Broiler Damızlık Sürülerinde Başarılı Horoz Bakımı İçin Kritik

Broiler Damızlık Sürülerinde Başarılı Horoz Bakımı İçin Kritik

Broiler damızlık sürülerinde başarılı horoz
bakımı için kritik kontrol noktaları
YETİŞTİRME KÜMESLERİ
HEDEF
Civcivlerin kümese yerleştirilmesini takiben ilk 48 saat
boyunca en az 100 civcivde kursak doluluğu her 6
saatte bir defa kontrol edilmiş. 12 saatin sonunda %100
kursak doluluğu elde edilmiş.
İlk 72. Saat sonunda hedef canlı ağırlık değeri elde
edilmiş.
Horozlar için 28. Günden sonra 3,5–4,0 adet/m2 veya
daha az olacak şekilde yeterli kümes alanı ayrılmış.
Her bölmeden en az 50 horoz olacak şekilde haftalık
düzenli tartımlar yapılmış
5-7. günlerde gagalar dağlanmış- gerekli hallerde dağlama öncesi ve sonrası 2 gün Vitamin K verilmiş
7. Gün hedef canlı ağırlık değerine ulaşılmış
Hedef
üniformitenin
sağlanması
için
4.
hafta
sınıflandırma yapılmış
Sınıflandırma sonrası üniform grublar oluşturularak (eğer
gerekliyse) yeni canlı ağırlık hedefleri çizilmiş ve bu
hedeflere uygun yemleme programı yapılmış.
6. Hafta hedef canlı ağırlık değerine ulaşılmış
Hedef kriterlere uygun horozlar elde tutularak geri
kalanlar 12. haftadan itibaren sürüden ayıklanmış
Kümeste tutulan horozlarda 12. haftadan itibaren incik
(Shank) uzunluğu en az 12 cm elde edilmiş
Horoz başına 15. haftadan itibaren 18 cm yemlik alanı
veya 8-10 horoz/tabak sağlanmış
Özellikle 12. haftadan itibaren haftalık canlı ağırlık
artışları hedeflenen değerlere uygun gerçekleşmiş-ani
artışlar ve ani azalmalardan kaçınılmış.
Horoz gençleştirme amacıyla elde tutulacak horozlar
için ayrı bir kümeste, uygun yerleşim sıklığı ve bakım
uygulamaları sağlanmış.
Horoz sürüsünün genel %CV değeri 14. haftadan itibaren
8 veya altında sağlanmış.
Evet/
Hayır
Mevcut durum
değerlendirmesi
ÜRETİM KÜMESLERİNE TRANSFER
Evet/
Hayır
HEDEF
Mevcut durum
değerlendirmesi
Üretim kümeslerine aktarılacak olan horoz grubunun %CV
değeri 5–6 arasında sağlanmış.
Üretim kümeslerine sadece cinsel olgunluğa ulaşmış olan
horozlar alınmış (sakal, ibik gelişimi, ayak sağlığı ve canlı
ağırlık)
Horozlar dişilerinden 24–48 saat önce üretim kümeslerine
transfer edilmiş ve transfer öncesi kümesler yeterince
ısıtılmış
Üretim çiftlik müdürüne, yetiştirme kümeslerindeki sürü
kayıtları verilmiş ve en azından 12. Haftadan itibaren canlı
ağırlık ve üniformite değerleri bakımından bilgilendirilmiş
Horoz kalitesi dikkate alınarak, dişilere katım oranı ve
haftalık horoz ayıklama planı yapılmış.
İlk katımda açık kümesler için %10, kapalı kümeslerde ise
%8-9 horoz oranı kullanılmış
Aşırı hırçın olan horozlar için kademeli katım uygulanmış
(%5+%3+%1)
Transferden sonra horozlar haftalık tartılmış
Transfer
esnasında
meydana
gelecek
stresten
kaynaklanan ağırlık kaybını önlemek amacıyla sadece ilk
3 gün, günlük yem miktarları %8–10 artırılmış
Transfer edildikleri yeni işletmede üniform yem ve su
tüketimlerinden emin olmak için 1 hafta boyunca her gün
kursak kontrolü yapılmış. Yemlemeden 4 saat sonra
kontrol edilen hayvanların en az %90 da kursağın dolu
olması gerekir.
ÜRETİM KÜMESLERİ
HEDEF
Dişi ve horozların birbirlerinden yem çalıp çalmadıkları
takip edilmiş- gerekli görülmesi halinde fazladan yem
verilmiş
Horozlar dişi yemliklerinden 26–27. Haftadan itibaren
yem çalamayacakları için günlük tüketimlerinde
düşme meydana gelecektir. Bu haftalarda horoz
yemleri %5–7 artırılmış ve canlı ağırlık takibi yapılmış.
