öğrenciler afişteki konu başlığı altında kompozisyonlar yazar ve yarışmaya katılır.
 15 günün sonunda yarışmaya katılanlar arasından birinci seçilir ve öğrenciye İstiklal Marşı
töreninden önce ödülü takdim edilir.
GÖRSEL MATERYAL
YAZILI MATERYAL
ORUÇ'UN PSİKOLOJİYE BÜYÜK ETKİLERİ VAR
Psikiyatri uzmanı Dr. İsmail Gökşen, orucun psikolojiye kesinlikle olumlu katkıları
olduğunu söyledi.
Kayseri'de özel bir hastanede psikiyatri uzmanı olarak görev yapan Dr. İsmail Gökşen,
orucun gerek kişisel gerek toplum üzerinde çok büyük etkileri olduğunu anlattı. Orucun
sadece aç kalmak olmadığını ifade eden Gökşen, oruçla sabır, affetme duygularının
perçinleştiğini söyleyerek şöyle konuştu: "Hareketlerde ölçülü olmak, aşırılıktan kaçınmak,
ikramda bulunmak, paylaşmak ve açlığı tatmak gibi ruhsal boyutunun bulunduğu, çok yönlü
iyiliklerin birlikte gittiği bir davranıştır.
Diğer taraftan bu olumlu etkilerinin yanında özellikle günlük hayatın getirdiği bir
takım öfke, sinirlilik saldırgan ve kırıcı davranışlar gibi olumsuz stres faktörleri bazen orucun
sabır özelliğini dizginleyebilir. Bu olumsuzluktan kurtulmak için ve bu zararlı davranışları da
böylece oruç engellemiş oluyor. Yine insanda temelde zaten var olan ancak günlük hayatta
da bu şefkat ve merhamet duygularını aynı zamanda oruç geliştirmiş oluyor."
Orucun manevi açıdan büyük bir haz verdiğini ifade eden Gökşen, şunları söyledi: "Kişi
orucu bir taraftan da kişisel bir taraftan da toplumsal olarak yaşamış oluyor. Diğer taraftan
manevi olarak büyük bir haz veren oruç aynı zamanda iradeye hakim olmayı tattırmış oluyor,
fizyolojik ve psikolojik uyumu başlamış oluyor."
Orucun sabırlı olmayı sağladığını söyleyen Gökşen, sözlerini şöyle tamamladı: "Oruç,
sabretmeyi, sebat etmeyi en önemlisi de davranışları kontrol etmeyi öğreten iyi bir
öğretmen. Orucun psikolojiye kesinlikle olumlu katkıları bulunmaktadır, ancak oruç sırasında
psikolojik durumu sarsan ya da bozan bir durum olursa bunun nedenleri için bir psikolog ya
da psikiyatriste başvurulması uygun olur."
Kaynak: İHA
SINIF İÇİ ETKİNLİKLER
ETKİNLİĞİN ADI: NEFSE AĞIR GELEN SABIR DURUMLARI
ETKİNLİĞİN SÜRECİ:
 Öğretmen her öğrenciye yeşil ve kırmızı renkte durum kartları dağıtır ve öğrencilerden
düşündüklerini kartlarla ifade etmelerini ister. Yeşil renkli kartlar “yapabiliyorum” , kırmızı
renkli kartlar ise “yapamıyorum” düşüncesini temsil eder.
 Öğretmen öğrencilerden yazdıklarını kimseyle paylaşmamasını ve kendilerine karşı dürüst
cevap vermeleri yönünde telkinde bulunur. Burada amaç öğrencinin “Sabır” değerine
gerçekten sahip olup olmadığını kendisinin fark etmesidir.
 Öğretmen Ek-1’deki durumları öğrencilere sırayla sorarak düşüncelerini uygun kartlara
gerekçesini açıklayarak yazmalarını ister. Örneğin;
“Kesinlikle haklı olduğum halde muhatabımı hoş görüp affediyorum”
durumunu öğrencilere söyledikten sonra öğrenciler yapabiliyorsa bunu yeşil renkli durum
kartına “yapabiliyorum, çünkü………..” şeklinde yazar; eğer yapamıyorsa bunu kırmızı renkli
kartona “yapamıyorum çünkü……………” ifadesiyle açıklar.
 Öğretmen her öğrenciye durumlarını yazabilmesi için gerekli süreyi verir. Bu şekilde tüm
durumlar öğrenciye sunulur.
 Daha sonra öğretmen öğrencilere;
 Hangi kart rengi sabır değerini temsil etmektedir?
 Hangi kart rengi nefsinizi temsil etmektedir?
 Elinizdeki kartlardan hangisi daha çok “Çünkü” ifadesi ile dolmuştur?
 Bunun gerekçesini nasıl açıklarsınız?
 Kendinizle ilgili yazdıklarınız sizi rahatsız etti mi? Bunun nedenini nasıl açıklarsınız?
gibi sorular yönelterek sınıfta tartışma ortamı oluşturur. Öğretmen öğrencilerden sorun
yaşadıkları noktalara çözüm bulmalarını ister. Böylece öğrenciler düşünceleri üzerine
düşünüp kendilerini eleştirme olanağı bulurlar.
 Dersin sonunda öğretmen derse katılan öğrencilere teşekkür eder ve etkinliği sonlandırır.
EK 1
Nefse Ağır Gelen Sabır Durumları
 Gıybete, dedikoduya kapı açıldığı, dilinin ucuna söylenecek birçok şey geldiği halde
irademe hâkim olup tek kelime etmeden o muhitten ayrılıyorum.
 Anlayışsız birine anlayışla karşılık verip ona yardımcı oluyorum.
 Yüzde yüz haklı olsa bile kimsenin ayıbını yüzüne vurmuyorum, hatta hidayete ermesi için
ona dua ediyorum.
 Öfkelendiğimde ya da böyle bir atmosfer oluştuğunda dilimle ve beden dilimle hiç
konuşmadan, herhangi bir şekilde tepkide bulunmadan olay mahallini terk ediyorum.
 Sürekli takip ettiğim, çok sevdiğim bir programı izlerken kanal değiştirilirse bunu
önemsemiyorum.
 Mutlaka olumlu sonuç beklediğim bir şey olumsuz sonuçlandığında ilk dakikalardaki
tepkimi şükür ve tevekkül ağırlıklı ortaya koyuyorum.
 Kesinlikle haklı olduğum halde muhatabı hoş görüp affediyor, intikam ve kin duygusuyla
hareket edip onu küçük düşürücü davranışlarda bulunmuyorum.
KAYNAKÇA
Baran Z., "İlham Veren Başarı Öyküleri" Bilgivizyon Yayınları, İzmir, 2008 Prof.
Korkmaz G., "Ellerim Zil Bacaklarım Trampet \ Çocuklar İçin Etkinlikler", Kök Yayınları, Ankara, Nisan
2009
Karadağ A., "Okul Öncesinde Çoklu Zeka" Kök Yayıncılık, Ankara, Eylül 2009
Yavuz K., "Duygusal Zeka Gelişimi" Timaş Yayınları, İstanbul,2010
Darıca N., "Etkinlik Dünyası", Morpa Yayınları, İstanbul, 2003
MEB Talim Terbiye Kurulu Yayınları
Tokuç H., "Sosyal Beceri Öğretmen Hikayeleri" Oluşum Yayınları, Ankara, 2008
Ertürkmen İ., Nasrettin Hoca Hikayeleri Damla Yayınları, İstanbul, 2012
Türkyılmaz N., Karaköse R., Saydam N., Ulusoy V., UzunS., "Adam Olacak
Çocuklar İçin Öykü, Oyun, Etkinlik Drama," Timaş Yayınları, İstanbul, 2009
www.bizeğitimciyiz.com
www.anaokuluyuz. com
www.eğitimhane.com
www.materyaller.com
http://www.eğitimhane.com
http://www.degerler.org/