Özellikle 27. Haftadan itibaren aşırı çiftleşme ve buna
bağlı dişi ölümleri takip edilmiş. Horozlar aşırı hırçın ise
horoz oranı %1,0 azaltılmış.
30. hafta hedef horoz oranına ulaşılmış (%8)
30. haftaya kadar her hafta, 30–60 haftalar arası ise her
iki haftada bir defa horoz tartımları yapılmış
Çiftleşmeyen ve kötü kaliteli horozların kümesten
ayıklanması düzenli bir şekilde ve haftalık yapılmış
Evet/
Hayır
Mevcut durum
değerlendirmesi
Horoz ağırlıkları kontrol altında tutulmuş – 30. Hafta 4.0–
4.1 kg hedef ağırlık elde edilmiş
Horozların ayak sağlığı düzenli olarak kontrol edilmiş
(Taban yastığının şişmesi, parmakların dönmesi veya
kırılması horoz performansını olumsuz etkiler).
Haftalık sürekli ve az miktarda yem artışı yapılmışÜretim döneminde asla yem azaltılmamış
30. haftadan sonra haftalık 30 g ağırlık artışları
hedeflenmiş ve 60. haftada 4,9–5,0 kg hedef ağırlık elde
edilmiş
Her tartımda horoz vücut yapısı takip edilmiş- horozların
tamamında etlenme, ayak sağlığı, kilo artışı ve kloakal
rengi bakımından gözden geçirilmesi standart bir
uygulama halini almış
Horoz yemliklerinin seviyesi dişilerin yem yiyemeyeceği
seviyede tutulmuş ve seviye düzenli olarak kontrol
edilmiş
Kümesten ayıklanan horozlarla birlikte yemlik sayısı ve
yem miktarı da azaltılmış-horoz yemlik alanı sabit
tutulmuş
Sabah yemlemesinde önce dişi yemleri dağıtılmış, 20–
30 dakika sonra horoz yemleri verilmiş
36–37. Haftalarda genel bir horoz kontrolü yapılmış.
Elle yapılan bu kontrollerde özellikle horozlarda göğüs
etlenmesi (U ya da
kontrol edilmiş.
V
şekilli göğüs) ve kloakal rengi
40. HAFTA VE SONRASI ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
HEDEF
Sabah yemlemelerine katılarak dişilerin horoz
yemlerinden yem çalmadıklarını kontrol et.
Özellikle ışıklar kapanmadan 2–3 saat önce horozları
takip ederek, çiftleşme sıklığını gözle.
C kaliteli horozlar: - Kümesten ayıklanmalı
A) Göğsü ‘O’ şeklinde, aşırı etlenmiş, göğüs altı tüyleri
bozulmamış, kloaka rengi soluk ve kuru, aşırı ağır
horozlar.
B) Göğsü ‘V’ şeklinde, çok zayıf, yürüyemeyen, sırt
tüyleri aşınmış, sırtının büyük kısmı çıplak, kloaka rengi
beyaz ve kuru, yerinden kalkamayan aşırı zayıf horozlar
B kaliteli horozlar: 5–7 gram yem artışı yapılmalı.
Göğsü ‘V’ şeklinde, göğüs altı tüyleri aşınmış, göğüs
rengi pembe, kolaka rengi pembe ve kuru, kilo
kaybetmiş ama aşım yapmaya devam eden horozlar –
A kaliteli horozlar: Göğsü ‘U’ şeklinde, göğüs altı tüyleri
aşınmış, kloaka rengi kırmızı ve ıslak, hedef ağırlıkta
veya yakın, aşım yapan horozlar – haftalık düzenli yem
artışına devam edilmeli.
Evet/
Hayır
Mevcut durum
değerlendirmesi
İdeal bir sürüde horozların %80-70’i A Kaliteli olmalıdır.
Kontrollerde sürü içindeki A,B,C kaliteli horozların oranı
düzenli olarak takip edilmeli, zaman içinde ortaya
çıkacak olan oransal değişimlere dikkat edilmelidir.
Eğer zaman içinde B ve C kaliteli horoz oranında artış
söz konusu ise takip edilen sürü yönetin uygulamaları
gözden geçirilmelidir.
Yüksek yem artışını takip eden 2 hafta boyunca
horozlardaki değişim takip edilmelidir.
Horoz yemliklerinin çalıştığından ve tüm horozların aynı
anda eşit miktarda yem yiyebildiklerinden emin
olunmalıdır.
Sürünün dölsüzlük problemi varsa ve mevcut horozlarla
düzelmiyorsa horozların en az %30 – ideal %50 kısmını
hastalıklardan ari genç horozla değiştirilmelidir.
Özellikle otomatik folluklarda ayak sağlığına çok dikkat
edilmelidir.
Yazan: Barbaros Gökçeyrek